Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti prakaraNa gujarAtI bhAvAnuvAda che. ast : bhAvAnuvAdakAra : ' pa, AcAryazrI rAjazekharasurIzvarajI mahArAja che .
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ || zrIdharaNendrapadmAvatIsaMpUjitAya 3OM hrIM zrIM zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH // zrI dAna-prema-rAmacaMdra-hIrasUrIzvarebhyo namaH ||. |_| nama: || | gujarAtI bhAvAnuvAda sahita | WjJakSiA karaNA mUla graMthakAra vAcakavara zrI umAsvAti mahArAjA 3 kapa pI TIkAkAra prAtaH smaraNIya zrIharibhadra sUrIzvarajI mahArAjA bhAvAnuvAdakAra parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya zrI premasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya zrI hIrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTapradyotaka parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya zrI lalitazekharasUrIzvarajI mahArAjAnA vineyaratna pUjya AcAryazrI rAjazekharasUrIzvarajI mahArAja 00 2.ho saMpAdaka pU. muni zrI dharmazakhara vijayajI sahayoga pU. muni zrI divyazekhara vijayajI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 pustaka : zrAvaka prajJapti prakaraNA 0 bhAvAnuvAdakAra : pU. AcAryazrI rAjazekharasUrIzvarajI - saMpAdaka : pU. muni zrI dharmazekhara vijayajI 0 sahayoga : pU. muni zrI divyazekhara vijayajI vi.saM. 2063, vIra saM. 2533, i.sa. 2007 * kiMmata : rUA. 100/* prata : 1000 * prakAzaka : zrI arihaMta ArAdhaka TrasTa C/o. hindustAna mila sTorsa : 481, ganI epArTamenTa, muMbai-AgrA roDa, bhIvaMDI - 42 1 385. (ji. thANA) * vizeSa sUcanA 0 A pustaka jJAnadravyamAMthI chapAvyuM hovAthI gRhastha mUlya cUkavyA vinA A pustakanI mAlikI karavI nahi. vAMcavA mATe pustakano upayoga karavo hoya to yogya nakaro jJAnabhaMDAra khAte Apavo jarUrI jANavo. pUjaya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone ane jJAnabhaMDArane A pustaka vinA mUlya ApavAmAM Avaze. * mudraka : Tejas Printers 403, Vimal Vihar Apartment, 22, Saraswati Society, Near Jain Merchant Society, Paldi, AHMEDABAD - 7. Phone : (079) 26601045.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapUNI Arthika sahakArI vardhamAna taponidhi parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya lalitazekharasUrIzvarajI mahArAja tathA adhyAtmavidyA vizArada parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya rAjazekharasUrIzvarajI mahArAjanI pAvana preraNAthI zrI kuMthunAtha bhagavAna jaina daherAsara ane upAzraya TrasTa (gaNeza sisodarA - navasArI) potAnA jJAnanidhi dravyamAMthI A pustakano saMpUrNa lAbha lIdhela che. pU. sAdhvIjI zrI saumyajyotizrIjInA ziSyA zrI zrutaprajJAzrIjInI. sisodarAmAM dIkSA thai e prasaMge thayelI jJAnakhAtAnI rakamano turata sadupayoga karI devAmAM Avaze, evI jAherAta karI ane e dravyano tarata sadupayoga karavAmAM Avyo. e khUba khUba anumodanIya che. bIjA saMghoe paNa A prasaMgathI preraNA levI joie. zrI arihaMta ArAdhaka TrasTa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkathana zrAvaka prajJapti mULa graMthanA kartA vAcakavara zrI umAsvAti mahArAjA che ke sugRhIta nAmadheya zrI haribhadrasUri mahArAjA che e viSe vidvAnomAM matabheda che. Ama chatAM zrAvaka prajJapti graMtha vAcakavara zrI umAsvAti mahArAja viracita che evI vartamAnamAM prasiddhi hovAthI prastuta pustakamAM zrI umAsvAti mahArAja viracita evo ullekha karyo che. prastuta graMthamAM mukhyatayA zrAvakanAM bAra vratonuM varNana che. AthI zrAvakanAM bAra vratone vistArathI samajavA mATe A graMtha atyaMta upayogI che. prastuta graMthamAM mukhyatayA zrAvakanAM bAra vratonuM varNana hovA chatAM prasaMge prasaMge bIjA aneka viSayonuM AmAM varNana karavAmAM AvyuM che. prastuta pustakamAM ApelI anukramaNikA jovAthI Ano khyAla AvI jaze. AthI A graMthane ciMtana-mananapUrvaka vAMcavAmAM Ave to ghaNo bodha thAya. saMskRta bhASAnA alpa bodhavALA sAdhu-sAdhvIonA tathA jijJAsu zrAvakazrAvikAonA bodhamAM A graMthanA vAMcanathI vRddhi thAya e hetuthI A graMthano saTIka gujarAtI anuvAda karyo che. gujarAtI anuvAda karavAmAM jemanI divyakRpAnI satata vRSTi thai rahI che te siddhAMtamahodadhi sva.pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjA, paramagItArtha sva.pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayahIrasUrIzvarajI mahArAjA ane vardhamAnataponidhi pa.pU. AcAryadeva zrImad vijayalalitazekharasUrIzvarajI mahArAjAne natamastake bhAvabharI vaMdanA karuM chuM. prastuta graMthanuM saMpAdana kArya karIne munizrI dharmazekharavijayajI tathA prupha saMzodhana-veyAvacca Adi dvArA munizrI divyazekharavijayajI sahAyaka banyA che. AthI te baMne A prasaMge smRtipathamAM Ave e sahaja che. prastuta anuvAdanI suvAcya akSaromAM presakopI taiyAra karavA dvArA bhakti karanArA sA.zrI rohitAzrIjInA ziSyA sAdhvIjI zrI kaivalyaratnAzrIjI paNa smRtimAM AvyA vinA rahetA nathI. suzrAvaka narezabhAi patrAvALAe anuvAdanuM vAMcana karIne yathAyogya sUcano karyA che. A anuvAdamAM jinAjJA viruddha ke graMthakAra-TIkAkAranA AzayathI viruddha kaMi paNa lakhAyuM hoya te badala kSamAnI yAcanA karavA sAthe trividha-trividhe micchA mi dukkaDaM thAo. anuvAdamAM kSati jaNAya to vidvAna mahAzayo mArA upara kRpA karIne jaNAve e ja abhyarthanA. - AcArya rAjazekharasUri zrI rAmacaMdrasUri ArAdhanA bhavana 5, mahAvIradhAma sosAyaTI, haraNI roDa, vaDodarA. vi.saM. 2067, po.va. dvitIya AThama
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA viSaya ....... or u .. 3-5 .... gAthAMka * maMgala-abhidheyAdi * zrAvaka zabdano artha .... * jinavANI zravaNathI thatA guNo * zrAvakanAM bAra vratonI bhUmikA ... * samyakatva ane tenA bhedono nirdeza .. * jIva ane karmano saMbaMdha .. * karmabaMdhanA kAraNe mithyAtvAdi .......... * karmanA ATha prakAra ........... ....... 10-11 * jJAnAvaraNanAM pAMca prakAra ...... ........... 12 * darzanAvaraNanAM nava prakAra ..... ........ 13-14 * mohanIya karmanA be prakAra ...... ........... 15 * cAritra mohanIyanA pacIsa prakAra.................. ...... 16-18 * AyuSyanA cAra prakAra ........... 19 * nAmakarmanA betAlIsa prakAra ........... ....... 20-24 * gotra karmanA be prakAra .... ........... 25 * aMtarAya karmanA pAMca prakAra ....... ........... 26 * karmanI jaghanya-utkRSTa sthiti ......... ........ 27-30 * aMtaHkoDAkoDi sthiti ............ ..... 31-32 * apUrvakaraNa dvArA samyaktvanI prApti ..... ........... 33 * samyakatva prApti saMbaMdhI zaMkA-samAdhAna ...... 34-42 * samyakatvanA traNa prakAra ........ .......... 43 * kSAyopathamika samyaktvanuM svarUpa ..... ........... 44 * aupathamika samyaktva nuM svarUpa ................. ... 45-47 * kSAyika samyaktva nuM svarUpa ........... ........... 48 * kAraka ane rocaka samyaktva nuM svarUpa ........... ........... 49 * dIpaka samyakatvanuM svarUpa .. ............................... * mithyAtvANa AdinA kAraNe samyaktvanI vicitratA ......... * nisargaruci Adi daza prakAranuM samyakatva ...................
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ * *.. 60 *. 61 . 62 63 .... * * . . . 65 6-67 ... . * samyaktvanAM zama-saMvega Adi lakSaNo . .... 53-59 samyagdarzananuM phaLa ........ - nizcayanayanI apekSAe samyakatva ..... tattvArthazraddhAnuM samyagdarzana ... sAta tattva adhikAra (63-83) sAta tattvo .... jIvanA be prakAra 64 saMsArI jIvanA cha dvAro.... bhavya-abhavya ... AhAraka-anAhArAka . 68-69 paryApta-aparyApta ........ 70-71 zuklapAkSika-kRSNapAkSika , 72-73 * sopakrama-nirupakrama .... ....... 74-75 siddhonA aneka bhedo .. ........ 76-77 dharma-adharma-AkAza ane kALanuM svarUpa .... ............ 78 * AsravanuM svarUpa ane bheda ..... ............ baMdhanuM svarUpa ane bheda .......... saMvaranuM svarUpa ane hetu ...... .. 81 * nirjarAnuM svarUpa ........ mokSanuM svarUpa . , tattvanI zraddhA kare te samyagdaSTi ........ samyakatvAticAra adhikAra (85-105) tattva azraddhAthI mithyAtva ... * samyaktvanA pAMca aticAra .......... zaMkA, kAMkSA ane vicikitsAnuM svarUpa .................... parapAkhaMDa prazaMsA ane parapAkhaMDa saMstavanuM svarUpa ........... * zaMkA aticAra kema che ? ... ............ zaMkA karavAthI thatA doSo .......... ........ 90-91 * zaMkA upara be bALakonuM udAharaNa .. * kAMkSA AdimAM aticArapaNuM . * kAMkSA upara vidyAsAdhakanuM dRSTAMta . . 8O *. 82. 83 *. 86 .. 87 *. 88 *.... 89 : :
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 . 107 * vicikitsA upara zrAvaka putrInuM dRSTAMta ......... * pa2pAkhaMDa prazaMsA upara cANakyanuM dRSTAMta ................... 93 parapAkhaMDa saMstava upara zrAvakanuM dRSTAMta..................... anupabRhaNA-asthirIkaraNa ..... ....... 94-95 zA mATe aticArono tyAga karavo ? ..................... 96 aticAra thavA na thavAmAM zaMkA-samAdhAna ....... ....... 97-99 aticAra choDI zakAya ? zaMkA-samAdhAna ........... 100-105 bAra vrata adhikAra (106-338) pAMca aNuvratono nirdeza ....... .......... 106 paheluM aNuvrata.. * vrata grahaNa karavAno vidhi..................... ..... 108 vrato guru pAse svIkAravAthI lAbha (109-113) dezaviratinA pariNAma thavA na thavAmAM zaMkA-samAdhAna .............. 109-113 gurune sUkSmajIvonI hiMsAnI anumatinuM pApa na lAge (114-118) * hiMsAnumatinuM pApa zaMkA-samAdhAna ....... ........ 114-118 * zreSThiputronuM dRSTAMta ...... .......... 114 trabhUta prANIonA vadhanI virati (119-132) * traNabhUta prANInI vadhavirati zaMkA-samAdhAna ........ 119-132 saMsAramocakamata (133-163) * duHkhI jIvonA vadhanI nivRtti ucita nathI - zaMkA-samAdhAna ............ 133-163 AgaMtuka doSavAda (164-175) siMhAdinI vadhaviratithI thatA doSonI zaMkA ane tenuM samAdhAna .......... ......... 164-175 nityAnityavAda (176-191). nityAnityapakSamAM vadhaviratinuM nirviSayapaNuM zaMkA-samAdhAna ......... .......... 176-191 akAlamaraNAbhAvavAda (192-208). akAlamaraNanA abhAvamAM vadhavirati vaMdhyAputrAnA mAMsabhakSaNanI nivRtti samAna zaMkA-samAdhAna ....... 192-208
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmabaMdha pramANe karmabhogavAda (209-220) * jeNe jevuM karma karyuM hoya teNe te avazya bhogavavuM paDe. vadhamAM nimitta bananArano zo doSa ? vadhyano ja doSa che ke teNe AvuM karma karyu che, mATe vavirati niSphaLa che. zaMkA-samAdhAna pariNAma pramANe karmabaMdha (221-234) 221-234 * bALa, kumAra AdinA vadhamAM karmano adhika upakrama thavAthI pApa adhika ane vRddha AdinA vadhamAM karmano alpa upakrama thavAthI pApa alpa thAya. zaMkA-samAdhAna .. vadhasaMbhavanI viratisaMbaMdhIvAda (235-255) kRmi-kIDI AdinA vadhano saMbhava che mATe tenI virati ucita che paNa nAraka AdinA vadhano saMbhava nathI mATe tenI vavirati niSphaLa che. zaMkA-samAdhAna . 235-255 mithyAdarzanane vaza thayelA na ghaTe tevuM bole che te asAra jANavuM .... vratano svIkAra karI, aticArone jANI teno tyAga karavo * * * pahelA aNuvratanA aticAro * trasa jIvonI rakSA mATe zuM karavuM ? * bIjuM aNuvrata - svarUpa ane aticAra trIjuM aNuvrata - svarUpa ane aticAra * cothuM aNuvrata - svarUpa ane aticAra pAMcamuM aNuvrata - svarUpa ane aticAra paheluM guNavrata-svarUpa-lAbha-aticAra * * . bIjuM guNavrata-svarUpa bhojana AzrayI aticAro karma AzrayI aticAro . svarUpa ane aticAra trIjuM guNavrata * paheluM zikSAvrata - sAmAyikanuM svarUpa.. * sAmAyikamAM rahelA zrAvakanI sAdhutA saMbaMdhI zaMkA-samAdhAna * * 209-220 * jena 256 257 258 259 260-264 265-269 270-274 275-279 280-283 ...284 285-286 287-288 289-291 292 293-294
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ .... 296 319 . 320 * daza dvAro dvArA sAdhu ane zrAvakamAM bheda ................. 295 zikSA dvArA sAdhu-zrAvakano bheda .. upapAta dvArA sAdhu-zrAvakano bheda.................. 300-301 * sthiti dvArA sAdhu-zrAvakano bheda.... .......... 302 gati dvArA sAdhu-zrAvakano bheda ......... ......... 303 * kaSAyo dvArA sAdhu-zrAvakano bheda.. .......... 304 baMdha dvArA sAdhu-zrAvakano bheda . 305-308 * veda dvArA sAdhu-zrAvakano bheda ............................. 309 pratipatti dvArA sAdhu-zrAvakano bheda ....... ........... 310 atikrama dvArA sAdhu-zrAvakano bheda ....... 311 * sAmAyikanA aticAro ............................. 312-317 bIjuM zikSAvrata - divratanuM svarUpa ..... 318 daSTiviSa sarpanuM dRSTAMta . 319 vaidyanuM dRSTAMta ....... | divratanA aticAro ..... trIjuM zikSAvrata-pauSadhanuM svarUpa-bheda pauSadhanA aticAro .. cothuM zikSAvrata-atithisaMvibhAga-svarUpa .... . 323 atithisaMvibhAganA aticAra......... . 327 aNuvratomAM kayA yAvaskathika ane kayA itara .......... pratyAkhyAnanA 147 bhAMgA (329-331) zrAvakane trividha-trividhathI pratyAkhyAna (332-338) nivAsa sAmAcArI (339-342) zrAvaka kevA sthAnamAM rahe ?......... ... 339-342 zrAvakanI dinacaryA ......... 343-363 prAta:kALe jAgelo zrAvaka sAta-ATha navakAra gaNe , vrata-niyama saMbhAre, caityavaMdana kare, vidhipUrvaka pratyAkhyAna kare .. .. 343-344 * pUjAmAM jIvahiMsA aMge zaMkA-samAdhAna .............. 345-35) guru sAkSIe dharma karavAthI thatA lAbho - sAdhu pAse dharmanuM zravaNa kare. 352 . 321 . 32 2 .... . 328 * .. 351
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ * aniMdya vepAra kare, atithisaMvibhAga sAdhuonI sevA kare, vaibhavocita jinapUjA kare, ekAMtamAM zayana kare brahmacaryanuM pAlana kare, abrahmano niyama kare, nidrAmAMthI jAgelo arihaMtanuM smaraNa kare * ciMtana kare..... * ciMtana karavAthI thatA lAbho pravAsa vidhi (365-375) * saMghavatI jinamaMdiromAM ane sAdhuone avazya vaMdana kare ........ saMghavatI vaMdana na karavAmAM doSa * bIjA abhigraho grahaNa kare * saMlekhanAnI ArAdhanA... * saMlekhanAnA aticAra zrAvakanI bhAvanA (386-400) * jinabhASita dharmaguNo ane tenA avyAbAdha phaLane vicAre * graMthakAra potAnI uddhatAino abhAva pragaTa kare che anuvAdakAranI prazasti .. 353 366-370 371-372 * * samayAbhAvamAM paNa saMghavatI namaskAra kare 373-374 * pravAsavidhine jANIne vidhipUrvaka kare che te kuzaLa che ......375 saMlekhanA (376-385) * * gAthAnAmakArAdyanukramaNikA 354 355 356-362 363 376 378-384 385 386-400 402 350 351
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 1 "dharaNendra-padmAvatIsaMpUjitAya OM hrIM zrIM zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH" "zrI dAna-prema-rAmacaMdra-hIrasUri sadgurubhyo namaH" aiM namaH vAcakavara zrIumAsvAtimahArAja viracita prAtaHsmaraNIya zrIharibhadrasUrimahArAja viracita dikkmadA vyAkhyA sahita zrAvaka prajJapti prakaraNano AcArya rAjazekharasUrikRta gujarAtI bhAvAnuvAda zrAvaka prajJapti TIkAkAranuM maMgalAcaraNa smaraNaM yasya sattvAnAM tIvrapApaughazAntaye / utkRSTaguNarUpAya tasmai, zrIzAntaye namaH // 1 // jemanuM smaraNa jIvonA tIvra pApasamUhanA nAza mATe thAya che ane je utkRSTa guNasvarUpa che, te zrIzAMtinAtha bhagavAnane namaskAra thAo. graMthakAranuM maMgalAcaraNa " svaparopakArAya zrAvakaprajJaptyAkhyaprakaraNasya vyAkhyA prastUyate / tatra cAdAvevAcAryaH ziSTasamayapratipAlanAya vighnavinAyakopazAntaye prayojanAdipratipAdanArthaM cedaM gAthAsUtramupanyastavAn // sva-paranA upakAra mATe zrAvaka prApti nAmanA prakaraNanI vyAkhyAno prAraMbha karavAmAM Ave che. temAM prAraMbhamAM graMthakartA AcArye (=zrIumAsvAti mahArAje) ziSTAcAranA pAlana mATe, vighna samUhanA nAza mATe ane prayojana AdinuM pratipAdana karavA mATe A gAthArUpa sUtrano upanyAsa (=ullekha) karyo che. arahaMte vaMdittA, sAvagadhammaM duvAlasavihaM pi / vocchAmi samAseNaM, gurUvaesANusAreNaM // 1 // 1. sUtro gadya ane padya ema be prakAranA hoya che. gAthA vinAnA je sUtro hoya te gadya kahevAya. gAthAvALA je sUtro hoya te padya kahevAya. prastuta prakaraNamAM gAthAvALA sUtro hovAthI "gAthA rUpa sUtra" ema kahyuM che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 2 [arhato vanditvA zrAvakadharma dvAdazavidhamapi / vakSye samAsena gurUpadezAnusAreNa // 1 // ] iha hi ziSTAnAmayaM samayo yaduta ziSTAH kvacidiSTe vastuni pravartamAnAH santa iSTadevatAnamaskArapUrvakaM pravartanta ityayamapyAcAryo na hi na ziSTa ityatastatsamayapratipAlanAya, tathA zreyAMsi bahuvighnAni bhavantIti / uktaM ca zreyAMsi bahuvighnAni bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM kvApi yAnti vinAyakAH // ) idaM ca prakaraNaM samyagjJAnahetutvAcchreyobhUtaM vartate ato mA bhUdvighna iti vighnavinAyakopazAntaye, tathA prekSApUrvakAriNaH prayojanAdiviraheNa na kvacitpravartanta ityataH prayojanAdipratipAdanArthaM ca, tatra 'arahaMte vaMdittA' ityaneneSTadevatAnamaskAramAha, ayameva vighnavinAyakopazamahetuH / sAvagadhammamityAdinA tu prayojanAdi trayamiti gAthAsamudAyArthaH // __ avayavArthastu azokAdyaSTamahAprAtihAryAdirUpAM pUjAmarhantItyarhantastIrthaMkarAstAnarhataH / vanditvA abhivandya / zrAvakA vakSyamANazabdArthAH, teSAM dharmastaM kiMbhUtaM dvAdaza vidhAH prakArA asyeti dvAdazavidhastaM dvAdazavidhamapi saMpUrNa nANuvratAdyekadezapratibaddhamiti / vakSye'bhidhAsye tatazca yathoditazrAvakadharmAbhidhAnameva prayojanaM, sa evAbhidhIyamAno 'bhidheyaM, sAdhyasAdhanalakSaNazca saMbandhaH, tatra sAdhyaH prakaraNArthaH sAdhanamidameva vacanarUpApannamiti / Aha- yadyevaM nArtho'nena pUrvAcAyaireva yathoditazrAvakadharmasya granthAntareSvabhihitatvAt, ucyate- satyamabhihitaH prapaJcena, iha tu saMkSeparucisattvAnugrahArthaM samAseNa saMkSepeNa vakSye / kiM svamanISikayA, netyAha- gurUpadezAnusAreNa gRNAti zAstrArthamiti gurustasmAdupadezo gurUpadezastadanusAreNa, tannItyetyarthaH // 1 // gAthArtha- arahaMtone vaMdana karIne bAre ya prakAranA zrAvaka dharmane gurunA upadezanA anusAra saMkSepathI kahIza. (1) TIkArtha- ahIM ziSTa puruSono A AcAra che ke ISTa kAryamAM pravRtti karatA ziSTa puruSo ISTa devane namaskAra karavApUrvaka pravRtti kare che. A AcArya (=zrIumAsvAti mahArAjA) paNa ziSTa che. AthI ziSTAcAranA pAlana mATe maMgalane jaNAvanArI A gAthA kahI che. tathA kalyANakArI
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 3 kAryomAM ghaNAM vinono saMbhava che. kahyuM che ke- "moTAone paNa kalyANakArI kAryomAM ghaNAM vino Ave che. akalyANakArI kAryomAM vino kyAMya bhAgI jAya che." A prakaraNa samyajJAnano hetu hovAthI kalyANakArI che. AthI vinasamUhanA nAza mATe paNa maMgala karavA mATe A gAthA kahI che. vicArapUrvaka pravRtti karanArA buddhimAna puruSo prayojana vagerethI rahita kAryamAM pravRtti karatA nathI. AthI prayojana Adine jaNAvavA mATe A gAthA kahI che. temAM marate vaMdittA="arahaMtone vaMdana karIne e padothI ISTa devane namaskAra kahyo che. ISTa devane karelo A namaskAra ja vighnasamUhanA nAzano hetu che. sAvathama ityAdi padothI prayojana Adi traNanuM pratipAdana karyuM che. A pramANe gAthAno A sAmAnya artha che. gAthAno vizeSa artha A pramANe che arahaMtone vaMdana karIne- azokavRkSa vagere ATha mahAprAtihArya Adi svarUpa pUjAne je yogya che te arahaMta. arahaMta eTale tIrthaMkara. tIrthakarone vaMdana karIne. bAre ya prakAranA zrAvaka dharmane- aNuvrata vagere koI eka vibhAgavALA zrAvaka dharmane kahIza ema nahi, kiMtu bAre ya prakAranA saMpUrNa zrAvaka dharmane kahIza. zrAvaka zabdano artha have pachI kahevAmAM Avaze. 1. azokavRkSaH surapuSpavRSTirdivyadhvanizcAmaramAsanaM ca / bhAmaNDalaM dundubhirAtapatraM satprAtihAryANi jinezvarANAm // azokavRkSa, surapuSpavRSTi, divyadhvani, cAmara, siMhAsana, bhAmaMDala, duMdubhi ane chatra A ATha prAtihAryo jinezvarone hoya che." azokavRkSa- azokavRkSa samavasaraNanA madhyamAM hoya che. bhagavAnanA zarIrathI bAra gaNuM UMcuM ane goLAkAre cAre bAju yojana sudhI pahoLuM-vistAravALuM hoya che. AnI racanA vyaMtara devo kare che. teno raMga rakta=lAla hoya che 1 surapuSpavRSTi- samavasaraNanI bhUmimAM dhULa zamAvavA mATe devo ghanasAra AdithI mizrita jaLanI vRSTi kare che. tyArabAda puSpavRSTi kare che. DIMTA nIce rahe tema, UMcAimAM jAnu sudhI ane vistAramAM yojana sudhI vividha raMganAM puSpo varSAve che. teTalA pramANavALA paNa puSpone svecchAthI pharatA koTAkoTi devo ane manuSyonA pagathI kacaDAvA chatAM jarA paNa vedanA thatI nathI.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 4 bAre ya prakAranA zrAvaka dharmanuM kathana karavuM e ja A graMtharacanAnuM prayojana che. A prakaraNamAM kahevAto zrAvaka dharma abhidheya che. sAdhya-sAdhana rUpa saMbaMdha che. temAM prakaraNano artha (zrAvaka dharmano artha) sAdhya (kAya) che. vacanarUpane pAmeluM A prakaraNa tenuM =zrAvaka dharmanA arthane jANavAnuM) sAdhana che. saMkSepathI- prazna- ahIM zrAvaka dharmane kahevAnI koI jarUra nathI. kema ke pUrvAcAryoe ja yathokta zrAvaka dharmane anya graMthomAM kahyo che. uttara- pUrvAcAryoe anya graMthomAM zrAvaka dharmane kahyo che e tamAruM kathana sAcuM che. paNa pUrvAcAryoe zrAvaka dharma vistArathI kahyo che. ahIM to saMkSepathI jANavAnI rucivALA jIvonA anugraha mATe saMkSepathI kahIza. gurunA upadezanA anusAre- zAstranA arthane kahe te guru. zrAvaka dharmane mArI buddhithI nahi, kiMtu gurunA upadezanA anusAre kahIza, arthAt gaNadhara vagere gurue je rIte zrAvaka dharmane kahyo che te rIte kahIza. (1) zrAvaka' zabdano artha (gAthA 2-3-4-5) zrAvakadharmasya prakrAntatvAttasya zrAvakAnuSThAtRkatvAcchAvakazabdArthameva pratipAdayati saMpattadaMsaNAI, paidiyahaM jaijaNA suNeI ya / / sAmAyAriM paramaM, jo khala taM sAvagaM biti // 2 // | divyadhvani- bhagavAna mAlakoza rAgamAM dezamAM Ape che. bhagavAnanA dhvanine devo vINA vagere vAjiMtromAM pUre che. AthI bhagavAnano dhvani divya che. te divyadhvani yojana sudhI pahoMce che. cAmara- devo bhagavAnane zveta cAmaro vIMjhe che. siMhAsana- samavasaraNamAM bhagavAna siMhAsana upara ArUDha thAya che. siMhAsana AkAza jevA svaccha sphaTika ratnanuM hoya che. bhAmaMDala- bhagavAnanA mastakanI pAchaLa bhAmaMDala (=tejano samUha) hoya che. duMdubhi- devo samavasaraNamAM ane vihAramAM duMdubhi vagADe che. duMdubhinA avAjathI bhagavAnanA AgamananI khabara paDatAM cAre bAjunA pradezomAM rahelA loko darzana-vaMdana-vANI zravaNa mATe doDI Ave che. chatraprabhunA mastaka upara traNa chatro laTakatAM hoya che. temAM sauthI nIcenuM chatra nAnuM hoya che. tenI uparanuM chatra tenAthI moTuM hoya che. trIjuM chatra tenAthI paNa moTuM hoya che. . zrAvAnu tatvat |
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 5 [saMprAptadarzanAdiH pratidivasaM yatijanAcchRNotyeva / sAmAcArI paramAM yaH khalu taM zrAvakaM bruvate // 2 // ] saMprAptaM darzanAdi yenAsau saMprAptadarzanAdiH / darzanagrahaNAtsamyagdRSTirAdizabdAdaNuvratAdiparigrahaH / anena mithyAdRSTeya'dAsaH / sa itthaMbhUtaH pratidivasaM pratyahaM yatijanAtsAdhulokAt zrRNotyeva kiM sAmAcArI paramAM / tatra samAcaraNaM samAcAraH ziSTAcaritaH kriyAkalApaH, tasya bhAvo "guNavacanabrAhmaNAdibhyaH karmaNi Sya" sAmAcArya punaH strIvivakSAyAM "SigaurAdibhyazca" iti DIpa, yasyetyakAralopaH yasya hala ityanena taddhitayakAralopaH paragamanaM sAmAcArI, tAM sAmAcArI paramAM pradhAnAM sAdhuzrAvakasaMbaddhAmityarthaH / yaH khalu ya eva zrRNoti taM zrAvakaM bruvate taM zrAvakaM pratipAdayanti bhagavantastIrthakaragaNadharAH / / tatazcAyaM piNDArthaH- abhyupetasamyaktvaH pratipannANuvrato'pi pratidivasaM yatibhyaH sakAzAtsAdhUnAmagAriNAM ca sAmAcArI zrRNotIti zrAvakaH iti // 2 // ahIM zrAvakadharmane kahevAnuM zarU karyuM che. zrAvakadharmane AcaranAra zrAvaka hoya che. AthI graMthakAra zrAvaka zabdanA arthanuM ja pratipAdana kare che. gAthArtha- samyagdarzananAdine pAmelo je pratidina sAdhuonI pAse parama sAmAcArIne avazya sAMbhaLe che tene zrAvaka kahe che. TIkArtha- samyagdarzana Adine pAmelo- ahIM samyagdarzanane pAmelo ema kahevAthI samyagdaSTi jIvanuM grahaNa karyuM che. AthI je samyagdaSTi che te zrAvaka che, mithyAdaSTi zrAvaka nathI. Adi zabdathI aNuvrato vagerenuM grahaNa karavuM. parama sAmAcArIne- sAdhu-zrAvakanI pradhAna sAmAcArIne. ziSToe Acarelo kriyAsamUha sAmAcArI che. kahe che tIrthakaro ane gaNadharo kahe che. bhAvArtha- je jIva samyakatvane pAmyo che ane aNuvrato vagereno paNa svIkAra karyo che te jIva dararoja sAdhuo pAsethI sAdhu-zrAvakanI sAmAcArIne avazya sAMbhaLe che mATe te zrAvaka che. je sAMbhaLe te zrAvaka evo zrAvaka zabdano zabdArtha che. Avo zabdArtha samyaktvane pAmIne 1. samAcAra zabdathI sAmAcArI zabda banyo che. te A pramANe- samAcArano bhAva te sAmAcArya. ahIM samAcAra zabda pachI bhAva arthamAM si.he.za./7/1/60 sUtrAthI rya pratyaya lAgatAM sAmAcArya zabda banyo. pachI strIliMgamAM si.he.za./2/4/20 sUtrathI pratyaya lAgatAM sAmAcArI zabda banyo.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 6 sAdhuo pAsethI dararoja sAdhu-zrAvakanI sAmAcArIne sAMbhaLanAramAM ghaTe che mATe te sAco zrAvaka che. AnAthI e samajI zakAya che ke, jema brAhmaNa kuLamAM ja utpanna thayelo brAhmaNa kahevAya che, tema amuka kuLamAM ja utpanna thayelo zrAvaka kahevAya evuM nathI. kAraNa ke zrAvakapaNAnuM kAraNa kuLa nathI, kiMtu samyagdarzana ane sAmAcArI zravaNa che. AthI brAhmaNa kuLamAM utpanna thayelo paNa jo samyaktvane pAmIne sAmAcArIne sAMbhaLe to zrAvaka kahevAya. jaina kuLamAM utpanna thayelo paNa jo samyakatvane pAmelo na hoya ethI sAmAcArIne na sAMbhaLe to zrAvaka na kahevAya.) (2) sAMprataM zravaNaguNAn pratipAdayatinavanavasaMvego khalu, nANAvaraNakhaovasamabhAvo / tattAhigamo ya tahA, jiNavayaNAyannaNassa guNA // 3 // [navanavasaMvegaH khalu jJAnAvaraNakSayopazamabhAvaH / tattvAdhigamazca tathA jinavacanAkarNanasya guNAH // 3 // ] navanavasaMvegaH pratyagraH pratyagraH saMvegaH ArdrAntaHkaraNatA, mokSasukhAbhilASa ityanye / khaluzabdaH pUraNArthaH, saMvegasya zeSaguNanibandhanatvena prAdhAnyakhyApanArtho vA / tathA jJAnAvaraNakSayopazamabhAvaH jJAnAvaraNakSayopazamasattA saMvegAdeva / tattvAdhigamazca tattvAtattvaparicchedazca tathA jinavacanAkarNanasya tIrthakarabhASitazravaNasyaite guNA iti / tIrthakarabhASitA cAsau sAmAcArIti // 3 // have jinavacananuM zravaNa karavAthI thatA guNone jaNAve che- gAthArtha- navo navo saMvega, jJAnAvaraNIyano kSayopazamabhAva ane tattvono bodha- A jinavacananA zravaNathI thatA guNo (=lAbho) che. TIkArtha- navo navo saMvega- aMtaHkaraNa rasavALuM bane te saMvega. (pUrve dharmarasa Avato na hato. jinavANInA zravaNathI dharmanA prabhAvanuM jJAna thayuM. ethI have dharmamAM rasa AvavA lAgyo. ethI dharmamAM rasa vadhavA lAge. dharmamAM rasanI vRddhi eTale ja navo navo saMvega.) bIjAo mokSasukhano abhilASa thAya tene saMvega kahe che. saMvegaguNa anya guNonuM kAraNa che. AthI saMvegaguNanI pradhAnatA jaNAvavA mATe mULa gAthAmAM raghar zabdano prayoga karavAmAM Avyo che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 7 jJAnAvaraNIyano kSayopazamabhAva- jinavacananA zravaNathI saMvega thAya che ane e saMvegathI ja jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thAya che. tattvono bodha=A tattva che, A atattva che evo nirNaya. (jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI tattva-atattvano nirNaya karI zakAya che.) tIrthakare je kahyuM che te sAMbhaLavAthI A lAbho thAya che. sAmAcArI tIrthakare kahelI che. (mATe zrAvaka sAmAcArIne avazya sAMbhaLe.) (3) kiM ca dehasvajanavittapratibaddhaH kazcidahRdayo na zrRNotItyeSAmasAratAkhyApanAya jinavacanazravaNasya sAratAmupadarzayannAha na vi taM karei deho, na ya sayaNo neya vittasaMghAo jiNavayaNasavaNajaNiyA, jaM saMvegAiyA loe // 4 // [nApi tatkaroti deho na ca svajano na ca vittasaMghAtaH / jinavacanazravaNajanitA yatsaMvegAdayo loke // 4 // ] nApi tatkaroti deho na ca svajano na ca vittasaMghAtaH jinavacanazravaNajanitA yatsaMvegAdayo loke kurvanti / tathAhyazAzvataH pratikSaNabhaGguro dehaH zokAyAsakAraNaM kSaNikasaMgamazca svajana: aniSThitAyAsavyavasAyAspadaM ca vittasaMghAta ityasAratA / tIrthakarabhASitAkarNanodbhavAzca saMvegAdayo jAtijarAmaraNarogazokAyupadravavrAtarahitApavargahetava iti sAratA / gata: zrotatraM vinavavamiti || 4 | koI manuSya zarIra-svajana-dhanamAM Asakta hoya ane ethI hRdayahIna hoya ( jinavacana zravaNanI bhAvanAthI rahita hoya) ethI jinavacana na sAMbhaLe. AthI zarIra vagere asArabhUta che e kahevA mATe jinavacananuM zravaNa sArabhUta che e batAvatA graMthakAra kahe che gAthArtha- lokamAM jinavacananA zravaNathI utpanna thayelA saMvega vagere guNo je (lAbha) kare che te zarIra, svajana ane dhanasamUha na kare. 1. jJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI mAtra bodha thAya che. nirNaya darzanamohanIyanA kSayopazamathI thAya che. AthI ahIM darzanamohanIyanA kSayopazamapUrvakano jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama samajavo. 2. aniSThitAsadvyavasAyAspadaM /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 8 TIkArtha- ' zarIra azAzvata che, pratyeka kSaNe nAza pAmavAnA svabhAvavALuM che. svajana zoka ane du:khanuM kAraNa che. svajanano saMyoga kSaNa vinazvara che. dhana samUhane meLavavAno kaSTabharelo vyavasAya kyAre ya pUrNa thato nathI. AthI zarIra vagere asArabhUta che. tIrthaMkara vacananA zravaNathI pragaTelA saMvega vagere guNo janma-jarA-maraNa-roga-zoka vagere upadrava samUhathI rahita mokSanuM kAraNa che. AthI sArabhUta che. mATe jinavacana sAMbhaLavuM joie. (4) athavAhoi daDhaM aNurAo, jiNavayaNe paramanivvuikarammi / savaNAigoyaro taha, sammadiTThissa jIvassa // 5 // [bhavati dRDhamanurAgo jinavacane paramanirvRtikare / zravaNAdigocara tathA samyagdRSTerjIvasya // 5 // ] yadvA kimanena nisargata eva bhavati jAyate dRDhamatyarthamanurAgaH prItivizeSa: kva jinavacane tIrthakarabhASite kiMviziSTe paramanirvRtikare utkRSTasamAdhikaraNazIle kiMgocaro'nurAgo bhavatItyatrAha- zravaNAdigocaraH zravaNazraddhAnAnuSThAnaviSaya ityarthaH / tathA tena prakAreNa kasyetyatrAha- samyagdRSTejIvasya prakrAntatvAcchrAvakasyetyarthaH / ato'sau zravaNe pravartata eva tatazca zRNotIti zrAvaka iti yuktamiti gAthAbhiprAyaH // 5 // athavAgAthArtha- samyagdaSTi jIvane utkRSTa samAdhi karavAnA svabhAvavALA jinavacananA zravaNa AdimAM daDha anurAga hoya che. TIkArtha- samyagdaSTi- ahIM zrAvakanuM varNana prastuta hovAthI samyagdaSTi zabdathI samyagdaSTi zrAvaka samajavo. anurAga=prItivizeSa. zravaNa AdimAM- Adi zabdathI zraddhA ane AcaraNa e benuM grahaNa karavuM. samyagdaSTi zrAvakane jinavacananA zravaNano, jinavacananI zraddhAno ane jinavacanane AcaravAno daDha (=atyaMta) anurAga hoya che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 9 ahIM bhAvArtha A che- cothI gAthAmAM jinavacana sAMbhaLe e mATe zarIra AdinI asAratA ane saMvegAdinI sAratA jaNAvI che. have A gAthAmAM kahe che ke jinavacana zravaNa kare e mATe samyagdaSTi zrAvakane zarIra AdinI asAratA ane saMvegAdinI sAratA batAvavAnI jarUra ja nathI. samyagdaSTi zrAvakane svabhAvathI ja jinavacana zravaNano te rIte atyaMta daDharAga hoya che ke jethI te jinavacananA zravaNamAM pravRtti kare 4 che. tethI "somaNe te zrIpa" se yu'ta cha. (5) nirUpitaH zrAvakazabdArthaH / sAMprataM dvAdazavidhaM zrAvakadharmamupanyasyannAhapaMceva aNuvvayAI, guNavvayAiM ca huMti tinneva / sikkhAvayAiM cauro, sAvagadhammo duvAlasahA // 6 // [paJcaivANuvratAni guNavratAni ca bhavanti trINyeva / zikSAvratAni catvAri zrAvakadharmo dvAdazadhA // 6 // ] paJceti saGkhyA / evakAro'vadhAraNe, paJcaiva na catvAri SaD vA / aNUni ca tAni vratAni cANuvratAni mahAvratApekSayA cANutvamiti sthUprANAtipAtAdivinivRttirUpANItyarthaH // guNavratAni ca bhavanti trINyeva na nyUnAdhikAni vA / aNuvratAnAmevottaraguNabhUtAni vratAni guNavratAni digvratabhogopabhogaparimANakaraNAnarthadaNDaviratilakSaNAni, etAni ca bhavanti trINyeva / zikSApadAni ca zikSAvratAni vA, tatra zikSA abhyAsaH sa ca cAritranibandhanaviziSTakriyAkalApaviSayastasya padAni sthAnAni tadviSayANi vA vratAni zikSAvratAni, etAni ca catvAri sAmAyikadezAvakAzikapauSadhopavAsAtithisaMvibhAgAkhyAni / evaM zrAvakadharmo dvAdazadhA dvAdazaprakAra iti gAthAsamAsArthaH / avayavArthaM tu mahatA prapaJcena granthakAra eva vakSyati // 6 // zrAvaka zabdanA arthanuM nirUpaNa karyuM. have bAra prakAranA zrAvaka dharmanI bhUmikA karatA graMthakAra kahe che gAthArtha- pAMca aNuvrato, traNa guNavrato ane cAra zikSAvrato ema zrAvakadharma bAra prakArano che. TIkArtha- pAMca aNuvrato- aNuvrato pAMca ja che, cha ke cAra nathI. aNu eTale nAnuM. mahAvratonI apekSAe aNu-nAnAM vrato te aNuvrato. sthUla prANAtipAta AdithI viramaNa svarUpa pAMca aNuvrato che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 10 traNa guNavrato- guNavrato traNa ja che, vadhAre ke ochA nathI. aNuvratonA ja uttara guNasvarUpa vrato te guNavrato. aNuvrato svIkAryA pachI guNavrato svIkAravAmAM Ave che. mATe TIkAmAM uttarazabdano prayoga karyo che. svIkArelA aNuvratomAM guNa karanArA che mATe guNavrato kahevAya che. guNavrato svIkAravAthI aNuvrato vadhAre sArI rIte pALI zakAya che. dizAparimANa, bhogopabhoga parimANa, ane anarthadaMDa viramaNa ema traNa guNavrato che. cAra zikSAvratozikSA eTale abhyAsa. cAritranuM kAraNa bane tevI viziSTa kriyAono abhyAsa jemAM thAya tevAM vrato te zikSAvrato. sAmAyika, dezAvagAzika, pauSadhopavAsa ane atithisaMvibhAga e cAra zikSAvrato che. e cAra vratonA pAlanathI cAritramohanIya karmano kSayopazama thavAthI cAritranI prApti thAya. mATe TIkAmAM cAritranibanzana ema kahyuM che. A pramANe gAthAno saMkSepathI artha che. vizeSathI artha to ghaNA vistArathI graMthakAra ja kahe che. (6) samyaktva adhikAra (gA. -62) tathA cAhaeyassa mUlavatthU, sammattaM taM ca gaMThibheyammi / khayauvasamAi tivihaM, suhAyapariNAmarUvaM tu // 7 // [etasya mUlavastu samyaktvaM tacca granthibhede / kSAyopazamikAdi trividhaM zubhAtmapariNAmarUpaM tu // 7 // ] etasyAnantaropanyastasya zrAvakadharmasya mUlavastu samyaktvaM / vasantyasminnaNuvratAdayo guNAstadbhAvabhAvitveneti vastu / mUlabhUtaM ca tadvastu ca mUlavastu / kiM tat ? samyaktvam / uktaM ca mUlaM dvAraM pratiSThAnamAdhAro bhAjanaM nidhiH / dviSaTkasyAsya dharmasya samyaktvaM parikIrtitam // 1 // tacca samyaktvaM granthibhede vakSyamANalakSaNakarmagranthibhede (31-33) sati bhavati nAnyatheti bhAvaH / tacca kSAyopazamikAdibhedAtrividhaM kSAyopazamikamaupazamikaM kSAyikaM ca, yadvA kArakAdi / zubhAtmapariNAmarUpaM tu zubhaH saMklezavarjita AtmapariNAmo jIvadharmo rUpaM yasya tacchubhAtmapariNAmarUpaM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 11 turavadhAraNe zubhAtmapariNAmarUpameva / anena tadvyatiriktaliGgAdidharmavyavacchedamAha / vyatiriktadharmatve tata upakArAyogAditi // 7 // graMthakAra vistArathI ja kahe che gAthArtha- bAra prakAranA zrAvakadharmanI mULa vastu samyakatva che. samyakatva graMthino bheda thaye chate pragaTa thAya che. samyakatva kSAyopathamika Adi traNa prakAranuM che, ane AtmAnA zubha pariNAmarUpa che. TIkArtha- mUlavastu- mULabhUta vastu te mULavatu. samyaktva hoya to aNuvrato vagere guNo hoya, anyathA nahi. kAraNa ke samyakatva hoya to ja aNuvrata vagerenA bhAva=pariNAma thAya che. samyakatva vinA aNuvrata AdinA pariNAma thaI zakatA ja nathI. A bhAvArtha TIkAmAM vasantyasminnaNuvratAdayo guNA tadbhAvabhAvitveneti vastu ama vastu zabdanI vyutpatti dvArA kahyo che. samyakatva zrAvakadharmanI mULa vastu che e viSe kahyuM che ke- "samyatva bAra prakAranA zrAvaka dharmanuM mULa, dvAra, pratiSThAna, AdhAra, bhAjana ane nidhi che." mULa- vRkSanA mULanI jema dharmarUpI vRkSanuM mULa samyakatva che. samyaktvanA baLathI ja dharmavRkSa Take che. dvAra- nagaranA dvAranI jema dharmarUpa nagaramAM praveza karavA mATe samyakatva dvAra che. samyakatva vinA dharmamAM praveza na thAya. kema ke samyakatva vinA viratino pariNAma thato nathI. pratiSThAna- mahelanA pAyAnI jema dharmarUpa mahelano pAyo samyakatva che. samyakatvanA AdhAre ja viratidharma sthira rahe che. samyakatva jAya to viratino pariNAma paNa jAya. AdhAra- jema vizvano AdhAra pRthvI che tema dharmarUpa jagatano AdhAra samyaktva che. jema pRthvI vinA jagata na rahI zake tema samyaktva vinA viratidharma na rahI zake. bhAjana dUdha-ghI vagere vastunA bhAjananI jema dharmarUpa vastunuM bhajana samyakatva che. jema bhAjana vinA vastu na rahI zake tema samyakatva vinA virati dharma na rahI zake.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 12 nidhi- je pramANe nidhi (=nidhAna) vinA mahAkiMmatI maNi-motIsuvarNa vagere dravyo prApta thatAM nathI, te pramANe samyaktva rUpa nidhi vinA viratidharma prApta na thAya. samyaktva graMthino bheda thaye chate thAya che, anyathA nahi. karmagraMthinuM (=karmanI gAMThanuM) varNana have pachI (31-32 gAthAomAM) ka2vAmAM Avaze. samyaktvanA traNa prakAra- samyaktvanA kSAyopazamika, aupazamika ane kSAyika ema traNa prakAra che. kSAyopazamika- karmanA kSayathI ane upazamathI pragaTatuM samyaktva kSAyopazamika kahevAya. prastutamAM kSAyopazamika samyaktva hoya tyAre anaMtAnubaMdhI kaSAyanA 2sodayano sarvathA abhAva hoya che, mithyAtva mohanIya ane mizra mohanIyanA udayano sarvathA abhAva hoya che. samyaktva mohanIya karmano udaya hoya che. ahIM anaMtAnubaMdhI kaSAya AdinA rasanA udayano abhAvarUpa upazama che, ane samyaktva mohanIyano bhogavIne kSaya thAya che. Ama A samyaktva upazama ane kSaya e baMnethI yukta hovAthI kSAyopazamika che. kSAyika-- anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya, mithyAtva mohanIya, mizra mohanIya ane samyaktva mohanIya e sAte ya karmono sattAmAMthI paNa kSaya thatAM kSAyika samakita pragaTe che. aupamika- anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya ane traNa darzanamohanIya e darzana saptakano upazama (=udayano sarvathA abhAva) thatAM upazama samyaktva guNa pragaTe che. A samyaktva vadhAremAM vadhAre aMtarmuhUrta sudhI ja rahe che. athavA samyaktvanA kAraka, rocaka ane dIpaka ema traNa prakAra che. kAraka- samyaktva pragaTa thayA pachI je jIva jinAjJA mujaba kriyAanuSThAna karanAro bane te jIvanuM kAraka samyaktva che. (athavA jinAjJA pramANe karAtI zuddha kriyA kAraka samyaktva che. A kriyA jovAthI anya jIvomAM samyaktva pragaTavAno saMbhava hovAthI bIjAnA samyaktvamAM kAraNa banatI dharmakriyA paNa upacArathI samyaktva kahevAya.)
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 13 rocaka-- jinAjJA pramANe kriyA karavAnI ruci hovA chatAM avirativALA zreNika, kRSNa vagerenI jema je jIva kriyAthI rahita hoya te jIvane rocaka samyaktva hoya. dIpaka- jema dIpaka parane prakAzita kare, tema svayaM mithyASTi hovA chatAM aMgAramardaka AcArya vagerenI jema bIjAonI AgaLa jinokta padArthonuM yathAvasthita prakAzana kare te kAraNathI tene dIpaka samyaktva hoya. samyaktva AtmAnA zubha pariNAmarUpa che zubha eTale saMkleza rahita. samyaktva AtmAnA zubha pariNAmasvarUpa ja che. AnAthI zubha jIvapariNAmathI bhinna evA veSa vagere dharmano vyavaccheda karyo. kAraNa ke bAhya veSa vagere AtmapariNAmathI bhinnadharma hovAthI tenAthI AtmAne upakAra thato nathI. (7) jaM jIvakammajoe, jujjai eyaM ao tayaM puvi / vocchaM tao kameNaM, pacchA tivihaM pi sammattaM // 8 // [yato jIvakarmayoge yujyate etadataH takaM pUrvam / vakSye tataH krameNa pazcAttrividhamapi samyaktvam // 8 // ] yato yasmAtkAraNAjjIvakarmayoge jIvakarmasaMbandhe sati yujyate etat ghaTate idaM samyaktvaM karmakSayopazamAdirUpatvAt ato'smAtkAraNAt takaM jIvakarmayogaM pUrvamAdau vakSye 'bhidhAsye / tatastaduttarakAlaM krameNa paripATyA pazcAtrividhamapi kSAyopazamikAdi samyaktvaM vakSya iti // 8 // gAthArtha-TIkArtha- samyaktva karmanA kSayopazamAdi rUpa hovAthI jIva ane karmano saMbaMdha thaye chate ghaTe che. AthI pahelAM jIva-karmanA saMyogane kahIza. tyArabAda kramazaH kSAyopazamikAdi traNe prakAranA samyaktvane kahIza. (8) tatrAha jIvo aNAinihaNo, nANAvaraNAikammasaMjutto / micchattAinimittaM, kammaM puNa hoi aTThavihaM // 9 // [jIvo 'nAdinidhano jJAnAvaraNAdikarmasaMyukta: / mithyAtvAdinimittaM karma punarbhavatyaSTavidham // 9 // ] -
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 14 jIvatIti jIvaH / asau anAdinidhanaH anAdyaparyavasita ityarthaH / sa ca jJAnAvaraNAdikarmaNA samekIbhAvenAnyonyavyAptyA yuktaH saMbaddho jJAnAvaraNAdikarmasaMyuktaH / mithyAtvAdinimittaM mithyAtvAdikAraNaM, mithyAdarzanAviratipramAdakaSAyayogA bandhahetava iti vacanAt (tattvArthAdhigamasUtram 8-2) I varSa punarAvaraHi bhavatyavithamaNavArImati 1 / te viSe graMthakAra kahe che- gAthArtha-jIva anAdi-anaMta che, ane jJAnAvaraNAdi karmathI saMyukta che. mithyAtvAdinA kAraNe karma (karmano baMdha) che. karma ATha prakAranuM che. TIkArtha- jIva- je jIve te jIva. saMyukta- saM eTale (dUdha-pANInI jema) ekI bhAvathI parasparanI vyAptithI yukta te saMyukta. ATha rucaka pradeza sivAya jeTalA Atmapradezo che teTalA badhAya AtmapradezonI sAthe karmANao baMdhAyelA che. ane jyAM jayAM karmANuo baMdhAyelA che tyAM tyAM Atmapradezo che. Ama karma ane AtmA (dUdha-pANInI jema) ekI bhAvathI paraspara vyApIne rahelA che. AthI jIva karmathI saMyukta che. mithyAtvAdinA kAraNe karma che- kAraNa ke mithyAdarzana, avirati, pramAda, kaSAya ane yoga e pAMca karmabaMdhanA hetuo kAraNo che, evuM vacana che. mithyAdarzana AdinuM vizeSa varNana mithyAdarzana eTale tattvo pratye azraddhA. mithyAdarzana, mithyAtva, azraddhA vagere zabdo ekArthaka che. mithyAdarzananA pAMca bhedo che. (1) Abhigrahika (2) anAbhigrahika (3) Abhinivezika (4) sAMzayika ane (5) anAbhogika. (1) Abhigrahika-abhigraha eTale pakaDa. viparIta samajaNathI atAttvika bauddha Adi koI eka darzana upara "A ja satya che evA abhigrahathI= pakaDathI yukta jIvanI tattvo pratye azraddhA te Abhigrahika mithyAtva. AmAM viparIta samajaNa tathA abhigraha=pakaDa mukhya bhAga bhajave che. (2) anAbhigrahika- anAbhigrahika eTale abhigrahathI=pakaDathI rahita. amuka ja darzana satya che evA abhigrahathI rahita banIne "sarva darzano satya che' ema sarva darzano upara zraddhA rAkhanAra jIvanI tattvo
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 15 pratye azraddhA te anAbhigrahika mithyAtva. AmAM yathArtha samajaNano abhAva tathA saraLatA mukhya kAraNa che. (3) Abhinivezika- abhiniveza eTale kadAgraha-pakaDa. yathAvasthita tattvone jANavA chatAM ahaMkAra AdinA kAraNe asatya siddhAMtane pakaDI rAkhanAra jIvanI tattvo pratye azraddhA e Abhinivezika mithyAtva. AmAM ahaMkAranI pradhAnatA che. asatya siddhAMta vize abhiniveza=pakaDa ahaMkAranA pratApe che. yadyapi abhigraha ane abhiniveza e beno artha pakaDa che. eTale zabdArthanI dRSTie baMneno artha eka che. chatAM baMnemAM pakaDanA hetumAM bheda hovAthI arthano bheda paDe che. Abhigrahika mithyAtvamAM viparIta samajaNathI pakaDa che. jayAre AbhinivezikamAM aMdarathI (hRdayamAM) satya hakIkatane samajavA chatAM "mAruM mAneluM mAruM kahevuM huM kema pheravuM ?" ityAdi ahaMkAranA pratApe potAnI asatya mAnyatAne pakaDI rAkhe che. bIjuM, AbhigrahikamAM sarva tattvo pratye viparIta mAnyatA hoya che, jyAre AbhinivezikamAM koI ekAda tattva vize ke koI eka viSayamAM viparIta mAnyatA hoya che. Abhigrahika mithyAtva jainadarzana sivAya bauddha Adi koI eka darzananA AgrahavALAne hoya che. jyAre Abhinivezika mithyAtva jainadarzanane pAmelAne hoya che. jema ke jamAli. (4) sAMzayika- zrI sarvajJadeve kahelA jIvAdi tattvo satya haze ke nahi evI zaMkA sazayika mithyAtva che. ahIM zrIsarvajJadeva upara avizvAsa e mukhya kAraNa che. zrIsarvajJadeva upara pUrNa vizvAsa na hovAnA kAraNe temanA vacananI prAmANikatAnI bAbatamAM saMzaya thAya che ane tethI temaNe kahelA jIvAdi tattvo satya haze ke nahi evI zaMkA thAya che. sAMzayika mithyAtva ane zaMkA aticAramAM bhedaprazna- sazayika mithyAtva ane zaMkA aticAra e bemAM zo bheda che? uttara- zrI sarvajJa deve kahelA jIvAdi tattvo satya haze ke nahi ? evI zaMkA sAMzayika mithyAtva che. potAnI matimaMdatAthI Agamokta padArtho na samajI zakavAthI amuka vastu amuka svarUpe haze ke nahi ItyAdi zaMkA te zaMkA aticAra che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 16 A vyAkhyAothI e spaSTa thAya che ke sAMzayika mithyAtvamAM jinavacananI prAmANikatAmAM zaMkA che ane zaMkA aticAramAM zAstramAM varNavelA padArtho aMge zaMkA che. jo AtmA sAvadha na rahe to zaMkA aticAra thayA pachI sAMzayika mithyAtva utpanna thaI jAya. kSAyopathamika samyagdarzanavALA AtmAne (zrAvaka ke sAdhune) samyaktva mohanIyano udaya rahelo hovAthI tenA rasanI vRddhi thAya to koivAra sUkSma padArthanA viSayamAM zaMkA pedA thaI jAya ane tethI zaMkA aticAra lAgI jAya e saMbhavita che. paNa pachI turata tameva saghaM niHzava = nirdi pave ="jine kaheluM ja tattva zaMkA vinAnuM sAcuM che" e Agama vacanane yAda karIne e zaMkA dUra karavI joIe. jo A zaMkA dUra karavAmAM na Ave to temAMthI sAMzayika mithyAtva AvI javAnI pUrNa saMbhAvanA che. pahelA zaMkA aticAra utpanna thAya, pachI sAvadha na rahe to jinavacananI prAmANikatAmAM saMzaya utpanna thAya ane tenAthI sAMzayika mithyAtva utpanna thAya. zaMkA aticAra cothA vagere guNasthAne hoya ane sAMzayika mithyAtva pahelA guNasthAne hoya. Ama zaMkA aticAra ane sAMzayika mithyAtvamAM bheda che. (5) anAbhogika- anAbhoga eTale ajJAnatA. ajJAnatAnA yoge tattvo pratye azraddhA (=zraddhAno abhAva) te anAbhogika mithyAtva. ahIM samajaNa zaktino abhAva mukhya kAraNa che. A mithyAtva ekeMdriya Adine tathA koipaNa darzanane=dharmane na svIkAranAra saMjJI paMceMdriya jIvone hoya che. ahIM azraddhAnA be artha che. (1) viparIta zraddhA ane (2) zraddhAno abhAva. temAM prathamanA traNa mithyAtvamAM viparIta zraddhArUpa azraddhA che. cothA mithyAtvamAM mizrabhAva che, eTale ke zraddhAno bilakula abhAva nathI, tema pUrNa zraddhA paNa nathI. AmAM viparIta zraddhAno bilakula abhAva che. pAMcamA mithyAtvamAM zraddhAnA abhAvarUpa mithyAtva che. (2) avirati- viratino abhAva te avirati. hiMsA Adi pApothI pratijJApUrvakanI nivRtti e virati che. AthI hiMsA Adi pApothI pratijJApUrvakanI anivRtti e avirati che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 17 (3) pramAda- bhUlI javuM, dhArmika anuSThAnomAM utsAhano abhAva, ArtadhyAna, raudradhyAna (azubha vicAra) tathA enAthI thatI pravRtti vagere pramAda che. zAstromAM madya (mada athavA mAdaka AhAra), viSaya (iMdriyanA sparza Adi pAMca viSayo), kaSAya (krodhAdi cAra), nidrA ane (strIkathA, bhaktakathA, dezakathA, rAjakathA e cAra) vikathA ema pAMca prakArano pramAda batAvavAmAM Avyo che. prakArAMtarathI ATha prakArano paNa pramAda batAvavAmAM Avyo che. ajJAna, saMzaya, mithyAjJAna, rAga, dveSa, matibhraMza (bhUlI javuM vagere) dharmane vize anAdara ane yogonuM duppaNidhAna (ayogya pravRtti) e ATha prakArano pramAda che. (4) kaSAya- krodha, mAna, mAyA, lobha e cAra kaSAyo che. (5) yoga- mana, vacana, kAya e traNa prakArano yoga che. karma jJAnAvaraNa vagere ATha prakAranuM che. (9) tathA cAhapaDhamaM nANAvaraNaM, bIyaM puNa hoi saNAvaraNaM / taiyaM ca veyaNIyaM, tahA cautthaM ca mohaNiyaM // 10 // [prathamaM jJAnAvaraNaM dvitIyaM punarbhavati darzanAvaraNam / tRtIyaM 2 venIyuM tathA vaturtha mohanIyam | 20 I] prathamamAdyaM jJAnAvaraNaM Aviyate'nenAvRNotIti vAvaraNaM, jJAnasyAvaraNaM jJAnAvaraNaM, jJAnaM matijJAnAdi / dvitIyaM punarbhavati darzanAvaraNaM punaHzabdo vizeSaNArthaH sAmAnyAvabodhAvArakatvAt, darzanaM cakSurdarzanAdi / tRtIyaM ca vedanIyaM sAtAsAtarUpeNa vedyata iti vedanIyaM rUDhazabdAtpaGkajAdivat / tathA caturthaM karma kiM ata Aha-mohanIyaM mohayatIti mohanIyaM mithyAtvAdirUpatvAditi // 10 // ATha prakAranA karmane ja kahe che- gAthArtha- paheluM jJAnAvaraNa, bIjuM darzanAvaraNa, trIjuM vedanIya ane cothuM mohanIya karma che. jJAnAvaraNa- je karmathI jJAna AvarAya DhaMkAya, athavA je jJAnane Avare=DhAMke, te jJAnAvaraNa. jJAna matijJAna vagere pAMca che. darzanAvaraNa- mULa gAthAmAM punaH zabda vizeSa artha batAvavA che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 18 te vizeSa artha A che- jJAnAvaraNa vizeSa jJAnane Avare che. darzanAvaraNa sAmAnyajJAnane Avare che. darzana eTale sAmAnya jJAna, darzananA cakSudarzana vagere nava bhedo che. vedanIya- sAtA-asAtArUpe je vedAya=anubhavAya te vedanIya. jo ke vedAya-anubhavAya te vedanIya evA zabdArthathI to je koI vastu anubhavAya te sarva vastu vedanIya kahevAya. paNa ahIM vedanIya zabda rUDha arthavALo hovAthI sAtAvedanIya ane asatAvedanIya e be ja vedanIya kahevAya che. jema ke- je kAdavamAMthI utpanna thAya te paMkaja. paMkaja zabdanA A zabdArthathI to je je vastu kAdavamAMthI utpanna thAya te badhI vastu paMkaja kahevAya. paNa paMkaja zabda kamaLa arthamAM rUDha hovAthI paMkaja eTale kamaLa evo artha che. mohanIya- je muMjhave te mohanIya. mohanIya karma mithyAtva Adi svarUpa hovAthI jIvone zraddhA vageremAM muMjhave che, arthAt zraddhA vagere thavA detuM nathI. (10) Aua nAma goyaM, caramaM puNa aMtarAya hoi / mUlapayaDIu eyA, uttarapayaDI ao vucchaM // 11 // [AyuSkaM nAma gotraM caramaM punarantarAyaM bhavati / mUtrapravRtaya hatA ttarapravRtI to vacce ? I] AyuSkaM nAma gotraM / tatraiti yAti vetyAyurananubhUtametyanubhUtaM ca yAtItyarthaH sarvamapi karmaivambhUtaM tathApi prakrAntabhavaprabandhAvicchedAdAyuSkameva gRhyate / asti ca vicchedo mithyAtvAdiSu / tathA gatyAdizubhAzubhanamanAnAmayatIti nAma / tathA gAM vAcaM trAyata iti gotraM, ruDhiSu hi kriyA karmavyutpattyarthA nArthakriyArthA. ityuccairbhAvAdinibandhanamaduSTamityarthaH / caramaM punaH paryantavati tatpunarantarAyaM bhavati dAnAdivighno'ntarAyastatkAraNamantarAyamiti / mUlaprakRtaya etAH sAmAnyaprakRtaya ityarthaH / uttaraprakRtIretadvizeSarUpA ato vakSye ata UdhvarmabhidhAsya iti // kramaprayojanaM prathamaguNaghAtAdi yathA karmaprakRtisaMgrahaNyAmuktaM tathaiva draSTavyaM, granthavistarabhayAdvastuto'prakrAntatvAcca na likhitamiti // 11 // gAthArtha- AyuSka, nAma, gotra ane chelluM aMtarAya karma che. A mULa prakRtio che. uttara pravRtio have pachI kahIza.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 19 TIkArtha-- AyuSka-- je Ave ane jAya te AyuSya. arthAt nahi anubhaveluM AyuSya Ave che ane anubhaveluM AyuSya jAya che. jo ke badhA ja prakAranAM karmo AvAM che, to paNa prastuta bhavanA sAtatyano viccheda thato nathI, arthAt jeTaluM AyuSya hoya teTaluM bhogavavuM ja paDe che, jyAre mithyAtva Adi karmamAM viccheda thAya che=mithyAtva karma Adino nAza karI zakAya che. AyuSya karmano koi paNa rIte nAza karI zakAto nathI. AthI ahIM je Ave ane jAya te AyuSya evA arthathI AyuSya ja grahaNa karAya che, anya karma nahi. nAma-- je namAve te nAma. nAma karma zubha-azubha gati AdimAM namAve che (=lai jAya che) mATe zubha-azubha gati vagere nAmakarma che. gotra- vANInuM rakSaNa kare te gotra. prazna- gotranA uccagotra ane nIcagotra ema be bheda che. jenAthI jIva uccakuLamAM janme te uccagotra karma. jenAthI jIva nIcagotramAM janme te nIcagotra karma. AmAM vANInuM rakSaNa kare te gotra evo artha ghaTato nathI. uttara- zabdo rUDha ane yaugika ema be prakAranA hoya che. prakRti ane pratyayanA yogathI thato artha jemAM ghaTe te yaugika zabda che ane prakRti-pratyayanA yogathI thato artha jemAM na ghaTe te rUDha zabda che. AvA rUDha karmanA nAmomAM kriyA karmanI (=karmanA nAmanI) vyutpatti pUratI hoya che, kArya mATe nahi. arthAt vyutpatti pramANe temAM kArya na hoya. AthI uccagotra uccabhAvanuM (=uccakuLamAM janmelo jIva UMco gaNAya evA bhAvanuM) kAraNa che ityAdimAM koi doSa nathI. aMtarAya- aMtarAya eTale dAna AdimAM vighna. dAna AdimAM vighnanuM kAraNa bane te aMtarAya karma. ahIM pahelAM jJAnAvaraNa, pachI darzanAvaraNa evA kramanuM prathama guNaghAta vagere prayojana jevI rIte karmaprakRti saMgrahaNImAM kahyuM che te pramANe jANavuM. graMthano vistAra thai javAnA bhayathI ane paramArthathI aprastuta hovAthI kramanuM prayojana ahIM lakhyuM nathI. (11) tathA paDhamaM paMcaviyappaM, maisuyaohimaNakevalAvaraNaM / bIyaM ca navaviyappaM, niddApaNa daMsaNacakkaM // 12 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 20 [prathamaM paJcavikalpaM matizrutAvadhimanaH kevalAvaraNam / / dvitIyaM ca navavikalpaM nidrApaJcakaM darzanacatuSkam // 12 // ] iha sUtrakramaprAmANyAtprathamamAdyaM jJAnAvaraNaM paJcavikalpamiti paJcabhedaM / tAneva bhedAnAha- matizrutAvadhimanaHkevalAvaraNaM matijJAnAdyAvaraNamityarthaH / dvitIyaM ca darzanAvaraNaM navavikalpaM nidrApaJcakaM darzanacatuSkaM ceti // 12 // gAthArtha- paheluM jJAnAvaraNa karma matijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNa, avadhijJAnAvaraNa, mana:paryavajJAnAvaraNa ane kevalajJAnAvaraNa ema pAMca prakAranuM che. bIjuM darzanAvaraNa nidrApaMcaka ane darzanacatuSka ema nava prA2rnu cha. (12) nidrApaJcakamAhaniddA niddAniddA, payalA taha hoi payalapayalA ya / thINaddhI a suruddA, niddApaNagaM jiNAbhihiyaM // 13 // . [nidrA nidrAnidrA pracalA tathA bhavati pracalApracalA ca / styAnarddhizca surudrA nidrApaJcakaM jinAbhihitam // 13 // ] nidrAdInAM svarUpamsuhapaDibohA niddA duhapaDibohA ya niddaniddA ya / payalA hoi Thiyassa u payalApayalA ca caMkkamao // aisaMkiliTThakammANuveyaNe hoi thINagiddhI u / mahaniddA diNacintiyavAvArapasAhaNI pAyam // atretthaMbhUtanidrAdikAraNaM karma anantaraM darzanavighAtitvAdarzanAvaraNaM grAhyamiti // 13 // nidrApaMcakane kahe che- gAthArtha- nidrA, nidrAnidrA, pracalA, pracalApracalA ane atizaya bhayaMkara svAnagRddhi ema jinoe nidrApaMcaka kahyuM che. - - nidrA parenu sva35 mA prabhArI cha sukhapUrvaka ( vizeSa prayatna vinA) zIdhra jAgI zakAya tevI UMgha te nidrA. duHkhapUrvaka (=ghaNA ja prayatnathI) jAgI zakAya tevI UMgha te nidrAnidrA. beThelAne UMgha Ave te pracalA. cAlatAne UMgha Ave te
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 21 pracalApracalA. atisaMkliSTa karmanA anubhavamAM myAnagRddhi hoya che. A mahAnidrA che. A nidrA divase ciMtavelA vyApArane prAyaH sAdhanArI che, arthAta divase je kArya ciMtavyuM hoya te kArya rAte UMghamAM ja kare tevI nidrA spAnagRddhi che. (AnA-baMhittvana saMdhAtApanna guddhi-mikaangkssaa jAgradavasthAdhyavasitArthasAdhanaviSayA svApAvasthAyAM sA sthAna kRddhiH | prathama karmagraMtha 12mI gAthAnI TIkA) ahIM A pramANe nidrA AdinuM kAraNa karma anaMtara darzanano vighAta karanAruM hovAthI darzanAvaraNa jANavuM. ahIM anaMtara eTale pachI. nidrApaMcaka darzanalabdhi prApta thayA pachI darzanalabdhino nAza kare che. jayAre darzana catuSka mULathI ja darzanalabdhine haNe che, arthAt cakSudarzanAvaraNa AdinI vidyamAnatAmAM darzanalabdhinI prApti ja thatI nathI. Ama nidrApaMcaka ane darzanacatuSTayano bheda batAvavA TIkAmAM ananta padano prayoga che. (13) darzanacatuSTayamAhanayaNeyarohikevala-dasaNavaraNaM cauvvihaM hoi / sAyAsAya dubheyaM, ca veyaNijjaM muNeyavvaM // 14 // [nayanetarAvadhikevaladarzanAvaraNaM caturvidhaM bhavati / sAtAsAtadvibhedaM ca vedanIyaM muNitavyam // 14 // ] nayanetarAvadhikevaladarzanAvaraNaM caturvidhaM bhavati / AvaraNazabdaH pratyekamabhisaMbadhyate / nayanaM locanaM cakSuriti paryAyAH, tatazca nayanadarzanAvaraNaM cakSurdarzanAvaraNaM veti cakSuHsAmAnyopayogAvaraNamityarthaH / itaragrahaNAdacakSudarzanAvaraNaM zeSendriyadarzanAvaraNamiti / evamavadhikevalayorapi yojanIyaM / sAtAsAtadvibhedaM ca vedanIyaM muNitavyam / sAtavedanIyamasAtavedanIyaM ca / AlhAdarUpeNa yadvedyate tatsAtavedanIyaM / paritAparUpeNa yadvadyate tadasAtavedanIyaM / muLatatraM jJAtivyamiti | 24 / darzana catuSTayane kahe chegAthArtha- nayanadarzanAvaraNa, Itara darzanAvaraNa, avadhi darzanAvaraNa ane kevaladarzanAvaraNa e darzana catuSTaya che. sAtA vedanIya ane asAtA vedanIya ema be prakAranuM vedanIya jANavuM.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 22 TIkArtha- nayana, locana, cakSu e paryAyavAcI zabdo che. ethI nayanadarzanAvaraNa ke cakSudarzanAvaraNa e baMneno eka ja artha che. cakSudarzanAvaraNa eTale cakSunA sAmAnya upayoganuM AvaraNa. itara darzanAvaraNa eTale acakSudarzanAvaraNa, arthAt cakSu sivAya zeSa iMdriya darzanAvaraNa. e ja pramANe avadhi ane kevaladarzananI paNa yojanA karavI, arthAta AtmAthI sAkSAta dekhAtA rUpI padArthonA sAmAnya darzanane Avare te avadhidarzanAvaraNa. tema ja AtmAthI ekI sAthe sAkSAt dekhAtA jagatanA rUpI-arUpI sarva padArthonA sAmAnya darzanane Avare te kevaladarzanAvaraNa. je AlhAdarUpe vedAya-anubhavAya te sAtavahanIya.4 paritA535-6:535 vaya te masAtavahanIya. (14) duvihaM ca mohaNIyaM, daMsaNamohaM carittamohaM ca / daMsaNamohaM tivihaM, sammeyaramIsaveyaNiyaM // 15 // [dvividhaM ca mohanIyaM darzanamohanIyaM cAritramohanIyaM ca / darzanamohanIyaM trividhaM samyaktvetaramizravedanIyam // 15 // ] dve vidhe'sya tad dvividhaM dviprakAram / caH samuccaye / mohanIyaM prAnirUpitazabdArtham / dvaividhyamevAha- darzanamohanIyaM cAritramohanIyaM ca / tatra darzanaM samyagdarzanaM tanmohayatIti darzanamohanIyam / cAritraM viratirUpaM tanmohayatIti cAritramohanIyam / tatra darzanamohanIyaM trividhaM triprakAraM samyaktvetaramizravedanIyam / samyaktvarUpeNa vedyate yattatsamyaktvavedanIyam / itaragrahaNAnmithyAtvarUpeNa vedyate yattanmithyAtvavedanIyam / mizragrahaNAtsamyagmithyAtvarUpeNa vedyate yattatsamyaktvamithyAtvavedanIyam / evamayaM vedanIyazabdaH pratyekabhisaMbadhyate / idaM ca bandhaM pratyekavidhameva sankarmatayA trividhamiti // Aha- samyaktvavedanIyaM kathaM darzanamohanIyaM ? na hi taddarzanaM mohayati tasyaiva darzanatvAt / ucyate- mithyAtvaprakRtitvAdaticArasaMbhavAdaupazamikAdimohanAcca darzanamohanIyamiti // 15 // gAthArtha- mohanIya karma darzana mohanIya ane cAritra mohanIya ema be prakAranuM che. darzana mohanIya samyakatvavedanIya, mizravadanIya ane mithyAtvavedanIya ema traNa prakAranuM che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 23 TIkArtha- darzana eTale samyagdarzana. samyagdarzanamAM muMjhave (=samyagdarzana pragaTavA na de athavA pragaTelA samyagdarzanamAM aticAro lagADe) te darzana mohanIya. cAritra eTale virati. viratimAM muMjhave (virati na thavA de athavA thayelI viratimAM aticAro lagADe) te cAritra mohanIya. samyakarUpe vedAya te samyaktvavedanIya. mithyAtvarUpe vedAya te mithyAtvavedanIya. samya-miththArUpe vedAya te mizravedanIya. baMdha vakhate eka darzana mohanIya (=mithyAtvamohanIya) ja baMdhAya che. tethI baMdhamAM eka ja hovA chatAM karmarUpe traNa prakAranuM thAya che. prazna- samyakatvavedanIya darzana mohanIya kevI rIte che? kAraNa ke te svayaM darzanarUpa hovAthI darzanamAM muMjhavatuM nathI. uttara- samyakatvavedanIya mithyAtva karmanI prakRti hovAthI aticArano saMbhava che ethI ane aupazamikAdi samyakatvamAM muMjhavatuM hovAthI (=pragaTa na thavA detuM hovAthI) darzana mohanIya che. (15) duvihaM carittamohaM, kasAya taha nokasAya veyaNiyaM / solasanavabheyaM puNa, jahAsaMkhaM muNeyavvaM // 16 // [dvividhaM cAritramohanIyaM kaSAyavedanIyaM tathA nokaSAyavedanIyaM / SoDazanavamendra punarvathAsaMa mukhitavya | 26 I] dvividhaM dviprakAraM cAritramohanIyaM prAnirUpitazabdArthaM / kaSAyavedanIyaM tathA nokaSAyavedanIyaM ceti / vedanIyazabdaH pratyekamabhisaMbadhyate / tatra krodhAdikaSAyarUpeNa yadvedyate tatkaSAyavedanIyaM / tathA strIvedAdinokaSAyarUpeNa yadvadyate tannokaSAyavedanIyam / asyaiva bhedAnAha- SoDaza navabhedaM punaryathAsaGkhyena muNitavyaM / SoDazabhedaM kaSAyavedanIyam / navabhedaM nokaSAyavedanIyam / bhedAnanantaraM vakSyatyeveti // 16 // gAthArtha- cAritramohanIya kaSAyavedanIya ane nokaSAyavedanIya ema be prakAranuM che. te be anukrame soLa prakAre ane nava prakAre jANavuM. TIkArtha- cAritramohanIyano zabdArtha pahelAM jaNAvI dIdho che. krodhAdi kaSAyarUpe je vedAya te kaSAya vedanIya. strIvedAdi nokaSAyarUpe je vedAya te nokaSAyavedanIya. kaSAyavedanIya soLa prakAranuM che. nokaSAyavedanIya nava prakAranuM che. A bhedone have pachI turata kaheze ja. (16)
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 24 tatra kaSAyabhedAnAhaaNa appaccakkhANA, paccakkhANAvaraNA ya saMjalaNA / kohamaNamAyalohA, patteyaM cauviyappatti // 17 // [anantAnubandhino'pratyAkhyAnAH pratyAkhyAnAvaraNAH ca saMjvalanAH / krodhamAnamAyAlobhAH pratyekaM caturvikalpA iti // 17 // ] aNa iti sUcanAtsUtramiti kRtvA anantAnubandhino gRhyante, iha pAramparyeNAnantaM bhavamanubaddhaM zIlaM yeSAmiti anantAnubandhinaH udayasthAH samyaktvavighAtina iti kRtvA // avidyamAnapratyAkhyAnA apratyAkhyAnA dezapratyAkhyAnaM sarvapratyAkhyAnaM ca naiSAmudaye labhyate ityarthaH // pratyAkhyAnamAvRNvanti maryAdayA ISadveti pratyAkhyAnAvaraNAH, AG maryAdAyAmISadarthe vA, maryAdAyAM sarvaviratimAvRNvanti na dezaviratiM, ISadarthe'pi ISadRNvanti sarvaviratimeva na dezavirati, dezaviratizca bhUyasI stokAdapi viratasya dezaviratibhAvAt / / caH samuccaye // ISatparISahAdisannipAtajvalanAtsaMjvalanAH sam zabda ISadarthe iti // evaM krodhamAnamAyAlobhAH pratItasvarUpAH pratyekaM caturvikalpA iti / krodho'nantAnubandhyAdibhedAccaturvikalpaH // evaM mAnAdayo'pIti // svarUpaM caiteSAmitthamAhu: jalareNupuDhavipavvayarAIsariso cauvviho koho / tiNisalayAkaTTaTThiyaselatthaMbhovamo mANo // 1 // mAyAvalehigomuttirmiDhasiMgaghaNavaMsamUlasamA / . loho haliddakhaMjaNakaddamakimirAgasArittho // 2 // (karmagraMtha 1-19-20) pakkhacaummAsavaccharajAvajIvANugAmiNo kamaso / devanaratiriyanArayagatisAhaNaheyavo bhaNiyA // 3 // iti // 17 // temAM kaSAyanA bhedone kahe che- gAthArtha kaSAyanA anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAna, pratyAkhyAnAvaraNa ane saMjavalana ema cAra prakAra che. te dareka prakAranA krodha, mAna, mAyA ane lobha ema cAra prakAra che. TIkArtha anaMtAnubaMdhI- paraMparAe anaMtabhavano anubaMdha karavAno jemano svabhAva che te anaMtAnubaMdhI. kAraNa ke udayamAM AvelA anaMtAnubaMdhI kaSAyo samyaktvano ghAta kare che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 25 apratyAkhyAna- jemanA udayamAM pratyAkhyAna na hoya te apratyAkhyAna. apratyAkhyAnanA udayamAM jIva dezapratyAkhyAna ke sarvapratyAkhyAnane pAmato nathI. pratyAkhyAnAvaraNa- je kaSAyo maryAdAthI ke kaMIka pratyAkhyAnane roke te pratyAkhyAnAvaraNa. ahIM (mAvRdhvanita e prayogamAM) ADuM upasarga maryAdAmAM ke kaMIka arthamAM che. maryAdA artha karavAmAM pratyAkhyAnAvaraNano artha A thAya- sarvaviratine roke che, dezaviratine nahi. kaMIka arthamAM paNa kaMIka roke che evo artha che. kaMIka roke che eTale sarvaviratine ja roke che. dezaviratine nahi. (apekSAe) dezavirati ghaNI che. kAraNa ke thoDAkathI (=eka vagere paNa aNuvratAdine svIkAravAthI) paNa virata thayelAne dezavirati thAya che. saMjvalana- saM zabda kaMika arthamAM che. parISaha vagere Ave tyAre cAritrane kaMIka bALa=malina kare te saMjavalana. (A kaSAyanA udayathI jIvane yathAkhyAta cAritra prApta thatuM nathI.) soLa kaSAyo- anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobha, apratyAkhyAna krodha-mAna-mAyA-lobha, pratyAkhyAnAvaraNa krodha-mAna-mAyA-lobha ane saMjavalana krodha-mAna-mAyA-lobha ema kaSAyanA kula soLa bhedo che. A soLa kaSAyonuM svarUpa A pramANe che daSTAMtothI krodhAdi kaSAyonuM svarUpa krodha- saMjavalana krodha jalarekhA samAna che. jema lAkaDInA prahAra AdithI jalamAM paDelI rekhA paDatAMnI sAthe turata vinA prayatna nAza pAme che, tema udaya pAmela saMjavalana krodha khAsa puruSArtha karyA vinA zIdhra nAza pAme che. jema ke mahAtmA viSNukumArano krodha. pratyAkhyAnAvaraNa krodha reNurekhA samAna che. jema retImAM paDelI rekhAno (pavana Adino yoga thatAM) thoDA vilaMbe nAza thAya che, tema udaya pAmela pratyAkhyAnAvaraNa krodha jarA vilaMbathI nAza pAme che. apratyAkhyAna krodha pRthvIrekhA samAna che. jema pRthvImAM paDelI phATe kaSTathI vilaMbe pUrAya che, tema udaya pAmela apratyAkhyAna krodha thoDA kaSTathI ane adhika kALe dUra thAya che. anaMtAnubaMdhI krodha parvatarekhA samAna che. jema parvatamAM paDelI phADa pUravI duHzakya che tema anaMtAnubaMdhI krodhanA udayane dUra karavo
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 26 e duHzakya bane che. ahIM krodhane rekhAnI sAthe sarakhAvavAmAM ghaNuM rahasya raheluM che. rekhA paDavAthI vastuno bheda thAya che, aikya nAza pAme che. tema krodhanA udayathI paNa jIvomAM paraspara bheda paDe che ane aikyano saMpano nAza thAya che. mAna- saMjavalana mAna netara samAna che. jema netara sahelAIthI vALI zakAya che, tema saMjavalana mAnanA udayavALo jIva svaAgrahano tyAga karI zIdhra namavA taiyAra thAya che. jema ke brAhmI-suMdarInAM vAkyothI mahAtmA bAhubalI. pratyAkhyAnAvaraNa mAne kASTha samAna che. jema kASThane vALavAmAM thoDuM kaSTa paDe che tema pratyAkhyAnAvaraNa mAnanA udayavALo jIva thoDo prayatna karavAthI name che namra bane che. apratyAkhyAna mAna asthi samAna che. jema hADakAne vALavAmAM ghaNuM kaSTa paDe che, tema apratyAkhyAna mAnanA udayavALo jIva ghaNA kaSTathI vilaMbe namavA taiyAra thAya che. anaMtAnubaMdhI mAna pattharanA staMbha samAna che. jema paththarano thAMbhalo na namAvI zakAya, tema anaMtAnubaMdhI mAnavALo jIva name te duHzakya che. jema netara vagere padArtho akkaDa hoya che tema mAna kaSAyavALo jIva akkaDa rahe che. AthI ahIM mAnane netara Adi akkaDa vastu sAthe sarakhAvavAmAM Avela che. mAyA- saMjavalana mAyA iMdradhanuSyanI rekhA samAna che. jema AkAzamAM thatI iMdradhanuSyanI rekhA zIdhra nAza pAme che. tema saMjavalana mAyA jaladI dUra thAya che. pratyAkhyAnAvaraNa mAyA baLada AdinA mUtranI dhArA samAna che. jema mUtranI dhArA (tApa AdithI) jarA vilaMbe nAza pAme che tema A mAyA thoDA vilaMbe nAza pAme che. apratyAkhyAna mAyA gheTAnA ziMgaDA samAna che. gheTAnA ziMgaDAnI vakratA kaSTathI dUra thAya che, tema A mAyA ghaNA kaSTathI dUra thAya che. anaMtAnubaMdhI mAyA ghanavAsanA mULiyA samAna che. jema ghanavAMsanA mULiyAnI vakratA dUra thaI zakatI nathI tema anaMtAnubaMdhI mAyA prAyaH dUra thatI nathI. jema iMdradhanuSyanI rekhA vagere vakra hoya che tema mAyAvI jIva vakra hoya che. AthI ahIM mAyAne iMdradhanuSyanI rekhA AdinI upamA ApI che. lobha- saMjavalana lobha haLadaranA raMga samAna che. vastramAM lAgelo haLadarano raMga sUryano tApa lAgavA mAtrathI zIdhra nIkaLI
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 27 jAya che, tema saMjvalana lobha kaSTa vinA zIghra dUra thAya che. pratyAkhyAnAvaraNa lobha dIvAnI meza samAna che. jema vastramAM lAgelI dIvAnI meza (kAjaLa) jarA kaSTathI dUra thAya che tema A lobha thoDA kaSTathI vilaMbe dUra thAya che. apratyAkhyAna lobha gADAnA paiDAnI maLI samAna che. vastramAM lAgelI gADAnA paiDAnI maLI jema ghaNA kaSTathI dUra thAya che, tema A lobha paNa ghaNA kaSTathI dUra thAya che. anaMtAnubaMdhI lobha kRmiraMga (kIramajI raMga) samAna che. jema vastramAM lAgela kIramajI raMga vajra nAza pAme tyAM sudhI rahe che tema A lobha prAyaH jIva mare tyAM sudhI rahe che. lobha rAga svarUpa che. mATe ahIM lobhane haLadara AdinA rAganI=raMganI sAthe sarakhAvela che. ahIM koTho A pramANe che- kaSAya | saMjvalana krodha | jalarekhA mAna netara mAyA | iMdradhanuSya rekhA lobha haLadara raMga pratyAkhyAnAvaraNa apratyAkhyAna anaMtAnubaMdhI pRthvIrekhA parvatarekhA asthi paththarastaMbha gheTAnAM ziMgaDAM | ghanavAMza mULiyA zakaTacakra maLI kIramajI raMga reNurekhA kATha mUtra dhArA dIpaka meza saMjvalana 15 divasa sudhI, pratyAkhyAnAvaraNa cAra mAsa sudhI, apratyAkhyAnI 12 mAsa sudhI ane anaMtAnubaMdhI jIvanaparyaMta rahenArA che. kramazaH devagati, manuSyagati, tiryaMcagati ane narakagatine sAdhavAnA hetu kahyAM che. (gatino A niyama vyavahArathI (=sthUladRSTithI) che. kAraNa ke anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayavALA tApaso, akAmanirjarA karanArA jIvo, abhavyasaMyamI vagere devalokamAM ke manuSyalokamAM utpanna thAya che. tathA apratyAkhyAna kaSAyanA udayavALA samyagdaSTi manuSyo ane tiryaMco devagatimAM ane devo manuSyagatimAM utpanna thAya che. pratyAkhyAna kaSAyanA udayavALA dezavirati manuSyo ane tiryaMco devagatimAM utpanna thAya che.) (17)
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 28 adhunA nokaSAyabhedAnAhaitthIpurisanapuMsagaveyatigaM ceva hoi nAyavvaM / hAsa i aD bhayaM, soga dugaMchA ya chakkaM ti // 18 // [strIpuruSanapuMsakavedatrikaM caiva bhavati jJAtavyam / hAsyaM ratiraratirbhayaM zoko jugupsA caiva SaTkamiti // 18 // ] strIpuruSanapuMsakavedatrikaM caiva bhavati jJAtavyaM nokaSAyavedyatayeti bhAvaH / tatra vedyata iti vedaH / striyaH strIvedodayAtpuruSAbhilASaH / puruSasya puruSavedodayAtstryabhilASaH / napuMsakasya tu napuMsakavedodayAdubhayAbhilASaH / hAsyaM ratiH aratirbhayaM zoko jugupsA caiva SaTkamiti / tatra sanimittamanimittaM vA hAsyaM pratItameva / bAhyAbhyantareSu vastuSu prItiH ratiH / eteSvevAprItiratiH / bhayaM trAsaH / paridevanAdiliGgaM zokaH / cetanAcetaneSu vastuSu vyalIkakaraNaM jugupsA / yadudayAdete hAsyAdayo bhavanti te nokaSAyAkhyA mohanIyakarmabhedA iti bhAvaH / nokaSAyatA caiteSAmAdyakaSAyatrayavikalpAnuvartitvena / tathAhina kSINeSu dvAdazasvamISAM bhAva iti // 18 // have nokaSAyanA bhedone kahe che gAthArtha- strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda e vedatrika ane hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA e hAsyaSaka ema nava nokaSAya vedanIyanA bhedo che. TIkArtha- je vedAya (=anubhavAya) te veda. strIvedodayathI strIne puruSano abhilASa thAya. puruSavedodayathI puruSane strIno abhilASa thAya. napuMsakavedodayathI napuMsakane strI-puruSa ubhayano abhilASa thAya. nimittathI ke nimitta vinA thatuM hAsya jANItuM ja che. bAhya-atyaMtara vastuomAM prIti te rati. bAhya-abhyatara vastuomAM aprIti te arati. bhaya eTale trAsa. zokanA paridevana Adi liMgo che. arthAt paridevana AdithI zoka jANI zakAya che. cetana-jaDa vastuomAM dugaMchA-dhRNA karavI te jugupsA. jenA udayathI A hAsya vagere thAya che te nokaSAya saMjJAvALA mohanIya karmanA bhedo che. 2. nokaSAyametati | 2. baMdhu AdinA viyogathI vilApa karavo, bIjAne dayA Ave e pramANe dIna banIne tenA viyoganuM duHkha pragaTa karavuM vagere paridevana che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 29 hAsyAdi nava prAraMbhanA traNa kaSAyanA bhedone anusaratA hovAthI prAraMbhanA traNa kaSAyanA bhedonI sAthe rahetA hovAthI nokaSAya che. (ahIM no zabda sAhacaryavAcI che. kaSAyonI sAthe rahe te nokaSAya. nokaSAyo prAraMbhanA traNa kaSAyonI sAthe rahe che. AthI 4) mA pAra pAyono kSaya tha 4di noSAyo 2ddet| nathI. (18) AuM ca ettha kamma, cauvvihaM navaraM hoi nAyavvaM / nArayatiriyanarAmaragaibheyavibhAgao bhaNiaM // 19 // [AyuSkaM ca atra karma caturvidhaM navaraM bhavati jJAtavyam / nArakatiryaGnarAmaragatibhedavibhAgato bhaNitam // 19 // ] AyuSkaM ca prAnirUpitazabdArtham, atra prakrame, kriyata iti karma caturvidhaM catuHprakAraM bhavati jJAtavyam / navaramiti nipAtaH svagatAnekabhedapradarzanArthaH / cAturvidhyamevAha- nArakatiryaGnarAmaragatibhedavibhAgato gatibhedavibhAgena bhaNitamuktaM tIrthakaragaNadharaiH, tadyathA nArakAyuSkaM tiryagAyuSkaM manuSyAyuSkaM devAyuSkamiti // 19 // gAthArtha- ahIM AyuSya karma naraka-tiryaMca-manuSya-deva gatibhedonA vibhAgathI cAra prakAranuM kahyuM che ema jANavu. TIkArtha- narakAdi cAra gationA je bhedo, e bhedonA vibhAga pramANe narakAyu, tiryaMcAyu, manuSyAya ane devAyu ema cAra prakAranuM AyuSya tIrtha.42-075roye dhuM che. (18) nAmaM ducattabheyaM, gaijAisarIraaMguvaMge ya / baMdhaNasaMghAyaNasaMghayaNasaMThANanAmaM ca // 20 // [nAma dvicatvAriMzatbhedaM gatijAtizarIrAGgopAGgAni ca / bandhanasaMghAtanasaMhananasaMsthAnanAma ca // 20 // ] nAma prAgabhihitazabdArthaM dvicatvAriMzatprakAraM / bhedAnAha- gatinAma yadudayAnnarakAdigatigamanam / jAtinAma yadudayAdekendriyAdijAtyutpattiH, AhasparzanAdIndriyAvaraNakSayopazamasadbhAvAdekendriyAditvaM nAma caudayiko bhAvaH 1. kaSAyasahavartitvAt, kaSAyapreraNAdapi / hAsyAdinavakasyoktA, nokaSAyakaSAyatA // 1 ||rbhgrNth ||thaa 17nI TI.st.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 30 tatkathametaditi, ucyate- tadupayogAdihetuH kSayopazama ekendriyAdisaMjJAnibandhanaM ca nAmeti na doSaH / zarIranAma yadudayAdaudArikAdizarIrabhAvaH / aGgopAGganAma yadudayAdaGgopAGganivRttiH, ziraHprabhRtInyaGgAni zrotrAdInyaGgopAGgAni / uktaM casIsamurodarapiTThI do bAhU UrUbhayA ya aTuMgA / aMgulimAi uvaMgA aMgovaMgAI sesAiM // 1 // bandhananAma yatsarvAtmapradezairgRhItAnAM gRhyamANAnAM ca pudgalAnAM saMbandhajanakaM anyazarIrapudgalairvA jtuklpmiti|sNghaatnnaam yadudayAdaudArikAdizarIrayogyapudgalagrahaNe zarIraracanA bhvti| saMhanananAma vajraRSabhanArAcAdisaMhanananimittam / saMsthAnanAma samacaturasrAdisaMsthAnakAraNam / caH samuccaya iti gAthArthaH // 20 // gAthArtha- nAmakarma 42 prakAranuM che. te A pramANe- gati, jAti, zarIra, aMgopAMga, baMdhana, saMghAta, saMghayaNa, saMsthAna. TIkArtha- nAma zabdano artha pUrve kahyo che. gati- jenA udayathI narakAdi gatimAM javAnuM thAya te gati nAmakarma. jAti-jenA udayathI ekeMdriyAdi jAtimAM utpatti thAya te jAti nAmakarma. prazna- sparzana Adi iMdriyonA AvaraNano kSayopazama thavAthI ekeMdriyapaNuM vagere prApta thAya che. nAma audayikabhAva che. tethI ekaMdriya vagere nAmakarma kema kahevAya ? uttara- iMdriyonA upayoga Adino hetu sayopazamabhAva che. A jIva ekeMdriya che, A jIva beiMdriya che ityAdi je saMjJA, e saMjJAnuM kAraNa nAmakarma che. Ama ahIM koI doSa nathI. zarIra- jenA udayathI audArika vagere zarIranI prApti thAya te zarIra nAmakarma. aMgopAMga- jenA udayathI aMgopAMganI racanA thAya te aMgopAMga nAmakarma. mastaka vagere aMgo che ane kAna vagere upAMgo che. kahyuM che ke- "mastaka, chAtI, peTa, pITha, be hAtha, be jaMghA =paga) e ATha aMgo che. AMgaLI vagere upAMgo che. bAkInA avayavo aMgopAMgo che. baMdhana- sarva AtmapradezothI grahaNa karelA ane grahaNa karAtA pudgalono lAkhanI jema (ekameka) saMbaMdha kare te baMdhana nAmakarma athavA
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 31 grahaNa karelA ane grahaNa karAtA pudgalono anya zarIra pudgalonI sAthe lAkhanI jema (ekameka) saMbaMdha kare te baMdhana nAmakarma. saMghAtana- jenA udayathI audArika vagere zarIrane yogya pagalo grahaNa karyuM chate zarIranI racanA thAya che te saMghAtana nAmakarma. saMghayaNa- je vajaRSabhanArAca Adi saMghayaNanuM nimitta bane te saMghayaNa nAmakarma. saMsthAna- je samacaturagna vagere saMsthAnanuM kAraNa hoya te saMsthAna nAmabha. (20) taha vannagaMdharasaphAsanAmaaguruMlahU ya boddhavvaM / uvaghAyaparAghAyANupuvviUsAsanAmaM ca // 21 // [tathA varNagandharasasparzanAmAgurulaghu ca boddhavyam / upaghAtaparAghAtAnupUryucchAsanAma ca // 21 // ] tathA varNanAma yadudayAtkRSNAdivarNanivRttiH / evaM gandharasanasparzeSvapi svabhedApekSayA bhAvanIyamiti / agurulaghu ca boddhavyaM atrAnusvAradIrghatve'lAkSaNike sukhoccAraNArthe tUpanyaste / tatrAgurulaghunAma yadudayAnna gururnApi laghurbhavati deha iti ekAntatadabhAve sadA nimajjanordhvagamanaprasaGgaH / upaghAtanAma yadudayAdupahanyate / parAghAtanAma yadudayAtparAnAhanti / AnupUrvInAma yadudayAdapAntarAlagatau niyatadezamanuzreNigamanaM, niyata evAGgavinyAsa ityanye / ucchvAsanAma yadudayAducchAsaniHzvAsau bhavataH / Aha yadyevaM paryAptinAmnaH kvopayoga iti ucyate- paryAptiH karaNazaktiH ucchvAsanAmavata eva tannivRttau sahakArikAraNaM iSukSepaNazaktimato dhanurgrahaNazaktivat / evamanyatrApi bhinnaviSayatA sUkSmadhiyAvaseyA / caH samuccaye iti // 21 // thArtha- qel, 5, 2sa, sparza, bhagurusaghu, ghAta, parAghAta, AnupUrvI, ucchavAsa nAmakarma jANavuM. TIkArtha- varNa- je karmanA udayathI kRSNAdi varNanuM nirmANa thAya te varNa nAmakarma. 1. ekAntatadbhAve /
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 32 gaMdhaje karmanA udayathI sugaMdha AdinuM nirmANa thAya te gaMdha nAmakarma. rasa- je karmanA udayathI tikta Adi rasanuM nirmANa thAya te rasa nAmakarma. sparza je karmanA udayathI karkaza Adi sparzanuM nirmANa thAya te sparza nAmakarma. agurulaghu- jenA udayathI zarIra guru (=bhAre) nahi, ane laghu (halaku) nahi, kiMtu agurulaghu bane te agurulaghu nAmakarma. jo zarIra ekAMte agurulaghu na hoya to eTale ke ekAMte guru ke laghu hoya to zarIrane nIce ke UMce javAno prasaMga Ave. upaghAta- je karmanA udayathI zarIranA aMgono ke upAMgono upaghAta (RkhaMDana) thAya te upaghAta nAmakarma. parAghAta- je karmanA udayathI jIva bIjAone parAbhava karI zake te parAghAta nAmakarma. AnupUrvI- je karmanA udayathI parabhava jatA apAMtarAla gatimAM niyata sthAnamAM AkAza pradezanI zreNi anusAra gamana kare te AnupUrvI nAmakarma. bIjAo kahe che ke zarIranA aMgonI niyata racanA thAya te AnupUrvI nAmakarma. ucchavAsa- je karmanA udayathI ucchavAsa-niHzvAsa thAya te ucchavAsa nAmakarma. prazna- jo ucchavAsa nAmakarmathI zvAsozvAsa thatA hoya to zvAsozvAsa paryAmi nAmakarmano upayoga kyAM thAya ? uttara- paryApti karaNa zakti che. zvAsozvAsa paryAmi pUrNa thaye chate ucchavAsa nAma karmanA udayavALAne ja te zakti sahakArI kAraNa bane che. jema ke bANa pheMkavAnI zaktivALA manuSyane dhanuSyagrahaNanI zakti sahakArI kAraNa bane che. A pramANe anya sthaLe paNa eka karmathI bIjA karmanI bhinna viSayatA sUkSmabuddhithI vicAravI. (21)
