________________
हवे उत्तम आचार्य अने अधम आचार्य वच्चेना तफावतनुं वर्णन बार गाथाओ द्वारा दर्शाववामां
आवे छे.
नाणम्मि दंसणम्मिय, चरणम्मि यतिसु वि समयसारेसु ।
चोए जो ठवेडं, गणमप्पाणं च सो अ गणी ॥ २० ॥
[ ज्ञाने दर्शने चरणे च, त्रिष्वपि समयसारेषु । नोदयति यः स्थापयितुं, गणमात्मानं च स च गणी ॥ २० ॥]
गाथार्थ - श्रीजिनशासनमां प्रधान श्रेष्ठ स्वरूप ज्ञानाचार, दर्शनाचार तथा चारित्राचार तेमज तपाचार अने वीर्याचारने विषे पोताना साधुसमूहने, पोताने तेमज श्रोतासमूहने स्थिर करवा खंभरी प्रेरणा करे तेने ज श्रीतीर्थंकर तथा गणधर प्रमुख आप्तजनोए आचार्य कहेल छे.
-
विवेचन - आठ प्रकारनो ज्ञानाचार छे, दर्शनाचार पण आठ प्रकारनो छे, 'च'कार शब्दथी बार प्रकारनो तपाचार पण समजवो, आठ प्रकारनो चारित्राचार अने बीजा 'च'कार शब्दथी छत्रीश प्रकारनो वीर्याचार जाणवो. आ प्रमाणे आचार तो पांच थया अने मूळ गाथामां तो 'तिसु वि' शब्दथी त्रणनी ज संख्या दर्शावी छे तो कोईने शंका उद्भवे के त्रणने बदले पांचनी संख्यानुं ग्रहण केम कर्तुं ? आ शंकानो उत्तर ए छे के-ग्रंथकारे त्रणनी अंतर्गत ज तपाचार अने वीर्याचारने जणाव्या छे: अलग पाड्या नथी माटे मूळ गाथामां जणावेल शब्द 'तिसु' त्रणवाचक बराबर घटित ज छे. आवा त्रण प्रकारना सिद्धांतना सारभूत एटले जैनदर्शनमा जेना करतां विशेष कोई नथी वा प्रकारोमां जे पोताना आत्माने, पोताना साधुसमुदायने तेमज 'च' शब्दथी श्रोतासमूहने. पण प्रवर्तावे प्रेरणा करी आचरणमां उत्साहवंत बनावे तेवा आचार्यने तीर्थंकर भगवंतोए उत्तम आचार्य जणावेल छे.
"
हवे प्रथम ज्ञानाचारनुं स्वरूप दर्शावतां कहे छे के – “काले १ विणए २ बहुमाणे ३, उवहाणे ४ तह अनिह्नवणे ५ । वंजण ६ अत्थ ७ तदुभए ८, अट्ठविहो नाणमायरो ॥ १ ॥ ” १. काळे - अंगप्रविष्ट अने अनंगप्रविष्ट 'एम बे प्रकारनं जे सूत्र छे तेनी सज्झाय माटे जे काळ जणाव्यो होय ते समये ज स्वाध्याय करवो परंतु अकाळे सज्झाय न करवी. जो अकाळे स्वाध्याय करवामां आवे तो प्रायश्चित लागे. आ संबंधमां शंका करतां कोई कहे के - “ज्ञाननुं पठन-पाठन करवामां काळ-अकाळनो विचार शा माटे करवो ? ए तो प्रतिदिन पठन करवा योग्य ज छे एटले तेने माटे काळ-अकाळनो प्रतिबंध न होई शके.” आना जवाबमां जणाववामां आवे छे के - अकाळे करेल स्वाध्याय निष्फळ नीवडे छे. वर्षाऋतुमां क्षेत्र खेड्युं होय तो ते क्षेत्र सारो पाक निष्पन्न करी शके परंतु वर्षाऋतुमां प्रमादी बनी, खेडूत कार्तिक मासमां क्षेत्र खेडवा मांडे तो तेने कशो लाभ न थाय ते अकाले करेल सज्झाय पण निष्फळ ज नीवडे. आ उपरांत अकाले स्वाध्याय करवाथी मिथ्यात्वी देव छळ करे, बुद्धिबळ घटे, विद्या फळ न आपे, आयुष्य ओछं थाय, तीर्थंकर भगवंतनी आज्ञानो भंग थाय इत्यादि दोषापत्ति आवे. आ संबंधमां एक संक्षिप्त दृष्टांत जणावतां ग्रंथकार कहे
श्रीगच्छाचार - पयन्ना—- १००