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 33 AyavaujjoyavihAyagaI ya tasathAvarAbhihANaM ca / bAyarasuhamaM pajjattApajjattaM ca nAyavvaM // 22 // [AtapodyotavihAyogati trasasthAvarAbhidhAnaM ca / bAdarasUkSmaparyAptAparyAptaM ca jJAtavyaM // 22 // ] AtapanAma yadudayAdAtapavAnbhavati pRthivIkAye AdityamaNDalAdivat / udyotanAma yadudayAdudyotavAnbhavati khadyotakAdivat / vihAyogatinAmA yadudayAccaGkramaNam, idaM ca dvividhaM prazastAprazastabhedAt, prazastaM haMsagajAdInAM aprazastamuSTrAdInAmiti / trasanAma yadudayAccalanaM spandanaM ca bhavati, trasatvamevAnye / sthAvarAbhidhAnaM ceti sthAvaranAma yada'dayAdaspandano bhavati, sthAvara evAnye / caH samuccaye / bAdaranAma yadudayAdbAdaro bhavati sthUra ityarthaH, indriyagamya ityanye / sUkSmanAma yadudayAtsUkSmo bhavati atyantazlakSNaH atIndriya ityarthaH / paryAptakanAma yadudayAdindriyAdiniSpattirbhavati / aparyAptakanAma uktaviparItaM yadudayAtsaMpUrNaparyAptyanivRttirna tvAhArazarIrendriyaparyAptyanivRttirapi, yasmAdAgAmibhavAyuSkaM baddhvA mriyante sarva eva dehinaH, taccAhArazarIrendriyaparyAptyA paryAptAnAmeva badhyata iti // 22 // AuthArtha- sAtapa, dhota, viDAyoti, sa, sthA12, pA62, sUkSma, paryApta, aparyApta nAmakarma jANavuM. TIkArtha- Atapa- jenA udayathI jIvanuM zarIra zIta hovA chatAM uSNa prakAzavALuM hoya te Atapa nAmakarma. sUryanA vimAnamAM rahelA pRthvIkAyanA jIvone Atapa nAmakarmano udaya hoya che. emanuM zarIra zIta sparzavALu hoya che. paNa emanA zarIramAMthI nIkaLato prakAza uSNa hoya che. (AthI ja vimAnamAM rahelA devone jarA ya garamI lAgatI nathI.) udyota- jenA udayathI jIvanuM zarIra anuSNa prakAzarUpa udyotane kare te udyota nAmakarma. AgiyA vagere jIvone A karmano udaya hoya che. vihAyogati- jenA udayathI jIva gati karI zake te vihAyogati nAmakarma. gati prazasta ane aprazasta ema be prakAranI che. haMsa-gaja vagerene (zubha vihAyogatinA udayathI) prazasta gati hoya che. UMTa vagerene (azubha vihAyogatinA udayathI) aprazasta gati hoya che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 34 trasa je karmanA udayathI jIva (svecchAthI) cAlI zake, ane aMgAdine halAvI zake che, te trasa nAmakarma. bIjAo kahe che ke jIvane trasapaNuM ja maLe (eTale ke jIva trAsa kahevAya) te trasa nAmakarma. sthAvara- jenA udayathI jIva (svecchAthI) gati na karI zake te sthAvara nAmakarma. bIjAo kahe che ke jIvane sthAvarapaNuM ja maLe (eTale ke jIva sthAvara kahevAya) te sthAvara nAmakarma. bAdara- jenA udayathI jIva bAdara (=sthULa zarIravALo) thAya te bAdara nAmakarma. bIjAo kahe che ke jenA udayathI jIva iMdriyothI jANI zakAya te bAdara nAmakarma. sUkSma jenA udayathI jIva atyaMta sUkSma thAya, arthAt iMdriyothI na jANI zakAya tevo thAya, te sUkSma nAmakarma. paryApta- jenA udayathI svaprAyogya iMdriya paryApti vagere sarva paryAddhio pUrNa thAya te paryApta nAmakarma. aparyApta- jenA udayathI svaprAyogya paryAddhio pUrNa na thAya te aparyApta nAmakarma. ahIM AhAra-zarIra-iMdriya paryAminI apUrNatA na grahaNa karavI, kiMtu zvAsozvAsa AdinI apUrNatA grahaNa karavI. kAraNa ke badhA ya jIvo AgAmI bhavanuM AyuSya bAMdhyA pachI ja mare che. AgAmI bhavanuM AyuSya AhAra-zarIra-iMdriya paryAtithI paryApta jIvone ja baMdhAya che. (AthI A traNa paryAtio sarva jIvo avazya pUrNa kare che.) (22) patteyaM sAhAraNa-thiramathirasuhAsuhaM ca nAyavvaM / sUbhagadUbhaganAmaM, sUsara taha dUsaraM ceva // 23 // [pratyekaM sAdhAraNaM sthiramasthiraM zubhAzubhaM ca jJAtavyam / subhagadurbhaganAma susvaraM tathA duHsvaraM caiva // 23 // ] 1. bIjI vyAkhyA karavAnuM kAraNa e che ke vAyukAya-teukAyanA jIvo gati kare che, chatAM temane sthAvara nAmakarmano ja udaya hoya che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 35 pratyekanAma yadudayAdeko jIva ekameva zarIraM nivartayati / sAdhAraNanAma yadudayAdbahavo jIvA ekaM zarIraM nivartayanti / sthiranAma yadudayAccharIrAvayavAnAM ziro'sthidantAdInAM sthiratA bhavati / asthiranAma yadudayAttadavayavAnAmeva calatA bhavati karNajihvAdInAM / zubhAzubhaM ca jJAtavyaM / tatra zubhanAma yadudayAccharIrAvayavAnAM zubhatA yathA zirasaH viparItamazubhanAma yathA pAdayostathA zirasA spRSTastuSyati pAdAhatastu ruSyati, kAminIvyavahAre vyabhicAra iti cet na, tasya mohanIyanibandhanatvAt vastusthitizceha cintyata iti / subhaganAma yadudayAtkAmyo bhavati / tadviparItaM ca durbhaganAmeti / susvaranAma yadudayAtsausvaryaM bhavati zrotuH prItihetuH / tathA duHsvaraM caiveti susvaranAmoktaviparItamiti // 23 // gAthArtha- pratyeka, sAdhAraNa, sthira, asthira, zubha, azubha, subhaga, durbhaga, susvara, duHsvara nAmakarma jANavuM. TIkArtha- pratyeka jenA udayathI eka jIva eka ja zarIranI racanA kare che, te pratyeka nAmakarma. sAdhAraNa- jenA udayathI ghaNA jIvo eka zarIranI racanA kare che, te sAdhAraNa nAmakarma. sthira- jenA udayathI zarIranA mastaka, hADakAM, dAMta vagere avayavo sthira thAya te sthira nAmakarma. asthira- jenA udayathI zarIranA kAna, jIbha Adi avayavo asthira thAya te asthira nAmakarma. zubha- jenA udayathI zarIranA (nAbhithI uparanA) avayavo zubha gaNAya. jema ke mastaka zubha gaNAya che. azubha- jenA udayathI zarIranA (nAbhithI nIcenA) avayavo azubha gaNAya. jema ke paga azubha gaNAya che. mastakathI spardhAyelo (=namaskAra karAyelo) manuSya khuza thAya che, ane pagathI haNAyelo ( marAyelo) jIva gusse thAya che. pUrvapakSa- kAminI pagathI haNe-sparze to jIva gusse thato nathI, khuza thAya che. AthI tyAM A niyama lAgu paDato nathI.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 36 uttarapakSa- tenuM kAraNa moha che. ahIM to vastusthiti vicAravAmAM Ave che. subhaga- jenA udayathI (upakAra na karavA chatAM) bIjAone priya bane che te subhaga nAmakarma. durbhaga- jenA udayathI (upakAra karavA chatAM) bIjAone apriya bane che te durbhaga nAmakarma. susvara- jenA udayathI sAMbhaLanArane prItinuM kAraNa bane tevA svaranI prApti thAya te susvara nAmakarma. duHsvara- jenA udayathI sAMbhaLanArane aprItinuM kAraNa bane tevA svaranI prApti thAya te duHsvara nAmakarma. (23) AijjamaNAijjaM, jasakittInAmamajasakittI ya / nimmANanAmamalaM, caramaM titthayaranAmaM ca // 24 // [AdeyamanAdeyaM yazaHkIrtinAma ayazaHkIrti ca / nirmANanAma atulaM caramaM tIrthakaranAma ca // 24 // ] AdeyanAma yadudayAdAdeyo bhavati yacceSTate bhASate vA tatsarvaM lokaH pramANIkaroti, tadviparItamanAdeyam / yaza kIrtinAma yadudayAdyazaHkIrtibhAvaH, ysh:kiiyovishess:- dAnapuNyaphalA kIrtiH parAkramakRtaM yazaH / ayaza:kIrtinAma coktaviparItam / nirmANanAma yadudayAtsarvajIvAnAM jAtau aGgopAGganivezo bhavati, jAtiliGgAkRtivyavasthAniyama ityanye / atulaM pradhAnam / caramaM pradhAnatvAtsUtrakramaprAmANyAcceti, tIrthakaranAma yadudayAtsadevamanuSyAsurasya nAta: pUjyo bhavati | gra: samunvaye ti / ra4 / gAthArtha- Adeya, anAdeya, yazakIrti, ayazakIrti, nirmANa, atula ane carama tIrthaMkara nAmakarma che. TIkArtha- Adeya- jenA udayathI jIva Adeya bane, eTale ke te je Acare ane bole te badhu loka pramANa kare. anAdeya- jenA udayathI jIva anAdeya bane, eTale ke te je Acare ane bole (te satya hoya to paNa) loka tene pramANa na kare. 1. pramANaM karoti
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 37 yazakIrti-- jenA udayathI yaza-kIrti prApta thAya te yazakIrti nAmakarma che. yaza ane kIrtimAM A bheda che- kIrti dAnapuNyanA phaLavALI che, arthAt dAnapuNyathI kIrti maLe che. yaza parAkramathI karAyeluM che, arthAt parAkramathI yaza maLe che. ayazakIrti-- jenA udayathI ayaza-kIrti prApta thAya te ayaza-kIrti nAmakarma. nirmANa-- jenA udayathI te te jAtimAM sarva jIvonA aMgonI ane upAMgonI (potapotAnA niyata sthAne) racanA thAya te nirmANa nAmakarma. bIjAo kahe che ke te te jAti pramANe liMga ane AkRtinI vyavasthAnuM niyamana jenA udayathI thAya te nirmANa nAmakarma. tIrthaMkara- jenA udayathI manuSya deva-manuSya-asurothI sahita jagatane pUjya bane te tIrthaMkara nAmakarma. A karma atula che=sarva zubha karmomAM pradhAna che. A karma pradhAna hovAthI ane sUtranA krama pramANe chelluM hovAthI carama (=aMtima) che. (24) goyaM ca duvihabheyaM, uccAgoyaM taheva nIyaM ca / camaM ca paMcamegaM, pannatta vIyArdi|| 2 // [gotraM ca dvividhabhedamuccairgotraM tathaiva nIcaM ca / caramaM ca paJcabhedaM prajJaptaM vItarAgaiH // 25 // ] gotraM prAnirUpitazabdArthaM bhavati dvividhaM dviprakAram uccaigotraM tathaiva nIcaM ceti nIcairgotraM ca / tatroccairgotraM yadudayAdajJAnI virUpo'pi satkulamAtrAdeva pUjyate / nIcairgotraM tu yadudayAjjJAnAdiyukto'pi nindyate // caramaM ca paryantavarti ca sUtrakramaprAmANyAtpaJcabhedaM paJcaprakAraM prajJaptaM prarUpitaM vItarAgairarhadbhiriti // 25 // gAthArtha-- gotra karma uccagotra ane nIcagotra ema be prakAranuM che. carama (aMtarAya) karma arihaMtoe pAMca prakAranuM kahyuM che. TIkArtha- uccagotra- jenA udayathI ajJAnI ane kadrupo hoya to paNa mAtra sukuLanA kAraNe ja pUjAya te uccagotra nAmakarma. nIcagotra- jenA udayathI jJAnAdi guNothI yukta hovA chatAM niMdAya che te nIcagotra nAmakarma. carama- carama eTale sUtranA krama pramANe chelluM. (25)
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 38 taM dANalAbhabhogovabhogaviriyaMtarAiyaM jANa / cittaM poggalarUvaM, vineyaM savvameveyaM // 26 // [tadAnalAbhabhogopabhogavIryAntarAyikaM jAnIhi / citraM pudgalarUpaM vijJeyaM sarvamevedam // 26 // ] tahAnalAbhabhogopabhogavIryAntarAyaM jAnIhi / tatra dAnAntarAyaM yadudayAtsati dAtavye pratigrAhake ca pAtravizeSe dAnaphalaM ca jAnannotsahate dAtum / lAbhAntarAyaM tu yadudayAtsatyapi prasiddha dAtari tasyApi labhyasya bhAve yAJcAkuzalo'pi na labhate / bhogAntarAyaM tu yadudayAtsati vibhave antareNa viratipariNAmaM na bhuGkte bhogAn / evamupabhogAntarAyamapi / navaraM bhogopabhogayorevaM vizeSa:- sakRdbhujyata iti bhogaH AhAramAlyAdiH, punaH punarupabhujyata ityupabhogaH bhavanavalayAdiH // uktaM ca sai bhujjaitti bhogo, so uNa AhAraphullamAIsu / uvabhogo u puNo puNa, uvabhujjai bhavaNavalayAI // vIryAntarAyaM tu yadudayAnnirujo vayasthazcAlpavIryo bhavati / citraM pudgalarUpaM vijJeyaM sarvamevedaM citramanekarUpaM citraphalahetutvAt, pudgalarUpaM paramANvAtmakaM na vAsanAdirUpamamUrtamiti, vijJeyaM jJAtavyaM, bhinnAlambanaM punaH kriyAbhidhAnamaduSTameva, sarvamevedaM jJAnAvaraNAdi karmeti // 26 // gAthArtha- te carama karma dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya, vIryaMtarAya (ema pAMca prakAranuM) jANa. jJAnAvaraNa vagere A sarva prakAranuM karma vicitra ane pugala svarUpa jANavuM. TIkArtha- dAnAMtarAya ApavA yogya vastu hoya, lenAra viziSTa pAtra hoya, dAnanA phaLanuM jJAna hoya, chatAM jenA udayathI ApavAno utsAha na thAya te dAnAMtarAya karma. lAbhAMtarAya- dAtA tarIke prasiddha manuSya vidyamAna hoya, tenI pAse meLavavA yogya vastu paNa hoya, mAganAra mAgavAmAM kuzaLa paNa hoya, Ama chatAM jenA udayathI na meLavI zake te lAbhAMtarAya karma. bhogAMtarAya- vaibhava hoya, viratinA pariNAma na thayA hoya, arthAt bhogo bhogavavAnI icchA hoya, Ama chatAM jenA udayathI bhogo na bhogavI zake te bhogAMtarAya karma.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 39 upabhogAMtarAya- upabhogAMtarAyanI vyAkhyA paNa bhogAMtarAyanI jema jANavI. paNa bhoga-upabhogamAM bheda A pramANe che- je eka ja vAra bhogavI zakAya te AhAra ane puSpamALA vagere bhoga che. je vAraMvAra bhogavI zakAya te ghara ane baMgaDI vagere upabhoga che. kahyuM che ke- "je ekavAra bhogavAya te bhoga ane te AhAra-puSpamALA vagere che. vAraMvAra bhogavAya te ghara-baMgaDI vagere upabhoga che." viryAtarAya- nirogI ane yuvAna hovA chatAM jenA udayathI alpa vIryavALo thAya te vIryaMtarAya karma. vicitra- jJAnAvaraNa Adi sarva karma vividha prakAranuM che, arthAt eka ja prakAranuM nathI. kAraNa ke vividha phaLavALuM che. pugala svarUpa- karma paramANu svarUpa che, vAsanAdi rUpa ke amUrta (=arUpI) nathI. prazna- gAthAmAM nAnA ane viyaM e be vAra kriyAno prayoga doSa rUpa nathI ? uttara- baMnenuM AlaMbana bhinna che mATe doSa nathI. (jJAna kriyAnuM AlaMbana pAMca prakAra che. viyaM kriyAnuM AlaMbana vicitra pugalarUpa karma che.) (26) eyassa egapariNAmasaMciyassa u ThiI samakkhAyA / ukkoseyarabheyA, tamahaM vucchaM samAseNaM // 27 // [etasyaikapariNAmasaMcitasya tu sthitiH samAkhyAtA / 3chetaramelArAmarda vacce samAna | ra7 |]. etasya cAnantaroditasya karmaNaH ekapariNAmasaMcitasya tuzabdasya vizeSaNArthatvAtprAyaH kliSTaikapariNAmopAttasyetyarthaH sthitiH samAkhyAtA sAMsArikAzubhaphaladAtRtvenAvasthAnaM uktamAgama iti gamyate / utkRSTetarabhedAd utkRSTA jaghanyA ca samAkhyAteti bhAvaH, tAM sthitimahaM vakSye,'hamityAtmanirdeze, vakSye-'bhidhAsye, samAsena saMkSepeNa na tUttaraprakRtibhedasthitipratipAdanaprapaJceneti // 27 // gAthArtha- eka pariNAmathI ekaThA karelA (=bAMdhelA) karmanI utkRSTajaghanya sthiti kahI che. tene huM saMkSepathI kahIza.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prajJapti * 40 TIkArtha-- gAthAmAM rahelo tu zabda vizeSa arthavALo hovAthI eka pariNAmathI ekaThA karelA eTale prAyaH kliSTa eka pariNAmathI lIdhelA evo artha che. sthiti eTale sAMsArika azubha phaLa ApavA mATe AtmAmAM rahevuM. arthAt phaLa ApavA mATe karmo jeTalo samaya AtmAnI sAthe rahe tene sthiti kahevAmAM Ave che. saMkSepathI- uttara prakRtinA bhedonI sthitinuM pratipAdana karavA rUpa vistArathI nahi, kiMtu mAtra mULa prakRtinA sthitinuM pratipAdana karavA 35 saMkSepathI DIza. (27) AillANaM tinhaM, caramassa ya tIsa koDikoDIo / ayarANa mohaNijjassa, sattarI hoi vinneyA // 28 // [AdyAnAM trayANAM caramasya ca triMzatkoTikoTyaH / atarANAM mohanIyasya saptatirbhavati vijJeyA // 28 // ] AdyAnAM trayANAM jJAnAvaraNadarzanAvaraNavedanIyAnAM caramasya ca sUtrakramaprAmANyAtparyantavartino'ntarAyasyeti triMzatsAgaropamakoTikoTyaH atarANAmiti sAgaropamAnAM mohanIyasya saptatirbhavati vijJeyA sAgaropamakoTikoTya iti // 28 // gAthArtha-- prathamanA tre| (=jJAnAvara-harzanAvaraNa- vehanIya)nI ane aMtima (aMtarAya) karmanI trIza koDAkoDi sAgaropama ane mohanIyanI sittera koDAkoDi sAgaropama utkRSTa sthiti jANavI. (28) nAmassa ya goyassa ya vIsaM ukkosiyA ThiI bhaNiyA / tittIsasAgarAI, paramA Aussa boddhavvA // 29 // [nAmnaH ca gotrasya ca viMzatirutkRSTA sthitirbhaNitA / trayastriMzatsAgarANi paramA AyuSo boddhavyA // 29 // ] nAmnazca gotrasya ca viMzatiH sAgAropamakoTikoTya iti gamyate utkRSTA sthitirbhaNitA sarvottamA sthitiH pratipAditA tIrthakaragaNadharairiti / trayastriMzatsAgaropamAni paramA pradhAnAyuHkarmaNo boddhavyeti // 29 // gAthArtha nAma ane gotranI vIza koDAkoDa sAgaropama utkRSTa sthiti kahI che. AyuSyanI utkRSTa sthiti tetrIsa sAgaropama jANavI. (29)
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 41 adhunA jaghanyAmAha veyaNiyassa ya bArasa, nAmaggoyANa aTTha u muhuttA / sesANa jahannaThiI, bhinnamuttaM viNiAi // 30 // * [vedanIyasya ca dvAdaza nAmagotrayoraSTa muhUrtA: / zeSANAM jaghanyA sthitibhinnamuhUrtaM vinirdiSTA // 30 // ] I vedanIyasya karmaNo jaghanyA sthitiriti yoga: dvAdazamuhUrtA nAmagotrakarmaNoraSTau muhUrtA itthaM muhUrtazabdaH pratyekamabhisaMbadhyate / dvighaTiko muhUrtaH / zeSANAM jJAnAvaraNAdInAM jaghanyA sthitirbhinnamuhUrtaM vinirdiSTAntarmuhUrtaM pratipAditeti // 30 // have jaghanyasthitine kahe che- gAthArtha-- vedanIyanI bAra muhUrta, nAma-gotranI ATha muhUrta ane bAkInA karmonI aMtarmuhUrta jaghanyasthiti jaNAvI che. TIDArtha- je ghaDI=kheDa muhUrta (1 ghaDI = 24 miniTa ) (30) prakRtayojanAyAha-- evaM Thiiyassa jayA, ghaMsaNagholaNanimittao kahavi / khaviyA koDAkoDI, savvA ikkaM pamuttUNaM // 31 // [ evaMsthitikasya yadA gharSaNaghUrNananimittataH kathamapi / kSapitAH koTikoTyaH sarvA ekAM pramucya // 31 // ] evaMsthiterasya karmaNaH yadA yasminkAle gharSaNaghUrNananimittato nAnAyoniSu citrasukhaduHkhAnubhavanenetyarthaH kathamapi kenacitprakAreNa kSapitAH pralayaM nItAH koTikoTyaH sarvA jJAnAvaraNAdisaMbandhinyaH ekAM vimucya vihAyeti // 31 // tIi vi ya thovamitte, khavie itthaMtarammi jIvassa / havai hu abhinnapuvvo, gaMThI evaM jiNA biMti // 32 // [tasyA api ca stokamAtre kSapite'trAntare jIvasya / bhavati hu abhinnapUrvo granthirevaM jinA bruvate // 32 // ]
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 42 tasyA api ca sAgaropamakoTikoTyAH stokamAtre palyopamAsaGkhyeyabhAge kSapite'panIte atrAntare'sminbhAge jIvasyAtmanaH bhavati abhinnapUrvo huzabdasyAvadhAraNArthatvAdvyavahitopanyAsAccAbhinnapUrva eva granthiriva granthiduHkhenodveSTyamAnatvAdevaM jinA bruvata evaM tIrthakarAH pratipAdayantIti / uktaM ca tatsamayajJaiH gaMTThitti sudubbheo, kakkhaDaghaNarUDhagUDhagaMThivva / nIvarsI mnanaLiyo, baLadosaraLAmo | z // ti // 32 // A sthitinI prastutamAM yojanA karavA mATe kahe che-- gAthArtha-- ATalI sthitivALA karmanI jyAre gharSaNa pUrNana nimittathI koi paNa rIte eka koDAkoDine choDIne saghaLI koDAkoDio kSaya karI nAkhavAmAM Ave, temAMthI paNa alpa pramANa sthitino kSaya thai jatAM A avasare jIvanI abhinnapUrva graMthi thAya che, ema tIrthaMkaro kahe che. TIkArtha- gharSaNa pUrNana nimittathI- vividha yoniomAM vividha sukhaduHkhanA anubhavathI. alpapramANa- palyopamano asaMkhyAtamo bhAga pramANa. abhinnapUrva-- pUrve kyAre paNa bhedI na hoya tevI ja. graMthi-- jevI rIte pAtaLA dorA vagerenI majabUta gAMTha duHkhe karIne choDI zakAya che tema (rAga-dveSanA tIvra pariNAmarUpa) A gAMTha du:khe karIne choDI zakAya che. mATe te gAMTha kahevAya che. arihaMtanAM zAstrone jANanArAoe kahyuM che ke-- graMthi eTale kASThanI karkaza, ghana, rUDha (zuSka) ane gUDha gAMThanI jema jIvano atizaya durbhedya, karmajanita ane atigADha evo rAgadveSano pariNAma. (vizeSAvazyaka bhASya gAthA-1195) (31-32) 1. je jIvanI ATalI karmasthitino kSaya thai gayo hoya te jIva graMthisthAne Avyo kahevAya. ATalI karmasthitinA kSayane (=karmasthitinA kSaya bAda thatI karmasthitine) graMthisthAna eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke ahIM ja Avelo jIva graMthibheda karavA samartha bane che. AnAthI vadhAre karmasthiti hoya to graMthibheda karI zakato nathI.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazasti . 43 bhinnaMmi taMmi lAbho, jAyai paramapayaheuNo niyamA / sammattassa puNo taM, baMdheNa na volai kayAi // 33 // [bhinne tasmin lAbho jAyate paramapadahetoniyamAt / / samyaktvasya punastaM bandhena na vyavalIyate kadAcit // 33 // ] bhinne'pUrvakaraNena vidArite tasmin granthAvAtmani lAbhaH prAptirjAyate saMpadyate paramapadahetormokSakAraNasya niyamAnniyamenAvazyaMbhAvatayetyarthaH kasya samyaktvasya vakSyamANasvarUpasya / punastaM granthimavAptasamyagdarzanaH san bandhena karmabandhena na vyavalIyate nAtikAmayati kadAcitkasmiMzcitkAle na hyasAvutkRSTasthitIni karmANi badhnAti tathAvidhapariNAmAbhAvAditi // 33 // gAthArtha TIkArtha- apUrvakaraNa vaDe te graMthi bhedAye chate AtmAmAM mokSanuM kAraNa evA samyagdarzananI avazya prApti thAya che. samyagdarzanane prApta karanAra jIva karmabaMdhathI kyAre paNa graMthine oLaMgato nathI, arthAt te kyAreya utkRSTa sthitivALAM karmone bAMdhato nathI. kAraNa ke have tene tevA prA2no pariNAma thato natha.. (33) atrAhataM jAviha saMpattI, na jujjae tassa nigguNattaNao / bahutarabaMdhAo khalu, suttavirohA jao bhaNiyaM // 34 // [taM yAvadiha saMprAptirna yujyate tasya nirguNatvAt / bahutarabandhAtkhalu sUtravirodhAt yato bhaNitam // 34 // ] taM granthi yAvadiha vicAre saMprAptirna yujyate nai ghaTate / kutastasya nirguNatvAttasya jIvasya samyagdarzanAdiguNarahitatvAt / nirguNasya ca bahutarabandhAt khaluzabdo'vadhAraNe bahutarabandhAdeva / itthaM caitadaGgIkartavyaM / sUtravirodhAdanyathA sUtravirodha ityarthaH / kathamityAha- yato bhaNitaM yasmAduktamiti // 34 // ahIM ziSya kahe chegAthArtha- jIvanuM graMthi sudhI Agamana ghaTI zakatuM nathI. kAraNa ke jIva nirguNa che. nirguNa jIvane ghaNo baMdha thato hovAthI ja jIvanuM graMthi sudhI Agamana ghaTI zakatuM nathI. jo ema na svIkAravAmAM Ave to
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 44 sUtrano virodha Ave che. kAraNa ke sUtramAM (havenI gAthAomAM kahevAze te) kahyuM che. TIkArtha- nirguNa=samyagdarzanAdi guNothI rahita. (34) kimuktamityAhapalle mahaimahalle, kuMbhaM pakkhivai sohae nAliM / assaMjae avirae, bahu baMdhai nijjare thovaM // 35 // [palye'tizayamahati kumbhaM prakSipati zodhayati nAlim / asaMyato'virato bahu badhnAti nirjarayati stokaM // 35 // ] pallavatpalyastasmin palye mahati mahalle atizayamahati kumbhaM lATadezaprasiddhamAnarUpaM dhAnyasyeti gamyate prakSipati sthApayati zodhayati nAliM gRhNAti setikAm / eSa dRSTAnto 'yamarthopanayaH- yo 'saMyataH sakalasamyaktvAdiguNasthAneSvasaMyatatvAnmithyAdRSTiH parigRhyate avirataH kAkamAMsAderapyanivRtto bahu badhnAti nirjarayati stokaM stokataraM kSapayati nirguNatvAt / guNanibandhanA hi viziSTanirjarati // 35 // sUtramAM zuM kahyuM che te kahe che gAthArtha- atizaya moTA palyamAM eka kuMbha jeTaluM dhAnya nAkhe ane setikA jeTaluM kADhe (to dhAnya ochuM na thAya. te rIte) asaMyata ane avirata karmo bAMdhe che ghaNAM ane karmo khapAve che thoDAM. TIkArtha- asaMyata=sarva samyaktvAdi guNasthAnomAM asaMyata hovAthI (baMdhAyelo na hovAthI) mithyAdaSTi. avirata kAgaDAnA mAMsathI paNa nivRtta na thayelo. asaMyata ane avirata ghaNAM karmo bAMdhe che ane thoDA karmo khapAve che. kAraNa ke te samyagdarzanAdi guNothI rahita che. viziSTa nirjarA guNanA kAraNe thAya che. (35) palle mahaimahalle, kuMbhaM sohei pakkhive nAliM / je saMjae pamatte, bahu nijjare baMdhae thovaM // 36 // 1. palya dhAnya rAkhavAnuM moTuM pAtra che. kuMbha (lagabhaga ghaDA jeTaluM) prAcIna samayanuM mApa che. setikA (lagabhaga khobA jeTaluM) prAcIna samayanuM mApa che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 45 [ palye'tizayamahati kumbhaM zodhayati prakSipati nAlim / yaH saMyataH pramatto bahu nirjarayati badhnAni stokam // 36 // ] palye atizayamahati kumbhaM zodhayati prakSipati nAliM / eSa dRSTAnto 'yamarthopanayaH- yaH saMyataH samyagdRSTirISatpramAdavAn pramattasaMyata eva nAnye bahu nirjarayati badhnAti stokaM saguNatvAditi // 36 // gAthArtha-- atizaya moTA palyamAMthI kuMbha jeTaluM dhAnya kADhe che ane eka setikA jeTaluM dhAnya nAkhe (to dhAnya ochuM thAya. te rIte) pramatta sAdhu nirjarA ghaNI kare che ane baMdha thoDo kare che. TIkArtha- ghaNI nirjarA ane thoDo baMdha pramatta saMyata ja kare che, anya jIva nahi. kAraNa ke samyagdarzanAdi guNothI yukta che. (36) palle mahaimahalle, kuMbhaM sohei pakkhivar3a na kiMci / je saMjae apamatte, bahu nijjare baMdhai na kiMci // 37 // [palye'tizayamahati kumbhaM zodhayati prakSipati na kiMcit / yaH saMyato'pramatto bahu nirjarayati badhnAti na kiMcit // 37 // ] palye 'tizayamahati kumbhaM zodhayati prakSipati na kiMcit / eSa dRSTAnto 'yamarthopanayaH- yaH saMyato 'pramattaH pramAdarahitaH sAdhurityarthaH bahu nirjarayati badhnAti na kiMcidviziSTataraguNatvAt bandhakAraNAbhAvAditi // 37 // gAthArtha- atizaya moTA palpamAMthI kuMbha jeTaluM dhAnya kADhe che ane jarA paNa nAkhato nathI (te rIte) apramatta saMyata nirjarA ghaNI kare che ane karmabaMdha jarA paNa karato nathI. TIkArtha- apramatta saMyata eTale pramAda rahita sAdhu. pramAda rahita sAdhu adhika viziSTa guNothI yukta hovAnA kAraNe baMdhanuM kAraNa na hovAthI jarA paNa baMdha karato nathI ane nirjarA ghaNI kare che. (37) gururAha-- eyamiha ohavisayaM bhaNiyaM savve na evamevaMti / assaMjao u evaM, paDucca osannabhAvaM tu // 38 // [ etadiha oghaviSayaM bhaNitaM sarve na evameveti / asaMyatastvevaM pratItya osannabhAvaM tu // 38 // ] ?
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 46 etaditi palle mahaimahalle ityAdi ihAsminvicAre oghaviSayaM sAmAnyaviSayaM bhaNitamuktaM / sarve na evameveti sarve naivameva badhnanti / asyaiva viSayamupadarzayati- asaMyatastvevaM mithyAdRSTireva evaM badhnAti nAnya iti / asAvapi pratItyAGgIkRtya osannabhAvaM bAhulyabhAvaM turavadhAraNe osannabhAvameva na tu niyamamiti // 38 // guru uttara Ape che- gAthArtha- palyanA daSTAMtathI ghaNuM bAMdhe ane alpa nirjarA kare ema je kahyuM che te sAmAnyathI kahyuM che. badhA ja jIvo ghaNuM bAMdhe che ane thoDI nirjarA kare che evuM nathI. mithyAdaSTi ja A pramANe bAMdhe che, bIjA jIvo nahi. mithyAdaSTi ja ghaNuM bAMdhe ane thoDI nirjarA kare e kathana paNa bahulatAnI apekSAe ja che, eTale ke mithyAdaSTi ja ghaNuM bAMdhe e niyama che, paNa badhA ja mithyAdaSTi ghaNuM bAMdhe evo niyama nathI. (38) niyame doSamAhapAvai baMdhAbhAvo, u annahA poggalANabhAvAo / iya vuDDhigahaNao te, savve jIvehi jujjaMti // 39 // [prApnoti bandhAbhAvastu anyathA pudgalAnAmabhAvAt / iti vRddhigrahaNataH te sarve jIvaiyujyante // 39 // ] prApnoti Apadyate bandhAbhAvastu bandhAbhAva evAnyathAnyena prakAreNa sarve asaMyatA evaM badhnantItyevaMlakSaNena / kimityatropapattimAha- pudgalAnAmabhAvAdvadhyamAnAnAM karmapudgalAnAmasaMbhavAt / teSAmevAbhAve upapattimAhaiti vRddhigrahaNataH evamanantaguNarUpatayA vRddhigrahaNena te karmapudgalAH sarve jIvairyujyante kAlAntareNa sarve jIvaiH saMbadhyante prabhUtataragrahaNAdalpataramokSAcca / sahasramiva pratidivasaM paJcarUpakagrahaNe ekarUpakamokSe ca divasatrayAntaH puruSazateneti // 39 // mithyAdaSTi ghaNuM bAMdhe ja evA niyamamAM doSane kahe che gAthArtha- TIkArtha- badhA ja mithyASTio ghaNuM bAMdhe e niyamathI to baMdhano abhAva thAya. kema ke baMdhAtA karmayugalono asaMbhava
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 47 (=abhAva) thAya. baMdhAtA karmapudgalono asaMbhava thAya temAM (gAthAnA uttarArdhathI) yuktine kahe che-- A pramANe anaMtaguNA karmapudgalo adhika grahaNa karavAthI te sarva karma pudgalo (=vizvamAM jeTalA karmapudgalo che teTalA badhA karmapudgalo) jIvonI sAthe joDAya che. atizaya ghaNA karmapudgalonuM grahaNa thavAthI ane atizaya alpa karmapudgalo chUTA thavAthI samaya jatAM badhA ja karmapudgalo jIvonI sAthe saMbaMdhavALA thAya che. A viSe dRSTAMta A pramANe che-- hajAra rUpiyA che. so puruSo da22oja temAMthI pAMca rUpiyA le ane eka rUpiyo pAcho mUkI de to traNa divasamAM hajAra rUpiyA pUrNa thai jAya. upanaya- jevI rIte ahIM hajAra rUpiyAmAMthI dararoja so mANaso pAMca rUpiyA le ane eka rUpiyo mUke to traNa divasamAM hajAra rUpiyA khalAsa thai jAya, tema badhA ja mithyAdaSTi jIvo ghaNAM karmo bAMdhe ane atyaMta alpa karmonI nirjarA kare to vizvamAM jeTalA karmapudgalo (kAryaNa vargaNAnA pudgalo) che teTalA badhA karmapudgalono jIvonI sAthe saMbaMdha thai jAya. enA kAraNe vizvamAM karmapudgalono saMpUrNa abhAva thai jAya, ane tenA kAraNe karmabaMdhano abhAva thAya. (39) Aha codakaH-- mokkho saMkhijjAo, kAlAo te a jaM jiehiMto / bhaNiyA NaMtaguNA khalu, na esa doso tao jutto // 40 // [mokSo'saGkhyeyAtkAlAt te ca yato jIvebhyaH / bhaNitA anantaguNAH khalu naiSa doSaH tato yuktaH // 40 // ] mokSaH parityAgaH asaGkhyeyAtkAlAdasaGkhyeyena kAlena utkRSTatasteSAM karmapudgalAnAm / tata UrdhvaM karmasthiteH pratiSiddhatvAt / te ca karmANavaH yato yasmAjjIvebhyaH sarvebhya eva bhaNitAH pratipAditA anantaguNAH khaluzabdasyAvadhAraNArthatvAdanantaguNA eva / naiSa doSo 'nantarodito bandhAbhAvaprAptikAlalakSaNaH tato yukto bahutarabandhaH prabhUtataragrahaNe'lpataramokSe ca satyapi teSAmanantatvAt stokakAlAcca mokSAditi / na hi zIrSaprahelikAntasya rAzeH pratidivasaM paJcarUpakagrahaNe ekarUpakamokSe ca sati varSazatenApi puruSazatena yogo bhavati prabhUtatvAt / evaM dArSTAntike bhAvanIyamiti // 40 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 48 ahIM ziSya baMdhano abhAva na thAya e viSe) kahe chegAthArtha- TIkArtha- (AtmA sAthe joDAyelA) karmapudgalono utkRSTathI asaMkhyakALa pachI AtmAthI chUTakAro thAya che. kAraNa ke asaMkhya kALathI adhika karmasthitino niSedha che. te karmANuo sarva jIvothI anaMtaguNA ja che. AthI hamaNAM "baMdhAbhAvanI prAptino kALa Ave" evo je doSa kahyo te doSa nathI. tethI atizaya ghaNo baMdha yukta che. atizaya ghaNA karmANuonuM grahaNa ane atizaya alpa tyAga thavA chatAM karmANa anaMta hovAthI ane thoDA kALa pachI tyAga thato hovAthI atizaya ghaNo baMdha yukta che. zIrSa prahelikA jeTalA dhananA DhagalAmAMthI so puruSo dararoja pAMca rUpiyA le ane eka rUpiyo mUke to so varSe paNa badhA rUpiyAno yoga=saMbaMdha na thAya. arthAt rUpiyA khalAsa na thAya. kAraNa ke ghaNA che. e pramANe dArjItikamAM (karmANuono abhAva thavAmAM) vicAravuM. tAtparyArtha- pUrve (39mI gAthAmAM) badhA ja jIvo atizaya ghaNA karmapudgalone grahaNa kare ane alpa nirjarA kare to samaya jatAM karmANaono abhAva thaI javAnI Apatti ApI hatI. tenA javAbamAM ahIM ziSya kahe che ke karmANuo anaMta che ane baMdhAyelA karmANuo thoDA kALa pachI chUTA thatA hovAthI karmANuono abhAva thavAnI Apatti AvatI nathI. (40) itthaM codakenokte sati gururAhagahaNamaNaMtANa na kiM, jAyai samaeNa tA kahamadoso / Agama saMsArAo, na tahA NaMtANa gahaNaM tu // 41 // [grahaNamanantAnAM na kiM jAyate samayena tatkathamadoSaH / kAmasaMsArItra tathAnaktAnAM praha tu che 42 ll] . grahaNaM karmapudgalAnAmAdAnamanantAnAmatyantaprabhUtAnAM na kimiti gAthAbhaGgabhayAdvyatyayaH kiM na jAyate samayena, jAyata evetyarthaH, samayaH paramanikRSTaH kAla ucyate / yatazcaivaM tatkathamadoSo doSa eva zIrSaprahelikAntasyApi rAzeH pratidivasaM zatabhAgamAtramahArAzigrahaNe'lpataramokSe ca varSazatAdArata eva puruSazatena yogopapatteH, evaM dArTAntike'pi bhAvanA kaaryaa| syAdetadAgamasaMsArAnna
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 49 tathAnantAnAM grahaNaM tu / AgamastAvat "jAva NaM ayaM jIve eyai veyai calai phaMdai tAva NaM aTThavihabandhae vA sattavihabaMdhae vA chavvihabaMdhae vA egavihabaMdhae vA" ityAdi / saMsArastu pratisamayabandhakasattvasasRtirUpaH pratIta eva / evamAgamAtsaMsArAcca na tathAnantAnAM grahaNameva bhavati yathA badhyamAnakarmapudgalAbhAvAdvandhAbhAva eveti // 41 // A pramANe ziSya kahyuM eTale guru ziSyane kahe che gAthArtha- TIkArtha- zuM eka samayamAM anaMta karmapudgalonuM grahaNa thatuM nathI ? arthAt thAya ja che. tethI adoSa kevI rIte che ? doSa ja che. kema ke zIrSa prahelikA jeTalA dhananA DhagalAmAMthI paNa dararoja somA bhAga jeTalo mahAna Dhagalo levAmAM Ave ane atyaMta alpa temAM nAkhavAmAM Ave to so varSa pahelAM ja saghaLA dhanano yoga so puruSonI sAthe ghaTI zake che, arthAtu zIrSa prahelikA jeTalo dhanano moTo Dhagalo khalAsa thaI jAya. je kALanA kevaLI paNa be vibhAga na karI zake teTalo atyaMta alpakALa samaya kahevAya che. ahIM kadAca koI ema kahe- AgamathI ane saMsArathI te pramANe anaMta karmayugalonuM grahaNa na thAya. Agama A pramANe che- "jyAM sudhI A jIva kaMpe che, vizeSa kaMpe che, cAle che, kaMika hAle che tyAM sudhI ATha prakAranA karmano baMdhaka che, athavA sAta prakAranA karmano baMdhaka che, athavA cha prakAranA karmano baMdhaka che, athavA eka prakAranA karmano baMdhaka che-ityAdi." pratisamaya karmabaMdha karanAra jIvono eka gatimAMthI bIjI gatimAM saMsaraNa karavA rUpa saMsAra to jANIto ja che. (ahIM kahevAnuM tAtparya e che ke jIvo te rIte anaMta karmayugalo grahaNa karatA nathI ke jethI baMdhano abhAva thAya. baMdhano abhAva thato hoya to A dekhIto saMsAra ja na hoya. jyAre saMsAra to pratyakSa dekhAI ja rahyo che.) A pramANe AgamathI ane saMsArathI e nizcita thAya che ke te rIte anaMta karmapudgalonuM grahaNa thatuM nathI jethI baMdhAtA (badhA) pudgalono abhAva thavAthI karmabaMdhano abhAva ja thAya. (41) 1. pratisamayabandhakarmatvasaMsRtirUpa:
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 50 evaM parAbhiprAyamAzaGkayAhaAgama mukkhAu Na kiM, visesavisayattaNeNa suttassa / taM jAviha saMpattI, na ghaDai tamhA adoso u // 42 // [AgamamokSAnna kiM vizeSaviSayatvena sUtrasya / / taM yAvadiha saMprAptina ghaTate tasmAdadoSastu // 42 // ] AgamamokSAtki na vizeSaviSayatvena sUtrasya palle ityAdilakSaNasya (35-37) taM granthi yAvadiha vicAre saMprAptirna ghaTate / dvau pratiSedhau prakRtamarthaM gamayata iti kRtvA ghaTata eva / tasmAdadoSastu yasmAdevaM tasmAdeSa doSa eva na bhavati ya uktastaM yAvadiha saMprAptirna yujyate (34) ityAdi / tatrAgamastAvat "sammattaMmi u laddhe" ityAdi / mokSastu prakRSTaguNAnuSThAnapUrvakaH prasiddha eva / ato yathoktavizeSaviSayameva tatsUtramiti / itthaM caitdnggiikrtvym| anyathA tadadhikAroktameva "pakkhive na kiMci" (37) ityetadvirudhyate / apramattasaMyatasyApi bandhakatvAt / yathoktaM "apamattasaMjayANaM, baMdhaTThitI hoi aTThamuhuttA / ukkosA u jahannA, bhinnamuhattaM nu vineyA // 1 // " ityAdi / tasmAdoghaviSayamevaitaditi // 42 // A pramANe bIjAnA abhiprAyanI AzaMkA karIne graMthakAra teno pratyuttara : cha thArtha- palle mahaimahalle0 ityAhi (34-38-39) sUtra vizeSaviSayavALuM che. AthI AgamathI ane mokSathI jIvane graMthidezanI prApti (RgraMthideza sudhI Agamana) ghaTe ja che. tethI jIvane graMthidezanI prApti ghaTatI nathI ema je doSa pUrve (34mI gAthAmAM) kahyo hato te doSa nathI. temAM Agama A pramANe che samyakatvanI prApti vakhate rahelI (aMtaHkoDAkoDi) karmasthitimAMthI bethI nava palyopama jeTalI karmasthitino kSaya thAya tyAre dezaviratinI prApti thAya che. temAMthI paNa saMkhyAtA sAgaropama jeTalI karmasthiti ghaTe tyAre sarvaviratinI prApti thAya che. temAMthI paNa saMkhyAtA sAgaropama jeTalI karmasthiti ghaTe che tyAre upazamazreNinI prApti thAya
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 51 che. temAMthI paNa saMkhyAtA sAgaropamanI sthiti ghaTe che tyAre kSapakazreNinI prApti thAya che." (prazna- bethI nava palyopama vagere karmasthiti kramazaH ja ghaTe ke jaladI paNa ghaTe ? uttara- baMne rIte ghaTe che. koI jIvanI kramazaH teTalI sthiti ghaTe to koI jIvanI varSollAsathI vizeSa pariNAma pragaTe to jaladI paNa ghaTI jAya.') prakRSTa guNo ane prakRSTa AcaraNapUrvaka thato mokSa prasiddha ja che. (ahIM kahevAnuM tAtparya e che ke jo jIva graMthideza sudhI Avato na hoya to tene samyagdarzanAdi guNonI prApti na thAya. e guNonI prApti na thAya to mokSa paNa na thAya. jyAre mokSa to prasiddha ja che. ethI mAnavuM paDe ke jIva graMthideza sudhI Ave che.) AthI "ghaNuM bAMdhe che thoDI nirjarA kare che" e sUtra vizeSaviSayavALuM ja che, ane A A pramANe ja svIkAravuM joIe. anyathA e sUtranA adhikAramAM ja kahela "kuMbha jeTaluM kADhe che ane kaMIpaNa nAkhato nathI" e (37) sUtrano virodha Ave. kAraNa ke apramatta saMyata paNa baMdhaka che. kahyuM che ke- "apramatta saMyatanI utkRSTa baMdhasthiti ATha muhUrta ane jaghanya baMdhasthiti aMtarmuhUrta jANavI." ityAdi. AthI "ghaNuM bAMdhe che ane thoDI nirjarA kare che" e sUtra sAmAnyaviSayavALuM ja che, arthAt badhA ja mithyAdaSTi jIvo ghaNuM bAMdhe evo niyama nathI. (42) avasitamAnuSaGgikam adhunA prakRtaM samyaktvamAhasaMmattaM pi ya tivihaM, khaovasamiyaM tahovasamiyaM ca / khaiyaM ca kAragAi va, pannattaM vIyarAgehiM // 43 // [samyaktvamapi ca trividhaM kSAyopazamikaM tathaupazamikam / kSAyikaM ca kArakAdi vA prajJaptaM vItarAgaiH // 43 // ] samyakzabdaH prazaMsArthaH avirodhArtho vA, tadbhAvaH samyaktvaM, prazastaH mokSAvirodhI vAtmadharma ityarthaH / api tatrividhaM etaccopAdhibhedAttriprakAram / 1. kramazaH ane jaladI ema baMne rIte sthiti ghaTatI hovA chatAM moTA bhAganA jIvonI karmasthiti kramazaH ghaTe che. bahu ja ochA jIvonI karmasthiti jaladI ghaTe che. AthI sAmAnyathI samyakatvaprApti ane dezaviratiprAptino aMtarakAla bethI nava palyopama che. upadeza rahasya gA.23nI TIkA.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * para apizabdAcchrAvakadharmasya prakRtatvAttaccAritramapyoghato'NuvrataguNavratazikSApadabhedAt trividhameva / cazabdaH svagatAnekabhedasamuccayArthaH / uktaM ca- "taM ca paMcahA sammattaM uvasamaM sAsAyaNaM khaovasamaM vedayaM khaiyaM" / traividhyamupadarzayati- kSAyopazamikaM tathaupazamikaM kSAyikaM ca kArakAdi vA kArakaM AdizabdAdrocakavyaJjakaparigrahaH / etacca vakSyatyeveti na pratanyate / idaM ca prajJaptaM prarUpitaM vItarAgairarhadbhiriti // 43 // AnuSaMgika viSaya pUrNa thayo. have prastuta samyaktvane kahe che- gAthArtha- arihaMtoe samyakatva paNa kSAyopathamika, aupathamika ane kSAyika ema traNa prakAranuM athavA kAraka Adi traNa prakAranuM kahyuM che. TIkArtha- samyakatva- samyaka zabda prazaMsA arthamAM ke avirodha arthamAM che. samyaphano bhAva te samyaktva. samyaktva e prazasta athavA mokSano avirodhI Atmadharma che. samyakatva paNa e sthaLe "paNa" zabdano artha A pramANe che-jema zrAvakanuM cAritra sAmAnyathI aNuvrata, guNavrata ane zikSApadanA bhedathI traNa prakAranuM ja che tema samyakatva paNa traNa prakAranuM che. mULa gAthAmAM zabda samyakatvanA aneka bhedonA saMgraha mATe che, arthAta samyakatvanA bIjA paNa aneka bhedo che e jaNAvavA mATe che. kahyuM che ke- "te samyakatva upazama, sAsvAdana, kSayopazama, vedaka ane kSAyika ema pAMca prakAranuM che." kAraka Adi' e sthaLe Adi zabdathI rocaka ane vyaMjaka (dIpaka) e benuM grahaNa karavuM. kAraka Adi traNa prakAranuM samyakatva graMthakAra kaheze ja. AthI ahIM teno vistAra karAto nathI. (43) sAMprataM kSAyopazamikaM samyaktvamabhidhitsurAhamicchattaM jadudinnaM, taM khINaM aNuiyaM ca uvasaMtaM / mIsIbhAvapariNayaM, veyijjaMtaM khaovasamaM // 44 // [mithyAtvaM yadudIrNaM tatkSINaM anuditaM copazAntam / mizrIbhAvapariNataM vedyamAnaM kSAyopazamikam // 44 // ] mithyAtvaM nAma mithyAtvamohanIyaM karma / tat yadudIrNaM yadudbhUtazakti udayAvalikAyAM vyavasthitamityarthaH tatkSINaM pralayamupagataM anuditaM ca anudIrNaM copazAntaM / upazAntaM nAma viSkambhitodayamapanItamithyAtvasvabhAvaM
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 53 c| viSkambhitodayaM zeSamithyAtvamapanItamithyAtvasvabhAvaM madanakodravodAharaNatripuJjinyAyazodhitaM samyaktvameva / Aheha viSkambhitodayasya mithyAtvasyAnudIrNatA yuktA, na punaH samyaktvasya, vipAkena vedanAt / ucyatesatyametat, kiM tvapanItamithyAtvasvabhAvatvAtsvarUpeNAnudayAttasyApyanudIrNopacAra iti // yadvAnudIrNatvaM mithyAtvasyaiva yujyate na tu smyktvsy| kathaM ? / mithyAtvaM yadudIrNaM tat kSINaM anudIrNamupazAntaM ceti / cazabdasya vyavahitaprayogaH / tatazcAnudIrNaM mithyAtvamupazAntaM ca samyaktvaM parigRhyate / bhAvArthaH pUrvavat // tadevaM mizrIbhAvapariNataM kSayopazamasvabhAvamApannaM vedyamAnamanubhUyamAnaM mithyAtvaM pradezAnubhavena samyaktvaM vipAkena kSayopazamAbhyAM nivRttamiti kRtvA kSAyopazamikaM samyaktvamucyate / AhedaM samyaktvamaudayiko bhAvaH mohanIyodayabhedatvAt ato'yuktamasya kSAyopazamiktvaM, na, abhiprAyAparijJAnAtsamyaktvaM hi sAMsiddhikamAtmapariNAmarUpaM jJAnavat na tu krodhAdivat karmANusaMparkajaM, tathAhi- tAvati mithyAtvaghanapaTale kSINe tathAnubhavato'pi svacchAbhrakalpAn samyaktvaparamANUn tathAvidhasavitRprakAzavat sahaja evAsau tatpariNAma iti kSayopazamaniSpannazcAyaM tamantareNAbhAvAt, na hyudIrNakSayAdanudIrNopazamavyatirekeNAsya bhAvaH / krodhAdipariNAmaH punarupadhAnasAmarthyApAditasphaTikamaNiraktatAvadasahaja iti / Aha- yadi pariNAmaH samyaktvaM tato mizrIbhAvapariNataM vedyamAnaM kSAyopazamikamityetadvirudhyate mohanIyabhedayoreva mizrIbhAvapariNatayorvedyamAnatvAt, na virudhyate, tathAvidhapariNAmahetutvena tayoreva samyaktvopacArAt / kRtaM vistareNeti // 44 // have kSAyopathamika samyakatvane kahevAnI icchAvALA graMthakAra kahe che gAthArtha- je mithyAtva udayamAM AvyuM te kSayane pAmyuM ane je mithyAtva udayamAM nathI AvyuM te upazamane pAmyuM. A pramANe je mizrabhAvarUpe pariNameluM che ane vartamAnamAM (samyaktva mohanIyarUpe) vedAI rahyuM che te (=samyatva mohanIya) kSAyopathamika samyakatva che. TIkArtha- ahIM mithyAtva eTale mithyAtva mohanIya karma samajavuM. je mithyAtva udayamAM AvyuM che=jenAmAM phaLa ApavAnI zakti utpanna thaI che tevuM thayuM che, arthAt udayAvalikAmAM raheluM che, te kSaya pAmyuM ane je udayamAM nathI AvyuM te upazAMta che. ahIM upazAMtanA be artha che.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 54 eka artha-- jeno udaya aTakI gayo che te upazAMta. bIjo artha-- jemAMthI mithyAtvano svabhAva jato rahyo che te upazAMta. jeno udaya aTakI gayo che tevuM upazAMta eTale bAkI raheluM (=sattAmAM paDeluM) mithyAtva. jemAMthI mithyAtvano svabhAva jato rahyo che tevuM upazAMta eTale madana-kodravanA dRSTAMtathI traNa puMjanA nyAyathI zuddha kareluM (samyaktva mohanIyarUpa) samyaktva ja jANavuM. (ahIM mithyAtvanA rasano upazama che.) prazna ahIM jeno udaya aTakI gayo che te mithyAtvanA udayano abhAva yukta che, paNa samyaktvanA udayano abhAva yukta nathI. kAraNa ke te vedAi rahyuM che. uttara- tame kahyuM te sAcuM che. paNa samyaktvamAMthI mithyAtvano svabhAva jato rahyo hovAnA kAraNe svarUpathI udayano abhAva hovAthI upacArathI samyaktvanA paNa udayano abhAva gaNAya. athavA mithyAtvanA ja udayano abhAva ghaTe che. samyaktvanA udayano abhAva nahi. prazna- mithyAtvanA udayano abhAva kevI rIte ghaTe che ? uttara- mULa gAthAmAM rahelA anuvIndra padathI mithyAtva grahaNa karavuM, upazAnta padathI samyaktvanuM grahaNa karavuM. bhAvArtha pUrvanI jema ja che. (prathama arthamAM je anurIttta che te upazAnta che evo artha karyo hato. bIjA arthamAM anuvIn ane pazAnta evo artha che. bhAvArtha to baMnemAM samAna che. prathama yojanAmAM je mithyAtva anudIrNa che te upazAMta (=teno udaya aTakAvelo) che. bIjI yojanAmAM anudIrNa (=udayamAM nahi Avela) ane upazAMta (=jemAMthI mithyAtvano svabhAva jato rahyo che ane samyaktva mohanIyarUpe vedAi rahela) che. baMne yojanAmAM mithyAtva pradezodayathI bhogavAi rahela che. bhogavAine kSaya pAme che.) mizrabhAvarUpe pariNameluM eTale kSaya ane upazama bhAvane pAmeluM. vedAi rahyuM che eTale anubhavamAM AvI rahyuM che. vartamAnamAM je vedAi rahyuM che te pradezAnubhavathI mithyAtva che ane vipAkathI samyaktva che. A pramANe A samyaktva kSaya ane upazamathI thayeluM hovAthI kSAyopamika che. (ahIM bhAvArtha A pramANe che- jIva kSAyopazamika samyaktva pAme che tyAre pahelAM darzana mohanIyanA karmANuomAMthI keTalAka karmANuone zuddha (=rasa rahita) kare che, keTalAka karmANuone ardha zuddha kare che ane keTalAka karmANuo azuddha ja rahe che, eTale ke pUrve jevA hatA tevA ja rahe che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * papa A traNamAMthI zuddha karmANuonI samyakatva mohanIya evI saMjJA che. ardha zuddha karmANuonI mikSa mohanIya saMjJA che. azuddha karmANuonI mithyAtva mohanIya saMjJA che. AmAMthI jo zuddha karmANuono udaya thAya to jIva kSAyopathamika samyakatva pAme che. kSaya ane upazama e bhAvothI je samyakatva pragaTe te kSAyopathamika che. have AmAM kSaya ane upazama kevI rIte che te vicArIe. pUrve (=samyakatva pAmyA pahelAM) mithyAtva karmanA je karmANuo udayamAM AvyA hatA teno bhogavIne kSaya karI nAkhyo che. AthI kSaya bhAva che. sattAmAM paDeluM mithyAtva udayamAM nathI AvyuM tethI upazama che. Ama kSaya ane upazama e be bhAvothI samyakatva pragaTatuM hovAthI kSAyopathamika samyaktva che. prazna- A samyaktva audayika bhAva che. kAraNa ke samyakatva mohanIya mohanIya karmanA udayano bheda che. AthI eno kSAyopathamikabhAva yukta nathI. uttara- tamoe abhiprAya jANyo nathI. jevI rIte jJAnaguNa AtmAno sAMsiddhika (=sahaja) pariNAma che, tevI rIte samyakatva guNa paNa AtmAno sAMsiddhika pariNAma che. krodha vagerenI jema karmANuonA saMbaMdhathI thayelo pariNAma nathI. te A pramANe- mithyAtvarUpa vAdaLasamUhano kSaya thaye chate svaccha AkAza samAna samyaktvanA paramANuone jIva te rIte anubhavato hovA chatAM te jIvane tevA prakAranA (=vAdaLa vinAnA) sUryanA prakAzanI jema sahaja ja A samyakatva pariNAma hoya che. AthI kSayopazamabhAvathI utpanna thato A samyaktvapariNAma kSayopazama vinA na thAya. AthI udaya nahi pAmelA mithyAtvanA upazama vinA udaya pAmelA mithyAtvanA kSayathI samyakatva pariNAma na thAya. paNa krodhAdi pariNAma upadhAnanA pAse rahela japAkusuma vagere vastunA) sAmarthyathI thayelI sphaTika maNinI raktatAnI (=lAlAzanI) jema asahaja che. pUrvapakSa- jo samyaktva AtmapariNAma che to mizrabhAvarUpe pariNameluM vedAI rahyuM che ane kSAyopathamika che eno virodha Ave che. kAraNa ke mizrabhAvarUpe pariNamelA mohanIyanA ja bhedo vedAI=anubhavAI rahyA che. uttarapakSa- AmAM virodha nathI. tevA prakAranA (zubha) pariNAmanA hetu hovAthI mohanIyanA bhedomAM ja samyakatvano upacAra karavAmAM Avyo che. | vistArathI saryuM. (44)
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - pada kSAyopazamikAnantaramaupazamikamAhauvasamagaseDhigayassa hoi uvasAmiyaM tu sammattaM / jo vA akayatipuMjo, akhaviyamiccho lahai sammaM // 45 // [upazamakazreNigatasya bhavatyaupazamikaM tu samyaktvam / / yo vA akRtatripuJjo'kSapitamithyAtvo labhate samyaktvam // 45 // ] upazamakazreNigatasya aupazamikI zreNimanupraviSTasya bhavatyaupazamikameva samyaktvaM turavadhAraNe anantAnubandhinAM darzanamohanIyasya copazamena nirvRtta-miti kRtvA aupazamikaM / yo vA akRtatripuJjastathAvidhapariNAmopetatvAtsamyaGi mathyAtvobhayAnivartitatripuJja eva akSapitamithyAtvo 'kSINamithyAtvadarzanaH kSAyikavyavacchedArthametat labhate prApnoti samyaktvaM tadapyaupazamikameveti // 45 // kSAyopathamika samyakatva pachI have aupazamika samyakatvane kahe che gAthArtha- upazamazreNimAM pravezelA manuSyane aupathamika ja samyaktva hoya che. athavA jeNe traNa puMja karyA nathI ane mithyAtvano kSaya karyo nathI te jIva aupazamika ja samyaktvane pAme che. TIkArtha upazamathI thayeluM samyaktva te aupathamika samyakatva. anaMtAnubaMdhI cAra kaSAyonA ane darzanamohanIyanA upazamathI thayeluM hovAthI aupazamika samyaktva che. tevA prakAranA pariNAmathI yukta hovAthI jeNe samyakatva, mithyAtva ane samyaku-mithyAtva e traNa puMja karyA nathI ane mithyAdarzanano kSaya karyo nathI te jIva je samyaktvane pAme che te paNa aupazamika ja che. jeNe mithyAtvano kSaya karyo nathI" evuM vizeSaNa kSAyika samyakatvano viccheda karavA mATe che. (kAraNa ke jeNe mithyAtvano kSaya karyo che te (r)1 yi sabhyaitpane pAbhe cha.) (45) amumevArthaM spaSTayannAhakhINami uinnaMmi a, aNuijjate a sesamicchatte / aMtomuhuttamittaM, uvasamasammaM lahai jIvo // 46 // [kSINe udIrNe 'nudIryamANe ca zeSamithyAtve / / antarmuhUrtamAnaM aupazamikaM samyaktvaM labhate jIvaH // 46 // ] kSINa evodIrNe anubhavenaiva bhukta ityarthaH, anudIryamANe ca mandapariNAmatayA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 57 udayamagacchati sati kasmin zeSamithyAtve viSkambhitodaya ityarthaH, antarmuhUrtamAnaM kAlaM tata UrdhvaM niyAmakAbhAvena niyamena mithyAtvaprApteretAvantameva kAlamiti kiM aupazamikaM samyaktvaM labhate jIva iti // 46 // A ja arthane spaSTa karatA graMthakAra kahe che- gAthArtha- udayamAM AveluM mithyAtva kSINa thaye chate ane zeSa mithyAtva udayamAM na AvI rahyuM hoya tyAre jIva aMtarmuhUrta sudhI aupathamika samyakatvane pAme che. TIkArtha- kSINa thaye chateanubhavathI ja bhogavAye chate. udayamAM na AvI rahyuM hoya tyAre- maMda pariNAma hovAnA kAraNe zeSa mithyAtva udayamAM na AvI rahyuM hoya tyAre, arthAt zeSa mithyAtvano udaya aTakI gayo hoya tyAre. aMtarmuhUrta sudhI- aMtarmuhUrtathI vadhAre kALa sudhI aupathamika samyakatva rahe e aMge niyAmaka koI na hovAthI aMtarmuhUrta pachI avazya mithyAtvanI prApti thatI hovAthI aMtarmuhUrta sudhI ja aupathamika samyakatva rahe che. (46) idameva dRSTAntena spaSTataramabhidhitsurAhaUsaradesaM daDDilayaM va vijjhAi vaNadavo pappa / iya micchassANudae, uvasamasammaM lahai jIvo // 47 // [USaradezaM dagdhaM vA vidhyAyati vanadavaH prApya / iti mithyAtvasyAnudaye aupazamikaM samyaktvaM labhate jIvaH // 47 // ] USaradezaM USaravibhAgaM, USaraM nAmaM yatra tRNAderasaMbhavaH, dagdhaM vA pUrvamevAgninA vidhyAyati vanadavo dAvAnalaH prApya / kutastatra dAhyAbhAvAt / eSa dRSTAnto'yamarthopanayaH- iti evaM tathAvidhapariNAmAnmithyAtvasyAnudaye sati aupazamikaM samyaktvaM labhate jIva iti / vanadavakalpaM hyatra mithyAtvaM USarAdidezasthAnIyaM tathAvidhapariNAmakaNDakamiti / Aha-kSAyopazamikAdasya ko vizeSa iti / ucyate- tatropazAntasyApi mithyAtvasya pradezAnubhavo'sti na tvaupshmike| anye tu vyAcakSate- zreNimadhyavartinyevaupazamike pradezAnu-bhavo nAsti na tu dvitIye, tathApi tatra samyaktvANvanubhavAbhAva eva vizeSa iti // 47 // A ja viSayane dRSTAMtathI adhika spaSTa kahevAnI IcchAvALA graMthakAra he cha
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 58 gAthArtha jevI rIte dAvAnala USaradezane ke dagdhasthAnane pAmIne bujhAI jAya che, tevI rIte jIva mithyAtvanA udayanA abhAvamAM upazama samyakatvane pAme che. TIkArtha- USaradeza- jayAM ghAsa vagere bALavA yogya koI vastu na hoya tevo deza. dagdhasthAna- pUrve ja agnithI baLI gayuM hoya tevuM sthAna. dAvAnala USaradezane ane dagdhasthAnane pAmIne bujhAI jAya che. kAraNa ke tyAM bALavA yogya koI vastu nathI. A dRSTAMtanA arthano upanaya A pramANe che- te rIte tevA prakAranA pariNAmathI mithyAtvanA udayano abhAva thatAM jIva aupathamika samyakatvane pAme che. ahIM dAvAnala samAna mithyAtva che. USarAdi dezanA sthAne tevA prakArano pariNAmakaMDaka che. prazna- kSAyopathamika samyakatvathI AmAM zo bheda che ? uttara- kSAyopathamikamAM mithyAtva upazAMta thayuM hovA chatAM mithyAtvanA pradezono anubhava che. aupazamikamAM pradezono anubhava nathI. ahIM bIjAo A pramANe kahe che- upazama zreNimAM rahelA aupathamika samyakatvamAM pradezAnubhavano abhAva che, nahi ke bIjAmAM. to paNa bIjA upazama samyakatvamAM samyakatvanA aNuonA anubhavano abhAva ja kSAyopathamika samyakatvathI bheda che, arthAt baMne mate aupathamika samyaktvamAM samyaktvanA aNuonA anubhavano abhAva che, jyAre kSAyopathamikamAM teno anubhava che. aupathamika sakhyatvanI prAptino krama saMsAra samudramAM anaMta pudgala parAvartI sudhI anaMta duHkha sahana karyA bAda jIvanA tathAbhavyatvano paripAka thavAthI nadIdholapASANanyAye, eTale ke ghaDavAnA koIpaNa jAtanA prayatna vinA mAtra vAraMvAra Ama tema athaDAvAthI nadIno paththara enI meLe ja goLa banI jAya che tema, anAbhogathI utpanna thayela AtmAnA viziSTa zubha adhyavasAya rU5 yathApravRttikaraNa vaDe, AyuSya vinA sAta karmonI sthiti ghaTIne mAtra
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 59 aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa (palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka koDAkoDI sAgaropama pramANa) thAya che. A pramANe jyAre AyuSya vinA sAta karmonI sthiti aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa thAya che tyAre jIva rAgadveSanI graMthi (rAga-dveSano tIvra pariNAma) pAse=graMthideze Avyo kahevAya che. ahIMthI rAgadveSanI durbhedya graMthine bhedIne AgaLa vadhavA mATe ghaNA ja vIryollAsanI jarUra paDe che. ghaNA jIvo ahIM sudhI (=rAgadveSanI nibiDa graMthi sudhI) AvIne pAchA phare che, arthAt sAta karmonI dIrgha sthiti bAMdhe che, ane saMsAramAM paribhramaNa kare che. abhavya ane dUrabhavya jIvo A rAga-dveSanI durbhedya graMthi sudhI AvIne graMthino bheda na karI zakavAthI avazya pAchA phare che. paNa je Asannabhavya jIvo che=je jIvomAM AdhyAtmika vikAsa sAdhavAnI yogyatA pragaTI che, te jIvo graMthibheda mATe jarUrI apUrva vIryollAsarUpa apUrvakaraNa vaDe rAga-dveSanI graMthine bhedI nAkhe che. tyArabAda uttarottara vizuddha Atma-adhyavasAyarUpa anivRttikaraNa vaDe jIva udayakSaNathI aMtarmuhUrta sudhInI mithyAtvanI sthitinI upara aMtarmuhUrta kAla pramANa aMtakaraNa kare che. aMta2ka2Na eTale mithyAtvanA karma dalika vinAnI sthiti. arthAt udayakSaNathI aMtarmuhUrta sudhInI mithyAtvanI sthitithI u52nI aMtarmuhUrta pramANa sthitimAM rahelA mithyAtvanA dalikone tyAMthI lai le che ane e sthitine ghAsa vinAnI Ukhara bhUminI jema mithyAtvakarmanA daliko vinAnI kare che. mithyAtvakarmanA dalikothI rahita aMtarmuhUrta pramANa sthitine aMtarakaraNa kahevAmAM Ave che. yaMtra [] - kramazaH dalika racanA vacce karmonA abhAvarUpa upazama.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 60 aMtarakaraNa thatAM mithyAtva karmanI sthitinA be vibhAga thAya che. eka vibhAga aMtarakaraNanI nIcenI sthitino ane bIjo vibhAga aMtarakaraNanI uparanI sthitino. temAM prathama sthitimAM-aMtarakaraNanI nIcenI sthitimAM mithyAtvano udaya hovAthI jIva mithyAdaSTi che. A sthitino kALa aMtarmuhUrta pramANa che. aMtarmuhUrta pramANa prathama sthiti samApta thatAM aMtarakaraNa zarU thAya che. aMtarakaraNanA prathama samayathI ja jIva aupathamika samyakatva pAme che. kAraNa ke aMtarakaraNamAM mithyAtvanAM daliko na hovAthI mithyAtvakarmanA udayano abhAva che. jema dAvAnala saLagatAM saLagatAM Ukhara bhUmi pAse Ave che tyAre zAMta thaI jAya che, tema mithyAtva karma aMtarakaraNa pAse AvatAM zAMta thaI jAya che. aMtarakaraNamAM rahelo jIva mithyAtva mohanIyanAM karmadalikone zuddha kare che. AthI te dalikonA traNa puMjo bane che. (1) zuddha puMja, (2) ardhazuddhapuMja, (3) avizuddhapuMja. A traNa pujanA traNa nAma paDe che. zuddhapuMjanuM samyakatva mohanIya karma, ardhazuddhapuMjanuM mizra mohanIya karma ane avizuddhapuMjanuM mithyAtva mohanIya karma nAma che. jema nazo pedA karanAra kodarAne zuddha karatAM temAMthI keTaloka bhAga zuddha thAya che, keTaloka bhAga ardhazuddha thAya che ane keTaloka bhAga azuddha ja rahe che; tema ahIM mithyAtvanA dalikone zuddha karatAM keTalAka daliko zuddha thAya che, keTalAka ardhazuddha thAya che ane keTalAka azuddha ja rahe che. zuddha daliko e zuddhapuMja, ardhazuddha daliko e ardhazuddhapuMja ane azuddha daliko e azuddhapuMja. aMtarakaraNano kALa samApta thatAM jo zuddhapuMjano arthAt samyakatva mohanIyano udaya thAya to jIva lAyopathamika samyakatva pAme che. ardhazuddhapuMjano arthAt mizra mohanIyano udaya thAya to jIva mizra samyakatva pAme che. azuddhapuMjano arthAt mithyAtva mohanIyano udaya thAya to jIva mithyAtva pAme che. (47). aupazamikAnantaraM kSAyikamAhakhINe daMsaNamohe, tivihaMmi vi bhavaniyANabhUyaMmi / nippaccavAyamaulaM, sammattaM khAiyaM hoi // 48 // [kSINe darzanamohanIye trividhe'pi bhavanidAnabhUte / ni:pratyAyamatui saMkhyatve kSAyi mavati 48 ]
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 61 kSapakazreNimanupraviSTasya sataH kSINe darzanamohanIye ekAntenaiva pralayamupagate trividhe'pi mithyAtvasamyagmithyAtvasamyaktvabhedabhinne kiM viziSTe bhavanidAnabhUte bhavantyasmin karmavazavartinaH prANina iti bhavaH saMsArastatkAraNabhUte niHpratyapAyaM aticArApAyarahitaM atulamananyasadRzaM AsannatayA mokSakAraNatvAt samyaktvaM prAnirUpitazabdArthaM kSAyikaM bhavati mithyAtvakSayanibandhanatvAt iti // 48 // aupathamika pachI kSAyika samyaktvane kahe chegAthArtha- bhavanA kAraNabhUta traNa prakAranA darzanamoha karma kSINa thaye chate apAyarahita ane atula evuM kSAyika samyakatva thAya che. TIkArtha- kSapakazreNimAM pravezelA jIvanA mithyAtvamoha, samyaphamithyAtvamoha ane samyakatvamoha e traNe prakAranA darzanamoha karmano ekAMte ja kSaya thaI jatAM jIvane kSAyika samyakatvanI prApti thAya che. bhavanA kAraNabhUta- karmane vaza banelA jIvo jemAM thAyaHutpanna thAya te bhava. bhava eTale saMsAra. darzanamoha saMsAranuM (mukhya) kAraNa che. apAyarahita- (apAya eTale anartha) aticArarUpa apAyathI rahita. atula- tenA jevuM bIjuM samyaktva na hoya tevuM. A samyakatvathI najIkamAM mokSanI prApti thatI hovAthI atula che. kSAyika zabdano artha pahelAM (=prastuta gAthAnA pUrvArdhamAM) kahyo che. mithyAtvanA (sarvathA) kSayanA ||24ytuN DovAthI yi che. (48) kSAyikAnantaraM kArakAdyAhajaM jaha bhaNiyaM taM taha, karei sai jaMmi kAragaM taM tu / royagasammattaM puNa, ruimittakaraM muNeyavvaM // 49 // [yadyathA bhaNitaM tattathA karoti sati yasmin kArakaM tattu / rocakasamyaktvaM punaH rucimAtrakaraM muNitavyaM // 49 // ] yadyathA bhaNitaM sUtre'nuSThAnaM tattathA karoti sati yasminsamyagdarzane paramazuddhirUpe kArakaM tattu / kArayatIti kArakaM // rocakasamyaktvaM punaH 1. nirkartanatvA nirkarttatvAt /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 62 rucimAtrakaraM muNitavyaM vihitAnuSThAne tathAvidhazuddhyabhAvAt, rocayatIti sevavaM 42 | kSAyika samyakatva pachI kAraka Adi samyakatvane kahe che gAthArtha- je samyakatvanI vidyamAnatAmAM je je pramANe kahyuM hoya tene te pramANe kare te kAraka samyagdarzana che. je mAtra rUcine kare te samyaktva rocaka jANavuM. TIkArtha- je samyakatvanI vidyamAnatAmAM sUtramAM je anuSThAna je pramANe karavAnuM kahyuM hoya te anuSThAna te pramANe kare te samyakatva kAraka che. je karAve te kAraka. kAraka samyaktva parama vizuddhirUpa che. (AthI kAraka samyaktva sUtramAM kahyA mujaba anuSThAna karAve che.) je samyakatva vihita anuSThAnamAM mAtra ruci utpanna kare (paNa anuSThAna karAve nahi) te samyatva rocaka che. je ruci utpanna kare te rocaka. A samyakatvamAM tevA prakAranI vizuddhi na hovAthI A samyakatva vihita anuSThAnamAM mAtra ruci utpanna kare che. (49). sayamiha micchaddiTTI, dhammakahAIhi dIvai parassa / sammattamiNaM dIvaga, kAraNaphalabhAvao neyaM // 50 // [svayamiha mithyAdRSTiH dharmakathAdibhirdIpayati parasya / samyaktvamidaM dIpakaM kAraNaphalabhAvato jJeyaM // 50 // ] svayamiha mithyAdRSTirabhavyo bhavyo vA kazcidaGgAramardakavat / atha ca dharmakathAdibhirdharmakathayA mAtRsthAnAnuSThAnenAtizayena vA kenaciddIpayatIti prakAzayati parasya zrotuH samyaktvamidaM vyaJjakam / Aha- mithyAdRSTeH samyaktvamiti virodhaH satyaM kintu kAraNaphalabhAvato jJeyaM, tasya hi mithyAdRSTerapi yaH pariNAmaH sa khalu pratipattRsamyaktvasya kAraNabhAvaM pratipadyate tadbhAvabhAvitvAttasya, ataH kAraNe eva kAryopacArAtsamyaktvAvirodhaH yathAyuSkRtamiti 10 | gAthArtha- ahIM je jIva svayaM mithyASTi hovA chatAM dharmakathA AdithI bIjAne dIpAve zrotAmAM samyakatvane utpanna kare tenuM A samyakatva kAraNa-kAryabhAvathI dIpaka jANavuM.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 63 TIkArtha koika abhavya ke bhavya mithyAdaSTi jIva aMgAramardaka AcArya vagerenI jema dharmakathAthI, daMbhavALA hovA chatAM (bAhyathI sArA) AcaraNathI ke koika atizayathI (=potAnAmAM pragaTelI koi vizeSatAthI) zrotAmAM samyaktvane dIpAve=prakAzita kare tenuM A samyaktva dIpaka che. dIpaka samyaktvanuM bIjuM nAma vyaMjaka che. pUrvapakSa-- mithyAdRSTine samyaktva hoya e virodha che. uttarapakSa- tamArI vAta sAcI che. paNa ahIM kAraNa-kAryabhAvathI samyaktva jANavuM. mithyAdaSTino je pariNAma che te pariNAma samyaktvane svIkAranAranA samyaktvanA kAraNabhAvane pAme che. kAraNa ke te samyaktva mithyAdaSTinA tevA pariNAmathI thAya che. AthI kAraNamAM (=mithyAdaSTinA tevA pariNAmamAM) kAryano (=samyaktvano) upacAra karavAthI "ghI AyuSya che" enI jema virodha nathI. (50) samastasyaiva bhAvArthamupadarzayati--- tavvihakhaovasamao, tesimaNUNaM abhAvao ceva / evaM vicittarUvaM, sanibaMdhaNamo muNeyavvaM // 51 // [tadvidhakSayopazamatasteSAmaNUnAM abhAvatazcaiva / evaM vicitrarUpaM sanibandhanameva muNitavyaM // 51 // ] tadvidhakSayopazamatasteSAmaNUnAM mithyAtvANUnAmityarthaH, abhAvatazcaiva teSAmeviti vartate evaM vicitrarUpaM kSAyopazamikAdibhedeneti bhAvaH, sanibandhanameva sakAraNaM muNitavyam / tathAhi-- ta eva mithyAtvaparamANavastathAvidhAtmapariNAmena kvacittathA zuddhi mApadyante yathA kSAyopazamikaM samyaktvaM bhavati, tatrApi kvacitsAticAraM kAlApekSayA kvacinniraticAraM, apare tathA yathaupazamikaM, kSayAdeva kSAyikamiti // 51 // sarva prakAranA ja samyaktvanA bhAvArthane batAve che-- gAthArtha-- mithyAtvANuonA tevA prakAranA kSayopazamathI ane mithyAtvANuonA abhAvathI ja sakAraNa AvuM vicitrarUpa samyaktva jANavuM. TIkArtha- vicitrarUpa=kSAyopazamika vagere bhedathI vividha prakAranuM. sakAraNa=kAraNa sahita. arthAt samyaktvanA kSAyopazamika vagere je bhedo che te bhedo sakAraNa che, niSkAraNa nathI. te A pramANe--
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 64 te jamithyAtvaparamANuo tevA prakAranA AtmapariNAmathI kyAMka ( koIka jIvamAM) tevA prakAranI zuddhi pAme che ke jethI kSAyopathamika samyaktva thAya che. temAM paNa kALanI apekSAe kyAMka (=koika jIvamAM) sAticAra kSAyopathamika samyaktva hoya che to kyAMka niraticAra samyakatva hoya che. bIjA mithyAtvaparamANuo tevA prakAranA AtmapariNAmathI tevA prakAranI avasthAne pAme che ke jethI aupazamika samyakatva thAya che. bIjA mithyAtvaparamANuono kSaya thAya che ane e kSayathI ja kSAyika samyaktva thAya che. (51) apare'pyasya bhedAH saMbhavantIti kRtvA tAnapi sUcayannAhakiM cehuvAhibheyA, dasahAvImaM parUviyaM samae / oheNa taMpimesi, bheyANamabhinnarUvaM tu // 52 // [kiM cehopAdhibhedAt dazadhApIdaM prarUpitaM samaye / oghena tadapi amISAM bhedAnAmabhinnarUpaM tu // 52 // ] ki cehopAdhibhedAdAjJAdivizeSaNabhedAdityarthaH dazadhApIdaM dazaprakAramapyetatsamyaktvaM prarUpitaM samaye Agame / yathoktaM prajJApanAyAM nisagguvaesaruI ANaruI suttabIyaruimeva / abhigamavitthAraruI kiriyAsaMkhevadhammaruI // 1 // Aha- tadeveha kasmAnoktamiti ucyate- oghena sAmAnyena tadapi dazaprakAra-mamISAM bhedAnAM kSAyopazamikAdInAM abhinnarUpameva eteSAmeva kenacidbhedena bhedAt / saMkSepArambhazcAyamato na teSAmabhidhAnamiti // 52 // samyakatvanA bIjA paNa bhedo saMbhave che. AthI te bhedonI sUcanA karatA graMthakAra kahe che gAthArtha- vaLI ahIM zAstramAM upAdhinA bhedathI daza prakAranuM paNa samyakatva kahyuM che. sAmAnyathI A daza prakAranuM paNa samyaktva kSAyopathamika vagere bhedonuM abhinna svarUpa che. TIkArtha- upAdhinA bhedathI=AjJA vagere vizeSaNonA bhedathI, AjJA vagere vizeSaNonA bhedathI daza prakAranuM samyakatva che. A viSe prajJApanA upAMgamAM kahyuM che ke nisargaruci, upadezaruci, AjJAruci, sUtraruci,
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 65 bIjaruci, abhigamaruci, vistAraruci, kriyAruci, saMkSepaci ane dharmaruci ema daza prakAranuM samyaktva che. nisargaruci-- bIjAnA upadeza vinA svayameva jinokta nAmasthApanA-dravya-bhAva e cAra prakAranA jIvAdi padArthonI 'jine je pramANe kahyuM che te pramANe ja che emAM koi pheraphAra nathI' evI zraddhA karanAra jIva nisargaruci che. (arthAt tene nisargaruci samyaktva hoya che. AgaLanA bhedomAM paNa A bhAva samajavo.) upadezaruci-- A (pUrvokta) ja jIvAdi padArthonI anya koi chadmasthanA ke kevalajJAnInA upadezathI zraddhA karanAra jIva upadezaci che. AjJAruci-- rAga-dveSa-moha ane ajJAna nabaLA banI javAthI AcArya vagerenI AjJAthI jIvAdi padArthonI ruci=zraddhA karanAra jIva (mAtuSa muni vagerenI jema) AjJAruci che. sUtraruci sUtrane bhaNato je jIva AcArAMgAdi aMgasUtrathI ke uttarAdhyayanAdi aMgabAhyasUtrathI jIvAdi padArthonuM avagAhana kare che=UMDA utarIne sUkSmajJAna meLave che, ane ethI samyaktvane pAme che te jIva (goviMda vAcaka vagerenI jema) sUtraci che. bIjaci-- je jIvanI jIvAdi koi eka tattvamAM thayelI ruci=zraddhA jema pANImAM paDeluM telanuM biMdu saghaLA pANImAM phelAi jAya che tema, badhA padArthomAM phelAi jAya, (athavA jema eka bIja aneka bIjone utpanna kare tema eka padArthamAM thayelI ruci saghaLA padArthomAM ruci utpanna kare) te jIva bIjaci jANavo. abhigamaruci- AcArAMga vagere agiyAra aMgo, aupapAtika vage2e upAMgo, uttarAdhyayana vagere prakIrNako ane dRSTivAda (=caudapUrvAda) rUpa zrutajJAnane arthathI jANanAra abhigamaruci che. vistAraruci- pratyakSAdi sarva pramANothI ane naigamAdi nayabhedothI dharmAstikAyAdi dravyonA ekatva, pRthaktva vagere sarva padArthone jANanAra vistAraruci che. kriyAruci- darzana-jJAna-cAritra, tapa, vinaya ane sadbhUta samitiguptimAM je kriyAnA bhAvapUrvaka rucivALo che, arthAt darzanAcAra Adi anuSThAnomAM bhAvathI rucivALo che, te nizcita kriyAruci che.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 66 saMkSepaci-- je jinavacanamAM kuzaLa nathI, je kapilAdi matono paNa jANakA2 nathI, ane jeNe bauddhAdi mithyAdarzanono svIkAra karyo nathI (=mithyA darzanomAM Agraha rAkhyo nathI), cilAtIputranI jema saMkSepathI ja tattvarucine pAmanAra te jIva saMkSepaci che. dharmaruci-- jinokta dharmAstikAya vagerenA gatisahAyakatA vagere dharmanI, aMgapraviSTa vagere Agama rUpa zrutadharmanI ane sAmAyika vagere cAritradharmanI zraddhA karanAra jIva dharmaruci jANavo. prazna- daza prakAranuM ja samyaktva ahIM kema na kahyuM ? uttara- e daza prakAra sAmAnyathI kSAyopazamika AdithI abhinna svarUpa ja che, arthAt kSAyopazamikAdi svarUpa ja che. kema ke e daza prakAra koika bhedathI kSAyopamika AdinA ja bhedo che. vaLI A AraMbha saMkSepathI kahevA mATe che. AthI te daza bhedo ahIM kahyA nathI. (52) idaM ca samyaktvamAtmapariNAmarUpatvAcchadmasthena durlakSyamiti lakSaNamAhataM uvasamasaMvegAiehi lakkhijjaI uvAehiM / AyarinAmavaM, vordi pasatyanonehiM // 3 // [tadupazamasaMvegAdikairlakSyate upAyaiH / AtmapariNAmarUpaM bAhayaiH prazastayaugaiH // 53 // ] tatsamyaktvamupazamasaMvegAdibhiriti upazAntirupazamaH saMvego mokSAbhilASaH AdizabdAnnirvedAnukampAstikyaparigrahaH lakSyate ciyate ebhirupazamAdibhirbAhayaiH prazastayogairiti saMbandhaH bAhyavastuviSayatvAdvAhyAH prazastayogAH zobhanavyApArAstaiH kiM viziSTaM tatsamyaktvaM AtmapariNAmarUpaM jIvadharmarUpamiti // 53 // A samyaktva AtmapariNAmarUpa hovAthI chadmastha jIvathI muzkelIthI jANI zakAya tevuM che. AthI samyaktvanA lakSaNone kahe che- gAthArtha-- AtmapariNAmarUpa samyaktva bAhya prazasta yoga evA upazama-saMvega vagere upAyothI (=lakSaNothI) jANI zakAya che. TIkArtha- AtmapariNAmarUpa=jIvadharmarUpa. bAhya- upazama vagere prazasta yogono viSaya bAhya vastu hovAthI upazama vagere prazasta yogo bAhya che. (koi pratikULa vartana kare to paNa
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 67 tenA upara krodha na karavo, upazamabhAva rAkhavo. pratikULa vartana karanAra upazamano viSaya che. Ama upazamano viSaya bAhya vastu che. ema saMvega vageremAM paNa ghaTADavuM.) prazasta yoga=zubha vyApAro. upazama-saMvega vagere AstikyanuM grahaNa karavuM. (53) tathA cAha-- ittha ya pariNAmo, khalu jIvassa suho u hoi vinneo / kri manAMmuta, vALAM muvi sAmAM hopha ? // 4 // [atra ca pariNAmaH khalu jIvasya zubha eva bhavati vijJeyaH / kiM malakalaGkamuktaM kanakaM bhuvi dhyAmalaM bhavati // 54 // ] atra ca samyaktve sati kiM, pariNAmo'dhyavasAyaH khaluzabdo'vadhAraNArthaH jIvasya zubha eva bhavati vijJeyo na tvazubha:, athavA kimatra citramiti prativastUpamAmAha- kiM malakalaGkarahitaM kanakaM bhuvi dhyAmalaM bhavati ? na bhavatItyarthaH / evamatrApi malakalaGkasthAnIyaM prabhUtaM kliSTaM karma dhyAmalatvatulyastvazubhapariNAmaH sa prabhUte kliSTe karmaNi kSINe jIvasya na bhavati // 54 // samyaktvanIvidyamAnatAmAM AtmapariNAma zubha ja hoya e viSayane kahe che- gAthArtha-- samyaktva pragaTa thaye chate AtmapariNAma zubha ja jANavo. zuM pRthvImAM malarUpa kalaMkathI rahita suvarNa kALuM thAya ? vagere zabdathI nirveda, anukaMpA ane TIkArtha- samyaktva pragaTa thaye chate jIvano pariNAma zubha ja hoya, azubha nahi. AmAM koi Azcarya nathI. ahIM samAna vastunI upamAne kahe che- zuM pRthvImAM malarUpa kalaMkathI rahita suvarNa kALuM thAya ? arthAt na thAya. ema ahIM paNa malarUpa kalaMkanA sthAne ghaNuM kliSTa karma che. kALAzatulya azubha pariNAma che. A azubha pariNAma jIvanuM ghaNuM kliSTa karma kSINa thaye chate na hoya. (54) prazamAdInAmeva bAhyayogatvamupadarzanannAha-- payaIi va kammANaM, viyANiuM vA vivAgamasuhaM ti / avaddhe vi na kuppai, uvasamao savvakAlaMpi // 55 // . SmAmAM.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 68 [ prakRtyA vA karmaNAM vijJAya vA vipAkamazubhamiti / aparAddhaye'pi na kupyati upazamataH sarvakAlamapi // 55 // ] prakRtyA vA samyaktvANuvedakajIvasvabhAvena vA karmaNAM kaSAyanibandhanAnAM vijJAya vA vipAkamazubhamiti / tathAhi -- kaSAyAviSTo'ntarmuhUrtena yatkarma badhnAti tadanekAbhiH sAgaropamakoTAkoTibhirapi duHkhena vedayatItyazubho vipAkaH, etat jJAtvA kim ? aparAddhayepi na kupyati aparAdhyata iti aparAddhyaH pratikUlakArI tasminnapi kopaM na gacchatyupazamataH upazamena hetunA sarvakAlamapi yAvatsamyaktvapariNAma iti // 55 // prazamAdinA ja bAhyayogapaNAne batAvatA graMthakAra kahe che-- gAthArtha- samyagdaSTi jIva svabhAvathI ke karmonA azubha vipAkane jANIne upazamabhAvanA kAraNe aparAdhI upara paNa sarvakALa paNa krodha karato nathI. TIkArtha- svabhAvathI samyaktvANuono anubhava karanAra jIvanA svabhAvathI. (AvA jIvano evo svabhAva ja hoya ke jethI aparAdhI upa2 paNa gusso na Ave.) karmonA azubha vipAkane jANIne- kaSAyanuM kAraNa evA karmonA azubha vipAkane=phaLane jANIne aparAdhI upara paNa krodha na kare. te A pramANe- kaSAyanA AvezavALo jIva aMtarmuhUrtamAM je karma bAMdhe che tene aneka koTAkoTi sAgaropama jeTalA kALa sudhI duHkhathI bhogave che. Ama vipAka azubha che. aparAdhI- pratikULa vartanakArI. sarvakALa-- jyAM sudhI samyaktvano pariNAma hoya tyAM sudhI. (55) tathA-- naravibuhesarasukkhaM, dukkhaM ciya bhAvao ya mannaM / saMvegao na mukkhaM, muttUNaM kiMci patthei // 56 // [naravibudhezvarasaukhyaM duHkhameva bhAvataH ca manyamAnaH / saMvegataH na mokSaM muktvA kiMcit prArthayate // 56 // ] naravibudhezvarasaukhyaM cakravartIndrasaukhyamityarthaH asvAbhAvikatvAt karma
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 69 janitatvAtsAvasAnatvAcca duHkhameva bhAvataH paramArthato manyamAnaH saMvegataH saMvegena hetunA na mokSaM svAbhAvikajIvarUpamakarmajamaparyavasAnaM muktvA vivibhrArthaDami7SatIti vadda gAthArtha cakravartInA ane iMdranA sukhane paramArthathI duHkha ja mAnato samyagdaSTi jIva saMveganA kAraNe mokSa sivAya bIjuM kaMI paNa icchato nathI. TIkArtha cakravartInuM ane iMdranuM sukha paNa svAbhAvika na hovAthI, (ethI ja) karmabhanita hovAthI ane (ethI ja) aMtavALuM hovAthI duHkharUpa ja che. mokSa svAbhAvika jIvasvarUpa, (ethI ja) karmathI nahi thanAruM ane (ethI ja) aMtathI rahita che. mATe samyagdaSTi jIva mokSane choDIne bIjuM kaMI paNa icchato nathI. (56). nArayatiriyanarAmarabhavesu nivveyao vasai dukkhaM / akayaparaloyamaggo, mamattavisavegarahio vi // 57 // [nArakatiryaDnarAmarabhaveSu nirvedato vasati duHkham / RtapatnomA mamatvaviSayAditoDapi dha7 II] nArakatiryaDnarAmarabhaveSu sarveSveva nirvedato nirvedena kAraNena vasati duHkhaM / kiMviziSTaH san akRtaparalokamArgaH akRtasadanuSThAna ityarthaH / ayaM hi jIvaloke paralokAnuSThAnamantareNa sarvamevAsAraM manyate iti / mamatvaviSavegarahito'pi tathA hyayaM prakRtyA nirmamatva eva bhavati vidittattvatvaviti | 7 | gAthArtha- mamatvarUpa viSanA vegathI rahita hovA chatAM jeNe sadanuSThAna (=cAritra) karyuM nathI tevo samyagdaSTi jIva naraka-tiryaMca-manuSyadevabhavomAM nirvedanA kAraNe duHkhapUrvaka rahe che. TIkArya- samyagdaSTi jIva jIvalokamAM paralokamAM hitakara evA anuSThAna (=cAritra) vinA saghaLuM ya asAra mAne che. samyagdaSTi jIva mamatvarUpa viSanA vegathI rahita hoya che, arthAt mamatAthI rahita ja hoya che. kema ke teNe tattva (=paramArtha) jANyuM che. (57) 1. jIvo jemAM rahelA che tevA lokamAMgavizvamAM.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazapti. 70 tathAdaTTaNa pANinivahaM, bhIme bhavasAgaraMmi dukkhattaM / avisesao NukaMpaM, duhAvi sAmatthao kuNai // 58 // [dRSTvA prANinivahaM bhIme bhavasAgare duHkhArtaM / avizeSataH anukampAM dvidhApi sAmarthyataH karoti // 58 // ] dRSTvA prANinivahaM jIvasaMghAtaM kva bhIme bhayAnake bhavasAgare saMsArasamudre duHkhArtaM zArIramAnasairduHkhairabhibhUtamityarthaH avizeSataH sAmAnyenAtmIyetaravicArAbhAvenetyarthaH anukampAM dayAM dvidhApi dravyato bhAvatazca, dravyataH prAzukapiNDAdidAnena bhAvato mArgayojanayA sAmarthyataH svazaktyanurUpaM karotIti // 58 // gAthArtha- bhayaMkara bhavasAgaramAM jIvasamUhane duHkhArta joIne bhedabhAva vinA svazakti pramANe baMne prakAre anukaMpA kare che. TIkArtha- duHkhArta- zArIrika-mAnasika duHkhothI parAbhava pAmelA. bhedabhAva vinA- A mAro che, A pArako che evA vicAra vinA. baMne prakAre- dravyathI ane bhAvathI ema baMne prakAre dayA kare che. dravyathI acitta AhArAdi ApavA vaDe ane bhAvathI mArgamAM (bhokSamA [mai) 34. 43 dhyA 73 cha. (58) mannai tameva saccaM, nissaMkaM jaM jiNehi pannattaM / suhapariNAmo savvaM, kaMkkhAivisuttiyArahio // 59 // [manyate tadeva satyaM niHzaGkaM yajjinaiH prajJaptaM / / zubhapariNAmaH sarvaM kAGkSAdivizrotasikArahitaH // 59 // ] manyate pratipadyate tadeva satyaM niHzaGkaM zaGkArahitaM yajjinaiH prajJaptaM yattIrthakaraiH pratipAditaM zubhapariNAmaH san sAkalyenAnantaroditasamastaguNAnvitaH sarvaM samastaM manyate na tu kiMcinmanyate kiMcinneti bhagavatyavizvAsAyogAt / punarapi sa eva viziSyate- kiMviziSTaH san / kAGkSAdivizrotasikArahitaH kAGkSA anyonyadarzanagrAha ityucyate, AdizabdAdvicikitsAparigrahaH, vizrotasikA tu saMyamazasyamaGgIkRtyAdhyavasAyasalilasya vizrotogamanamiti // 59 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 71 gAthArtha- zubha pariNAmavALo ane kAMkSAdivisrotasikAthI rahita samyagdaSTi jinezvaroe je kahyuM che te ja badhuM niHzaMka (=koi jAtanI zaMkA vinA) satya mAne che. TIkArtha- zubha pariNAmavALo=zubha pariNAmavALo thayo chato hamaNAM kahelA (upazamAda) badhA guNothI yukta. kAMkSAdi visrotasikAthI rahita- kAMkSA eTale bIjA bIjA darzananuM grahaNa karavuM. Adi zabdathI vicikitsAnuM grahaNa karavuM. visrotasikA eTale saMyamarUpa dhAnyane svIkArIne (zubha) adhyavasAyarUpa pANInuM UlaTA pravAhe javuM. (tAtparyArtha-- jema khetaramAM ke vADImAM dhAnya vAvyA pachI pANI khetara ke vADI tarapha na vahe, UlaTI tarapha vahe, to dhAnyane pANI na maLavAnA kAraNe temAM anAjano pAka na thAya, tema saMyama svIkAryA pachI adhyavasAyo zubha na rahe, azubha rahe to saMyamanuM phaLa na maLe. visrotasikA eTale mananuM vimArgamAM javuM=duSTa ciMtana karavuM. TIkAmAM saMyamane AzrayIne kahyuM che. paNa saMyamanA upalakSaNathI dezavirati ane samyagdarzanane AzrayIne paNa A samajI levuM joie.) badhuM- badhuM ja mAne che. kaMika mAne ane kaMika na mAne, evuM nathI. kAraNa ke bhagavAna upara pUrepUro vizvAsa che. (59) upasaMharannAha-- evaMvihapariNAmo, sammaddiTThI jiNehiM pannatto / eso ya bhavasamuddaM laMghai thoveNa kAleNa // 60 // [IvidhapariNAma: samyagdiinanai: prajJataH / eSa ca bhavasamudraM laGghayati stokena kAlena // 60 // ] evaMvidhapariNAma ityanantaroditaprazamAdipariNAmaH samyagRSTirjinaiH prajJapta iti prakaTArthaH / asyaiva phalamAha - eSa ca bhavasamudraM laGghayati atikrAmati stokena kAlena / prAptabIjatvAduSkRSTato'pyupArdhapudgalaparAvartAntaH siddhiprAseriti || 6 ||
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 72 upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che gAthArtha- jinezvaroe samyagdaSTine AvA prakAranA pariNAmavALo kahyo che. samyagdarzananA phaLane kahe che- samyagdaSTi thoDA kALamAM saMsAra samudrane oLaMgI jAya che. TIkArtha- AvA prakAranA pariNAmavALo=hamaNAM kahelA prazamAdinA pariNAmavALo. thoDA kALamAM- (samyagdarzanarUpa) bIjane prApta karyuM hovAthI utkRSTathI paNa kaMIka nyUna ardhapudgala parAvarta jeTalA kALamAM muktinI prApti thatI hovAnA kAraNe thoDA ja kALamAM saMsAra samudrane oLaMgI jAya che. (60) evaMvidhameva samyaktvaM ityetatpratipAdayannAhajaM moNaM taM sammaM, jaM sammaM tamiha hoi moNaM ti / / nicchayao iyarassa u, sammaM sammattaheU vi // 61 // [yanmaunaM tatsamyak yatsamyak tadiha bhavati maunamiti / nizcayataH itarasya tu samyaktvaM samyaktvaheturapi // 61 // ] manyate jagatastrikAlAvasthAmiti muniH tapasvI, tadbhAvo maunaM, avikalaM munivRttamityarthaH / yanmaunaM tatsamyak samyaktvaM yatsamyak samyaktvaM tadiha bhavati maunamiti / uktaM cAcArAGge jaM moNaMti pAsahA taM sammati pAsahA / jaM sammati pAsahA taM moNaMti pAsahA // ityAdi nizcayataH paramArthena nizcayanayamatenaiva etadevamiti / jo jahavAyaM na kuNai, micchaddiTThI tao hu ko anno / vaDDei ya micchattaM, parassa saMkaM jaNemANo // ityAdi vacanaprAmANyAt / itarasya tu vyavahAranayasya samyaktvaM samyaktvaheturapi arhacchAsanaprItyAdi kAraNe kAryopacArAt / etadapi zuddhacetasAM pAramparyeNApavargaheturiti / uktaM ca jai jiNamayaM pavajjaha, tA mA vavahAranicchae muyaha / vavahAranayaucchee, titthuccheo jao'vassaM // ityAdIni // 61 // AvA ja prakAranuM samyagdarzana che e viSayanuM pratipAdana karatA graMthakAra kahe che
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 73 gAthArtha- ahIM nizcayathI je mauna che te samyakatva che. je samyakatva che te mauna che. itaranA=vyavahAranayanA mate samyaktvano hetu paNa samyakatva che. - TIkArtha=nizcayathI-je mauna che te samyaktva che. je samyakatva che te mauna che e niyama nizcayanayanA matathI ja che. (vyavahAra nayanA matathI nathI.) mauna- jagatanI trikALAvasthAne jANe te muni. munikatapasvI. munino bhAva te mauna, arthAt muninuM saMpUrNa AcaraNa. A viSe AcArAMgamAM (a.5, u.3, sU.155) kahyuM che ke- "je mauna che tene tame samyakatva juo. je samyakatva che tene mauna juo." ahIM bhAva A pramANe che- samyaka zabdathI samyajJAna ane samyakatva e baMnenuM grahaNa thAya. kAraNa ke baMne sAthe rahenArA che. mauna eTale saMyamAnuSThAna. nizcayanayanuM kahevuM che ke jJAnanuM phaLa virati che. eTale jJAnanI sAthe virati hoya to ja samyajJAna kahevAya. je kAraNa potAnuM kArya na kare tene kAraNa na kahevAya. ethI jo samyajJAnanI sAthe virati na hoya to samyajJAna paNa nathI. ethI nizcayanI daSTie samyajJAna ane saMyamAnuSThAna e baMne sAthe rahenArA thayA ane samyajJAna hoya tyAM samyakatva hoya ja. mATe samyaktva e ja mauna (=saMyamAnuSThAna) ane mauna e ja samyaktva. Ama nizcayanayanI dRSTie munimAM ja samyaktva hoya. - "je jIva AgamamAM vihita anuSThAnone AgamamAM kahyuM che te pramANe karato nathI tenAthI bIjo kayo jIva mithyAdaSTi hoI zake ? arthAt vihita anuSThAnone Agama mujaba nahi karanAra ja mithyAdaSTi che. kAraNa ke bIjAonA manamAM sadanuSThAna saMbaMdhI zaMkA utpanna karato te potAnA (ane paranA) mithyAtvanI vRddhi kare che." ItyAdi vacana pramANabhUta hovAthI nizcayanaya saMyamAnuSThAna hoya tyAre ja samyaktvane svIkAre che. paNa vyavahAranaya kahe che ke je samyakatvano hetu hoya tene paNa kAraNamAM kAryanA upacArathI samyakatva 1. bhAvArtha- sAdhune anucita AcaraNa karato joine bIjAne zaMkA thAya ke jina pravacanamAM sadanuSThAno kahyAM jaNAtA nathI. jo jina pravacanamAM sadanuSThAno kahyAM hoya to A anucita AcaraNa kema kare ? Ama bIjAonA manamAM zaMkA utpanna karIne te temanuM mithyAtva vadhAre che, ane temAM pote nimitta banavAthI potAnuM paNa mithyAtva vadhAre che. (paMcavastuka gAthA 1666).
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 74 kahevAya. arihaMtanA zAsana pratye prIti Adi rUpa samyakatva nizcayanayane abhipreta saMyamAnuSThAnarUpa samyaktvano hetu banavAnuM ja che. A samyakatva paNa zuddha cittavALAone paMraparAe mokSanuM kAraNa banavAnuM ja che. kahyuM che ke- "jo tame jinamatane svIkAro cho (mAno cho) to vyavahAranizcaya e baMnene na mUko. kAraNa ke vyavahAranA ucchedathI avazya tIrthano (zAsanano) uccheda thAya." (paMcavaTuka gAthA-172) (61) vAcakamukhyenoktaM 'tattvArthazraddhAnaM samyagdarzana' (tattvArthAdhigamasUtram 1-2) / tadapi prazamAdiliGgameveti darzayannAha tattatthasadahANaM, sammattaM taMmi pasamamAIyA / paDhamakasAovasamAdavikkhayA huMti niyameNa // 62 // [tattvArthazraddhAnaM samyaktvaM tasminprazamAdayaH / prathamakaSAyopazamAdyapekSayA bhavanti niyamena // 62 // ] tattvArthazraddhAnaM samyaktvaM / tasminprazamAdayo'nantaroditAH prathamakaSAyopazamAdyapekSayA bhavanti niyamena / ayamatra bhAvArtha:- na hyanantAnubandhikSayopazamAdimantareNa tattvArthazraddhAnaM bhavati / sati ca tatkSayopazame tadudayavadbhayaH sakAzAdapekSayAsya prazamAdayo vidyanta eveti tattvArthazraddhAnaM samyaktvamityuktaM // 62 // vAcaka mukhe (=umAsvAti mahArAje) kahyuM che ke- "tattvarUpa jIvAdi padArthonI zraddhA te samyagdarzana che." te (=vyavahAra nayane saMmata tattvArtha zraddhAnarUpa) samyaktva paNa prazamAdi liMgavALuM ja che e pramANe batAvatA graMthakAra kahe che gAthArtha- tattvarUpa jIvAdi padArthonI zraddhA karavI te samyagdarzana che. A samyagdarzananI vidyamAnatAmAM prathama kaSAyanA upazama AdinI apekSAe prazamAdi guNo avazya hoya che. TIkArtha- ahIM bhAvArtha A che- anaMtAnubaMdhI rUpa prathama kaSAyanA kSayopazama Adi vinA tattvarUpa jIvAdi padArthonI zraddhA thatI nathI. anaMtAnubaMdhI kaSAyono kSayopazama thaye chate anaMtAnubaMdhInA udayavALA jIvonI apekSAe A jIvane prazamAdi hoya ja che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 75 sAra- anaMtAnubaMdhI kaSAyanA kSayopazamavALA jIvane chaTThA-sAtamA guNasthAnavALAne upazama vagere jeTalA tIvra hoya che teTalA tIvra bhale na hoya, paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayavALA jIvanI apekSAe to upazama vagere hoya ja che. anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayavALA jIvamAM Astikya guNa hoto ja nathI. Astikya guNa na hovAthI upazamAdi guNo paNa yathArtha phaLa ApanArA banatA nathI. AthI ahIM "tattvarUpa jIvAdi padArthonI zradghA karavI te samyaktva che" ema kahyuM che. (62) sAta tattva adhikAra (gA. 63-83) ke ete tattvArthA ityetadabhidhitsayAhajIvAjIvAsavabaMdhasaMvarA nijjarA ya mukkho ya / tattatthA itthaM puNa, duvihA jIvA samakkhAyA // 63 // [jIvAjIvAsravabandhasaMvarA nirjarA ca mokSazca / tattvArthA atra puna: dvividhA nIvA: samAvyAtA: || 63 ||] jIvAjIvAstravabandhasaMvarA nirjarA ca mokSazca tattvArthA iti / eSAM svarUpaM vakSyatyeva / asamAsakaraNaM gAthAbhaGgabhayArthaM nirjarAmokSayoH phalatvena prAdhAnyakhyApanArthaM ceti / atra punastattvArthacintAyAM dvividhA jIvAH samAvyAtAptIrthajarAdhiita // 62 // A tattvarUpa jIvAdi padArtho kayA che te kahevAnI icchAthI graMthakAra kahe che-- gAthArtha-- jIva, ajIva, Azrava, baMdha, saMvara, nirjarA ane mokSa e (sAta) tattvarUpa padArtho che. ahIM jIvo be prakAranA kahyAM che. TIkArtha-- A padArthonuM svarUpa graMthakAra svayaM have pachI kaheze ja. prazna- ahIM nirjarA ane mokSa e beno jIva AdinI sAthe samAsa na karatAM alaga ullekha kema karyo ? uttara- gAthAno bhaMga thavAnA bhayathI Ama karyuM che tathA nirjarA ane mokSanI pradhAnatA jaNAvavA mATe Ama karyuM che. tattvonI zraddhAnuM mukhya phaLa nirjarA ane mokSa che. mATe nirjarAnI ane mokSanI pradhAnatA che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 76 tattvarUpa padArthonI vicAraNAmAM tIrthaMkara-gaNadharoe jIvo be prakAranA kahyAM che. (63) dvaividhyamAhasaMsAriNo ya muttA, saMsArI chavvihA samAseNa / puDhavIkAiamAdI tasakAyaMtA puDhobheyA // 64 // [saMsAriNaH ca muktAH saMsAriNaH SaDvidhAH samAsena / pRthivIyiAyavasAntA: pRthameDAH || 64 I] cazabdasya vyavahita upanyAsaH / saMsAriNo muktAzceti / tatra saMsAriNaH SaDvidhAH SaTprakArAH / samAsena jAtisaMkSepeNeti bhAvaH / SaDvidhatvamevAhapRthivIkAyikAdayastrasakAyAntAH / yathoktaM- "puDhavikAiyA AukAiyA teukAiyA vAukAiyA vaNassaikAiyA tasakAiyA" pRthagbhedA iti svAtantryeNa pRthagbhinnasvarUpAH na tu paramapuruSavikArA iti // 64 // jIvonA be prakArane kahe chegAthArtha- saMsArI ane mukta ema be prakAranA jIvo che. saMsArI jIvo saMkSepathI pRthvIkAyathI AraMbhI trasakAya sudhI cha prakAranA che. A jIvo svataMtrapaNe bhinna svarUpavALA che. TIkArtha- saMkSepathI eTale jAtinA saMkSepathI. kahyuM che ke- "pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya ema che prakAranA saMsArI jIvo che." svataMtrapaNe bhinna svarUpavALA- pRthvIkAya Adi dareka jIvanuM bhinna bhinna svarUpa che. parama puruSanA vikArarUpa nathI. ahIM bhAvArtha A pramANe che- vedAMtIono puruSADhata mata che. puruSa eTale parama puruSa. parama puruSa eTale brahma. AthI A matane brahmAdvaita paNa kahevAmAM Ave che. puruSAdvaita eTale jagatamAM eka ja parama puruSa (=brahma) che. jagatamAM jeTalA zarIro che te badhAmAM eka ja parama puruSa che. arthAt e badhA parama puruSanA vikAra rUpa che. jema pANImAMthI aneka parapoTA thAya che tema badhA jIvo parama puruSamAMthI utpanna thayelA
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazapti . 77 che. ethI jema parapoTA pANInA vikArarUpa che tema badhA jIvo parama puruSanA vikAra rUpa che. AthI A mate pANImAM parapoTAnI jema parama puruSamAM laya thaI javuM e mukti che. jaina darzana dareka jIvane svataMtra alaga mAne che. ethI muktimAM paNa 624 0 malaya malA Doya che. (64) saMsAriNa eva pratipAdayandvAragAthAmAhabhavvAhAragapajjattasukkasovakkamAuyA ceva / sappaDipakkhA ee, bhaNiyA kamma?mahaNehiM // 65 // [bhavyAhArakaparyAptazuklasopakramAyuSazcaiva / sapratipakSA ete bhaNitA aSTakarmamathanaiH // 65 // ] bhavyA AhArakAH paryAptAH zuklA iti zuklapAkSikAH sopakramAyuSazcaiva sapratipakSA ete bhaNitAH / tadyathA- bhavyAzcAbhavyAzcAhArakAzcetyAdi / kairbhaNitA ityAha- aSTakarmamathanaiH tIrthakarairiti gAthAkSarArthaH // bhAvArthaM tu svayameva vakSyati // 65 // saMsArI jIvonuM ja pratipAdana karatA graMthakAra dvAragAthAne kahe che gAthArtha- tIrthakaroe bhavya, AhAraka, paryApta, zuklapAkSika ane sopakrama AyuSyavALA jIvo sapratipakSa (=potAnA virodhIthI sahita) kahyA che. TArtha- te mA prabhA- bhavya-samavya, mADA24-anADA24, paryApta-aparyApta, zuklapAkSika-kRSNapAkSika, sopakrama AyuSyavALAnirupakrama AyuSyavALA. A dvAragAthAno bhAvArtha to graMthakAra svayaM ja kaheze. (65) tatrAdyadvAramAhabhavvA jiNehi bhaNiyA, iha khalu je siddhigamaNajogAu / te puNa aNAipariNAmabhAvao huMti nAyavvA // 66 // [bhavyA jinaiNitA iha khalu ye siddhigamanayogyAstu / te punaranAdipariNAmabhAvato bhavanti jJAtavyAH // 66 // ] bhavyA jinairbhaNitA iha khalu ye siddhigamanayogyAstu / iha loke ya
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 78 eva siddhigamanayogyAH khaluzabdasyAvadhAraNArthatvAt tuzabdo'pyevakArArthaH yogyA eva / na tu sarve siddhigAmina eva / yathoktaM- "bhavvA vi na sijjissanti keI" ityAdi / bhavyatve nibandhanamAha- te punaranAdipariNAmabhAvato bhavanti jJAtavyAH / anAdipAriNAmikabhavyabhAvayogAdbhavyA iti // 66 // temAM pahelA hArane kahe che gAthArtha- jinezvaroe je jIvo mokSamAM javAne yogya che temane ja bhavya kahyA che. te bhavya jIvo anAdi pariNAmabhAvathI bhavya jANavA. TIkArtha- lokamAM je jIvo mokSamAM javAne yogya che te ja jIvo bhavya che. AnAthI graMthakAre e kahyuM ke mokSamAM javAne yogya evA bhavyo ja mokSamAM jAya che, paNa bhavyo mokSamAM jAya ja evo niyama nathI. ethI bhavya jIvo badhA molamAM jAya ja evo niyama nathI. kahyuM che ke- "anaMtA 'bhavyo paNa mokSamAM nahi jAya." ItyAdi. bhavya jIvonuM bhavyatva zAnA kAraNe che te gAthAnA uttarArdhathI kahe che- anAdithI rahela pariNAmabhAvathI jIvone bhavya jANavA, arthAt anAdithI rahela pAriNAmika bhavya bhAvathI jIvo bhavya che. bhAvArtha- pariNAmathI thatA bhAvo pAriNAmika kahevAya che. pariNAma eTale jIvanuM potAnuM ja svarU5. bhavyatva jIvanuM potAnuM svarUpa che, koI kAraNathI thayuM nathI, jIva anAdithI che mATe bhavyatvarUpa pAriNAmika bhAva paNa anAdithI che. jenAmAM bhavya svarUpa pAriNAmika bhAva hoya te jIva bhavya kahevAya. (66) vivarIyA u abhavvA, na kayAi bhavannavassa te pAraM / gacchisu jaMti va tahA, tattu cciya bhAvao navaraM // 67 // [viparItAstvabhavyA na kadAcidbhavArNavasya te pAraM / tavakto yAnti vA tathA tata parva bhAvAt navaram 67 ll] viparItAstvabhavyAH / tadeva viparItatvamAha- na kadAcidbhavArNavasya saMsArasamudrasya te pAraM paryantaM gatavanto yAnti vA / vAzabdasya vikalpArthatvAt yAsyanti vA / tatheti kuto nimittAdityAha- tata eva 1. bhavvA vi te aNaMtA, je muttisuhaM na pAvaMti / (bRhatkalpa bhAga-2, gA. 1137 aMtargata pR.354)
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 79 bhAvAt tasmAdeva anAdipAriNAmikAdabhavyatvabhAvAditi bhAvaH / navaramiti sAbhiprAyakam abhiprAyazca navarametAvatA vaiparItyamiti // 67 // gAthArtha-- AnAthI viparIta abhavyo che. abhavyo anAdi pAriNAmika abhavyatva bhAvathI ja kyAreya bhavasamudranA pArane pAmyA nathI, pAmatA nathI ane pAmaze paNa nahi. TIkArtha-- gAthAmAM navAM zabdano prayoga abhiprAyavALo che. abhiprAya A che-- bhavyathI abhavyamAM ATalAthI judApaNuM che, arthAt abhavya jIva "mokSamAM na jAya" e kAraNathI abhavya jIva bhavya jIvathI judo che. A jaNAvavA gAthAmAM navAM zabdano prayoga karyo che. (67) bhavyadvArAnantaramAhArakadvAramAha-- viggahagaimAvannA, kevaliNo samuhayA ajogI ya / siddhA ya aNAhArA, sesA AhAragA jIvA // 68 // [vigrahagatimApannAH kevalinaH samavahatA ayoginazca / siddhAzcAnAhArA: zeSA AhArA nIvAH || 68 ||] vigrahagatimApannA apAntarAlagativRttaya ityarthaH / kevalinaH samavahatAH samudghAtaM gatAH / ayoginazca kevalina eva zailezyavasthAyAmiti / siddhAzca muktibhAjaH / ete'nAhArakA ojAdyAhArANAmanyatamenApyamI nAhArayantItyarthaH / zeSA uktavilakSaNA AhArakA jIvA ojalomaprakSepAhArANAM yathAsaMbhavaM yena navivAhArekheti / 68 || bhavyadvAra pachI AhArakadvArane kahe che-- gAthArtha vigrahagatine pAmelA, samuddhAtane pAmelA kevaLIo, ayogIo ane siddho anAhAraka che. bAkInA jIvo AhAraka che. TIkArtha- vigraha gatine pAmelA eka bhavathI anya bhavamAM jatAM aMtarAlagatimAM vartatA jIvo vigraha(=vaLAMkavALI) gatithI jAya to anAhAraka hoya che. ayogIo- ahIM ayogI kevaLI ja jANavA. ayogI kevaLI zailezI avasthAmAM anAhAraka hoya. anAhAraka ojAhAra vagere koi paNa prakArano AhAra karatA nathI.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 80 AhAraka- ojAhAra, lomAhAra, prakSepAhAra e traNa prakAramAMthI yathAsaMbhava je koi prakArano AhAra karanArA. (68) te'pi yAvantaM kAlamanAhArakAH tAMstathAbhidhAtukAma Aha--gAi tinnisamayA, tinneva 'ntomuhuttamittaM ca / sAI apajjavasiyaM, kAlamaNAhAragA kamaso // 69 // [ekAdyAMstrInsamayAn trIneva antarmuhUrtamAtraM ca / sAdyaparyavasitaM kAlamanAhArakAH kramazaH // 69 // ] ekAdyAMstrInsamayAn vigrahagatimApannA anAhArakAH / uktaM ca- "ekaM dau vAnAhAra:' kRti (tattvArthAdhizamasUtre 2-32) vAzattisamayagrahaH / trIneva samayAnanAhArakAH samudghAte kevalinaH / yathoktam-- kArmaNazarIrayogI, caturthake paJcame tRtIye ca // ( prazamarati 275 - 276) samayatraye'pi tasmin, bhavatyanAhArako niyamAt // 1 // antarmuhUrtaM cAnAhArakA ayogikevalinaH tata UrdhvamayogikevalitvAbhAvAdapavargaprApteH / sAdyaparyavasitaM kAlamanAhArakAH siddhA vyaktyapekSayA teSAM sAditvAdaparyavasitatvAcca / ata evAha - kramaza evaMbhUtenaiva krameNeti gAthArtha: || 6 || anAhAraka jIvo jeTalA kALa sudhI anAhAraka hoya che teTalA kALane kahevAnI icchAvALA graMthakAra kahe che-- 1. ojAhAra- utpattinA prathama samayathI zarIra paryAptinI niSpatti sudhI (matAMtarathI svayogya sarva paryAptinI niSpatti sudhI) grahaNa karAtA pudgalono AhAra. lomAhAra- zarIra paryApti (matAMtare svayogya paryApti) pUrNa thayA bAda sparzaneMdriya(=cAmaDI) dvArA grahaNa karAtA pudgalono AhAra. prakSepAhAra- koLiyAthI grahaNa karAto AhAra. lomAhAranA Abhoga ane anAbhoga ema be prakAra che. jANatAM=irAdApUrvaka karAto lomAhAra te Abhoga lomAhAra. jema ke ziyALAmAM manuSyAdi prANIo ThaMDI dUra karavA sUrya AdinA uSNa pudgalonuM sevana kare che. ajANatAM=irAdA vinA thato lomAhAra anAbhoga lomAhAra che. jema ke ziyALAmAM zItaLa ane unALAmAM uSNa pudgalo cAmaDI dvArA zarIramAM praveze che. anAbhoga lomAhAra pratisamaya thAya che. Abhoga lomAhAra amuka samaye ja thAya che.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 81 gAthArtha- anAhAraka jIvo kramazaH eka vagere traNa samaya, traNa ja samaya, aMtarmuhUrta ane sAdi-anaMta kALa sudhI anAhAraka hoya che. TIkArtha- vigrahagatine pAmelA jIvo eka, be ke traNa samaya sudhI anAhAraka hoya che. kahyuM che ke "eka bhavathI bIjA bhavamAM jatAM aMtarAlagatimAM jIva eka ke be samaya anAhAraka hoya che." vigraha gatithI utpatti sthAne pahoMcatA bethI vadhAre jeTalA samaya lAge teTalA samaya jIva anAhAraka hoya che. jo aMtarAla gatimAM traNa samaya lAge to eka samaya, cAra samaya lAge to be samaya anAhAraka hoya. sUtramAM mUkelA vA zabdathI traNa samaya anAhAraka hoya ema samajavuM. apAMtarAla gatimAM pAMca samaya thAya to traNa samaya anAhAraka hoya. samuddAtamAM kevaLI traNa ja samaya sudhI anAhA2ka hoya. kahyuM che ke"kevaLI bhagavaMta samuddAtamAM trIjA-cothA-pAMcamA samayamAM kArmaNa kAyayogavALA hoya che, ane te traNe ya samayamAM niyamA anAhAraka hoya che." ayogI kevaLI bhagavaMto aMtarmuhUrta sudhI anAhAraka hoya. kAraNa ke aMtarmuhUrta pachI mokSaprApti thavAthI ayogI kevalIpaNAno abhAva thAya che. siddho vyaktinI apekSAe sAdi (=Adi sahita) hovAthI ane anaMtakALa sudhI rahetA hovAthI sAdi-anaMtakALa sudhI anAhAraka hoya che. (69) vyAkhyAtamAhArakadvAraM sAMprataM paryAptakadvAramAha nArayadevA tirimaNuya gabbhayA je asaMkhavAsAU / ee ya apajjattA, uvavAe ceva boddhavvA // 70 // [nArakadevAH tiryaGmanuSyA garbhajA ye'saMkhyeyavarSAyuSaH / ete cAparyAptA upapAta eva boddhavyAH // 70 // ] nArakAzca devAzca nArakadevAstathA tiryaGmanuSyAH tiryaJcazca manuSyAzceti vigrahaH garbhajA garbhavyutkrAntikAH, saMmUcchimavyavacchedArthametat / te ca saGkhyeyavarSAyuSo'pi bhavanti tadvyavacchedArthamAha- ye'saGkhyeyavarSAyuSa iti / ete cAparyAptA AhArazarIrendriyaprANApAnabhASAmana: paryAptibhI rahitA upapAta eva utpadyamAnAvasthAyAmeva boddhavyA vijJeyA na tUttarakAlaM paryAptA labdhito'pIti || 70 ||
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 82 AhArakAranuM vyAkhyAna karyuM. have paryApta dvArane kahe che-- gAthArtha- nArako, devo ane asaMkhyavarSanA AyuSyavALA garbhaja tiryaMca-manuSyo upapAtamAM ja aparyAptA jANavA. TIkArtha-- saMmUrchimano vyavaccheda karavA 'garbhaja' vizeSaNa che. saMkhyAta varSanA AyuSyavALAono vyavaccheda karavA 'asaMkhya varSanA AyuSyavALA' evuM vizeSaNa che. nArako vagere upapAtamAM ja=utpanna thai rahyA hoya te avasthAmAM ja AhAra-zarIra-iMdriya-prANApAna-bhASA-manaH paryAptiothI rahita jANavA, pachI nahi. A jIvo utpanna thai rahyA hoya te avasthAmAM labdhithI paryApta hovA chatAM karaNa aparyApta hoya che. utpanna thai gayA pachI karaNathI ane labdhithI ema ubhayathI paryApta che. (70) sesA u tiriyamaNuyA, laddhiM pappovavAyakAle ya / ubhao va a bhaiavvA, pajjattiyaretti jiNavaNaM // 71 // [zeSAstu tiryaGmanuSyA labdhi prApyopapAtakAle ca / ubhayato'pi bhAjyA: paryAptetare iti jinavacanam // 71 // ] I zeSAstu tiryaGmanuSyAH saMmUrchanajAH saGkhyeyavarSAyuSazca garbhajAH / kiM labdhi prApya paryAptakalabdhimadhikRtya upapAtakAle cotpadyamAnAvasthAyAM ca / kim ? / ubhayato'pi bhAjyA vikalpanIyAH paryAptakA itare vAparyAptakAH / etaduktaM bhavati- labdhito'pi paryAptA aparyAptakA api bhavanti / upapAtAvasthAyAM tvaparyAptakA eva / iti jinavacanam ityeSa Agama iti // 71 // gAthArtha- bAkInA tiryaMca-manuSyo labdhine AzrayIne ane upapAta kAlane AzrayIne paryAptA ane aparyAptA ema baMne prakAre vikalpa karavA yogya che, ema jinavacana che. TIkArtha- bAkInA=saMmUrchima tiryaMca-manuSyo tathA garbhaja ane saMdhyeya varSanA AyuSyavALA tiryaMca-manuSyo. labdhine AzrayIne=paryAptaka labdhine AzrayIne. upapAtakAlane AzrayIne=utpanna thai rahyA hoya te avasthAne AzrayIne. vikalpa karavA yogya che e kathanano bhAva A pramANe che- labdhithI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 83 paryApta ane aparyApta ema baMne prakAranA hoya che. upapAta avasthAmAM to aparyApA ja hoya che. (71) vyAkhyAtaM paryAptakadvAram / tadanantaraM zuklapAkSikadvAramAhajesimavaDDo puggalapariyaTTo sesao u saMsAro / te sukkapakkhiA khalu ahie puNa kinhapakkhIyA // 72 // [yeSAmapArdhaHpudgalaparAvarta eva zeSaH saMsAraH / te zuklapAkSikAH khalu adhike punaH kRSNapAkSikAH // 72 // ] yeSAmapArdha:pudgalaparAvarta eva zeSaH saMsArastata UrdhvaM setsyanti te zuklapAkSikAH kSINaprAyasaMsArAH khaluzabdo vizeSaNArthaH prAptadarzanA vA aprAptadarzanA vA santIti vizeSayati / adhike punarapArdhapudgalaparAvarte saMsAre kRSNapAkSikAH krUrakarmANa ityarthaH / pudgalaparAvarto nAma trailokyagatapudgalAnAmaudArikAdiprakAreNa grahaNam / apArdhapudgalaparAvartastu kiNcinyuunoDardhaputUtraparAvarta kRti || 7ra | paryAptadvAranuM vyAkhyAna karyuM. have zuklapAkSikaddhArane kahe che gAthArtha je jIvono saMsAra kaMIka nyUna ardha pugala parAvarta jeTalo bAkI che te jIvo zuklapAkSika che ane jemano saMsAra kaMIka nyUna ardhapudgala parAvartathI adhika che te jIvo kRSNapAkSika che. TIkArtha- je jIvono saMsAra kaMIka nyUna ardhapudgala parAvarta jeTalo ja bAkI che te jIvo teTalA kALa pachI siddha thaze. A jIvono saMsAra lagabhaga kSINa thaI gayo che. gAthAmAM avyaya vizeSa artha jaNAvavA mATe che. vizeSa artha A pramANe che- zuklapAkSika jIvoe samyagdarzana prApta karyuM hoya ke prApta na paNa karyuM hoya. kRSNapAkSika jIvo krUra kAryo karanArA hoya che. pula parAvarta- traNa lokamAM rahelA badhA pudgalone koI eka jIva jeTalA kALamAM audArika ArirUpe grahaNa karI le teTalA kALane pugala parAvarta kahevAmAM Ave che. (72) etad dvAropayogyeva vaktavyatAzeSamAhapAyamiha kUrakammA, bhavasiddhiyA vi dAhiNillesu / neDyatiriyamaNuyA, surA ya ThANesu gacchaMti // 73 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 84 [prAya iha krUrakarmANaH bhavasiddhikA api dakSiNeSu / nAraphatiryanuSyA: surIza thAneSa chatta 73 ] prAya iha krUrakarmANaH bAhulyenaitadevamiti darzanArthaM prAyograhaNaM, bhavasiddhikA apyekabhavamokSayAyino'pi dakSiNeSu nArakatiryaGmanuSyAH surAzca sthAneSu gacchanti / ata evoktaM- "dAhiNadizigAmie kilapakkhie neraie" ityAdi / etaduktaM bhavati- narakabhavanadvIpasamudravimAneSu dakSiNadigbhAgavyavasthiteSu kRSNapAkSikA nArakAdaya utpadyanta iti / AhabhAratAditIrthakarAdibhirvyabhicAraH, na, teSAM prAyograhaNena vyudAsAditi // 73 // A dvArane upayogI ja bAkI rahelI vaktavyatAne kahe che- gAthArtha- ahIM bhavasiddhika paNa krUra kArya karanArA nArako, tiryaMco, manuSyo ane devo prAyaH dakSiNa sthAnomAM jAya che. TIkArtha- bhavasiddhikaeka bhavathI mokSamAM janArA. ahIM "prAyaH avyayanuM grahaNa moTAbhAge AvuM bane che e jaNAvavA mATe che. bhavasiddhika paNa krUra kArya karanArA nArako, tiryaMco, manuSyo ane devo prAya: dakSiNa sthAnomAM jAya che. e viSe kahyuM che ke"kRSNapAkSika narako dakSiNa dizAmAM jAya che." ahIM A kahevAnuM thAya che ke- kRSNapAkSika nArako vagere dakSiNa dizAmAM rahelA naraka-bhavanadvIpa-samudra-vimAnomAM utpanna thAya che. pUrvapakSa- bharatakSetra vagerenA tIrthaMkaro vagere dakSiNa dizAmAM utpanna thAya che. teo krUra kArya karanArA hotA nathI. AthI ukta niyamano bhaMga thAya che. uttarapakSa- ukta niyamano bhaMga thato nathI. kAraNa ke gAthAmAM "prAya: avyayanA grahaNathI bharatakSetra vagerenA tIrthakaro vagerenuM nivAraNa karyuM che. (3). zuklapAkSikadvArAnantaraM sopakramAyuramAhadevA neDyA vA, asaMkhavAsAuA ya tirimaNuyA / uttamapurisA ya tahA, caramasarIrA ya niruvakamA // 74 // [devA nArakAzca asaMkhyeyavarSAyuSazca tiryaGmanuSyAH / uttamapuruSAzca tathA caramazarIrAzca nirupakramAH // 74 // ]
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 85 devA nArakAzcaite sAmAnyenaiva / asaGkhyeyavarSAyuSazca tiryaGmanuSyA etena saGkhyeyavarSAyuSAM vyavacchedaH / uttamapuruSAzcakravartyAdayo gRhyante / caramazarIrAzcAvizeSeNaiva tIrthakarAdayaH / nirupakramA ityete nirupakramAyuSa eva akAlamaraNarahitA iti // 74 // zuklapAkSikadvAra pachI "sopakrama AyuSyavALA dvArane kahe che- gAthArtha- TIkArtha- koIpaNa devo, koIpaNa nArako, asaMkhya varSanA AyuSyavALA tiryaMco ane manuSyo, cakravartI vagere uttama puruSo ane tIrthakara vagere koIpaNa carama zarIrI manuSyo nirupakrama AyuSyavALA ja hoya che=akAlamaraNathI rahita hoya che. (74) sesA saMsArathA, bhaiyA sovakkamA va iyare vA / sovakkamaniruvakkamabheo bhaNio samAseNaM // 75 // [zeSAH saMsArasthA bhAjyA: sopakramA vA itare vA / sopakramAnirupakramabhedo bhaNitaH samAsena // 75 // ] zeSAH saMsArasthA anantaroditavyatiriktAH saGkhyeyavarSAyuSa anuttamapuruSA acaramazarIrAzca / ete bhAjyA vikalpanIyAH / kathaM sopakramA vA itare vA kadAcitsopakramAH kadAcinirupakramA ubhayamapyeteSu saMbhavatIti sopakramanirupakramabhedo bhaNitaH samAsena saMkSepeNa / na tu krmbhuumjaadivimA vistareti || 71 | gAthArtha- zeSa saMsAramAM rahelA jIvo sopakramAyuSyavALA hoya ane nirupakrama AyuSyavALA paNa hoya ema vikalpa karavA yogya che. sopakramanirupakramano bheda saMkSepathI kahyo. TIkArtha- zeSa=hamaNAM kahyA te sivAyanA saMkhyAtavarSanA AyuSyavALA, uttama puruSa na hoya tevA ane carama zarIrI na hoya tevA. zeSa saMsAramAM rahelA jIvo kyAreka sopakrama AyuSyavALA hoya to kyAreka nirupakrama AyuSyavALA hoya ema baMne prakAranA saMbhave che. sopakrama-nirupakramano bheda saMkSepathI kahyo che, karmabhUmija Adi vibhAga dvArA vistArathI nathI kahyo. (75).
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 86 uktaM sopakramadvAraM, tadabhidhAnAcca saMsAriNo jIvAH (uktAH) / sAMprataM muktAnabhidhitsurAhamuttA aNegabheyA, titthatitthayaratadiyarA ceva / / sayapatteyavibuddhA buhabohiya sannagihiliMge // 76 // [muktA anekabhedAH tIrthatIrthakarataditare caiva / khayaMpratyekabuddhA budhabodhitAH svAnyagRhiliGgAH // 76 // ] muktAzca siddhAH te cAnekabhedA anekaprakArAH / tIrthatIrthakarataditare ceti, anena sUcanAtsUtramiti kRtvA tIrthasiddhA atIrthasiddhAstIrthakarasiddhA atIrthakarasiddhAzca gRhyante / tatra tIrthe siddhAstIrthasiddhAH / tIrthaM punazcAturvarNaH zramaNasaMghaH prathamagaNadharo vA / tathA coktaM- "titthaM bhaMte ! titthaM titthagare titthaM? goyamA ! arahaM tAva niyamA titthaMkare titthaM puNa cAuvvanno samaNasaMgho paDhamagaNadharo vA" ityAdi / tatazca tasminnutpanne ye siddhAste tIrthasiddhAH / atIrthe siddhA atIrthasiddhAstIrthAntarasiddhA ityarthaH, zrUyate ca- "jiNaMtare sAhuvocchautti" tatrApi jAtismaraNAdinA avAptApavargamArgAH sidhyanti evaM, marudevIprabhRtayo vA atIrthasiddhAstadA tIrthasyAnutpannatvAt / tIrthakara siddhAstIrthakarA eva // atIrthakarasiddhA anye sAmAnyakevalinaH / svayaMpratyekabuddhA ityanena svayaMbuddhasiddhAH pratyekabuddhasiddhAzca gRhyante / tatra svayaMbuddhasiddhAH svayaMbuddhAH santo ye siddhAH / pratyekabuddhasiddhAH pratyekabuddhAssanto ye siddhA iti / atha svayaMbuddhapratyekabuddhayoH kaH prativizeSa iti ? ucyate- bodhyupadhizrutaliGgakRto vizeSaH / tathAhi- svayaMbuddhA bAhyapratyayamantareNaiva budhyante, pratyekabuddhAstu na tadviraheNa, zrUyate ca bAhyapratyayavRSabhAdisavyapekSA karakaNDvAdInAM pratyekabuddhAnAM bodhiriti / upadhistu svayaMbuddhAnAM dvAdazavidhaH pAtrAdiH, pratyekabuddhAnAM tu navavidhaH prAvaraNavarjaH / svayaMbuddhAnAM pUrvAdhItazrute'niyamaH, pratyekabuddhAnAM niyamato bhavatyeva / liGgapratipattiH svayaMbuddhAnAmAcAryasannidhAvapi bhavati, pratyekabuddhAnAM tu devatA prayacchatItyalaM vistareNa // buddhabodhitA iti buddhabodhitasiddhAH, buddhA AcAryAstairbodhitAH santo ye siddhAste iha gRhyante / svAnyagRhiliGgA iti svaliGgasiddhA anyaliGgasiddhA gRhiliGgasiddhAH / tatra svaliGgasiddhA dravyaliGgaM prati rajoharaNagocchakadhAriNaH / anyaliGgasiddhAH parivrAja-kAdiliGgasiddhAH / gRhiliGgisiddhA marudevIprabhRtaya iti // 76 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 87 sopakramadvAra kahyuM. sopakramAranA kathanathI saMsArI jIvo kahyA. have mukta jIvone kahevAnI icchAvALA graMthakAra kahe che- gAthArtha- siddho aneka bhedavALA che. te A pramANe- tIrthasiddha, atIrthasiddha, svayaMbuddha siddha, pratyeka siddha, buddhabodhita, svaliMga siddha, anyaliMga siddha, gRhiliMga siddha. TIkArtha- tIrthasiddha- tIrthamAM siddha te tIrthasiddha. zramaNanI pradhAnatAvALo cAra prakArano saMgha athavA prathama gaNadhara tIrtha che. kahyuM che ke- "he bhagavaMta ! tIrtha tIrtha che ke tIrthaMkara tIrtha che ? he gautama ! arihaMta niyamA tIrthakara che. zramaNanI pradhAnatAvALo cAra prakArano saMgha ke prathama gaNadhara tIrtha che." tIrtha utpanna thaye chate tIrthanI vidyamAnatAmAM je siddha thAya te tIrtha siddha. atIrthasiddha- atIrthamAM siddha te atIrthasiddha, arthAt tIrthanA AMtarAmAM siddha thayelA. saMbhaLAya che ke suvidhinAtha bhagavAnathI AraMbhI zAMtinAtha bhagavAna sudhI vacce tIrthano viccheda thayo. sAmAnyathI eka tIrthaMkaranuM tIrtha cAlatuM hoya ane bIjA tIrthaMkaranA tIrthanI sthApanA thaI jAya. Ama vacce tIrthano ( cAra prakAranA saMghano) viccheda na thAya. paNa A avasarpiNImAM suvidhinAthanA tIrthano viccheda thayA pachI zItalanAtha bhagavAne tIrtha sthApanA karI. Ama ATha tIrthakaronA sAta AMtarAmAM tIrthano viccheda thayo. tIrthavicchedamAM paNa jAtismaraNa AdithI mokSamArganI ArAdhanA karIne siddha thAya. athavA marudevI vagere atIrtha che. kema ke te vakhate tIrtha utpanna thayuM na hatuM. tIrthakara siddha- tIrthakaro ja tIrthakara siddha che. atIrthakara siddha-tIrthakara sivAyanA sAmAnya kevaLIo atIrthakara siddha che. svayaMbuddha siddha- svayaMbuddha thayA chatAM je siddha thAya te svayaMbuddha siddha. pratyekabuddhasiddha-pratyekabuddha thayA chatAM je siddha thAya te pratyekabuddha siddha. prazna- svayaMbuddha ane pratyekabuddhamAM zo bheda che ? uttara- bodhi, upadhi, zrata ane liMgathI karAyela bheda che. te A pramANe- svayaMbuddho bAhya nimitta vinA ja bodha pAme che. pratyeka buddho bAhya nimitta vinA bodha pAmatA nathI. karakaMDU Adi pratyeka buddhonI bodhi vRSabha vagere bAhya nimittanI apekSAvALI saMbhaLAya che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 88 svayaMbuddhone pAtra vagere bAra prakArano upadhi hoya che. pratyeka buddhone traNa kapaDA sivAya nava prakArano upadhi hoya. (jaghanyathI to be prakArano hoya.) svayaMbuddhane pUrve ( pUrva bhavamAM) bhaNeluM zrata hoya ja evo niyama nathI. pratyeka buddhane niyamo pUrve bhaNeluM zruta hoya. (jaghanyathI 11 aMgo, utkRSTathI kaMIka nyUna daza pUrvo sudhInuM pUrve bhaNeluM zruta hoya.) svayaMbuddho liMga (=veSa) AcAryanI pAse paNa svIkAre. (jo pUrvAdhIta zruta hoya to liMga devatA Ape, athavA gurunI pAse svIkAre. jo pUrvAdhIta zrata na hoya to niyamA AcAryanI pAse jaIne liMgane svIkAre.) pratyeka buddhone to niyamA devatA liMga Ape. buddhabodhita siddha- buddha AcArya. AcAryathI bodha pamADAyelA hoya te buddhabodhita. buddhabodhita thayA chatAM je siddha thAya te buddhabodhita siddha. svaliMgasiddha-dravya liMgane AzrayIne rajoharaNa ane gucchA svaliMga che. rajoharaNa ane gucchAne dhAraNa karanArA je siddha thAya te svaliMga siddha che. (ahIM upalakSaNathI pAtro vagere paNa samajavuM.) anyaliMga siddha- parivrAjaka vagerenA liMgathI siddha thanArA anyaliMga siddha che. gRhiliMga siddha- gRhasthanA liMgathI siddha thanArA marudevImAtA vagere gRhiliMga siddha che. (76). itthIpurisanapuMsaga, egANega taha samayabhinnA ya / aso navamAno, rUtto rUAM pavavAmi che 77 [strIpuruSanapuMsakA ekAneke tathA samayabhinnAzca / gs gIvasamasoData rUtaraM pravakSyAmi || 77 ] ete ca sarve'pi kecit strIliGgasiddhAH kecit puMliGgasiddhAH kecinnapuMsakaliGgasiddhAH / Aha- kiM tIrthakarA api strIliGgasiddhA bhavanti ? bhavantItyAha- yata uktaM siddhaprAbhRte "savvatthovA titthagarisiddhA titthagarititthe notitthasiddhA asaMkhejjaguNA titthagarititthe NotitthagarisiddhAu saMkhejjaguNAu titthagarititthe NotitthagarasiddhA saMkhejjaguNA" iti / na napuMsakaliGge siddhAH / pratyekabuddhAstu puliGgA eva / ekAneka iti ekasiddhA anekasiddhAH / tatraikasiddhA ekasminsamaye eka eva siddhaH / anekasiddhA ekasminmasaye vyAdayo yAvadaSTazataM siddhamiti / uktaM ca
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 89 battIsA aDayAlA, saTThI bAvattarI ya bodhavvA culasII chanaDaI, durahiya adduttarasayaM ca // 1 // tathA samayabhinnAzceti prathamasamayasiddhA aprathamasamayasiddhA ityAdi / tatra aprathamasamayasiddhAH paramparasiddhivizeSaNaprathamasamayavartinaH siddhatvadvitIyasamayavartina ityarthaH, JyAdiSu tu dvisamayasiddhAdayaH procyante / yadvA sAmAnyena prathamasamayasiddhAbhidhAnaM vizeSato dvisamayAdisiddhAbhidhAnamiti / Aha- tIrthAtIrthasiddhabhedadvaya evAntarbhAvAdalaM zeSabhedairiti, na, AdyabhedadvayAdevottarabhedApratipatteH ziSyamativikAzArthazca zAstrArambha iti / eSa uktalakSaNo jIvasamAso jIvasaMkSepaH, ukta iti vAkyazeSaH / ata uurdhvmgIvasamAM pravezyAnIti thArthaH |77 che. gAthArtha- strIliMga siddha, puruSaliMga siddha, napuMsakaliMga siddha, eka siddha, aneka siddha ane samayabhinna siddha. A pramANe jIvasaMkSepa kahyo (=saMkSepathI jIvo kahyA). have ajIvasaMkSepane kahIza. TIkArtha-strIliMgasiddha-strIliMgathI je siddha thAya te strIliMga siddha che. prazna- zuM tIrthakaro paNa strIliMga siddha hoya ? uttara- hoya. kAraNa ke siddha prAbhUta (gAthA=100)mAM kahyuM che ke "tIrthakarI siddho sarvathI thoDA che. tIrthakarI tIrthamAM notIrthasiddho (=pratyekabuddha siddho) saMkhyAtaguNA che. tIrthakarI tIrthamAM notIrthakarI siddho (tIrthakarI sivAya strI siddho) saMkhyAtaguNA che. tIrthakarI tIrthamAM notIrthakara siddho=tIrthakara sivAya puruSa siddho saMkhyAtaguNA che." tIrthakaro napuMsaka liMgamAM siddha thatA nathI. pratyeka buddho to puruSa ja hoya che. (jama tIrthakaro strIliMgamAM paNa siddha thAya che tema pratyeka buddho strIliMgamAM siddha thatA nathI e jaNAvavA ahIM pratyeka buddho puruSa ja hoya che=purUSaliMgamAM ja siddha thAya che ema kahyuM che.) eka siddha- eka samayamAM eka ja siddha thAya te eka siddha. 2. siddha. 2. (prathama vartana: siddhamidhAna) 3. tisiddhA-patte vRddhA . siddhaprAbhRta gAthA 31 (tIrthadvAra)nI TIkA.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 90 aneka siddha- eka samayamAM bethI AraMbhI 108 sudhI siddha thAya te aneka siddha che. kahyuM che ke- "niraMtara ATha samaya sudhI 1 thI 32 sudhI jIvo siddha thAya." ahIM bhAvArtha A pramANe che- pahelA samaye jaghanyathI eka ke be ane utkRSTathI 32 jIvo siddha thAya. bIjA samaye paNa jaghanyathI eka ke be ane utkRSTathI 32 jIvo siddha thAya. e pramANe yAva6 AThamA samaye paNa jaghanyathI eka ke be ane utkRSTathI 32 jIvo siddha thAya. pachI avazya AMtaruM paDeHeka paNa jIva siddha na thAya. niraMtara sAta samaya sudhI 33 thI 48 jIvo siddha thAya. pachI avazya AMtaruM paDe. niraMtara cha samaya sudhI 49 thI 60 jIvo siddha thAya. pachI avazya AMtaruM paDe. niraMtara pAMca samaya sudhI 61 thI 72 jIvo siddha thAya. pachI avazya AMtaruM paDe. niraMtara cAra samaya sudhI 73 thI 84 jIvo siddha thAya. pachI avazya AMtaruM paDe. niraMtara traNa samaya sudhI 85 thI 96 jIvo siddha thAya. pachI avazya AMtaruM paDe. niraMtara be samaya sudhI 97 thI 102 jIvo siddha thAya. pachI avazya AMtaruM paDe. eka samayamAM 103thI 108 jIvo siddha thAya." Ama aneka siddho utkRSTathI 108 jANavA. ahIM koTho A pramANe chesatata keTalA samaya sudhI | keTalA jIvo mokSe jAya 8 samaya 1 thI 32 7 samaya 33 thI 48 6 samaya 49 thI 60 5 samaya 61 thI 72 4 samaya 73 thI 84 3 samaya 85 thI 96 2 samaya 97 thI 102 1 samaya 103 thI 108 samayabhinna siddho-- (samayabhinna siddhonA anaMtara samaya siddha ane * 1. pannavaNAsUtra paheluM prajJApanApada sUtra 7 vagere.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 91 paraMparasamaya siddha ema be bhedo che. temAM prathamasamaya siddho, eTale ke siddhatvanA prathamasamayamAM vartamAna siddho anaMtara siddha che. siddhatvanA bIjA, trIjA, cothA vagere samayamAM vartamAna siddho aprathamasamaya siddha che. A pramANe) samayabhinna siddhonA prathamasamaya siddha ane aprathamasamaya siddha (=prathamasamaya sivAyanA bIjA vage2e samayomAM siddha thayelA) ema be bhedo che. temAM aprathamasamaya siddha eTale (anaMtarasamaya siddhothI) paraMpara siddhone judA karanAra prathamasamayavartI siddho, arthAt siddhatvanA dvitIyasamayavartI siddho, traNa Adi samayomAM anukrame dvisamaya siddho vagere kahevAya che. athavA sAmAnyathI prathamasamaya siddho, krisamaya siddho ityAdi kahevuM te samayabhinna siddho che. pUrvapakSa-- tIrthasiddha ane atIrthasiddha e be bhedomAM ja badhA bhedono aMtarbhAva thai jato hovAthI zeSa bhedone kahevAnI jarUra nathI. uttarapakSa-- tamAruM kathana barobara nathI. prathamanA be bhedo kahevA mAtrathI ja pachInA bhedonuM jJAna thatuM nathI. tathA ziSyanI buddhinA vikAsa mATe zAstrano prAraMbha che. AthI zeSabhedo paNa kahevAnI jarUra che. (77) dhammAdhammAgAsA, puggala cauhA ajIva mo ee / gaiTiiavagAhehiM, phAsAIhiM ca gammaMti // 78 // dharmAdharmAkAzAH pudgalAzcaturdhA ajIvA evaite / gatisthityavagAhaiH sparzAdibhizca gamyante // 78 // tatra dharmAdharmAkAzA gatisthityavagAhairgamyante / pudgalAzca sparzAdibhi: / asamAsakaraNaM dharmAdInAM trayANAmapyamUrtatvena bhinnajJAtIyakhyApanArtham / ityeSa gAthAkSarArthaH / bhAvArthastu dharmAdigrahaNena padaikadeze'pi padaprayogadarzanAddharmAstikAyAdayo gRhyante / svarUpaM caiteSAm jIvAnAM pudgalAnAM ca gatyupaSTambhakAraNaM / dharmAstikAyo jJAnasya, dIpazcakSuSmato yathA // 1 // jIvAnAM pudgalAnAM ca sthityupaSTambhakAraNaM / adharma: puruSastheva, tiAsovanislamA // 2 // jIvAnAM pudgalAnAM ca dharmAdharmAstikAyayoH / bAdarApAM ghaTo yadvadAkAzamavakAzadam // 3 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 92 sparzarasagandhavarNazabdA mUrtasvabhAvakAH / saMghAtabhedaniSpannAH, pudgalA jinadezitAH // 4 // rUti | tuM vistare che 78 | gAthArtha- dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane cAra prakAranA pugalo A ajIvo ja che, tathA gati, sthiti, avagAha ane sparzAdithI jANI zakAya che. TIkArtha- dharmAstikAya gatithI, adharmAstikAya sthitithI, AkAza avagAhathI ane pudgalo sparzAdithI jANI zakAya che. prazna- dharma Adi traNa zabdonI sAthe pudgala zabdano samAsa kema na karyo ? uttara-dharma Adi traNe ya amUrta che, ane pugalo mUrta che. ethI dharmAdi traNa pudgalothI bhinna jAtivALA che e jaNAvavA mATe samAsa nathI karyo. mULa gAthAmAM dharma AdinA grahaNathI "padanA eka dezamAM paNa padano prayoga jovAmAM Avato hovAthI" dharmAstikAya Adi grahaNa karAya che. dharmAstikAya AdinuM svarUpa A pramANe che- jevI rIte AMkhavALAne aMdhArAmAM dIpaka jJAnamAM sahAyaka bane che tema, gatimAM pravRtta thayelA jIva ane pudagalone gati karavAmAM dharmAstikAya upakhaMbhanuM madadanuM kAraNa che, arthAt sahAyaka bane che. (1) jevI rIte sthira rahevAnI IcchAvALA puruSane sama pRthvI sthira rahevAmAM sahAyaka bane che, tema adharmAstikAya jIva-pudgalone sthiti karavAmAM sthira rahevAmAM upakhaMbhanuM=madadanuM kAraNa che, arthAt sahAyaka bane che. (2) jevI rIte bAdara pANIne ghaDo avagAha=jagyA Ape che tevI rIte jIvo, pugalo, dharmAstikAya ane adharmAstikAya e cArene AkAza avakAza=jagyA Ape che. (3) jinoe sparza-rasa-gaMdha-varNa zabdone mUrta svarUpavALA kahyAM che. puMgalone saMghAta ane bhedathI utpanna thanArA kahyA che. (4) vistArathI saryuM. (78). uktA ajIvAH sAMpratamAsravadvAramAhakAyavayamaNokiriyAjogo so Asavo suho so a / punnassa muNeyavvo, vivarIo hoi pAvassa // 79 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 93 [kAyavAGmanaHkriyAyogaH sa AzravaH zubhaH sa ca / puNyasya muNitavyo viparIto bhavati pApasya // 79 // ] kAyavAGmanaHkriyAyogaH / kriyA karma vyApAra ityanAntaram / yujyata iti yogaH, yujyate vAnena karaNabhUtenAtmA karmaNeti yogo vyApAra eva, sa AstravaH / Asravatyanena karmetyAsravaH sara:salilAvAhisrotovat / zubhaH sa cAsrava: puNyasya muNitavyo viparIto bhavati pApasyeti / Atmani karmANupravezamAtraheturAsrava iti // 79 // ajIvo kahyA. have AsravadvArane kahe che thArtha- mana-vayana-yAnI yA yoga cha. yo mAnava cha. puNyanA Agrahane zubha jANavo. pApanA Agrahane azubha jANavo. TArtha-ya-yA, dharma, vyApAra mA zo meM arthavAsa che. yoga- je joDAya te yoga. athavA AtmA karaNasvarUpa jenA vaDe karmathI joDAya te yoga. yoga vyApAra svarUpa ja che. Asava- sarovaramAM pANIne lAvanAra jharaNAonI jema jenAthI karma AtmAmAM Ave te Asrava. AtmAmAM karmANuone mAtra pravezanuM je kAraNa che te Asrava che. puNyanA Asravane zubha jANavo. pApanA mAsavane azuma vo. (78) ukta AsravaH / sAMprataM bandha ucyatesakaSAyattA jIvo, joge kammassa puggale lei / so baMdho payaiThiIaNubhAgapaesabheo u // 80 // [sakaSAyatvAjjIvo yogyAn karmaNaH pudgalAn lAti / sa bandhaH prakRtisthityanubhAgapradezabheda eva // 80 // ] kaSAyAH krodhAdayaH, saha kaSAyaiH sakaSAyaH, tadbhAva: (sakaSAyatvam,) tasmAt, sakaSAyatvAjjIvo yogyAnucitAn karmaNaH jJAnAvaraNAdeH pudgalAn paramANUn lAtyAdatte gRhNAtItyanarthAntaraM, sa bandhaH / yo'sau tathAsthityA tvAdAnavizeSaH sa bandha ityucyate / sa ca prakRtisthityanubhAvapradezabheda eva bhavati / prakRti-bandho jJAnAvaraNAdiprakRtirUpaH / sthitibandho'syaiva jaghanyetarA sthitiH / anubhAvabandho yasya yathAyatyAM vipaakaanubhvnmiti| pradezabandhastvAtmapradezairyogastathA kAlenaiva viziSTavipAkarahitaM vedanamiti // 80 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 94 Asrava kahyo. have baMdha kahevAya che- gAthArtha- krodhAdi kaSAyanA kAraNe jIva (jJAnAvaraNIya vagere) karmane yogya pudgalone (paramANuone) grahaNa kare te baMdha che. te baMdha prakRtisthiti-anubhAga-pradeza ema cAra prakArano ja che. TIkArtha- baMdha- tevA prakAranI maryAdAthI grahaNavizeSa (=karmANuone AtmAnI sAthe dUdha-pANInI jema ekameka karavA) te baMdha kahevAya che. prakRtibaMdha- jJAnAvaraNa vagere prakRtirUpa che. sthitibaMdha- prakRtibaMdhanI ja jaghanya-utkRSTa sthiti. anubhAgabaMdha- bhaviSyamAM je karmano je pramANe vipAkano ( phaLano) anubhava thAya te karmano te pramANe anubhAgabaMdha kahevAya. pradezabaMdha- AtmapradezonI sAthe karmANuono yoga thavo ane kALe (=bhaviSyakALa) ja viziSTa vipAka vinA jenuM vedana thAya te pradezabaMdha. (80) ukto bandha idAnIM saMvaramAhaAsavaniroha saMvara, samiIguttAiehi nAyavyo / kammANa NuvAyANaM, bhAvattho hoi eyassa // 81 // [AzravanirodhaH saMvaraH samitiguptyAdibhitivyaH / karmaNAmanupAdAnaM bhAvArtho bhavatyetasya // 81 // ] AzravanirodhaH saMvaraH / Azrava ukta eva / tannirodhaH kAtsnyena nizcayataH sarvasaMvara ucyate / zeSo vyavahArasaMvara iti / sa samitiguptyAdibhirjJAtavyaH / uktaM ca- "sa samitiguptidharmAnuprekSAparISahajayacAritraiH" ityAdi (tattvArthAdhigamasUtram 9-4) karmaNAmanupAdAnaM bhAvArtho bhavatyetasya saMvarasya / iha yAvAnevAMzaH karmaNAmanupAdAnaheturdharmAdInAM tAvAneveha gRhyate / zeSasya tapasyevAntarbhAvAt tasya ca prAgupAttakSayanimittatvAditi / atra bahu vaktavyam tattu nocyate gamanikAmAtratvAdArambhasyeti // 81 // baMdha kahyo. have saMvarane kahe che- gAthArtha- Amravano nirodha karavo e saMvara che. samiti-gupti AdithI saMvara jANavo, karmonuM grahaNa na karavuM e saMvarano bhAvArtha che.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 5 TIkArtha- saMvara- nizcayanayanI apekSAe saMpUrNapaNe Amravano nirodha karavo te saMvara che. saMpUrNapaNe AsravanA nirodhane sarvasaMvara kahevAmAM Ave che. dezathI thato saMvara vyavahAra saMvara che. samiti-gupti AdithI saMvara thAya che. kahyuM che ke- "samiti, gupti, dharma (daza prakArano yatidharma), bhAvanA (=anityAdi 12 bhAvanA), parISahajaya ane cAritrathI saMvara thAya che." karmonuM grahaNa na karavuM e saMvarano bhAvArtha che. ahIM bhAvArtha A pramANe che- dharma (samiti, gupti, dharma, bhAvanA) vagereno jeTalo aMza kamanuM grahaNa na karavAmAM hetu bane teTalo ja aMza ahIM (=saMvaramAM) grahaNa karAya che. kAraNa ke bAkInA aMzano tapamAM ja aMtarbhAva thAya che, ane tapa pUrve grahaNa karelA karmanA kSayanuM kAraNa che. ahIM ghaNuM kahevA jevuM che. paNa te kahevAmAM AvatuM nathI. kAraNa ke prastuta AraMbha saMkSepathI kahevA mATe ja che. (81) uktaH saMvaraH / sAMprataM nirjarocyatetavasA u nijjarA iha, nijjaraNaM khavaNanAsamegA / kammAbhAvApAyaNamiha nijjaramo jinA biMti // 82 // [tapasA tu nirjarA iha nirjaraNaM kSapaNaM nAza ekArthAH / karmAbhAvApAdanamiha nirjarA jinA bruvate // 82 // ] tapasA tu nirjarA iha / anazanAdibhedabhinnaM tapaH / tena prAgapAttasya karmaNo nirjarA bhavati / nirjarAzabdArthamevAha-nirjaraNaM kSapaNaM nAza ityekArthAH paryAyazabdA iti / nAnAdezajavineyagaNapratipattyarthaM ajJAtajJApanArthaM caiteSAmupAdAnamaduSTameva / asyA eva bhAvArthamAha- karmAbhAvApAdAnamiha nirjarA jinA bruvate prakaTArthametaditi // 82 // saMvara kahyo. have nirjarA kahevAya chegAthArtha ahIM tapathI nirjarA thAya. nirjaraNa, kSapaNa, nAza e zabdo eka arthavALA che. ahIM karmono abhAva karavo ene jino nirjarA kahe che. TIkArtha- nirjarA pUrve grahaNa karelA karmanI anazana Adi bhedavALA tapathI nirjarA thAya. nirjarA zabdanA arthane kahe che- nirjaraNa, kSapaNa, nAza e zabdo eka arthavALA che, arthAt nirjarA zabdanA paryAyavAcI zabdo che. judA-judA dezanA ziSyagaNanA bodha mATe ane nahi jANanArane jaNAvavA mATe A paryAyavAcI zabdonuM grahaNa doSarahita ja che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 96 nirjarAnA ja bhAvArthane kahe che- ahIM karmano abhAva karavo ene jino nirjarA kahe che. (82) uktA nirjarA / idAnIM mokSamAha nIsesakammavigamo, mukkho jIvassa suddharUvassa / sAi apajjavasANaM, avvAbAhaM avatthANaM // 83 // [niHzeSakarmavigamo mokSo jIvasya zuddhasvarUpasya / sAdyaparyavasAnamavyAbAdhamavasthAnam // 83 // ] niHzeSakarmavigamo mokSaH / kRtsnakarmakSayAnmokSa iti vacanAt (tattvArthAdhigamasUtram 10-3) / jIvasya zuddhasvarUpasya karmasaMyogApAditarUparahitasyetyarthaH / sAdyaparyavasAnaM avyAbAdhaM vyAbAdhAvarjitamavasthAnamavasthiti: jIvasyAsau mokSa iti / sAdyaparyavasAnatA ceha vyaktyapekSayA na tu sAmAnyena / mokSasyApi anAdimattvamiti // 83 // nirjarA kahI. have mokSane kahe che-- gAthArtha- sarvakarmono kSaya mokSa che. zuddha svarUpavALA jIvanuM sAdianaMtakALa sudhI pIDArahita rahevuM te mokSa che. TIkArtha sarvakarmono kSaya e mokSa che. kAraNa ke "sakala karmono kSaya khe mokSa che" khevuM vayana che. zuddha svarUpavALA=karmanA saMyogathI karAyela svarUpathI rahita. sAdi-anaMtakALa-- ahIM sAdi-anaMtakALa eka jIvanI apekSAe che, sAmAnyathI nahi. sAmAnyathI to mokSanuM paNa anAdipaNuM che. (jIvanuM to anAdi-anaMtapaNuM che ja, kiMtu mokSanuM paNa anAdi-anaMtapaNuM che, khema api zabdano artha che. (83) uktaM tattvam, adhunA prakRtaM yojayati--- eyamiha saddahaMto, sammaddiTThI tao a niyameNa / bhavanivveyaguNAo, pasamAiguNAsao hoi // 84 // [ etadiha zraddadhAnaH samyagdRSTiH takazca niyamena / bhavanirvedaguNAt prazamAdiguNAzrayo bhavati // 84 // ]
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 97 etadanantaroditaM jIvAjIvAdIha loke pravacane vA zraddadhAnaH evamevedamityAAntaHkaraNatayA pratipadyamAnaH samyagdRSTirabhidhIyate, aviparItadarzanAditi, takazca niyamenAsAvavazyaMtayA bhavanirvedaguNAt saMsAranirvedaguNena prazamAdiguNAzrayo bhavati uktalakSaNAnAM (53) prazamAdiguNAnAmAdhAro bhavati / bhavati cetthaMjJAne saMsAranirvedaguNaH / tasmAcca prazamAdayaH // 84 // tattvo kahyAM. have prastuta viSayane joDe che- gAthArtha AnI zraddhA karato jIva ahIM samyagdaSTi kahevAya che, ane te avazya bhavanirveda guNanA kAraNe prazamAdi guNono AdhAra thAya che. TIrtha- sAnI bhae 4 438 // 1-71 mAhi tatvonI. zraddhA karato "A A pramANe ja che" ema komaLa aMtaHkaraNathI svIrato. prazna- (r)ule tattvonI zraddhA 34 43 cha ? uttara- jIvAdi tattvomAM viruddha nathI dekhAtuM mATe zraddhA kare che. prazamAdi guNonuM lakSaNa pUrve pa3mI gAthAmAM kahI dIdhuM che. AvA prakAranuM jJAna thatAM saMsAra pratye nirvedarUpa guNa pragaTe che. saMsAra pratye nirvedarUpa guNathI prazama vagere guNo pragaTe che. (84) samaphatvAticAra adhikAra (gA. 85-105) pratItametaditi asyaiva vyatirekamAhavivarIyasadahANe, micchAbhAvAo natthi kei guNA / aNabhiniveso u kayAi hoi sammattaheU vi // 85 // [viparItazraddadhAne mithyAbhAvAnna santi kecana guNAH / / anabhinivezastu kadAcidbhavati samyaktvaheturapi // 85 // ] viparItazraddhAne uktalakSaNAnAM jIvAdipadArthAnAmanyathA zraddhAne mithyAbhAvAnna santi kecana guNAH sarvatraiva viparyayAditi bhAvaH / viparItazraddhAne'pyanabhinivezastu evamevaitadityanadhyavasAyastu kadAcitkasmiMzcitkAle yadvA kadAcit na niyamenaiva bhavati samyaktvaheturapi jAyate samyaktvakAraNamapi / yathendranAgAdInAmiti / idaM ca samyaktvamaticArarahitamanupAlanIyamiti // 85 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 98 tattvonI zraddhAthI samyaktva pragaTe che vagere prasiddha ja che. AthI AnAthI UlaTuM kahe che-- gAthArtha- viparIta zraddhAmAM mithyAbhAvanA kAraNe koi guNo thatA nathI. abhinivezano abhAva kadAcit samyaktvano hetu paNa thAya. TIkArtha-- viparIta zraddhAmAM- jemanuM lakSaNa ahIM jaNAvyuM che te jIvAdi padArthonI bIjI rIte zraddhA karavAmAM (=jIvAdi padArtho ahIM jevA svarUpavALA kahyA che tenAthI bIjA svarUpavALA mAnavAmAM). viparIta zraddhA ka2vAmAM mithyAbhAva (=mithyAtva) thavAthI koi guNo thatA nathI. kema ke badhA ja padArthomAM mithyAjJAna thAya che. abhinivezano abhAva-- "A A pramANe ja che" evA adhyavasAyano abhAva. viparIta zraddhAmAM paNa jo abhinivezano abhAva hoya to kadAcit samyaktvano hetu paNa thAya. kadAcit-- koika kALe athavA kadAca. Ano artha e thayo ke abhinivezano abhAva samyaktvanuM kAraNa avazya bane ema nahi, kiMtu kadAca samyaktvanuM kAraNa bane paNa kharo. jema ke iMdranAga vagerene anabhiniveza samyaktvanuM kAraNa banyuM. iMdranAgano prasaMga A pramANe che-- jaMbudvIpamAM bharatakSetranA madhyakhaMDamAM prAcInakALathI prasiddha vasaMtapura nAmanuM nagara hatuM. UMcA devamaMdiro, killo, aTArI ane dukAnonI zobhAthI te jemaNe bahu dezo joyelA che tevA musApharonA manamAM Azcarya utpanna karatuM hatuM. temAM sadA thatA utsavomAM vAgatA vAjiMtronA gaMbhI2 avAjathI ane maMgala zabdonA avAjanA kAraNe lokothI lokono (=bIjA mANasono) zabda sAMbhaLI zakAto na hato. temAM dRDha pratijJAvALA, suzIlathI pUrNa, 'pahelAM bolAvanArA, kuzaLa, kRtajJa ane dharmakAryamAM tatpara evA loko vasatA hatA. paNa nagaranA saghaLA guNothI samRddha te nagaramAM 1. koi sAme maLe to te bolAve e pahelAM pote bolAvanAra. 2. ahIM guNarUpa doSa samajavo, arthAt prazasta doSa samajavo. ciMtA doSa che, paNa paralokanI ciMtA prazasta ciMtA che, athavA paralokanI eTale bIjA lokonI ciMtA karanArA hatA ema samajavuM, bIjAonuM Atmahita kema thAya tevI ciMtAmAM tatpara dekhAtA hatA.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 99 eka ja doSa hato ke sAdhuo paNa sadA paralokanI ciMtAmAM tatpara dekhAtA hatA. zatrusenAnA kSaya mATe kALa samAna, uttama puruSorUpI vRkSo mATe kyArA samAna ane sakala guNasamUhane prApta karanAra jitazatru nAmano rAjA te nagarInuM pAlana karato hato. te nagaramAM uttamaveSane paheranAra, kaLAomAM pravINa, Rddhi-guNa-gotrathI mahAna ane dIna Adi janono uddhAra karavAmAM suprasiddha evo eka zeTha hato. bhavitavyatA vaza ekavAra tenA gharamAM tevo mArI roga utpanna thayo, jethI gharanA badhA mANaso maravA lAgyA. gharanA badhA mANaso marI jatAM gharano mAlika, putra vagere marI gayA. Ama thatAM maDadAMone bahAra nAkhavA paNa koi mANasa taiyAra na hato. tenA gharamAM mArIno upadrava joine lokoe cepanA bhayathI bAraNuM kAMTAothI bharI dIdhuM. temAM iMdranAga nAmano eka bALaka bacI gayo. kAraNa ke tenuM AyuSya upakramathI na ghaTe tevuM hovAthI balavAna hatuM. tRSA-sudhAthI pIDita te pANI mAgavA lAgyo. badhA marI gayA che ema joine bhaya pAmelA teNe bAraNA tarapha najara karI. teTalAmAM mAMsanA lobhathI AvelA kUtarAne teNe joyo. tene joine dhrujato te UMcA svare raDavA lAgyo. tenA rudananA zabdo sAMbhaLIne bhaya pAmelo kUtaro vaLIne nIkaLI gayo. bALaka paNa te ja chIMDIthI gharamAMthI nIkaLyo. kahyuM che ke- "jenI AzA bhAMgI gaI che, je karaMDiyAmAM pUrAyo che, bhUkhathI jenI iMdriyo kSINa thaI gaI che, evA sarpanA mukhamAM rAte kANuM pADIne uMdara jAte paDyo. tenA mAMsathI tRpta thayela sarpa te ja mArgathI jaladI jato rahyo. tame svastha ( nizcita) raho. kAraNa ke mANasonI vRddhi ane kSaya karavAmAM bhAgye ja tatpara che." (arthAtu bhAgya kare tema thAya, mATe ciMtA karavI nakAmI che.) te ThIba ( bhAMgelA ghaDAno thoDo bhAga) laIne ghare ghare bhikSA mAgato phare che. loko paNa dayAthI tene AhAra vagere Ape che. vaLI- tene AvI avasthAvALo joine, ane tenA gharanI saMpattine yAda karIne potAnA cittamAM duHkha anubhavatA loko suprasiddha A (nIcenI) gAthAne yAda karatA hatA. "saMsAramAM anAdikALathI vividha karmone vaza banelA jIvono evo koI banAva nathI ke je na bane." A pramANe vadhatA tenA keTalAMka varSo pasAra thayA. ekavAra rAjagRha tarapha javAnI IcchAvALA siddhArtha nAmanA sArthavAha nagaramAM A pramANe ( nIce pramANe) ghoSaNA karAvI. hamaNAM je koI
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 100 rAjagRhanagara javAnI icchAvALo hoya te sArthanI sAthe Ave. mArgamAM thAkathI thAkelAonI huM kALajI karIza. A pramANe sAMbhaLIne dIna, anAtha vagere ghaNA mANaso sAthe sAthe cAlyA. temAM iMdranAga bhikhArI paNa cAlyo. sArtha paNa bapora sudhI cAlyo. pachI sAthe chAyAvALA ane pANIvALA sthAnamAM mukAma karyo. bhojana taiyAra thai jatAM iMdranAga paNa bhikSA mATe sArthamAM Avyo. bhikSAmAM ghImizritta uttama bhAta maLyA. vRkSa nIce besIne teNe bhAta khAdhA. pachI sArthanI sAthe cAlyo. ajIrNa doSathI bIjA divase tene tevI bhUkha na lAgI. tethI te bhikSA mATe sArthamAM na gayo. zeThe tene jhADanI nIce dhyAnamAM rahelA muninI jema beThelo joyo. AthI zeThe potAnA manamAM vicAryuM ke Aje eNe upavAsa karyo che. avyakta liMgavALA tene trIjA divase sArthamAM Avelo joine sArthapatie tene snigdha ane uttama AhAra apAvyo. ajIrNathI be divasa sudhI tenI bhUkha marI gai. zeThe paNa jANyuM ke A chaThThu karIne pAraNuM ka2ze. cothA divase bhikSA mATe sArthamAM gayo. zeThe pUchyuM: be divasa bhikSA mATe kema na AvyA ? te mauna rahyo. zeThe jANyuM ke A chaTTha tapa kare che. kAraNa ke kahyuM che ke-- "uttama puruSono dharma gupta hoya che, puruSArtha pragaTa hoya che, parastrIno tyAga hoya che, ane janma kalaMkathI rahita hoya che." A pramANe tapaguNathI anurAgI thayelo te tene pAraNAnA divase atyaMta snigdha vagere guNovALo AhAra harSathI Ape che. tenI madadathI adhika adhikatara upavAsa karavAthI iMdranAga muni krame karIne eka mAsano upavAsI thayo. siddhArthe tene kahyuMH tuM rAjagRhanagara na pahoMce tyAM sudhI pAraNA mATe tAre bIjA sthaLe na javuM. kAraNa ke auSadha, bhaiSaja, khAdya, peya vagere je kaMi tAre yogya che te amArA paNa sthAnamAM avazya thaze. loko paNa tene namyA ane tenA pratye guNarAgathI atyaMta anurAgI thayA. AthI tene ja guNI tarIke jue che, bIjAnuM nAma paNa letA nathI. bIjAo A 'ekapiDika' che ema tene kahetA hatA. teNe meLaveluM A vizeSaNa arthavALuM che. kAraNa ke te bIjAoe nimaMtraNa karyuM hovA chatAM (zeTha sivAya) bIjAnuM bhojana leto na hato. (eka ja gharano 1. sAdhuno veza na hovAthI avyakta liMga (veza)vALo che. 2. eka ja vastu hoya tevI davAne auSadha kahevAya ane jemAM ghaNI vastuo hoya tevI davAne bhaiSaja kahevAya. khAgha=cAvIne khAvA lAyaka. peya=pIvA lAyaka.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 101 piMDa=AhAra le te ekapiDika). krame karIne badhA rAjagRhanagaramAM AvyA. sArthavAhe potAnA ghare ja teno maTha karAvyo. teNe paNa mAthuM mUMDAvyuM. bhagavA raMgathI raMgelA vastrone paheranAra te nagaramAM prasiddha banI gayo. pachI to zeTha AhAra Apato hovA chatAM te zeThano AhAra Icchato na hato. pAraNAnA divase loko potapotAnA gharamAM tenA mATe taiyArIo karI rAkhatA hatA. paNa A eka ghare pAraNuM karIne pAcho vaLI jato hato. jenA ghare pAraNuM karyuM hoya te sivAyanA loko ANe konA ghare pAraNuM karyuM e khabara na paDavAthI potAnA gharomAM AhAra laine tenI rAha joyA karatA hatA. tethI bIjAone khabara paDe e mATe iMdranAga pratye bhaktivALA nagara lokoe paraspara maLIne saMketa karyo ke A munivara je koIno AhAra le teNe lokone khabara paDe e mATe bherI vagADavI, jethI pAraNAnuM jJAna thatAM loko potapotAnA kAmamAM lAgI jAya. A pramANe kALa pasAra thAya che. have ekavAra pura, pattana, gAma, khANa ane nagarothI vibhUSita pRthvI upara vihAra karatA zrIvardhamAnasvAmI tyAM guNazIla udyAnamAM padhAryA. sutraporisi ane arthaporisi pUrNa thayA pachI bhikSA mATe nIkaLatA zrIgautamasvAmIne zrI vIre "atyAre aneSaNA che" ema kahIne rokyA. gautamasvAmIe pUchyuM: he svAmI ! aneSaNAnuM kAraNa zuM che? svAmIe kahyuM: he gautama ! iMdranAganuM pAraNuM che. hamaNAM badhA ya loko te kAryamAM vyAkula banelA che. jethI pramAdI te loko Ape to paNa aneSaNA kare. kSaNamAtra vItI gayA pachI bhagavAne kahyuM: hamaNAM bhikSA mATe jA, ane te munine joIne A pramANe kaheje, he anekapiDika ! tane ekapiDika jovAne icche che. gautama muni paNa "icche" ( huM icchuM chuM) ema kahIne nIkaLyA. mArgamAM jatA zrIgautamasvAmIe tene Avato joyo ane bhagavAne kahyuM hatuM tema kahyuM. tethI te gusse thaIne bolyoH eka gharamAM ja leto huM anekapiDika kevI rIte ? bIjAonI jema huM bhikSA mATe ghare ghare pharato nathI. kSaNa pachI zAMta thayelA teNe vicAryuM ke- hA, mane jevo kahyo tevo huM chuM. kAraNa ke mArA pAraNAmAM loko aneka gharomAM AhAra taiyAra kare che. A munivaro potAnA mATe nahIM karelo ane nahIM karAvelo AhAra le che. mATe huM anekapiMDika chuM ane A sAce ja ekapiDika che. e pramANe vicAratA tene jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrve bhaNeluM zrata yAda AvyuM. devatAe Apelo sAdhuveza paheryo. prakhyAta
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 102 kIrtivALo te pratyekabuddha thayo. kevalajJAna utpanna thatAM iMdranAga adhyayana kahyuM, ane badhAM karmono nAza karI mokSane prApta karyo. A pramANe mithyAtvanA kadAgrahano abhAvarUpa guNathI jema iMdranAge samyakatva vagere guNo prApta karyA, tema bIjAo paNa pAme. (85) idaM ca samyaktvamaticArarahitamanupAlanIyamityatastAnAhasammattassaiyArA, saMkA kaMkhA taheva vitigicchA / parapAsaMDapasaMsA, saMthavamAI ya nAyavvA // 86 // [samyaktvasyAticArAH zaGkA kAGkSA tathaiva vicikitsA / parapASaNDaprazaMsA saMstavAdayazca jJAtavyAH // 86 // ] samyaktvasya prAnirUpitazabdArthasyAticArA aticaraNAni aticArA asadanuSThAnavizeSAH yaiH samyaktvamaticarati virAdhayati vA / te ca zaGkAdayaH / tathA cAha- zaGkA kAGkSA tathaiva vicikitsA parapASaNDaprazaMsA saMstavAdayazca jJAtavyAH / AdizabdAdanupabRMhaNAsthirIkaraNAdiparigrahaH / saMstavAdayazca jJAtavyAH / zaGkAdInAM svarUpaM vakSyatyeveti // 86 // A samyakatva aticAra rahita pALavuM joie. AthI samyakatvanA aticArone kahe che- gAthArtha- zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, parapAkhaMDaprazaMsA ane parapAkhaMDasaMstava vagere samyaktvanA aticAro jANavA. TIkArtha- samyaktva zabdano artha pUrve 43mI gAthAmAM kahyo che. aticAra eTale aticaraNa. aticAro tevA asad AcaraNa vizeSo che ke je asad AcaraNa vizeSothI jIva samyakatvane oLaMgI jAya che, athavA virAdhe che. mULa gAthAmAM rahelA Adi zabdathI anupabRhaNA ane asthirIkaraNa vagerenuM grahaNa karavuM. zaMkA AdinuM svarUpa graMthakAra ja have pachI kaheze ja. (86)sNsykrnnN saMkA, kaMkhA annannadasaNaggAho / saMtaMmi vi vitigicchA, sijjhijja na me ayaM aTTho // 87 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 103 [saMzayakaraNaM zaGkA kAGkSAnyonyadarzanagrAhaH / satyapi vicikitsA sidhyeta na me'yamarthaH // 87 // ] saMzayakaraNaM zaGkA bhagavadarhatpraNIteSu padArtheSu dharmAstikAyAdiSvatyantagahaneSu matidaurbalyAtsamyaganavadhAryamANeSu saMzaya ityarthaH / kimevaM syAnnaivamiti / sA punarddhibhedA dezasarvabhedAt / dezazaGkA dezaviSayA, yathA kimayamAtmAsaGkhyeyapradezAtmakaH syAdatha niHpradezo niravayavaH syAditi / sarvazaGkA punaH sakalAstikAyavrAta eva kimevaM syAnaivamiti / kAGkSAnyonyadarzanagrAhaH / sugatAdipraNIteSu darzaneSu grAho'bhilASa iti / sA punardibhedA dezasarvabhedAt / dezaviSayA ekameva saugataM darzanamAkAGkSati cittajayo'tra pratipAdito'yameva ca pradhAno muktiheturiti ato ghaTamAnakamidaM na dUrApetamiti / sarvakAGkSA tu sarvadarzanAnyeva kAGkSati ahiMsApratipAdanaparANi sarvANyeva kapilakaNabhakSAkSapAdamatAnIha loke ca nAtyantaklezapratipAdanaparANi ataH zobhanAnyeveti // satyapi vicikitsA sidhyeta na me'yamartha iti / ayamatra bhAvArtha:- vicikitsA mativibhramaH, yuktyAgamopapanne'pyarthe phalaM prati sNmohH| kimasya mahatastapaHklezAyAsasya sikatAkaNakavalakalpasya kanakAvalyAdezayatyAM mama phalasaMpadbhaviSyati kiM vA neti / ubhayatheha kriyAH phalavatyo niSphalAzca dRzyante kRSIvalAnAm / na ceyaM zaGkAto na bhidyate ityAzaGkanIyam / zaGkA hi sakalA sakalapadArthabhAktvena drvygunnvissyaa| iyaM tu kriyAviSayaiva / tattvatastu sarva ete prAyo mithyAtvamohanIyodayato bhavanto jIvapariNAmavizeSAH samyaktvAticArA ucyante / na sUkSmekSikA atra kAryeti / athavA vicikitsA vidvadjugupsA / vidvAMsaH sAdhavo viditasaMsArasvabhAvAH parityaktasarvasaGgAsteSAM jugupsA nindA / tathAhite'snAnAtprasvedajalaklinnamalinatvAt durgandhavapuSo bhavanti / tAnnindati / ko doSaH syAdyadi prAzukena vAriNAGgaprakSAlanaM kurvIran bhagavanta iti / iyamapi na kAryA / dehasyaiva paramArthato'zucitvAditi // 87 // gAthArtha saMzaya karavo te zaMkA. anya anya darzananI abhilASA te kAMkSA, yukti ane AgamathI padArtha siddha thavA chatAM "A mAruM kArya siddha thaze ke nahi" evo saMzaya karavo te vicikitsA.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 104 TIkArtha- zaMkA- arihaMta prabhue siddha karelA ane atyaMta gahana evA dharmAstikAya Adi padArtho matinI durbaLatAthI A padArtha A pramANe ja che ema samyagU na avadhArI zakAya nizcita na karI zakAya tyAre A padArtha zuM A pramANe che ke A pramANe nathI evo saMzaya karavo te zaMkA. zaMkA deza zaMkA ane sarvazaMkA ema be prakAranI che. dezamAM (=amuka koI padArthamAM) zaMkA te dezazaMkA. jema ke, A AtmA zuM asaMkhya pradezAtmaka che ke pradezathI rahita niravayava che ? evI zaMkA. sarvamAM zaMkA te sarvazaMkA. sarva astikAya samUhamAM ja zuM A pramANe che ke A pramANe nathI ? evI zaMkA. kAMkSA- buddha Adie racelAM darzanonI icchA karavI. kAMkSA dezakAMkSA ane sarvakAMkSA ema be prakAre che. eka ja bauddha darzanane Icche. A darzanamAM cittajaya jaNAvyo che. cittajaya ja muktinuM mukhya kAraNa che. ethI ghaTatuM (yuktisaMgata) A darzana dUra gayeluM nathI, arthAt muktinI najIka che. A pramANe bauddha darzananI IcchA karavI te dezakAMkSA che. kapilamata, kaNabhakSamata, akSapAdamata e saghaLA ya mato ahiMsAnuM pratipAdana karavAmAM tatpara che, ane A lokamAM atyaMta klezanuM (=kaSTanuM) pratipAdana karavAmAM tatpara nathI, AthI suMdara ja che. A pramANe saghaLAM ya darzanone icche te sarvakAMkSA. vicikitsA- yukti ane AgamathI padArtha siddha thavA chatAM "A mAruM kArya siddha thaze ke nahi ?" evI zaMkA karavI te vicikitsA che. ahIM bhAvArtha A che- vicikitsA eTale matino vibhrama. yukti ane AgamathI saMgata paNa arthamAM phala pratye saMmoha thavo. te A pramANe- A mahAna, klezapUrNa, prayatnavALA, retIkaNanA koLiyA samAna, kanakAvalI Adi tapanuM bhaviSyamAM mane phalarUpa saMpatti zuM thaze? ke nahi thAya ? lokamAM kheDUtonI saphaLa ane niSphaLa ema baMne prakAranI kriyAo dekhAya che. vicikitsA zaMkAthI bhinna nathI evI zaMkA na karavI. sarva prakAranI zaMkA sarva padArtha saMbaMdhI hovAthI zaMkAno viSaya dravya-guNa che. vicikitsAno viSaya kriyA ja che, arthAt zaMkA dravya-guNamAM thAya che ane vicikitsA kriyAmAM thAya che. paramArthathI to A badhA prAyaH
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 105 mithyAtva mohanIyanA udayathI thanArA jIvanA pariNAma vizeSo che. jIvanA A pariNAmavizeSo samyakatvanA aticAro kahevAya che. athavA vicikitsA eTale vidvAnonI jugupsA. vidvAno eTale jemaNe saMsArano svabhAva jANyo che ane sarvasaMgano tyAga karyo che evA sAdhuo. temanI jugupsA-niMdA karavI. te A pramANe- sAdhuo snAna na karatA hovAthI temanuM zarIra parasevAnA pANIthI bhInuM thayeluM ane malina hoya che, ane ethI durgadhI hoya che. sAdhu bhagavaMto prAsuka pANIthI zarIranuM prakSAlana kare to zo doSa thAya? arthAt na thAya. A jugupsA na karavI joie. kAraNa ke paramArthathI zarIra ja azuci che. (87) parapASaMDapasaMsA, sakkAINamiha vanavAo u / tehiM saha paricao jo, sa saMthavo hoi nAyavvo // 88 // [parapASaNDaprazaMsA zAkyAdInAmiha varNavAdastu / taiH saha paricayo ya: sa saMstavo bhavati jJAtavyaH // 88 // ] parapASaNDAnAM sarvajJapraNItapASaNDavyatiriktAnAM prazaMseti samAsaH / prazaMsanaM prazaMsA stutirityarthaH / tathA cAha- zAkyAdInAmiha varNavAdastu / zAkyA raktabhikSava AdizabdAtparivrAjakAdiparigrahaH / varNavAdaH prazaMsocyate / puNyabhAja ete sulabdhamebhirmAnujaM janma dayAlava eta ityAdi // taiH parapASaNDairanantaroditaiH saha paricayo yaH sa saMstavo bhavati jJAtavyaH parapASaNDasaMstava ityarthaH / saMstava iha saMvAdajanitaH paricayaH saMvasanabhojanAlApAdilakSaNaH parigRhyate na stavarUpaH / tathA ca loke pratIta eva saMpUrvaH stautiH paricaya iti "asaMstuteSu prasabhaM bhayeSu" ityAdau iti // 88 // gAthArtha zAkya Adino varNavAda karavo te parapAkhaMDa prazaMsA che. temanI sAthe paricaya karavo te parapAkhaMDasaMstava jANavo. TIkArtha- zAkya AdinI zAkya eTale raktavastravALA bhikSuo ( bauddha sAdhuo). Adi zabdathI parivrAjaka vagerenuM grahaNa karavuM. varNavAda=prazaMsA. A puNyazALI che, emano manuSya janma saphaLa che, teo dayALu che ityAdi prazaMsA karavI. parapAkhaMDaprazaMsA- sarvaze sthApelA sAdhuo sivAya bIjA sAdhuonI prazaMsA karavI. prazaMsA eTale stuti.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 106 saMstava- ahIM saMstava eTale paraspara bolavAthI thayelo sAthe rahevuM, sAthe bhojana karavuM, sAthe bolavuM vagere rUpa paricaya. ahIM stutirUpa paricaya na samajavo. lokamAM saMpUrvaka tu dhAtu "asaMstuteSu prasabhaM bhayeSu" tyahi sthaNe pazyiya arthamA prasiddha 4 cha. (88) adhunA zaGkAdInAmaticAratAmAhasaMkAe mAlinnaM jAyai cittassa paccao a jiNe / samattANucio khalu ii aiAro bhave saMkA // 89 // [zaGkAyAM mAlinyaM jAyate cittasya apratyayazca jine / samyaktvAnucitaH khalu iti aticAro bhavati zaGkA // 89 // ] zaGkAyAmuktalakSaNAyAM satyAM mAlinyaM jAyate'vabodhazraddhAprakAzamaGgIkRtya dhyAmalatvaM jAyate / kasya cittasyAntaHkaraNasyApratyayazca avizvAsazca kva jine'rhati jAyata iti vartate / na hyAptatayA pratipannavacane saMzayasamudbhavaH / samyaktvAnucitaH khalu ayaM ca bhagavatyapratyayaH samyaktvAnucita eva / na hi samyaktvamAlinyaM tadabhAvamantareNaiva bhavati / ityevamanena prakAreNa aticAro bhavati zaGkA samyaktvasyeti prakramAd gamyate / aticArazceha pariNAmavizeSAnnayamatabhedena vA satyetasmin tasya skhalanamAtraM tadabhAvo vA grAhyaH / tathA cAnyairapyuktaM ekasminnapyarthe, saMdigdhe pratyayo'rhati hi naSTaH / / mithyA ca darzanaM tat, sa cAdiheturbhavagatInAm // iti // 89 // have zaMkA vagerenA aticArapaNAne (zaMkA vagere aticAra kema che? me viSayane) 5 cha gAthArtha- zaMkA thaye chate cittanI malinatA thAya che ane jinamAM avizvAsa thAya che. samyakatvamAM jinamAM avizvAsa anucita ja che. A pramANe zaMkA aticAra che. TIkArtha- malinatA- jJAna-zraddhAnA prakAzane AzrayIne kALAza utpanna thAya che, arthAt jJAna-zraddhA malina bane che.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 107 jinamAM avizvAsa thAya che - Apta tarIke svIkArelAnA vacanamAM saMzaya udbhave nahi. (saMzaya udbhavyo che eTale nakkI thayuM ke jinane Apta (RvizvAsa karavA yogya) tarIke svIkAryA nathI. Ama saMzayathI jinamAM avizvAsa thAya che.) samyakatvamAM jinamAM avizvAsa anucita ja che- jinamAM vizvAsanA abhAva vinA samyakatvamAM malinatA na ja thAya. AthI samyaktvanI vidyamAnatAmAM jinamAM avizvAsa karavo e anucita ja che. A rIte zaMkA samyaktvano aticAra che. ahIM pariNAma vizeSane AzrayIne aticAra jANavo. athavA aticAra thaye chate nayamatanA bhedathI samyakatvamAM mAtra skUlanA thAya che, athavA samyakatvano abhAva thAya che. bIjAoe paNa kahyuM che ke- "eka paNa padArthamAM zaMkA thaye chate arihaMtamAM vizvAsa nAza pAme che, ane te darzana (=avizvAsavALuM darzana) mithyA che. arihaMtamAM avizvAsa saMsAranI gationuM prathama (=mukhya) kAraNa che." (89) pratipAditaM zaGkAyA aticAratvam adhunA doSamAhanAsai imIi niyamA, tattAbhinivesa mo sukiriyA ya / tatto a baMdhadoso, tamhA eyaM vivajjijjA // 90 // [nazyatyanayA niyamAttattvAbhinivezo mo sukriyA ca / tataza vadhatoSa: tasmAnAM vivarjayet II 20 ll] . nazyatyanayA zaGkayA hetubhUtayA asyAM vA satyAM niyamAnniyamenAvazyatayA tattvAbhinivezaH samyaktvAdhyavasAya: zraddhAbhAvAdanubhavasiddhametat / mo iti pUraNArtho nipAtaH / sukriyA ca zobhanA cAtyantopayogapradhAnA kriyA ca nazyati zraddhAbhAvAt / etadapi anubhavasiddhameva / tatazca tasmAcca tattvAbhinivezasukriyAnAzAt bandhadoSaH karmabandhAparAdhaH / yasmAdevaM tasmAdenAM zaGkAM vivarjayet / tatazca mumukSuNA vyapagatazaGkena satA matidaurbalyAtsaMzayAspadamapi jinavacanaM satyameva pratipattavyaM srvjnyaabhihittvaattdnypArthavati | 20 || zaMkAnuM aticArapaNuM kahyuM. have zaMkAthI thatA doSane kahe che
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 108 gAthArtha- zaMkAthI avazya tattvAbhiniveza ane sukriyA nAza pAme che. tattvAbhinivezanA ane sukriyAnA nAzathI baMdharUpa doSa thAya che. tethI zaMkAno tyAga kare. TIkArtha- tattvAbhiniveza=samyakatvano adhyavasAya. zaMkAthI zraddhAno abhAva thavAthI samyakatvano adhyavasAya nAza pAme che. A anubhava siddha ja che, arthAt A viSaya anubhavathI jaNAyeluM ja che. sukriyA=atyaMta upayoganI pradhAnatAvALI kriyA. zaMkAthI zraddhAno abhAva thavAnA kAraNe sukriyA nAza pAme che. A paNa anubhavasiddha ja che. zaMkAnA kAraNe tattvAbhiniveza ane surakriyA nAza pAme che ane ethI karmabaMdharUpa doSa thato hovAthI mumukSu zaMkAno tyAga kare. tethI zaMkArahita banelA mumukSue matimaMdatAnA kAraNe saMzayanuM sthAna paNa jinavacana ( koIka vacana zaMkA utpanna thAya tevuM hoya to paNa) satya ja che ema svIkAravuM joIe. kAraNa ke e vacana sarvaze kahyuM che. jema anya padArtho sarvaze kahelA hovAthI satya che tema A vacana paNa sarvaze kaheluM hovAthI satya ja che. (90). uktaH pAralaukiko doSaH / adhunaihalaukikamAhaiha logammi vi diTTho, saMkAe ceva dAruNo doso / avisayavisayAe khalu, peyApeyA udAharaNaM // 91 // [iha loke 'pi dRSTaH zaGkAyA eva dAruNo doSaH / aviSayaviSayAyAH khalu peyApeyAvudAharaNam // 91 // ] iha loke'pyAstAM tAvatparaloka iti dRSTa upalabdhaH zaGkAyA eva sakAzAd dAruNo doSaH raudro'parAdhaH / kimavizeSeNazaGkAyAH / netyAhaaviSayaviSayAyAH khalu / khaluzabdo'vadhAraNe / aviSayaviSayAyA eva / aviSayo nAma yatra zaGkA na kAryaiva / / peyApeyAvudAharaNaM / taccedaM- jahA egaMmi nagare egassa seTThissa donni puttA lehasAlAe paDhanti / siNehayAe tesiM mAyA mA koi mucchihI appasAgArie maimehAkAriM osahapeyaM dehi / tattha paribhuMjamANo ceva ego ciMtei YNaM macchiyAu eyaau| tassa ya saMkAu puNo puNo vamaMtassa vaggulIvAhI jAo mao ya / ihalogabhogANa aNAbhAgI jAo / avaro na mAyA ahiyaM
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 109 ciMtei ti NissaMko piyai NirueNa ya gahio vijjAkalAkalAvo ihalogiyabhogANa ya AbhAgI jAutti / upanayastu kRta eveti // 91 // zaMkAthI thato paraloka saMbaMdhI doSa kahyo, have A loka saMbaMdhI doSane kahe che-- gAthArtha-- jyAM zaMkA karavI ja na joie tyAM zaMkAthI A lokamAM paNa bhayaMkara doSa jovAyo che. A viSe rAbaDIne pInArA be bALakonuM udAharaNa che. TIkArtha-- A lokamAM paNa-- paraloka dUra raho, A lokamAM paNa zaMkAthI bhayaMkara doSa jovAyo che. be bALakonuM udAharaNa rAbaDIne pInArA be bALakonuM udAharaNa A pramANe che- eka nagaramAM eka zeThanA baMne putro lekhazALAmAM bhaNe che. temanI mA koinI najara na lAgI jAya e mATe ekAMtamAM mati-buddhine karanArI auSadhithI yukta (aDadanI) rAbaDI te be bALakone Ape che. temAM eka rAbaDIne pIto ja vicAre che ke kharekhara ! A mAkhIo che. AvI zaMkAthI pharI pharI UlaTI karatA tene vargIlI vyAdhi (=roga vizeSa) thayo. AthI te marI gayo. A lokanA bhogono bhAgI na thayo. bIjo mAtA ahita na ciMtave ema vicArIne zaMkA vinA rAbaDI pIe che. nirogI te ghaNI vidyAo ane kaLAo bhaNyo. A lokanA bhogono bhAgI thayo. upanaya to karelo ja che. (91) sAMprataM kAGkSAdiSvaticAratvamAha evaM kaMkhAIsu vi, aiyArattaM taheva doSA ya / joijjA nAe puNa, patteyaM ceva vucchAmi // 92 // [evaM kAGkSAdiSvapi aticAratvaM tathaiva doSAMzca / yojayet jJAtAni punaH pratyekameva vakSye // 92 // ] evaM kAGkSAdiSvapi yathA zaGkAyAmaticAratvaM tathaiva doSAMzca yojayet / yataH kAGkSAyAmapi mAlinyaM jAyate cittasyApratyayazca jine bhagavatA pratiSiddhatvAt / evaM vicikitsAdiSvapi bhAvanIyam / tasmAnna kartavyAH kAGkSAdayaH / jJAtAni punaH pratyekameva kAGkSAdiSu vakSye'bhidhAsya iti // 92 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 110 have kAMkSA AdimAM aticArapaNAne kahe che gAthArtha-- kAMkSAdimAM paNa e pramANe aticArapaNAnI ane te ja pramANe doSonI yojanA karavI. kAMkSAdi pratyekamAM ja dRSTAMto kahIza. TIkArtha-- je pramANe zaMkAmAM aticArapaNAnI ane doSonI yojanA karI te ja pramANe kAMkSAdimAM paNa aticArapaNAnI ane doSonI yojanA karavI. kAraNa ke kAMkSAmAM paNa cittanI malinatA ane jinamAM avizvAsa thAya che. bhagavAne kAMkSA karavAno niSedha karyo che. A pramANe vicikitsA vageremAM paNa bhAvanA karavI. AthI kAMkSA vagere na karavA joie. (92) rAyAmacco vijjAsAhagasaDDUgasuyA ya cANakko / sorasAvao khalu, nAyA kaMkhAisu havanti // 93 // [rAjAmAtyau vidyAsAdhakaH zrAvakasutA ca cANakyaH / saurASTra zrAvakaH khalu jJAtAni kAGkSAdiSu bhavanti // 93 // ] tatra kAGkSAyAM rAjAmAtyau, rAyAmacco ya asseNAvahariyA aDavi pvitttthaa| chuhAparaTThA vaNaphalAdiNi khAyaMti / paDiNiyattANaM rAyA ciMtei laDDuyapUyalagamAINi savvANi khAmi / AgayA dovi jnnaa| rannA sUyArA bhaNiyA jaM loe payarai taM savvaM savve raMdheha / tehiM raMdhittA uvaTThaviyaM ranno / so rAyA pecchaNayadiTThataM karei / kappaDiyA baliehi dhADijjaMti evaM miTThassa avagAso hoi tti kaNagakuMDagAINi uMDerANi vi khaiyANi / tarhi sUleNa mao / amacceNa puNa vamaNavireyaNANi kayANi / so bhogANaM AbhAgI jAo ti // 1 1 vicikitsAyAM vidyAsAdhakasAvago, naMdIsaravaragamaNaM / divvagaMdhA NaM devasaMsaggeNa / mittassa pucchaNaM / vijjAe padANaM / sAhaNaM masANe caupAyagasikkayaM heTThA iMgAlakhAyaroyastalo / aTThasayavArA parijavittA pAdo sikkagassa cchijjai / evaM bIo taio ya cchijjai / cautthe chinne AgAseNa vaccai / teNa sA vijjA gahiyA / kAlacauddasirattiM sAhei masANe / coro ya NayarArakkhiehiM pAddho (pellio) paribhamamANo tattheva aigao / tAhe veDheuM masANaM ThiyA / pabhAe ghippihI / so ya bhamaMto taM vijjAsAhagaM pecchai / teNa pucchio so bhai vijjaM sAhemi / coro bhaNai keNa te diNNA so bhaNai saavgennN| coreNa bhaNiyaM imaM davvaM giNhAhi vijjaM dehi / so saDDo vicikicchai sijjhejjA na va itti / teNaM dinnA / coro ciMtei sAvago kIDiyAevi pAvaM 1
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 111 necchai saccameyaM / so saahiumaarddho| siddhA / iyaro salodo (salutto) ghio| teNa AgAsagaeNa logo bhesio tAhe so mukko / dovi sAvagA jAyatti // vidvajjugupsAyAM zrAvakasutAudAharaNaM- ego seTThI pavvaMte vallai (tlli)| tassa dhUyAvivAhe kahavi sAhuNo AgayA / sA piuNA bhaNiyA puttie paDilAbhehi sAhuNo / sA maMDiyapasAhiyA paDilAbhei / sAhUNa jallagaMdho tIe aaghaato| sA ciMtei- aho aNavajjo bhaTTAragehiM dhammo desio / jai puNA phAsueNa pANIeNa NhAejjA ko doso hojjA / sA tassa TThANassa aNAloiya apaDikkaMtA kAlaM kAUNaM rAyagihe gaNiyApADhe samuppannA / gabbhagayA ceva araI jnnei| gavbhasADaNehi ya Na saDai // jAyA samANI ujjhiyA / sA gaMdheNa taM vanaM vAsei / seNio teNa padeseNa Nigacchai sAmio vaMdiu / so khaMdhAvAro tIe gaMdhaM Na sahai / rannA pucchiyaM kiM eyaM / tehiM kahiyaM dAriyAe gNdho| gaMtUNaM diTThA / bhaNai esa eva paDhama pucchatti gao vaMdittA pucchai / tao bhagavayA tIe uTThANapAriyAvaNiyA kahiyA / tao rAyA bhaNai kahiM esA paccaNubhavissai suhaM vA dukkhaM vA / sAmI bhaNai eeNa kAleNa veiyaM / iyANi sA tava ceva bhajjA bhavissai aggamahisI / aTTha saMvaccharANi jAya tubbhaM ramamANassa paTThIehaM so lIlaM kAhii taM jANijja / sa vaMdittA gao / sA ya avagayagaMdhA AhIreNa gahiyA saMvaDDiyA jovvaNatthA jAyA / komuicAraM mAyAe samaM aagyaa| abhao seNio ya pacchanA komuicAraM pecchaMti / tIe dAriyAe aMgaphAseNa seNio ajjovavanno nAmamudaM dasiyA tIe baMdhai / abhayassa kahiyaM nAmamuddA hariyA maggAhi / teNa maNussA dArehiM baddhehi ThaviyA / ekkekaM mANussaM paloeUNa NINijjai / sA dAriyA diTThA / coritti gahiyA pariNIyA ya / annayA ya vassokeNa ramaMti rAyANaM / rANiyAu potteNa vAhiti / iyarI pottaM dAuM vilaggA / rannA sariyaM mukkA ya pavvaiyA / parapASaNDaprazaMsAyAM cANakyaH / pADaliputte cANakko / caMdagutteNa bhikkhukANa vittI hariyA / te tassa dhammaM kaheMti / rAyA tussai / cANakkaM paloei Na pasaMsai teNa na dei / tehiM cANakkabhajjA ulaggiyA / tIe so karaNI gAhiu / tehiM kahie bhaNiyaM suhAsiyaM / snA taM ca annaM ca dinnaM / bIyadivase cANakko bhaNai kisa te dinnaM / rAyA bhaNai tumhehi
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 112 pasaMsiyaMti / so bhaNai Na me pasaMsiyaMti savvAraMbhapavvattA kaha loyaM pttiyaaveti | pachI vira | RttiyA ritti | parapASaNDasaMstave saurASTrazrAvakaH / so dubbhikkhe bhikkhuehiM samaM payaTTo / bhattaM se deMti / annayA visUiyAe mo| cIvareNa pcchaaio| avisuddhohiNA pAsaNaM / bhikkhugANaM divvabAhAe AhAradANaM / sAvagANaM khisA / jugapahANANa kahaNaM / virAhiyaguNo tti AloyaNaM / namokArapaThaNaM / paDiboho / kettiyA erisanti / / 93 / / gAthArtha- kAMkSA vageremAM (anukrame) rAjA-pradhAna, vidyAsAdhaka, zrAvakaputrI, cANakya ane saurASTra zrAvaka dRSTAMto che. TIkArtha- temAM kAMkSAmAM rAjA ane pradhAnanuM dRSTAMta A pramANe che rAjA ane pradhAnanuM dAMtA azvathI haraNa karAyelA rAjA ane maMtrI jaMgalamAM pravezyA. bhUkhathI vyAkula banelA temaNe vananAM phaLo khAdhAM. pAchA pharatA rAjAe vicAryuM ke lADu ane mAlapUA vagere badhuM khAIza. baMne potAnA sthAnamAM AvyA. rAjAe rasoiyAone kahyuM: lokamAM je prasiddha hoya te saghaLuM rAMdho. temaNe badhuM rAMdhIne rAjAnI pAse mUkyuM. A vakhate rAjAe manamAM nATakanuM dRSTAMta yAda karyuM. jevI rIte nATakamAM AgaLa beThelA nirbaLa mANasone khaseDIne baLavAna mANaso besI jAya che, e rIte ahIM paNa miSTAnnane avakAza maLaze, arthAt pUrve khAdhelAM vanaphaLone khaseDIne miSTAnna potAnI jagyA karI leze. Ama vicArIne rAjAe kaNakuMDaga (=cokhAnI viziSTa vAnagI) ane maMDaka (=ghauMnI viziSTa vAnagI) vagere paNa khAdhuM. tethI zUla thavAnA kAraNe rAjA mRtyu pAmyo. maMtrIe to vamana-virecana karyA. tethI te bhogasukhano bhAgI thayo. vidhAsAdhakanuM daSTAMta jinadatta nAmano zrAvaka naMdIzvara dvIpamAM gayo. tyAM devanA saMsargathI tenuM zarIra divyagaMdhavALuM thaI gayuM. mahotsava pUrNa thayA bAda te potAnA nagaramAM Avyo. mahezvaradatta nAmanA zrAvaka mitre tene pUchyuM: tArA zarIramAM devazarIranI jevI sugaMdha kema che? teNe kahyuM: huM naMdIzvara dvIpa gayo hato. tyAM devazarIranI sugaMdhathI mAruM zarIra vAsita thayuM che. mitre pUchayuM. tyAM tuM kevI rIte gayo ? jinadatte kahyuM: AkAzagAminI vidyAthI. mitre te vidyAnI mAgaNI karI. AthI jinadatte te vidyA tene ApIne
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 113 vidyA sAdhavAno vidhi kahyo. te A pramANe- kRSNapakSanI caudaze rAtre smazAnamAM jaIne cAra doraDAvALuM zIkuM karIne vRkSa upara bAMdhavuM. nIce aMgArAthI bharelI khAI karavI. pachI zIkA upara caDhIne vidyAno 108 vAra jApa karavo. pachI zIkAnuM eka doraDuM chedavuM. A pramANe vidyAno jApa karIne kramazaH badhAM doraDA chedavAM. pachI AkAzathI jaI zakAya. mitre te vidyA lIdhI. kALI caudazanI rAtre smazAnamAM vidhi pramANe vidyA sAdhavA lAgyo. paNa vidyA siddha thaze ke nahi evI zaMkAvALo thayo. A daramiyAna eka cora corI karIne te smazAnamAM Avyo. tenI pAchaLa paDelA rAjapuruSoe savAre tene pakaDIzuM ema vicArIne te smazAnane gherIne rahyA. bhamatA core vidyAsAdhakane joyo. teNe vidyAsAdhakane pUchyuM: tuM A zuM kare che ? zrAvake kahyuM: vidyA sAdhuM chuM. core pUchyuM: vidyA koNe ApI che ? teNe kahyuM: zrAvake ApI che. core kahyuM: A dhana le ane vidyA Apa. te zrAvakamitra A vidyA ane siddha thaze ke nahi evI vicikitsAvALo hato. AthI teNe corane vidyA ApI. core vicAryuM ke zrAvaka kIDIne paNa pIDA na Ape, AthI A vidyA satya che. pachI teNe vidyA sAdhavA mAMDI. vidyA siddha thatAM te AkAzamAM upara gayo. A tarapha smazAnane gherIne rahelA rAjapuraSoe corInA mAla sAthe zrAvakane pakaDyo. A joIne AkAzamAM rahelA core lokone gabharAvyA. tethI tene mUkI dIdho. loko paNa zrAvaka banyA. zrAvaka putrInuM dRSTAMta vidvatyutsAmAM zrAvaka putrInuM daSTAMta A pramANe che- eka zrAvaka dezanA cheDe raheto hato. tenI putrInA vivAha samaye koI paNa rIte sAdhuo tenA ghare vahoravA AvyA. pitAe tene kahyuM: he putri ! sAdhuone AhAra-pANI Apa. alaMkArothI alaMkRta te sAdhuone vahorAvatI hatI tyAre sAdhuonA zarIramAM rahela melanI gaMdha tene AvI. teNe vicAryuM: aho ! sAdhuono dharma nirdoSa kahyo che ! jo prAsuka (=acitta) pANIthI sAdhuo snAna kare to zo doSa thAya ? te zrAvakaputrI te sthAnanuM Alocana-pratikramaNa karyA vinA kola karIne rAjagRhI nagarImAM gaNikAnA udaramAM AvI. garbhamAM rahelI ja te aratine utpanna karavA lAgI. garbhapAtanA upAyothI paNa garbhapAta na thayo. janmI eTale tene
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 114 jaMgalamAM mUkI dIdhI. te durgadhathI jaMgalane vAsita karavA lAgI. zrI mahAvIra svAmIne vaMdana karavA mATe zreNika rAjA te sthAnathI pasAra thayo. tenI durgadhane sahana nahi karato rAjAno sainya parivAra vimukha thaIne bhAgyo. rAjAe pUchyuM: A zuM che? sainya parivAre kahyuM: bAlikAnI durgadha che. tyAM jaIne bAlikAne joIne rAjA bolyoH bhagavAnane sauthI pahelAM A bAlikA viSe pUchIza. bhagavAna pAse jaIne vaMdana karIne bAlikA viSe pUchyuM. AthI bhagavAne tenI utpattinI vigata kahI. rAjAe pUchyuM: A bAlikA sukha ke duHkha kyAM anubhavaze ? bhagavAne kahyuM: ATalA kALa sudhImAM teNe te karma bhogavI lIdhuM che. te tArI ja patnI thaze. ATha varSa sudhI tArI paTTarANI tarIke raheze. tenI sAthe ramatA evA tArI pITha upara garvabharI ceSTA karaze, tyAre tuM te A che ema jANaje. zreNika rAjA vaMdana karIne gayA. gaMdharahita banelI evI tene bharavADe lIdhI. tene moTI karI. have te yauvanane pAmI. kaumudI parvanA divase mAtAnI sAthe udyAnamAM AvI. rAjA ane abhayakumAra guptavezamAM kaumudInA nATaka vagere utsavane jotA hatA. te yuvatinA aMgasparzathI rAjA tenA upara atyaMta Asakta thayo. potAnA nAmavALI vIMTI gupta rIte tenI sADInA cheDAmAM bAMdhI dIdhI. pachI rAjAe abhayakumArane kahyuM: mArI vIMTI koIe corI che, tenI zodha kara. abhayakumAre bahAra nIkaLavAnA daravAjA baMdha karIne badhA mANasone rokyA. eka eka mANasane tapAsIne nirNaya karavA lAgyo. te yuvatine tapAsI. cora che ema mAnIne tene pakaDI. pachI rAjA tene paraNyo. ekavAra rAjA ane rANIo pAsAnI ramata ramatA hatA. temAM evI zarata hatI ke je jIte tene pITha upara besADavo. bIjI rANIo rAjAne jItatI hatI tyAre rAjAnI pITha upara vastra mUkIne te vastra upara hAtha mUkatI hatI. paNa durgadhA rANI rAjAne jItI tyAre rAjAnI pITha upara vastra mUkIne pote tenA upara besI gaI. rAjA bhagavAnanuM vacana yAda karIne hasyo. vilakhI banIne teNe pUchyuM: tame kema hasyA ? rAjAe bhagavAne kahelI tenI pUrvabhavanI ane A bhavanI badhI vigata kahI. tethI saMvega pAmelI te rANIe rAjAnI pAse dIkSAnI rajA mAgI. rAjAe tene dIkSAnI rajA ApI. pachI teNe dIkSA lIdhI.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 115 parapAkhaMDa prazaMsAmAM cANakyanuM dRSTAMta A pramANe che cANakyanuM daSTAMta. pATaliputra nagaramAM caMdragupta rAjAno cANakya maMtrI che. caMdragupta rAjAe bhikSukonI AjIvikA harI lIdhI. bhikSuko rAjAne dharma kahe che. rAjA tuSTa thAya che, paNa cANakyanA mukha tarapha najara kare che. cANakya prazaMsA karato nathI, tethI rAjA AjIvikAne Apato nathI. bhikSukoe cANakyanI patnInI sevA karI. tenA vaDe cANakya prazaMsA karavAnuM svIkAra karAvAyo. bhikSukoe rAjAne dharmopadeza Apyo eTale cANakya "sAruM kahyuM" ema bolyo. AthI rAjAe AjIvikA ane bIjuM ApyuM. bIjA divase cANakya rAjAne pUchayuM: tame bhikSukone kema ApyuM? rAjAe kahyuM: tamoe prazaMsA karI mATe ApyuM. cANakya kahyuM. meM prazaMsA karI nathI. sarva AraMbhamAM pravRtta thayelAo kevI rIte lokane vizvAsa karAve? pachI rAjAe ApavAnuM baMdha karyuM. AvA (=parapAkhaMDanI prazaMsA na karanArA) keTalA hoya? arthAt bahu ja thoDA hoya. zrAvakanuM daSTAMta saurASTra dezamAM jIva-ajIva vagere tattvono jANakAra ane jinadharmamAM parAyaNa evo koI zreSTha zrAvaka hato. dezamAM dukALano upadrava thatAM te ekavAra thoDuM bhAtuM laIne bauddha sAdhuonI sAthe ujjainI nagarI tarapha cAlyo. tethI bauddha sAdhuoe tene mokSa mATe buddhe kahelA dharmano upadeza Apyo. teNe bauddha sAdhuone A pramANe kahyuM: he bhikSuko ! buddhe kahelo dharma jUThA mANase karelA dharmanI jema mokSa sAdhaka nathI. kAraNa ke te dharma AptapuraSe kahyo nathI. ekAMta kSaNikavAdanI dezanA ApavAnA kAraNe buddha Apta nathI. kAraNa ke "padArtho ekAMte kSaNika che" e siddhAMta pratyakSathI bAdhita che, arthAt padArtho ekAMte kSaNika hoya ( kSaNe kSaNe nAza pAmatA hoya) tevuM AMkhothI jovAmAM AvatuM na hovAthI padArtho ekAMte kSaNika che evo buddhano siddhAMta pratyakSathI ghaTato nathI. ekAMta kSaNikatvamAM padArthono bodha paNa na ghaTI zake. (kAraNa ke bIjI ja kSaNe bodha karanAra jIva badalAi jAya che. AthI ja bIjI ja kSaNe buddha pote karelI AjJA 1. A daSTAMta zrAvaka prajJapti graMthamAM bahu ja saMkSipta hovAthI navapada prakaraNa graMthamAMthI ahIM lIdhuM che.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 116 vagerene bhUlI jAya che.) AjJA vagerene bhUlI janArAo tribhuvanamAM kevI rIte prasiddha thaI zake?, arthAt na thaI zake. ItyAdi yuktiothI temane evA niruttara karI dIdhA ke jethI temaNe pharI kyAre ya dharmasaMbaMdhI vicAraNA na karI. eka vAra ardhA raste tenuM bhAtuM khUTI gayeluM joIne bauddhasAdhuoe tene kahyuM ke amAruM bhAtuM le. rastAmAM tane ame ja bhojana ApIzuM, ema temaNe kahyuM, ane teNe vicAra karyA vinA temanuM vacana mAnI lIdhuM. eka divasa te bauddha sAdhuonI sAthe ujainInagarImAM AvI pahoMcyo. tyAM tene AhAranA doSathI visUcikA roga ( khorAkanA ajIrNathI peTapIDA vagere upadrava) thayo. namaskAra mahAmatranA smaraNamAM parAyaNa banelo te visUcikA rogathI zIdhra mRtyu pAmyo. bauddha sAdhuoe tenuM zarIra potAnA kapaDAthI DhAMkI dIdhuM. devomAM utpanna thayelA teNe tatkAla vicAryuM ke huM devomAM utpanna thayo e kayA karmanuM phaLa che? A pramANe vicAratA teNe pragaTelA avadhijJAnathI bauddha sAdhuonA kapaDAthI vIMTaLAyeluM potAnuM ja zarIra joyuM. potAnA zarIrane bauddha sAdhuonA vastrathI vIMTAyeluM joIne teNe pharI paNa vicAryuM ke, huM devabhavane pAmyo e bauddha sAdhuonI sevAno prabhAva che. A pramANe vicArIne te gupta rahIne ja divyahAthathI bauddha sAdhuone bhaktithI AhAra ApavA lAgyo. AthI bauddhonI prabhAvanA thai. jainetaro te vakhate AmanA darzanamAM devonuM sAMnidhya nathI (=vo madada karatA nathI) e pramANe zrAvakono upahAsa karavA lAgyA. zrAvakoe yugapradhAna AcAryane A vAta jaNAvI. tethI temaNe jJAnathI joIne kahyuM ke, A pUrvajanmamAM jaina dharmano jANakAra zrAvaka hato. tyAMthI deva thayo. hamaNAM bauddha sAdhuonA saMsargarUpa doSathI mithyAtvane pAmyo che. tethI enI pAse jaIne namaskAra karIne ene kaho ke, he yakSa ! bodha pAma, bodha pAma, mohane na pAma. AcAryanI AjJAthI zrAvakoe te pramANe karyuM eTale te tyArathI mohane choDIne samyakatvathI bhAvita thayo. saMsarga doSathI paNa A pramANe mithyAtva thAya che. mATe sArI buddhivALAoe mithyAdarzanavALAonI sAthe saMga na karavo joie. (93) anne vi ya aiyArA, AisaddeNa sUiyA ittha / sAhamiaNuvavUhaNamathirIkaraNAiyA te u // 94 // [anye 'pi cAticArA Adizabdena sUcitA atra / sAdharmikAnupabRMhaNAsthirIkaraNAdayaste tu // 94 // ]
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 117 anye 'pi cAticArA Adizabdena sUcitA atra / atreti / samyaktvAdhikAre sammattassaiyArA (86) ityAdidvAragAthAyAmAdizabdenolliGgitA ityarthaH / samAnadhArmikAnupabRMhaNAsthirIkaraNAdayaste tu / anusvAro 'lAkSaNikaH // samAnadhArmiko hi samyagdRSTeH sAdhuH sAdhvI zrAvakaH zrAvikA ca / eteSAM kuzalamArgapravRttAnAmupabRMhaNA kartavyA / dhanyastvaM puNyabhAktvaM kartavyametadyadbhavatArabdhamiti / tadbhAva upabRMhitavyaH / anupabRMhaNe 'ticAraH / evaM saddharmAnuSThAne viSIdane dharma eva sthirIkartavyaH / akaraNe 'ticAraH / AdizabdAtsamAnadhArmikavAtsalyatIrthaprabhAvanAparigrahaH / samAnadhArmikasya hyApadgatoddharaNAdinA vAtsalyaM kartavyaM / tadakaraNe 'ticAraH / evaM svazaktyA dharmakathAdibhiH pravacane prabhAvanA kAryA / tadakaraNe 'ticAra iti // 94 / / gAthArtha ahIM Adi zabdathI bIjA paNa aticAro sUcavyA che. te aticAro sAdharmikonI anupabRhaNA ane asthirIkaraNa Adi che. TIkArtha- ahIM=samyaktvanA adhikAramAM samattarUrUyArA (86) ityAdi dvAra gAthAmAM. sAdharmikonI anupabRhaNA- sAdharmikonI eTale samAna dhArmikonI. samyagdaSTinA samAnadhArmika sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA che. zubhamArgamAM pravartelA temanI upabRhaNA (=prazaMsA) karavI joIe. tame dhanya cho. tame bhAgyavAna cho. tamoe je kArya AraMbhya che te karavA jevuM che. A pramANe tenA bhAvanI upabRhaNA karavI joie. upavRMhaNA na karavAmAM aticAra lAge. asthirIkaraNa- sadharmanA anuSThAnamAM sIdAtA (=pramAda karatA) sAdharmikane dharmamAM ja sthira karavo joIe. na karavAmAM aticAra lAge. Adi zabdathI samAna dhArmikanuM vAtsalya ane tIrthaprabhAvanA vagerenuM grahaNa karavuM. ApattimAM paDelAno uddhAra karavo vagere rIte samAna dhArmikanuM vAtsalya karavuM joie. te na karavAmAM aticAra lAge. e pramANe svazaktithI dharmakathA AdithI pravacananI prabhAvanA karavI joIe. te na karavAmAM aticAra lAge. (94). 2. pramani.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 118 tathA cAhano khalu apparivaDie, nicchayao'mailie va sammatte / hoi tao pariNAmo, jatto NuvavUhaNAIyA // 95 // [na khalvapratipatite nizcayato'malinIkRte vA samyaktve / bhavati takaH pariNAmo yato 'nupabRMhaNAdayaH // 95 // ] na khalviti naiva apratipratite'napagate nizcayato nizcayanayamatena (?nA) malinIkRte vA vyavahAranayamatena samyaktve uktalakSaNe bhavati takaH pariNAmo jAyate bhAvAtmasvabhAvaH yato yasmAtpariNAmAdanupabRMhaNAdayo bhavantIti / uktAH samyaktvAticAraH / ete mumukSuNA varjanIyAH // 95 // te pramANe (samyaktvano abhAva thayA vinA ke samyaktvane malina karyA vinA aticAro thatA nathI te pramANe) kahe che gAthArtha- nizcayanayanA matathI samyakatva jatuM rahyuM na hoya athavA vyavahAranayanA matathI samyaktva malina na karAyuM hoya to te pariNAma thato nathI, ke je pariNAmathI anupabRhaNA vagere thAya. TIkArtha- pariNAma=pAramArthika AtmasvabhAva. samyakatvanA aticAro kahyA. mumukSue A aticAro tajavA joie. (85) kimitijaM sAiyArameyaM, khippaM no mukkhasAhagaM bhaNiaM / tamhA mukkhaTThI khalu, vajjijja ime aIyAre // 96 // [yatsAticArametatkSipraM na mokSasAdhakaM bhaNitam / tasmAt mokSArthI khalu varjayedetAnaticArAn // 96 // ] yadyasmAtsAticAraM sadoSametatsamyaktvaM kSipraM zIghraM na mokSasAdhakaM nApavarganirvartakaM bhaNitaM tIrthakaragaNadharaiH niraticArasyaiva viziSTakarmakSayahetutvAt tasmAt mokSArthI apavargArthI khalviti khaluzabdo 'vadhAraNe mokSArthyeva varjayenna kuryAdetAnaticArAn zaGkAdIniti // 96 // zA mATe aticAro tajavA joIe te kahe che-
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 119 gAthArtha- TIkArtha- tIrthaMkara-gaNadharoe aticAravALuM samyakatva jaladI mokSasAdhaka kahyuM nathI. kema ke aticAra rahita ja samyaktva viziSTa bhakSayano hetu che. tethI 'mokSArthI / matiyArono tyA 43. (86) Aha suhe pariNAme, paisamayaM kammakhavaNao kaha Nu / hoi tahasaMkileso, jatto ee aIyArA // 97 // [Aha zubhe pariNAme pratisamayaM karmakSapaNataH kathaM nu / bhavati tathAsaMklezo yata ete 'ticArAH // 97 // ] evaM sAticAre samyaktve ukte sati para Aha- zubhe pariNAme samyaktve sati prazamasaMvegAdilakSaNe pratisamayaM samayaM samayaM prati karmakSapaNataH viziSTakarmakSapaNAt mithyAdRSTeH sakAzAtsamyagdRSTiviziSTakarmakSapaNaka evetyuktaM kathaM kena prakAreNa nu iti kSepe bhavati tathAsaMklezo jAyate cittavibhramaH yato yasmAtsaMklezAdete zaGkAdayo'ticArA bhavanti tatazcAnutthAnamevaiteSAmiti parAbhiprAyaH // 97 // gAthArtha- ahIM koI kahe che pratisamaya zubha pariNAma thaye chate karmakSaya thavAthI kevI rIte tevo saMkleza thAya che ke je saMklezathI A aticAro thAya. TIkArtha- A pramANe sAticAra samyakatva kahyuM chate anya kahe chezama-saMvegAdi lakSaNavALuM samyaktva vidyamAna hoya tyAre zubha pariNAmamAM ( zubha pariNAmathI) prati samaya mithyASTinI apekSAe viziSTa karmakSaya thavAthI samyagdaSTine viziSTa karmakSaya karanAro ja kahyo che. tethI tene kaI rIte tevo saMkleza=citta vibhrama thAya ke je saMklezathI zaMkAdi aticAro thAya. tethI aticAronI utpatti ja na thAya. A prabhArI anyano abhiprAya che. (87) atra gururbhaNatinANAvaraNAdudayA, tivvavivAgA u bhaMsaNA tesiM / sammattapuggalANaM, tahAsahAvAu kiM na bhave // 98 // [jJAnAvaraNAdyudayAttIvravipAkAttu bhraMzanA teSAm / / samyaktvapudgalAnAM tathAsvabhAvatvAt kiM na bhavati // 98 // ] 1. ahIM mokSArthI ja ema jakArano prayoga vAkyanI saraLatA mATe nathI karyo.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 120 jJAnAvaraNAdyudayAtkiviziSTAttIvravipAkAt, na tu mandavipAkAttasmin satyapi aticArAnupapatteH samyagdarzaninAmapi mandavipAkasya tasya udayAt, atastIvrAnubhAvAdeva bhraMzanA svasvabhAvacyutirUpA teSAM samyaktvapudgalAnAM tathAsvabhAvatvAnmithyAtvadalikatvAt jAyata ita vAkyazeSaH ataH kiM na bhavatyasau saMklezo yata ete'ticArA bhavantyevetyabhiprAyaH / uktaM ca prajJApanAyAM karmaprakRtipade bandhacintAyAM "kahannaM bhaMte jIve aTThakammappagaDIu baMdhai ? goyamA ! NANAvaraNijjassa kammassa udaeNaM dasaNAvaraNijjaM kammaM niyacchai, daMsaNAvaraNaNijjassa kammassa udayeNaM daMsaNamohaNijjaM kammaM niyacchai, daMsaNamohaNijjassa kammassa udaeNaM micchattaM Niyacchai, micchatteNaM udineNaM parva tu nIve kampADIya vaMdhati" | 28 | ahIM guru kahe che gAthArtha tIvra vipAkavALA jJAnAvaraNIyAdinA udayathI te samyaktva pugalonI tevA svabhAvanA kAraNe bhraMzanA thAya che. tethI zuM A saMkleza na thAya ? arthAt thAya ja. TIkArtha- tIvra vipAkavALA- maMda vipAkavALA jJAnAvaraNIya Adino udaya hoya to paNa aticAronI utpatti thatI nathI. kAraNa ke samyagdaSTione paNa maMda vipAkavALA jJAnAvaraNIya Adino udaya hoya che. AthI tIvarasathI ja bhraMzanA thAya. bhraMzanA=potAnA svabhAvathI patita thavuM. tevA svabhAvanA kAraNe samyakatva pudgalono tevo svabhAva ja che ke, tIvra vipAkavALA jJAnAvaraNIya AdinA udayathI potAnA svabhAvathI patita thavuM. mithyAtvanA dalikomAMthI ja rUpAMtarita thayela hovAthI samyaktva pudgalono tIvra vipAkavALA jJAnAvaraNIya AdinA udayathI potAnA svabhAvathI patita thavAno svabhAva hovAthI tIvra vipAkavALA jJAnAvaraNIya AdinA udayathI samyaktva yugalonI bhraMzanA thAya che. samyakatvanA muddagalonI bhraMzanAthI saMkleza thAya che. e saMklezathI zaMkAdi aticAro avazya thAya che. prajJApanA sUtramAM karmaprakRti padamAM baMdha vicAraNAmAM kahyuM che ke- "he bhagavaMta ! jIva ATha karma pravRtio kevI rIte bAMdhe che ? he gautama !
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 121 jJAnAvaraNIya karmane udayathI anubhavato jIva darzanAvaraNIyane udayathI anubhave che. darzanAvaraNIyane udayathI anubhavato jIva darzana mohanIya karmane udayathI anubhave che. darzana mohanIyane udayathI anubhavato jIva mithyAtvane udayathI anubhave che. udaya pAmelA mithyAtvathI jIva A prabhArI 208 meM prakRtimI madhe cha." (48) tatranegaMteNaM ciya je, tadudayabheyA kuNaMti te micchaM / tato huMti'iyArA, vajjeyavvA payatteNaM // 99 // [naikAntenaiva ye tadudayabhedAH kurvanti tAn mithyAtvam / tato bhavantyaticArA varjayitavyAH prayatnena // 99 // ] naikAntenaiva na sarvathaiva ye tadudayabhedA jJAnAvaraNAdyudayaprakArAH kurvanti tAn samyaktvapudgalAn mithyAtvaM api tu bhraMzanAmAtrameva tatastasmAt jJAnAvaraNAdhudayAdbhavantyaticArAH zaGkAdayaH te ca varjayitavyAH prayatneneti // 99 // tamAM gAthArtha- jJAnAvaraNIyAdinA udayanA je bhedo che te bhedo samyakatva pugalone sarvathA ja mithyAtva karatA nathI, tethI jJAnAvaraNIyAdinA udayathI zaMkAdi aticAro thAya che. te aticArone prayatnathI tajavA joie. TIkArtha- mithyAtva karatA nathI- samyakatva pudgalone mithyAtva pudAlo panAvI hetA nathI, tu mAtra bhNshn| 42 cha. (88) je niyamaveyaNijjassa udayao hoMti taha kahaM te u / vajjijjati hi khalu, suddhaNaM jIvavirieNaM // ,100 // [ye niyamavedanIyasyodayato bhavanti tathA kathaM punaste / vaya'nte iha khalu zuddhena jIvavIryeNa // 100 // ] syAdetat ye zaGkAdayo niyamavedanIyasya jJAnAvaraNAderudayato bhavanti, tathA tena prakAreNa kathaM punaste vaya'nte iha prakrame prastAve, khaluzabdAdanyatrApi cAritrAdau tatkarmaNo'phalatvaprasaGgAt, iti AzaGkayAha- zuddhena jIvavIryeNa, kathaJcitprAdurbhUtena prazastenAtmapariNAmeneti // 100 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 122 gAthArtha prazna- ahIM je aticAro avazya vedavA yogya jJAnAvaraNIyAdinA udayathI te rIte thAya che, te aticAro kevI rIte tajI zakAya ? uttara- zuddha jIvavIryathI tajI zakAya. TIkArtha- prastutamAM praznakAranuM kahevuM che ke-- avazya vedavA yogya jJAnAvaraNIyAdinA udayathI je aticAro thAya che te tajavA zakya nathI. kema ke jo aticAro tajI zakAya to udayamAM AvelA te karmanI niSphalatAno prasaMga Ave. jItu zabdathI cAritra AdimAM paNa Ama samajavuM. arthAt cAritra AdimAM paNa thanArA aticArone tajavA zakya nathI. A praznano javAba ApatAM kahe che ke-- zuddha jIvavIryathI, eTale ke koipaNa rIte pragaTa thayelA prazasta AtmapariNAmathI, aticArono tyAga karI zakAya che. (100) amumevArthaM samarthayannAha-- katthai jIvo balio, katthai kammAi huMti baliyAI / jamhA NaMtA siddhA, ciTTheti bhavaMmi vi anaMtA // 101 // [kvacit jIvo balikaH kvacitkarmANi bhavanti balavanti / yasmAdanantAH siddhAH tiSThanti bhave'pyanantAH // 101 // ] kvacijjIvo balI svavIryataH kliSTakarmAbhibhavena samyagdarzanAdyavAptyA anantAnAM siddhatva zravaNAt kvacitkarmANi bhavanti balavanti yasmAdevaM vIryavanto'pi tato'nantaguNAH karmAnubhAvataH saMsAra eva tiSThanti prANina iti, tathA cAha- yasmAdanantA: siddhAstiSThanti bhave'pyanantA iti // 101 // A ja arthanuM samarthana karatA graMthakAra kahe che- gAthArtha-- kyAMka jIva balavAna thAya che. kyAMka karmo balavAna thAya che. kAraNa ke anaMtA jIvo siddha thayelA che, ane saMsAramAM paNa anaMtA rahelA che. TIkArtha kyAMka jIva svavIryathI kliSTa karmono parAbhava karIne samyagdarzanAdinI prApti karavAthI balavAna thAya che. kyAMka karmo balavAna thAya che. AthI ja vIryavaMta paNa (siddhathI) anaMtaguNA jIvo karmanA prabhAvathI saMsAramAM ja rahe che. mULa graMthakAra te pramANe ja kahe
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 123 che- anaMtA jIvo siddha thayelA che, ane saMsAramAM paNa anaMtA jIvo rahelA che. AthI kyAMka jIva balavAna thAya che, kyAMka karmo balavAna thAya che. (101) etadeva prakaTayatiaccaMtadAruNAI, kammAiM khavittu jIvavirieNaM / siddhimaNaMtA sattA, pattA jiNavayaNajaNieNaM // 102 // [atyantadAruNAni karmANi kSapayitvA jIvavIryeNa / siddhimanantAH sattvAH prAptA jinavacanajanitena // 102 // ] atyantadAruNAni kliSTavipAkAni karmANi jJAnAvaraNAdIni kSapayitvA jIvavIryeNa pralayaM nItvA zubhAtmapariNAmena siddhi muktiM anantAH sattvAH prAptAH jinavacanajanitena jIvavIryeNa, iha vairAgyahetuH sarvameva vacanaM jinavacanamucyata iti // 102 // A ja viSayane pragaTa kare che- gAthArtha- jinavacanathI utpanna thayelA AtmavIryathI atyaMta dAruNa jJAnAvaraNIyAdi karmone khapAvIne anaMtA jIvo siddhine pAmyA che. TIkArtha- AtmavIrya zubha AtmapariNAma. atyaMta dAruNa=pIDAdAyaka vipAkavALA. ahIM vairAgyanuM kAraNa saghaLAM ya vacano jinavacana kahevAya che. (AnAthI TIkAkAra e kahevA mAge che ke anyadarzananA vacanathI vairAgya thAya to paNa e vacana jinavacana ja che. kAraNa ke anya sarva darzanonuM bhUpa nizana 4 che.) (102) tatto NaMtaguNA khalu, kammeNa viNijjiA iha aDaMti / sArIramANasANaM, dukkhANaM pAramalahaMtA // 103 // [tato 'nantaguNAH khalu karmaNA vinirjitA iha aTanti / zArIramAnasAnAM duHkhAnAM pAramalabhamAnAH // 103 // ] tataH siddhimupagatebhyaH sakAzAdanantaguNA eva karmaNA vinirjitAH santa iha saMsAre'Tanti, yasmAdanAdimatApi kAlenaikasya nigodasyAnantabhAgaH siddhaH,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 124 asaGkhyeyAzca nigodA iti, kathamaTantItyatrAha- zArIramAnasAnAM duHkhAnAM pAramalabhamAnAH, tatra zArIrANi jvarakuSThAdIni, mAnasAnISTaviyogAdIni // 103 // gAthArtha- tenAthI anaMtaguNA jIvo karmathI jitAyA chatAM zArIrika mAnasika duHkhonA pArane nahi pAmatA saMsAramAM bhame che. TIkArtha- tenAthI mokSamAM gayelA jIvothI. siddhothI anaMtaguNA jIvo saMsAramAM bhame che. kAraNa ke anAdikALathI paNa eka nigodano anaMtamo bhAga siddha thayo che, ane nigoda asaMkhyAta che. zArIrika-mAnasika duHkho- tAva-koDha roga vagere zArIrika duHkho cha. Tano viyoga mAhi mAnasi. hu:o cha. (103) upasaMharannAhatamhA niccasaIe, bahumANeNaM ca ahigayaguNami / paDivakkhadugaMcchAe, pariNai AloyaNeNaM ca // 104 // [tasmAnnityasmRtyA bahumAnena cAdhikRtaguNe / pratipakSajugupsayA pariNatyAlocanena ca // 104 // ] yasmAdevaM tasmAnityasmRtyA sadA avismaraNena bahumAnena ca bhAvapratibandhena cAdhikRtaguNe samyaktvAdau tathA pratipakSajugupsayA mithyAtvAdyudvegena, pariNatyAlocanena ca teSAmeva mithyAtvAdInAM dAruNaphalA ete iti vipAkAlocanena ceti // 104 // tItthaMkarabhattIe, susAhujaNapajjuvAsaNAe ya / uttaraguNasaddhAe, apamAo hoi kAyavvo // 105 // [tIrthaGkarabhaktyA susAdhujanaparyupAsanayA ca / uttaraguNazraddhayA'pramAdo bhavati kartavyaH // 105 // ] tathA tIrthaGkarabhaktyA paramaguruvinayena, susAdhujanaparyupAsanayA ca bhAvasAdhusevanayA, tathottaraguNazraddhayA ca samyaktve satyaNuvratAbhilASeNa teSu satsu mahAvratAbhilASeNeti bhAvaH, evametena prakAreNApramAdo bhavati kartavya evamapramAdavAnniyamavedanIyasyApi karmaNo'panayati zaktimityeSa zuddhasya jIvavIryasya karaNe upAya iti // 105 // 1. mAnasAni priyaviprayogAdIni /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 125 upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che gAthArtha-tethI nityasmaraNathI, adhikRta guNo uparabahumAnathI, pratipakSanI dugaMchAthI, pariNatinI vicAraNAthI, tIrthaMkaranI bhaktithI, susAdhujananI paryApAsanAthI ane uttaraguNonI zraddhAthI apramAda karavo joIe. TIkArtha- tethI karmane jItavAthI siddhinI prApti thAya che, ane karmathI jitAyAthI saMsAramAM paribhramaNa thAya che mATe. nitya smaraNathI svIkArelAM samyakatvane ane vratone na bhUlavAthI. adhikRta guNo upara bahumAnathI- prastuta samyaktva Adi guNo upara hArdika rAgathI. pratipakSanI dugaMchAthI samyaktva Adi guNonA virodhI evA mithyAtva Adi upara udvega dhAraNa karavo joIe. pariNatinI vicAraNAthI te ja mithyAtva Adi doSonI "A dAruNa phaLavALA che" e pramANe vipAkanI vicAraNAthI. tIrthakara bhaktithI=parama guruno vinaya karavAthI. susAdhujananI paryApAsanAthI=bhAva sAdhuonI sevA karavAthI. uttara guNa zraddhAthI svIkArelA guNathI adhika guNanI icchA rAkhavAthI. jema ke samyaktvano svIkAra karyo hoya to aNuvratonI IcchA rAkhavI. aNuvratono svIkAra karyo hoya to mahAvratonI IcchA rAkhavI. A rIte ( nitya smaraNa AdithI) apramAda (=pramAdano tyAga) karavo joIe. apramAdI jIva avazya vedavA yogya paNa karmanI zaktine dUra kare che. A pramANe A (=apramAda) zuddha AtmavIryane karavAno ( phoravavAno) upAya che. (104-105) bAra vrata adhikAra (gA. 106-338) sAMprataM dvAdazaprakAraM zrAvakadharmamupanyasyatA yaduktaM paJcANuvratAdInIti tAnyabhidhitsurAha paMca u aNuvvayAI, thUlagapANivahaviramaNAINi / tattha paDhamaM imaM khalu, pannattaM vIyarAgehiM // 106 // [paJca tvaNuvratAni sthUlaprANavadhaviramaNAdIni / tatra prathama rUTuM nu prazAM vItAH |106 //]
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 126 paJca tvaNuvratAni, turevakArArthaH, paJcaiva, aNutvameSAM sarvaviratilakSaNamahAvratApekSayA, tathA cAha- sthUlaprANavadhaviramaNAdIni sthUrakaprANiprANavadhaviramaNamAdizabdAtsthUramRSAvAdAdiparigrahaH, tatra teSvaNuvrateSu prathamamAdyamidaM khalviti idameva vakSyamANalakSaNaM, zeSANAmasyaiva vastuta uttaraguNatvAt, prajJaptaM vItarAgaiH prarUpitamarhadbhiriti // 106 // bAra prakAranA zrAvaka dharmanI bhUmikA karatA graMthakAre pAMca aNuvrato vagere kahyuM hatuM. AthI have te vratone kahevAnI IcchAvALA graMthakAra kahe che- gAthArtha sthUla prANavadha viramaNa Adi pAMca ja aNuvrato che. temAM pahelu aNuvrata arihaMtoe A (=nIcenI gAthAmAM kahevAze te) kahyuM che. TIkArtha- sarvaviratirUpa mahAvratonI apekSAe A pAMca aNu-nAnAM vrato che. temAM paheluM aNuvrata mukhya che. kAraNa ke bAkInAM cAra aNuvrato paramArthathI pahelA vratanA ja uttara guNarUpa che. (10) thUlagapANivahassAviI duviho a so vaho hoi / saMkappAraMbhehi ya, vajjai saMkappao vihiNA // 107 // [sthUrakaprANavadhasya viratiH dvividhazcAsau vadho bhavati / saMkalpArambhAbhyAM varjayati saMkalpataH vidhinA // 107 // ] sthUrakaprANavadhasya viratiH, sthUrA eva sthUrakA dvIndriyAdayasteSAM prANAH zarIrendriyocchAsAyurbalalakSaNAsteSAM vadhaH jighAMsanaM tasya viratinivRttirityarthaH, dvividhazcAsau vadho bhavati, kathaM? saMkalpArambhAbhyAM, tatra vyApAdanAbhisaMdhiH saMkalpaH, kRSyAdikastvArambhaH, tatra varjayati saMkalpataH, pariharati asau zrAvakaH prANavadhaM saMkalpena, na tvArambhato'pi, tatra niyamAt pravRtteH, vidhinA pravacanoktena varjayati na tu yathAkathaJciditi, sa cAyaM vidhiH // 107 // gAthArtha sthUla prANavadhanI virati e paheluM aNuvrata che. vadha saMkalpathI ane AraMbhathI ema be prakAre che. zrAvaka vidhithI saMkalpathI vadhano tyAga kare. TIkArtha- sthUla prANavadhanI virati beiMdriya vagere sthUla che. zarIra, iMdriya, zvAsocchavAsa, AyuSya, bala e prANa che. pUla prANIonA prANonA vadhanI nivRtti te sthUlaprANavadhanI nivRtti. mAravAno irAdo
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 127 te saMkalpa. jemAM jIvahiMsA thAya tevA khetI Adi kAryo AraMbha che. temAM zrAvaka saMkalpathI sthUlaprANavadhano tyAga kare, nahi ke AraMbhathI. kAraNa ke temAM avazya tenI pravRtti thAya. A vadhatyAga paNa game tema nahi, kiMtu zAstrokta vidhithI kare. (107) uvautto gurumUle, saMviggo ittaraM va iyaraM vA / aNudiyahamaNusaraMto, pAlei visuddhapariNAmo // 108 // [upayukto gurumUle saMvigna itvaramitaraddhA / anutivamanusmaranuM pAtati vizuddhapariNAmaH || 108 I] upayukto'ntaHkaraNena samAhito, gurumUle AcAryasannidhau, saMvigno mokSasukhAbhilASI na tu RddhikAmaH / itvaraM cAturmAsAdikAlAvadhinA', itaraddhA yAvatkathikameva, prANavadhaM varjayatIti vartate, evaM varjayitvAnudivasamanusmaran, smRtimUlo dharma iti kRtvA, pAlayati vizuddhapariNAmaH, na punastatra cetasApi pravartata iti // 108 // te vidhi A che- gAthArtha upayukta ane saMvigna zrAvaka gurunI pAse ivara ke mAvajIva zUlaprANivadhano tyAga kare. pachI dararoja tene yAda karato ane vizuddha pariNAmavALo te tenuM pAlana kare. TIkArtha- upayukta=aMtaHkaraNathI samAdhivALo. (mAtra bahAra dekhAvathI samAdhivALo nathI, kiMtu pote samAdhino anubhava kare che.) saMvigna=mokSasukhano abhilASI, nahi ke RddhinI icchAvALo. gurunIAcAryanI. itvara=cAturmAsa Adi kALanI avadhi sudhI. tene yAda karato- dharmanuM mULa (lIdhelAM vratonuM) smaraNa che. (jema mULa vinA vRkSa na Take tema lIdhelAM vratone yAda rAkhyA vinA vrato na Take.) AthI zrAvaka lIdhelAM vratone dararoja yAda karato rahe. pAlana kare che pharI temAM (=vadhamAM) manathI paNa pravartato nathI. pharI temAM kAyAthI to pravartato nathI, kiMtu manathI paNa pravartato nathI, arthAt manathI paNa vratabhaMga karato nathI. (108) 1. kAlaM vidhinA
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 128 vato gurunI pAse svIkAravAthI lAbha (gA. 109-113) atrAhadesaviDpariNAme, sai kiM guruNA phalassa bhAvAo / ubhayapalimaMthadoso, niratthao mohaliMgaM tu // 109 // [dezaviratipariNAme sati kiM guruNA phalasyAbhAvAt / / mayapatimanthatoSaH nirarthaze mohati tu / 202 ll] iha zrAvako yadANuvrataM pratipadyate tadAsya dezaviratipariNAmaH syAdvA na vA kiM cAta ubhayathApi doSaH / tamevAha- dezaviratipariNAme sati, svata eva tathAvidhANuvratarUpAdhyavasAye sati, kiM guruNA, kimAcAryeNa yatsaMnidhau tad gRhyate, kutaH phalasyAbhAvAttatsaMnidhAvapi pratipattuH sa eva phalalAbhaH sa ca svata eva saMjAta ityaphalA gurumArgaNA, kiM ca ubhayapalimanthadoSaH tathAvidhANuvratarUpAdhyavasAye satyeva gurusaMnidhau tatpratipattyabhyupagame ubhayorAcAryaziSyayormudhAvyApAradoSaH sa ca nirarthako mohaliGga eva na hi amUDhasya prayojanamantareNa pravRttiriti // 109 // ahIM koI kahe che- gAthArtha- dezaviratinA pariNAma thaye chate gurunI zI jarUra che? kAraNa ke phaLano abhAva che. baMnene vyartha vyApArarUpa doSa che. te doSa nirarthaka ane mohasUcaka che. TIkArtha- zrAvaka jyAre gurunI pAse aNuvrato svIkAre che tyAre tene dezaviratino pariNAma hoya ke nahi ? gurunI pAse vrata svIkArathI pariNAma thayo hoya ke na thayo hoya ema baMne rIte doSa che. doSane ja kahe che- svataH ja ( svAbhAvika rIte ja) aNuvratano tevA prakArano adhyavasAya thaye chate jenI pAse vrata grahaNa karAya che=vrata grahaNanI kriyA karAya che te AcAryathI zuM? arthAt AcAryanI pAse vrata svIkAranI kriyA karavAnI jarUra nathI. kAraNa ke AcAryanI pAse vrata svIkAranArane te ja phaLano lAbha thAya che ke je pUrve svataH ( potAnI meLe ja) thaI gayo che. AthI gurunI zodha karavI niSphaLa che. vaLI AcArya ane ziSya ubhayane vyartha vyApArarUpa doSa thAya. e doSa nirarthaka ane mohano sUcaka che. amUDha mANasa prayojana vinA pravRtti na kare. (10)
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 129 dvitIyaM vikalpamurarIkRtyAhadunhavi ya musAvAo, tayabhAve pAlaNassa vi abhAvo / na ya pariNAmeNa viNA, icchijjai pAlaNaM samae // 110 // [dvayorapi mRSAvAdaH tadabhAve pAlanasyApyabhAvaH / na ca pariNAmena vinA iSyate pAlanaM samaye // 110 // ] yadi na dezaviratipariNAma eva tarhi dvayorapi pratipattRpratipAdakayoH ziSyAcAryayoH mRSAvAdaH ziSyasyAsadabhyupagamAd gurozcAsadabhidhAnAditi, kiM ca tadabhAve dezaviratipariNAmasyAbhAve pAlanasyApi vratasaMrakSaNasyApyabhAvaH, etadeva spaSTayati- na ca naiva pariNAmenAnantaroditena vinA iSyate'bhyupagamyate pAlanaM saMrakSaNaM, vratasyeti prakramAd gamyate, samaye siddhAnte, paramArthena tasyaiva vratatvAditi // 110 // aNuvratano pariNAma na thayo hoya e bIjA vikalpane AzrayIne kahe che- gAthArtha- aNuvratano pariNAma na thayo hoya to baMnene mRSAvAda thAya, ane pAlanano paNa abhAva thAya. siddhAMtamAM pariNAma vinA pAlana icchatuM nathI. TIkArtha- jo dezaviratino pariNAma nathI thayo to svIkAranAra ziSya ane svIkAra karanAra AcArya e baMnene mRSAvAda thAya. kAraNa ke ziSya khoTuM svIkAre che ane guru khoTuM kahe che. vaLI dezavirati pariNAmanA abhAvamAM pAlanano=vratarakSaNano paNa abhAva thAya. graMthakAra A ja viSayane gAthAnA uttarArdhathI spaSTa kare che- siddhAMtamAM dezavirati pariNAma vinA vratapAlana icchatuM nathI svIkArAtuM nathI. kAraNa ke 52mArthathI zivitino parima 4 vrata che. (110) evaM parAbhiprAyamAzaya, pakSadvaye'pyadoSa ityAvedayannAhasaMte viya pariNAme, gurumUlapavajjaNaMmi esa guNo / daDhayA ANAkaraNaM, kammakhaovasamavuDDI ya // 111 // [satyapi ca pariNAme gurumUlapratipAdane eSa guNaH / dRDhatA AjJAkaraNaM karmakSayopazamavRddhizca // 111 // ] satyapi ca pariNAme dezaviratirUpe, gurumUlapratipAdane AcAryasannidhau pratipattikaraNe, eSa guNa eSo'bhyuccayaH, yaduta dRDhatA tasminneva guNe dADhya,
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 130 tathAjJAkaraNaM arhadAjJAsaMpAdanaM yatastasyaiva upadezo gurusannidhau vratagrahaNaM kAryamiti, tathA karmakSayopazamavRddhizca tathAkaraNe dADharyAjJAsaMpAdanazubhapariNAmataH adhikatarakSayopazamopapatteriti // 111 // A pramANe anyanA abhiprAyanI AzaMkA karIne baMne ya pakSamAM doSa nathI e pramANe jaNAvatA graMthakAra kahe che- gAthArtha dezivarati pariNAma thayo hoya to paNa gurunI pAse svIkAra karavAmAM A lAbha che ke daDhatA, AjJAkaraNa ane karmakSayopazamavRddhi thAya. TIkArtha- dRDhatAte ja guNamAM dRDhatA thAya. AjJAkaraNa- arihaMtanI AjJAnuM pAlana thAya. kAraNa ke arihaMtano ja upadeza che ke gurunI pAse vratano svIkAra karavo joie. karmakSayopazamavRddhi=guranI pAse vratane svIkAravAmAM dRDhapaNe AjJApAlananA zubha pariNAmathI pUrvathI (dezavirati svIkAranI kriyA karatAM pahelAM jeTalo karmakSayopazama hato tenAthI) adhika karma kSayopazamanI siddhi thAya che. (111) iya ahie phalabhAve, na hoi ubhayapalimaMthadoso u / tayabhAvammi vi dunhavi, na musAvAovi guNabhAvA // 112 // [iya adhike phalabhAve na bhavati ubhayapalimanthadoSaH / tadabhAve'pi dvayorapi na mRSAvAdo'pi guNabhAvAt // 112 // ] iya evamadhike phalabhAve pUrvAvasthAtaH abhyadhikatarAyAM phalasattAyAM, na bhavati na jAyate, ubhayapalimanthadoSaH ziSyAcAryayormudhAvyApAradoSa ityarthaH / evaM parihRtaH prathamo vikalpaH / dvitIyamadhikRtyAha - tadabhAve'pi dezaviratipariNAmAbhAve'pi dvayorapi pratyAkhyAtRpratyAkhyApayitrorguruziSyayorna mRSAvAdo'pi prAk coditaH kuto ? guNabhAvAd guNasaMbhavAditi // 112 // gAthArtha- TIkArtha A pramANe pUrvathI adhika phaLa thavAnA kAraNe baMnene vyartha-vyApArarUpa doSa thato nathI. A pramANe pahelA vikalpano parihAra (=nirAkaraNa) karyo. bIjA vikalpane AzrayIne kahe che-- 1. TIkAmAM avyuya eTale vRddhi.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 131 dezavirati pariNAmanA abhAvamAM paNa baMnene pUrve kahelo mRSAvAda doSa paNa nathI. kAraNa ke guNano saMbhava che. (112) guNabhAvamevAhataggahaNau cciya tao, jAyai kAleNa asaDhabhAvassa / iyarassa na deyaM ciya, suddho chalio vi jai asaDho // 113 // [tadgrahaNata eva tako jAyate kAlenAzaThabhAvasya / itarasya na deyameva zuddhaH chalito 'pi yatirazaThaH // 113 // ] tadgrahaNata eva vidhinA gurusannidhau vratagrahaNAdeva tako jAyate kAlena asau dezaviratipariNAmo bhavati kAlena tat gurusannidhikAraNatvAdityarthaH / kiMviziSTasya azaThabhAvasya zrAddhasya sattvasya zaThaviSayaM doSamAzaGkyAhaitarasya zaThasya na deyameva, vrataM asthAnadAne bhagavadAzAtanAprasaGgAt, tadajJAnaviSayaM doSamAzaGkayAha-zuddhaH chalito'pi yatirazaThaH chadmasthapratyupekSaNayA kRtayatno, mAyAvinA kathaJcid vyaMsito'pi vipratArito'pyArjavaH sAdhuradoSavAneva, morAtimaviti | zarU | guNanA saMbhavane kahe che gAthArtha- TIkArtha- azaThabhAvavALA zrAvakane gurunI pAse vidhithI vratano svIkAra karavAthI ja pUrve na thayelo dezavirati pariNAma kALe karIne thAya che. kAraNa ke guru sAMnidhya dezavirati pariNAmanuM kAraNa che. zaTha saMbaMdhI doSanI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- zaThane vrata na ja ApavuM. kAraNa ke ayogyane vrata ApavAmAM bhagavAnanI AzAtanA thAya. A zaTha che evuM jJAna na hoya ethI vrata Ape to doSanI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- mAyAvIthI koI paNa rIte chetarAyelo paNa (=zaThane vrata ApI dIdhuM hoya to paNa) azaTha=saraLa sAdhu zuddha che=doSarahita che. kAraNa ke teNe A zaTha nathI ne ? ema chadmasthanI daSTithI jovAno prayatna karIne, A azaTha che ema jANIne vrata ApyuM che ane ethI AjJAnuM ullaMghana karyuM nathI. (113) 2. tAragatvAdrityartha:
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 132 gurune sUkSmajIvonI hiMsAnI anumatinuM pApa na lAge __ (II. 114-118) aparastvAhathUlagapANAivAyaM, paccakkhaMtassa kaha na iyaraMmi / hoiNumaI jaissa vi, tiviheNa tidaMDavirayassa // 114 // [sthUrakaprANAtipAtaM pratyAcakSANasya kathaM netarasmin / bhavatyanumatiryateH trividhena tridaNDaviratasya // 114 // ] sthUrakaprANAtipAtaM dvIndriyAdiprANajighAMsanaM pratyAcakSANasya tadviSayAM nivRtti kArayataH kathaM netarasmin kathaM na sUkSmaprANAtipAte bhavatyanumatiryaterbhavatyevetyabhiprAyaH, kiMviziSTasya yatetrividhena tridaNDaviratasya manasA vAcA kAyena sAvadyaM prati kRtakAritAnumativiratasya, tathA cAnyatrApi niSiddha eva yaterevaMjAtIyo'rthaH, yata uktaM- "mANumatI kerisA tumhe"tti // 114 // bIjo koI kahe che gAthArtha-sthUla prANAtipAtanuM paccakhANa karAvatA ane trividhathI tridaMDathI virata evA sane paNa anyamAM anumati kema na thAya? arthAt thAya ja. TIkArtha- sthUla prANAtipAtanuM paccakakhANa karAvatA- eTale beiMdriya Adi prANIono vadha karavAnI icchAnI nivRttine karAvatA. trividhathI tridaMDathI virata- sAvadya kAryathI mana-vacana-kAyA vaDe karavuM-karAvavuM-anumodavuM e traNa prakAre nivRtta thayelA. anyamAM sUkSma prANAtipAtamAM. sthUla prANAtipAtanuM paccakhANa karAvanAra munine sUkSma prANAtipAtanI anumodanAnuM pApa lAge ema anyanuM kahevuM che. bIjA sthaLe paNa AvA praa2n| arthano (Aryano) sAdhu bhATe niSedha yo cha.' (114) atra gururAhaavihIe hoi cciya, vihIi no suyavisuddhabhAvassa / gAhAvaisuacoraggahaNamoaNA ittha nAyaM tu // 115 // [avidhinA bhavatyeva vidhinA na zrutavizuddhabhAvasya / / gRhapatisutacoragrahaNamocanaM atra jJAtaM tu // 115 // ] 1. mANumatI kerisA tumhe bhA pArnu sthaNa na bhagavAthI artha bajyo nathI.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 133 avidhinA bhavatyeva aNuvratagrahaNakAle samyaganAkhyAya saMsArAsAratAkhyApanapuraHsaraM sAdhudharmaM pramAdato'NuvratAni yacchato bhavatyevAnumatiH, vidhinA punaH sAdhudharmakathanapuraHsareNa neti na bhavatyanumatiH, kiMviziSTasya zrutavizuddhabhAvasya tattvajJAnAnmadhyasthasyetyarthaH, asminnevArthe dRSTAntamAhagRhapatisutacoragrahaNamocanA atra jJAtamiha udAharaNamityarthaH, taccedaM vaMsatauraM nagaraM, jiyasattU rAyA dhAriNI devI / daNaTThA (?NaTTA) tisaeNa parituTTho se bhattA, bhaNiyA ya NeNa, bhaNa kiM te piyaM kIrau, tIe bhaNiyaM, komudIe aMteurANaM jahicchA payAreNa nisi UssavapasAuti / paDisuyamaNeNa / samAgao so diyaho / kArAviyaM ca aNeNa ghosaNaM, jahA jo ettha ajja puriso vasihI tassa mae sArIro Niggaho kAyavvo, uggadaMDo ya rAyatti / tatto NiggayA savve purisA, Navaramegassa seTThiNo cha puttA saMvavahAravAvaDayAe lahu Na nniggyaa| DhakkiyA polio| bhaeNa tattheva khusiyaa| vatto rynniiuusvo| bIyadivahe ya pauttA cAriyA gavesaha ko Na Niggautti / tehiM niuNabuddhIe gavesiUNa sAhiyaM rano, amugaseTThissa chasuyA Na Niggayatti / kuvio rAyA, bhaNiyaM cANeNa vAvAeha te durAyAre / gahiyA te rAyapurisehiM / eyaM vAyaM (su)NiUNa NaravaIsamIvaM samAgao tesiM piyA / vinato ya NeNa rAyA deva khamasu egamavarAhaM, muyaha ekkavAraM mama ee / mA anno vi evaM kAhitti Na muyaI rAyA / puNo puNo bhannamANeNa mA kulakhao bhavautti mukko se jeTTaputto, vAvAiyA iyare / Na ya samabhAvassa savvaputtesu seTThissa sesavAvAyaNesu aNumaI tti / esa diTuMto, imo eyassa uvnno| rAyAtullo sAvago, vAvAijjamANavaNiyatullA jIvaNikAyA, piyatullo sAhU, vinavaNatullA aNuvayagahaNakAle saadhudhmmdesnnaa| evaM ca amuyaNe vi sAvagassa Na sAdhussa doso // 115 // ahIM guru kahe che- gAthArtha- avidhithI anumati thAya ja che. vidhithI zruta vizuddha bhAvavALA sAdhune anumati thatI nathI. A viSe gRhapatinA pakaDAyelA cora putrone choDAvavAnuM dRSTAMta che. TIkArtha- avidhithI anumati thAya ja che- zrAvaka jyAre aNuvrato svIkAre tyAre sAdhue saMsAranI asAratA jaNAvIne saMsAranA nAza mATe sAdhu dharma ja svIkAravo joIe ema kahevuM joIe. pramAdathI A pramANe
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 134 sArI rIte kahyA vinA aNuvrato ApanAra sAdhune anumati thAya ja che=sUkSma prANAtipAtanI anumodanAno doSa lAge ja che. vidhithI=sAdhudharmane kahevApUrvaka aNuvratonuM pradAna karavuM. zrutavizuddhabhAvavALA-tattvajJAnanA kAraNe madhyastha. ahIM dRSTAMta A pramANe che zreSThiputronuM dRSTAMtA vasaMtapura nAmanuM nagara che, temAM jitazatru nAmano rAjA che. tenI dhAriNI nAmanI rANI che. atizaya suMdara nRtya karavAthI teno pati tuSTa thayo. teNe rANIne kahyuM: huM tAruM zuM priya karuM te kahe. rANIe kahyuM: kaumudI parvamAM rAte aMtaHpuranI strIo IcchA mujaba phare ane utsava kare tevI maherabAnI karo. rAjAe te svIkAryuM. te divasa AvI gayo. rAjAe nagaramAM ghoSaNA karAvI. te A pramANe Aje rAte je puruSa nagaramAM raheze (=nagaranI bahAra nahi jAya) tene huM zArIrika sajA ane kaThora daMDa karIza. tethI rAte badhA puruSo nagaramAMthI nIkaLI gayA. paNa eka zreSThInA cha putro vyavahAra karavAmAM nAmuM lakhavuM vagere kAryomAM rokAyelA hovAthI jaladI na nIkaLyA. nagaranA daravAjA baMdha karI devAyA. bhayathI tyAM ja rahyA. rAte utsava thaI gayo. bIjA divase rAjAe carapuruSone nagaramAM mokalyA ane kahyuM: koNa nathI nIkaLyo te zodho. temaNe sUma buddhithI zodhIne rAjAne kahyuM: amuka zreSThInA cha putro nagaramAMthI nIkaLyA nathI. gusse thayelA rAjAe kahyuM: durvartana karanArA temane mArI nAkho. rAjapuruSoe temane pakaDyA. A vAta sAMbhaLIne temano pitA rAjAnI pAse Avyo. teNe rAjAne vinaMti karI, he deva ! eka aparAdhanI kSamA karo. mArA putrone ekavAra choDo. bIjo paNa koI A pramANe na kare e kAraNathI rAjA putrone choDato nathI. pharI pharI kahevAtA rAjAe "kuLano kSaya na thAo" e kAraNathI moTA putrane choDI dIdho ane bAkInA putrone mArI nAkhyA. ahIM sarva putromAM samabhAvavALA zreSThInI bAkInA putrone mAravAmAM anumati nathI. A dRSTAMta che. Ano upanaya A pramANe che- rAjA 1. ekavAra rAjA aMtaHpuranI aMdara suMdara vAjiMtra vagADI rahyo hato tyAre dhAriNI rANIe rAjAnA hRdayane atizaya AnaMda ApanAruM nRtya karyuM hatuM.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 135 samAna zrAvaka che. mArI naMkhAtA vaNikaputro samAna jIvanikAya che. pitAtulya sAdhu che. vinaMtitulya aNuvrato svIkAratI vakhate sAdhunI dharmadezanA che. A pramANe zrAvaka na choDe (=sUkSma prANIno ghAta kare) to 59 // sAdhune ghoSa nathI. (115) na caitatsvamanISikayA parikalpitaM uktaM ca sUtrakRtAGge "gAhAvaisuyacoraggahaNavimokkhaNayAetti" etatsaMgrAhakaM cedaM gAthAtrayam devItuTTho rAyA, orohassa nisi UsavapasAo / ghosaNa naraniggamaNaM, chavvaNiyasuyANanikkhevo // 116 // [devyai tuSTo rAjA antaHpurasya nizi utsavaprasAdaH / ghoSaNanaranirgamanaM SaDvaNiksutAnAmanikSepaH // 116 // ] cAriyakahie vajjhA, moei piyA na millai rAyA / jiTThamuyaNe samassa u, nANumaI tassa sesesu // 117 // [cArikakathite vadhyA mocayati pitA na muJcati rAjA / jyeSThamocane samasya tu nAnumatiH tasya zeSeSu // 117 // ] rAyA saDDo vaNiyA, kAyA sAhU ya tesi piyatullo / moyai aviseseNaM, na muyai so tassa kiM ittha // 118 // [rAjA zrAddhaH vaNikputrAH kAyAH sAdhuzca teSAM pitRtulyaH / mocayati avizeSeNa na muJcati sa, tasya kimatra // 118 // ] etadgatArthamiti na vyAkhyAyate Navaramoroho aMteuraM bhnni||116-117-118|| A potAnI buddhithI kalpanuM kahyuM nathI. sUtrakRtAMga (zruta skaMdha-ra adhyayana-7, sUtra-75) sUtramAM gRhapatinA pakaDAyela cAra putrone choDAvavAnA dRSTAMtathI A vigata kahI che. A dRSTAMtano saMgraha karanArI traNa gAthAo A che gAthArtha- rAjA rANI upara tuSTa thayo. rAte aMtaHpura utsava kare, evI rAjAe kRpA karI. rAjAe ghoSaNA karAvI. badhA puruSo nagaranI 1. sUtrakRtAMgamAM prAraMbhano kathA prasaMga A pramANe che- koI gRhapatinA cha putroe bApa-dAdAonI paraMparAthI AveluM dhana ghaNuM hovA chatAM tevA prakAranA karmanA udayathI rAjakuLanA bhAMDAgAramAM corI karI. rAjapuruSoe temane pakaDI lIdhA.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 136 bahAra nIkaLI gayA. cha vaNikaputro na nIkaLyA. (116) cara puruSoe kahyuM tethI rAjAe temane mAravAnI AjJA karI. pitA choDAve che. rAjA choDato nathI. moTA putrane choDI dIdho. samabhAvavALA pitAne bAkInA putromAM (=putronA vadhamAM) anumati nathI. (117) rAjAnA sthAne zrAvaka che. vaNika putro cha jIvanikAya che. sAdhu temanA pitAtulya che. sAdhu badhAne choDAve che. paNa zrAvaka mUkato nathI. emAM sAdhune zuM (ghoSa ) ? arthAt khemAM sAdhune anumati nathI. (118) bhasabhUta prANIkhonA padhanI virati (gA. 117- 132 ) sAMpratamanyadvAdasthAnakaM tasapANaghAyaviraI, tatto thAvaragayANa vahabhAvA / nAgaragavahanivittInAyAo kei necchaMti // 119 // [trasaprANaghAtaviratiM tataH sthAvaragatAnAM vadhabhAvAt / nAgarakavadhanivRttijJAtato kecana necchanti // 119 // ] trasaprANaghAtaviratiM dvIndriyAdiprANavyApattinivRttiM tatastasmAstrasakAyAt sthAvaragatAnAM pRthivyAdisamutpannAnAM vadhabhAvAd vyApattisaMbhavAnnAgarakavadhanivRttijJAtato nAgarakavadhanivRttyudAharaNena kecana vAdino necchanti nAbhyupagacchantIti gAthAkSarArthaH // 119 // have bIjuM vAdasthAna gAthArtha-- trasamAMthI sthAvaramAM gayelA jIvono vadha thato hovAthI koika vAdIo nagarajananA (=nagaranA mANasanA) vadhanI nivRttinA dRSTAMtathI trasa jIvonA ghAtanI nivRttine icchatA nathI. (119) bhAvArthaM tvAha-- paccakkhAyaMmi ihaM, nAgaragavahammi niggayaM pi tao / taM vahamANassa na kiM, jAyai vahaviraibhaMgo u // 120 // [pratyAkhyAte iha nAgarakavadhe nirgatamapi tataH / taM ghnato na kiM jAyate vadhaviratibhaGgaH // 120 // ] 1. prANAtipAta 0
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 137 pratyAkhyAte iha parityakte atra kasminnAgarakajighAMsane nirgatamapi niHkrAntamapi tato nagarAt taM nAgarakaM nato vyApAdayato 'nyatrApi na kiM jAyate vadhaviratibhaGgaH pratyAkhyAnabhaGgo jAyata eveti // 120 // ukta gAthAnA bhAvArthane kahe che- gAthArtha nagarajananA vadhanuM pratyAkhyAna karyuM chate koI nagarajana nagaramAMthI nIkaLI gayo hoya to paNa bIjA sthaLe paNa teno vadha karanAranI vadhaviratino bhaMga zuM nathI thato? arthAt thAya ja che. (120) itthaM dRSTAntamabhidhAya adhunA dArkhAntikayojanAM kurvanAhaiya avisesA tasapANaghAyaviDaM kAu taM tatto / thAvarakAyamaNugayaM vahamANassa dhuvo bhaMgo // 121 // [iya avizeSAt trasaprANaghAtaviratiM kRtvA taM tataH / sthAvarakAyamanugataM ghnato dhruvo bhaGgaH // 121 // ] iya evamavizeSAtsAmAnyenaiva saprANaghAtaviratimapi kRtvA taM trasaM tatastrasakAyAt dvIndriyAdilakSaNAt sthAvarakAyamanugataM vicitrakarmapariNAmAtpazcAtpRthivyAdiSUtpannaM jato vyApAdayato dhruvo bhaGgo'vazyameva bhaGgo nivRtteriti / saMbhavati caitadyastraso'pi mRtvA zrAvakArambhaviSaye sthAvaraH pratyAgacchati, sa ca taM vyApAdayatIti / tatazca vizeSyapratyAkhyAnaM kartavyamanavadyatvAditi // 121 // . A pramANe daSTAMtane kahIne have tenI dAntikamAM yojanA karatA graMthakAra kahe che- gAthArtha- A pramANe sAmAnyathI ja (=koi vizeSaNa lakhyA vinA) trasa prANIonA ghAtanI virati karIne trasamAMthI sthAvaramAM gayelA te jIvano ghAta karanArane avazya vratabhaMga thAya. TIkArtha- A saMbhave che ke trasa paNa pachI marIne vicitra karmapariNAmathI pRthvIkAyAdi sthAvaramAM utpanna thAya, ane zrAvakanA AraMbhano viSaya bane. zrAvaka tene mAre. tethI tenA vratano bhaMga thAya. AthI vizeSathI (==samAM vizeSaNa umerIne) pratyAkhyAna karavuM joie. kAraNa ke tenuM pratyAkhyAna nirdoSa che. (121)
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 138 Aha catasabhUyapANaviI, tabbhAvaMmi vi na hoi bhaMgAya / khIravigaipaccakkhAtadahiyaparibhogakiriya vva // 122 // [trasabhUtaprANaviratiH tadbhAve 'pi na bhavati bhaGgAya / kSIravikRtipratyAkhyAtRdadhiparibhogakriyAvat // 122 // ] trasabhUtaprANaviratistrasaparyAyAdhyAsitaprANavadhanivRttiH tadbhAve'pi sthAvaragatavyApattibhAve'pi na bhavati pratyAkhyAnabhaGgAya vizeSyakRtatvAt, kiMvat ? kSIravikRtipratyAkhyAturdadhiparibhogakriyAvat na hi kSIravikRtipratyAkhyAtudadhiparibhogakriyA pratyAkhyAnabhaGgAya kSIrasyaiva dadhirUpatvApattAvapi vishessypratyAronAlirti | 222 // vizeSathI pratyAkhyAnane kahe che- gAthArtha- traNabhUta prANIonA vadhanI virati trasamAMthI sthAvaramAM gayelA jIvono nAza thavA chatAM pratyAkhyAnanA bhaMga mATe na thAya. dUdha vigaInA pratyAkhyAnamAM dahIMbhojananI kriyAnI jema. TIkArtha- trasabhUta prANIonA vadhanI virati=saparyAyamAM rahelA prANIonA vadhanI virati. ahIM bhAvArtha A pramANe che- trasa jIvonA vadhanI virati svIkAruM chuM evo niyama na levo joIe. kiMtu vartamAnamAM (=je vakhate hiMsA thaI rahI hoya tyAre). je jIvo trasa hoya te jIvonA vadhanI virati svIkAruM chuM evo niyama levo joie. Avo niyama levAthI je jIvo trasamAMthI sthAvara thayA hoya te jIvono vadha karavA chatAM niyamabhaMga na thAya. kema ke te jIvo vartamAnamAM trasa nathI. jema ke- koI mAre dUdha vigaInuM bhakSaNa na karavuM evo niyama le. Avo niyama lenAra dahIMnuM bhakSaNa kare to tenA dUdha vigaI tyAganA niyamano bhaMga na thAya. jo ke dUdha ja dahIM banyuM che, to paNa teNe "mAre dUdha vigaInuM bhakSaNa na karavuM" ema vizeSathI paccakakhANa lIdhuM che. (122) upasaMharannAhatamhA visesiUNaM, iya viraI ittha hoi kAyavvA / abbhakkhANaM dunha vi, iya karaNe nAvagacchaMti // 123 // 1. pratyAkhyAtattvAditi
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 139 [tasmAdviziSya iti viratiratra bhavati kartavyA / abhyAkhyAnaM dvayorapi iti karaNe nAvagacchanti // 123 // ] yasmAdevaM tasmAdviziSya bhUtazabdopAdAnena iti evaM viratinivRttiratra prANAtipAte bhavati kartavyA anyathA bhaGgaprasaGgAt / iti pUrvapakSaH / atrottaramAha- abhyAkhyAnaM tadguNazUnyatve'pi tadguNAbhyupagamalakSaNaM dvayorapi pratyAkhyAtRpratyAkhyApayitrorAcAryazrAvakayoH iti karaNe bhUtazabdasamanvitapratyAkhyAnAsevane nAvagacchanti nAvabudhyante pUrvapakSavAdina iti // 123 // upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che gAthArtha- tethI prANAtipAtamAM A pramANe vizeSathI virati karavI joIe. A pramANe karavAmAM baMnenA abhyAkhyAnane jANatA nathI. TIkArtha vizeSathI==sa zabda pachI bhUta zabdanuM grahaNa karavA vaDe. kAraNa ke bhUta zabdanuM grahaNa na karavAmAM Ave to vratabhaMgano prasaMga Ave. (trasavanI virati ema nahi, kiMtu trasabhUtanA vadhanI virati.) ahIM sudhI pUrvapakSa kahyo. have pUrvapakSanA vAdIone uttara Ape che- bhUta zabdayukta pratyAkhyAna karavAmAM pUrvapakSa vAdIo pratyAkhyAna karanAra zrAvaka ane karAvanAra AcArya e baMnenA abhyAkhyAnane jANatA nathI. te guNathI (=amuka koI guNathI) zUnyapaNAmAM paNa te guNano (amuka o gurAno) svii||2 2vo te abhyAdhyAna. (123) tathA cAha ovaMme tAdatthe, va hujja esittha bhUyasaddo tti / ... ubhao paogakaraNaM, na saMgayaM samayanIIe // 124 // [aupamye tAdarthya vA bhavedeSo 'tra bhUtazabda iti / ubhayathA prayogakaraNaM na saMgataM samayanItyA // 124 // ] aupamye tAdarthya vA bhavedeSo'tra pratyAkhyAnavidhau bhUtazabda iti / ubhayathApi prayogakaraNamasya na saMgataM samayanItyA siddhAntavyavasthayeti gAthAkSarArthaH // 124 // 1. vyavasthityeti
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 140 te pramANe ja kahe che- gAthArtha- ahIM pratyAkhyAna vidhimAM A bhUta zabda upamAmAM ke tAdarthyamAM che. siddhAMta vyavasthAthI baMne rIte eno prayoga karavo ucita nathI. (124) bhAvArthamAhaovaMme deso khalu, eso suraloyabhUya mo ettha / desu cciya suralogo, na hoi evaM tasA tevi // 125 // [aupamye dezaH khalveSa suralokabhUta eva atra / deza eva suraloko na bhavati evaM prasAste'pi // 125 // ] aupamye upamAbhAve bhUtazabdaprayogo yathA dezaH khalveSa lATadezAdiH RdhyAdiguNopetatvAtsuralokopamaH mo ityavadhAraNArtho nipAtaH sUralokabhUta eva atrAsmin pakSe deza eva suraloko na bhavati tenopamIyamAnatvAddezasya evaM trasAste 'pi yadviSayA nivRttiH kriyate te 'pi vasA na bhavanti trasabhUtatvAtrasairupamIyamAnatvAditi // 125 // ukta gAthAnA bhAvArthane kahe che gAthArtha-- upamAmAM prayoga A pramANe che- A deza devalokabhUta ja che. A pakSamAM deza ja devaloka thato nathI. ema jemanI (==sabhUtonI) nivRtti karAya che te paNa trasa nathI. TIkArtha- koI lATa vagere deza Rddhi vagere guNayukta hovAthI te deza devalokabhUta chedevaloka jevo che ema kahevAya che. A pakSamAM deza devaloka jevo kahevAya che, paNa deza devaloka nathI. kema ke jene jenI upamA apAya te vastu jenI upamA apAya te vastu svarUpa na hoya. prastutamAM dezane devalokanI upamA apAya che te deza devaloka na banegana kahevAya. te rIte trasamUta nI (==sa jevAnI) nivRtti karavAmAM trasabhUta trasa nathI=atrasa che. kema ke trasothI upamA apAya che. (125) tataH kimityAhaatasavahanivittIe, thAvaraghAe vi pAvae tassa / vahavirabhaMgadoso, atasattA thAvarANaM tu // 126 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 141 [atrasavadhanivRttau sthAvaraghAte 'pi prApnoti tasya / vadhaviratibhaGgadoSo 'trasatvAtsthAvarANAM tu // 126 // ] uktanyAyAdatrasavadhanivRttau satyAM sthAvaravadhe'pi kRte prApnoti tasya nivRttikarturvadhaviratibhaGgadoSaH kutaH atrasatvAtsthAvarANAmeva atrasAzca trasabhUtA bhavantIti avasitaH aupamyapakSaH // 126 // tethI zuM thayuM te kahe chegAthArtha- TIkArtha- atrasavanI nivRttimAM nivRtti karanArane sthAvaranA ghAtamAM paNa vadhavirati bhaMgarUpa doSa thAya. sthAvaro ja atrasa cha. // 29 // 3 satrAsa nasabhUta (=sa q1) thAya. (126) sAMprataM tAdarthyapakSamAhatAdatthe puNa eso, sIIbhUyamudagaMti niddidyo / tajjAiaNuccheyA, na ya so tasathAvarANaM tu // 127 // [tAdarthye punareSa zItIbhUtamudakamiti nirdiSTaH / tajjAtyanucchedAt na cAsau basasthAvarayostu // 127 // ] tAdarthya punastadarthabhAve punareSa bhUtazabdaprayogaH zItIbhUtamudakamuSNaM satparyAyAntaramApannamiti nirdiSTastallakSaNajJaiH evaM pratipAditaH tajjAtyanucchedAt atrApi tadudakajAtyanucchedenaivoSNaM sacchItIbhUtaM na cAsau jAtyanucchedastrasasthAvarayobhinnajAtitvAditi // 127 // upamA pakSa pUrNa thayo. have tAdarthya pakSane kahe che thArtha- tathyamA bhUta zanI prayoga pAe zItIbhUtam=&j thayu e pramANe nirdiSTa che. AmAM tajjAtino (tenI jAtino) uccheda thayo nathI. sa-sthAvarama tino che che. artha- tathya tadarthabhAva. (tarthabhAva seTa tn| arthanI sattA. pANI ThaMDuM thayuM. ahIM pANIno je artha te artha vidyamAna che. mAtra tenA paryAyamAM parivartana thayuM che. je pANI garama hatuM te ThaMDuM thayuM.) zItIbhUtamudakaM 50 4 thayu. 5 // 4 thayu bheno artha meM cha ke zItarUpa anya paryAyane pAmyuM. ahIM pANI jAtinA uccheda vinA uSNa pANI ThaMDuM thayuM che. traNa-sthAvaramAM jAtino uccheda thAya che. kema ke trasa
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 142 ane sthAvaranI jAti bhinna che. AthI ahIM trasadbhUta evo prayoga ja asaMgata che. tAdarthamAM samAna jAtimAM ja bhUta zabdano prayoga thAya, asamAna bhatimAM nahi. (127) siya jIvajAimahigicca atthi kiM tIr3a apaDikuTThAe / bhUagahaNevi evaM, doso aNivAraNijjo o // 128 // [syAjjIvajAtimadhikRtyAsti kiM tayA apratikruSTayA / bhUtagrahaNe 'pyevaM doSo 'nivAraNIya eva // 128 // ] syAjjIvajAtimadhikRtyAsti jAtyanucchedaH dvayorapi jIvatvAnucchedAdityAzaGkayAha-- kiM tayA jIvajAtyA apratikruSTayA aniSiddhayA na tena jIvajAtivadhaviratiH kRtA yena sA cintyate, tatazca bhUtagrahaNe'pyevamuktanyAyAt doSo'nivAraNIya eveti // 128 // gAthArtha- TIkArtha-- kadAca pUrvapakSavAdI kahe ke jIvajAtine AzrayIne jAtino uccheda nathI. kema ke trasa-sthAvara e baMne jIvajAti che. AvI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- jeno niSedha nathI karyo (=jeno niyama nathI lIdho) te jIvajAtithI zuM ? zrAvake jIvajAtinA vadhanI virati karI nathI, jethI tenI vicAraNA karAya. tethI trasabhUtanI hiMsA na karavI ema bhUta zabdanA grahaNamAM paNa ukta rIte doSa dUra karI zakAto ja nathI. (upamApakSamAM sthAvaranI hiMsAmAM vrata bhaMga rUpa ghoSa che. tAdRrthyabhAM trasabhUta prayogathI asaMgati 35 ghoSa che.) (128 ) kiM ca tasabhUyAvi tasacciya, jaM tA kiM bhUyasaddagahaNeNaM / tabbhAvao a siddhe, haMta visesatthabhAvammi // 129 // [trasabhUtA api trasA eva yattatkiM bhUtazabdagrahaNena / tadbhAvata eva siddhe hanta vizeSArthabhAve // 129 // ] trasabhUtA api vastusthityA trasA eva nAnye yad yasmAdevaM tat tasmAtkiM bhUtazabdagrahaNena na kiMcidityarthaH, tadbhAvata eva trasabhAvata eva siddhe hanta vizeSArthabhAve trasaparyAyalakSaNe, na hi trasaparyAyazUnyasya trasatvamiti // 129 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti : 143 vaLI- gAthArtha- traNabhUta paNa trasa ja che. trasabhAvathI ja trasaparyAyarUpa vizeSa arthabhAva siddha thaI jAya che. tethI "mUta" zabda grahaNathI zuM ? TIkArtha- traNabhUta paNa jIvo paramArthathI trasa ja che, bIjA nathI. tathA trasabhAvathI ja trasaparyAyarUpa vizeSa arthabhAva ( vizeSa arthanuM hovApaNuM) siddha thAya che. kAraNa ke trasaparyAyathI zUnyamAM trasapaNuM na hoya. AthI "bhUta" zabdanA grahaNanI koI jarUra nathI. (12) kiM cathAvarasaMbhArakaDeNa kammaNA jaM ca thAvarA bhaNiyA / iyareNaM tu tasA khalu, itto cciya tesi bheo u // 130 // [sthAvarasaMbhArakRtena karmaNA yacca sthAvarA bhaNitAH / / phatare tu trasAda ravanuM gata va tayorTeH | 20 |] sthAvarasaMbhArakRtena pRthivyAdinicayanivartitena karmaNA yacca yasmAcca sthAvarA bhaNitAH paramamunibhiriti gamyate itareNa tu trasasaMbhArakRtena turavadhAraNe trasasaMbhArakRtenaiva trasAH khalviti trasA eva khaluzabdasyAvadhAraNArthatvAt ata evAsmAdeva nimittabhedAttayostrasasthAvarayorbhedaH, tasminsati anarthako mUtazadra ti | zarU II vaLI- gAthArtha- sthAvarasamUhathI karelA karmathI jIvo sthAvara kahevAyA che, ane trasasamUhathI karAyelA karmathI trasa ja kahevAyA che. nimittabhedathI ja te beno bheda che. TIkArtha- ahIM bhAvArtha A pramANe che- je jIvoe gatabhavamAM sthAvara nAmakarma bAMdhyuM te jIvo vartamAnabhavamAM sthAvara nAmakarmanA udayathI sthAvara kahevAya che. je jIvoe gatabhavamAM trasanAmakarma bAMdhyuM che te jIvo vartamAnabhavamAM trasa nAmakarmanA udayathI trasa kahevAya che. Ama nimittanA bhedathI ja trAsa-sthAvarano bheda siddha thaye chate bhUta zabdano prayoga nirarthaka che. (13)
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 144 idAnIM dRSTAntadATantikayovaiSamyamAhanAgaragaMmi vi gAmAisaMkame avagayaMmi tabbhAve / natthi hu vahe vi bhaMgo, aNavagae kimiha gAmeNa // 131 // [nAgarake'pi grAmAdisaMkrame apagate tadbhAve / nAstyeva vadhe'pi bhaGgo'napagate kimiha grAmeNa // 131 // ] nAgarake'pi dRSTAntatayopanyasta idaM cintyate / grAmAdisaMkrame tasya kimasau nAgarakabhAvo'paiti vA na vA / yadyapaiti tato grAmAdisaMkrame sati, apagate tadbhAve nAgarakabhAve nAstyeva vadhe'pi bhaGgaH pratyAkhyAnasya tathAbhisandheH / atha nApaityatrAha- anapagate ApuruSamabhisandhinA anivRtte nAgarakabhAve kimiha grAmeNa tatrApi vadhavirativiSayastathApuruSabhAvAnivRtteriti. // 131 // have daSTAMta ane dASTantikanI viSamatAne kahe che gAthArtha nagarajanamAM paNa A vicArAya che- nagarajana gAma AdimAM jAya tyAre jo tenuM nagarajanapaNuM jatuM rahetuM hoya to tenA vadhamAM paNa vratabhaMga nathI. jo nagarajanapaNuM rahetuM hoya to ahIM gAmathI zuM? TIkArya pUrve 120mI gAthAmAM pUrvapakSavAdIe trasavanI nivRtti nahi, kiMtu traNabhUtavadhanI nivRtti karavI joIe evA potAnA matanA samarthanamAM nagarajananuM daSTAMta kahyuM hatuM. ahIM e dRSTAMtanI viSamatA jaNAvavA be pakSa sthApyA che. te A pramANe nagarajana ( nagarano mANasa) gAma vagere sthaLe jAya tyAre tenuM nagarajanapaNuM ( nAgarikatA) rahe che ke nahi ? (1) vrata karanAranA tevA prakAranA AzayathI (=nagarajana nagaramAM hoya tyAre na mAravo evA AzayathI) gAma Adi sthaLe nagarajanapaNuM na rahetuM hoya to tyAM vadha karavAmAM vratabhaMga nathI. (2) jo tevA prakAranA AzayathI (nagarajana nagaramAM hoya ke nagaranI bahAra game tyAM hoya to paNa nagarajanane na mAravo evA AzayathI) gAma vagere sthaLe nagarajanapaNuM rahetuM hoya to gAmathI zuM? arthAt gAmamAM paNa nagarajana saMbaMdhI vadhavirati che. kAraNa ke tevA prakAranA puruSabhAvanI (=nagarajananA bhAvanI) nivRtti thaI nathI.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 145 (ahIM bhAva e che ke ukta dRSTAMtamAM eka ja puruSane AzrayIne naga2mAM ke nagaranI bahAra ema baMne rIte vadha virati thai zake che. jyAre trasamAM tema thai zakatuM nathI. trasamAM jIva trasapaNAmAM hoya tyAre ja vadhivarita thai zake che. AthI dRSTAMta-dArNAntikamAM viSamatA che. A ja viSayane nIcenI gAthAmAM kahe che.) (131) na ya sai tasabhAvaMmi, thAvarakAyagayaM tu so i / tamhA aNAyameyaM, muddhamaivilohaNaM neyaM // 132 // [na ca sati trasabhAve sthAvarakAyagatamasau hanti / tasmAdajJAtametat mugdhamativilobhanaM jJeyam // 132 // ] na ca sati trasabhAve naiva vidyamAna eva trasatve sthAvarakAyagatamasau hanti aparityakte trasatve sthAvarakAyagamanAbhAvAt tasmAdajJAtametat uktanyAyAdanudAharaNametat mugdhamativilobhanaM jJeyaM RjumativismayakaraM jJAtavyamiti // 132 // gAthArtha-- TIkArtha-- trasavadhanuM vrata lenAra zrAvaka jyAre jIvanuM trasapaNuM vidyamAna hoya tyAre sthAvarakAyamAM gayelA tene haNato nathI. kAraNa ke trasapaNuM vidyamAna hoya tyAre te jIva sthAvarakAyamAM jai zakato nathI. tethI hamaNAM kahyuM te rIte A dRSTAMta ahIM saMgata nathI, mAtra saraLa mativALA jIvone vismaya karanAruM jANavuM. (132) saMsAramoyabhata (gA. 933 - 953) idAnIM anyad vAdasthAnakam anne u duhiyasattA, saMsAraM pariaDaMti pAveNa / vAvAeyavvA khalu, te takkhavaNaTTayA biMti // 133 // [ anye tu duHkhitasattvAH saMsAraM paryaTanti pApena / vyApAdayitavyAH khalu te tatkSapaNArthaM bruvate // 133 // ] anye tu saMsAramocakA bruvata iti yogaH / kiM bruvata ityAha-- duHkhitasattvAH kRmipipIlikAdayaH saMsAraM paryaTanti saMsAramavagAhante pApenApuNyena hetunA yatazcaivamato vyApAdayitavyAH khalu te khalvityavadhAraNe vyApAdayitavyA eva te duHkhitasattvAH, kimarthamityAha- tatkSapaNArthaM pApakSapaNanimittamiti // 133 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 146 have bIjuM vAdasthAna gAthArtha- TIkArtha- duHkhayukta kRmi-kIDI vagere jIvo pApathI saMsAramAM bhame che. AthI pApanA nAza mATe te jIvone mArI nAkhavA ja joIe. ema bIjAo=saMsAramocako kahe che. (133) tA pANavahanivittI, no aviseseNa hoi kAyavvA / avi a suhiesu annaha, karaNijjanisehaNe doso // 134 // [tatprANavadhanivRttiH no avizeSeNa bhavati kartavyA / api ca sukhiteSu anyathA karaNIyaniSedhane doSaH // 134 // ] yasmAdevaM tat tasmAtprANavadhanivRtti vizeSeNa bhavati kartavyA apica sukhiteSu sukhitaviSaye kartavyA tavyApAdana eva doSasaMbhavAdanyathA yadyevaM na kriyate tataH karaNIyaniSedhane dossH| kartavyo hi paralokArthinA duHkhitAnAM pApakSayaH / tannivRttikaraNe pravrajyAdidAnanivRttikaraNavaddoSa ityeSa pUrvapakSaH // 134 // gAthArtha- tethI prANavadhanivRtti sAmAnyathI na karavI joie, kiMtu sukhI jIvone AzrayIne karavI joIe. anyathA kartavyanA niSedhamAM doSa thAya. TIkArtha- duHkhI jIvone to mArI ja nAkhavA joIe tethI prANavadhanI nivRtti ( koIpaNa trasa jIvano vadha na karavo ema) sAmAnyathI na karavI joie, kiMtu (sukhI trasa jIvono vadha na karavo ema) sukhI jIvone AzrayIne karavI joIe. kAraNa ke sukhI jIvone ja mAravAmAM doSa thAya, duHkhI jIvone mAravAmAM doSa na thAya. jo (sukhI trasa jIvono vadha na karavo) ema na karavAmAM Ave to je te duHkhI jIvone mArI nAkhavA e) karavA yogya teno niSedha karavAmAM doSa thAya. paralokanA arthI jIvoe duHkhIonA pApano kSaya karavo joie. du:khIonA pApakSayanI nivRtti (=virati) karavAmAM pravrajyAdinA dAnanI nivRtti karavAnI (dIkSAdine ApanArane rokavAnI) jema doSa che. A pUrvapakSa che. (134) atrottaramAhatahavahabhAve pAvakkhao tti na u aTTajhANao baMdho / tesimiha kiM pramANaM, nAraganAovagaM vayaNaM // 135 // [tathAvadhabhAve pApakSaya iti na tvArtadhyAnato bandhaH / teSAmida vi pramavi nArAyopama vavanam | zarUI]
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 147 tathA tena prakAreNa vadhabhAve vyApattikaraNe pApakSaya eva na tvArtadhyAnato bandhasteSAM duHkhitAnAmapi kiM pramANaM na kiMcidityarthaH, atrAha - nArakanyAyopagaM vacanaM nArakanyAyAnusAri vacanaM pramANamiti // 135 // ahIM uttara kahe che-- gAthArtha TIkArtha-- te rIte mArI nAkhavAmAM duHkhI jIvone pApakSaya ja thAya, ArttadhyAnathI karmabaMdha na thAya temAM zuM pramANa che ? arthAt koi pramANa nathI. ahIM pUrvapakSavAdI kahe che- nArakonA dRSTAMtane anusaranAruM vacana pramANa che. (135) etadeva bhAvayati--- tesiM vahijjamANa vi, paramAhammiasurehi aNavarayaM / rujjhANagayANa vi, na tahA baMdho jahA vigamo // 136 // [teSAM vadhyamAnAnAmapi paramAdhArmikasurairanavaratam / raudradhyAnagatAnAmapi na tathA bandho yathA vigamaH // 136 // ] teSAM nArakANAM vadhyamAnAnAM hanyamAnAnAmapi kai: paramAdhArmikasurairambAdibhiranavarataM satataM raudradhyAnagatAnAmapi na tathA bandho yathA vigamaH karmaNo duHkhAnubhavAditi gAthArthaH // 136 // A ja vicAre che-- gAthArtha TIkArtha paramAdhAmI devothI satata haNAtA nArako raudradhyAnane pAmelA hovA chatAM temane teTalo karmabaMdha thato nathI ke jeTalo du:khanA anubhavathI karmakSaya thAya che. (136) kathametannizcIyata ityatrAha naragAubaMdhavirahA, anaMtaraM taMmi aNuvavattIo / tadabhAvevi ya khavaNaM, parupparaM dukkhakaraNAo // 137 // [ narakAryurbandhavirahAdanantaraM tasminnanutpatteH / tadabhAve'pi ca kSapaNaM parasparaM duHkhakaraNAt // 137 // ] narakAyurbandhavirahAt na kadAcinnArako narakAyurbadhnAti, atraiva yuktimAhaanantaraM narakodvartanasamanantarameva tasminnaraka evAnutpatteranutpAdAt na cAvyavahitamutpadyata iti siddhAntaH, tatazca yathedaM na vadhnAti tathAnyada
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 148 pItyabhiprAyaH / tadabhAve'pi ca paramAdhArmikAdyabhAve'pi ca paGkAdipRthivISu kSapaNaM karmaNasteSAM parasparaM duHkhakaraNAdanyonyapIDAkaraNena "parasparodIritaduHkhAH" (tattvArthAdhigamasUtram 3/4) iti vacanAt nAnyanimittaM kSapaNamiti (? nAnimittaM kSapaNamiti) // 137 // A kevI rIte nizcita karI zakAya e aMge kahe chegAthArtha- anaMtara narakamAM utpatti thatI na hovAnA kAraNe narakAyunA baMdhanA abhAvathI A nizcita karI zakAya che. paramAdhAmInA abhAvamAM paNa paraspara duHkha karavAthI karmakSaya thAya che. TIkArtha- nArakonI narakamAMthI nIkaLIne tarata ja narakamAM utpatti thatI nathI. eka bhavanA vyavadhAna vinA nArako narakamAM utpanna na thAya evo siddhAMta che. AthI nArako narakAyu bAMdhatA nathI. cothI vagere pRthvImAM paramAdhAmIo na hovA chatAM nArako paraspara duHkha utpanna karIne karmakSaya kare che. cothI vagere narakamAM paraspara duHkha hoya e viSe "nArako paraspara udIrita (=narakanA jIvothI paraspara 72zata) hu: Doya che." me kyana cha. nimitta vinA bhakSaya nathI. (137) syAdapratiSThAne nAnyanimittamityetadAzaGkayAhaapaiTThANaMmi vi saMkilesao ceva kammakhavaNaM tti / na hi tayabhAvaMmi suro, tattha vi ya khavei taM kammaM // 138 // [apratiSThAne'pi saMklezata eva karmakSapaNamiti / na hi tadabhAve surastatrApi ca kSapayati tatkarma // 138 // ] apratiSThAne'pi saptamanarakapRthivInarake saMklezata eva tathotkSepanipAtajanitaduHkhAdeva karmakSapaNamiti nAnyathA, na yasmAttadabhAve saMklezAbhAve suro devastatrApi narake yathAsaMbhavaM kathaJcid gataH san cazabdAdanyatra ca saMklezarahitaH kSapayati tatkarma yatpravAhato narakavedanIyamiti // 138 // 1. sahI nAnyanimittaM kSapaNamiti se pAnA sthAne nAnimittaM kSapaNaM vo 54 hovo joie ema samajIne e pATha pramANe artha karyo che. 2. saptamanarake.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 149 apratiSThAna narakAvAsamAM anyanimitta nathI to tyAM karmakSaya kevI rIte thAya ? evI AzaMkA karIne kahe che-- gAthArtha- apratiSThAnamAM paNa saMklezathI ja karmakSaya che. deva narakamAM paNa saMklezanA abhAvamAM te karma khapAvato nathI. TIkArtha- sAtamI naraka pRthvInA apratiSThAna narakAvAsamAM paNa (utpattinA samaye) te rIte UMce uchaLavuM ane nIce patana AdithI thayelA duHkhathI ja karmakSaya thAya che, bIjI rIte nahi. koi paNa rIte narakamAM paNa gayela ke bIjA koi sthaLe gayela deva je karma narakamAM pravAhathI vedavA yogya che te karmane saMklezanA abhAvamAM khapAvato nathI. (138) upasaMharannAha-- tamhA te vahamANo, aTTajjhANAigaM jaNaMto vi / takkammakkhayaheuM, na dosavaM hoi NAyavvo // 139 // - [ tasmAttAn ghnannArtadhyAnAdikaM janayannapi / teSAM karmakSayaheturna doSavAn bhavati jJAtavyaH // 139 // ] yasmAdevaM tasmAttAn duHkhitAnprANinaH ghnan vyApAdayan ArtadhyAnAdikaM janayannapi ArtaraudradhyAnaM citraM ca saMklezaM kurvannapi teSAM karmakSayahetusteSAM duHkhitAnAM karmakSayanimittamiti kRtvA na doSavAn bhavati jJAtavyaH saMsAramocaka iti ayamapi pUrvapakSa: // 139 // pUrvapakSano upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che-- gAthArtha tethI temane haNato ArttadhyAna vagere utpanna karato hovA chatAM temanA karmakSayano hetu hovAthI doSita na jANavo. TIkArtha- saMkleza vinA karmakSaya nathI tethI du:khI jIvone haNato saMsAramocaka jo ke du:khI jIvonA Artta-raudradhyAnane ane vicitra saMklezane utpanna kare che, to paNa te duHkhI jIvonA karmakSayanuM kAraNa banato hovAthI doSita nathI. A paNa pUrva pakSa che. (139) atrottaramAha ciTThau tA iha annaM, takkhavaNe tassa ko guNo hoi / kammakkhati taM tuha, kiMkAraNagaM viNiTTiM // 140 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 150 [tiSThatu tAvadihAnyattatkSapaNe tasya ko guNo bhavati / karmakSaya iti tattava kiMkAraNakaM nirdiSTam // 140 // ] tiSThatu tAvadiha prakrame'nyadvaktavyaM tatkSapaNe duHkhitasattvakarmakSapaNe tasya kSapayiturduHkhitasattvavyApAdakasya ko guNo bhavati na hi phalamanapekSya pravartate prekSAvAniti, athaivaM manyase karmakSaya iti karmakSayo guNa ityAzaGyAha- tatkarma tava he vAdin kiMkAraNaM kiMnimittaM nirdiSTaM pratipAditaM zAstra iti // 140 // sahI uttara 4 chgAthArtha- prastutamAM bIjuM vaktavya eka bAju raho. duHkhI jIvonA karmakSayamAM karmakSaya karAvanArane zo lAbha thAya che ? jo karmakSaya (=potaan| no kSaya) me dAma che to bhaiyA 125vANu yuM che ? TIkArtha- ahIM vAdIne graMthakAre prazna pUchyo ke duHkhI jIvonA karmano kSaya thAya temAM duHkhI jIvone mArIne karmakSaya karAvanArane zo lAbha thAya che ? Ama pUchavAnuM kAraNa e che ke vicArapUrvaka pravRtti karanArA puruSo phalanI apekSA vinA pravRtti na kare. have jo tame mAranAranA karmano kSaya thAya e lAbha che ema mAno cho to he vAdI ! karmabaMdha kayA kAraNavALuM zAstramAM jaNAvavAmAM AvyuM che ? arthAt zAstramAM kayA kAraNathI karmabaMdha thAya che ema jaNAvyuM che? (14) annANakAraNaM jai, tadavagamA ceva avagamo tassa / kiM vahakiriyAi tao, vivajjao tIi aha heU // 141 // [ajJAnakAraNaM yadi tadapagamAdevApagamastasya / kiM vadhakriyayA tataH viparyayaH tasyA atha hetuH // 141 // ] ajJAnakAraNaM ajJAnanimittaM yadi etadAzaGkayAha-tadapagamAdevAjJAnanivRtterevApagamastasya nivRttistasya karmaNaH kAraNAbhAvAt kAryAbhAva iti nyAyAki vadhakriyayA tataH apratipakSatvAttasyA viparyayaH tasyA vadhakriyAyAH atha hetuvadhakriyaiveti // 141 // gAthArtha- jo ajJAna kAraNa che to ajJAnanI nivRtti thavAthI karmanI nivRtti thAya. tethI vadhakriyAthI zuM ? have jo vadhakriyAno viparyaya avadhakriyA karmabaMdhano hetu che.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 151 TIkArtha jo karmabaMdhanuM kAraNa ajJAna che to ajJAnanI nivRtti thavAthI ja karmabaMdhanI nivRtti thai jAya. kema ke kAraNano abhAva thavAthI kAryano abhAva thaI jAya evo niyama che. tethI jIvavadha karavAnuM koI prayojana nathI. kAraNa ke jIvavadha kriyA karmabaMdhanI pratipakSa nathI. jo jIvavadha kriyA karmabaMdhanI pratipakSa (=virodhI) hoya to tenAthI karmakSaya thAya. paNa jIvavadhakriyA karmabaMdhanI pratipakSa nathI. have jo tame kaho ke vadhakriyAthI karmakSaya thAya che. tethI vadhakriyAno viparyaya je avadhakriyA (=jIvono vadha na karavo) te karmanuM ( karmabaMdhanuM) kAraNa che. (141) etadAzaGkayAhamuttANa kammabaMdho, pAvai evaM niratthagA muttI / aha tassa punnabaMdho, tao vi no aMtarAyAo // 142 // [muktAnAM karmabandhaH prApnoti evaM nirarthakA muktiH / atha tasya puNyabandhaH tako'pi nAntarAyAt // 142 // ] muktAnAM karmabandhaH prApnoti tasyAvadhakriyAnimittatvAt muktAnAM cAvadhakriyopetatvAt, evaM nirarthakA muktirbandhopadrutatvAt / athaivaM manyase tasya duHkhitasattvavyApAdakasya puNyabandho guNo na tu karmakSaya ityetadAzaGkayAha-tako'pi na asAvapi guNo nAntarAyAtkAraNAditi // 142 / / AnI AzaMkA karIne kahe chegAthArtha- mukta jIvone karmabaMdha prApta thAya. e pramANe mukti nirarthaka bane. have jo tuM ema mAne ke du:khI jIvone mAranArane puNyabaMdha thAya, to te paNa guNa nathI. kema ke temane puNyabaMdhano aMtarAya thAya. TIkArtha- jo avadhakriyA karmanuM kAraNa hoya to mukta jIvone karmabaMdhano prasaMga Ave. kAraNa ke karmabaMdhanuM kAraNa avadhakriyA che. muktajIvo avadhakriyAthI yukta che. A pramANe mukti karmabaMdhanA upadravavALI hovAthI nirarthaka bane. have jo tame ema mAno ke duHkhI jIvono vadha karanArane karmakSaya nahi, kiMtu puNyabaMdha thAya, to te puNyabaMdha paNa guNarUpa nathI. kema ke temane puNyabaMdhano aMtarAya thAya. (142) etadeva bhAvayativahamANo te niyamA, kare vahapunnamaMtarAyaM se / tA kaha Nu tassa punaM, tesiM khavaNaM va heUo // 143 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 15ra [ghnan tAn niyamAtkaroti vadhapuNyAntarAyamamISAm / tatkathaM tu tasya puNyaM teSAM kSapaNavadahetukatvAt // 143 // ] jan vyApAdayaMstAn duHkhitasattvAniyamAdavazyameva karoti nirvartayati asau vyApAdakaH vadhapuNyAntarAyamamISAM duHkhitasattvAnAM jIvanto hi te'nyaduHkhitavadhena puNyaM kurvanti vyApAdane ca teSAM anyavadhAbhAvAtpuNyAntarAyaM yasmAdevaM tat tasmAtkathaM nu tasya vyApAdakasya puNyaM naivetyarthaH kutaH ahetukatvAditi yogaH / na hyanyapuNyAntarAyakaraNaM puNyaheturiti siddha eva hetuH / dRSTAntamAha-teSAMkSapaNavatteSAM duHkhitasattvAnAMvyApAdyamAnAnAM karmakSapaNavaditi, ayamatra bhAvArtha:- duHkhitasattvavyApattyA karmakSaya ityabhyupagamaH tatazca vyApAdyamAnAnAmanyavyApAdanAbhAvAdahetukatvAtkutaH karmakSaya iti // 143 // Ane ja (maranArAone puNyabaMdhano aMtarAya thAya e viSayane) vicAre che- gAthArtha- temane haNato te avazya emanA vadhapuNyanA aMtarAyane kare che. tethI tene puNya kevI rIte thAya ? kema ke koI hetu nathI. temanA karmakSayanI jema. TIkArtha- duHkhI jIvone haNato te avazya duHkhI jIvonA vadhapuNyanA=vadha nimitte thanArA puNyanA aMtarAyane kare che. ahIM bhAvArtha A che- jo teNe duHkhI jIvone mAryA na hota to jIvatA rahelA te jIvo anya jIvono vadha karIne puNyabaMdha karata. paNa teNe mArI nAkhyA tethI te jIvo anya jIvono vadha karIne puNyabaMdha karI na zakyA. Ama duHkhI jIvono vadha karanAra duHkhI jIvonA vadhapuNyanA anya jIvono vadha karIne thanArA puNyanA aMtarAyane kare che. tethI du:khI jIvone haNanArane puNyabaMdha kevI rIte thAya ? arthAt na thAya. kema ke (mahetutva =) puNyabaMdhanuM koI kAraNa nathI. anyanA puNyamAM aMtarAya karavo e puNyano hetu na bane. A pramANe mahetutva hetu siddha ja che. have daSTAMtane kahe che- temanA karmakSayanI jema. temanA=marAtA du:khI jIvonA karmanA kSayanI jema. ahIM bhAvArtha A pramANe che- vAdIe duHkhI jIvone mAravAthI mAranAranA karmano kSaya thAya ema pUrve svIkAryuM che. tenA A siddhAMta pramANe A nizcita thAya che ke, je jIvone mArI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 153 nAkhavAmAM Ave che te jIvo marAyA na hota to jIvatA rahelA te jIvo anya jIvono vadha karIne svakarmakSaya karata. paNa temane mArI nAkhavAmAM AvyA, tethI te jIvo anya jIvono vadha karIne svakarmakSaya na karI zakyA. Ama duHkhI jIvono vadha karanAra duHkhI jIvonA karmakSayanA aMtarAyane kare che. tethI duHkhI jIvone haNanArane svakarmakSaya na thAya. kAraNa ke karmakSayanuM koI kAraNa nathI. je bIjAnA karmakSayamAM aMtarAya kare tene svakarmakSaya na thAya. A pramANe duHkhI jIvone haNanArane jema svakarmakSaya na thAya, tema puthyabaMdha 59 // na thAya. (143) aha sagayaM vahaNaM ciya, heU tassa tti kiM paravaheNaM / appA khalu haMtavvo, kammakkhayamicchamANeNaM // 144 // [atha svagataM hananameva hetustasya iti kiM paravadhena / Atmaiva hantavyaH karmakSayamicchatA // 144 // ] athaivaM manyase svagatamAtmagataM hananameva jighAMsanameva hetustasya karmakSayasyaitadAzaGkayAha- iti kiM paravadhena evaM na kiMcitpavyApAdanenAtmaiva hantavyaH karmakSayamicchatA svagatavadhasyaiva tannimittatvAditi // 144 // gAthArtha- have jo potAno vadha karavo e ja karmakSayanuM kAraNa che to bIjAne haNavAthI zuM ? karmakSayanA abhilASIe svano ja vadha karavo me.. // 29 // OM sva15 04 bhakSayarnu // 29 // cha. (144) aha ubhayakkhayaheU, vahu tti no tassa tannimittAo / aviruddhaheujassa ya, na nivittI iyarabhAve vi // 145 // [athobhayakSayaheturvadha iti na tasya tannimittatvAt / aviruddhahetujasya ca na nivRttiritarabhAve'pi // 145 // ] athaivaM manyase ubhayakSayaheturvadhaHvyApAdyavyApAdakakarmakSayahetuLapAdanaM kartRkarmabhAvena tadubhayanimittatvAdasyetyetadAzayAha-naitadevaMkutastasya karmaNastannimittatvAttadviruddhavadhakriyAjanyatvAt, yadi nAmaivaM tataH kimiti atrAhaaviruddha-hetujasya ca nivRttihetutvAbhimatAviruddhakAraNajanyasya ca vastuno na nivRttirna vinAzaH itarabhAve'pi vinaashkaarnnaavirodhipdaarthbhaave'piiti||145 // gAthArtha- have jo vadha ubhayakSayano hetu che ema mAnavAmAM Ave to te na ghaTI zake. kAraNa ke karma karmakSayathI viruddha vadhakriyAthI thAya
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 154 che. aviruddha hetuthI thanArI vastuno vinAza kAraNathI aviruddha padArthanI vidyamAnatAmAM paNa vinAza na thAya. TIkArtha- have jo vAdI ema mAne ke du:khI jIvono vadha maranAra ane mAranAra e baMnenA karmakSayano hetu che. kAraNa ke vadhamAM maranAra-mAranAra baMne kAraNa che. mAranAra kartabhAvathI vadhamAM kAraNa che ane maranAra karmabhAvathI vadhamAM kAraNa che. vAdInI A mAnyatA ghaTe tevI nathI. kAraNa ke karma ( karmabaMdha) karmakSayathI viruddha evI vadhakriyAthI thAya che. ahIM A siddhAMta che ke vinAzanA kAraNa tarIke je abhimata hoya tenA avirodhI kAraNathI utpanna thanAra vastuno vinAzanuM kAraNa evA avirodhI padArthanI vidyamAnatAmAM paNa vinAza na thAya. prastutamAM AnI ghaTanA A pramANe che- vAdIne karmavinAzanA kAraNa tarIke vadhakriyA abhipreta che. karma ajJAnatAthI thAya che. vAdIe karmavinAzanA kAraNa tarIke mAnela vadhakriyA ajJAnatAnI virodhI nathI, arthAt vadhakriyA avirodhIkAraNa che. AthI ajJAnatAnA kAraNe thanAra karmano vinAzakAraNa evA avirodhI vadhanI vidyamAnatAmAM paNa nAza na thAya. karmano nAza virodhI kAraNa evA jJAnathI ja thAya. (145) etadeva bhAvayatihimajaNiyaM sIyaM ciya, avei analAo nAyavo vei / evaM aNabbhuvagame, aippasaMgo balA hoi // 146 // [himajanitaM zItamevApaityanalAt nAtapo'paiti / / pavamasyupAmetiso vIddhati || 46 //] himajanitaM zItamevApaityanalAt zItakAraNavirodhitvAdanalasya nAtapo'paiti tatkAraNAvirodhitvAdanalasya evamanabhyupagame kAraNavirodhinaH sakAzAnnivRttirityanaGgIkaraNe'tiprasaGgo balAdbhavati tannivRttivattadanyanivRttilakSaNA avyavasthA niyamenApadyata iti // 146 // Ane ja (=ukta siddhAMtane ja) vicAre che- gAthArtha- agnithI himanA kAraNe thayela ThaMDI dUra thAya, paNa Atapa dUra na thAya. A pramANe na svIkAravAmAM baLAtkArathI ati prasaMga thAya.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 155 TIkArtha- himathI thayela ThaMDI agnithI dUra thAya, kAraNa ke agni zItakAraNa himano virodhI che. Atapa agnithI dUra na thAya. kAraNa ke agni ApanA kAraNano (sUryano) avirodhI che. kAraNanA virodhIthI kAryano nAza thAya ema na svIkAravAmAM Ave to baLAtkAre atiprasaMga Ave, eTale ke avirodhI kAraNa vadhathI karmanAzanI jema karma sivAya anya vastuonA nAzarUpa avyavasthA prApta thAya, arthAt je koI kAraNathI je koI vastuno nAza thavAno prasaMga Ave. (146). etadevAhatabbhAvaMmi a jaM kiMci vatthu jatto kuo vi na havijjA / evaM ca savvabhAvo, pAvai anunavikkhAe // 147 // [tadabhAve'pi ca yatkicit vastu yato kutazcit na bhavet / evaM ca sarvAbhAvaH prApnotyanyonyApekSayA // 147 // ] tadbhAve'pi cAtiprasaGgabhAve ca yatkicidatra vastujAtaM yataH kutazcitsakAzAnna bhavet apratipakSAdapi nivRttyabhyupagamAt / atrAniSTamAhaevaM ca sati sarvAbhAvaH prApnoti azeSapadArthAbhAva Apadyate, kuto 'nyonyApekSayA avirodhinamapyanyamapekSyAnyasya nivRttiranyaM vAnyasyeti shuunytApaririti | 247 || Ane ja (=avyavasthAne ja) vicAre che- gAthArtha- atiprasaMga thavAmAM je koI vastu je koI vastuthI na thAya. ema thatAM anyonyanI apekSAe sarva vastuno abhAva thAya. TIkArtha- atiprasaMga thAya to je koI vastu je koI vastuthI na thAya=vinAza pAme. kAraNa ke avirodhIthI paNa vinAzano svIkAra karAyo che. je koI vastuthI je koI vastu vinAza pAme to thatA aniSTane kahe che- avirodhI paNa anya vastuthI anya vastuno nAza thAya. vaLI avirodhI anya vastuthI anya vastuno nAza thAya... ema sarva vastuno abhAva thAya. A pramANe zUnyatAnI prApti thAya. (147) aha taM aheugaM ciya, kahaM nu atthi tti avagamo kaha ya / nAgAsamAiyANaM, kuovi siddho iha viNAso // 148 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 156 [atha tadahetukameva kathaM tvastIti apagamaH kathaM ca / nAkAzAdInAM kutazcitsiddha iha vinAzaH // 148 // ] athaivaM manyase tatkamahitukameva nirhetukamevetyetadAzaGkyAha- kathaM tvastIti naivAsti tadahetutvAt kharaviSANAdivat, AkAzAdinA ahetukena satA vyabhicAramAzaGkyAha- apagamaH kathaM vinAzazca kathamasyeti etadeva bhAvayati nAkAzAdInAM nAkAzadharmAstikAyaprabhRtInAM kutazcillakuyadeH siddha iha vinAza: ahetukatvena nityatvAditi // 148 // gAthArtha-- have jo vAdI ema kahe ke karma ahetuka che to karmanuM astitva kevI rIte hoya, ane karmano nAza kevI rIte thAya ? AkAza vagereno nAza koi kAraNathI siddha nathI. TIkArtha-- jo karmanuM (=karmanI utpattinuM) koi kAraNa ja na hoya to khaviSANanI jema karmanuM astitva ja na hoya. jema khaviSANanI utpattinuM koi kAraNa nathI to A jagatamAM kharaviSANanuM astitva ja nathI. tevI ja rIte karmanuM koi kAraNa na hoya to karmanuM A jagatamAM astitva ja na hoya. pUrvapakSa-- AkAza vagerenuM koi kAraNa nathI, chatAM te padArthonuM astitva che-te padArtho jagatamAM che. uttara- AkAza-dharmAstikAya vage2e ahetuka hovA chatAM temanuM astitva bhale che, paNa temano vinAza nathI. ahetuka vastuno kyAre ya nAza na thAya. ethI ja AkAza vagereno lAkaDI vagere koi vastuthI vinAza thato nathI=AkAza vagere sadA hoya che. (148) ittu cciya aphalattA, no kAyavvo vahu tti jIvANaM / vahaheugaM ciya tayaM, kahaM nivittI tao tassa // 149 // [ ato'pi aphalatvAt na kartavyo vadho jIvAnAm / vadhahetukameva tat kathaM nivRttistatastasya // 149 // ] 1. nityaM sattvamasattva vA-tonyAnapekSAt / apekSAto hi bhAvAnAM, kAdAcitkatvasaMbhavaH // anya hetuonI apekSA na rAkhavAvALo padArtha sadA hoya, athavA sadA na hoya. anya kAMraNonI apekSAthI ja padArthamAM kyAreka hovApaNuM hoya. (yogabiMdu-477)
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 157 ato 'pi cAhetukakarmAvinAzitvena aphalatvAt karmakSayaphalazUnyatvAt na kartavyo vadho jIvAnAmiti / vadhahetukameva tatsyAdvadhanimittameva tatkarmetyetadAzaGkhyAha-kathaM kena prakAreNa nivRttiAvRttistatastasmAdvadhAttasya karmaNaH na hi yadyato bhavati tattata eva na bhavati bhavanAbhAvaprasaGgAditi // 149 // gAthArtha- AthI paNa phalarahita hovAthI jIvono vadha na karavo joIe. jo karma vadhahetuka che, to vadhathI karmanI nivRtti kevI rIte thAya? arthAtu na thAya. TIkArtha- karma ahetuka che=kAraNarahita che, tethI karmano vinAza thato nathI. AthI vadha karmakSayarUpa phalathI rahita che, arthAt vadha karavA chatAM karmakSayarUpa phaLa maLatuM nathI. Ama vadha phaLarahita hovAthI jIvono vadha na karavo joie. have jo vAdI ema kahe ke karma vadhahetuka che, eTale ke karmanuM kAraNa vadhe che. to vadhathI karmanI nivRtti na thAya. je jenAthI utpanna thAya teno tenAthI ja nAza na thAya. jo ema thAya to astitvanA abhAvano prasaMga Ave. kAraNa ke jenAthI utpanna thAya tenAthI ja nAza pAme. eTale vastu rahe ja nahi. (149) tamhA pANavahovajjiyassa kammassa khavaNaheuttA / tavviI kAyavvA, saMvararUva tti niyameNaM // 150 // [tasmAtprANavadhopArjitasya karmaNaH kSapaNahetutvAt / taditiH kartavya saMvarati niyamana 210 li] yasmAdevaM vadhahetukameva tasmAtprANavadhopArjitasya karmaNaH kSapaNahetutvAttadviratirvadhaviratiH kartavyA saMvararUpeti vadhavirativizeSaNA niymenaavazyati | 250 | gAthArtha- karma vadhahetuka hovAthI ( karmabaMdha vadhanA kAraNe thato hovAthI) saMvararUpa prANavadhavirati avazya karavI joIe. kAraNa ke prANavadha virati prANavadhathI upArjita karmanA kSayanuM kAraNa che. (15) i - suhiesu vi vahaviraI, kaha kIr3a natthi pAvamaha tesu / punakkhao vi hu phalaM, tabbhAve muttivirahAo // 151 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 158 [sukhiteSvapi vadhaviratiH kiM kriyate nAsti pApamatha teSu / puNyakSayo'pi phalameva tadbhAve muktivirahAt // 151 // ] sukhiteSvapi prANiSu vadhaviratirvyApAdananivRttiH kiM kriyate bhavadbhirnAsti pApaM kSapaNIyamatha teSu sukhiteSu puNyanimittatvAtsukhasya etadAzaGkayAhapuNyakSayo'pi tadvayApattijanitaH phalameva atasteSvapi vadhaviratiprasaGgaH kathaM puNyakSayaH phalaM tadbhAve puNyabhAve muktivirahAt mokSAkhyapradhAnaphalAbhAvAt puNyApuNyakSayanimittatvAttasyeti // 151 // vaNI gAthArtha-prazna- sukhI jIvone AzrayIne vavirati zA mATe karAya che ? uttara- sukhI jIvomAM pApa nathI mATe. puNyakSaya paNa phaLa ja che. kAraNa ke puNyanA sadbhAvamAM mukti thatI nathI. TIkArtha- sukhI jIvone AzrayIne vavirati zA mATe karAya che ? evA praznanA uttaramAM vAdI kahe che ke pApanAza karavA yogya che. sukhI jIvomAM pApa nathI. sukhanuM kAraNa puNya che. sukhI jIvomAM pApa nathI mATe sukhI jIvone AzrayIne vadhuvirati karAya che. vAdInA AvA uttaranA anusaMdhAnamAM graMthakAra kahe che ke (puNya paNa kSaya karavA yogya che. AthI) sukhInA vadhathI thayela puNyakSaya paNa phaLa ja che. AthI sukhI jIvone AzrayIne karelI vaviratithI puNyakSaya phaLa kevI rIte thAya ? arthAt na thAya. puNyanA sadbhAvamAM mukti=mokSa nAmanuM pradhAnaphaLa na thAya. kAraNa ke mukti puNya-pApa baMnenA kSayathI thAya. (151) aha taM sayaM ciya tao, khavei iyaraM pi kiM na emeva / kAleNaM khavai cciya, uvakkamo kIrai vaheNa // 152 // [atha tatsvayameva takaH kSapayati itaradapi kiM na evameva / kAlena kSapayatyeva upakramaH kriyate vadhena // 152 // ] athaivaM manyase tatpuNyaM svayameva taka AtmanaivAsau sukhitaH kSapayatyanubhavenaiva vedayatItyetadAzaGkayAha-- itaradapi pApaM kiM na evameva kiM na svayameva duHkhitaH kSapayati kSapayatyevetyarthaH / athaivaM manyase kAlena pradIrgheNa kSapayatyeva
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 159 nAtrAnyathAbhAva upakramaH kriyate vadhena tasyaiva pradIrghakAlavedyasya pApasya svalpakAlavedyatvamApAdyate vyApattikaraNeneti // 152 // gAthArtha- te puNyane svayameva khapAve che, to du:khI pApane paNa e pramANe ja zuM na khapAve ? duHkhI dIrdhakALathI khapAve ja che, vadhathI upakrama karavAmAM Ave che. TIkArtha- have jo tame ema mAno cho ke sukhI jIva puNyane svayameva khapAve che anubhavathI ja vede che, arthAt bhogavIne ja khapAve che, to duHkhI jIva pApane paNa e pramANe ja=bhogavIne zuM na khapAve ? have jo tame ema mAno cho ke duHkhI dIrghakALathI khapAve ja che, paNa vadhathI upakrama karavAmAM Ave che, eTale ke atizaya ghaNA kALathI bhogavavA yogya pApane vadha karavA vaDe atyaMta alpa kALathI bhogavI zakAya tevuM karavAmAM Ave che. (152) etadAzaGkayAhaiyarassa kiM na kI, suhINa bhogaMgasAhaNeNevaM / na guNa tti taMmi khavie, suhabhAvo ceva tattutti // 153 // [itarasya kiM na kriyate sukhino bhogAGgasAdhanena evaM / na guNa iti tasmin kSapite sukhabhAvAdeva taditi // 153 // ] itarasyeti puNyasya kiM na kriyate upakramaH sukhinA bhogAGgasAdhanena kAzmIrAdeH kuGkumAdisaMpAdanena / athaivaM manyase evamupakramadvAreNa na guNa iti tasminpuNye kSapite kutaH sukhabhAvAdeva tat iti tataH puNyAtsukhasyaiva praduvati | zarU || A (kapApano upakrama karAya che e) AzaMkA karIne kahe chegAthArtha- sukhI jIvone bhoganAM sAdhano pamADavA vaDe zuM puNyano upakrama na karAya ? puNyathI sukha thatuM hovAthI ja e pramANe puNya khapAvya chate guNa nathI. TIkArtha- sukhI jIvone bhoganAM kAzmIra deza vagerenuM kezara vagere sAdhano pamADavA dvArA zuM puNyano upakrama na karAya ? arthAt karAya. have jo tame ema mAno cho ke puNyathI sukhano anubhava thato hovAthI ja e pramANeaupakramathI puNyane khapAvavAmAM guNa=lAbha nathI. (153)
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 160 etadAzaGkayAha-- niruvamasukkho mukkho, na ya sai punne tao tti kiM na guNo / pAvodayasaMdiddho, iyaraMmi u nicchao ke // 154 // [nirupamasaukhyo mokSaH na ca sati puNye taka iti kathaM na guNaH / pApodayasaMdigdha itarasmin tu nizcayaH kena // 154 // ] nirupamasaukhyo mokSaH sakalAbAdhAnivRtterubhayasiddhatvAnna ca sati puNye tako'sau puNyakSayanimittatvAttasyeti evaM kathaM na guNaH puNyopakramakaraNe guNa eva / athaivaM manyase pApodayasaMdigdho 'sau na hyatra nizcaya upakrameNa puNye kSapite tasya mokSa eva bhaviSyati na tu pApodaya iti, etadAzaGkayAhaitarasmin tu duHkhitapApakSapaNe nizcayaH kena yaduta tasyaivamevArtho na punaranartha kRti // 4 // A (=puNyane khapAvavAmAM guNa nathI evI) AzaMkA karIne kahe che-- gAthArtha-- mokSa nirupama sukhavALo che. puNya hoya tyAM sudhI mokSa nathI. tethI zuM guNa nathI ? upakrama pApodayathI saMdigdha che. duHkhI jIvanA pApane khapAvavAmAM nizcaya konAthI thAya ? TIkArtha-- mokSa anupama sukhavALo che. kAraNa ke mokSamAM sarva duHkhonI nivRtti thAya che e vAdI-prativAdI ubhayane saMmata che. puNya hoya tyAM sudhI mokSa na thAya. kAraNa ke mokSa puNyanA kSayathI thAya che. AthI puNyano upakrama karavAmAM guNa kema nathI ? arthAt guNa ja che. have jo tame ema mAno cho ke puNyano upakrama pApodayanA saMdehavALo che, eTale ke upakramathI puNyano kSaya karyo chate te jIvano mokSa ja thaze, pApodaya nahi thAya evo nizcaya nathI. to du:khI jIvanA pApano kSaya karyo chate zAnAthI nizcaya karI zakAya ke tene A pramANe ja phaLa maLaze ane koi anartha nahi thAya, arthAt tenA pApano kSaya karyA pachI navA pApano udaya nahi ja thAya evo nizcaya karI zakAto nathI. (154) etadeva bhAvayati-- duhio vi naragagAmI, vahio so avahio bahU ane / vahiUNa na gacchijjA, kayAi tA kaha na saMdeho // 155 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 161 [duHkhito'pi narakagAmI hataH so 'hato bahUnanyAn / hatvA na gacchet kadAcit tasmAtkathaM na saMdehaH // 155 // ] duHkhito'pi matsyabandhAdirnarakagAmI hataH san kadAcitsyAditi yogaH narakasaMvartanIyasya karmaNaH AsakalanasaMbhavAt vedyamAnopakrame ca tadudayaprasaGgAt sa evAhato'vyApAditaH san bahUnanyAn duHkhitAn hatvA tvanmatenaiva pApakSayAnna gacchet kadAcit yasmAdevaM tasmAtkathaM na saMdehaH duHkhitapApakSapaNe'pi saMdeha eveti // 155 // Ane (duHkhInA pApano kSaya karavAmAM paNa saMdeha che e viSayane) ja vicAre che- gAthArtha-- du:khI paNa haNAyo chato narakagAmI thAya, nahi haNAyelo te ja anya ghaNAne mArIne kyAreka narakamAM na jAya. AthI saMdeha kaima nathI ? TIkArtha-- du:khI paNa macchImAra vagere jIva haNAyo chato kyAreka narakamAM jAya. kAraNa ke na2kamAM bhogavavA yogya karmanuM upArjana karyuM hoya, ane hamaNAM bhogavAtA karmano upakrama thAya tyAre teno udaya thAya. nahi haNAyela te ja jIva tamArA mate ja ghaNA du:khI jIvone haNIne tenA pApano kSaya thavAthI kyAreka narakamAM na jAya. A pramANe hovAthI du:khI jIvanA pApano kSaya karavAmAM paNa saMdeha ja che. (155) adhunA prAgupanyastaM nArakanyAyamadhikRtyAha-- neraiyANa vi taha dehaveyaNAtisayabhAvao pAyaM / nAIvasaMkileso, samohayANaM va vinneo // 156 // [nArakANAmapi tathA dehavedanAtizayabhAvataH prAyaH nAtIvasaMklezaH samavahatAnAmiva vijJeyaH // 156 // ] nArakANAmupyudAharaNatayopanyastAnAM tathA tena prakAreNa narakavedanIyakarmodayajanitena dehavedanAtizayabhAvataH zarIravedanA / yAstIvrabhAvena prAyo bAhulyena nAtIvasaMklezaH krUrAdipariNAmalakSaNaH samavahatAnAmiva vijJeyaH vedanAtizayenAntaHkaraNavyApArAbhibhavAditi // 156 // have pUrve (gAthA 135 vageremAM) mUkelA nArakanA dRSTAMtane AzrayIne uhe che
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 162 gAthArtha nArakone paNa tevA prakAranI atizaya zarIra vedanAthI prAya: samudraghAtane pAmelAonI jema atizaya saMkleza na hoya.' TIkArtha- pUrve daSTAMtarUpe mUkelA nArakone paNa tevA prakAranI=narakamAM bhogavavA yogya karmonA udayathI thayelI tIvra zarIra vedanAthI prAyaH krAdi pariNAmarUpa tIvra saMkleza na hoya. konI jema ? samudraghAtane pAmelA jIvonI jema. samuddaghAtane pAmelA jIvone jema atizaya vedanAthI aMtaHkaraNanA vyApArano parAbhava thavAthI, arthAtu atizaya vedanAnA kAraNe aMtaHkaraNathI zUnya banI javAthI, atizaya saMkleza na hoya tema narakanA jIvone paNa tIvra zArIrika vedanAnA kAraNe aMta:karaNathI zUnya banI javAnA kAraNe atizaya saMkleza na hoya. (156) etadevAhaittha vi samohayA mUDhaceyaNA veyaNANubhavakhinnA / taMmittacittakiriyA, na saMkilissaMti annattha // 157 // [atrApi samavahatA mUDhacetanA vedanAnubhavakhinnAH / tanmAtracittakriyA na saMklizyante anyatra // 157 // ] atrApi tiryagloke samavahatA vedanAsamudghAtenAvasthAntaramupanItA mUDhacetanA viziSTasvavyApArAkSamacaitanyA vedanAnubhavakhinnAH tIvravedanAsaMvedanena zrAntAH tanmAtracittakriyA vedanAnubhavamAtracittavyApArA na saMklizyante na rAgAdipariNAmaM yAnti anyatra stryAdau tatraiva nirodhAditi // 157 // Ane (=tIvravedanAnA kAraNe atisaMkleza na hoya e viSayane) ja vicAre che- gAthArtha- ahIM paNa samughAtane pAmelA, mUDha cetanAvALA, vedanAnA anubhavathI khinna, tanmAtracittakriyAvALA jIvo bIjI vastumAM saMkleza pAmatA nathI. TIkArtha- ahIM paNa=tiryam lokamAM paNa. samuAtane pAmelA vedanA samughAtathI avasthAMtarane (=svAbhAvika avasthAthI anya avasthAne) pamADAyelA. 1. pUrve gAthA 138 vageremAM pUrvapakSa vAdIe "saMklezathI ja karmakSaya thAya" evo potAno mata nArakonA daSTAMtathI sthApita karyo hato. tenuM ahIM khaMDana kare che.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 163 mUDha cetanAvALA potAno viziSTa vyApAra karavA mATe asamartha caitanyavALA. vedanAnA anubhavathI khinna=tIvra vedanAnA saMvedanathI thAkI gayelA. tanmAtracittakriyAvALA=vedanAnA anubhavamAM ja citta vyApAravALA, arthAt vedanAmAM ja cittavALA. bIjI vastumAM saMkleza pAmatA nathI=strI vageremAM rAgAdi pariNAmane pAmatA nathI. kAraNa ke citta vedanAnA anubhavamAM ja rokAyeluM che. (157) tA tivvarAgadosAbhAve baMdho vi payaNuo tesiM / sammohao cciya tahA, khao vi NegaMtamukkoso // 158 // [tattIvrarAgadveSAbhAve bandho'pi pratanusteSAm / mota pava tathA lokapi saikAno 218 ll] yasmAdevaM tat tasmAt tIvrarAgadveSAbhAve bandho'pi pratanusteSAM samavahatAnAM nimittadaurbalyAt sammohata eva tathA kSayo'pi bandhasya naikAntotkRSTasteSAM samyagjJAnAdiviziSTatatkAraNAbhAvAditi // 158 // gAthArtha tethI temane tIvrarAga-dveSanA abhAvamAM baMdha paNa alpa hoya tathA saMmUDhatAthI ja kSaya paNa ekAMte utkRSTa na hoya. TIkArtha- (samuddaghAtamAM tIvra saMkleza na hoya) tethI samuddhAtane pAmelA jIvone tIvra rAga-dveSanA abhAvamAM karmabaMdha paNa alpa hoya. kAraNa ke nimitta durbaLa che. (karmabaMdhanuM mukhya kAraNa rAga-dveSa che. rAgadveSa tIvra nathI. mATe nimitta durbaLa che.) tathA saMmUDhatAthI ja temane karmakSaya paNa ekAMte utkRSTa na thAya. kAraNa ke karmakSayanA samyajJAnAdi viziSTa kAraNono abhAva che. (158) yathA notkRSTakSayastathA cAhajaM neio kammaM, khavei bahuAhi vAsakoDIhiM / tannANI tihi gutto, khavei UsAsamitteNa // 159 // [yanArakaH karma kSapayati bahvIbhirvarSakoTIbhiH / tajjJAnI tisRbhirgutaH kSapayatyucchAsamAtreNa // 159 // ]
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 164 yannArakaH karma kSapayati bahvIbhirvarSakoTIbhistathA duHkhitaH san kriyAmAtrakSapaNAt tajjJAnI tisRbhirguptibhirguptaH kSapayatyucchvAsamAtreNa saMvegAdizubhapariNAmasya tatkSayahetostIvratvAt // 159 // je pramANe utkRSTa karmakSaya thato nathI te pramANe kahe che-- gAthArtha- nAraka ghaNA kroDo varSothI jeTalAM karmo khapAve che, teTalAM karmo traNa guptiothI gupta jJAnI ucchvAsa mAtrathI khapAve che. TIkArtha- te rIte duHkhI thayelo nA2ka mAtra kriyAthI (-duHkha sahavAnI kriyAthI) karmo khapAve che. jJAnI zubha pariNAmathI karmo khapAve che. jJAnIno karmakSayano hetu saMvegAdi zubha pariNAma tIvra hoya che. (159) nigamayannAha eeNa kAraNeNaM, neraiyANaM pi pAvakammANaM / taha dukkhiyANa vi ihaM, na tahA baMdho jahA vigamo // 160 // [ etena kAraNena nArakANAmapi pApakarmaNAm / tathA duHkhitAnAmapIha na tathA bandho yathA vigamaH // 160 // ] etenAnantaroditena kAraNena nArakANAmapi pApakarmaNAM tathA tena prakAreNa duHkhitAnAmapIha vicAre na tathA bandho yathA vigamaH prAyo raudradhyAnAbhAvAditi // 160 // upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che-- gAthArtha-- TIkArtha-- ahIM hamaNAM kahelA kAraNathI pApakarmanA udayavALA ane te rIte du:khayukta nArakone paNa teTalo karmabaMdha thato nathI ke jeTalo karmakSaya thAya che. kAraNa ke prAyaH raudradhyAnano abhAva hoya che. (160) aha u tahAbhAvapi hu, kuNai vahaMto na annahA jeNa / tA kAyavvo khu tao, no tappaDivakkhabaMdhAo // 161 // [atha tu tathAbhAvamapi karoti ghnanneva nAnyathA yena / tatkartavya eva tako no tatpratipakSabandhAt // 161 // ] athaivaM manyase tathAbhAvamapi sammohabhAvamapi pratanubandhena karmakSayahetuM karoti ghnanneva vyApAdayanneva nAnyathA yena kAraNena tat tasmAtkartavya eva
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 165 tako vadha ityAzaGkayAha - no naitadevaM tatpratipakSabandhAdbadhapratipakSo'vadhastasmAdbandhAdanyathAvadhAttatkSayAnupapattiravirodhAditi // 169 // gAthArtha-- have je kAraNathI saMmUDhatAne paNa haNato ja te kare che, te kAraNathI vadha karavA yogya che. A barobara nathI. kema ke vadhanA pratipakSathI baMdha thAya. TIkArtha- 158 vage2e gAthAomAM evA bhAvanuM kahevAmAM AvyuM che ke saMmUDhatAnA kAraNe nArakone pApabaMdha alpa thAya che, karmakSaya adhika thAya che. A vAtane lakSyamAM rAkhIne ahIM vAdI ema kahe che ke vadha karanAra jIva vadhyamAM saMmUDhatA utpanna kare che. saMmUDhatAnA kAraNe tene karmabaMdha alpa thAya, karmakSaya adhika thAya. saMmUDhatA vadha karavAthI ja thAya. vAdInI A mAnyatAne lakSamAM rAkhIne graMthakAra ahIM kahe che ke-- have jo tame ema mAno ke alpabaMdha dvArA karmakSayanuM kAraNa evI saMmUDhatAne paNa haNato ja te kare che. haNato ja te kare che eno artha e che ke haNavA sivAya bIjI rIte saMmUDhatAne karato nathI, arthAt haNavA sivAya bIjI rIte samUDhatA utpanna karI zakAya tema nathI. AthI vadha karavA yogya che. ahIM graMthakAra javAba Ape che ke, A barobara nathI. kAraNa ke vadhane karmakSayanuM kAraNa mAnavAmAM vadhano pratipakSa (=virodhI) je avadha, tenAthI karmabaMdha thAya. (A viSaya pUrve gAthA 141 vageremAM jaNAvyo che.) jo avadha (=vadhAbhAva)thI karmabaMdha na mAnavAmAM Ave to vadhathI karmakSaya ghaTI zake nahi. AmAM (=avadhathI karmabaMdha na mAnavAmAM) vadhathI karmakSaya na ghaTe temAM koi virodha nathI. (161) evaM ca muttabaMdhAdao ihaM puvvavanniyA dosA / aNivAraNijjapasarA, abbhuvagayabAhagA niyamA // 162 // [evaM ca muktabandhAdaya iha pUrvavarNitA doSAH / anivAritaprasarA abhyupagamabAdhakA niyamena // 162 // ] evaM cAvadhAd bandhApattau muktabandhAdaya iha pUrvavarNitA doSA anivAritaprasarA abhyupagamabAdhakA vadhAtkarmakSaya ityaGgIkRtavirodhino niyamena avazyaMtayeti // 162 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 166 gAthArtha- A pramANe pUrve varNavelA muktabaMdha vagere doSo, ke je doSo svIkRtanA avazya bAdhaka che, te doSono prasara rokI na zakAya. TIkArtha- A pramANe=avadhathI baMdhanI prApti thaye chate. muktabaMdha- muktajIvone paNa karmano baMdha thAya. svIkRtanA=vadhathI karmakSaya thAya vagere svIkArela pakSanA. prasaraphelAvo. avadhathI baMdhanI prApti thatAM mukta jIvone paNa karmabaMdha thAya vagere doSo Ave. A doSonuM 141 vagere gAthAomAM varNana karyuM che. muktabaMdha vagere doSo pote svIkArelA "vadhathI karmakSaya thAya" vagere pakSanA bAdhaka che. AvA muktabaMdha vagere doSono phelAvo avadhathI baMdhanI prApti thatAM rokI zakAya nahi. (162) upasaMharannAha-- iya evaM puvvAvaralogavirohAidosasayakaliyaM / muddhajaNavimhayakaraM, micchattamalaM pasaMgeNaM // 163 // [iti evaM pUrvAparalokavirodhAdidoSazatakalitam / mugdhajanavismayakaraM mithyAtvamalaM prasaGgena // 163 // ] iti evametatpUrvAparalokavirodhAdidoSazatakalitaM mugdhajanavismayakaraM saMsAramocakamataM mithyAtvaM alaM paryAptaM prasaGgeneti // 163 // upasaMhArakaratA graMthakAra kahe che-- gAthArtha-- A pramANe pUrvAparanA (=AgaLa-pAchaLanA) lokavirodha vagere seMkaDo doSothI yukta ane mugdha lokane vismaya pamADanAro A saMsA2mocaka mata asatya che. prAsaMgika varNana ATaluM basa che. (163) AgaMtuka doSavAda (gA. 164-105) adhunAnyad vAdasthAnakamAha anne AgaMtugadosasaMbhavA biMti vahanivittIo / doha vi jANa pAvaM samayaMmi adiTThaparamatthA // 164 // [anye AgantukadoSasaMbhavAt bruvate vadhanivRtteH / dvayorapi janayoH pApaM samaye adRSTaparamArthAH // 164 // ]
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 167 anye vAdinaH AgantukadoSasaMbhavAtkAraNAt bruvate kiM vadhanivRtteH sakAzAt dvayorapi janayoH pratyAkhyAtRpratyAkhyApayitroH pApaM samaye Agame adRSTaparamArthA anupalabdhabhAvArthA iti // 164 // * have bIjuM vAdasthAnA gAthArtha- Agama saMbaMdhI paramArthane nahi jANanArA bIjA vAdIo AgaMtuka (=vadhavirati karavAnA kAraNe thanArA) doSonI saMbhAvanAthI vadhanivRttithI paccakakhANa karanAra ane paccakakhANa karAvanAra e baMne bhAnavone 5 / 5 thAya sema . (164) AgantukadoSasaMbhavamAhasavvavahasamattheNaM, paDivannANuvvaeNa siMhAI / No ghAio tti teNaM, tu ghAito jugapahANo u // 165 // [sarvavadhasamarthena pratipannANuvratena siMhAdiH / na ghAtita iti tena tu ghAtito yugapradhAnastu // 165 // ] sarvavadhasamarthana siMhAdikrUrasattvavyApAdanakSameNa pratipannANuvratena satA siMhAdiH siMhaH zarabho vA na ghAtita iti tena tu siMhAdinA ghAtito yugapradhAno 'nuyogadhara eka evAcAryaH saMbhavatyetaditi // 165 // AgaMtuka doSonA saMbhavane kahe chegAthArtha- siMha-zarama vagere prANIne mAravA mATe samartha evA aNuvrata svIkAranAre siMha-zarama vagerene (niyamanA kAraNe) na mAryo. te siMha Adie yugapradhAnane mAryo. A yugapradhAna anuyogadhara eka ja AcArya hatA, arthAt bIjA koI anuyogadhara AcArya na hatA. A saMbhavI : cha. (165) tatto titthuccheo, dhaNiyamaNattho pabhUyasattANaM / tA kaha na hoi doso, tesimiha nivittivAdINaM // 166 // [tataH tIrthocchedaH atyarthaM anarthaH prabhUtasattvAnAm / tat kathaM na bhavati doSaH teSAmiha nivRttivAdinAm // 166 // ] 1. zarabha=aSTApada. ATha pagavALo A pazu siMhano zatru che.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 168 tatastasmAdAcAryaghAtAttIrthocchedaH dhanitamatyarthamanarthaH prabhUtasattvAnAM darzanAdyanavAptyA mumukSUNAM yatazcaivaM tat tasmAt kathaM na bhavati doSaH teSAM pratyAkhyAtRpratyAkhyApayitRRNAM iha vinAzakaraNe nivRttivAdinAM bhavatyeveti // 166 // gAthArtha AcAryanA ghAtathI tIrthano viccheda thAya. tethI mumukSuone samyagdarzanAdinI prApti na thavAthI ghaNA jIvone ghaNo anartha thAya. tethI vinAza karavAmAM nivRttivAdI evA pratyAkhyAna karanArAone ane pratyAkhyAna karAvanArAone doSa kema na thAya ? arthAt doSa thAya ja. na (196) tamhA neva nivittI, kAyavvA avi ya appaNA ceva / addhociyamAlociya, aviruddhaM hoi kAyavvaM // 167 // [tasmAt naiva nivRttiH kAryA api cAtmanaiva / adghocitamAlocya aviruddhaM bhavati kartavyam // 167 // ] yasmAdevaM tasmAnnaiva nivRttiH kAryA api cAtmanaivAddhocitaM kAlocitamAlocya aviruddhaM bhavati kartavyaM yadyasyAmavasthAyAM paralokopakArIti eSaH pUrvapakSa: // 167 // gAthArtha-- tethI vadhavarita na ja karavI joie. jAte ja kALane ucita vicArIne je aviruddha hoya te karavuM joie, arthAt je avasthAmAM je parajanane upakArI hoya te karavuM joie. A pUrvapakSa che. (167) atrottaramAha sIhavaharakkhio so, uDDAhaM kiMpi kahavi kAUNaM / kiM appaNo parassa ya, na hoi avagAraheu ti // 168 // [siMhavadharakSito'sau uDDAhaM kimapi kathamapi kRtvA / kimAtmanaH parasya ca na bhavatyapakAraheturiti // 168 // ] evamapi doSasaMbhave nanvidamapi saMbhavati / siMhavadharakSito 'sAvAcArya uDDAhamupaghAtaM kimapi yoSidAsevanAdikaM kathamapi kliSTakarmodayAt kRtvA kimAtmano'bodhilAbhanivartanIyakarmabaMdhahetutvena dervipariNAmakaraNena na bhavatyapakAraheturbhavatyeveti // 168 // ca zrAvakA ahIM uttara kahe che--
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 169 gAthArtha- siMhathI rakSAyelA te AcArya koIpaNa rIte kaMI paNa uDDAha karIne potAnA ane paranA apakAranA hetu zuM na bane ? TArtha- 8o sApramANe (=qdhavitimai) 59 hoSa saMbhava cha, to mA 59 // (=ve DevAze te 59) saMbhave che. siMhavadhathI rakSAyelA te AcArya koI paNa rIte kliSTa karmanA udayathI zAsanano uddAha thAya tevuM strIsevana Adi kaMI paNa (anucita) kare. AvuM kArya potAne bhavAMtaramAM bodhino lAbha na thAya tevA karmabaMdhanuM kAraNa che, ane zrAvaka vagerenA vipariNAmane karanAruM che. AthI te AcArya zuM potAnA ane paranA apakAranA hetu na bane ? arthAt bane 4. (168) kiM iya na titthahANI, kiM vA vahio na gacchaI narayaM / sIho kiM vA sammaM, na pAvaI jIvamANo u // 169 // [kimevaM na tIrthahAniH kiM vA vadhito na gacchati narakam / siMhaH kiM vA samyaktvaM na prApnoti jIvan tu // 169 // ] kimevaM na tIrthahAnistIrthahAnireva / kiM vA vadhito vyApAditaH krUrAzayatvAnna gacchati narakaM siMho gacchatyeva / kiM vA samyaktvaM na prApnoti jIvan siMho'tizayavatsAdhusamIpe saMbhavati prAptiriti // 169 // gAthArtha- TIkArtha- zuM A pramANe tIrthahAni na thAya ? thAya ja. athavA marAyelo siMha krUra AzayathI narakamAM na jAya? jAya ja. athavA jIvato te siMha atizayavALA sAdhunI pAse samyakatvane na pAme? arthAt sabhyatvanI prati saMbhave cha. (168) kiM vA teNAvahio, kahiMci ahimAiNA na khajjejjA / so tA ihaMpi doso, kahaM na hoi tti ciMtamiNaM // 170 // [kiM vA tenAhataH kathaJcit ahyAdinA na khAdyeta / sa tasmAdihApi doSaH kathaM na bhavatIti cintyamidam // 170 // ] kiMvA tena siMhenAhato'vyApAditaH san kathaJcid rajanyAM pramAdAdahyAdinA sarpaNa gonasena vA na khAdyeta sa AcAryaH saMbhavati sarvametat yasmAdevaM tasmAdihApi doSo bhavadabhimataH kathaM na bhavatIti cintyamidaM vicAraNIyametaditi // 170 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 170 gAthArtha- TIkArtha zuM siMhathI na haNAyelA AcArya koi paNa rIte rAte pramAdathI sarpa ke gonasa` AdithI na khavAya=daMzAya ? A badhuM saMbhave che. tethI ahIM paNa (=vadhanI anivRttimAM paNa) tamoe svIkArela doSa kema na thAya ? arthAt thAya. AthI A vicAravuM. (170) yatazcaivamataH ' savvapavittiabhAvo, pAvai evaM tu annadANe vi / tatto visUiyAI, na saMbhavaMtittha kiM dosA // 171 // [sarvapravRttyabhAvaH prApnotyevaM tu annadAne'pi / tataH visUcikAdayaH na saMbhavantyatra kiM doSAH // 171 // ] sarvapravRttyabhAvaH prApnotyevamAgantukadoSasaMbhavAt evaM ca satyannadAne'pi na pravartitavyaM / apizabdAdadAne'pi / tato'nnadAnAdervisUcikAdayo visUcikA maraNaM, adAne pradveSato dhanaharaNavyApAdanAdayo na saMbhavantyatrAnnadAnAdau ji oSAH ? saMbhavantyaveti // 7o || A pramANe hovAthI gAthArtha-- A pramANe to sarva pravRttino abhAva prApta thAya. annadAnamAM paNa annadAnathI visUcikA vagere doSo zuM nathI saMbhavatA ? TIkArtha- AMgutaka doSanA saMbhavathI sarva pravRttino abhAva prApta thAya. A pramANe to annadAnamAM paNa pravRtti na karavI joie. kAraNa ke annadAnathI visUcikA ane maraNa vagere doSo saMbhave che. annadAna na karavAmAM paNa pradveSathI dhanaharaNa ane vadha vagere doSonI saMbhAvanA che. (jene annadAna na karavAmAM Ave te annadAna na karanAranuM dhana lUMTI le ke tene mArI nAkhe vagere doSonI saMbhAvanA che.) Ama annadAna vageremAM doSo saMbhave ja che. (171) tathA sayamavi ya aparibhogo, etto cciya evaM gamaNamAI vi / savvaM munnarU vyiya, jesAsaMkrAnivittIo // 272 // [ svayamapi cAparibhogaH ata eva evaM gamanAdyapi / sarvaM na yujyata eva doSAzaGkAnivRtteH // 172 // ] 1. gonasa=eka jAtano sApa.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 171 svayamapi cAparibhogo'nnAderata evAgantukadoSasaMbhavAdeva / evaM gamanAdyapi gamanamAgamanamavasthAnaM sarvaM na yujyate eva doSAzaGkAnivRtteH gacchato'pi kaNTakavedhAdisaMbhavAdAgacchato'pi avasthAne'pi gRhapAtAdisaMbhavadarzanAditi // 172 // tathA- gAthArtha- AgaMtuka doSanA saMbhavathI ja svayaM paNa annAdino paribhoga na karavo joIe. e pramANe gamana vagere saghaLuM ya yogya na ja thAya. kAraNa ke doSazaMkAnI nivRtti thatI nathI. TIkArtha- javAmAM ane AvavAmAM paNa pagamAM kAMTo vIMdhAya vagere doSano ane eka sthaLe rahevAmAM paNa gRhapatana vagere doSano saMbhava jovAmAM Ave che. (172) aNivittI vi hu evaM, kaha kAyavva tti bhaNiyadosAo / AloyaNaM pi avarAhasaMbhavAo Na juttaM ti // 173 // [anivRttirapi khalu evaM kathaM kartavyeti bhaNitadoSAt / Alocanamapi aparAdhasaMbhavAt na yuktamiti // 173 // ] anivRttirapyevaM kathaM kartavyeti bhaNitadoSAdanivRttita eva rAjamayUrAdivyApAdanena doSasaMbhavAt / Alocanamapi prAgupadiSTaM (167) AtyantikakAryavighnatvAt kimapyete AlocayantIti cAnyApakArapravRtteraparAdhasaMbhavAna yuktameveti // 173 // gAthArtha-A pramANe kahelA doSanA kAraNe anivRtti paNa kevI rIte karavI? aparAdhano saMbhava hovAthI vicAraNA paNa yukta nathI. TIkArtha- vAdIe vadhanI virati karavAthI thatA doSo kahyAM. e doSo na thAya e mATe koI vadhanI virati na kare to, vadhanI virati na karavAthI ja rAjAnA ane mora vagerenA vadhathI doSano saMbhava che. AthI vadhanI avirati paNa kevI rIte karavI ? vadhanI virati na karI hoya ethI saMbhava che ke rAjAno vadha thaI jAya ke mora vagereno vadha thaI jAya (athavA rAjAnA morano vadha thaI jAya). Ama vadhanI aviratimAM paNa doSano saMbhava che. pUrve 167mI gAthAmAM kahelI vicAraNA paNa kArya karavAmAM bahu vighnarUpa che tathA vicAraNA thatI hoya tyAre A loko kaMIka (khoTuM) vicAre che ema
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 172 anya vicAre ethI anyanA apakAramAM pravRtti kare. Ama vicAraNAmAM doSanI saMbhAvanA hovAthI vicAraNA karavI paNa yukta ja nathI. (173) upasaMharannAhaiya aNubhavalogAgamaviruddhameyaM na nAyasamayANaM / maivibbhamassa heU, vayaNaM bhAvatthanissAraM // 174 // [iti anubhavalokAgamaviruddhametat na jJAtasamayAnAm / mativibhramasya hetuH vacanaM bhAvArthanissAram // 174 // ] iti evaM anubhavalokAgamaviruddhametat / nivRttau pariNAmazuddhyanubhavAdanubhavaviruddhaM samudrAdiprataraNAdipravRtterlokaviruddhaM yasya kasyacidvidhAnAdAgamaviruddhaM etatpUrvapakSavAdivacanamiti yogaH / na jJAtasamayAnAM nAvagatasiddhAntAnAM mativibhramasya hetuH kathametacchobhanaM mativiplavasya kAraNaM / kiM viziSTaM vacanaM bhAvArthanissAraM abhipretagarbhArthazUnyamiti // 174 // upasaMhAra karatA graMthakAra kahe chegAthArtha- A pramANe anubhava-loka-AgamathI viruddha ane abhipreta bhAvArthathI zUnya A vacana siddhAMtane jANanArAonA mativibhramanuM kAraNa banatuM nathI. TIkArtha- anubhava-loka-AgamathI viruddha- vadhavirati karavAmAM pariNAmanI zuddhino vadhavirati karanArAone anubhava thAya che. mATe A vacana anubhavathI viruddha che. maraNa AdinI saMbhAvanA hovA chatAM loko sAhasa karIne samudranuM taraNa vagere pravRtti kare che. AthI A vacana lokaviruddha che. A vacana je koInuM vidhAna hovAthI, arthAt AgamanA jJAnathI rahitanuM hovAthI, Agama viruddha che. A vacana=pUrvapakSavAdInuM vacana. mati vibhramanuM kAraNa banatuM nathI- A vacana sAruM che ema matighAtanuM kAraNa banatu nathI, arthAt AgamanA jJAtAone A vacana sAruM jaNAtuM nathI. (174) yasmAdevaMtamhA visuddhacittA, jiNavayaNavihIi dovi saddhAlA / vahaviDsamujjuttA, pAvaM chiMdaMti dhiibaliNo // 175 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 173. [tasmAdvizuddhacittau jinavacanavidhinA dvAvapi zraddhAvantau / vadhaviratisamudhuktau pApaM chittaH dhRtibalinau // 175 // ] tasmAdvizuddhacittau apekSArahitau jinavacanavidhinA pravacanoktena prakAreNa dvAvapi pratyAkhyAtRpratyAkhyApayitArau zraddhAvantau vadhaviratisamudyuktau yathAzaktyA pAlanodyatau pApaM chittaH karma kSapayataH dhRtibalinau apratipatitapariNAmAviti // 175 // je kAraNathI A pramANe chegAthArtha- tethI vizuddha cittavALA, zraddhALu, pravacanamAM kahelI vidhithI, vadhaviratimAM udyamavALA ane dhRti baLavALA baMne pApane kApe che. TIkArtha-vizuddha cittavALA (Aloka-paraloka saMbaMdhI) apekSAthI rahita vadhaviratimAM udyamavALA yathAzakti vadhaviratinA pAlanamAM udyamavALA. dhRtibaLavALA=jemanA (vadhaviratinA) pariNAma paDI gayA nathI tevA. baMne=pratyAkhyAna karanAra ane pratyAkhyAna karAvanAra. bhAvArtha- A loka-paraloka saMbaMdhI apekSAthI rahita, jinavacanamAM zraddhALu, yathAzakti vadhaviratinA pAlanamAM udyamavALA ane vadhaviratinA pariNAmavALA pratyAkhyAna karanAra ane pratyAkhyAna karAvanAra e baMne 55bhanI ni| 73 che. (175) nityAnityavAha (gA. 176-181) sAMpratamanyad vAdasthAnakamniccANa vahAbhAvA, payaiaNiccANa ceva nivvisayA / egaMteNeva ihaM, vahaviraI kei mannaMti // 176 // [nityAnAM vadhAbhAvAtprakRtyanityAnAM caiva niviSayA / ekAntenaiva iha vadhaviratiH kecana manyante // 176 // ] jIvAH kila nityA vA syuranityA vetyubhayathApi doSaH, nityAnAM vadhAbhAvAt prakRtyanityAnAM caiva svabhAvabhaGgurANAM caiva vadhAbhAvAt nirviSayA nirAlambanA ekAntenaiva atra pakSadvaye kA vadhaviratiH saMbhavAbhAvAt kecana vAdino manyanta iti // 176 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 174 have bIjuM vAdasthAnA gAthArtha- nitya ane prakRtithI anitya jIvono vadha na thavAthI vadhavirati ekAMte ja nirviSaya che ema koika vAdIo mAne che. TIkArtha- jIvo nitya hoya ke anitya hoya ubhaya rIte doSa che. te A pramANe- nitya jIvono vadha karI zakAya nahi. svabhAvathI ja bhaMgura potAnI meLe ja nAza pAmanArA jIvono paNa vadha na karI zakAya. (kema ke potAnI meLe ja nAza pAmI jAya che.) AthI vadhavirati niviSaya=nirAlaMbana banI, arthAt koI jIva mArI zakAto nathI. tethI kone mAravAnuM ? jo koIne mAravAnuM ja na hoya to vadhanI viratino koi viSayaAlaMbana na rahyo. (jenA vadhanI virati karavAnI hoya te vadhaviratino viSaya=AlaMbana kahevAya.) (176) etadeva bhAvayatiegasahAvo nicco, tassa kaha vaho aNiccabhAvAo / payaiaNiccassa vi annaheubhAvANavekkhAo // 177 // [ekasvabhAvo nityaH tasya kathaM vadhaH anityabhAvAt / pratyanityasthApi anyadetumAvAnapekSAta: || 277 II] ekasvabhAvo'pracyutAnutpannasthiraikadharmA nityaH tasya kathaM vadhaH jighAMsanamanityabhAvAdatAdavastho nAnityatvApatterityarthaH prakRtyanityasyApi svabhAvato'pyanityasya kathaM vadha iti vartate kathaM ca netyAha- anyahetubhAvAnapekSAtaH svavyatiriktahetusattAnapekSatvAt tatsvabhAvatve ca svata eva nivRti | za77 A ja viSayane vicAre che- gAthArtha- nitya eka svabhAvavALo hoya. teno vadha kevI rIte ? kema ke vadha thAya to anityabhAvavALo thaI jAya. anya hetubhAvanI apekSA na rAkhavAthI svabhAvathI anityano paNa vadha kevI rIte thAya ? TIkArtha- nitya eka svabhAvavALoganAza na pAme, utpanna paNa na thAya, kiMtu sthira eka dharmavALo rahe. AvA jIvano vadha thAya to anitya banI jAya, tevI ja avasthAvALo na rahe sthira eka dharmavALo na rahe.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 175 svabhAvathI anityano paNa vadha na thAya. kema ke nAzamAM potAnA sivAya anya hetuonI apekSA rAkhato nathI, arthAt potAnI meLe ja nAza pAbhI ya che. (177) prakrAntopacayamAhakiM ca sarIrA jIvo, anno Nanno va hujja jai anno / tA kaha dehavahami vi, tassa vaho ghaDaviNAsevva // 178 // [kiM ca zarIrAt jIvaH anyo'nanyo vA bhavet yadyanyaH / tatkathaM dehavadhe'pi tasya vadhaH ghaTavinAza iva // 178 // ] kiM cAnyaccharIrAtsakAzAjjIvo'nyo'nanyo vA bhavet dvayIgatiH kiM cAtaH yadyanyastatkathaM dehavadhe prakRtivikAratvenArthAntarabhUtadehavinAze tasya jIvasya vadho naivetyarthaH ghaTavinAza iva na hi ghaTe vinAzite jIvavadho dRSTaH tadarthAntaratvAditi // 178 // prastuta viSayamAM vizeSa kahe che gAthArtha- vaLI- jIva zarIrathI bhinna hoya ke abhinna hoya. jo bhinna hoya to dehano vadha thavA chatAM jIvano vadha kema thAya? jema ke ghaTavinAza. TIkArtha- vaLI- jIva zarIrathI bhinna hoya ke abhinna hoya ema be vikalpa che. jo jIva zarIrathI bhinna hoya to zarIranA vadhamAM jIvano vadha kevI rIte thAya ? kAraNa ke zarIra prakRtino vikAra hovAthI jIvathI anya padArtha che. jevI rIte ghaTa jIvathI bhinna hovAthI ghaTanA vinAzamAM jIvano vinAza jovAyo nathI tema zarIranA vinAzamAM jIvano vinAza na thAya. (178) dvitIyaM vikalpamadhikRtyAhaaha u aNanno deha vva so tao savvahA viNassijjA / evaM na puNNapAvA, vahaviI kiMnimittA bhe // 179 // [atha tvananyaH deha ivAsau tataH sarvathA vinazyet / evaM na puNyapApe vadhaviratiH kiM nimittA bhavatAm // 179 // ] atha tvananyaH zarIrAjjIva ityetadAzaGkayAha- deha ivAsau tataH ananyatvAddhetoH sarvathA vinazyet / zarIraM ca vinazyatyeva na paralokayAyi /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 176 evaM ca na puNyapApe bhokturabhAvAt vadhaviratiH kiMnimittA bhavatAM virativAdrinAmiti | Sa pUrvapakSaH | 272 || bIjA vikalpane AzrayIne kahe che gAthArtha- have jo jIva dehathI abhinna hoya to zarIranI jema sarvathA nAza pAme. e pramANe puNya-pApa na rahe. tamArI vadhavirati kayA nimittathI thAya ? TIkArtha- jIva zarIrathI abhinna che evI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- jIva zarIrathI abhinna hovAthI zarIranI jema sarvathA vinAza pAme. zarIra nAza pAme ja che, paralokamAM jatu nathI. AtmAno nAza thatAM puNyapApa na rahe. kema ke puNya-pApane bhogavanAra koI nathI. tathA virativAdI evA tamArI vadhavirati kayA nimittathI thAya ? arthAt AtmA ja nathI tethI vadhaviratinuM koI nimitta ja nathI. A pUrvapakSa che. (179) atrottaramAhaniccANicco jIvo, bhinnAbhinno ya taha sarIrAo / tassa vahasaMbhavAo, tavviI kahamavisayA u // 180 // [nityAnityo jIvo bhinnAbhinnazca tathA zarIrAt / tae vadhasaMmavAn tadirata: viSayA tu | 280 //] ekAntanityatvAdibhedapratiSedhena nityAnityo jIvo dravyaparyAyarUpatvAt bhinnAbhinnazca tathA zarIrAt tathopalabdheH anyathA dRSTeSTavirodhAt tasya vadhasaMbhavAddhetostadviratirvadhaviratiH kathamaviSayA naivetyarthaH // 180 // ahIM uttara kahe chegAthArtha jIva nityAnitya che, ane zarIrathI bhinnabhinna che. jIvanA vadhano saMbhava hovAthI vadhavirati nirviSaya kevI rIte che ? arthAt nirviSaya nathI. TIkArtha- jIva dravya-paryAya svarUpa che. AthI jIva dravyathI nitya che ane paryAyathI anitya che. (dareka vastumAM be aMzo hoya che. (1) dravyAMza (2) paryAyAMza. temAM dravya aMza sthira=nitya hoya che, ane paryAya aMza asthira=anitya
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 177 (=utpatti-vinAzazIla) hoya che. jema ke suvarNa. suvarNa kuMDala-hAra Adi vividha paryAyone pAmavA chatAM potAnA suvarNarUpa mULa svarUpano tyAga karatuM nathI. tethI suvarNa dravyarUpe nitya che ane paryAyarUpe anitya che. prastutamAM jIva judA judA paryAyone pAme che tethI anitya che, judAjudA paryAyone pAmavA chatAM potAnA mULa svarUpano tyAga karato nathI mATe nitya che. jema ke eka ja jIva devatva-manuSyatva Adi paryAyone pAme che, paNa te badhA paryAyomAM potAnuM mULa jIvatva svarUpa kAyama rahe che.) tathA jIva zarIrathI kathaMcit bhinna che ane kathaMcit abhinna che. kAraNa ke te rIte upalabdhi thAya che. (upalabdhi eTale anubhavajJAna. AtmA za2I2thI bhinna che evo anubhava thato hovAthI "A mAruM zarIra che" ema bolavAmAM Ave che. AtmA zarIrathI kathaMcit abhinna che evo anubhava thAya che mATe ja "huM nirogI chuM" vagere bolavAmAM Ave che.) jo AtmAne zarIrathI bhinnAbhinna na mAnavAmAM Ave to dRSTa-iSTano virodha thAya. (daSTa eTale sarvalokamAM prasiddha. iSTa eTale zAstrathI siddha. AtmA zarIrathI kathaMcit bhinna che ane kathaMcit abhinna che ema lokamAM pUrve kahyuM tema prasiddha che ane zAstrathI paNa siddha che. ethI AtmAne zarIrathI bhinnAbhinna na mAnavAmAM dRSTano ane iSTano virodha thAya che.) A rIte jIvavadhano saMbhava hovAthI vavirati viSayarahita nathI. (180) nityAnityatvavyavasthApanAyAha niccANicco saMsAralogavavahArao muNeyavvo / na ya egasahAvaMmI, saMsArAI ghaDaMti tti // 189 // [nityAnitya: saMsAranovyavahArata: mukhitavya: / na caikasvabhAve saMsArAdayo ghaTanta iti // 181 // ] nityAnityo jIva iti gamyate kutaH saMsArAllokavyavahArato muNitavyaH ta eva sattvA narakaM vrajantItyAdi saMsArAt gata Agata iti lokavyavahArAcca 1. AnA vizeSa bodha mATe hAribhadrIya aSTaka, dharmabiMdu vagere graMthono gujarAtI bhAvAnuvAda jovo.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 178 vijJeya iti / vipakSavyavacchedArthamAha- na caikasvabhAve na ca nityAdhekarmiNyevAtmani saMsArAdayo ghaTanta iti gAthAsamudAyArthaH // 181 // have nityatva-anityatvanI sthApanA karavA mATe kahe che- gAthArtha- saMsArathI ane loka vyavahArathI jIva nitya-anitya jANavo. jo jIva eka svabhAvavALo hoya to saMsAra vagere na ghaTe. TIkArtha- "te ja jIvo narakamAM jAya che" ItyAdi (cAra gati rUpa) saMsArathI ane jIva gayo jIva Avyo" ItyAdi lokavyavahArathI jIva kathaMcit nitya ane kathaMcit anitya jANavo. viruddha pakSano vyavaccheda ( niSedha) karavA mATe kahe che- nityatva Adi eka dharmavALA ja AtmAmAM saMsAra vagere na ghaTe. A pramANe gAthAno A sAmAnya artha che. (181) adhunA avayavArthamAhaniccassa sahAvaMtaramapAvamANassa kaha Nu saMsAro / jaMmANaMtaranaTThassa ceva egaMtao mUlo // 182 // [nityasya svabhAvAntaramaprApnuvataH kathaM nu saMsAraH / ganmAnantarana9caiva pachAtoDamUtaH II 282 ll] nityasyApracyutAnutpannasthiraikasvabhAvena hetunA svabhAvAntaramaprApnuvataH sadaivaikarUpatvAt kathaM nu saMsAro naiva vicitratvAttasya janmAnantaranaSTasyaiva ca sarvathotpattyanantarApavargiNaH ekAntato'mUlaH tasyaiva tathApariNAmavaikalyata ekAntenaivAkAraNaH kutaH saMsAra iti // 182 // have ukta gAthAnA vizeSa arthane kahe che gAthArtha- anya svabhAvane na pAmanArA nitya AtmAno saMsAra kevI rIte ghaTe? utpatti pachI tarata nAza pAmanArano saMsAra ekAMte mUlarahita che. TIkArtha- nAza ane utpattithI rahita sthira eka svabhAvavALo hovAthI anya svabhAvane (=svarUpane) na pAmanArA ane ethI ja sadAya eka svarUpavALA AtmAno saMsAra kevI rIte ghaTe ? arthAtu na ghaTe. kAraNa ke saMsAra vicitra che vividha svarUpavALo che. tathA utpatti pachI tarata sarvathA nAza pAmanArA AtmAno saMsAra ekAMte mUlarahita che, arthAt
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 179 AtmAnA ja tevA prakAranA pariNAmathI rahita hovAthI ekAMte akAraNa=kAraNa rahita che. AthI anitya AtmAno saMsAra kyAMthI hoya ? arthAt na hoya. (182) etto cciya vavahAro, gamaNAgamaNAi logasaMsiddho / na ghaDar3a jaM pariNAmI, tamhA so hoi nAyavva // 183 // [ ata eva vyavahAro gamAnAgamanAdirlokasaMsiddhaH / na ghaTate yat pariNAmI tasmAt asau bhavati jJAtavyaH // 183 // ] ata evAnantaroditAdekAntanityatvAderhetorvyavahAro gamanAgamanAdirna ghaTate ekatraikasvabhAvasyAdhyAsitadezavyatirekeNa dezAntarAdhyAsAyogAt anyatra ca tasyaivAbhAvenAparAnutpatteriti / AdizabdAtsthAnazayanAsanabhojanAdiparigrahaH yad yasmAdevaM tasmAtpariNAmyasAvAtmA bhavati jJAtavyaH, pariNAmalakSaNaM cedaM - pariNAmo hyarthAntaragamanaM na tu sarvathA vyavasthAnaM / ', na 2 sarvathA vinAzaH pariNAmastaviAmiSTaH || o || ti // 182 // gAthArtha AthI ja lokamAM siddha evo gamanAgamanAdi vyavahAra ghaTato nathI. tethI AtmA pariNAmI jANavo. TIkArtha-- AthI ja=hamaNAM ja kahela ekAMta nityatva Adi kAraNathI. gamanAgamanAdi vyavahAra ghaTato nathI- eka svabhAvavALA AtmAno saMbaMdhavALA sthAna sivAya (=pote je sthAnamAM rahelo che te sthAna sivAya) anya sthAnano saMbaMdha na thAya. (jo anya sthAnano saMbaMdha thAya to AtmA eka svabhAvavALo na rahe. pahelA amuka sthAnanI sAthe saMbaMdha hato, have bIjA sthAnanI sAthe saMbaMdha thayo. AthI svabhAva badalAi gayo.) ekAMte anityapakSamAM AtmAno ja abhAva thAya che. gamana Adi koi eka kriyA karyA pachI AtmA nAza pAme che tethI bIjI kriyA karI zakato nathI. dA.ta. gamana karyuM ane nAza pAmyo. tethI Agamana na thayuM. Ubho thayo ane nAza pAmyo, AthI besavAnI kriyA na karI zakyo. ahIM saMkSepamAM sAra e che ke ekAMte nitya ke anitya AtmA eka sthaLethI bIjA sthaLe jai zakato ane AvI zakato paNa nathI. gamanAgamanAdi e sthaLe rahelA 'Adi' zabdathI UbhA rahevuM, sUvuM, besavuM, bhojana karavuM vagere vyavahAra samajavo.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 180 tethI=ekAMte nitya-anitya AtmAmAM gamanAgamanAdi vyavahAra ghaTI zakato na hovAthI. AtmA pariNAma jANavo- pariNAmanuM lakSaNa A che- mULa vastu rUpAMtarane pAme che te pariNAma. pariNAmanA jJAtAone mULa vastu sarvathA nAza na pAme ane tevIne tevI na rahe, kiMtu rUpAMtarane pAme te pariNAma ISTa che." (183) etadeva bhAvayatijaha kaMcaNassa kaMcaNabhAveNa avaTThiyassa kaDagAI / / uppajjaMti viNassaMti ceva bhAvA aNegavihA // 184 // [yathA kAJcanasya kAJcanabhAvena avasthitasya kaTakAdayaH / utpadyante vinazyanti caiva bhAvA anekavidhAH // 184 // ] yathA kAJcanasya suvarNasya kAJcanabhAvena sarvabhAvAnuyAyinyA suvarNasattayA avasthitasya kaTakAdayaH kaTakakeyUrakarNAlaGkArAdayaH utpadyante Avirbhavanti vinazyanti ca tirobhavanti ca bhAvAH paryAyAH anekavidhA anvayavyatirekavantaH svasaMvedanasiddhA anekaprakArA iti // 184 // 1. tattvArthadhigama sUtramAM pariNAmanuM lakSaNa A pramANe che- tAvaH pariVIA: I 1-42 | artha- teno ( dravyono ane guNono) bhAva te pariNAma. dravyo ane guNo je svarUpe bane te svarUpa dravyono ane guNono pariNAma che. arthAt svajAtino (kadravyatvano ke guNatvano) tyAga karyA vinA dravyano ke guNano je vikAra te pariNAma. dravya ke guNa pratisamaya vikArane (=avasthAMtarane) pAme che. chatAM tenA mULa svarUpamAM koI jAtano pheraphAra thato nathI. manuSya, deha, pazu Adi bhinna bhinna avasthAne ( vikArane) pAmavA chatAM jIvamAM jIvatva kAyama rahe che. jIvatvamAM koI jAtano vikAra thato nathI. AthI manuSyatva, devatva vagere jIvanA pariNAmo che. e pramANe AtmAnA caitanya guNanA ghaTajJAna, paTajJAna, ghaTadarzana, paTadarzana vagere vikAro thavA chatAM mULa caitanyaguNamAM koI jAtanI vikRti thatI nathI. AthI ghaTajJAna, ghaTadarzana vagere AtmAnA caitanyaguNanA pariNAmo che. caitanyanI jJAnopayoga Adi vikRti thavA chatAM te darekamAM caitanya kAyama rahe che. pugalanA yaNuka, caNaka, caturaNuka Adi anaMta pariNAmo che. te darekamAM pudgalatva (pudgala jAti) kAyama rahe che. rUpa Adi guNanA zveta, nIla Adi aneka pariNAmo che. te darekamAM rUpa- (=rUpajAti) Adi kAyama rahe che. A pramANe dharmAstikAya Adi dravyo vize paNa samajavuM.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti : 181 A ja viSayane vicAre che- gAthArtha- jema ke suvarNarUpe rahelA suvarNanA kaTaka vagere aneka prakAranA anvaya-vyatirekavALA paryAyo utpanna thAya che ane nAza pAme che. TIkArtha-suvarNarUpe rahelA=sarvaparyAyomAM janArI suvarNasattArUpe rahelA. kaTaka vagere=hAthamAM paheravAnA kaDAM, bAhumAM paheravAnA bAjubaMdha ane kAnanA AbhUSaNo vagere. utpanna thAya che=pragaTa thAya che. nAza pAme che adazya thAya che. bhAvArtha- suvarNamAMthI kaDAM, kuMDala vagere AbhUSaNo banAvavAmAM Ave che tyAre mULa vastu je suvarNa te rUpAMtarane pAme che anya paryAyane pAme che. AmAM sonuM dravyarUpe kAyama rahIne rUpAMtarane pAme che. ahIM mULavatu tevIne tevI ja rahetI nathI rUpAMtarane pAme che, ane sarvathA nAza paNa pAmatI nathI. A pramANe anvaya-vyatirekavALA aneka prakAranA paryAyo badhAne svAnubhavathI siddha che. [anvaya-vyatirekavALA=anvaya eTale vRttikasthiti. vyatireka eTale abhAva. jema ke suvarNanA hArane bhAMgIne kuMDala banAvavAmAM kuMDala anvayarUpa paryAya che. hAra vyatireka (=abhAvarUpa) paryAya che.] (184) evaM ca jIvadavvassa davvapajjavavisesabhaiyassa / niccattamaNiccattaM, ca hoi NAovalabhaMtaM // 185 // [evaM ca jIvadravyasya dravyaparyAyavizeSabhaktasya / nityatvamanityatvaM ca bhavati nyAyopalabhyamAnam // 185 // ] evaM ca jIvadravyasya kiMviziSTasya dravyaparyAyavizeSabhaktasyAnubhavasiddhyA ubhayarUpatayA vikalpitasya nityatvamanityatvaM ca bhavati nyAyopalabhyamAnaM / pRthagvibhaktikaraNaM dvayorapi nimittabhedakhyApanArthaM / nyAyaH punariha nArakAdyavasthAsu mitho bhinnAsvapi jIvAnvaya upalabhyate tasmiMzca nArakAdibheda iti // 185 // gAthArtha- A pramANe dravya-paryAyarUpa vizeSothI vibhakta jIvadravyanuM nityatva ane aniyatva nItithI upalabdha thAya che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 182 TIkArtha- anubhavasiddha evA dravya ane paryAyarUpa ubhaya svarUpathI bhinna karAyela jIva dravyanuM nityatva ane anityatva nItithI upalabdha thAya che. prazna- vizeSa zabdanA prayogathI bheda artha samajAi javA chatAM matta zabdano prayoga kema karyo ? uttara- dravya ane paryAya e baMnenA bhedanuM nimitta bhinna che. e jaNAvavA mATe nityatvamanityuM ema alaga vibhaktino prayoga karyo che. (mULa vastune dravya kahevAya ane mULa vastumAM thatA vikArone paryAya kahevAya che. Ama baMnemAM bhedanu nimitta bhinna che.) nItithI upalabdha thAya che-- paraspara bhinna paNa nArakAdinI avasthAomAM jIvano anvaya upalabdha thAya che, ane jIvamAM nArakAdino bheda upalabdha thAya che. (185) , dvitIyapakSamadhikRtyAha egateNa sarIrAdannatte tassa takkao baMdho / na paD na ya o ttA, vehA MtamUo // 86 // [Antana zarIra vanyatve tasya tata: vandhaH / na ghaTate na cAsau kartA dehAdarthAntarabhUtaH // 186 // ] ekAntena sarvathA zarIrAdanyatve abhyupagamyamAne tasya jIvasya kiM tatkRto bandhaH jIvasya zarIranivartito bandho na ghaTate na hi svata eva girizikharapatitapASANato jIvaghAte devadattasya bandha iti / syAdarthAntarasyApi tatkaraNakartRtvena bandha ityetadAzaGkyAha- na cAsau kartA dehAdarthAntarabhUtaH ni:yitvAnmuhAvimiratiprasaGgAviti | 86 // have bIjA bhinnAbhinna pakSane AzrayIne kahe che- gAthArtha-- jIva jo ekAMte zarIrathI bhinna hoya to zarIrathI karAyelo baMdha jIvane na ghaTe. tathA kartA AtmA zarIrathI bhinna nathI. TIkAno bhAvArtha- zarIra ane AtmAnA ekAMta bhedamAM bIjAone mAra mAravo, bIjAono tiraskAra karavo, vadha karavo ityAdi azubha AcaraNathI ane devane namavuM, devanI stuti karavI ityAdi zubha AcaraNathI zarIre upArjana karela zubhAzubha karmabaMdha jIvane ghaTe nahi=e
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 183 karmabaMdhanuM phaLa AtmA sukha-duHkha dvArA anubhavI zake nahi. bIjAe upArjana karelA zubhAzubha karmane koI bhogavI zake nahi. zuM potAnI meLe ja parvatanA zikhara uparathI paDelA paththarathI jIvaghAta thaye chate devadattane baMdha thAya ? nahi ja. (bIjAe upArjana karelA karmane bhogavavAmAM kRtanAza ane akRta Agamano doSa lAge. kRtanAda eTale karelAM karmono bhogavyA vinA ja nAza. akRta Agama eTale nahIM karelAM karmonuM Agamana, arthAt nahi karelAM karmo bhogavavA paDe te akRta Agama. jema ke caMdrakAMte amuka karmo karyA=bAMdhyAM. have e karmone jo sUryakAMta bhogave to caMdrakAMtane to bhogavyA vinA ja e karmano nAza thayo. kAraNa ke caMdrakAMte e karmone bhogavyA nathI. AthI kRtanAza doSa thayo. have sUryakAMte e karmo karyA nathI chatAM bhogavyA, ethI akRta Agama doSa thayo.) pUrvapakSa- baMdhanuM karaNaHsAdhana je zarIra, te zarIrano jIva kartA hovAthI zarIre zubhAzubha AcaraNathI karelo karmabaMdha zarIrathI bhinna paNa jIvane thAya. uttarapakSa- zarIrathI ekAMta bhinna AtmA niSkriya hovAthI zarIrAdino kartA na thAya. jo zarIrathI ekAMte bhinna paNa AtmA zarIrAdino kartA hoya to mukta Adi jIvomAM paNa karmakartutvAdinI prApti thavArUpa atiprasaMga thAya. (186) syAdetatprakRtiH karoti puruSa upabhuGkta ityetadAzaGkyAhaannakayaphaluvabhoge, aippasaMgo aceyaNaM kaha ya / kuNai takaM tadabhAve, bhuMjai ya kahaM amutto tti // 187 // [anyakRtaphalopabhoge'tiprasaGgaH acetanaM kathaM ca / karoti takaM tadabhAve bhuGkte ca kathaM amUrta iti // 187 // ] anyakRtaphalopabhoge prakRtyAdinivartitaphalAnubhave'bhyupagabhyamAne'tiprasaGgaH bhedAvizeSe'nyakRtasyAnyAnubhavaprasaGgAt vAstavasaMbandhAbhAvAt acetanaM ca kathaM karoti tatpradhAnaM kiJcidadhyavasAyazUnyatvAt ghaTavat, na hi ghaTasyAparApreritasya kvacitkaraNamupalabdhaM, na ca prerakaH puruSaH udAsInatvAdekasvabhAvatvAcca
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 184 tadabhAve bhogyAbhAve zarIrAbhAve vA bhuGkte ca kathaM amUrta iti buddhipratibimbodayarUpo'pi bhogo na yujyate, amUrtasya pratibimbAbhAvAt / bhAve'pi muktAdibhiratiprasaGgaH / na ca sannihitamapi kiJcideva pratibimbyate na sarvaM tatsvabhAvamiti vizeSahetvabhAvAt alaM prasaGgena // 187 / / prakRti kare che ane puruSa upabhoga kare che evI AzaMkA karIne kahe che gAthArtha- (1) anya karelA (karmanA) phaLanA upabhogamAM atiprasaMga thAya. (2) acetana pradhAna (karma) kevI rIte kare. (3) zarIranA abhAvamAM acetana bhoga kevI rIte kare ? TIkArtha- (1) anya=prakRti (pradhAna). prakRti Adie karelA phaLane puruSa bhogave to atiprasaMga thAya. A gAthAnA TIkArthane samajatAM pahelA prakRti ane puruSane samajI laie. jethI A TIkArtha jaladI samajAI jAya. (1) jevI rIte jaina darzanamAM karma ane AtmA che, tevI rIte sAMkhya darzanamAM prakRti ane puruSa che. sAMkhyamatano siddhAMta che ke je kaMI kare che te badhuM prakRti ja kare che. puruSa to kamalapatranI jema nirlepa che. (prakRti: tra, puruSastu purapAzavat nirlepa:) (2) puruSa bhoga kare che e paNa upacArathI, paramArthathI puruSa bhoga paNa karato nathI. (3) te ja rIte prakRti jaDa che ane puruSa cetana che. puruSamAM caitanya che, paNa jJAna puruSano guNa nathI, buddhino guNa che ema sAMkhyo mAne che. (4) prakRti ane puruSano saMyoga e saMsAra che. puruSa prakRtinA saMyogathI rahita banI jAya e mokSa che. (5) sAMkhya mata pramANe prakRtimAMthI buddhi utpanna thAya che. buddhi, mana, aMtaHkaraNa A badhA paryAyavAcI zabdo che. prakRti jaDa (acetana) hovAthI buddhi paNa jaDa che. to pachI prazna thAya ke buddhimAM (=manamAM) caitanya kevI rIte AvyuM? AnA samAdhAnamAM sAMkhyo kahe che ke jevI rIte japAkusuma vagere padArtho potAnA svarUpathI calAyamAna thayA vinA ja anya vastune potAnA jevI banAve che tevI rIte puruSa potAnA svarUpathI calAyamAna thayA vinA buddhine potAnA jevI caitanyavALI banAve che. (6) buddhi be bAju pAradarzI darpaNa samAna che. ethI buddhimAM eka tarapha zabdAdi viSayonuM pratibiMba paDe che, to bIjI bAju puruSanuM pratibiMba paDe che. Ama puruSanuM
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 185 ane zabdAdi viSayonuM buddhimAM pratibiMba paDavuM e ja puruSano bhoga che. buddhimAM caitanya ane zabdAdi viSaya e baMnenuM eka sAthe pratibiMba paDavAthI puruSa potAne huM zabdAdino bhoktA chuM ema mAne che. (7) te ja rIte pUrve kahyuM tema puruSano jANavAno svabhAva nathI, paNa buddhimAM eka tarapha jJeya viSayonuM pratibiMba paDe che, to bIjI tarapha puruSanuM pratibiMba paDe che. AthI puruSa potAne huM jJAtA chuM ema mAne che. A viSayane svaccha pANInA dRSTAMtathI samajIe. jevI rIte pANI svaccha che tevI rIte buddhi svabhAvathI nirmala che. jevI rIte caMdra svabhAvathI svaccha pANImAM potAnA pratibiMbane pADavA samartha che, tevI rIte AtmA paNa buddhimAM potAnuM pratibiMba pADavA samartha che. te buddhimAM AtmAnuM ane zabdAdi viSayonuM pratibiMba paDavuM e ja puruSano bhoga che, paNa sAkSAt bhoga nathI. have ApaNe TIkAnA arthane samajIe. ahIM traNa muddA kahyAM che. temAM pahelo muddo e kahyo che ke prakRtie karelA karmane puruSa bhogave ema mAnavAmAM atiprasaMga Ave. atiprasaMga kema Ave emAM TIkAmAM mevAvizeSe e hetu Apyo che. mevizeSe eTale bhinnatAmAM koi bheda nathI. jema puruSa ane prakRti e baMne bhinna che tema 2meza ane maheza e baMne bhinna che. ethI A bemAM bhinnatAnA bhedamAM koi taphAvata nathI. ethI ja jo prakRtie karelA karmane puruSa bhogave, to rameze karelA karmane maheza bhogave ema atiprasaMga Ave. paNa tema banatuM nathI. have ahIM sAMkhyo dalIla kare ke puruSane ane prakRtine saMbaMdha che ane rameza-mahezane koi saMbaMdha nathI. tethI prakRtie karelA karmane puruSa bhogave. paNa rameze karelA karmane maheza na bhogave. AnA javAbamAM TIkAkAra kahe che ke-- prakRti ane puruSane vAstavika koi saMbaMdha nathI. kAraNa ke baMne ekAMte taddana alaga che. ahIM bIjo muddo e kahyo che ke-- acetana (=jaDa) prakRti karma kevI rIte karI zake ? kAraNa ke prakRti adhyavasAyathI rahita che. jema ke ghaTa. ghaTa adhyavasAyathI (=lAgaNIthI) rahita hovAthI bIjAnI preraNA vinA kaMi paNa karatuM jovAmAM AvyuM nathI. pUrvapakSa- puruSa preraka che.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 186 uttarapakSa puruSa udAsIna ane eka svabhAvavALo che. tethI preraNA na karI zake. jo puruSa preraNA kare to udAsIna ane eka svabhAvavALo na rahyo. ahIM trIjo muddo e kahyo che ke- zarIranA abhAvamAM amUrta puruSa bhoga kevI rIte kare ? (sAMkhya mate puruSa zarIrathI rahita che.) AnA javAbamAM sAMkhyo kahe che ke puruSanuM buddhimAM pratibiMba paDavuM e bhoga che. AnI sAme TIkAkAra kahe che ke pratibiMba mUrtanuM (=rUpI padArthanuM) paDe, amUrtanuM nahi. puruSa amUrta che. Ama chatAM sAMkhyo kahe ke amUrtanuM paNa pratibiMba paDe to TIkAkAra kahe che ke muktajIvonuM paNa pratibiMba paDe ane ethI muktajIvomAM paNa bhogano prasaMga Ave. AnA bacAvamAM sAMkhyo kahe che ke najIka paNa koikanuM ja pratibiMba paDe, badhAnuM na paDe. kAraNa ke badhI vastuno tevo (=pratibiMbita thavAno) svabhAva ja nathI. AnA javAbamAM TIkAkAra kahe che ke AmAM koi vizeSa hetu nathI, koi vizeSa hetu na hovAnA kAraNe koika ja pratibiMbita thAya e vAta asatya che. (187) kiM ca na ya ceyaNA vi aNubhavasiddhA dehaMmi pAvaI evaM / tIe virahaMmi daDhaM, suhadukkhAI na jujjaMti // 188 // [na ca cetanApi anubhavasiddhA dehe prApnoti evam / tasyA abhAve dRDhaM sukhaduHkhAdayo na yujyante // 188 // ] ' na ca cetanApi anubhavasiddhA spRSTopalabdhidvAreNa dehe prApnoti evamekAntabhede sati na hi ghaTe kASThAdinA spRSTe caitanyaM vedyate ca deha iti, tasyAzcetanAyA virahe cAbhAve ca dRDhamatyarthaM sukhaduHkhAdayo na yujyante, na hi pASANapratimAyAM sukhAdayo'cetanatvAditi // 188 // vaLI-- gAthArtha zarIra ane AtmAmAM ekAMte bheda hoya to anubhavasiddha cetanA paNa dehamAM prApta na thAya. zarIramAM cetanAnA abhAvamAM sukhaduHkha vagere atyaMta na ghaTe. TIkArtha-- zarIranI sAthe sparzAyelI vastunA jJAna dvArA zarIramAM cetanA che ema sarvane anubhavathI siddha che. jo zarIra ane AtmA ekAMte bhinna
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 187 hoya to A rIte zarIramAM anubhavathI siddha cetanA prApta na thAya. kASTha AdithI sparzAvelA ghaTamAM caitanya prApta thatuM nathI, paNa dehamAM caitanyano anubhava thAya che. jo zarIrathI AtmA ekAMte bhinna hoya to kAithI sparzAvelA ghaTanI jema koI vastuthI sparzAyela dehamAM caitanyano anubhava na thAya. zarIramAM cetanA na hoya to sukha-duHkha vagere atyaMta na ghaTI zake. pASANa pratimAmAM sukha-duHkha vagere nathI. kema ke pASANa acetana che. (188) yadi na yujyante nAma kA hAnirityetadAzaGkyAhasagacaMdaNavisasatthAijogao tassa aha ya dIsaMti / tabbhAvaMmi vi tabbhinnavatthupagae Na evaM tu // 189 // [srakcandanaviSazastrAdiyogataH tasya atha ca dRzyante / tatAveDA taddhivastune na parva tu | 282 ll] srakcandanaviSazastrAdiyogatastasya zarIrasyAtha ca dRzyante svakIye'nubhavena anyadIye romAJcAdiliGgata iti / vipakSe bAdhAmAhatadbhAve'pi sragAdibhAve'pi tadbhinnavastupragate AtmabhinnaghaTadivastusaGgate na evaM sukhAdayo dRzyante / na hi ghaTe sragAdibhizcacite'pi devadattasya sukhAdaya rUti | 282 || zarIramAM sukha-duHkha vagere bhale na ghaTe. emAM zI hAni che evI AzaMkA karIne kahe che gAthArtha-mALA-caMdana-viSa-zastra Adino zarIranI sAthe saMbaMdha thavAthI zarIramAM sukha-duHkha vagere dekhAya che. mALAdi vastuono AtmAthI bhinna vastunI sAthe saMbaMdha thaye chate sukha-duHkha vagere dekhAtA nathI. TIkArtha- mALA Adino zarIranI sAthe saMbaMdha thavAthI potAnA zarIramAM svasaMvedanathI ane paranA zarIramAM romAMca vagere cihnathI sukhaduHkhAdi dekhAya che. viruddha pakSamAM bAdhAne kahe che- mALAdi vastuono AtmAthI bhinna ghaTa vagere vastunI sAthe saMbaMdha thaye chate sukha-duHkha vagere dekhAtA nathI. ghaTa vagerenI mALA vagerethI pUjA karavA chatAM devadattane sukhAdino anubhava thato nathI. kema ke ghaTa ane devadatta ekAMte bhinna che.) (189)
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti : 188 upasaMharannAhaannunnANugamAo, bhinnAbhinno tao sarIrAo / tassa ya vahami evaM, tassa vaho hoi nAyavvo // 190 // [anyonyAnugamAt bhinnAbhinnA'sau zarIrAt / tasya ca vadhe evaM tasya vadho bhavati jJAtavyaH // 190 // ] anyonyAnugamAt jIvazarIrayoranyonyAnuvedhAd bhinnAbhinno 'sau jIvaH shriiraat| Aha- anyonyarUpAnuvedhe itaretararUpApattistatazca nAmUrtaM mUrtatAM yAti, mUrtaM nAyAtyamUrtatAM / dravyaM triSvapi kAleSu, cyavate nAtmarUpataH // iti vacanAdbhagavanmatavirodhaH, na, bhagavadvodRDhadAnAt AladAnAt, nAnubhavaviruddhavastuvAdI bhagavAn nayaviSayatvAt, tasya ca zarIrasya vadhe ghAte evamuktanyAyAjjIvAnuvedhasiddhau, tasya jIvasya vadho bhavati jJAtavya iti // 190 // upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che gAthArtha- paraspara saMbaMdha hovAthI jIva zarIrathI bhinnabhinna che. paraspara saMbaMdha siddha thaye chate dehanA vadhamAM jIvano vadha jANavo. TIkArtha- jIva-zarIrano paraspara saMbaMdha hovAthI (=jIva-zarIra paraspara maLelA hovAthI) jIva zarIrathI kathaMcit bhinna che ane kathaMcit abhinna che. pUrvapakSa- jo jIva-zarIrano paraspara saMbaMdha che ( jIva-zarIra paraspara maLelA che) to parasparanA svarUpanI prApti thAya, arthAt jIva ke je arUpI che te rUpI bane, ane zarIra ke je rUpI che, te arUpI bane. ema thAya to bhagavAnanA vacanamAM virodha Ave. bhagavAnanuM vacana A pramANe che- "arUpI dravya kyAre ya rUpI banatuM nathI ane rUpI kyAre ya arUpI banatuM nathI. dravya traNe ya kALamAM potAnA svarUpathI bhraSTa banatuM nathI." jo parasparanA svarUpanI prApti thAya to bhagavAnanA A vacananI sAthe virodha Ave. uttarapakSa- bhagavAnanA ukta vacananI sAthe virodha nathI. kAraNa ke 1. ahIM mAvadAnAt gAlAnAt ATalA pado vadhAre jaNAya che.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti : 189 bhagavAna anubhavathI viruddha vastu na kahe. bhagavAnanuM kathana nayano viSaya che. arthAt upara uparathI jonArane viruddha paNa dekhAtuM bhagavAnanuM vacana te te nayanI apekSAe aviruddha hoya che. ukta nItithI jIva-zarIrano paraspara saMbaMdha siddha thaye chate dehanA vadhamAM jIvano vadha thayelo jANavo. (190) adhunA vadhalakSaNamevAhatappajjAyaviNAso, dukkhuppAo a saMkileso ya / esa vaho jiNabhaNio, vajjeyavyo payatteNaM // 191 // [tatparyAyavinAzaH duHkhotpAdazca saMklezazca / / eSa vadho jinabhaNita: varjayitavyaH prayatnena // 191 // ] tatparyAyavinAzaH manuSyAdijIvaparyAyavinAzaH, duHkhotpAdazca vyApAdyamAnasya, cittasaMklezazca kliSTacittotpAdazcAtmanaH eSa vadho vyastaH samasto vA oghato jinabhaNitaH tIrthakarokto varjayitavyaH prytnenoposALanuSThAneti | 212 // have vadhanuM lakSaNa kahe che gAthArtha tatparyAyanAza, duHkhotpatti ane saMkleza A vadha che. jinokta A vadhano prayatnathI tyAga karavo joie. TIkArtha- tatparyAyanAza- manuSyAdi je jIvaparyAyo, e paryAyano nAza karavo. duHkhotpatti- (paryAyano nAza na thAya tema) prANavadha na karAtA jIvane (zArIrika-mAnasika) duHkha utpanna karavuM. saMkleza- huM jIvane mAruM ema potAnA cittamAM saMkleza utpanna karavo. A traNamAMthI koI eka vagere prakArathI ke sarva prakArathI vadha karavo te vadha=hiMsA che. prayatnathI=upayogapUrvakanA AcaraNathI. (191) 1. ahIM vyApAdAmAnanIvacanA sthAne vyApAmAna gavaca ema hovuM joie. 2. juo hAribhadrIya aSTaka 16/2.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 190 aAjabharaNAbhAvavAha (gA. 182 - 208 ) idAnImanyadvAdasthAnakam anne akAlamaraNasabhAvao vahanivittimo mohA / vaMjhAsuapisiyAsaNanivittitullaM vavaiti // 192 // [anye'kAlamaraNasyAbhAvAt vadhanivRttirmohAt / vandhyAsutapizitAzananivRttitulyAM vyapadizanti // 992 // ] anye vAdinaH svakRtakarmaphalaM pratyupabhogabhAvena akAlamaraNasyAbhAvAdbadhanivRttimeva mohAd hetorvandhyAsutapizitAzananivRttitulyAM vyapadizanti vandhyAsutasyaivAbhAvAttatpizitasyApyabhAvaH, pizitaM mAMsamucyate, tadabhAvAcca kutastasyAzanaM bhakSaNaM, asati tasminnirviSayA tannivRttiH / evamakAlamaraNAbhAvena vadhAbhAvAdbadhanivRttirapIti // 992 // have anyavAda sthAna gAthArtha-- akAle maraNanA abhAvathI vanivRttine bIjAo mohanA kAraNe vaMdhyAputranA mAMsabhakSaNanI nivRtti tulya kahe che. TIkArtha- jIvanuM jyAre maraNa thAya che tyAre teNe pote kareluM AyuSya karma bhogavI lIdhuM che. ethI enuM akAla maraNa nathI. AthI vanivRtti vaMdhyAputranA mAMsabhakSaNanI nivRttitulya che. vaMdhyAputra ja nathI, tethI tenuM mAMsa paNa nathI. mAMsa nathI tethI mAMsanuM bhakSaNa paNa nathI. AthI vaMdhyAputranA mAMsabhakSaNanI nivRtti nirviSaya che=viSayathI rahita che e pramANe akAlamaraNano abhAva hovAthI teno vadha karyo na hovAthI vanivRtti paNa nirviSaya che. (192) etadeva samarthayati ajjhINe puvvakae, na marai jhINe ya jIvai na koi / sayameva tA kaha vaho, uvakkamAo vi no jutto // 993 // [ akSINe pUrvakRte na mriyate kSINe ca jIvati na kazcit / svayameva tatkathaM vadhaH upakramAdapi na yuktaH // 193 // ] akSINe pUrvakRte AyuSyakarmaNi na mriyate kazcit, svakRtakarmaphalaM pratyupabhogAbhAvaprasaGgAt, kSINe ca tasmin jIvati na kazcit akRtA
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 191 bhyAgamakRtanAzaprasaGgAt, svayamevAtmanaivaitadevamiti tat tasmAtkathaM vadho nimittAbhAvAt nAstyevetyabhiprAyaH / karmopakramAdbhaviSyatItyetadAzaGkayAhaupakramAdapi apAntarAla eva tatkSayalakSaNAnna yukta iti // 193 // AnuM ja (jIvano vadha karI zakAto nathI e viSayanuM ja) samarthana kare che-- gAthArtha- pUrvakRta karmanA kSaya vinA jIva marato nathI, ane karmano kSaya thai jatAM koi jIvato raheto nathI. jIva svayaM ja mare che. tethI teno vadha kevI rIte karyo gaNAya ? upakramathI paNa vadhu yukta nathI. TIkArtha- pUrvakRta karmanA kSaya vinA jIva marato nathI. jo jIva svakRta karmano kSaya thayA vinA mare to svakRta karmanuM phaLa teNe bhogavyuM nahi. ethI svakRta karmaphaLanA bhoganA abhAvano prasaMga Avyo. karmano kSaya thai jatAM koi jIvato raheto nathI. karmano kSaya thai javA chatAM jIvato rahe to eno artha e thAya ke eNe je karma karyuM nathI te karmane bhogave che. ema bane to amRta (=nahi karelA) karmanuM Agamana thAya. jo akRta karmanuM Agamana thatuM hoya to karelA karmano nAza paNa thAya. Ama akRtAgama ane kRtanAza e be doSo thAya. mATe karmano kSaya thai jatAM koi jIvato raheto nathI. A rIte karmanA kSayathI jIva svayaM marI jato hovAthI tenA vadhamAM koi nimitta banato na hovAthI bIjo koi jIva teno vadha karato nathI. pUrvapakSa-- vadha karanAre te jIvanA karmano upakrama karyo. ethI vacce ja tenA karmano kSaya thai gayo. (=karmano kSaya dIrghakALa pachI thavAno hato, tenA badale vahelo thai gayo.) AthI anya jIva temAM nimitta banavAthI vadha karanAra thayo. uttarapakSa- upakrama yukta nathI. (193) atraivopapattimAha-- kammovakkAmijjai, apattakAlaM pi jai tao pattA / akayAgamakayanAsA, mukkhANAsAsayA dosA // 194 // [karmopakrAmyate aprAptakAlamapi yadi tataH prAptau / akRtAgamakRtanAzau mokSAnAzvAsatA doSAH // 194 // ]
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 192 karmopakrAmyate ardhamArga eva kSayamupanIyate'prAptakAlamapi svavipAkApekSayA yadi tataH prAptAvakRtAgamakRtanAzau apAntarAla eva maraNAdakRtAgamaH prabhUtakAlopabhogyasyArata eva kSayAtkRtanAzaH mokSAnAzvAsatA ataH mokSe'nAzvAsatA anAzvAsabhAvaH mRtyuvat akRtasyApi karmaNo bhAvAzaGkAnivRtteH kRtasyApi ca karmakSayazca (? karma kSayasya) nAzasaMbhavAd eta eva doSA rUti pUrvapakSa: 24 || upakrama yukta nathI e viSe ja hetu kahe che gAthArtha- jo aprAptakALe paNa karmano upakrama karAya to akRtAgama, kRtanAza ane mokSanI azraddhA e doSo thAya. TIkArya-aprAptakALe paNa=potAnA vipAkano samaya na thayo hovA chatAM. upakrama karAya=ardhAmArge (=adhavacce) ja kSaya karAya. akRtAgama- vacce ja maraNa thavAthI akRtanuM Agamana thayuM. (vacce ja marI javAnuM karma teNe karyuM na hatuM chatAM vacce maraNa thayuM ethI akRta-nahi karelA karmanuM Agamana thayuM.) kRtanAza=ghaNA kALa bhogavavA yogya karmano jaladI ja kSaya thaI javAthI kRtanAza (=karelAno bhogavyA vinA nAza) thayo. mokSanI azraddhA- jema jaladI mRtyu thavAmAM nahi karelA karmanuM Agamana thAya che tema mokSamAM gayA pachI paNa karmanuM Agamana kema na thAya ? AvI AzaMkA dUra na thavAthI mokSamAM zraddhA na rahe. karelA paNa karmakSayanA nAzano saMbhava hovAthI mokSamAM gayA pachI paNa karmanuM Agamana thavAnI zaMkA dUra na thAya. bhAvArtha- svavipAkano samaya thayA pahelAM ja upakramathI jaladI karmakSaya karavAmAM akRtAgama-kRtanAza ane mokSanI azraddhA e doSo thAya. A pUrvapakSa che. (194) adhunottarapakSamAhana hi dIhakAliyassa vinAso tassANubhUio khippaM / bahukAlAhArassa va, duyamaggiyarogiNo bhogo // 195 // [na hi dIrghakAlikasyApi nAzaH tasyAnubhUtita kSipram / vahukkAnadAraceva kutamanirALo mo: 22 ll]
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 193 na hi naiva dIrghakAlikasyApi prabhUtakAlavedyasyApi upakramataH svalpakAlavedane'pi nAzastasya karmaNaH anubhUtitaH kSipraM samastasyaiva shiighrmnubhuuteH| atraiva nidarzanamAha- bahukAlAhArasyeva setikApalabhogena varSazatAhArasyeva drutaM zIghramagnikarogiNo bhasmakavyAdhimato bhogaH sa hi tamekadivasenaiva bhuGkte vyAdhisAmarthyAt na ca tatra kiJcinnazyati saMpUrNabhogAt evamupakrama-karmabhoge'pi yojyamiti // 195 // .. have uttarapakSa kahe che gAthArtha jevI rIte ghaNA kALa bhogavavA yogya AhArano bhoga bhasmaka rogIne jaladI thaI jAya tema ghaNA kALa bhogavavA yogya paNa karmane jaladI bhogavI levAthI karmano nAza thato nathI. TIkArtha- dararoja setikA ke pala jeTalo AhAra khAvAthI so varSe jeTalo AhAra khavAya, teTalo AhAra bhasmaka rogI jaladI khAI jAya. teTalo AhAra bhasmaka rogI roganA baLathI eka ja divasamAM khAI jAya. temAM AhArano jarA paNa nAza thato nathI. kema ke saMpUrNa AhAra khAI jAya che. tevI rIte ghaNA kALa bhogavavA yogya saghaLA ya karmane upakramanA baLathI jaladI bhogavI le che. tethI ghaNA kALa bhogavavA yogya paNa karmane thoDA kALamAM bhogavI levA chatAM kRtanAza doSa na thAya. (195) etadevAhasavvaM ca paesatayA, bhujjai kammamaNubhAvao bhaiyaM / teNAvassANubhave, ke kayanAsAdao tassa // 196 // [sarvaM ca pradezatayA bhujyate karma anubhAvato bhAjyam / tenAvazyAnubhave ke kRtanAzAdayaH tasyaH // 196 // ] sarvaM ca pradezatayA karmapradezavicaTanakSapaNalakSaNayA bhujyate karma anubhAvato bhAjyaM vikalpanIyaM vipAkena tu kadAcidbhujyate kadAcinneti kSapakazreNipariNAmAdAvanyathApi bhogasiddheranyathA nirmokSaprasaGgAt tena kAraNena avazyAnubhave pradezatayA niyamavedane ke kRtanAzAdayaH naiva kRtanAzAdaya iti // 196 // 1. tasya-hanyamAnasya /
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 194 A ja viSayane kahe che-- gAthArtha- pradezathI saghaLuM karma bhogavAya che, rasathI vikalpanIya che. tethI avazya anubhavavAmAM tene kRtanAza vagere kayA doSo che ? TIkArtha- karmane pradezodayathI khapAvavA vaDe saghaLuM karma bhogavAya che. rasathI vikalpanIya che, eTale ke kyAreka karma 2sathI bhogavAya che, kyAreka nahi. kSapakazreNimAM pragaTa thatA pariNAma vageremAM 2sa vinA paNa bhogavAya che. jo kSapakazreNimAM paNa rasathI ja karma bhogavAtuM hoya to mokSa na thavAnI Apatti Ave. tethI pradezathI avazya sarva karma bhogavAi jatuM hovAthI kRtanAza vagere doSo thatA ja nathI. (196) zrci-- udayakkhayakkhaovasamovasamA jaM ca kammuNo bhaNiyA / davvAipaMcayaM pai, juttamuvakkAmaNamao vi // 197 // [udayakSayakSayopazamopazamAH yacca karmaNo bhaNitAH / dravyAdipaJcakaM prati yuktamupakrAmaNamato'pi // 197 // ] udayakSayakSayopazamopazamAH yacca yasmAtkAraNAtkarmaNo bhaNitAstIrthakaragaNadharaiH dravyAdipaJcakaM prati dravyaM kSetraM kAlaM bhavaM bhAvaM ca pratItya yathA dravyaM mAhiSaM dadhi kSetraM jAGgalaM kAlaM prAvRkSaNaM bhavamekendriyAdikaM bhAvamaudayAdikAdikamAlasyAdikaM vA pratItyodayo nidrAvedanIyassa evaM vyatyayAdinA kSayAdiyojanA kAryA yuktamupakrAmaNamato'pi anena kAraNena karmaNa upakramo yujyata iti / itthaM caitadaGgIkartavyam // 197 // vaLI gAthArtha-- je kAraNathI dravyAdi pAMcane AzrayIne karmanA udaya-kSayakSayopazama-upazama kahyAM che te kAraNathI paNa karmano upakrama ghaTe che. TIkArtha-- dravyAdi pAMcane AzrayIne karmano udayAdi thAya che. te A pramANe che-- dravya- bheMsanA dahIMthI, kSetra- vanavALA kSetramAM, kALavarSARtumAM, bhava- ekeMdriyAdinA bhavamAM, bhAva- audiyaka vagere ke ALasa vagerethI nidrAvedanIya karmano udaya thAya che. tenAthI viparIta dravya Adine AzrayIne nidrAvedanIyanA kSaya vagerenI yojanA karavI.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 195 A pramANe dravyAdi pAMcane AzrayIne karmanA udayAdi bhAvo thatA hovAthI bhanI 3454 ghaTe che. (187) anyathedamaniSTamApadyate iti darzayannAhajai cANubhUio cciya, khavijjae kamma nannahANumayaM / teNAsaMkhabhavajjiyanANAgaikAraNattaNao // 198 // [yadi cAnubhUtita eva kSapyate karma nAnyathA anumatam / tenAsaGkhyAtabhavArjitanAnAgatikAraNatvAt // 198 // ] yadi cAnubhUtita eva vipAkAnubhavenaiva kSapyate karma nAnyathAnumatamupakramadvAreNa tena prakAreNAsaGkhyAtabhavArjitanAnAgatikAraNatvAt karmaNaH asaGkhyAtabhavAjitaM hi vicitragatihetutvAnnArakAdinAnAgatikAraNameva bhavatIti // 198 // A pramANe A svIkAravuM joIe. anyathA A aniSTa Ave ema batAvavA graMthakAra kahe che- gAthArtha- TIkArtha- jo vipAkanubhavathI ja karma khape, upakramathI na khape, te rIte to asaMkhya bhavomAM upArjita kareluM karma vividha gatinuM kAraNa hovAthI nArakAdi vividha gatinuM ja kAraNa thAya. (198) tatra nANAbhavANubhavaNAbhAvA egaMmi pajjaeNaM vA / aNubhavao baMdhAo, mukkhAbhAvo sa cANiTo // 199 // [nAnAbhavAnubhavanAbhAvAdekasmin paryAyato vA / anubhavataH bandhAt mokSAbhAvaH sa cAniSTaH // 199 // ] nAnAbhavAnubhavanAbhAvAdekasmin tathAhi- nAnupakramato nArakAdinAnAbhavAnubhavanamekasmin bhave paryAyato vAnubhavataH vipAkAnubhavakrameNa vA kSapayataH bandhAditi nArakAdibhaveSu cAritrAbhAvena prabhUtatarabandhAnmokSAbhAva Apadyate sa cAniSTa iti // 199 // 1. nArakAdInAmanubhavanamekasmin manuSyAdibhave
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 196 temAM- gAthArtha- TIkArtha- upakrama na kare to nArakAdi vividha bhavamAM anubhavavA yogya karma manuSyAdi koI eka bhavamAM na anubhavI zakAya. ethI kramazaH vipAkathI khapAvatA jIvane nArakAdi bhAvomAM cAritrano abhAva hovAthI jeTaluM karma bhogavAya tenAthI adhika baMdha thavAthI mokSano abhAva prApta thAya. mokSano abhAva ISTa nathI. (1999) nidarzanagarbhamupapattyantaramAhakiMcidakAle vi phalaM, pAijjai paccae ya kAleNa / taha kammaM pAijjai, kAleNa vipaccae canaM // 200 // [kiJcidakAle'pi phalaM pAcyate pacyate ca kAlena / tathA 4 pate tenA vipate vAvat / 200 NI] kiJcidakAle'pi pAkakAlAdArato'pi phalamAmraphalAdi pAcyate gartAprakSepakodravapalAlasthaganAdinopAyena pacyate ca kAlena kiJcittatrasthameva svakAlena pacyate / yathedaM tathA karma pAcyate upakrAmyate vicitrairupakramahetubhiH kAlena vipacyate cAnyat viziSTAnupakramahetUnvihAya vipAkakAlenaiva vipAkaM chatIti || 200 . daSTAMtapUrvaka anya hetune kahe che gAthArtha- koIka phaLa akALe pakAvAya che. koIka phaLa kALathI pAke che. te rIte koIka karma jaladI pakAvAya che. anya karma kALathI pAke che. TIkArtha- koIka Amra vagere phaLa pAkanA kALa pahelAM paNa khADAmAM dATavA, kodarAnI parALa vagerethI DhAMkI devA vagere upAyathI pakAvAya che. koIka phaLa vRkSamAM raheluM ja svakALathI pAke che. te rIte A karma vividha upakramanA hetuothI pakAvAya che. anya karma viziSTa upakrama hetuonA abhAvamAM vipAkakALathI vipAkane pAme che. (200) dRSTAntAntaramAhabhinno jaheha kAlo, tulle vi pahaMmi gaivisesAo / satthe va gahaNakAlo, maimehAbheyao bhinno // 201 // [bhinno yatheha kAlaH tulye'pi pathi gativizeSAt / rAtre vI prahaNano matidhAmeDisa / 202 //]
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 197 bhinno yatheha kAlo 'rdhapraharAdilakSaNastulye 'pi pathi samAne yojanAdau mArge gativizeSAd gamanavizeSeNa zIghragatirardhaprahareNa gacchati madhyamaH prahareNetyAdi / zAstre vA vyAkaraNAdau grahaNakAlo matimedhAbhedAdbhinnaH kazciddvAdazabhirvarSeH tadadhIte kazcidvarSadvayenetyAdi // 201 // bITuM dRSTAMta 4 cha gAthArtha- jevI rIte ahIM tulya paNa mArgamAM gativizeSathI kAla bhinna thAya che. athavA zAstramAM mati-buddhinA bhedathI grahaNakALa bhinna thAya che. TIkArtha- yojana vagere jeTalA mArgamAM je zIdhragatithI jAya te ardhaprahara jeTalA kALamAM jAya. je madhyama gatithI jAya te eka prahara jeTalA kALamAM jAya. vyAkaraNa vagere zAstra bhaNavAmAM mati-buddhinA bhedathI koI pA2 varSe zAsa. mo, 6 varSabhai . le. (201) eSa dRSTAnto'yamarthopanayaHtaha tulaMmi vi kamme, pariNAmAikiriyAvisesAo / bhinno aNubhavakAlo, jiTTho majjho jahanno ya // 202 // [tathA tulye'pi karmaNi pariNAmAdikriyAvizeSAt / / bhinno'nubhavakAlaH jyeSThaH madhyaH jaghanyazca // 202 // ] tathA tulye'pi karmaNi karmadravyatayA pariNAmAdikriyAvizeSAt tIvratIvratarapariNAmabAhyasaMyogakriyAvizeSaNa bhinno'nubhavakAlaH karmaNaH kathaM jyeSTho madhyo jaghanyazca jyeSTho nirupakramasya yathAbaddhavedanakAlaH madhyastasyaiva tathAvidhatapazcaraNabhedene jaghanyaH kSapakazreNyanubhavanakAlaH zailezyanubhavanakAlo vA tathAvidhapariNAmabaddhasya tattatpariNAmAnubhavanena anyathA virodha iti // 202 / / A dRSTAMta che. enA arthano upAya A chegAthArtha- te pramANe tulya paNa karmamAM pariNAmAdi kriyA vizeSathI anubhavakALa jayeSTha, madhyama ane jaghanya ema bhinna che. TIkArtha- karmadravyarUpe tulya paNa karmamAM AMtarika pariNAmarUpa bAhya saMyogavALI kriyAnA bhedathI karmano anubhavakALa bhinna che. te A pramANeupakramathI rahita karmano kevI rIte bAMdhyuM che te rIte anubhavano kALa jayeSTha 1. vedane.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 198 che. te ja karmano tevA prakAranI tapazcaryAnA bhedathI anubhavano kALa madhyama che. kSapakazreNimAM ke zailezIkaraNamAM anubhavakALa jaghanya che. Ama tevA prakAranA pariNAmathI baMdhAyelA karmano te te pariNAmathI anubhava karavA 43 anubhava bhinna cha. anyathA virodha thAya. (202) dRSTAntAntaramAhajaha vA dIhA rajjU, Dajjhai kAleNa puMjiyA khippaM / viyao paDo vi sUsai, piNDIbhUo u kAleNaM // 203 // [yathA vA dIrghA rajjuH dahyate kAlena puJjitA kSipram / / vitataH paTo'pi zuSyati piNDIbhUtastu kAlena // 203 // ] yathA vA dIrghA rajjuH paryantadIpitA satI tathAkrameNaiva dahyate kAlena pradIrgheNeti bhAvaH / puJjitA kSipraM zIghrameva dahyate / vitataH paTo vA jalArdo'pi zuSyati kSipramiti vartate piNDIbhUtastu kAlena zuSyati pradIrgheNeti hRdayaM na ca tatrAdhikaM jalamiti // 203 // anya daSTAMtane kahe che- gAthArtha- TIkArtha athavA lAMbA doraDAne aMte (=cheDe) saLagAvavAmAM Ave to tevA kramathI baLatuM te lAMbA kALe baLe che ane bheguM kareluM te ja doraDu jaladI baLe che. pANIthI bhInuM vastra pahoLuM karIne sUkavavAmAM Ave to jaladI sukAI jAya che, pahoLuM karyA vinA piMDIbhUta te ja vastra lAMbA kALa sukAya che. piMDIbhUta vastramAM pANI adhika nathI. (203) atrAhanaNu taM na jahovaciyaM, tahANubhavao kayAgamAIyA / tappAoggaM ciya teNa taM ciyaM sajjharogu vva // 204 // [nanu tat na yathopacitaM tathAnubhavataH akRtAgamAdayaH / tatprAyogyameva tena taccitaM sAdhyarogavat // 204 // ] nanvevamapi tatkarma na yathopacitaM tathAnubhavataH varSazatabhogyatayopacitaM upakrameNArAdevAnubhavato'kRtAgamAdayastadavasthA eva / atrottaramAhatatprAyogyamevopakrameprAyogyamevatenataccitaMbaddhaM kiMvidityAha-sAdhyarogavat sAdhyarogo hi mAsAdivedyo'pyauSadhairapAntarAla evomakramyate iti / / 204 / /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 199 ahIM vAdI kahe chegAthArtha- TIkArtha- ahIM prazna kare che- so varSa sudhI bhogya tarIke bAMdheluM karma upakramathI jaladI bhogavavAmAM karma je rIte bAMdhyuM hatuM te rIte nahi anubhavatA jIvane akRtAgama vagere doSo thAya. ahIM uttara kahe che- te jIve te karma sAdhya roganI jema upakrama prAyogya ja bAMdhyuM hatuM. sAdhyaroga mAsa vagere kALa sudhI bhogavavA yogya hovA chatAM auSadhothI mAsAdi kALa pahelAM ja upakrama karAya che=bhogavI sevAya che. (204) tathA cAhaaNuvakkamao nAsai, kAleNovakkameNa khippaM pi / kAleNevAsajjho, sajjhAsajjhaM tahA kammaM // 205 // [anupakramataH nazyati kAlenopakrameNa kSipramapi / kAlenaivAsAdhyaH sAdhyAsAdhyaM tathA karma // 205 // ] anupakramataH auSadhopakramamantareNa nazyatyapaiti kAlenAtmIyenaiva upakrameNa kSipramapi nazyati sAdhye roge iyaM sthitiH kAlenaivAsAdhya ubhayamatra na saMbhavati sAdhyAsAdhyaM tathA karma sAdhye ubhayaM asAdhye eka eva prakAra iti // 205 // te pramANe ja kahe chegAthArtha- TIkArtha- auSadharUpa upakrama vinA sAdhyaroga potAnA kALe ja nAza pAme che, upakramathI jaladI paNa nAza pAme che. asAdhya roga to kALathI bhogavAya che. te rIte karma sAdhya ane asAdhya ema be prakAranuM che. sAdhya karmamAM kALe bhogavAya ane jaladI bhogavAya ema baMne prakAra cha. asAdhyama Ne 4 mogavAya sema me 4 52 cha. (205) sAdhyAsAdhyayoreva svarUpamAhasovakkamamiha sajhaM, iyaramasajjhaM tti hoi nAyavvaM / sajjhAsajjhavibhAgo, eso neo jiNAbhihio // 206 // [sopakramamiha sAdhyaM itaradasAdhyameva bhavati jJAtavyam / sAdhyAsAdhyavibhAgaH eSa jJeyaH jinAbhihitaH // 206 // ] sopakramamiha sAdhyaM tathAvidhapariNAmajanitatvAt itarannirupakramamasAdhyameva
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 200 bhavati jJAtavyaM sAdhyAsAdhyavibhAgaH eSa jJeyo jinAbhihitastIrthakarokta iti // 206 // sAdhya ane asAdhyanuM svarUpa kahe che gAthArtha- TIkArtha- sopakrama karma sAdhya che. kema ke tevuM karma tevA prakAranA pariNAmathI utpanna karyuM che=bAMdhyuM che. nirupakrama karma asAdhya ja jANavuM. jine kahelo A sAdhyAsAdhyano vibhAga jANavo. (206) nigamayannAhaAussa uvakkamaNaM, siddhaM jiNavayaNao ya saddheyaM / jaM chaumattho sammaM, no kevalie muNai bhAve // 207 // [AyuSa upakramaNaM siddhaM jinavacanAcca zraddheyam / yacchadmasthaH samyag na kevalikAn muNati bhAvAn // 207 // ] AyuSa upakramaNaM siddhamuktanyAyAt jinavacanAcca bhavati zraddheyaM kimityatropapattimAha- yad yasmAcchAsthaH arvAgdarzI samyagazeSadharmApekSayA na kevalajJAnagamyAn muNati bhAvAn jAnAti padArthAniti // 207 // upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che gAthArtha- TIkArtha- ukta nItithI AyuSyano upakrama siddha thayo, ane jinavacanathI tenI zraddhA karavI. jinavacanathI zraddhA karavAnuM kema kahyuM? e aMge hetune kahe che- kAraNa ke kevaLIthI jANI zakAya tevA padArthone chadmasthajIva samyagu jANI zakato nathI. 75stha= nanu honA2. samyagu- saghaLA dharmonI apekSAe jANato nathI, paNa thoDA dharmonI apekSAe to kevaLIthI jANI zakAya tevA padArthone jANe che. jema ke- ghaTAdinA rUpAdine jANI zake che. (207). prakRtayojanAyAhaeyassa ya jo heU, so vahao teNa tannivittIya / vaMjhAsuyapisiyAsaNanivittitullA kahaM hoi // 208 // [etasya ca yo hetuH sa vadhakaH tena tannivRttiriti / vandhyAsutapizitAzananivRttitulyA kathaM bhavati // 208 // ]
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 201 etasya copakramasya yo heturdaNDAdipIDAkaraNena sa vadhakaH asau hantA yena kAraNena tannivRttiH vadhanivRttiH evaM vandhyAsutapizitAzananivRttitulyA kathaM bhavati saviSayatvAdvadhanivRtteriti // 208 // prastuta viSayane joDavA mATe kahe che gAthArtha- TIkArtha- je jIva daMDAdithI pIDA karavA mATe upakramano hetu che te vadha karanAra che. tethI vadhunI nivRtti A pramANe (=ahIM sudhI vistArathI kahyuM te pramANe) vaMdhyAputranA mAMsabhakSaNanI nivRtti tulya kevI rIte thAya? arthAt na thAya. kema ke vadhanivRtti viSayathI sahita che. (2008) karmabaMdha pramANe karmabhogavAda (gA. 209-220) adhunAnyadvAdasthAnakamanne bhaNaMti kammaM, jaM jeNa kayaM sa bhuMjai tayaM tu / cittapariNAmarUvaM, aNegasahakArisAvikkhaM // 209 // [anye bhaNanti karma yadyena kRtaM sa bhuGkte tadeva / citrapariNAmarUpaM anekasahakArisApekSam // 209 // ] anye bhaNanti karma jJAnAvaraNAdi yadyena kRtaM prANinA sa bhuGkte tadeva citrapariNAmarUpaM karmAnekasahakArisApekSaM asmAdidaM praaptvymityaadiruupmiti | 20 || have anyavAda sthAna gAthArtha TIkArtha- bIjAo kahe che ke- je jIva vaDe vicitra pariNAmarUpa ane aneka sahakArIonI apekSAvALuM je karma karAyuM (=bAMdhyuM) hoya te jIva te ja karmane bhogave che. (vicitra pariNAmarUpa sukha-duHkha, mAna-apamAna, Adara-anAdara, jIvana-maraNa vagere vividha pariNAmarUpa.). aneka sahakArIonI apekSAvALuM- AnAthI A (kaauSadha, Arogya, dhana, sukha-duHkha, mAna-apamAna, Adara-anAdara, jIvanamaraNa vagere) mAre prApta karavA yogya che ema aneka sahakArIonI apekSAvALuM. (209) takkyasahakAritaM, pavajjamANassa ko vaho tassa / tasseva tao doso, jaM taha kammaM kayamaNeNaM // 210 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 202 [tatkRtasahakAritvaM prapadyamAnasya ko vadhastasya / tasyaiva asau doSaH yattathA karma kRtamanena // 210 // ] tatkRtasahakAritvaM vyApAdyakRtasahakAritvaM prapadyamAnasya ko vadhastasya vyApAdakasya tasyaiva vyApAdyasyAsau doSo yattathA karma asmAnmayA martavyamiti vipAkarUpaM kRtamanena vyApAdyeneti // 210 // gAthArtha- TIkArtha- vadha karavA yogya jIve karelA sahakArane pAmatA mAranAra jIvano zo vadha? arthAt teNe vadha karyo nathI. vadha karavA yogya jIve ja tevA prakAranuM karma bAMdhyuM hatuM ke mAruM mRtyu A jIvanA sahakArathI thAya. AthI vadha karanAra jIva vadha karavA yogya jIvanA karmathI ja tenA mRtyumAM sahakAra Ape che. AthI teno AmAM koI doSa nathI. AmAM vadha karavA yogya jIvano ja A doSa che ke "AnAthI mAre maravuM evA visaij bha to thu." (210) etadeva samarthayatijai teNa tahA akae, taM vahai tao sataMtabhAveNa / annaM pi kiM na evaM, vahei aNivAriyappasaro // 211 // [yadi tena tathA akRte taM hanti takaH svatantrabhAvena / anyamapi kiM na evaM hanti anivAritaprasaraH // 211 // ] yadi tena vyApAdyena tathA tena prakAreNa asmAnmartavyamityAdilakSaNena akRte anupAtte karmaNIti gamyate taM vyApAdyaM hanti vyApAdayati tako vadhakaH svatantrabhAvena svayameva kathaJcit / atra doSamAha- anyamapi devadattAdikaM kiM na evaM hanti yathA taM nimittAbhAvasyAvizeSAt anivAritaprasaraH svAtantryeNa vyApAdanazIla iti // 211 // A ja viSayanuM samarthana kare che- gAthArtha- TIkArtha- kadAca koI ema kahe ke, vadha karavA yogya jIve "mAre AnAthI maravuM" evA prakAranuM karma na karyuM hovA chatAM vadha karanAra svataMtrabhAvathI (=potAnA mAravAnA svabhAvathI) svayameva koIka rIte tene se che. 1. pravRttinimittabhAvasyAvizeSAt
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 203 ahIM doSa kahe che- jo vadha karanAra svayameva potAnA mAravAnA svabhAvathI tene haNe che to devadatta vagere bIjAne paNa kema haNato nathI? kAraNa ke nimittabhAvamAM koI bheda nathI. nimittarUpe devadatta vagere badhA samAna che. (211). na ya savvo savvaM ciya, vahei niyayassabhAvao aha na / vajjhassa aphalakammaM, vahagasahAveNa maraNAo // 212 // [na ca sarvaH sarvameva hanti niyatasvabhAvataH atha na / vadhyasyAphalaM karma vadhakasvabhAvena maraNAt // 212 // ] na ca sarvo vyApAdakaH sarvameva vyApAdyaM hanti adarzanAnniyatasvabhAvato 'tha na athaivaM manyase niyatahantRsvabhAvAt na sarvAnhantItyetadAzaGkyAhavadhyasya vyApAdyasyAphalaM karma kuto vadhakasvabhAvena maraNAt yo hi yadvyApAdanasvabhAvaH sa taM vyApAdayatIti niHphalaM karmApadyate, na caitadevaM, tasmAttasyaivAso doSo yattathA karma kRtamaneneti / vadhako'naparAdha iti eSa pUrvapakSaH | 222 / gAthArtha- TIkArtha- jo vadha karanAra potAnA svabhAvathI vadha karato hoya to badhAno vadha thavo joie. AnA anusaMdhAnamAM ahIM kahe che ke- vadha karanAra badhA ja vadha karavAne yogya badhAne haNatA nathI. kema ke tevuM jovAmAM AvatuM nathI. have jo tame ema kaho ke, vadha karanArano amuka jIvone ja mAravA evo niyata svabhAva che, tethI vadha karanArA badhA ja badhAne haNatA nathI, AvI AzaMkA karIne kahe che- ema mAnavAmAM to vadha karavA yogya jIvanuM karma niSphaLa thayuM. kAraNa ke tenuM mRtyu potAnA kevA karmathI nahi, kiMtu vadha karanAranA svabhAvathI thayuM che. je jene mAravAnA svabhAvavALo hoya te tene mAre che. ethI maranAranuM karma niSphaLa bane. A A pramANe nathI. ( maranAra mAranAranA svabhAvathI mare che evuM nathI.) tethI maranArano ja A doSa che ke teNe "mAre AnAthI maravuM" evA prakAranuM karma karyuM. tethI vadha karanAra nirdoSa che. A pUrvapakSa che. (12) atrottaramAhaniyakayakammuvabhoge, vi saMkileso dhuvaM vahaMtassa / tatto baMdho taM khalu, tavviIe vivajjijjA // 213. //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ and. I zrAvaka prajJapti - 204 [nijakRtakarmopabhoge 'pi saMklezaH dhruvaM ghnataH / tataH bandhaH taM khalu tadviratyA varjayet // 213 // ] nijakRtakarmopabhoge'pi vyApAdyavyApattau svakRtakarmavipAke'pi sati tasya saMklezo'kuzalapariNAmo dhruvamavazyaM nato vyApadayatastatastasmAtsaMklezAdvandhastaM khalu tameva bandhaM tadviratyA vadhaviratyA varjayediti // 213 // ahIM uttara kahe che- gAthArtha- TIkArtha- vadha karavA yogya jIvano vadha svakRta karmanA vipAkathI thato hovA chatAM vadha karanArane avazya saMkleza (=azubha pariNAma) thAya che. e saMjozathI karmabaMdha thAya che. tethI vadhaviratithI qdhano tyA 43. (213) tattu cciya mariyavvaM, iya baddhe AuyaMmi tabbiI / naNu kiM sAhei phalaM, tadArao kammakhavaNaM tu // 214 // [tataH eva martavyaM iti baddhe AyuSi tadviratiH / nanu kiM sAdhayati phalaM tadArataH karmakSapaNam // 214 // ] tata eva devadattAdeH sakAzAt martavyamiti evamanena prakAreNa baddha AyuSi upAtte AyuSkarmaNi vyApAdyena vadhaviratirnanu kiM sAdhayati phalaM tasyAvazyabhAvitvena tadasaMbhavAt viratyasaMbhavAt na kiJcidityabhiprAyaH / atrottaraM- tadArataH karmakSapaNaM tu maraNakAlAdArataH vadhaviratiH karmakSayameva sAdhayatIti gAthArthaH // 214 // gAthArtha- TIkArtha- maranAra jIve mAre devadatta AdithI maravuM evA prakAranuM AyuSya karma bAMdhyuM hovAthI vadhavirati kayuM phaLa meLave che ? arthAt te jIvanuM tenAthI ja avazya mRtyu thavAnuM hovAthI viratino saMbhava na hovAthI vadhavirati kaMI paNa phaLa prApta karatI nathI. ahIM uttara kahe che- maraNakALanA pUrve karAyelI vadhavirati vadhavirati 72naarn| bhakSayane sAdhI mApe che. (214) etadeva bhAvayatitattu cciya so bhAvo, jAyai suddheNa jIvavIrieNa / kassai jeNa tayaM khalu, avahittA gacchaI mukkhaM // 215 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 205 [tata eva sa bhAvaH jAyate zuddhena jIvavIryeNa / kasyacit yena takaM khalu ahatvA gacchati mokSam // 215 // ] tata eva vadhavirateH sa bhAvaH cittapariNAmalakSaNo jAyate zuddhena jIvavIryeNa karmAnabhibhUtenAtmasAmarthyena kasyacitprANino yena bhAvena takaM vyApAdyaM avadhitvA ahatvaiva gacchati mokSaM prApnoti nirvANamiti // 215 / / A ja viSayane vicAre chegAthArtha- TIkArtha- vadhaviratinA kAraNe karmathI abhibhUta na thayelA zuddha AtmasAmarthyathI te bhAva utpanna thAya che ke je bhAvathI te prANIne haNyA vinA ja mokSane pAme che. (215) iya tassa tayaM kammaM, na jahakayaphalaM ti pAvaI aha tu / taM no ajjhavasANA, ovaTTaNamAibhAvAo // 216 // [iti tasya takaM karma na yathAkRtaphalameva prApnoti atha tu / tanna adhyavasAyAt apavartanAdibhAvAt // 216 // ] iti evamuktena nyAyena tasya vyApAdyasya tatkarma asmAnmartavyamityAdilakSaNaM na yathAkRtaphalameva tato maraNAbhAvAtprApnotyApadyate atha tvamevaM manyase ityAzaGkayAha- tanna tadetanna adhyavasAyAttathAvidhacittavizeSAt apavartanAdibhAvAttathA hAsasaMkramAnubhavazreNivedanAditi gAthArthaH // 216 // gAthArtha- TIkArtha- kadAca tame ema mAno ke, ukta nItithI maranAranuM "mAre AnAthI maravuM" evuM karma je rIte karyuM hatuM te rIte phaLa pAmatuM nathI. kAraNa ke tenAthI maraNa thayuM nathI. AvI AzaMkA karIne kahe chete barobara nathI. kAraNa ke adhyavasAyathI apavartana vagere thAya che. ahIM bhAvArtha A che- jIva tevA prakAranI adhyavasAyazreNine anubhave che ke jemAM karmasthitinI apavartana thAya, karmano saMkrama thAya ane karmaphaLano anubhava thAya. (Ama karma baMdhAyA pachI udayamAM Ave e pahelAM temAM ghaNA pheraphAro thatA hovAthI karma je rIte karyuM hoya te ja rIte bhogavAya evo niyama nathI.) (216) 1. apavartana=karmanI sthitino hrAsa=ghaTADo. 2. saMkrama=baMdhAtI karmaprakRtimAM anya karmaprakRtine nAkhIne baMdhAtI karmaprakRtirUpe pariNamAvavI. 3. anubhava=karmaphaLano bhoga.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 206 sakayaM pi aNegavihaM, teNa pagAreNa bhuMjiuM savvaM / apuvvakaraNajogA, pAvai mukkhaM tu kiM teNa // 217 // [svakRtamapi anekavidhaM tena prakAreNa abhuktvA sarvaM / apUrvakaraNayogAt prApnoti mokSaM tu kiM tena // 217 // ] kiM ca svakRtamapyAtmopAttamapyanekavidhaM caturgatinibandhanaM tena prakAreNa caturgativedyatvena abhuktvA sarvamananubhUya niravazeSaM apUrvakaraNayogAt kSapakazreNyArambhakAdapUrvakaraNasaMbandhAtprApnoti mokSamevAsAdayati nirvANameva kiM tena vyApAdakabhAvanibandhanatvaparikalpitena karmaNeti // 217 / / gAthArtha svakRta paNa aneka prakAranA sarva karmane apUrvakaraNanA yogathI te rIte bhogavyA vinA mokSane pAme che. hiMsakabhAvanA kAraNa tarIke kalpanA karmathI zuM ? TIkArtha- aneka prakAranuM cAra gatinuM kAraNa bane tevuM. apUrvakaraNa pUrve na thayA hoya tevA AtmAnA zubha pariNAma. (A apUrvakaraNa AThamA guNasthAne hoya.) te rIte=cAragatimAM bhogavavA rUpe. vadhya jIve "mAre AnAthI maravuM" evuM je karma karyuM che te karma hiMsakabhAvanuM kAraNa che. vadhya jIve "mAre AnAthI maravuM" evuM je karma karyuM che te karmanA kAraNe devadatta vageremAM hiMsakabhAva utpanna thAya che. ethI hiMsakabhAvanA kAraNa tarIke kalpeluM karma eTale vadhya jIvanuM "mAre mAnAthI bha2" me .. (217) syAttasmin sati na caraNabhAva eveti atrAhaparakayakammanibaMdhA, caraNAbhAvaMmi pAvai abhAvo / sakayassa niSphalattA, suhaduhasaMsAramukkhANaM // 218 // [parakRtakarmanibandhanAt caraNAbhAve prApnotyabhAvaH / / svakRtasya niSphalatvaM sukhaduHkhasaMsAramokSANAm // 218 // ] parakRtakarmanibandhAd vyApAdyakRtakarmanibandhanena vyApAdakasya caraNAbhAve
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 207 abhyupagamyamAne prApnotyabhAvaH sukhaduHkhasaMsAramokSANAmiti yogaH kuta: svakRtasya niHphalatvAt niHphalatvaM cAnyakRtena pratibandhAditi // 218 // pUrvapakSa-- vadhyanuM te karma jyAM sudhI hoya tyAM sudhI cAritrano bhAva ja na thAya. A pUrvapakSano ahIM uttara kahe che- gAthArtha TIkArtha vadhye karelA karmanA kAraNe vadhakanA cAritranA abhAvane svIkAravAmAM sukha-duHkha ane saMsAra-mokSano abhAva thAya. kAraNa ke anye karelA karmathI svakRtano pratibaMdha thavAthI anye karelA karmanA kAraNe svakRta karmanI niSphaLatA thAya che. ahIM bhAvArtha A che- jo vadhya jIve karelA karmathI vadhakanA cAritrano abhAva thAya to eno artha e thayo ke vacce kareluM karma mukhya banyuM. svakRta karmathI kaMi na thAya. je kaMi thAya te anyakRta karmathI thAya. ethI svakRtakarmathI ene sukha ke duHkha na maLe. ethI svakRta karmathI eno saMsAra na thAya, ane svakarmanA nAzathI mokSa paNa na thAya. (218) akayAgamakayanAsA, saparegattaM ca pAvaI evaM / taccaraNAu cciya tao, khao vi aNivAriyappasaro // 219 // [akRtAgamakRtanAzau svaparaikatvaM ca prApnotyevam / taccaraNataH eva tataH kSayo 'pi anivAritaprasaraH // 219 // ] akRtAgamakRtanAzau tenAkRtamapi tasya pratibandhakamityakRtAgamaH zubhapariNAmabhAve'pi ca tata: pratibandhAttatphalamiti kRtanAza: svaparaikatvaM ca pratibandhakAvizeSAt prApnotyevaM taccaraNata eva tataH kSayo'pyanivAritaprasarastasyeti // 219 // gAthArtha-- e pramANe akRtAgama-kRtanAza ane sva-paranuM ekatva thAya. tethI tenA cAritrathI ja pratibaMdha vinA ja tenA karmano kSaya thAya. TIkArtha-- vadhake cAritramAM pratibaMdha karanAra karma na karyuM hovA chatAM vadhyanuM karma cAritramAM pratibaMdhaka thayuM. ethI akRtanuM Agamana thayuM. vadhakanA AtmAmAM cAritrano zubhabhAva thayo hovA chatAM te pratibaMdhathI cAritra na lai zakavAthI zubhabhAvanuM phaLa na maLyuM. ethI kRtano nAza thayo. tathA pratibaMdhakano bheda na hovAthI (vadhaka paNa vadhyano pratibaMdhaka banI zakato hovAthI) sva-paranI (=vadhya-vadhakanI) ekatA thAya.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 208 svaparanI ekatA thavAthI vadhakanA cAritrathI ja vadhyanA karmakSayane rokI zakAya tema nathI. arthAt vadhaka cAritra le to vadhya jIvanA "mAre khAnAthI bharavu" sevA armano kSaya thAya. (218) upasaMharannAha evaMpi ya vahaviraI, kAyavvA ceva savvajatteNaM / tadabhAvami pamAyA, baMdho bhaNio jiNidehiM // 220 // [ evamapi ca vadhaviratiH kartavyA eva sarvayatnena / tadabhAve pramAdAt bandho bhaNitaH jinendraiH // 220 // ] evamapi coktaprakArAdvadhaviratiH kartavyaiva sarvayatnenApramAdenetyarthaH / tadabhAve ca viratyabhAve ca pramAdAdbandho bhaNito jinendrairiti // 220 // upasaMhAra karatA kahe che-- gAthArtha--TIkArtha--A rIte paNa (=vadhaka cAritra le to vadhyayajIvanA karmano kSaya thAya te rIte paNa) pramAdarahita banIne vadhavarita karavI ja joie. jinezvaroe viratinA abhAvamAM pramAdathI karmabaMdha kahyo che. (220) pariNAma pramANe DarbhaMdha (gA. 221 - 234 ) idAnImanyadvAdasthAnakam keI bAlAivahe, bahutarakammassuvakkamAu ti / mannaMti pAvamahiyaM, vuDDhAIsuM vivajjAsaM // 221 // [kecit bAlAdivadhe bahutarakarmaNa upakramAdeva / manyante pApamadhikaM vRddhAdiSu viparyAsam // 221 // ] kecid vAdino bAlAdivadhe bAlakumArayuvavyApAdane bahutarakarmaNa upakramaNAtkAraNAnmanyante pApamadhikaM / vRddhAdiSu viparyAsaM stokatarasya karmaNa upakramAditi // 229 // have bIjuM vAdasthAna gAthArtha-- TIkArtha koika vAdIo bAla-kumAra-yuvAnanA vadhamAM ghaNA karmano upakrama karavAnA kA2Ne adhika pApa mAne che. vRddha AdinA vadhamAM alpakarmano upakrama karavAnA kAraNe alpa pApa mAne che. (221)
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 209 atrottaramAhaeyaM pi na juttikhamaM, jaM pariNAmAu pAvamiha vuttaM / davvAibheyabhinnA, taha hiMsA vaniyA samae // 222 // [etadapi na yuktikSamaM yatpariNAmAtpApamihoktam / dravyAdibhedabhinnA tathA hiMsA varNitA samaye // 222 // ] etadapi na yuktikSamaM yad yasmAtpariNAmAtpApamihoktaM, sa ca na niyato, bAlavRddhAdiSu kliSTetararUpo dravyAdibhedabhinnA tathA hiMsA varNitA samaye yathoktaM- "davvau NAmege hiMsA Na bhAvau" ityAdi // 222 // ahIM uttara kahe che gAthArtha- A paNa yuktikSama nathI. kAraNa ke ahIM pariNAmathI pApa kahyuM che. bAla-vRddha AdimAM kliSTa-akliSTa pariNAma niyata na hoya tathA zAstramAM hiMsA dravyAdinA bhedathI bhinna (taphAvatavALI) jaNAvI che. kahyuM cha : "58 hiMsA dravyathI Doya, mAvathA na hoya." ityAhi. (222) prathamahiMsAbhedamAhauccAliyaMmi pAe, iriyAsamiyassa saMkamaTThAe / vAvajjijja kuliMgI, marijja taM jogamAsajja // 223 // [uccAlite pAde IryAsamitasya saMkramArtham / vyApadyeta kuliGgI mriyeta taM yogamAsAdya // 223 // ] uccAlite utkSipte pAde saMkramArthaM gamanArthamiti yogaH IryAsamitasyopayuktasya sAdhoH kiM vyApadyeta mahatI vedanAM prApnuyAt mriyeta prANatyAgaM kuryAt kuliGgI kutsitaliGgavAn dvIndriyAdisattvaH taM yogamAsAdya tathopayuktasAdhuvyApAraM prApyeti // 223 // na ya tassa tannimitto, baMdho suhumo vi desio samae / jamhA so apamatto, sA u pamAu tti niddiTThA // 224 // [na ca tasya tannimittaH bandhaH sUkSmo'pi dezitaH samaye / yasmAtso'pramattaH sA ca pramAda iti nirdiSTA // 224 // ] na ca tasya sAdhostannimittaH kuliGgivyApattikAraNo bandhaH sUkSmo'pi dezitaH samaye kimiti yasmAtso'pramattaH sUtrAjJayA pravRtteH sA ca hiMsA pramAda ityevaM nirdiSTA tIrthakaragaNadharairiti iyaM dravyato hiMsA na bhAvataH // 224 / /
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 210 (dravyathI hiMsA hoya, bhAvathI hiMsA na hoya. dravyathI hiMsA na hoya, bhAvathI hiMsA hoya. dravyathI hiMsA hoya, bhAvathI paNa hiMsA hoya. dravyathI hiMsA na hoya, bhAvathI paNa hiMsA na hoya. ema hiMsAnA cAra bheda che.) temAM hiMsAnA prathama bhedane kahe chegAthArtha- TIkArtha- iryAsamitimAM upayukta sAdhu javA mATe paga upADe tyAre sahasA tenA paga nIce be iMdriya vagere jIva AvI jAya, upayukta sAdhunA vyApArane pAmIne ghaNI vedanAne pAme ane marI jAya. (223) te sAdhune beiMdriya Adi jIva maravAnA kAraNe zAstramAM sUkSma paNa karmabaMdha kahyo nathI. kAraNa ke te zAstrAjJA pramANe pravRtti karato hovAthI apramatta che. tIrthaMkara-gaNadharoe pramAdane hiMsA kahI che. A hiMsA dravyathI che, bhAvathI nathI. (224) sAmprataM bhAvato na dravyata ityucyatemaMdapagAse dese, rajju kilAhisarisayaM daTuM / acchittu tikkhakhaggaM, vahijja taM tapparINAmo // 225 // [mandaprakAze deze rajju kRSNAhisadRzIM dRSTvA / AkRSya tIkSNakhaDgaM hanyAt tAM tatpariNAmaH // 225 // ] mandaprakAze deze dhyAmale nimnAdau rajjuM darbhAdivikArarUpAM kRSNAhisadRzI kRSNasarpatulyAM dRSTvA AkRSya tIkSNakhaDgaM vadhettAM hanyAdityarthaH tatpariNAmo vadhapariNAma iti // 225 // sappavahAbhAmi vi, vahapariNAmAu ceva eyassa / niyameNa saMparAiyabaMdho khalu hoi nAyavvo // 226 // [sarpavadhAbhAve'pi vadhapariNAmAdevaitasya / niyamena sAMparAyiko bandhaH khalu bhavati jJAtavyaH // 226 // ] sarpavadhAbhAve'pi tattvataH vadhapariNAmAdevaitasya vyApAdakasya niyamena sAMparAyiko bandho bhavaparamparAhetuH karmayogaH khalu bhavati jJAtavya iti // 226 // have bhAvathI hiMsA che, dravyathI nathI ema kahe che gAthArtha- TIkArtha- aMdhakAravALA ane nIcANavALA vagere pradezamAM rahelA, darbha ghAsa AdimAMthI banAvelA, ane kALA sarpa samAna doraDAne
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 211 joine (A sarpa che ema samajIne) vadhanA pariNAmavALo koI tIkSNa talavArane kheMcIne tene haNe. (225) ahIM sarpano vadha na thavA chatAM paramArthathI vadhapariNAmathI ja vadha karanArane avazya sAMparAyika baMdha jANavo. saaN52yimv5252|no utu. (226) tRtIyaM hiMsAbhedamAhamigavahapariNAmagao, AyaNNaM kaDDiUNa kodaMDaM / muttUNa misuM ubhao, vahijja taM pAgaDo esa // 227 // [mRgavadhapariNAmagataH AkarNaM AkRSya kodaNDam / muktvA iSU ubhayataH hanyAt taM prakaTa eSaH // 227 // ] mRgavadhapariNAmapariNataH sannAkarNamAkRSya kodaNDaM dhanurmuktveSu bANaM ubhayato vadhet hanyAt dravyato bhAvatazca taM mRgaM prakaTa eSa hiMsaka iti // 227 // trIjA hisAbhedane kahe che- gAthArtha- TIkArtha- mRgavadhanA pariNAmavALo zikArI dhanuSyane kAna sudhI kheMcIne ane bANa choDIne mRgane haNe. A pragaTa dravyathI ane mAthI DiMsa cha. (227) caturthaM bhedamAhaubhayAbhAve hiMsA, dhaNimittaM bhaMgayANupuvIe / tahavi ya daMsijjaMtI, sIsamaivigovaNamaduTTA // 228 // [ubhayAbhAve hiMsA dhvanimAtraM bhaGgakAnupUrvyA / tathApi ca darzyamAnA ziSyamativikopanAya aduSTA // 228 // ] ubhayAbhAve dravyato bhAvatazca vadhAbhAve hiMsA dhvanimAtraM na viSayataH bhaGgakAnupUrvyAyAtA tathApi ca darzyamAnA ziSyamativikopanaM vineyabuddhivikAzAyAduSTaiveti // 228 // cothA bhedane kahe che- gAthArtha- TIkArtha bhAMgAnA kramathI AvelI dravyathI ane bhAvathI na hoya evI hiMsA zabdoccAra mAtra che, viSayathI nathI. to paNa
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 212 ziSyabuddhinA vikAsa mATe batAvAtI A hiMsA nirdoSa ja che, arthAt mA hiMsAne patAmai o hoSa nathI. (228) iya pariNAmA baMdhe, bAlo vuDDatti thovamiyamittha / bAle vi so na tivvo, kayAi vuDDhe vi tivvutti // 229 // [iti pariNAmAdbandhe bAlo vRddha iti stokamidamatra / bAle'pi asau na tIvraH kadAcid vRddhe 'pi tIvra iti // 229 // ] iti evaM pariNAmAdvandhe sati bAlo vRddha iti stokamidamatra hiMsAprakrame kimiti bAlepyasau na tIvraH pariNAmaH kadAcidvRddhe'pi tIvra iti jighAMsatAmAzayavaicitryAditi // 229 // gAthArtha TIkArtha- A pramANe pariNAmathI baMdha thato hovAthI bAlavRddhanI hiMsA e prastutamAM alpa che, arthAt enuM mahatva nathI. kyAreka bALakanI hiMsAmAM tIvrapariNAma na hoya ane kyAreka vRddhanI hiMsAmAM paNa tIvra pariNAma hoya. kAraNa ke vadha karanArAonA Azaya vicitra hoya che. (228) aha pariNAmAbhAve, vahe vi baMdho na pAvaI evaM / kaha na vahe pariNAmo, tabbhAve kaha ya no baMdho // 230 // [atha pariNAmAbhAve vadhe'pi bandho na prApnotyevam / kathaM na vadhe pariNAmaH tadbhAve kathaM ca na bandhaH // 230 // ] athaivaM manyase pariNAmAbhAve sati vadhe'pyabandha eva prApnotyevaM pariNAmavAde etadAzaGkayAha- kathaM na vadhe pariNAmaH kiM tarhi bhavatyevAduSTAzayasya tatrApravRtteH tadbhAve vadhapariNAmabhAve kathaM ca vadhe na bandho bandha eveti // 230 // gAthArtha-TIkArtha-have jo tame mAnatA ho ke pariNAmavAdamAM vadhapariNAma na hoya to vadha thavA chatAM baMdhano abhAva ja thAya. AvI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che ke vadhumAM vadhanA pariNAma kema na hoya ? arthAta hoya ja. kAraNa ke jeno Azaya duSTa nathI tevo jIva vadhamAM pravRtti na kare. have jo vadha pariNAma che to vadhamAM baMdha kema na thAya? arthAt thAya ja. (230)
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 213 siya na vahe pariNAmo, annANakusatthabhAvaNAo ya / ubhayattha tadeva tao, kiliTThabaMdhassa heu tti // 231 // [syAnna vadhe pariNAmaH ajJAnakuzAstrabhAvanAtazca / ubhayatra tadeva taka: kliSTabandhasya heturiti // 231 // ] syAnna vadhe pariNAmaH kliSTaH ajJAnAt ajJAnaM vyApAdayataH kuzAstrabhAvanAtazca yAgAdAvetadAzayAha- ubhayatra tadevAjJAnamasau pariNAmaH kliSTabandhasya heturiti sAMparAyikasyeti // 231 // have jo tame ema mAnatA ho ke (hiMsA pApa che evuM jJAna na hovAnA kAraNe) ajJAnatAthI ane yajJa vageremAM kuzAstranA kAraNe thayelI bhAvanAthI vadha karavAmAM kliSTa vadhapariNAma na hoya, AvI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- ubhaya sthaLe ajJAna ja vadhapariNAma che. ane te vadhapariNAma kliSTa baMdhano sAMparAyika baMdhano hetu che. (231) jamhA so pariNAmo, annANAdavagameNa no hoi / tamhA tayabhAvatthI, nANAIsuM sai jaijjA // 232 // [yasmAdasau pariNAmaH ajJAnAdyapagamena na bhavati / tasmAttadabhAvArthI jJAnAdiSu sadA yateta // 232 // ] yasmAdasau vadhapariNAmo ajJAnAdyapagamena hetunA na bhavati sati / tvajJAnAdau bhavatyeva vastutastasyaiva tadrUpatvAt tasmAttadabhAvArthI vadhapariNAmAbhAvArthI jJAnAdiSu sadA yateta tatpratipakSatvAt iti // 232 // ajJAnAdi dUra thavAthI vadhapariNAma thato nathI. ajJAnAdinI vidyamAnatAmAM vadhapariNAma thAya ja che. paramArthathI ajJAnAdi ja vadhapariNAmarUpa ja che. tethI vadhapariNAmanA abhAvanA arthIe sadA jJAnAdimAM prayatna karavo joIe. kAraNa ke jJAnAdi vadhapariNAmanA virodhI che. (232) evaM vastusthitimabhidhAyAdhunA paropanyastahetoranekAntikatvamudbhAvayatibahutarakammovakkamabhAvo vegaMtio na jaM kei / bAlA vi ya thovAU, havaMti vuDDA vi dIhAU // 233 // [bahutarakarmopakramabhAvo'pi ekAntiko na yat kecit / bAlA api ca stokAyuSaH bhavanti vRddhA api dIrghAyuSaH // 233 // ]
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 214 bahutarakarmopakramabhAvo'pi bAlAdivRddhAdiSvekAntiko na yad yasmAtkecana bAlA api stokAyuSo bhavanti vRddhA api dIrghAyuSastathA loke darzanAditi // 233 // A pramANe vastusthitine kahIne have bIjAe mUkelA hetumAM anekAMtika doSane utpanna kare che-- gAthArtha- TIkArtha bAlAdinA vadhamAM ghaNAM karmono upakrama thAya che e paNa ekAMtika nathI. kAraNa ke koika bALako paNa alpa AyuSyavALA hoya che ane koika vRddho paNa dIrgha AyuSyavALA hoya che. kema ke lokamAM tebha bhevAmAM Ave che. (233) tamhA savvesiM ciya, vahaMmi pAvaM apAvabhAvehiM / bhaNiyamahigAibhAvo, pariNAmavisesao pAyaM // 234 // [tasmAtsarveSAmeva vadhe pApaM apApabhAvaiH / bhaNitamadhikAdibhAvaH pariNAmavizeSataH prAyaH // 234 // ] yasmAdevaM tasmAtsarveSAmeva bAlAdInAM vadhe pApamapApabhAvairvItarAgairbhaNitaM adhikAdibhAvastasya pApmanaH pariNAmavizeSataH prAyo bhaNita iti vartate prAyograhaNaM tapasvItarAdibhedasaMgrahArthamiti // 234 // gAthArtha-- TIkArtha tethI bAla vagere badhAyanA vadhamAM pApa thAya. pApa vadhAre thAya ke ochuM thAya ityAdino nirNaya pApa karanAranA pariNAma vizeSathI thAya, ema vItarAgoe kahyuM che. 'prAya' zabdanuM grahaNa pApa ka2nA2nA sAdhu-gRhastha vagere bhedonA saMgraha mATe che. (234) vadhasaMlavanI virati saMbaMdhI vAha (gA. 235-255 ) sAMpratamanyadvAdasthAnakam saMbhavai vaho jesiM, jujjai tesiM nivittikaraNaM pi / AvaDiyAkaraNaMmi ya, sattinirohA phalaM tattha // 235 // [saMbhavati vadho yeSu yujyate teSu nivRttikaraNamapi / ApatitAkaraNe ca zaktinirodhAt phalaM tatra // 235 // ] saMbhavati vadho yeSu kRmipipIlikAdiSu yujyate teSu nivRttikaraNamapi viSayApravRtteH ApatitAkaraNe ca paryupasthitAnAsevane ca sati zakti
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 215 nirodhAtphalaM tatra yujyata iti vartate aviSayazaktyabhAvayostu kutaH phalamiti | rarUpa have bIjuM vAdasthAna gAthArtha- TIkArtha- je jIvonA vadhano saMbhava che te kRmi-kIDI Adi jIvonA vadhanI nivRtti karavI e yogya che. kAraNa ke vadhanA viSayamAM pravRtti thatI nathI, arthAt mArI zakAya tevA jIvone mAravAnI pravRtti aTakI jAya che. tathA mArI zakAya tevA jIvone mAravAno prasaMga AvI javA chatAM na mAravAmAM zaktino virodha karavAthI phaLa maLe che. Ama vadhanA aviSayamAM ane zaktinA abhAvamAM phaLa kyAMthI maLe? arthAt na maLe. sAra- ahIM vadhanivRttimAM be muddA jaNAvyA che. (1) je jIvonA vadhano saMbhava hoya te jIvonA vadhanI nivRtti karavI joie. (2) je jIvono vadha karavAthI zakti hoya te jIvonA vadhanI nivRtti karavI joie. (235) tathA cAhano avisae pavittI, tannivittii acaraNapANissa / jhasanAyadhammatullaM, tattha phalamabahumayaM kei // 236 // [no'viSaye pravRttiH tannivRttyA acaraNapANeH / jhaSajJAtadharmatulyaM tatra phalamabahumataM kecit // 236 // ] no'viSaye nArakAdau pravRttirvadhakriyAyAstatazca tannivRttyA aviSayapravRttinivRttyA acaraNapANe: chinagodukarasya jhaSajJAtadharmatulyaM chinnagodukarasya matsyanAze dharma ityevaM kalpaM tatra nivRttau phalaM abahumataM viduSAmazlAghyaM kecana manyata ityeSaH pUrvapakSaH // 236 // te pramANe ja kahe che- gAthArtha TIkArtha- nAraka vagere jIvo ke jemane mArI zakAya tema nathI te jIvone AzrayIne vadhanI nivRtti e aviSayapravRttinI nivRtti che, arthAt je jIvonAM vadhakriyAnI pravRtti na karI zakAya tevA jIvonA vadhanI nivRtti che. AvI nivRtti jenA hAtha-paga chedAI gayA che tevA mANasane 1. sarveSUpalabdhapustakAdarzeSu etAdRzameveti nAsmAkaM manISonmeSo'tra /
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 216 mAchalAnA vadhanI nivRtti karavAthI thatA dharmatulya che. tevI nivRttinuM phaLa vidvAnone prazaMsanIya banatuM nathI. Ama koIka vAdIo mAne che. mA prabhAe / pUrvapakSa che. (236) atrottaramAha- saMbhavati vadho yeSvityuktaM atha ko'yaM saMbhava itikiM tAva tavvahu cciya, uyAhu kAlaMtareNa vahaNaM tu / kiMvAvahu tti kiM vA, sattI ko saMbhavo ettha // 237 // [kiM tAvattadvadha eva utAho kAlAntareNa hananameva / kiM vA avadhaH kiM vA zaktiH kaH saMbhavaH atra // 237 // ] kiM tAvattadvadha eva teSAM vyApAdyamAnAnAM vadhastadvadhaH kriyArUpa eva utAho kAlAntareNa hananaM jighAMsanameva vA kiM avadho avyApAdanamityarthaH kiM vA zaktiH vyApAdakasya vyApAdyaviSayA kaH saMbhavo'tra prakrama iti sarve'pyamI pakSA duSTAH // 237 // sahI uttara 4 cha- "4 von| dhano saMbhava cha" mema udyaM. tethI have saMbhava zabdano kayo artha abhipreta che e aMge kahe che- gAthArtha- saMbhava zabdano zuM vadha karAtA jIvonA vadhanI kriyArUpa vadha artha cha ? athavA scitare (=bhaviSyamai) 15 42vo meM artha cha ? athavA avadha artha che? athavA vadha karanAranI vadhyane mAravAnI zakti martha cha ? (237) tathA cAhajai tAva tavvahu cciya, alaM nivittii avisayAe u / kAlaMtaravahaNaMmi vi, kiM tIe niyamabhaMgAo // 238 // [yadi tAvattadvadha eva alaM nivRttyA aviSayayaiva / kAlAntarahanane'pi kiM yA niyamabhaGgAt // 238 // ] yadi tAvattadvadha eva teSAM vyApAdyamAnavadhakriyaiva saMbhava iti atra doSamAha- alaM nivRttyA na kiJcidvadhanivRttyAviSayayeti hetuH nimittakAraNahetuSu sarvAsAM prAyo darzanamiti vacanAt aviSayatvaM ca vadhakriyAyA eva saMbhavatvAtsaMbhave ca sati nivRttyabhyupagamAt tatazca vadhakriyAniyamabhAve aviSayA vanivRttiriti / kAlAntarahanane'pi niyamataH saMbhave'bhyupagamyamAne kiM tayA
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 217 nivRttyA na kiJcidityarthaH, kuta ityAha- niyamabhaGgAt saMbhava eva sati nivRttyabhyupagamaH saMbhavazca kAlAntarahananameveti niyamabhaGga iti // 238 // A badhA ya pakSo doSathI yukta che. te pramANe ja kahe chegAthArtha TIkArtha- (1) vadha karAtA jIvanA vadhanI kriyA (= jIvane mAravAnI kriyA) ja saMbhava che. to nivRttithI saryuM, arthAt nivRttinuM prayojana nathI. kAraNa ke nivRtti viSayathI rahita che. ahIM saMbhava zabdathI vadhakriyA vivakSita che. jyAre saMbhava hoya tyAre nivRttino svIkAra karAya che. tethI vadhakriyAno niyama (=pratijJA) thayo, vadhano niyama na thayo. ethI vadhanivRtti viSayarahita che. (2) have kAlAMtare haNavAmAM avazya saMbhava che, arthAt saMbhava zabdano artha kAlAMtare haNavAmAM vivakSita che, to nivRttithI saryuM. kAraNa ke niyamano bhaMga thAya. kAraNa ke saMbhava hoya to ja nivRttino svIkAra che. ane kALAMtare hanana ja saMbhava che. (kALAMtare hananano saMbhava sadA ja rahe che. eno artha e thayo ke saMbhavarUpe hanana sadA che. AthI lIdhelI pratijJAno bhaMga ja thaI rahyo che.) AthI niyamabhaMga thAya. (238) caramavikalpadvayAbhidhitsayAhaavahe vi no pamANaM, suTTayaraM avisao ya visao se / sattI u kajjagammA, sai taMmi kiM puNo tIe // 239 // [avadhe'pi na pramANaM suSThutaraM aviSayazca viSayaH tasyAH / zaktistu kAryagamyA sati tasmin kiM punastayA // 239 // ] avadhe'pi na pramANaM yadyavadhaH saMbhavaH ityatrApi pramANaM na jJAyate eteSAmasmAdavadha iti suSThutaraM atitarAM aviSayazca viSaya; se tasyA vRitteH aviSayatvaM tu teSAM vadhAsaMbhavAt avadhasyaiva saMbhavatvAt, asmiMzca sati nivRttyabhyupagamAditi / zaktistu kAryagamyA vadhazaktirapi saMbhavo na yujyate yato'sau kAryagamyaiveti na vadhamantareNa jJAyate sati ca tasminvadhe kiM punastayA nivRttyA tasya saMpAditatvAdeveti // 239. // have chellA be vikalpone kahevAnI icchAthI kahe che gAthA- TIkArtha- (3) jo avadha saMbhava che, arthAt saMbhava zabdano avadha artha vivakSita che, to temAM koI pramANa nathI, arthAt A jIvono
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 218 AnAthI avadha che=vadha nathI thavAno ema jANI zakAtuM nathI. AthI sutarAM nivRttino viSaya (vadhu) viSayathI rahita che. vaLI vanivRttine svIkAranAra jIvathI te jIvonA vadhano saMbhava na hovAthI avadhano ja saMbhava hovAthI viSayathI rahitapaNuM che, arthAt jIvo maravAnA ja nathI tethI vadhano koi viSaya ja nathI. kema ke avadhano saMbhava hoya tyAre nivRttino svIkAra karyo che. (4) vadhazakti saMbhava che e pakSa paNa ghaTato nathI. kAraNa ke vadhazakti kAryathI jANI zakAya che. vadhazakti (A jIvano vadha karavAnI zakti mArI che ke nahi te) vadha karyA vinA na jANI zakAya. vadha karyo chate vanivRttithI zuM ? kAraNa ke vadha karI ja dIdho che. (239) saMbhavamadhikRtya pakSAntaramAha jajjAIo a hao, tajjAIesa saMbhavo tassa / tesu saphalA nivittI, na juttameyaM pi vabhicArA // 240 // [ yajjAtIya eva hataH tajjAtIyeSu saMbhavastasya / teSu saphalA nivRttiH na yuktametadapi vyabhicArAt // 240 // ] yajjAtIya eva hataH syAt kRmyAdistajjAtIyeSu saMbhavastasya vadhasya atasteSu saphalA nivRttiH saviSayatvAditi etadAzaGkayAha----- na yuktametadapi vyamivAt // 240 // saMbhavane AzrayIne anya pakSane kahe che-- gAthArtha- TIkArtha-- je jAtino kRmi Adi jIva haNAyo hoya te jAtivALA jIvomAM vadhano saMbhava che. (arthAt te jAtivALA jIvono vadha karI zakAya che.) AthI te jAtivALA jIvonA vadhanI nivRtti saphala che. kAraNa ke nivRtti viSayasahita che. AvI vAdInA matanI zaMkA karIne graMthakAra kahe che-- A paNa yukta nathI. kema ke temAM vyabhicAra che. (240) vyabhicAramevAha-- vAvAijjai koI, hae vi manuyaMmi annamaNueNaM / anna vica. sIddAo, vIsapha vahaLa pi mArA // 246 // [ vyApAdyate kazcit hate 'pi manuSye 'nyamanuSyeNa / ahate'pi ca siMhAdau dRzyate hananaM api vyabhicArAt // 249 // ]
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 219 vyApAdyate kazcideva hate 'pi manuSye sakRt anyamanuSyeNa tathA loke darzanAt ato yajjAtIyastu hatastajjAtIyeSu saMbhavastasyeti naikAntaH tenaiva anyamanuSyeNaiva vyApAdanAt tathA ahate'pi ca siMhAdau Ajanma dRzyate hananaM kAdAcitkamiti vyabhicAra iti // 241 // vyabhicArane ja kahe che- gAthArtha-TIkArtha- (sarpa Adi vaDe) koIka manuSya haNAye chate (te sarpa Adi) anya manuSya vaDe ja haNAya che. kAraNa ke lokamAM tema jovAmAM Ave che. AthI je jAtino jIva haNAyo te jAtivALA jIvomAM vadhano saMbhava che evo niyama na rahyo. (jo tevo niyama hoya to manuSya sarpane na mAre, kiMtu sarpa manuSyane mAre. jyAre ahIM to manuSya sarpane mAre che.) tathA siMha vagere prANIo jIvanaparyata manuSyathI haNAtA nathI. Ama chatAM kyAreka manuSya siMhane mArI nAkhe evuM dekhAya che. (AnAthI e nizcita thayuM ke je jAtivALo jIva na haNAyo hoya te jAtivALA jIvomAM vadhano asaMbhava che evo niyama na rahyo.) ahIM bhAvArtha A pramANe che- pUrve 240mI gAthAmAM vAdIe kahyuM ke je jAtino jIva haNAyo hoya te jAtivALA jIvomAM vadhano saMbhava che, eTale ke te jAtivALA jIvono vadha karI zakAya che. ethI te jAtivALA jIvonA vadhanI nivRtti karavAthI vadhanivRtti saphaLa bane che. vAdInA A kathananI sAme graMthakAra kahe che ke je jAtino jIva haNAyo hoya te jAtivALA jIvono vadha karI ja zakAya evo niyama nathI. jema ke sarve koI manuSyane DaMza ApIne manuSyane mArI nAkhyo. AnAthI e niyama na banAvI zakAya ke sarpa badhA manuSyone mAre che. kAraNa ke kyAreka manuSya ja sarpane mArI nAkhe che. jo sarpa badhA ja manuSyone mArato hoya to manuSya sarpane na mAre, kiMtu sarpa manuSyane mAre. have bIjI vAta. siMha koithI marAto nathI evuM sAmAnyathI lokamAM jovAya che. eTale manuSyamAM siha jAtivALA jIvone mAravAno saMbhava nathI. Ama chatAM kyAreka manuSya siMhane mArI nAkhe evuM jovAmAM Ave che. AthI je jAtino jIva haNAyo hoya te jAtivALA jIvomAM vadhano saMbhava che evo niyama na rahyo. (241)
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 220 niyamo na saMbhavo iha, haMtavvA kiM tu sattimittaM tu / sA jeNa kajjagammA, tayabhAve kiM na sesesu // 242 // [niyamo na saMbhava iha hantavyAH kintu zaktimAtrameva / sA yena kAryagamyA tadabhAve kiM na zeSeSu // 242 // ] niyamo na saMbhava ihAvazyaMtA na saMbhava ihocyate yaduta yajjAtIya eko hatastajjAtIyAH sarve 'pi hantavyA yajjAtIyastu na hatastajjAtIyA na hantavyA eva kintu zaktimAtrameva tajjAtIyetareSu vyApAdanazaktimAtrameva saMbhavaH / tatkathaM doSo 'nantarodito naivetyabhiprAya iti etadAzaGkyAha- sA yena kAryagamyeti sA zaktiryasmAtkAryagamyA vartate ato doSa iti vadhamantareNa tadaparijJAnAt sati ca tasmin kiM tayetyabhihitamevaitat // atha sA kAryamantareNApyabhyupagamyate iti etadAzaGkayAha- tadabhAve kAryAbhAve kiM na zeSeSu sattveSu sAbhyupagamyate tathA ca satyavizeSata eva nivRttisiddhiriti // 242 // gAthArtha- TIkArtha- ahIM vAdI potAno bacAva karatAM kahe che keahIM saMbhavano evo artha nathI ke je jAtino eka jIva haNAyo te jAtinA badhA ya jIvo vadhyA che, ane je jAtino eka jIva na haNAyo hoya te jAtinA jIvo avadhya ja che. ahIM saMbhavano artha zaktimAtra ja che. eTale ke je jAtino eka jIva haNAyo hoya te jAtinA jIvone mAravAnI zakti che. je jAtino eka jIva na haNAyo hoya te jAtinA jIvone mAravAnI zakti nathI. Ama mAravAnI zaktimAtra ja saMbhava che. AthI hamaNAM (241mI gAthAmAM) je vyabhicAra doSa jaNAvyo te doSa che ja nahi. - vAdInA AvA matanI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- te zakti kAryathI jANI zakAya che. vadha vinA te zakti jANI zakAya nahi. vadha thaye chate vadha nivRttithI zuM? A vAta pUrve (239mI gAthAmAM) jaNAvI ja che. have "vadhazakti vadha karyA vinA paNa jANI zakAya che ema ame svIkArIe chIe", vAdInA matanI AvI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- jo vadha karyA vinA paNa vadhazakti jANI zakAya che to vivakSita jAti sivAya anya prANIo saMbaMdhI paNa vadhazakti kema svIkArAtI nathI ? arthAt vivakSita kRmi Adi jAti sivAya anya prANIone paNa
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 221 mAravAnI zakti kema svIkArAtI nathI ? jo A svIkArAya to (je jIvono vadha saMbhava hoya te jIvonA vadhanI nivRtti karavI ityAdi) vizeSa vinA ja sAmAnyathI (=je koi trasa hoya te jIvonA) vanivRttinI siddhi thAya. (242) syAdetanna sarvasattveSu sA ato nAbhyupagamyata iti Aha canAragadevAIsuM, asaMbhavA samayamANasiddhIo / ittu cciya tassiddhI, asuhAsayavajjaNamaduTThA // 243 // [nArakadevAdiSvasaMbhavAtsamayamAnasiddheH / ata eva tatsiddhiH azubhAzayavarjanaduSTA // 243 // ] nArakadevAdiSvasaMbhavAd vyApAdanazakternirupakramAyuSasta iti AdizabdAddevakurunivAsyAdiparigrahaH kuta etaditi cet samayamAnasiddherAgamaprAmANyAditi / etadAzaGkayAha-- ata eva samayamAnasiddheH tatsiddhiH sarvaprANAtipAtanirvRttisiddhiH "savvaM bhaMte pANAivAyaM paccakkhAmi " ityAdivacanaprAmANyAd AgamasyApyaviSayapravRttirduSTaiveti etadAzaGkayAha- azubhAzayavarjanamiti kRtvA aduSTA tadvadhanivRttiH antaHkaraNAdisaMbhavAlambanatvAcceti vakSyatIti // 243 // sarva jIvonA vadhanI zakti nathI mATe sAmAnyathI vadhanivRtti svIkArAtI nathI AvA pUrvapakSane kahe che-- gAthArtha- nAraka-devonA ane devakuru nivAsI vagere manuSyonA vadhanI zakti nathI. kAraNa ke te jIvo nirupakrama AyuSyavALA hoya che. A viSayamAM AgamanuM pramANa che. vAdInA AvA matanI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- AgamanA pramANathI ja sarva prANAtipAtanI nivRttinI siddhi thAya che. AgamanA "he bhagavaMta ! huM sarva prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karuM chuM." ityAdi vacana pramANarUpa che. AgamanI paNa viSayarahita pravRtti duSTa ja che, arthAt AgamamAM kahyuM hoya to paNa je pravRttino koi viSaya na hoya=je pravRttithI koi phaLa na maLatuM hoya te pravRtti duSTa che evI pUrvapakSanI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- sarva vanivRttimAM azubha Azayano tyAga thAya che ethI sarva vanivRtti doSarahita che. (anta:rAvisaMmavA.=)
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 222 aMtaHkaraNa AdithI vadhano saMbhava paNa sarva vadhanivRttinuM AlaMbana che. aMtaHkaraNa AdithI vadhano saMbhava che ke have pachI (254-255 thAmImAM) ze. (243) AvaDiyAkaraNaM pi hu, na appamAyAo niyamao annaM / annatte tabbhAve, vi haMta vihalA taI hoi // 244 // [ApatitAkaraNamapi naivApramAdAnniyamato 'nyat / anyatve tadbhAve 'pi hanta viphalA takA bhavati // 244 // ] ApatitAkaraNamapi pUrvapakSavAdyupanyastaM nApramAdAnniyamato'nyat api tvapramAda eva taditi / anyatve 'pramAdAdarthAntaratve ApatitAkaraNasya tadbhAve 'pyapramAdabhAve 'pi hanta viphalAsau nivRttirbhavati iSyate cAvipratipattyA apramattatAyAM phalamiti // 244 // gAthArtha- TIkArya pUrvapakSavAdIe pUrve (235mI gAthAmAM) kaheluM Apatita akaraNa paNa ( mArI zakAya tevA jIvone mAravAno prasaMga AvI jAya to paNa na mAravA e paNa) apramAdathI bhinna nathI ja, kiMtu apramAda ja che. jo Apatita-akaraNa apramAdathI bhinna hoya=pramAda hoya to apramAdanI vidyamAnatAmAM paNa vadhanivRtti niSphaLa che. kAraNa ke koI jAtanA vivAda vinA apramattatAmAM phaLa icchAya che. (Ano artha e thayo ke hiMsA na thAya to paNa pramAda hoya to vadhanivRttinuM phaLa na maLe, ane hiMsA thAya to paNa apramAda hoya to vadhanivRttinuM phaLa maLe. Ama ahIM apramAdanI mukhyatA che ane jeno vadha zakya nathI te jIvo saMbaMdhI paNa apramAdabhAvano saMbhava che. AthI sarvasAmAnya badhA ja trasa jIvo saMbaMdhI vadhanivRtti karavI e ja yogya che.) (244) aha parapIDAkaraNe, IsiMvahasattivipphuraNabhAve / jo tIi niroho khalu, AvaDiyAkaraNameyaM tu // 245 // [atha parapIDAkaraNe ISadvadhazaktivisphuraNabhAve / yaH tasyAH nirodhaH khalu ApatitAkaraNametadeva // 245 // ] athaivaM manyeta paraH parapIDAkaraNe vyApAdyapIDAsaMpAdane sati ISadvadhazaktivisphuraNabhAve vyApAdakasya manAgvadhasAmarthyavijRmbhaNasattAyAM satyAM yastasyAH zaktanirodho duSkaratara ApatitAkaraNametadeveti // 245 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 223 gAthArtha- TIkArtha- have jo vAdI ema mAne ke, vadhyane pIDA karavAthI vadhakanA vadhasAmarthyano kaMIka khyAla Ave che. e zaktino atizaya duSkara mevo niro5 72vo me 4 bhApatita-424cha. (245) etadAzaGkayAhavihiuttarameveyaM, aNeNa sattI u kajjagammatti / vipphuraNaM pi hu tIe, buhANa no bahumayaM loe // 246 // [vihitottaramevedaM anena zaktistu kAryagamyeti / visphuraNamapi tasyA eva budhAnAM na bahumataM loke // 246 // ] vihitottaramevedaM keneti atrAha- anena zaktistu kAryagamyeti (242) visphuraNamapi tasyAH zakterbudhAnAM na bahumataM loke maraNAbhAve 'pi parapIDAkaraNe bandhAditi // 246 // vAdInI AvI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che- gAthArtha- TIkArtha- Ano uttara "zakti kAryathI jANI zakAya che" (gAthA 239-242) ityAdithI ApI ja dIdho che. A rIte zaktino khyAla Ave e paNa lokamAM budhajanone prazaMsanIya nathI. kAraNa ke maraNa na thavA chatAM parane pIDA karavAmAM karmabaMdha thAya che. (246) evaM ca jA nivittI, sA ceva vaho 'havAvi vahaheU / visao vi su cciya phuDaM, aNubaMdhA hoi nAyavvA // 247 // [evaM ca yA anivRttiH saiva vadho 'thavApi vadhahetuH / viSayo 'pi saiva sphuTaM anubandhAt bhavati jJAtavyA // 247 // ] evaM ca vyavasthite sati, yA anivRttiH saiva vadho nizcayataH pramAdarUpatvAt, athavApi vadhaheturanivRttito vadhapravRtteH viSayo 'pi vastuto gocaro 'pi saivAnivRttirvadhasya sphuTaM vyaktaM anubandhAtpravRttyadhyavasAyAnuparamalakSaNAdbhavati jJAtavyA / asyA eva vadhasAdhakatvaprAdhAnyakhyApanArthaM hetuviSayAbhidhAnamaduSTameveti // 247 // gAthArtha TIkArtha- A pramANe anivRtti e ja vadha che. kAraNa ke nizcayanayathI anivRtti pramAdarUpa che. anivRtti e ja vadhano hetu che. kAraNa ke nivRtti na karavAthI vadhamAM pravRtti thAya. paramArthathI anivRtti
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 224 e ja vadhano viSaya paNa che. kAraNa ke anivRttithI anubaMdha thAya che=vadha pravRttinA adhyavasAyo satata rahe che. A spaSTa che. anivRtti ja vadhanuM mukhya kAraNa che e jaNAvavA mATe hetu ane viSayatuM thana nihopa 4 cha. (247) amumevArthaM samarthayannAhahiMsAipAyagAo, appaDivirayassa atthi aNubaMdho / atto aNivattIo, kulAive va niyameNa // 248 // [hiMsAdipAtakAt aprativiratasya astyanubandhaH / ataH anivRtteH kulAdivairavat niyamena // 248 // ] hiMsAdipAtakAdAdizabdAt mRSAvAdAdiparigrahaH aprativiratasyAnivRttasyAstyanubandhaH pravRttyadhyavasAyAnuparamalakSaNaH upapattimAha- ata evAnivRtteH pravRtteH kulAdivairavanniyamenAvazyaMtayeti // 248 // A ja arthanuM samarthana karatA graMthakAra kahe che- gAthArtha- hiMsAdi pApathI virAma nahi pAmelA jIvane A ja anivRttithI avazya kulAdi vairanI jema anubaMdha thAya che. TIkArtha- hiMsAdi e sthaLe Adi zabdathI mRSAvAda vagerenuM grahaNa karavuM. anubaMdha=vadha pravRttinA adhyavasAyanuM satata rahevuM. anivRtteH pravRtteH meTado manivRttinI pravRttithI mevo zArtha cha. bhAvArtha to gAthArthamAM lakhyA pramANe ja che. (248) dRSTAntaM vyAcikhyAsurAhajesi miho kulaveraM, appaDiviI tesimannonnaM / vahakiriyAbhAvaMmi vi, na taM sayaM ceva uvasamai // 249 // [yeSAM mithaH kulavairaM aprativirateH teSAmanyo'nyam / vadhakriyAbhAve 'pi na tatsvayamevopazAmyati // 249 // ] yeSAM puruSANAM mithaH parasparaM kulavairamanvayAsaMkhaDaM aprativirateH kAraNAt teSAM anyonyaM parasparaM vadhakriyAbhAve 'pi sati na tatsvayamevopazAmyati ki tUpazamitaM saditi // 249 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 225 daSTAMtanuM ja vyAkhyAna karavAnI icchAvALA graMthakAra kahe che gAthArtha TIkArtha- jemane paraspara kulavaira che=vaMzakalaha che, teomAM paraspara vadhakriyA na thAya to paNa kulavairathI virAma na pAme to vaira svayameva upazAMta thatuM nathI, kiMtu upazAMta kareluM ja upazAMta thAya che. (249) tatto ya tannimittaM, iha baMdhaNamAi jaha tahA baMdho / savvesu nAbhisaMdhI, jaha tesuM tassa to natthi // 250 // [tatazca tannimittaM iha bandhanAdi yathA tathA bandhaH / sarveSu na abhisaMdhiH yathA teSu tasya tato nAsti // 250 // ] tatazca tasmAdanupazamAt tannimittaM vairanibandhanamiha bandhanAdi bandhavadhAdi yathA bhavati teSAM, tathetareSAmanivRttAnAM tannibandhano bandha iti atrAha- sarveSu prANiSu nAbhisaMdhiLapAdanapariNAmo yathA teSu draGganivAsiSu vairavata iti tasya pratyAkhyAtustato nAsti bandhaH iti / tathAhi- te 'pi na yathAdarzanameva prANinAM bandhAdi kurvanti kintu vaidiGganivAsinAmeva / evaM pratyAkhyAturapi na sarveSu vadhAbhisaMdhiriti tadviSaye bandhAbhAva iti // 250 // gAthArtha- TIkArtha- vaira upazAMta na thavAnA kAraNe ahIM baMdha-vadha vagere jevI rIte thAya te rIte nivRtta na thayelA jIvone anivRttinA kAraNe karmabaMdha thAya. ahIM vAdI kahe che jevI rIte vairavALA mANasane kaMganagara nivAsI badhA mANaso upara vaira na hoya te rIte pratyAkhyAna karanArane sarva jIvomAM vadhapariNAma na hoya tsarva jIvone mAravAnA pariNAma na hoya. te A pramANe- vairIo paNa je koI prANIne jue te badhAne baMdha (=bAMdhavuM) vagere karatA nathI, kiMtu taMganivAsI vairIone baMdha vagere kare che. e rIte pratyAkhyAna karanAramAM sarva jIvono vadha karavAno pariNAma nathI. bhATe sarva 15 saMbaMdhI saMbaMdha na thAya. (250) etadAzaGkyAhaatthi cciya abhisaMdhI, avisesapavittio jahA tesu / apavittIi aNivittijo u tesiM va doso u // 251 // [astyevAbhisaMdhiravizeSapravRttitaH yathA teSu / apravRttAvapi anivRttija eva teSAM doSa eva // 251 // ]
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 226 astyevAbhisaMdhiranantaroditalakSaNaH sarveSu kuto 'vizeSapravRttitaH sAmAnyena vadhapravRtteH yathA teSu ripudraGganivAsiSu vairavataH tatazcApravRttAvapi vadhe anivRttija eva teSAmiva vairavatAM doSa evamanivRttasya garbhArtho bhAvita vrutti // 2 // vAdInI AvI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che-- gAthArtha TIkArtha sarva jIvonA vadhano pariNAma che ja. kAraNa ke sAmAnyathI vadhapravRtti thAya che. jema ke, vairavALAne DhaMganivAsI sarva zatruomAM vaira hoya che. tethI vairavALAonI vadhamAM pravRtti na thavA chatAM vairavALAone vairanI anivRttithI ja thanAro doSa che ja. tevI rIte prastutamAM vadhamAM pravRtti na thavA chatAM anivRttithI thanAro doSa che ja. A pramANe vadhathI anivRttanA rahasyArthanI bhAvanA karI ja che. (251) adRSTAnta evAyaM sarvasattvairvairAsaMbhavAditi AzaGkayAha savvesi virAhaNao, paribhogAo ya haMta verAI / siddhA aNAinihaNo, jaM saMsAro vicitto ya // 252 // [sarveSAM virAdhanAt paribhogAcca hanta vairAdayaH / siddhAH anAdinidhano yat saMsAro vicitrazca // 252 // ] sarveSAM prANinAM virAdhanAt tena tena prakAreNa paribhogAcca srakcandanopakaraNatvena hanta vairAdayaH siddhAH hanta saMpreSaNe sthAnAntaraprApaNe sati vaironmAthakAdayaH kUTayantrakAdayaH pratiSThitAH sarvasattvaviSayA iti / upapattyantaramAhaanAdinidhano yatsaMsAro vicitrazcAto yujyate sarvametaditi // 252 // badhA jIvonI sAthe vairano saMbhava na hovAthI A dRSTAMta barobara nathI AvI AzaMkA karIne kahe che-- gAthArtha-- TIkArtha-- sarva jIvone te te rIte du:kha ApavAthI ane sarva jIvono mALA-caMdana vagere upakaraNarUpe paribhoga karavAthI vaira vagere siddha che. eka sthAnathI bIjA sthAnanI prApti thaye chate sarva jIvo saMbaMdhI vai2, (mAchalA vagere pakaDavAnI) jALa, pazu pakSIone phasAvavAnA phUTa yaMtro vagere prasiddha che, arthAt jALa ane kUTayaMtro Adi dvArA sarva jIvone duHkha ApyuM che. ahIM bIjI yuktine kahe che- saMsAra anAdi-anaMta che ane vicitra che. ethI A badhuM ghaTe che.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 227 [sarva jIvone te te rIte duHkha ApavAthI ane sarva jIvono mALAcaMdana vagere upakaraNarUpe paribhoga karavAthI vaira vagere siddha che- dareka jIve potAnA sukha mATe apakAyane sacitta pANIne pIvA-ukALavA vagerethI, pRthvIkAyane sacitta pRthvIne kheDavA vagerethI, teukAyane anna rAMdhavA vagerethI, vAyukAyane paMkhAnI havAno upayoga karavA vagerethI, vanaspatikAyane rAMdhavA vagerethI, vikaseMdriya jIvane khetI Adi AraMbhasamAraMbhamAM mAravA vagerethI, paMceMdriya jIvone mAMsAhAra Adi mATe vadha karavAthI ke baLada vagerene mAravA vagerethI sarva jIvone duHkha ApyuM che. vyavahArarAzimAM AvelA dareka jIvano vyavahAra rAzimAM AvelA dareka jIvanI sAthe anaMtavAra saMbaMdha thayo che. temAM mALA-caMdana vagere upakaraNarUpe sarva jIvono paribhoga karyo che ane te te rIte duHkha ApyuM che. AthI vaira vagere siddha che. sarva jIvo potAnA svArthamAM ja rame che. ethI nimitta maLatAM ja potAnA svArtha mATe bIjAne duHkha Ape che, bIjAnI sAthe vaira-virodha kare che. dA.ta. vRkSamAM rahelo jIva Aje koIne du:kha Apato nathI, balka ghaNuM sahana kare che. paNa e ja jIva paMceMdriya bane tyAre potAnA svArtha mATe bIjAne duHkha Ape che. siMha bane to bIjAne mArI nAkhe. manuSya bane to mAchalA vagerene mAre. potAnA baMdhuo vagerenI sAthe vaira-virodha kare. je be baMdhuomAM Aje atyaMta prema che te ja be baMdhuomAM samaya jatAM eka-bIjAno svArtha haNAya tyAre vaira thAya che, eTaluM ja nahi paNa eka-bIjAne mArI nAkhe che. Ano artha e thayo ke jIvomAM potAnA svArthanA kAraNe sarva jIvonI sAthe vaira-virodha karavAnI ane duHkha ApavAnI vRtti paDelI hoya che. paNa saMyogo na maLavAnA kAraNe dabAyelI paDI hoya che. tevA saMyogo ane tevA nimitto maLatAM ja e vRttio pragaTa thAya che. AthI graMthakAre karelI "sarva jIvonI sAthe vaira vagere siddha che" e vAta bahu ja suMdara che, ane yuktiyukta che. anAdi-anaMta A saMsAramAM A badhuM ghaTe che. emAM jarAya saMdeha rAkhavA jevo nathI. AthI ja vadhavRtti paNa jIvamAM anAdikALathI paDelI che. mATe vadhanivRtti na kare to vadha na karavA chatAM pApa lAge.] (2pa2)
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 228 upasaMharannAha-- tA baMdhamaNicchaMto, kujjA sAvajjajogavinivittiM / avisayaanivittIe, suhabhAvA daDhayaraM sa bhave // 253 // [tasmAt bandhamanicchan kuryAt sAvadyayoganivRttim / aviSayAnivRttyA azubhabhAvAt dRDhataraM sa bhavet // 253 // ] yasmAdevaM tasmAdbandhamanicchannAtmanaH karmaNAM kuryAtsAvadyayogavinivRttimoghataH sapApavyApAranivRttimityarthaH aviSayAnivRttyA nArakAdivadhAbhAve 'pi tadanivRttyA azubhabhAvAdaviSaye pi vadhaviratiM na karotItyazubho bhAvastasmAt dRDhataraM sutarAM sa bhaved bandho bhAvapradhAnatvAttasyeti // 253 // upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che-- gAthArtha TIkArtha- tethI potAnA karmabaMdhane nahi icchatA jIve sAvaghayoganI nivRttine (='sAmAnyathI pApavALA vyApAranI nivRttine) karavI joie. aviSayanI anivRttinA kAraNe azubhabhAvathI sutarAM baMdha thAya. kAraNa ke baMdhamAM bhAva mukhya che. aviSayanI anivRtti eTale pote nArako vagere je jIvone mArI zake tema nathI tevA jIvone mAravAnI nivRtti na karavI. pote je jIvone mArI zake tema nathI tevA jIvone paNa mAravAnI nivRtti nathI karato ethI ja enAmAM azubha bhAva che e nizcita thAya che. A azubhabhAvanA kAraNe nA2ka vagere jIvone na mAravA chatAM tene azubha karmabaMdha thAya. kAraNa ke baMdhamAM bhAvanI mukhyatA che. (253) itto ya imA juttA, jogatiganibandhaNA pavittIo / jaM tA imIi visao, savvu cciya hoi vinneo // 254 // [ itazceyaM yuktA yogatrikanibandhanA pravRttiH / yad asyAH viSayaH sarva eva bhavati vijJeyaH // 254 // ] 1. pUrve (gA. 235mAM) vAdIe kahyuM hatuM ke je jIvonA vadhano saMbhava che te jIvonA vadhanI nivRtti yogya che, asaMbhavanI nahi. AthI ahIM 'sAmAnyathI' ema kahyuM che. sAmAnyathI eTale saMbhava-asaMbhava evo bheda pADyA vinA sAmAnyathI. 2. azubhapariNAma eva hi pradhAnaM bandhakAraNaM, tadaGgatayA tu bAhyam / tadaGgatayA tu=azumariLAmArtayA, vAdya-anta:purAnti (dha.bi. a-7 sU-3)
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 229 itazceyaM nivRttiyuktA yogatrikanibandhanA manovAkkAyayogapUrvikA pravRttiryad yasmAdasyA anivRtteviSayaH sarva eva bhavati vijJeyaH pAThAntaraM yogatrikanibandhanA nivRttiryasmAtsaMgatArthameveti // 254 // gAthArtha- AthI nivRttiyukta che. pravRtti mana-vacana-kAyAthI thAya che. tethI saghaLA ya jIvo anivRttinA viSaya jANavA. TIkArtha- jIva koI paNa pravRtti mana-vacana-kAyAthI kare che. vadhu paNa mana-vacana-kAyAthI kare che. AthI saghaLA ya jIvo anivRttino viSaya che. (AnAthI graMthakAra e kahevA mAge che ke naraka vagerenA jIvono kAyAthI bhale vadha na karI zakAya, paNa mana-vacanathI to karI zakAya. mATe ja sarva jIvonA vadhanI mana-vacana-kAyAthI nivRtti karavI joIe.) ahIM TIkAkAra mULa gAthAnA pUrvArdhamAM pravRtti zabdanA sthAne nivRtti evo pAThAMtara jaNAve che. e pAThAMtara pramANe gAthAno artha A pramANe che- AthI nivRtti yukta che. mana-vacana-kAyAthI nivRtti thAya che. tethI nivRttino viSaya saghaLA ya jIvo jANavA. (254) tathA cAha kiM ciMtei na maNasA, kiM vAyAe na jaMpae pAvaM / na ya itto vi na baMdho, tA viI savvahA kujjA // 255 // [kiM cintayati na manasA kiM vAcA na jalpati pApam / / na ceto 'pi na bandhaH tasmAdviratiM sarvathA kuryAt // 255 // ] kiM cintayati na manasA aniruddhatvAtsarvatrApratihatatvAt tasya kiM vAcA na jalpati pApaM tasyA api prAyo'niruddhatvAditi na cAto 'pi yogadvayavyApArAnna bandhaH ? kintu bandha eva, yasmAdevaM tat tasmAd viratiM sarvathA kuryAt avizeSeNa kuryAdityarthaH // 255 // te pramANe (jIvo traNa yogathI pApa kare che e pramANe) kahe che- gAthArtha- zuM jIva manathI pApa ciMtavato nathI ? zuM vANIthI pApa bolato nathI ? AnAthI paNa baMdha nathI thato ema nathI. mATe virati sarvathA karavI joie. TIkArtha- jIva manathI pApa ciMtave che. kAraNa ke manane kyAMya rokI
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 230 zakAtuM nathI. jIva vacanathI paNa pApa bole che. kAraNa ke vANI paNa prAya: rohI zahAtI nathI.. A be yogonA vyApArathI paNa avazya baMdha thAya che. tethI (saMbhava asaMbhava ItyAdi bheda vinA) sAmAnyathI ja virati karavI joie. (255) evaM micchAdasaNaviyappavasao 'samaJjasaM keI / jaMpaMti jaM pi annaM, taM pi asAraM muNeyavvaM // 256 // [evaM mithyAdarzanavikalpavazataH asamaJjasaM kecit / jalpanti yadapi anyat tadapi asAraM muNitavyam // 256 // ] evamuktaprakAraM mithyAdarzanavikalpasAmarthyena asamaJjasamaghaTamAnakaM kecana kuvAdino jalpanti yadapyanyat kiJcittadapyasAraM muNitavyamuktanyAyAnusArata eveti / uktamAnuSaGgikam // 256 // gAthArtha A pramANe koIka vAdIo mithyAdarzananA kAraNe utpanna thayelA vikalponA baLathI na ghaTe tevuM bole che. A sivAya bIjuM paNa je kaMI teo bole che te paNa ukta (Rvividha vAdasthAnomAM jaNAvelI) nIti pramANa 4 asAra 9j. (256) adhunA prakRtamAhapaDivajjiUNa ya vayaM, tassaiyAre jahAvihiM nAuM / saMpunnapAlaNaTThA, parihariyavvA payatteNaM // 257 // [pratipadya ca vrataM tasyAticArA yathAvidhi jJAtvA / saMpUrNapAlanArthaM parihartavyAH prayatnena // 257 // ] pratipadya cAGgIkRtya ca vrataM tasya vratasyAticArA atikramaNahetavo yathAvidhi yathAprakAraM jJAtvA parihartavyAH sarvaiH prakArairvarjanIyAH prayatneneti yogaH, kimarthaM ? saMpUrNapAlanArthaM na hyaticAravataH saMpUrNA tatpAlanA, tadbhAve tatkhaNDanAdiprasaGgAditi // 257 // AnuSaMgika kahyuM. have prastutane kahe che- gAthArtha- vratane svIkArIne tenA aticArone yathAprakAra jANIne saMpUrNa pAlana mATe prayatnathI sarva prakArothI aticAro tajavA joIe.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 231 TIkArtha- yathAprakAra jANIne=je vratamAM jeTalA aticAro che teTalA aticArone jANIne. athavA kevI rIte aticAra thAya te jANIne. aticAra AMzika vratakhaMDananA hetuo. sarva prakArothI je vratanA jeTalA prakAranA aticAro hoya te badhA rothI. aticAravALAne vratanuM saMpUrNa pAlana na thAya. kAraNa ke aticAramAM vratanuM khaMDana Adi thAya. tethI vratanuM saMpUrNa pAlana karavA mATe prayatnathI bhatiyArono tyA 42vo me. (257) tathA cAhabaMdhavahachavicchee, aibhAre bhattapANavucchee / kohAidUsiyamaNo, gomaNuyAINa no kujjA // 258 // [bandhavadhachavicchedAn atibhAraM bhaktapAnavyavacchedam / krodhAdidUSitamanAH gomanuSyAdInAM na kuryAt // 258 // ] tatra bandhanaM bandhaH saMyamanaM rajjudAmanakAdibhiH / 1 / hananaM vadhastADanaM kaSAdibhiH / / chaviH zarIraM tasya chedaH pATanaM karapatrAdibhiH / 3 / bharaNaM bhAraH atibharaNaM atibhAraH prabhUtasya pUgaphalAdeH skandhapRSThAropaNamityarthaH / / / bhaktamazanamodanAdi pAnaM peyamudakAdi tasya vyavacchedo nirodhaH adAnamityarthaH / 5 / etAnsamAcarannaticarati prathamANuvratam, etAn krodhAdidUSitamanA na kuryAditi anenApavAdamAha anyathAkaraNe'pratiSedhAvagamAt // tadatrAyaM pUrvAcAryoktavidhiH- baMdho duviho dupayANaM cauppayANaM ca aTThAe aNaTThAe, aNaTThAe na vaTTae baMdhiuM, aTThAe duviho sAvekkho niravekkho ya, niravekkho niccalaM dhaNiyaM jaM baMdhai, sAvekkho jaM dAmagaMThiNA jaM ca sakkei palivaNagAdisu muMciuM chidiuM vA, Na saMsarapAsaeNaM baMdheyavvaM, eyaM tAva cauppayANaM, dupayANaMpi dAso dAsI vA coro vA putto vA Na paDhaMtagAi jai bajjhanti to sAvekkhA baMdheyavvA rakkhiyavvA ya jahA aggibhayAdisu Na viNassaMti, tANi kira dupayacauppayANi sAvageNaM gehniyavvANi jANi abaddhANi ceva acchaMti / vaho vi taha ceva / vaho nAma tAlaNaM, aNaTThAe Niravekkho niddayaM tAlei, sAvekkho puNa puvvameva bhIyapariseNa hoyavvaM jai na karejjaM to mammaM mottuM tAhe layAe doreNa vA ekkaM do tinni vA vAre
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prApti * 232 tAlei / chaviccheo aNaTThAe taheva, Niravekkho hatthapAyakannahoTThaNakkAi niddayAe chidai, sAvekkho gaMDaM vA araiyaM vA chidejja vA dahejja vA / aibhAro Na Aroveyavvo, puci ceva jA vAhaNAe jIviyA sA muttavvA, na hojja annA jIviyA tAhe dupado jaM sayaM ceva ukkhivai uttArei vA bhAraM evaM vahAvijjai, baillANaM jahA sAbhAviyAo vi bhArAo UNao kIrai, halasagaDesu vi velAe ceva muMcai, AsahatthIsu vi esa ceva vihii| bhattapANaocchao Na kassai kAyavvo tikkhacchuho mA marejja, taheva aNaTThAe dosA pariharejjA, sAvekkho puNa roganimittaM vA vAyAe vA bhaNejjA ajjaM Na te demitti, saMtiNimittaM vA uvavAsaM kArAvejjA, savvattha vi jayaNA, jahA thUlagapANAivAyassa aiyAro na bhavai tahA payaivvaMti // 258 // pahelA aNuvratanA aticArone kahe che gAthArtha baLada-manuSya AdinA baMdha, vadha, chaviccheda, atibhAra ane bhaktapAna viccheda krodhAdithI dUSita manavALo thaIne na kare. TIkArtha- baMdha-doraDI-doraDA AdithI bAMdhavuM. vadha=cAbuka AdithI mAravuM. chavicchedakachavi eTale zarIra, teno cheda karavo arthAt karavata AdithI zarIranA aMgone kApavAM. atibhAra=zaktithI adhika sopArI vagereno bhAra khAMdha-pITha upara mUkavo. bhaktapAna viccheda=bhakta eTale bhAta vagere AhAra. pAna eTale pANI vagere pIvA yogya vastu. teno viccheda karavo arthAt na ApavuM te bhakta-pAna viccheda. A doSone sevato jIva prathama aNuvratanuM ullaMghana kare che. A doSone krodhAdithI dUSita manavALo thaine na kare ema kahevAthI apavAdane kahe che- bIjI rIte karavAmAM niSedha jANyo nathI. ahIM pUrvAcAryoe kahela vidhi A pramANe che- baMdha- be pagA ke cArapagA prANIono baMdha sakAraNa ane niSkAraNa ema be prakAre che. temAM niSkAraNa baMdha karavo yogya nathI. sakAraNa baMdha sApekSa ane nirapekSa ema be prakAre che. nirbhaya banIne atizaya majabUta bAMdhavAmAM Ave te nirapekSa baMdha. Aga vagerenA prasaMge choDI zakAya ke chedI zakAya tevI rIte dorInI gAMTha AdithI bAMdhavuM te sApekSabaMdha. copagA prANInA baMdhanI
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 233 hakIkata kahI. be pagA (manuSya) prANInA baMdhanI hakIkata paNa e pramANe jANavI. arthAt dAsa-dAsI, cora ke bhaNavAmAM pramAdI putra vagerene jo bAMdhavAnI jarUra paDe to te cAlI zake-khasI zake ke avasare chUTI zake te rIte (DhIlA baMdhanathI) bAMdhavuM ke jethI Aga vagerenA prasaMge tenuM mRtyu na thAya. zrAvake bAMdhyA vinA ja rAkhI zakAya tevA ja bepagA ane copagA prANI rAkhavA joie. vadha-- vadhamAM paNa baMdhanI jema jANavuM. temAM niSkAraNa nirapekSa vadha eTale kAraNa vinA nirdayapaNe mAravuM. sApekSa vadha aMge evo vidhi che ke zrAvake bhItaparSad banavuM joie. jethI putrAdi parivAra avinaya vagere na kare, ane mAravAno prasaMga ja na Ave. chatAM koi avinaya vagere kare ethI mAravAno prasaMga Ave to marmasthAnone choDIne lAta ke dorIthI eka be vAra mAravuM. chaviccheda-- chaviccheda aMge paNa baMdhanI jema jANavuM. nirdayapaNe hAtha, paga, kAna, nAka vagereno cheda karavo e nirapekSa chaviccheda che. zarIramAM thayela gumaDuM, ghA-cAMdI vagerene kApI nAkhavuM ke bALI nAkhavuM vagere sApekSa chaviccheda che. atibhAra- zrAvake pazu Adi upara te na upADI zake teTalo bhAra na mUkavo joie. zrAvake prANI upara bhAra UMcakAvIne AjIvikA cAle tevo dhaMdho na karavo joie. tema na banI zake to manuSya pAse te svayaM UMcakI zake ane nIce utArI zake teTalo ja bhAra UMcakAvavo joie. baLado pAse ucitabhArathI kaMika ocho bhAra upaDAvavo joie. haLa, gADA vageremAM joDelA pazuone samayasara choDI devA joie. azva ane hAthI vagerene AzrayIne paNa A ja vidhi che. bhaktapAna viccheda- AhAra-pANIno viccheda koine na karavo joie. anyathA atizaya bhUkhathI mRtyu thAya. bhaktapAna vicchedanA paNa sakAraNa niSkAraNa vagere prakAro baMdhanI jema jANavA. roganA vinAza mATe bhaktapAnano viccheda sApekSa che. aparAdha karanArane "Aje tane AhArAdi nahIM ApuM" ema kahevuM. (paNa samaya thatAM AhArapANI ApavA.) zAMti nimitte upavAsa karAvavo. sarvatra yatanA karavI, arthAt vratamAM aticAra na lAge tema kALajIthI vartavuM. (258)
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 234 Aha caparisuddhajalaggahaNaM, dAruyadhanAiyANa taha ceva / gahiyANa vi paribhogo, vihIi tasarakkhaNaTTAe // 259 // [parizuddhajalagrahaNaM dArudhAnyAdInAM tathaiva ca / gRhItAnAmapi paribhogo vidhinA trasarakSaNArtham // 259 // ] parizuddhajalagrahaNaM vastrapUtatrasarahitajalagrahaNamityarthaH, dArudhAnyAdInAM ca tathaiva parizuddhAnAM grahaNaM anIlAjIrNAnAM dArUNAM, akITavizuddhasya dhAnyasya AdizabdAttathAvidhopaskaraparigrahaH / gRhItAnAmapi paribhogo vidhinA kartavyaH parimitapratyupekSitAdinA, kimarthaM ? sarakSaNArthaM dvIndriyAdipAlanArthamiti // 259 // (vratanI zuddhi mATa) 4 cha gAthArtha-trasa jIvonI rakSA mATe parizuddha jaLagrahaNa karavuM, kASTha-dhAnyAdi parizuddha grahaNa karavAM. grahaNa karelAM temano paribhoga vidhithI karavo. TIkArtha- vastrathI gALeluM (ethI) trasarahita pANInuM grahaNa karavuM. lIlAM ane jIrNa na hoya tevAM kASTho grahaNa karavAM. kIDAthI rahita dhAnya grahaNa karavuM. Adi zabdathI gharamAM upayogI tevA prakAranAM upakaraNo-sAdhano samajavAM. A rIte grahaNa karelI vastuono upayoga parimita karavo, joine karavo ityAdi vidhithI karavo. A badhuM beiMdriya pare trasa pInI 268 mATe che. (258) uktaM sAticAraM prathamANuvratam adhunA dvitIyamucyatethUlamusAvAyassa u, viI duccaM sa paMcahA hoi / kannAgobhUAliyanAsaharaNakUDasakkhijje // 260 // [sthUlamRSAvAdasya tu viratiH dvitIyaM sa paJcadhA bhavati / kanyAgobhUmyanRtanyAsaharaNakUTasAkSitvAni // 260 // ] sthUlamRSAvAdasya tu viratirdvitIyamaNuvratamiti gamyate / mRSAvAdo hi dvividhaH sthUlaH sUkSmazca / tatra paristhUlavastuviSayo 'tiduSTavivakSAsamudbhavaH sthUlo viparItastvitaro, na ca tenehAdhikAraH zrAvakadharmAdhikAratvAtsthUlasyaiva prakrAntatvAt / tathA cAha- sa paJcahA bhavati sa sthUlo mRSAvAdaH paJcaprakAro
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 235 bhavati / kanyAgobhUmyanRtanyAsaharaNakUTasAkSitvAni / anRtazabdaH padatraye pratyekamabhisaMbadhyate / tadyathA- kanyAnRtamityAdi, tatra kanyAviSayamanRtaM kanyAnRtam, abhinnakanyakAmeva bhinnakanyakAM vakti viparyayo vA / evaM gavAnRtam, alpakSIrAmeva bahukSIrAM vakti viparyayo vA / evaM bhUmyanRtaM, parasatkAmevAtmasatkAM vakti vyavahAre vA niyukto 'nAbhavadvyavahAreNaiva kasyacidrAgAdyabhibhUto vakti asyeyamAbhavatIti / nyasyate nikSipyata iti nyAso rUpakAdyarpaNaM tasyApaharaNaM nyAsApahAraH / adattAdAnarUpatvAdasya kathaM mRSAvAdatvamiti ucyate- apalapato mRSAvAda iti / kUTasAkSikaM utkocamatsarAdyabhibhUtaH pramANIkRtaH san kUTaM vaktIti // 260 // aticAra sahita paheluM aNuvrata kahyuM. have bIjuM aNuvrata kahevAya che- gAthArtha- sthUla mRSAvAdanI virati e bIjuM aNuvrata che. skUla mRSAvAda kanyA-asatya, gAya-asatya, bhUmi-asatya, nyAsa-apaharaNa ane kUTasAkSI ema pAMca prakAre che. TIkArtha- mRSAvAdanA pUla ane sUkSma ema be bheda che. temAM atiduSTa vivakSAthI utpanna thayeluM moTI vastuo saMbaMdhI asatya sthUla che, tenAthI UlaTuM asatya sUkSma che. sUkSma asatyanuM ahIM prayojana nathI. kAraNa ke zrAvakano adhikAra hovAthI sthUlanI ja virati kahevAnuM zarU karyuM che. te mRSAvAda kanyA-asatya, gAya-asatya, bhUmi-asatya, nyAsa-apahAra ane kUTasAkSI ema pAMca prakAre che. kanyA-asatya- akhaMDita zIlavAlI kanyAne khaMDita zIlavALI kahe. khaMDita zIlavALI kanyAne akhaMDita zIlavALI kahe. gAya-asatya- alpa dUdha ApanArI gAyane ghaNuM dUdha ApanArI kahe, ghaNuM dUdha ApanArI gAyane alpa dUdha ApanArI kahe. bhUmi-asatya- bIjAnI jamInane potAnI kahevI athavA nyAya ApavA mATe nimAyela koI jenI mAlikI na hoya tene ja nyAya ApavA mATe rAgAdine vaza banIne mAlika na hovA chatAM A vastu AnI ja che ema kahe. nyAsApahAra- nyAsa eTale mUkavuM. bIjAe vizvAsathI mUkelI rUpiyA vagere vastunuM apaharaNa karavuM.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 236 prazna-- A adattAdAnarUpa hovAthI mRSAvAda kevI rIte kahevAya ? uttara- vacanathI apalApa kare che mATe mRSAvAda che. phUTasAkSI- vivAdamAM pramANa karAyela koi mAnava lAMca ane irSyA Adine vaza banIne jUThuM bole. (260) vajjaNamiha puvvattaM, Aha kumArAigoyaro kaha Nu / eyaggahaNAu cciya, gahio naNu so vi daTThavva // 269 // [ varjanamiha pUrvoktaM Aha kumArAdigocaraH kathaM nu / etadgrahaNAdeva ca gRhIto nanu 'sAvapi dRSTavyaH // 261 // ] varjanamiha mRSAvAde pUrvoktaM "uvautto gurumUle" (108) ityAdinA granthena Aha paraH kumArAdigocaraH kathaM nu akumAraM kumAraM bruvata: AdizabdAdavidhavAdyanRtaparigrahaH atiduSTavivakSAsamudbhavo 'pyeSa bhavati na tu sUtre upAttaH tadetatkatham ? AcArya Aha- etadgrahaNAdeva ca kanyAnRtAdigrahaNAdeva ca nanu gRhIto'sAvapi kumArAdigocaro mRSAvAdo draSTavyaH upalakSaNatvAditi // 261 // gAthArtha- pUrve (108mI gAthAmAM) kahyuM tema mRSAvAdano tyAga karIne manathI paNa mRSAvAdamAM na pravartavuM. prazna-- ahIM jevI rIte aticAramAM khaMDita zIlavALI kanyAne akhaMDita zIlavALI kahe ema kanyA-asatya aticAra jaNAvyuM tema akumArane kumAra kahe ema kumAra-asatya kema na kahyuM ? tathA vidhavA hoya to tene avidhavA kahe ityAdi kema na kahyuM ? kAraNa ke A asatya atizaya duSTa vivakSAthI paNa utpanna thAya. to pachI tenuM sUtramAM kema grahaNa na karyuM ? uttara- kanyA-asatya AdinA grahaNathI ja kumAra-asatya Adi saMbaMdhI paNa mRSAvAda grahaNa karAyelo jANavo. kAraNa ke kanyA-asatya upalakSaNa che. (kanyA asatyanA upalakSaNathI be pagavALA badhA prANI saMbaMdhI asatyano tyAga thai jAya che. tathA gAya-asatyanA upalakSaNathI cAra pagavALA sarva prANIsaMbaMdhI asatyano tyAga thai jAya che.) (261) paDivajjiUNa ya vayaM, tassaiyAre jahAvihiM nAuM / saMpunnapAtaLA, paririyA payattenuM // 262 || parvavat (27)
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 237 gAthArtha vratane svIkArIne tene aticArone yathAprakAra jANIne saMpUrNa pAlana mATe prayatnathI sarva prakArothI aticAro tajavA joie. TIkArtha- 257mI gAthAnA TIkArtha pramANe che. (262) sahasA abbhakkhANaM, rahasA ya sadAramaMtabheyaM ca / mosovaesayaM kUDalehakaraNaM ca vajjijjA // 263 // [sahasAbhyAkhyAnaM rahasyena ca svadAramaMtrabhedaM ca / mRSopadezaM kUTalekhakaraNaM ca varjayet // 263 // ] sahasAnAlocyAbhyAkhyAnaM sahasAbhyAkhyAnaM abhyaakhyaanmbhishpnmadhyAropa, tathA- "vIra: vaM pAradvArio vA' rUtyaki za . ekAntastatra bhavaM rahasyaM tena tasminvAbhyAkhyAnaM rahasyAbhyAkhyAnaM, etaduktaM bhavati- ekAnte mantrayamANAn vaktyete hIdaM cedaM ca rAjApakAritvAdi mantrayante iti / 2 / svadAramantrabhedaM ca svakalatravizrabdhabhASitAnyakathanaM cetyarthaH / 3 / mRSopadezamasadupadezamidamevaM caivaM ca kurvityAdilakSaNaM / / / kUTalekhakaraNama-nyamudrAkSarabimbasarUpalekhakaraNaM ca varjayet 5 / yata etAni samAcaranaticarati dvitIyamaNuvratamiti // 263 // gAthArtha- bIjA aNuvratanA aticArone kahe che sthUla mRSAvAda viramaNavratamAM sahasA-abhyAkhyAna, rahasyaabhyAkhyAna, svadAramaMtrabheda, asatya-upadeza, kUTalekha e pAMca aticArono tyAga kare. (1) sahasA-abhyAkhyAna- sahasA eTale vicAryA vinA. abhyAkhyAna eTale avidyamAna doSono Aropa mUkavo. vicAryA vinA khoTo Aropa mUkavo e sahasA abhyAkhyAna che. jema ke- vicAryA vinA koine tuM cora che, tuM parastrIgamana karanAra che, vagere kahevuM. (2) rahasya-abhyAkhyAna-rahasya eTale ekAMtamAM thayela. abhyAkhyAna eTale kahevuM. ekAMtamAM baneluM kahevuM che rahasya-abhyAkhyAna. koine ekAMtamAM masalata karatAM joIne ke sAMbhaLIne bIjAne kahe ke A loko amuka-amuka rAjaya viruddha vagere masalata kare che. (3) svadAramaMtrabheda- dAra eTale strI. maMtra eTale gupta vAta. bheda eTale prakAzana karavuM. potAnI patnIe mArI vAta bIjA pAse nahi jAya
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 238 evA vizvAsathI karelI gupta vAta bIjAne kahevI e svadAramaMtrabheda che. (patnInA upalakSaNathI mitra Adi mATe paNa tema samajavuM. arthAt koipaNa vyaktie mArI vAta bIjA pAse nahi jAya evA vizvAsathI karelI gupta vAta bIjAne kahevI te svadAramaMtrabheda che.) (4) asatyaupadeza- bIjAne "A Ama Ama kahe" ityAdi jUThuM bolavAnI salAha ApavI. (5) kUTalekhakaraNa- kUTa eTale khoTuM. lekhakaraNa eTale lakhavuM. khoTuM lakhavuM te kUTalekhakaraNa. kUTalekhakaraNanA anyanAma, anyamudrA, anyaakSara, anyabiMba ane anya svarUpa e pAMca bhedo che. anyanAmasahI vageremAM potAnuM nAma lakhavAnA badale bIjAnuM nAma lakhavuM. athavA amuka vigata lakhe pote ane bIjAnA nAme prasiddha kare. anyamudrA- je mahora chApa karavAnI hoya tenA badale bIjI mahora chApa kare. anyaakSara potAnA hastAkSarothI lakhavAnA badale bIjAnA hastAkSarothI lakhe. anyabiMba- potAnA jevA akSaro hoya tenAthI judI jAtanA akSarothI lakhe. anyasvarUpa- je vigata lakhavI joIe te na lakhatAM bIjI ja vigata lakhe, arthAt satya lakhavAne badale asatya lakhe. A doSone Acarato jIva vratane dUSita kare che, mATe A pAMca doSono tyAga kare. (263) buddhIi nieUNaM, bhAsijjA ubhayalogaparisuddhaM / saparobhayANa jaM khalu, na savvahA pIDajaNagaM tu // 264 // [buddhyA nirIkSya bhASeta ubhayalokaparizuddham / svaparobhayAnAM yat khalu na sarvathA pIDAjanakaM tu // 264 // ] buddhyA nirIkSya samyagAlocyeti bhAvaH bhASeta brUyAt ubhayalokaparizuddhaM ihalokaparalokAviruddhaM svaparobhayAnAM yat khalu na sarvathA pIDAjanakaM tatra svapIDAjanakaM piGgalasthapativacanavat parapIDAjanakaM caurastvamityAdi evamubhayapIDAjanakamapi draSTavyamiti // 264 // .. gAthArtha- buddhithI sArI rIte vicArIne je vacana A loka ane paralokathI viruddha na hoya ane sva-para-ubhayane badhI rIte pIDA karanAruM na hoya tevuM vacana bole.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 239 TIkArtha- piMgala kArIgaranA vacana jevuM vacana svapIDA karanAruM che. tuM cora che' ityAdi vacana parane pIDA karanAruM che. e pramANe sva ane para ema ubhayane pIDA karanArA paNa vacanano tyAga karavo. [ahIM sva-para-ubhayanA pIDA karanArA vacananI spaSTatA mATe zrAvakanAM bAra vrato yAne navapadaprakaraNa e graMthano anuvAda A pramANe che svapIDAjanaka vacana A pramANe che- rAjAe eka sarovara khodAvyuM. pachI rAjAe zuM karavAthI sarovaramAM pANI TakI rahe evo prazna piMgala nAmanA kArIgarane pUchyo. teNe kahyuM ke "mArA jevA zubha lakSaNavALA) puruSanuM balidAna ApavAmAM Ave to sarovaramAM pANI TakI rahe." rAjAe tevA puruSanI zodha karAvI, paNa tevo puruSa maLyo nahi. AthI rAjAe piMgalane ja balidAnamAM homI dIdho. Ama piMgalanuM vacana potAnA ja mRtyu mATe thayuM. Ama A vacana svapIDAjanaka che. "A cora jAya che" evuM vacana parapIDAjanaka che. kAraNa ke AvuM vacana koTavALa vagere sAMbhaLe to teno (jene cora kahyo teno) nAza kare. AthI A vacana parapIDAnuM kAraNa che. A ja vacana sva-para ubhaya pIDAjanaka paNa che. kAraNa ke A vacana sAMbhaLIne utpanna thayelA gussAthI kadAca tene (=bolanArane) mArI paNa nAkhe. tathA koTavALa vagere cora vagerene mArI nAkhe. A pramANe A vacana ubhayapIDAjanaka che.] (264) uktaM dvitIyANuvrataM sAMprataM tRtIyamAhathUlamadattAdANe, viI taccaM duhA ya taM bhaNiyaM / saccittAcittagayaM, samAsao vIyarAgehiM // 265 // [sthUlAdattAdAne viratiH tacca dvidhA ca tad bhaNitam / savivirati samAta: vItaH | radda I] ihAdattAdAnaM dvidhA sthUlaM sUkSmaM ca / tatra paristhUlaviSayaM cauryAropaNahetutvena prasiddhamatiduSTAdhyavasAyapUrvakaM sthUlam / viparItamitarat / tatra sthUlAdattAdAnaviSayA viratinivRttistRtIyamaNuvratamiti gamyate / dvidhA ca tadadattAdAnaM bhaNitaM samAsataH saMkSepeNa vItarAgairarhadbhiriti yogaH sacittAcittagatamiti sacittAdattAdAnaM acittAdattAdAnaM ca / tatra dvipadAdervastunaH kSetrAdau sunyasta
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 240 durvyastavismRtasya svAminA adattasya cauryabuddhyA grahaNaM sacittAdattAdAnaM tathA vastrakanakAderacittAdattAdAnamiti // 265 // bIjuM aNuvrata kahyuM. have trIjA aNuvratane kahe che gAthArtha- TIkArtha- ahIM adattAdAnanA pUla ane sUkSma e be prakAra che. temAM corInA Aropano hetu hovAnA kAraNe lokavyavahAramAM corI tarIke prasiddha thayela hoya tevI ane atizaya duSTa adhyavasAyapUrvaka karavAmAM Ave tevI corI sthUla adattAdAna che. tenAthI UlaTI corI sUkSma adattAdAna che. temAM sthUla adattAdAnanI viratine arihaMtoe trIjuM aNuvrata kahyuM che. sthUla adattAdAnanA sacitta vastu saMbaMdhI ane acittavastu saMbaMdhI ema be bheda che. temAM khetara vagere sthaLe sArI rIte mUkelI, sArI rIte nahi mUkelI game tema mUkelI, bhUlAI gayelI ane mAlike nahi ApelI dvipada Adi sacitta vastunuM corInI buddhithI grahaNa karavuM te sacitta adattAdAna che. vastra-suvarNa vagere acitta vastu corInI buddhithI levI te acitta adattAdAna che. (265) bheeNa lavaNaghoDagasuvannaruppAiyaM aNegavihaM / vajjaNamimassa sammaM, puvvutteNeva vihiNA u // 266 // [bhedena lavaNaghoTakarupyasuvarNAdyanekavidham / varjanamasya samyak pUrvoktenaiva vidhinA // 266 // ] bhedena vizeSeNAdattAdAnaM lavaNaghoTakarUpyasuvarNAdyanekavidhamanekaprakAraM lavaNaghoTakagrahaNAtsacittaparigrahaH rUpyasuvarNagrahaNAdacittaparigraha iti varjanamasyAdattAdAnasya samyak pUrvoktena vidhinA upayukto gurumUle (108) rUtyAdriti || ra66 || gAthArtha vizeSathI adattAdAna mIThuM-azva-rUpya-suvarNa vagere aneka prakAranuM che. pUrve (108mI gAthAmAM) kahela vidhithI adattAdAnano samyak tyAga karavo. TIkArtha- ahIM mIThuM ane azvanA grahaNathI sacitta adattAdAna kahyuM. rUpya ane suvarNanA grahaNathI acitta adattAdAna kahyuM. (266) paDivajjiUNa ya vayaM, tassaiyAre jahAvihiM nAuM / saMpunnapAlaNaTThA, parihariyavvA payatteNaM // 267 // pUrvavat (ra17)
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 241 gAthArtha vratane svIkArIne tenA aticArone yathAprakAra jANIne saMpUrNa pAlana mATe prayatnathI sarvaprakArothI aticAro tajavA joie. Artha- 257bhI thAno TArtha mo. (267) aticArAnAhavajjijjA tenAhaDatakkarajogaM viruddharajjaM ca / kUDatulakUDamANaM, tappaDirUvaM ca vavahAraM // 268 // [varjayet stenAhRtaM taskaraprayogaM viruddharAjyaM ca / kUTatulAkUTamAne tatpratirUpaM ca vyavahAram // 268 // ] varjayet stenAhRtaM stenAzcaurAstairAhRtamAnItaM kiJcitkuGkumAdi dezAntarAt tatsamarthamiti lobhAnna gRhNIyAt / 1 / tathA taskaraprayogaM taskarAzcaurAsteSAM prayogo haraNakriyAyAM preraNamabhyanujJA harata yUyamiti taskaraprayogaH enaM ca varjayet / 2 / viruddharAjyamiti ca sUcanAdviruddharAjyAtikramaM ca varjayet, viruddhanRpayo rAjyaM viruddharAjyaM, tatrAtikramo, na hi tAbhyAM tatra tadAgamanamanujJAtamiti / 3 / tathA kUTatulAkUTamAne tulA pratItA mAnaM kuDavAdi, kUTatvaM nyUnAdhikatvaM, nyUnayA dadAti adhikayA gRhNAti / 4 / tathA tatpratirUpavyavaharaNaM tenAdhikRtena pratirUpaM sadRzaM tatpratirUpaM, tena vyavaharaNaM, yadyatra ghaTate vrIhyAdighRtAdiSu palaJjIvasAdi tasya tatra prakSepeNa vikrayastaM ca varjayet 5 / yata etAni samAcarannaticarati tRtIyANuvratamiti // 268 // trIjA vratamAM aticAro kahe che zrAvaka trIjA aNuvratamAM tenAhata, taskaraprayoga, viruddha rAjyAtikrama, kUTatula-kUTamAna ane tatirUpa vyavahAra e pAMca aticArono tyAga kare che. (1) stenAhata- stena geTave yo2. mAhata bheTale yo tAve. coroe bIjA dezamAMthI corI lAvela koika kesara vagere vastu mUlyavAna (=21) bhebha viyArIne domayI vI te stenAhata cha. zrAva bhAvI vastu na levI. (2) taskaraprayoga- taskara eTale cora. prayoga eTale corI karavAmAM preraNA karavI. corane corI karavAnI "tame corI karo" e pramANe preraNA karavI te taskaraprayoga che. teno tyAga karavo.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 242 (3) viruddha rAjyAtikrama- viruddha be rAjAonuM rAjaya te viruddha rAjya. viruddha rAjyamAM javuM te viruddha rAjayAtikrama. viruddha be rAjAoe te vakhate (=virodha hoya tyAre) tyAM AvavAnI rajA ApI nathI. (4) kUTatula-kUTamAna- kUTa eTale khoTuM, arthAt vadhAre-ochuM. tulA eTale jokhavAnA (kilo vagere) mApa. mAna eTale tala vagere mApavAnA kuDava vagere mApAM. ochuM Ape ane vadhAre le te kUTatula-kUTamAna che. (5) tatpatirUpa vyavahAra- tat eTale zuddha vastu. pratirUpa eTale samAna. vyavahAra eTale vecavuM. DAMgara ane ghI vagere zuddha vastunA photarA ane carabI vagere azuddha (=nakalI) vastu nAkhIne veMce, arthAt je zuddha vastumAM je azuddha vastu meLavI zakAya temAM te vastu bheLavIne vece te ta-tirUpa vyavahAra che. Ano tyAga kare. kAraNa ke A doSone Acarato jIva trIjA vratane dUSita kare che. (268) uciyaM muttUNa kalaM, davvAikamAgayaM ca ukkarisaM / nivaDiyamavi jANato, parassa saMtaM na ginhijjA // 269 // [ucitAM muktvA kalAM dravyAdikramAyAtaM cotkarSam / nipatitamapi jAnAnaH parasya satkaM na gRhNIyAt // 269 // ] ucitAM muktvA kalAM paJcakazatavRddhyAdilakSaNAM / dravyAdikramAyAtaM cotkarSaM yadi kathaJcitpUgaphalAdeH krayaH saMvRtta ityaSTaguNo lAbhakaH akrUrAbhisaMdhinA grAhya evetyarthaH AdizabdaH svabhedaprakhyApakaH / tathA nipatitamapi jAnAnaH parasya satkaM na gRhNIyAt prayojanAntaraM coddizya samarpite pratibudhyatItyAdi gRhItvA pratyarpayedapIti // 269 // gAthArtha- ucita vyAjane ane dravyAdinA kramathI AvelA utkarSane (=bhAvavRddhine) choDIne bIjAnI vastu na le. A koinuM paDI gayeluM che ema jANato zrAvaka paDI gayelI paNa bIjAnI vastu na le. TIkArtha- ucita vyAjane- zrAvaka potAnI rakama vyAje Ape to ucita vyAja le. jema ke, so rUpiyA vyAje ApyA hoya to pAMca drampa (pAMca AnA) jeTaluM vyAja levuM e ucita vyAja che. zrAvaka ucita vyAja le to adattAdAna na gaNAya. dravyAdinA kramathI AvelA utkarSane choDIne- pote sopArI vagere je
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 243 vastuno vepAra karato hoya te vastunA bhAva vadhI jAya, ethI ATha gaNo lAbha thAya. AvA saMyogomAM zrAvaka potAnA pariNAmane (=bhAva vadhyA te sAruM thayuM ityAdi vicArathI) krUra karyA vinA ATha gaNo lAbha le to adattAdAnano doSa na lAge. 'dravyAdi e sthaLe Adi zabda dravyanA bhedone jaNAvanAra che. A koInuM paDI gayeluM che ema jANato zrAvaka paDI gayelI paNa bIjAnI vastune na le. A viSe apavAda A pramANe che- jenI vastu paDI gaI che tene huM A vastu ApIza to e pratibodha pAmaze ItyAdi lAbha jaNAya to e vastu laIne jenI hoya tene Ape. (269) uktaM tRtIyANuvrataM sAMprataM caturthamAhaparadArapariccAo, sadArasaMtosa mo vi ya cautthaM / duvihaM paradAraM khalu, urAlaveuvibheeNaM // 270 // [paradAraparityAgaH svadArasaMtoSo 'pi ca caturtham / dvividhaM paradAraM khalu audArikavaikriyabhedena // 270 // ] paradAraparityAgaH parakalatraparihAraH na vezyAparityAgaH svadArasaMtoSazca svakalatrasevanameva na vezyAgamanamapi caturthamityetaccaturthamaNuvrataM / paradAramapi dvividhamaudArikavaikriyabhedena audArikaM stryAdiSu vaikriyaM vidyAdharyAviSyiti | ra70 || trIjuM aNuvrata kahyuM. have cothA aNuvratane kahe che gAthArtha- TIkArtha- parastrIno tyAga athavA svastrImAM saMtoSa e cothuM aNuvrata che. parastrInA tyAgamAM vezyA Adino tyAga thato nathI. svastrI saMtoSamAM vezyA Adino tyAga thAya che. parastrInA audArika ane vaikriya ema be bheda che. (sAmAnya manuSyonI) strIo vagere audArika che. vidyAdharIo vagere vaikriya che. (270) vajjaNamiha puvuttaM, pAvamiNaM jiNavarehiM pannattaM / rAgAINa niyANaM, bhavapAyavabIyabhUyANaM // 271 // [varjanamiha pUrvoktaM pApamidaM jinavaraiH prajJaptam / rAgAdInAM nidAnaM bhavapAdapabIjabhUtAnAm // 271 // ]
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 244 varjanamiha pUrvoktaM upayukta ityAdinA granthena (108 gAthA), kimetadvarNya ityAzaGkayAha-- pApamidaM paradArAsevanaM jinavaraiH prajJaptaM tIrthakaragaNadharaiH prarUpitamiti, kiMviziSTaM ? rAgAdInAM nidAnaM kAraNaM, kiMviziSTAnAM ? bhavapAdapabIjabhUtAnAM rAgAdInAmiti // 271 // gAthArtha- TIkArtha-- pUrve (108mI gAthAmAM) kahyuM che tema manathI paNa 52strIsevana na karavuM. kAraNa ke tIrthaMkara-gaNadharoe parastrIsevanane pApa kahyuM che. tathA parastrIsevana rAga AdinuM kAraNa che. rAgAdi doSo lava35 vRkSanAM jIbhe che. (271) ? paDivajjiUNa ya vayaM tassaiyAre jahAvihiM nAuM / saMpunnapAlaNaTThA, parihariyavvA payatteNaM // 272 // pUrvavat (257) gAthArtha- vratane svIkArIne tenA aticArone yathAprakAra jANIne saMpUrNa pAlana mATe prayatnathI sarva prakArothI aticAro tajavA joie. TIkArtha-- 257mI gAthAnA TIkArtha pramANe che. (272) atIcArAnAha-- ittariyapariggahiyAparigahiyAgamaNaNaMgakIDaM ca / paravIvAhakaraNaM kAme tivvAbhilAsaM ca // 273 // [ itvaraparigRhItAparigRhItAgamanAnaGgakrIDAH ca / paravivAhakaraNaM kAme tIvrAbhilASaH ca // 273 // ] itvaraparigRhItAgamanaM stokakAlaparigRhItAgamanaM bhATIpradAnena kiyantamapi kAlaM svavazIkRtavezyAmaithunasevanamityarthaH // 1 // aparigRhItAgamanaM aparigRhItA nAma vezyA anyasaktAgRhItabhATI kulAGganA vA anAtheti tadgamanaM yathAkramaM svadArasaMtoSavatparadAravarjinoratIcAraH // 2 // anaGgakrIDA nAma kucakakSorunAbhivadanAMtarakrIDA tIvrakAmAbhilASeNa vA parisamAptasuratasyApyAhAryaiH sthUlakAdibhiryoSidavAcyapradezAsevanamiti // 3 // paravivAhakaraNamanyApatyasya kanyAphalalipsayA snehasaMbandhena vA vivAhakaraNaM / svApatyeSvapi saGkhyAbhigraho nyAyya iti // 4 // kAme tIvrAbhilASazceti sUcanAtkAmabhogatIvrAbhilASaH,
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 245 kAmA zabdAdayaH bhogA rasAdayaH, eteSu tIvrAbhilASaH atyantatadadhyavasAyitvam // 5 // etAni samAcaranaticarati caturthamaNuvratamiti // 273 // aticArone kahe chegAthArtha- cothA vratanA aticArone kahe che- zrAvaka cothA aNuvratamAM itvarIgamana, aparigRhItAgamana, anaMgakrIDA, paravivAhakaraNa ane kAmabhogatIvAbhilASa e pAMca aticArono tyAga kare che. (1) itvarIgamana- itvarI eTale bhramaNa karavAnA svabhAvavALI, arthAt (mUlya ApIne) thoDA samaya mATe svIkArelI vezyA. (gamana eTale viSayasevana karavuM te itvarIgamana.) (2) aparigRhItAgamana- aparigRhItA eTale jeNe anyanuM bhADuM nathI lIdhuM tevI vezyA, athavA pati vinAnI kulAMganA. aparigRhItA sAthe viSayasevana karavuM te aparigRhItAgamana. itvarIgamana svastrIsaMtoSanI apekSAe ane aparigRhItAgamana parastrItyAganI apekSAe aticAra che. (3) anaMgakrIDA- (ahIM maithunanI apekSAe strIyoni ane puruSacihna aMga che. te sivAyanA stana vagere avayavo anaMga che.) strInA stana, bagala, chAtI, nAbhi ane mukha vagere anaMgomAM tevI krIDA=viSayaceSTA karavI te anaMgakrIDA che. athavA (anaMga eTale kAma=viSayavAsanA. kAmanI krIDA te anaMgakrIDA.) saMbhoganI kriyA pUrNa thavA chatAM tIvra kAmAbhilASAnA kAraNe cAmaDI vagerethI banAvelA purUSaliMga jevA sthAlaka vagere kRtrima sAdhanothI strInA yonipradezane seve te anaMgakrIDA. (4) paravivAhakaraNa- kanyAphaLa meLavavAnI IcchAthI ke snehanA saMbaMdhathI bIjAonA saMtAnono vivAha karavo te paravivAhakaraNa. zrAvaka mATe to potAnA saMtAnomAM paNa ATalAthI vadhAre saMtAnono vivAha nahi karuM ema saMkhyAno abhigraha karavo e vyAjabI che. (5) kAmabhogatIvrAbhilASa zabda ane rUpa kAma che. gaMdha, rasa ane sparza bhoga che. kAmabhogomAM tIvrAbhilASa=atyaMta kAma-bhoganA
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 246 adhyavasAyavALA banavuM te kAmabhogatIvrAbhilASa. A doSone Acarato jIva cothA vratane dUSita kare che. (273) vajjijjA mohakara, parajuvaidaMsaNAi saviyAraM / ee khu mayaNabANA, carittapANe viNAsaMti // 274 // [varjayet mohakaraM parayuvatidarzanAdi savikAram / ete khalu madanabANA: cAritraprANAn vinAzayanti // 274 // ] varjayenmohakaraM parayuvatidarzanaM, AdizabdAtsaMbhASaNAdiparigrahaH, kiMbhUtaM savikAraM savibhramam / ete darzanAdayo yasmAnmadanabANAzcAritraprANAn vinAzayantIti // uktaM ca anizamazubhasaMjJAbhAvanAsannihatyA / kuruta kuzalapakSaprANarakSAM nayajJAH / hRdayamitarathA hi strIvilAsAbhidhAnA madanazabarabANazreNayaH kANayanti // iti // 274 // gAthArtha- parastrInA moha karanArA vikAra sahita darzana Adino tyAga kare. kAraNa ke parastrInA vikAra sahita darzanAdi kAmanAM bANo che ane cAritrarUpa prANano vinAza kare che. artha- 'zana mAhi' se sthaNe 'mAhi' zathI sNbhaasse| mAha jANavuM. A darzanAdi cAritrarUpa prANano vinAza kare che. kahyuM che ke"he nItivicakSaNo ! dararoja azubha saMjJAonI ane azubha bhAvanAonI sArI rIte hatyA karavA vaDe kalyANapakSarUpa prANonI rakSA karo. anyathA strIvilAsa nAmanI kAmarUpa bhIlanI bANazreNio hRdayane studij rI nA." (274) uktaM caturthamaNuvratamadhunA paJcamamAhasaccittAcittesuM, icchApariNAmamo ya paMcamayaM / bhaNiyaM aNuvvayaM khalu, samAsao zaMtanANIhi // 275 // [sacittAcitteSu icchAparimANaM ca paJcamakam / bhaNitamaNuvrataM khalu samAsataH anantajJAnibhiH // 275 // ]
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 247 sacittAcitteSu dvipadAdihiraNyAdiSu icchAyAH parimANamicchAparimANaM etAvatAmUrdhvamagrahaNamityarthaH / etatpaJcamamupanyAsakamaprAmANyAd bhaNitamaNuvrataM khalu samAsataH sAmAnyenAnantajJAnibhistIrthakarairiti // 275 // cothuM aNuvrata kahyuM. have pAMcamA aNuvratane kahe che- gAthArtha tIrthaMkaroe sAmAnyathI sacitta-acitta vastuomAM icchAparimANane pAMcamuM aNuvrata kahyuM che. TIkArtha--dvipada vagere sacitta che. suvarNa vagere acitta che. icchA parimANa eTale A vastuo ATalA pramANathI vadhAre grahaNa na karavI. (275) bheNa khittavatthUhiraNNamAIsu hoi nAyavvaM / DupayArDsa ya samme, vALameyasta puvrutta // 276 // [bhedena kSetravAstuhiraNyAdiSu bhavati jJAtavyam / dvipadAdiSu ca samyak varjanametasya pUrvoktam // 276 // ] bhedena vizeSeNa kSetravAstuhiraNyAdiSu bhavati jJAtavyaM kiM icchAparimANamiti vartate, tatra kSetraM setu ketu ca ubhayaM ca, vAstvagAraM khAtamucchritaM khAtocchritaM ca, hiraNyaM rajatamaghaTitamAdizabdAddhanadhAnyAdiparigrahaH, etadacittaviSayaM dvipadAdiSu cetyetatsacittaviSayaM dvipadacatuHpadApadAdiSu dAsIhastivRkSAdiSu samyak pravacanoktena vidhinA varjanametasya paJcamANuvrataviSayasya pUrvoktaM vayuho gurumULe tyAvinA prathaineti // 26 // gAthArtha-- vizeSathI kSetra, vAstu, hiraNya AdimAM ane dvipada AdimAM icchAparimANa jANavuM. pUrve (108mI gAthAmAM) kahela vidhithI icchAparimANano (=kSetra Adino) sArI rIte tyAga karavo. TIkArtha-- kSetra- (kSetra eTale jemAM anAja utpanna thAya tevI bhUmi.) kSetranA setu, ketu ane setu-ketu ema traNa bheda che. temAM nadI AdinA pANIthI, reMTa ke koza Adi dvArA je bhUmi siMcAya te setu che. varSAkAlanA pANIthI ja je bhUmi siMcAya te ketu che. nadI AdinA pANIthI ane varSAkALanA pANIthI ema ubhayathI je bhUmi siMcAya te setu-ketu che. vAstu (vAstu eTale ghara.) vAstunA khAta, udbhUita ane khAtocchita ema traNa bheda che. (temAM bhoMyaruM khAta che. mahela ucchita che. bhoMyarAvALo mahela khAtocchita che.)
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 248 hiraNyakanahi ghaDelI cAMdI, Adi zabdathI dhana-dhAnya vagere samajavuM. dvipada AdimAM=dvipada vagere sacitta che. Adi zabdathI catuSpada, hAsI, thI bhane vRkSa vagere samaj. (276) paDivajjiUNa ya vayaM, tassaiyAre jahAvihiM nAuM / saMpunnapAlaNaTThA, parihariyavvA payatteNaM // 277 // pUrvavat (257) gAthArtha- 257mI gAthAnA gAthArtha pramANe che. TArtha- 257bhI thAnA TIrtha prabhArI che. (277) khittAihirannAIdhaNAidupayAikuviyagassa tahA / sammaM visuddhacitto, na pamANAikkamaM kujjA // 278 // [kSetrAdeH hiraNyAdeH dhanAdeH dvipadAdeH kupyakasya tathA / samyagvizuddhacitto na pramANAtikramaM kuryAt // 278 // ] kSetrAderanantaroditasya tathA hiraNyAderdhanAderdvipadAdeH kupyasya tathA AsanazayanAderupaskarasya samyak vizuddhacitto 'nirmAyo 'pramattaH san na pramANAtikramaM kuryAditi // 278 // gAthArtha- TIkArtha- mAyArahita ane apramatta thayo chato zrAvaka kSetra mAhinA, ui245 mahinA, ghana mahinA, dvipa6 mahinA, saasnzayana Adi gharamAM upayogI upakaraNanA pramANAtikramane na kare. (278) bhAvijja ya saMtosaM, gahiyamiyANiM ajANamANeNaM / thovaM puNo na evaM, gihissAmotti ciMtijjA // 279 // [bhAvayecca saMtoSaM gRhItamidAnImajAnAnena / stokaM punaH na evaM grahISyAmIti cintayet // 279 // ] bhAvayecca saMtoSaM kimanena vastunA parigRhItena tathA gRhItamidAnimajAnAnena stokamicchAparimANamiti puna vamanyasmiMzcaturmAsake gRhISyAmIti na cintayedaticAra eSa iti gAthArthaH // uktAnyaNuvratAni / sAMpratameSAmevANuvratAnAM paripAlanAya bhAvanAbhUtAni guNavratAnyabhidhIyante / tAni punastrINi bhavanti / tadyathA- digvratamupabhogaparibhogaparimANaM anarthadaNDaparivarjanamiti // 279 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 249 gAthArtha- TIkArtha- A vastune levAthI zuM ? ema saMtoSanI bhAvanA rAkhe, tathA hamaNAM ajANatAM thoDuM IcchAparimANa karyuM che, arthAt thoDI chUTa rAkhI che, AthI AvatA cAturmAsamAM A pramANe icchAparimANa nahi karuM, arthAt vadhAre chUTa rAkhIza, evuM na ciMtave. AvuM ciMtavavuM me matiyAra che. (278) tatrAdyaguNavratasvarUpAbhidhitsayAhauDDamahe tiriyaM pi ya, disAsu parimANakaraNamiha paDhamaM / bhaNiyaM guNavvayaM khalu, sAvagadhammammi vIreNa // 280 // [Urdhvamadhastiryagapi ca dikSu parimANakaraNamiha prathamam / bhaNitaM guNavrataM khalu zrAvakadharme vIreNa // 280 // ] Urdhvamadhastiryak kiM dikSu parimANamiti / dizo hyanekaprakArA varNitAH zAstre tatra sUryopalakSitA pUrvA zeSAzca dakSiNAdikAstadanukrameNa draSTavyAH / tatrordhvadikparimANamUrdhvadigvratametAvatI digUrvaM parvatAdyArohaNAdavagAhanIyA na parata iti / evambhUtamadhodikparimANaM adhodigvrataM etAvatyadhodik indrakUpAdyavataraNAdavagAhanIyA na parata iti / evambhUtaM tiryagdikparimANakaraNaM tiryagdi'vrataM etAvatI dikpUrveNAvagAhanIyA etAvatI dakSiNenetyAdi na parata ityevamAtmakaM etaditthaM tridhA dikSu parimANakaraNaM iha pravacane prathamamAdyaM sUtrakramaprAmANyAt guNAya vrataM guNavrataM ityasmin hi satyavagRhItakSetrAhiH sthAvarajaGgamaprANigocaro daNDaH parityakto bhavatIti guNaH zrAvakadharma iti zrAvakadharmaviSayameva kena bhaNitamiti Aha- vIreNa vidArayati yatkarma, tapasA ca virAjate / tapovIryeNa yuktazca, tasmAdvIra iti smRtaH // tena iti caramatIrthakRtA guNavratamityuktam // 280 // aNuvrato kahyAM. have A aNuvratonA ja pAlana mATe bhAvanArUpa guNavrato kahevAya che. te guNavrato traNa che. te A pramANe- divrata, upabhoga-paribhoga parimANa ane anartha daMDatyAga. temAM pahelA guNavratanA svarUpane kahevAnI IcchAthI graMthakAra kahe che gAthArtha- zrI vIra bhagavAne zrAvaka dharmamAM Urdhva dizAmAM, adho dizAmAM ane tiryam dizAomAM javAnuM parimANa karavuM te prathama guNavrata kahyuM che.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 250 TIkArtha- zAstramAM dizAo aneka prakAranI kahI che. temAM je dizAmAM sUryano udaya thAya te pUrvadizA. pachI anukrame dakSiNa vagere dizAo jANavI. temAM parvata vagere upara ATalA sudhI caDavuM, AnAthI vadhAre na caDavuM ema Urdhva dizAmAM parimANa karavuM te Urdhva divrata che. nIce iMdrakUpa vageremAM ATalA sudhI UtaravuM, AnAthI vadhAre na UtaravuM ema adho dizAmAM parimANa karavuM te adho divrata che. pUrva vagere dizAmAM ATalAthI vadhAre na javuM ema dizAparimANa karavuM te tiryam divrata che. A vrata levAthI nizcita karelA kSetrathI bahAra sthAvara ane traNa jIvo saMbaMdhI daMDano tyAga thAya e guNa thAya che. zrIvIra- karmane vidAre che-toDe che, tapathI zobhe che, ane tapavIryathI yukta che, tethI vIra kahevAyA che. (280). ato guNadarzanAyAha, athavA guNavratAkaraNe doSamAhatattAyagolakappo, pamattajIvo'nivAriyappasaro / savvattha kiM na kujjA, pAvaM takkAraNANugao // 281 // [taptAyogolakalpaH pramattajIvo'nivAritaprasaraH / sarvatra kiM na kuryAt pApaM tatkAraNAnugataH // 281 // ] taptAyogolakalpastaptalohapiNDasadRzaH ko'sau pramattajIvaH pramAdayukta AtmAsAvanivAritaprasaro'nivRttyA apratihatapramAdasAmarthyaH san tathAgate: sarvatra kSetre kiM na kuryAtkuryAdeva pApaM apuNyaM tatkAraNAnugataH pramAdapApakAraNAnugata iti // 281 // guNane karanArA vrato te guNavrato ema kahyuM. AthI guNane batAvavA mATe kahe che, athavA guNavratane na karavAmAM doSane kahe che- gAthArtha tapelA loDhAnA goLA samAna, pramAdI, dizAnI nivRtti na karavAthI jeNe pramAdanA baLane haNyo nathI tevo, pApanuM kAraNa evA pramAdane anusarelo jIva badhA kSetramAM te rIte gamana karavAthI zuM pApa na kare ? arthAt kare ja. (281). 1. iMdrakUpa zabdano artha zabdakoSamAM jovAmAM Avyo nathI. paNa prastutamAM UMDo kUvo evo artha saMbhave che.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 251 paDivannammi ya vihiNA, imammi tavvajjaNaM guNo niyamA / aiyArarahiyapAlaNabhAvassa vi tappasUIo // 282 // [pratipanne ca vidhinA asmin tadvarjanaM guNo niyamAt / aticArarahitapAlanabhAvasyApi tatprasUteH // 282 // ] pratipanne cAGgIkRte ca vidhinA sUtroktena asmin guNavrate tadvarjanaM pramAdapApavarjanaM guNo niyamAdAtmopakAro'vazyaMbhAvI / na caivaM mantavyaM etadarthaparipAlanabhAva eva jyAyAn natvetatpratipattiH, kathamaticArarahitapAlanabhAvasyApi niraticArapAlanabhAvasyApi tatprasUterguNavratAdevotpAdAttathApratipattau hi tathApratipanna iti idamaticArarahitamanupAlanIyam // 282 // gAthArtha- TIkArtha sUtrokta vidhithI A guNavrata svIkAryo chate pramAda ane pApano tyAga e niyamo guNa=AtmopakAra thAya. pUrvapakSa- A vratano je hetu che te hetunuM paripAlana karavuM e ja zreSTha che. vratano svIkAra zA mATe karavo ? uttarapakSa- aticArarahita vratapAlanano bhAva paNa guNavratathI ja=guNavrata svIkArathI utpanna thAya che. te rIte guNavratane svIkAryuM chate jIvane ema thAya ke meM te rIte guNavratano svIkAra karyo che, mATe mAre A aticAra rahita pALavuM joie. AthI vratano svIkAra karavo d . (282) ato'syaivAticArAnabhidhitsurAhauDDamahe tiriyaM pi ya, na pamANAikkamaM sayA kujjA / taha ceva khittavuDhei, kahiMci saiaMtaraddhaM ca // 283 // [Urdhvamadhastiryagapi ca na pramANAtikramaM sadA kuryAt / tathaiva kSetravRddhiM kathaJcit smRtyantardhAnaM ca // 283 // ] Urdhvamadhastiryagapi ca na pramANAtikramaM sadA kuryAditi UrdhvadikpramANAtikramo yAvatparimANaM gRhItaM tasya atilaGghanaM tanna kuryAt // 1 // evamadhoditiryakdikpramANAtikramayorapi bhAvanIyaM / / 2,3 // tathaiva kSetravRddhiM na kuryAt / yathedaM aticAratrayaM kSetravRddhizcaikato yojanazatamabhigRhItamanyato dazayojanAni, tatastasyAM dizi samutpanne kArya yojanazatamadhyAdapanIyAnyeSAM
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 252 dazAdiyojanAnAM tatraiva svabuddhyA prakSepo vRddhikaraNamiti // 4 // kathaJcit smRtyantardhAnaM na kuryAditi vartate, smRtebhraMzo'ntardhAnaM smRtyantardhAnaM, kiM mayA parigRhItaM kayA vA maryAdayetyevamanusmaraNamityarthaH / smRtimUlaM hi niyamAnuSThAnaM tadbhraMze tu niyamata eva tadbhraMza iti aticArati // 5 // I tatra vRddhasaMpradAyaH- uDDuM jaM pamANaM gahiyaM tassa uvariM pavvayasihare rukhe vA pakkhI vA makkaDo vA sAvagassa vatthaM vA AbharaNaM vA giNhiu pamANAiregaM bhUmiM vaccejjA, tattha se Na kappae gaMtuM, jAhe taM paDiyaM anneNa vA ANiyaM tA kappai / eyaM puNa aTThAvayaujjaMtAdisu havejjA / evaM ahe kuviyAIsu vibhAsA / tiriyaM jaM pamANaM gahiyaM taM tiviheNa vi karaNeNa NAikkamiyavvaM / khettavuDDhI Na kAyavvA / so puvveNaM bhaMDaM gahAya gao jAva taM parimANaM, tao pareNa taM bhaMDaM agghaitti kAuM avareNa jANi joyaNANi tANi puvvadisAe Na chubhejjA / siya volINo hojjA NiyattiyavvaM vissarIe vA Na gaMtavvaM / anno vi na visajjiyavvo / aNANAe koi gao hojjA jaM visumariyakhettagaeNa laddhaM aNANAhigaeNa vA taM Na gihnijjai // 283 // AthI divratanA ja aticArone kahevAnI icchAvALA graMthakAra kahe che-- gAthArtha-- UrdhvadizA, adhodizA, tiryadizA e traNa dizAmAM sadA pramANAtikrama na kare. te ja pramANe kSetravRddhi ane koi paNa rIte smRtiaMtardhAna na kare. TIkArtha- UdizA pramANAtikrama-- Urdhva dizAmAM jeTaluM parimANa grahaNa karyuM hoya tenuM ullaMghana na kare. tenAthI vadhAre jAya to UrdhvadizA pramANAtikrama aticAra lAge. e ja rIte adhodizA pramANAtikrama ane tiryagnizApramANAtikramamAM paNa jANavuM. kSetravRddhi- eka dizAmAM so yojanano abhigraha lIdho. bIjI dizAmAM daza yojanano abhigraha lIdho. A dizAmAM kArya utpanna thatAM dazayojanathI AgaLa javAnI jarUra paDI. AthI so yojanamAMthI ochA karIne dazayojanamAM amuka yojanano umero kare. A pramANe svabuddhithI eka dizAmAMthI ghaTADI bIjI dizAmAM nAMkhavuM-vRddhi karavI te kSetravRddhi aticAra che.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - rapa3 smRti aMtardhAna- meM zuM svIkAryuM ane kaI maryAdAthI svIkAryuM ema bhUlI javuM te smRti-aMtardhAna. niyamanA pAlananuM mULa niyamanI smRti che. AthI niyamanI smRtino nAza thatAM avazya niyamano nAza thAya. AthI smRti-aMtardhAna aticAra che. ahIM vRddhasaMpradAya A pramANe cheuparanI dizAmAM je pramANa karyuM hoya tenAthI vadhAre dUra parvatanA zikhara ke vRkSa upara vAMdaro ke pakSI vastra ke AbhUSaNa laIne jAya to tyAM na jaI zakAya. jo te vastu (vastra ke AbhUSaNa) paDI jAya ke bIjo koI laI Ave to laI zakAya. aSTApada, giranAra vagere parvatomAM AvuM bane. e ja pramANe nIce kUvA vageremAM paNa samajavuM. tathA tirthI dizAmAM je pramANa lIdhuM hoya tenuM mana-vacana-kAyAthI ullaMghana nahi karavuM tathA eka dizAmAMthI bIjI dizAmAM umerIne kSetravRddhi nahi karavI joie. te A pramANe kariyANuM laIne pUrvadizA tarapha parimANa lIdhuM hoya tyAM sudhI jAya-paNa tyAM sudhImAM kariyANuM vecAyuM nahi, AgaLa jAya to kariyANuM vecAya. AthI pazcima dizAmAM jeTalA gAu chUTA hoya te pUrva dizAmAM umerI de. paNa Ama na karavuM joIe. Ama karavAthI aticAra lAge. jo ajANatAM parimANanuM ullaMghana thaI jAya to khyAla Ave eTale turata tyAMthI pAchA pharavuM joIe. vismRta thaI gayuM hoya (ahIMthI AgaLa javAno niyama che ke nahi ema vismaraNa thaI gayuM hoya) to AgaLa na javuM joie. bIjAne paNa na mokalavo joIe. mokalyA vinA bIjo koI gayo hoya to teNe vismRtakSetramAM je meLavyuM hoya te na levuM joIe. athavA ajANatAM svayaM jAya to tyAMthI koI vastu na levI joie. (283) uktaM sAticAraM prathamaM guNavratam adhunA dvitIyamucyateuvabhogaparIbhoge, bIyaM parimANakaraNamo neyaM / aNiyamiyavAvidosA, na bhavaMti kayammi guNabhAvo // 284 // [upabhogaparibhogayoH dvitIyaM parimANakaraNaM vijJeyam / aniyamitavyApidoSAH na bhavanti kRte guNabhAvaH // 284 // ] upabhogaparibhogayoriti upabhogaparibhogaviSaye yatparimANakaraNaM tadeva dvitIyaM guNavrataM vijJeyamiti padaghaTanA / padArthastu- upabhujyata ityupabhogaH
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 254 azanAdirupazabdasya sakRdarthatvAtsakRd bhujyata ityarthaH / paribhujyata iti paribhogo vastrAdiH, punaH punaH bhujyata iti bhAvaH / parizabdasyAbhyAvRttyarthatvAdayaM cAtmakriyArUpo pi bhAvato viSaye upacarito viSayaviSayiNorabhedopacArAdantarbhogo vA upabhogaH upazabdasyAntarvacanatvAt, bahirbhogo vA paribhogaH, parizabdasya bahirvAcakatvAdetatparimANakaraNaM etAvadidaM bhoktavyupabhoktavyaM vA ato'nyannetyevaMrUpam asmin kRte guNamAha- aniyamite asaMkalpite ye vyApinastadviSayaM vyAptuM zIlA doSAste na bhavanti kRte'smistadvirateriti guNabhAvo'yamatra guNa iti // 284 // aticAra sahita prathama guNavrata kahyuM. have bIjuM guNavrata kahevAya che gAthArtha- upabhoga-paribhoganuM pariNAma karavuM te bIjuM guNavrata jANavuM. A niyama karyo chate niyamanA abhAvamAM phelAnArA doSo na thAya te guNa che. TIkArtha- upabhoga-paribhoga- je azana vagere ekavAra bhogavAya te upabhoga. je vastra vagere anekavAra bhogavAya te paribhoga athavA je zarIranI aMdara bhogavAya te upabhoga ane je zarIranI bahAra bhogavAya te paribhoga. jo ke upabhoga ane paribhoga paramArthathI AtmAnI kriyArUpa che, Ama chatAM viSaya ane viSayInA abheda upacArathI viSayane (vastune) paNa upabhoga-paribhoga kahevAya che. A vastu ATalI ja vAparavI, AnAthI vadhAre na vAparavI e pramANe pribhaae| 72j te upabhoga-parimo paribhA. (284) sAMpratamupabhogAdibhedamAhaso duviho bhoyaNao, kammayao ceva hoi nAyavyo / aiyAre vi ya itthaM, vucchAmi puDho samAseNaM // 285 // [sa dvividhaH bhojanato karmatazcaiva bhavati jJAtavyaH / . aticArAnapi ca etayoH vakSye pRthak samAsena // 285 // ] sa upabhogaH paribhogazca dvividho dviprakAra: bhojanato bhojanamAzritya karmatazcaiva bhavati jJAtavyaH karma cAGgIkRtyetyarthaH / tatra bhojanataH zrAvakeNotsargato niravadyAhArabhojinA bhavitavyaM / karmato 'pi prAyo
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 255 niravadyakarmAnuSThAnayuktena / vicitratvAcca dezaviratezcitro 'trApavAda ityata evedamevedameveti vA sUtre na niyamitamaticArAbhidhAnAcca vicitrastadvidhiH svadhiyAvaseya iti / tathA ca vRddhasaMpradAya:- "bhojanao sAvago ussaggeNa phAsuyaM esaNiyaM AhAraM AhArejjA, tassAsati aNesaNIyamavi sacittavajjaM tassAsati aNaMtakAyaM bahubIyANi pariharejjA, asaNe allagamUlagamaMsAdi pANe maMsarasamajjAi khAime paMcuMbarigAdi sAdime mahumAi / evaM paribhoge vi vatthANi thUladhavalappamullANi parimiyANi paribhuMjejjA / sAsaNagoravatthamuvari vibhAsA yAva devadUsAi paribhogeNa vi parimANaM karejjA / kammao vi akammo Na tarai jIviuM tAhe accantasAvajjANi pariharejjA / etthaM pi ekkasi ceva jaM kIrai kammaM paharavavaharaNAdi vivakkhAe tamuvabhogo puNo puNo ya jaM taM puNa paribhogo tti / anne puNa kammapakhe uvabhogaparibhogajoyaNaM Na kariti / uvanAso ya eyassuvabhogaparibhogakAraNabhAveNaMti" iti kRtaM prasaGgena / ihedamapi cAticArarahitamanupAlanIyamiti tadabhidhitsayAha- aticArAnapi caitayorbhojanakarmaNorvakSye'bhidhAsye pRthak pratyekaM samAsena sNkssepenneti||285|| have upabhoga AdinA bhedane kahe che gAthArtha- upabhoga-paribhoga bhojanathI ane karmathI ema be prakAre jANavo. A benA aticArone paNa saMkSepathI judA kahIza. artha-64moga-parimomonane mAzrayAne bhane bhane (=dhaMdhAne) AzrayIne ema be prakAre che. temAM bhojanane AzrayIne zrAvake utsargathI niravadya AhAranuM bhojana karavuM joie. karmane AzrayIne paNa prAyaH niravadya (=alpa pApavALo) dhaMdho karavo joie. dezaviratinA aneka prakAro ( bhAMgA) hovAthI dezaviratimAM vividha apavAdo che. AthI ja A ja karavuM A ja karavuM ema sUtramAM niyamana karyuM nathI. tathA aticAranA kathanathI dezaviratino vividha vidhi svabuddhithI jANavo. ahIM vRddhasaMpradAya A pramANe che- (bhojana saMbaMdhI vRddha saMpradAya) zrAvake mukhyatayA eSaNIya (potAnA mATe alaga AraMbha karIne na 1. niravagha eTale sacitta AdinA tyAgathI nirdoSa.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 256 banAvela) ane acitta AhAra karavo joIe. aneSaNIya (=potAnA mATe alaga AraMbha karIne banAvelo AhAra levo paDe to paNa sacittano tyAga karavo joIe. sacittano paNa sarvathA tyAga na thaI zake to anaMtakAya, bahubIja vagereno tyAga karavo joIe. temAM azanamAM Adu, mULA, mAMsa vagereno, pANImAM mAMsarasa, dArU vagereno, khAdimamAM ubara paMcaka vagereno, svAdimamAM madha vagereno tyAga karavo joIe. e pramANe vastra vagere paribhogamAM paNa samajavuM. zrAvake jADAM, sapheda, alpamUlya ane parimita vastro paheravAM joIe. zAsananA gaurava mATe uparanAM vastro viSe vikalpa che, arthAt zAsananI prabhAvanA mATe zarIranI uparanAM vastro sUkSma, raMgIna ane bahumUlya paNa pahere, yAvat devadUSya vagere vastro paNa pahere. paNa tenuM ATalAthI vadhAre na vAparavAM ema parimANa karavuM joie. (karmasaMbaMdhI vRddhasaMpradAya)- zrAvake jo dhaMdhA vinA AjIvikA na cAlI zake to atizaya pApavALA dhaMdhAno tyAga karavo joIe. ahIM upabhoga-paribhoga zabdanI vyAkhyA A pramANe che- eka prahara sudhI vepAra thAya te ekavAra gaNAya ItyAdi vivakSAthI je karma ekavAra karAya te upabhoga kahevAya che. je karma vAraMvAra karAya te paribhoga che. keTalAka karmamAM upabhoga-paribhoga zabdano artha ghaTAvatA nathI. prazna- upabhoga-paribhoga parimANa vratamAM upabhoga-paribhoganI vastuonuM parimANa Ave. jyAre ahIM karmanuM parimANa paNa jaNAvyuM che. AnuM zuM kAraNa ? uttara- karma upabhoga-paribhoganI vastuonuM kAraNa che. vepAra Adi karma vinA upabhoga-paribhoganI vastuo prApta na thAya. pApabhIrue upabhoga-paribhoganI vastuonA parimANanI jema tenA kAraNe karmanuM paNa parimANa karavuM joie. AthI upabhoga-paribhoga parimANa vratamAM karmanA parimANano paNa samAveza che. (285) tatra bhojanato'bhidhitsayAhasaccittAhAraM khalu, tappaDibaddhaM ca vajjae sammaM / appoliyaduppoliyatucchosahibhakkhaNaM ceva // 286 // [sacittAhAraM khalu tatpratibaddhaM ca varjayet samyak / apakvaduHpakvatucchauSadhibhakSaNaM caiva // 286 // ]
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 257 sacittAhAraM khalu sacetanaM mUlakandAdikaM tatpratibaddhaM ca vRkSasthagundapakvaphalAdilakSaNaM varjayenniharetsamyak pravacanoktena vidhinA / tathA apakvaduHpakvatucchauSadhibhakSaNaM ca varjayediti vartate / tatrApakvAH prasiddhAH duHpakvAstvardhasvinnAH tucchAstvasArA mudgaphalIprabhRtaya iti // 286 // temAM bhojanane AzrayIne aticArone kahevAnI icchAthI kahe che- gAthArtha- sacitta, sacittapratibaddha, apakva, duSpakva AhArano ane tuccha auSadhibhakSaNa e pAMca aticArono samyapha tyAga kare. TIkArtha- sacitta mULa-kaMda vagere sacitta AhAra che. vRkSamAM rahela guMdara ane pAkAM phaLo vagere sacitta pratibaddha AhAra che. apakva AhAra prasiddha che. ardha raMdhAyela duSpakva AhAra che. tuccha eTale asAra. maganI ziMgo po3 tu7 mAhAra cha. (286) uktA bhojanAticArAH / sAmprataM karmAzrityAhaiMgAlIvaNasADIbhADIphoDIsu vajjae kammaM / vANijjaM ceva daMtalakkharasakesavisavisayaM // 287 // [aGgAravanazakaTabhATakasphoTaneSu varjayet karma / vANijyaM caiva dantalAkSArasakezaviSaviSayam // 287 // ] aGgAravanazakaTabhATakasphoTaneSu etadviSayaM varjayet karma na kuryAt / tatrAGgArakarmAGgArakaraNavikrayaviSayam / evaM zeSeSvapyakSaragamanikA kAryA / tathA vANijyaM caiva dantalAkSArasakezaviSaviSayaM dantAdigocaraM varjayetpariharediti // 287 // evaM khu jaMtapIlaNakammaM nillaMchaNaM ca davadANaM / saradahatalAyasosaM, asaIposaM ca vajjijjA // 288 // [evaM khalu yantrapIDanakarmanirlAJchanaM ca davadAnam / sarohradataDAgazoSaM asatIpoSaM ca varjayet // 288 // ] evameva zAstroktena vidhinA yantrapIDanakarma nirlaJchanaM ca karma davadAnaM sarohradataDAgazoSaM asatIpoSaM ca varjayediti gAthAdvayAkSarArthaH / bhAvArthastu vRddhasampradAyAdeva avaseyaH / sa cAyam
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 258 iMgAlakamaMti iMgAle dahiuM vikkiNai / tattha chau~ kAyANaM vaho / taM na kppi| vaNakammaM jo vaNaM kiNai pacchA rukhe chidiuM mulleNa jiivi| evaM pattigAivi paDisiddhA bhavaMti / sADIkammaM sAgaDiyattaNeNa jIvai / tattha baMdhavahAI bahudosA / bhADIkammaM saeNa bhaMDovakkhareNa bhADaeNa vahai / parAyagaM Na kappai / annesi vA sagaDe baille ya dei / evamAi Na kppi| phoDIkammaM uDattaNaM haleNa vA bhUmiM phADeuM jIvai / daMtavANijjaM puvvaM ceva puliMdANaM mullaM dei daMte dejjAhitti pacchA pulliMdA hatthi ghAeMti acirA so vANiyao etitti kAuM / evaM dhIvarANaM saMkhamullaM dei / evamAi na kappai / puvvANIyaM kiNai / lakkhavANijje vi ee ceva dosA / tattha kimiyA hoti / rasavANijjaM kallAvAlagattaNaM / tattha surAdipANe bahudosA mAraNa akkosa vahAI tamhA na kappai / kesavANijjaM dAsIo gahAya annattha vikkiNai jattha aggheti / ettha vi aNege dosA prvsttaadyo| visavANijjaM visavikkao / so Na kappai / teNa bahUNa jIvANa viraahnnaa| jaMtapIlaNakammaM telliyajaMtaM ucchujaMtaM cakkamAdI taM na kappai / nillaMchaNakamma vaDuM balladdAi na kappai / davaggidAvaNayAkammaM vaNadavaM dei chettarakkhaNanimittaM / jahA uttarAvahe / pacchA daDDe taruNagataNaM uDhei / tattha sattANaM sayasahassANa vaho / saradaha-talAyasosaNayAkammaM saradahatalAgAINi sosei pacchA vAvijjai / eyaM Na kappai / asaIposaNayAkammaM asaIo posei / jahA gollavisae joNiposagA dAsINa dhaNiyaM bhADi gelaiMti / " pradarzanaM caitadbahusAvadyAnAM karmaNAmevamjAtIyAnAM na puna. prignnnmiti|| 288 // bhojananA aticAro kahyAM. have karmane AzrayIne aticAro kahe chegAthArtha--aMgAra, vana, zakaTa, bhATaka ane sphoTaka e pAMca karmano tyAga 43. hata, rAkSasa, 2sa, uza bhane viSa se pAMya vAyano tyAga re. thArtha- yaMtraSAsana bha, nidAna, 65hAna, sa2-dra, taDAgazoSaNa, asatI poSaNa e pAMcano tyAga kare. TIkArtha- lAkaDAbhaLIne kolasA banAvavA ane vecavA te aMgArakarma. e pramANe anya karmomAM paNa saMkSepathI artha karavo.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 259 ahIM bhAvArtha vRddhasaMpradAyathI jANavo. te A che-- aMgArakarma- lAkaDA bALIne kolasA banAvIne vece. temAM cha jIvanikAyanI virAdhanA thAya. vanakarma- vana kharIdIne vRkSone chedIne mUlyathI vece. e pramANe patrAdino paNa pratiSedha che. zakaTakarma-- gADuM calAvIne nirvAha kare. temAM vadha ane baMdha vagere bahu doSo thAya. bhATakakarma- potAnA gADAM vageremAM bIjAnA vAsaNa, gharamAM upayogI upakaraNo vagere bhADethI lai jAya-lai Ave te bhATakakarma. A rIte pArakI vastuo lai javI-lai AvavI na kalpe. athavA potAnA gADAM ane baLada vagere bIjAne bhADethI Ape. ityAdi zrAvakane na kalpe. sphoTakakarma- nIce UMDe sudhI khodIne athavA haLathI bhUmine phADIne AjIvikA calAve. daMtavANijya- dAMta Apaje ema kahIne pahelethI bhIlone mUlya Ape. tethI bhIlo te vANiyo jaladI Avaze ema vicArIne jaladI hAthIne mAre. e rIte mAcchImArone pahelethI zaMkhanuM mUlya Ape. ityAdi na kalpe. bhIlo pahelethI hAthIdAMta lai AvyA hoya ane mAcchImAro zaMkha lai AvyA hoya to kharIde. lAkSAvANijya- lAkhanA vepAramAM A ja doSo che. lAkhamAM kRmio utpanna thAya. rasavANijya- dArU vecavAno vepAra. madirApAnamAM mAra mAravo, Akroza ka2vo, vadha karavo vagere ghaNA doSo che. mATe rasavANijya na kalpe. kezavANijya- dAsIo laine bIjA sthaLe jyAM sArI kiMmata maLe tyAM vece. AmAM paNa parAdhInatA vagere aneka doSo che. viSavANijya-- viSanuM vecANa na kalpe. tenAthI ghaNA jIvonI virAdhanA thAya. yaMtrapIlaNakarma- tala pIlavAnuM yaMtra, zeraDI pIlavAnuM yaMtra, cakra vage2e na kalpe. nirvAMchanakarma- baLada Adine napuMsaka ka2vAnuM na kalpe. davAgnidApanatAkarma- kSetranI rakSA mATe jaMgalamAM Aga lagADe. jema ke uttarApatha dezamAM. pachI kSetra baLI gaye chate navuM ghAsa Uge. temAM lAkho jIvono vadha thAya. sara-daha-taDAga-zoSaNa karma sarovara, moTuM jalAzaya ane taLAvane sukAve, pachI temAM anAja vagere vAve. A na kalpe. asatIpoSaNatAkarma- durAcAriNI strIone poSe. jema ke golvadezamAM. yonipoSako (durAcAra karAvavA dvArA potAnI AjIvikA calAvanArAo) dAsIonuM ghaNuM bhADuM le che. A bahu sAvadya karmo batAvyAM. AnAthI sAvadya karmo ATalAM ja
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 260 che ema na samajavuM. AvA prakAranA bIjAM paNa je je bahu sAvadya karmo hoya te paNa tyAjaya jANavAM. (287-288) uktaM sAticAraM dvitIyaM guNavratam sAmprataM tRtIyamAhaviraI aNatthadaMDe, taccaM sa cauvviho avajjhANo / pamAyAyariyahiMsappayANapAvovaese ya // 289 // [viratiranarthadaNDe tRtIyaM sa caturvidhaH apadhyAnaH / pramAdAcaritaH hiMsApradAnaH pApopadezazca // 289 // ] viratinivRttiranarthadaNDe anarthadaNDaviSayA iha lokamapyaGgIkRtya niHprayojanabhUtopamardanigrahaviSayA tRtIyaM guNavratamiti gamyate / sa caturvidhaH so'narthadaNDaH catuHprakAraH / apadhyAna iti apadhyAnAcarito'prazastadhyAnenAsevitaH / atra devadattazrAvakakoGkaNAryakasAdhuprabhRtayo jJApakaM / pramAdAcarito madyAdipramAdenAsevitaH / anarthadaNDatvaM cAsyoktazabdArthadvAreNa svabuddhyA bhAvanIyaM / hiMsApradAnaM iha hiMsAhetutvAdAyudhAnalaviSAdayo hiMsocyate kAraNe kAryopacArAt / teSAM pradAnamanyasmai krodhAbhibhUtAyAnabhibhUtAya veti / pApopadezazceti sUcanAtsUtramiti nyAyAtpApakarmopadezaH / pApaM yatkarma kRSyAdi tadupadezo / yathA kRSyAdi kurvityAdi // 289 // aticAra sahita bIjuM guNavrata kahyuM. have trIjuM guNavrata kahe che- gAthArtha- anarthadaMDanI virati e trIjuM guNavrata che. anarthadaMDanA azubhadhyAna, pramAdAcaraNa, hiMsApradAna ane pApopadeza ema cAra bheda che. TIkArtha- anarthadaMDa=niSkAraNa jIvahiMsA. anarthadaMDanI viratithI A lokanI apekSAe paNa niSkAraNa jIvahiMsA baMdha thAya che. (1) azubhadhyAnaazubhadhyAnathI Acarelo anarthadaMDa. ahIM devadatta zrAvaka ane koMkaNadezanA pUjya sAdhu vagere dRSTAMta che. (2) pramAdAcaraNa=madya vagere pramAdathI Acarelo anarthadaMDa. pramAdAcaraNanuM anarthadaMDapaNuM jaNAvelA anarthadaMDanA zabdArthathI svabuddhithI vicAravuM. (3) hiMsApradAna- zastra, agni, jhera vagere hiMsAnA hetu hovAthI kAraNamAM kAryanA upacArathI hiMsA kahevAya che. krodhathI parAbhava pAmelA ke krodhathI parAbhava nahi pAmelA bIjAne zastra vagere ApavA te hiMsApradAna.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 261 (4) pApopadeza- sUcana kare te sUtra evA nyAyathI pApopadeza eTale pApakarmano upadeza. pAparUpa khetI vagere karmano upadeza Apavo te pApakarmopadeza. jema ke khetI vagere kara. (289) anarthadaNDasyaiva bahubandhahetutAM khyApayannAhaaTeNa taM na baMdhai, jamaNaTeNaM tu thevabahubhAvA / aDhe kAlAIyA, niyAmagA na u aNaTThAe // 290 // [arthena tat na baghnAti yadanarthena stokabahubhAvAt / karthe tAyo niyAma: na tvanarthe || ra10 I]. arthena kuTumbAdinimittena pravartamAnastanna badhnAti tatkarma nAdatte (graM.1500) yadanarthena yadvinA prayojanena pravartamAnaH / kutaH stokabahubhAvAt stokabhAvena stokaM prayojanaM parimitatvAt, bahvaprayojanaM pramAdAparimitatvAt / tathA cAha- arthe prayojane kAlAdayo niyAmakAH kAlAdyapekSaM hi kRSyAdyapi bhavati / na tvanarthAya prayojanamantareNApi pravRttau sadA pravRtteriti // 290 // anarthadaMDa ja ghaNA baMdhanuM kAraNa che ema jaNAvatA graMthakAra kahe che- gAthArtha- prayojanathI pravartato jIva te karma nathI bAMdhato ke je karma prayojana vinA pravartato jIva bAMdhe che. kAraNa ke prayojana parimita hoya che. aprayojana ghaNuM hoya che. prayojanamAM kALa vagere niyAmaka (=niyamana karanAra) che. anarthamAM koI niyAmaka nathI. TIkArtha- kuTuMba vagere nimittathI pravartato jIva te (teTaluM) karma nathI bAMdhato ke je (=jeTaluM) karma prayojana vinA pravartato jIva bAMdhe che. kAraNa ke prayojana parimita hoya che. aprayojana ghaNuM hoya che. kAraNa ke pramAdanuM koI parimANa hotuM nathI. prayojanamAM kALa vagere niyAmaka che. khetI vagere paNa kALa vagerenI apekSAe thAya che. paNa anarthamAM koi niyAmaka nathI. kAraNa ke anarthamAM prayojana vinA paNa pravRtti thaye chate sadA pravRtti thAya che. (290) idamapi cAticArarahitamevAnupAlanIyamiti ata: tAnAhakaMdappaM kukkuiyaM, mohariyaM saMjuyAhigaraNaM ca / uvabhogaparIbhogAireyagayaM cittha vajjai // 291 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 262 [kaMdarpa kautkucyaM maukharyaM saMyuktAdhikaraNaM ca / upabhogaparibhogAtirekatAM caiva varjayet // 291 // ] iti padaghaTanA / padArthastu- kandarpaH kAmastaddheturviziSTo vAkprayogo'pi kandarpa ucyate, rAgodrekAtprahAsamizro mohoddIpako narmeti bhAvaH / iha ca sAmAcArI- sAvagassa aTTahAso na vaTTai / jai nAma hasiyavvaM tau isiM ceva hasiyavvaM ti // 1 // kautkucyaM kutsitasaMkocanAdikriyAyuktaH kutkucaH / tasya bhAva: kautkucyam, anekaprakAramukhanayanauSThakaracaraNadhUvikArapUrvikA parihAsAdijanikA bhANDAdInAmiva viDambanakriyetyarthaH / ettha sAmAcArI"tArisagANi bhAsiuM na kappaMti jArisehiM logassa hAso uppajjai / evaM gatIe ThANeNa vA ThAiuM ti" // 2 // maukharyaM dhASTAtprAyo'satyAsaMbaddhapralApitvamucyate / "muheNa vA arimANei jahA kumArAmacceNaM / so vArahaDo visajjio ranno NivediyaM / tAe jIviyAe vittI dinnA / annadA rudveNa mArio kumArAmacco" // 3 // saMyuktAdhikaraNaM adhikriyate narakAdiSvanene tyadhikaraNaM vAsyudUkhalazilAputrakaM godhUmayantrakAdiSu saMyuktamarthakriyAkaraNayogyaM / saMyuktaM ca tadadhikaraNaM ceti samAsaH / ettha sAmAcArI- "sAvageNaM saMjuttANi ceva sagaDAINi na dhareyavvANi / evaM vAsIparasumAi vibhAsA" // 4 // uvabhogaparibhogAiregayatti // upabhogaparibhogazabdArtho nirUpita eva / tadatirekastadadhikabhAvaH / ettha vi sAmAcArI- "uvabhogAtirittaM jai tellAmalae bahue geNhai to bahugA NhAyagA vaccaMti tassa loliyAe anne vi vhAyagA NhAyaMti / pacchA pUyaragaAukAyAdivaho hoi / evaM pupphataMbolAdisu vibhAsA / evaM na vaTTai / kA vihI sAvagassa uvabhoge pahANe ghare NhAiyavvaM natthi tAhe tellAmalaehiM sIsaM ghasittA savve sADaviUNa tAhe talAgAINaM taDe niviTTho aMjalIhiM NhAi / evaM jesu ya pupphesu pupphakuMthU tANi pariharai" // 5 // uktaM sAticAraM tRtIyaguNavataM / guNavratAnantaraM zikSApadavratAnyAha / tAni catvAri bhavanti / tadyathA- sAmAyikaM dezAvakAzikaM pauSadhopavAsaH atithisaMvibhAgazceti // 291 // A vrata paNa aticArarahita ja pALavuM joie. AthI aticArone he cha
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 263 gAthArtha-- ahIM kaMdarpa, kautkacya, maukharika, saMyuktAdhikaraNa ane upabhoga-paribhogAtirektAno tyAga kare. TIkArtha- (1) kaMdarpa- kaMdarpa eTale kAma. kAmano hetu evo viziSTa vacanaprayoga paNa kAma kahevAya che. atizaya rAganA kAraNe prakRSTa hAsyathI mizra ane mohane pradIpta karanAra vacana bolavuM, arthAt hAMsI karavI e kaMdarpa che. ahIM sAmAcArI A pramANe che-- "zrAvake aTTahAsya na karavuM joie=jorathI khaDakhaDATa na hasavuM joie. hasavuM hoya (=hasavuM AvI jAya) to sAmAnyathI moDhuM malake teTaluM alpa hasavuM joie." . (2) kautkacya- zarIranA aMgone anucita rIte saMkocavA vagere kriyAthI yukta jIva kutbuca che. kunnucano bhAva te kautkacya. arthAt mukha, AMkho, hoTha, hAtha, paga ane bhavAMnA vikAravALI ane hAMsI-mazkarI AdithI karelI bhAMDanA jevI nirarthaka ceSTA te kautyucya che. ahIM sAmAcArI A pramANe che-- "jenAthI lokone hasavuM Ave tevAM vacano bolavA ke tevI besavA-UThavAnI ane cAlavAnI kriyA karavI e zrAvakane na kalpe.'' (3) maukharya- piDhAithI asatya ane saMbaMdha rahita pralApa karavo te maukharya. athavA mukhathI zatrune lAve=utpanna kare te mukhara,' (mukharano bhAva te maukharya.) (4) saMyuktAdhikaraNa-- jenAthI AtmA nakAdimAM joDAya te adhikaraNa. kuhADo, khAMDaNiyuM, vATavAno paththara ane ghaMTI vagere (hiMsA dvArA durgatinuM kAraNa hovAthI) adhikaraNa che. saMyukta eTale joDeluM. hiMsaka sAdhanone goThavIne (joDelAM) taiyAra rAkhavA te saMyukta adhikaraNa che. ahIM 1. ahIM TIkAmAM nA... ityAdithI maukharyanA kAraNe thatA anarthane jaNAvato eka prasaMga TUMkamAM jaNAvyo che. te prasaMga khyAlamAM na hovAthI bhAvAnuvAdamAM teno artha lakhyo nathI. 2. sAdhano goThavIne (=joDelA) taiyAra hoya to potAnuM kArya karI zake. chUTA hoya to na karI zake. jema ke gADA sAthe dhoMsarI joDelI hoya to ja gADuM svakArya karI zake. AthI TIkAmAM 'arthayiAraLayoe' no tAtparyArtha joDeluM evo che. artha eTale padArtha-vastu. kriyA eTale kArya. dA.ta. ghaTarUpa padArthanI kriyA=kArya jalAnayana che. karaNayogya eTale karavA mATe yogya. gADAnuM je kArya che te kArya ka2vA gADuM tyAre ja yogya bane ke jayAre gADuM dhosarI vagerethI yukta hoya. Ama arthayiAyoe no bhAvArtha joDeluM thAya.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 264 sAmAcArI A pramANe che- zrAvake gADuM vagere sAdhanone joDelAM taiyAra na rAkhavA joIe. e pramANe kuhADo, vAMsalo vageremAM paNa jANavuM. (5) upabhoga-paribhogAtirektA upabhoga ane paribhoga zabdano artha pahelAM kahelo ja che. upabhoga-paribhoganI adhikatA te upabhogaparibhogAtirektA. ahIM paNa sAmAcArI A pramANe che- zrAvaka telaAmaLAM (-sAbu) ghaNAM le to tenA lobhathI ghaNA snAna karavA taLAva Adi sthaLe jAya. tethI pANInA jIvonI ane temAM rahelA porA vagere jIvonI adhika virAdhanA thAya. e pramANe puSpa, taMbolapAna Adi viSe paNa samajavuM. AthI zrAvake tevI sAmagrI jarUriyAta karatAM vadhAre nahi levI joie. prazna- zrAvakane snAna karavAno vidhi zo che ? uttara- mukhyatayA zrAvake ghare ja snAna karavuM joIe. ghare snAna karavAnI anukULatA na hoya to ghare tela-AmaLAMthI mAthuM ghasIne mAthA uparathI tela-AmaLAM khaMkherIne taLAva vagere sthaLe jAya tyAM taLAva AdinA kinAre besIne aMjalithI (khobA bharIne) snAna kare. (arthAt taLAva AdimAM pravezIne snAna na kare, tathA bahu pANI na vApare.) tathA jemAM kuMthuA vagere jIvo hoya tevAM puSpo vagereno upayoga nahi karavo joIe. (291) tatrAdyamAhasikkhApayaM ca paDhamaM, sAmAiyameva taM tu nAyavvaM / sAvajjeyarajogANa vajjaNAsevaNArUvaM // 292 // [zikSApadaM ca prathamaM sAmAyikameva tattu jJAtavyam / sAvadyetarayogAnAM varjanAsevanArUpam // 292 // ] zikSA paramapadaprApikA kriyA, tasyAH padaM zikSApadaM / tacca prathamamAdyaM sUtrakramaprAmANyAtsAmAyikameva / samo rAgadveSaviyukto yaH srvbhuutaanyaatmvtpshyti| Ayo lAbhaH prAptiriti paryAyAH, samasyAyaH samAyaH / samo hi pratikSaNamapUrvainidarzanacAritraparyAyairnirupamasukhahetubhiradhaHkRtacintAmaNikalpadrumopamaiyujyate / sa eva samAyaH prayojanamasya kriyAnuSThAnasyeti sAmAyikaM / samAya eva vA bhavaM sAmAyikamiti zabdArthaH / etatsvarUpamAha- tattu sAmAyikaM jJAtavyaM vijJeyaM svarUpataH kIdRgiti Aha- sAvadyetarayogAnAM
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 265 yathAsaMkhyaM varjanAsevanarUpamiti / tatrAvacaM garhitaM pApaM sahAvadyena sAvA, yogA vyApArAH, teSAM varjanArUpaM parityAgarUpamityarthaH / kAlAvadhinaiveti gamyate, mA bhUtsAvadhayogaparivarjanAmAtramapApavyApArAsevanAzUnyameva sAmAyikamiti ata Aha- itarayogAsevanArUpaM nivaradyayogapratisevanArUpaM ceti / sAvadyayogaparivarjanavaniravadyayogaparisevane'pi aharnizaM yatnaH kArya iti darzanArthametaditi / ettha puNa samAcArI- "sAmAiyaM sAvageNaM kahaM kAyavvaMti iha sAvago duviho iDDipattoM aNiDDipatto ya / jo so aNiDDipatto so ceiyaghare sAhusamIve ghare vA posahasAlAe vA jattha vA vIsamai acchai vA nivvAvAro savvattha karei savvaM / causu ThANesu NiyamA kAyavvaM ceiyaghare sAhumUle posahasAlAe ghare AvassagaM karoti tti tattha jai sAhusagAse karei tattha ko vihI jai paraMparabhayaM Natthi jai viya keNai samaM vivAo Natthi jai kassai na dharei mA teNa aMcchaviyaMchI kajjihi jai dhAraNagaM daTThaNa na geNhai mA bhajjihii jai vAvAraM Na karei tAhe ghare ceva sAmAiyaM kAUNa vaccai paMcasamio tigutto iriyAuvautto jahA sAhU bhAsAe sAvajjaM pariharaMto esaNAe kaTuM leTuM vA paDilehiu~ pamajjiuM evaM AyANe nikkhivaNe khelasiMghANae na vigiMcai vigicaMto vA paDilehei pamajjai ya, jattha ciTThai tattha tiguttiNirohaM karei, eyAe vihIe gaMtA tiviheNa namiUNa sAhuNo pacchA sAmAiyaM karei, karemi bhaMte sAmAiyaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi duvihaM tiviheNaM jAva sAhuM pajjuvAsAmitti kAUNa pacchA iriyAvahiyaM paDikkamai pacchA AloettA vaMdai AyariyAi jahArAyaNiyAe puNo vi guruM vaMdittA paDilehittA niviTTho pucchai paDhai vA evaM ceiesu vi jayA sagihe posahasAlAe vA tattha navari gamaNaM Natthi / jo iDDipatto so savviDDIe ei teNa jaNassa atthADhA hoi ADhiyAya sAhuNo supurisapariggaheNaM jai so kayasAmAio ei tAhe AsahatthimAijaNeNaya adhigaraNaM na vaTTai tAhe Na karei kayasAmAieNa ya pAehiM AgaMtavvaM teNa Na karei Agao sAhusamIve karei jai so sAvago to Na koi uThei aha ahAbhaddao jai pUyA kayA houtti bhaNaMti tAhe puvvaraiyaM AsaNaM kIrai AyariyA uTThiyA ya acchaMti tattha uTuiMtamaNuTTite dosA vibhAsiyavvA pacchA so iDDipatto sAmAiyaM karei aNeNa vihiNA karemi bhaMte sAmAiyaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi duvihaM tiviheNaM
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 266 jAva NiyamaM pajjuvAsAmitti evaM sAmAiyaM kAuM paDikaMto vaMdittA pucchai so ya kira sAmAiyaM kareMto mauDaM avaNei kuMDalANi NAmamudaM puSpaM taMbolaM pAvAragamAi vA vosirai eso vihI sAmAiyassa" // 292 // aticAra sahita trIjuM guNavrata kahyuM. guNavrato pachI zikSApada vratone kahe che. te zikSApado cAra che. te A pramANe- sAmAyika, dezAvanAzika, pauSadhopavAsa ane atithisaMvibhAga. temAM pahelA zikSApada vratane kahe che- gAthArtha- sAmAyika ja paheluM zikSApada vrata jANavuM. te sAmAyika sAvadyayogonA tyAgarUpa ane niravadyayogonA AsevanarUpa jANavuM. TIkArtha- zikSApada- zikSA eTale mokSapadane prApta karAvanArI kriyA. tenuM pada te zikSApada. sAmAyika- sama eTale rAga-dveSathI rahita jIva. rAga-dveSathI rahita jIva sarvajIvone potAnI jema jue che. Aya, lAbha, prApti e paryAyavAcI zabdo che. samano je AyaElAbha thAya te samAya. sama (=rAga-dveSathI rahita) jIvane anupama sukhanA hetu, ciMtAmaNi ane kalpavRkSano tiraskAra karanArA, ane apUrva evA jJAna-darzana-cAritranA paryAyono pratikSaNa yoga (kalAbha) thAya che, arthAt samabhAvavALA jIvane ukta prakAranA jJAna-darzana-cAritranA paryAyono lAbha thAya te samAya che. je kriyA karavAnuM prayojana samAya che te sAmAyika, athavA je samayamAM ja thAya te sAmAyika. A pramANe sAmAyika evA zabdano artha che. sAmAyikanuM svarUpa A pramANe che- sAmAyika sAvaghayogonA tyAgarUpa che. avadya eTale garpita evuM pApa. avadyathI=mApathI sahita te sAvadya. yogo eTale vyApAro (pravRttio). temano tyAga te sAvaghayogono tyAga. sAmAyikamAM sAvaghayogono tyAga kALanI maryAdA sudhI thAya che. sAmAyika niSpApa vyApAranA sevanathI rahita mAtra sAvaghavyApAranA tyAgarUpa na thAya eTalA mATe ahIM graMthakAra kahe che- sAmAyika niravadyayogonA sevanarUpa paNa che. AthI sAmAyikamAM sAvadyayogonA tyAganI jema niravadya yogonA sevanamAM paNa divasa-rAta prayatna karavo joIe ema jaNAvavA mATe sAmAyika niravadyayogonA sevanarUpa paNa che ema kahyuM che. ahIM sAmAcArI A pramANe che- zrAvakanA dhanADhya ane alpadhanavALA evA be bheda che. alpa dhanavALo zrAvaka jinamaMdiramAM, sAdhunI pAse,
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 267 gharamAM, pauSadhazALAmAM ke pote jyAM zAMtithI besato hoya ke ArAma karato hoya te badhA sthAnamAM sAmAyika kare. paNa mukhyatayA jinamaMdira, sAdhunI pAse, pauSadhazALA ane ghara e cAra sthAnomAM sAmAyika kare. kAraNa ke e cAra sthAnomAM pratikramaNa kare che. temAM jo sAdhunI pAse sAmAyika kare to teno vidhi A pramANe che- jo zatru AdithI bhaya na hoya, koinI sAthe takarAra na hoya, koIno devAdAra na hoya jethI tenI sAthe kheMcatANa na kare, devAdAra hoya paNa leNadAra sAmAyikano bhaMga na thAya eTalA mATe pakaDe tevo na hoya, rastAmAM vepAra na kare, to zrAvaka ghare sAmAyika laIne gurunI pAse jAya. gurunI pAse jatAM rastAmAM sAdhunI jema IryAsamitinuM pAlana kare, sAvadya bhASAno tyAga kare, kASTha ane DhephAM vagere jarUra paDe to joIne pUMjIne ane yAcIne le, koI vastu levA-mUkavAmAM nirIkSaNa karIne pramArjana kare, rastAmAM zleSma, ghUMka vagere na kADhe, kADhe to jagyAne joIne-mArjIne kADhe. jyAM Ubho rahe tyAM paNa guptinuM pAlana kare. A rIte samiti-guptinA pAlanapUrvaka gurunI pAse jaIne mana-vacanakAyAthI sAdhuone namaskAra karIne karemi bhaMte sUtrano pATha bolIne sAmAyika kare. pachI IriyAvahI karI gamaNAgamaNe AlovIne (=rastAmAM lAgelA doSonI AlocanA karIne) AcArya vagere badhA sAdhuone dIkSAparyAyathI moTAnA kramathI vaMdana kare. pachI pharI gurune vaMdana karIne besavAnI jagyA pUMjIne bese ane gurune prazno pUche ke pATha kare. jinamaMdiramAM sAmAyika kare to paNa A vidhi samajavo. pauSadhazALAmAM ke gharamAM sAmAyika kare to bIje javAnuM na hoya. (AthI gharethI javA vagereno vidhi paNa na hoya.). dhanADhya zrAvaka sarva Rddhi sAthe (ADaMbarathI) gurunI pAse sAmAyika karavA jAya. tethI lokone lAbha thAya. A sAdhuono sArA puruSe svIkAra karyo che ema sAdhuono Adara thAya. jo sAmAyika karIne sAdhunI pAse jAya to azva, hAthI, loka vagere adhikaraNa bane, AthI ADaMbarapUrvaka na jaI zakAya. tathA page cAlIne javuM paDe. AthI dhanADhya zrAvaka gharethI sAmAyika karIne na jAya. 1. pUrvakALamAM jinamaMdiranI taddana pAse vyAkhyAna Adi mATe sabhAmaMDapa raheto hato. tyAM sAmAyika karavAno vidhi che. hAla sabhAmaMDapanI prathA na hovAthI te vidhi nathI.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 268 .. A rIte ADaMbarathI sAmAyika levA AvanAra jo zrAvaka hoya to koI sAdhu UbhA thaIne teno Adara na kare, paNa jo bhadraka (rAjA vagere) hoya to teno satkAra thAya e mATe pahelethI Asana goThavI rAkhe ane AcArya enA AvyA pahelAM UbhA thaI jAya. jo Ave tyAre UbhA thAya to gRhasthono Adara karavAthI doSa lAge, ane jo UbhA na thAya to tene khoTuM lAge. A doSa na lAge eTalA mATe Ave e pahelAM ja Asana goThavI rAkhe, ane AcArya mahArAja UbhA thai jAya. dhanADhya zrAvaka A pramANe ADaMbarathI sAdhu pAse AvIne "karemi bhaMte' sUtranuM uccAraNa karIne sAmAyika kare. pachI IriyAvahiyA kahIne pUrvanI jema (sAmAnya zrAvaka saMbaMdhI sAmAyika vidhimAM kahyuM tema) vaMdanavidhi karIne gurune prazna pUche ke pATha kare. rAjA sAmAyika karatI vakhate mukuTa, kuMDala ane nAmamudrA (nAmavALI vIMTI) thoDe dUra rAkhe ane puSpa, tAMbula, uttarIya vastra Adino paNa tyAga kare. A sAmAyikano vidhi che. (292) atrAhakayasAmaiyo so sAhureva tA ittaraM na kiM savvaM / vajjei ya sAvajjaM, tiviheNa vi saMbhavAbhAvA // 293 // [kRtasAmAyikaH asau sAdhureva tasmAditvaraM na kiM sarvam / varjayati ca sAvadhaM trividhenApi saMbhavAbhAvAt // 293 // ] kRtasAmAyikaH pratipannasAmAyikaH sannasau zrAvako vastutaH sAdhureva sAvadyayoganivRtteryasmAdevaM tasmAtsAdhuvadevetvaramalpakAlaM na kiM kiM na sarvaM niravazeSaM varjayati pariharatyeva sAvadhaM sapApaM yogamiti gamyate trividhenApi manasA vAcA kAyena ceti / atrocyate saMbhavAbhAvAt zrAvakamadhikRtya trividhenApi sarvasAvadyayogavarjanAsaMbhavAditi // 293 // ahIM (pUrvapakSa-uttarapakSane) kahe che gAthArtha- prazna- jeNe sAmAyika karyuM che te sAdhu ja che. tethI te thoDA kALa sudhI sarva sAvaghane trividhe paNa tyAga kema karato nathI ? uttara- asaMbhava hovAthI. TIkArtha- pUrvapakSa- jeNe sAmAyika karyuM che te zrAvaka sAvadya yogonI nivRtti karI hovAthI paramArthathI sAdhu ja che, tethI ja sAdhunI jema ja
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 269 thoDA samaya mATe mana-vacana-kAyAthI ema trividhathI paNa sarva sAvadhano tyAga zuM nathI karato ? arthAt kare ja che. to pachI (na karavuM, na karAvavuM, na anumodavuM ema) traNa prakAre paNa tyAga kema karato nathI? uttarapakSa-- zrAvakane AzrayIne trividhathI paNa (na ka2vuM-na karAvavuMna anumodavuM ema trividhathI paNa) sarva sAvadya yoganA tyAgano asaMbhava che. (293) asaMbhavamevAha AraMbhANumaIo, kaNagAisu aggahANivittIo / bhujjo paribhogAo, bheo esiM jao bhaNio // 294 // [ArambhAnumateH kanakAdiSu AgrahAnivRtteH / bhUya: parimoAt me: tayo: yata: maLataH // 264 ||] ArambhAnumateH zrAvakasyArambheSvanumatiravyavacchinnaiva tathA teSAM pravartitatvAt kanakAdiSu dravyajAteSu AgrahAnivRtterAtmIyAbhimAnAnivRtteranivRttizca bhUyaH paribhogAdanyathA sAmAyikottarakAlamapi tadaparibhogaprasaGgaH sarvathA tyaktatvAt bhedazcaitayoH sAdhu zrAvakayoH yato bhaNita uktaH paramamunibhiriti // 294 // asaMbhavane ja kahe che- gAthArtha-- AraMbhanI anumatithI ane pharI pirabhoga thato hovAnA kA2Ne suvarNa AdimAM mamatvanI nivRtti na thai hovAthI sAdhu ane zrAvakamAM bheda kahyo che. TIkArtha-- AraMbhanI anumatithI- zrAvakane AraMbhomAM anumodanAno nAza thayo nathI. kAraNa ke temaNe AraMbhane te rIte pravartAvelA che. (pote hamaNAM AraMbhothI nivRtta hovA chatAM sAmAyika pAryA pachI sAmAyika daramiyAna saMbaMdhI vageree AraMbhathI taiyAra karelI vastuno upayoga kare che. ethI sAmAyika daramiyAna thai rahelA AraMbhomAM tenI anumodanA rahelI ja che. sAmAyikamAM zrAvakane anumati doSa lAgato hovAthI zrAvaka sAdhunI jema na karavuM-na karAvavuM-na anumodavuM ema trividha sAvaghano tyAga na karI zake.) zrAvaka sAmAyika pAryA pachI paNa suvarNa Adino paribhoga kare che. ethI teNe suvarNa AdimAM mamatAno tyAga karyo nathI. jo teNe suvarNa
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 270 AdimAM mamatAno tyAga karyo hoya to sAmAyika pAryA pachI teno paribhoga na karI zake. kAraNa ke sarvathA tyAga karyo che. Ama AraMbhanI anumati rahelI hovAthI ane suvarNAdimAM mamatAno tyAga karyo na hovAthI parama munioe sAdhu ane zrAvakamAM bheda kahyo cha. (284) bhedAbhidhitsayAhasikkhA duvihA gAhA, uvavAyaTTiigaIkasAyA ya / baMdhaMtA veyaMtA, paDivajjAikkame paMca // 295 // [zikSA dvividhA gAthA upapAtasthitigatikaSAyAzca / bandhaH vedanA pratipattiratikramAH paJca // 295 // zikSAkRtaH sAdhuzrAvakayorbhedaH / sA ca dvividyA grahaNAsevanArUpeti vakSyati / tathA gAthA bhedikA, sAmAiyaMmi u kae ityAdirUpeti vakSyatyeva / tathopapAto bhedakaH / sthitirbhedikA / gatirbhedikA / kaSAyAzca bhedakA / bandhazca bhedakaH / vedanA bhedikA / pratipattirbhedikA / atikramo bhedaka ityetat sarvameva pratidvAraM svayameva vakSyati granthakAraH / paJcAthavA kiM ceti pAThAntarArthasahitamapi / iti dvAragAthAsamudAyArthaH // 295 // bhedane kahevAnI IcchAthI kahe che thArtha- 2nI zikSA, thA, 355ta, sthiti, ti, upAya, baMdha, veda, pratipatti ane atikrama kAraNothI sAdhu ane zrAvakamAM bheda che. TIkArya grahaNa zikSA ane Asevana zikSA ema be prakAranI zikSA cha. sAmAyammi u kae ityAhi ||ch. mA uthA Deze 4. be prakAranI zikSA vagere badhA viSayo graMthakAra jAte ja dareka dvAramAM kaheze. tathA gAthAnA aMte paOM zabdanA sthAne rijha evo pAThAMtara paNa arthasahita kaheze. A pramANe dvAra gAthAno sAmudAyika artha che. (295) adhunAdyadvArAvayavArthapratipAdanAyAhagahaNAsevaNarUvA, sikkhA bhinnA ya sAhusaDDANaM / pavayaNamAIcaudasapuvvaMtA paDhamiyA jaiNo // 296 // [grahaNAsevanarUpA zikSA bhinnA ca sAdhuzrAddhayoH / pravacanamAtrAdicaturdazapUrvAntA prathamA yateH // 296 // ]
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 271 grahaNAsevanarUpA zikSeti zikSAbhyAsaH sA dviprakArA grahaNarUpAsevanarUpA c| bhinnA ceyaM saadhushraavkyoH| anyathArUpA sAdhoranyathArUpA zrAvakasyeti / tathA cASTapravacanamAtrAdicaturdazapUrvAntA prathamA yateriti grahaNazikSAmadhikRtya sAdhuH sUtrato'rthatazca jaghanyenASTau pravacanamAtarastriguptipaJcasamitirUpA utkRSTatastu bindusAraparyantAni caturdazapUrvANi guhNAtIti // 296 // have prathama dvAranA avayavArthanuM pratipAdana karavA mATe kahe che gAthArtha- sAdhu-zrAvakonI grahaNa-AsevanarUpa zikSA bhinna che. sAdhuone pahelI grahaNa zikSA ATha pravacana mAtAthI AraMbhI cauda pUrve sudhI hoya. TIkArtha- zikSA eTale abhyAsa. grahaNa-AsevanarUpa be prakAranI zikSA sAdhuone judI hoya che, ane zrAvakone judI hoya che. pahelI grahaNa zikSAne AzrayIne sAdhu sUtrathI ane arthathI jaghanyathI pAMca samiti-traNa guNirUpa aSTa pravacanamAtA ane utkRSTathI biMdusAra paryata caudapUrve bhaNI zake che. (296) pavayaNamAIchajjIvaNiyaMtA ubhayao vi iyarassa / piMDesaNA u atthe, itto iyaraM pavakkhAmi // 297 // [pravacanamAtRSaDjIvanikAyAntA ubhayato'pi itarasya / fparveSa tvarthata: gata: rUtarAM pravAmi |ra67 ] pravacanamAtRSaDjIvanikAyAntA ubhayato'pi sUtrato'rthatazcetarasya zrAvakasya piNDaiSaNArthataH na sUtrata iti / etaduktaM bhavati- zrAvakaH sUtrato'rthatazca jaghanyena tA eva pravacanamAtara utkRSTatastu SaDjIvanikAyaM yAvadubhayato'rthatastu piNDaiSaNAM na tu tAmapi sUtrata ityetAvadgRhNAti / uktA grahaNazikSA, ata UrdhvamitarAmAsevanazikSA pravakSyAmi yathAsau bhedikA etayoriti // 297 // gAthArtha- TIkArtha- zrAvakane grahaNazikSA sUtrathI ane arthathI jaghanyathI ukta aSTapravacana mAtA ane utkRSTathI (dazavaikAlikanA) pajIvanikAya adhyayana sudhI hoya. piDeSaNA adhyayana arthathI hoya, paNa sUtrathI na hoya. ATaluM kRta zrAvaka bhaNI zake. grahaNa zikSA kahI. have pachI Asevana zikSAne kahIza. Asevana zikSA je rIte sAdhu-zrAvakano bheda kare che te rIte kahIza. (297)
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 27ra saMpugnaM paripAlai, sAmAyAriM sadeva sAhu tti / iyaro takkAlammi vi, aparinnANAio na tahA // 298 // [saMpUrNAM paripAlayati sAmAcArI sadaiva sAdhuriti / itaraH tatkAle'pi aparijJAnAdeH na tathA // 298 // ] saMpUrNAM niravazeSAM paripAlayatyAsevate sAmAcArI mukhavastrikApratyupekSaNAdikAM kriyAM sadaiva sarvakAlameva sAdhurityAjanma tathApravRtteH / itaraH zrAvakastatkAle'pi sAmAyikasamaye'pi aparijJAnAderaparijJAnAdabhiSvaGgAnivRttyA asaMbhavAdanabhyAsAcca na tathA pAlayatyevamAsevanAzikSApi bhinnaiva / tayoriti dvAraM sUtraprAmANyAcca vizeSa iti // 298 // gAthArtha- TIkArtha- sAdhu sadAya mukhavastrikAnI pratilekhanA vagere kriyArUpa sAmAcArInuM saMpUrNa pAlana kare che. kAraNa ke dIkSAthI ja te pramANe pravRtti thAya che. zrAvaka sAmAyikanA kALe paNa sAmAcArIne te rIte pALato nathI. kAraNa ke sAmAcArInuM tene jJAna nathI. te rAgathI nivRtta thayo na hovAthI tene sAmAcArInuM saMpUrNa pAlana saMbhava nathI. tathA abhyAsa na hovAthI tene sAmAcArInuM saMpUrNa pAlana na hoya. A pramANe sAdhu-zrAvakonI AsevanazikSA paNa bhinna ja che, ane sUtra pramANa DovAthI sAdhu-zrAvono me che. (288) gAthetyupalakSitA tAmAhasAmAiyammi u kae, samaNo iva sAvao havai jamhA / eeNa kAraNeNaM, bahuso sAmAiyaM kujjA // 299 // [sAmAyike tu kRte zramaNa iva zrAvako bhavati yasmAt / etena kAraNena bahuzaH sAmAyikaM kuryAt // 299 // ] sAmAyike prAnirUpitazabdArthe tuzabdo 'vadhAraNArthaH sAmAyika eva kRte na zeSakAlaM zramaNa iva sAdhuriva zrAvako bhavati yasmAdetena kAraNena bahuzo'nekazaH sAmAyikaM kuryAditi / atra zramaNa ivoktaM na tu zramaNa eveti yathA samudra iva taDAgaM na tu samudra evetyabhiprAya iti dvAraM // 299 / / gAthA e pramANe (pUrve) je gAthA oLakhAyelI che te gAthAne kahe chegAthArtha- je kAraNathI zrAvaka sAmAyika karyo chate sAdhu jevo thAya che te kAraNathI zrAvaka anekavAra sAmAyika kare.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrAva prazapti . 273 TIkArtha- sAmAyika zabdano artha pUrve (29ramI gAthAmAM) jaNAvyo che. gAthAmAM ta zabda avadhAraNa arthavALo hovAthI sAmAyika karyo chate eTale sAmAyika ja karyo chate evo artha thAya. zrAvaka sAmAyika ja karyuM chate sAdhu jevo thAya che. sAmAyika sivAyanA kALamAM sAdhu jevo nathI. mahI 'sAdhu 4vo' thAya cha ama yuM che, "sAdhu 4" thAya che bhema nathI kahyuM. jema ke taLAva samudra jevuM che, paNa samudra ja nathI. ahIM bhAvo mamiprAya che. (288) upapAto vizeSaka ityetadAhaavirAhiyasAmannassa sAhuNo sAvagassa ya jahanno / sohaMme uvavAo, bhaNio telukkadaMsIhiM // 300 // [avirAdhitazrAmaNyasya sAdhoH zrAvakasya ca jaghanyaH / saudharme upapAto bhaNitaH trailokyadarzibhiH // 300 // ] avirAdhitazrAmaNyasya pravrajyAdivasAdArabhyAkhaNDitazramaNabhAvasya sAdhoH zrAvakasya ca avirAdhitazrAvakabhAvasyeti gamyate, jaghanyaH sarvastokaH saudharme prathamadevaloke upapAto bhavati janma bhaNita uktaH trailokyadarzibhiH sarvajJairiti // 300 // upapAta sAdhu-zrAvakano bheda karanAra che e viSayane kahe chegAthArtha sarvajJoe dIkSA divasathI ja jenuM sAdhupaNuM akhaMDita che tevA sAdhano ane zrAvakapaNAnI jeNe virAdhanA karI nathI tevA zrAvakano 755id=4nma 4dhanyathA prathama helamai Bhyo cha. (300) ukkoseNa aNuttaraaccuyakappesu tattha tesi ThiI / tittIsasAgarAiM, bAvIsaM ceva ukkosA // 301 // [utkRSThato'nuttarAcyutakalpayoH tatra tayoH sthitiH / trayastriMzatsAgarANi dvAviMzatizcotkRSTA // 301 // ] utkRSTato'nuttarAcyutakalpayoriti sAdhoranuttaravimAneSu zrAvakasyAcyutakalpa upapAta iti dvAraM / tatra tayoriti tatrAnuttaravimAnAcyutayostayoHsAdhuzrAvakayoH sthitiviziSTaprANasaMdhAraNAtmikA yathAsaGkhyaM trayastriMzatsAgaropamANi
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 274 dvAviMzatirityutkRSTA sAdhostrayastriMzadanuttareSu zrAvakasya tu dvAviMzatiracyuta iti gAthArthaH // 301 // gAthArtha- sAdhu-zrAvakano utkRSTathI upapAta anukrame anuttara vimAnamAM ane bAramAM devalokamAM thAya che. utkRSTa sthitivALA anuttara vimAnamAM 33 sAgaropama ane bAramA devalokamAM 22 sAgaropama che. (301) paliovamappuhuttaM, taheva paliovamaM ca iyarA u / duhaM pi jahAsaMkhaM bhaNiyaM telukvadasIhiM // 302 // [palyopamapRthaktvaM tathaiva palyopamaM cetarA / ? dvayorapi yathAsaGkhyaM bhaNitA trailokyadarzibhiH // 302 // ] palyopamapRthaktvaM tathaiva palyopamaM cetarA jaghanyA saudharme eva sAdhoH palyopamapRthaktvaM sthitiH, dviprabhRtirAnavabhyaH pRthaktvaM zrAvakasya tu palyopamamiti / ata evAha - dvayorapi sAdhu zrAvakayorbhaNitA trailokyadarzibhiH sthitirgamyate / iti dvAram // 302 // gAthArtha- te ja pramANe saudharmamAM sAdhunI jaghanya sthiti palyopama pRthaktva (=bethI nava palyopama) ane zrAvakanI jaghanyasthiti eka palyopama sarvajJoe kahI che. (302) tathA gatirbhediketyAha paMcasu vavahAreNaM, jaiNo saGghassa causu gamaNaM tu / gaisu caupaMcamAsu, causu ya anne jahAkamaso // 303 // [vyavahAreNa paJcasu yateH zrAddhasya catasRSu gamanamiti / gatiSu catuHpaJcamAsu catasRSu cAnye yathAkramazaH // 303 // ] vyavahAreNa sAmAnyato lokasthitimaGgIkRtya paJcasu yateH sAdhoH zrAvakasya catasRSu gamanamiti / kAsu gatiSu nArakatiryaGnarAmarasiddhirUpAsu caupaMcamAsu causu ya anne jahAkamaso anye tvabhidadhati sAdhoH suragatau mokSagatau ca zrAvakasya catasRSvapi bhavAntargatiSviti dvAram // 303 // tathA gati sAdhu-zrAvakano bheda karanArI che ema kahe che-- gAthArtha-- vyavahArathI (=sAmAnyathI lokasthitine svIkArIne) sAdhu pAMca gatimAM ane zrAvaka cAragatimAM jAya. koi kahe che ke sAdhu cothI
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 275 (=helo) bhane pAMyamI (=bhokSa) timIya. zrApa yA2ya timai 14. yA2 tin|24-tirthy-mnussy-hevaati. (303) kaSAyAzca bhedakA ityAhacaramANa cauNhaM pi hu, udao'Nudao va hujja sAhussa / iyarassa kasAyANaM, duvAlasaTThANamudao u // 304 // [caramANAM caturNAmapi udayo'nudayo vA bhavet sAdhoH / itarasya kaSAyANAM dvAdazAnAmaSTAnAmudayaH tu // 304 // ] saMjvalanAnAM caturNAmapi krodhAdInAM kaSAyANAmudayo'nudayo vA bhavetsAdhorudayazcatustridvyekabhedaH, anudayo'pyevaM chadmasthavItarAgAderbhAvanIyaH / itarasya zrAvakasya kaSAyANAM dvAdazAnAmaSTAnAM codaya eveti / yadA dvAdazAnAM tadA anantAnubandhivarjA gRhyante / ete cAviratasya vijJeyA / yadA tvaSTAnAM tadAnantAnubandhyapratyAkhyAnavarjAH, ete ca viratAviratasyeti dvAram // 304 // kaSAyo sAdhu-zrAvakano bheda karanArA che ema kahe che- gAthArtha- TIkArtha- sAdhune saMjavalana cAre ya kaSAyano udaya hoya ke na paNa hoya. chadmastha sAdhune kaSAyano udaya hoya. jayAre udaya hoya tyAre cArano, traNano, beno ke ekano hoya. (AvuM kSepaka zreNimAM ke upazama zreNimAM bane. zreNi sivAya to sAdhune cAre ya kaSAyano udaya hoya.) jyAre kaSAyanA udayano abhAva hoya tyAre paNa cArano, traNano, beno ke ekano hoya. chadmastha vItarAga sAdhune cAre kaSAyanA udayano samAva hoya. . zrAvakane bArake ATha kaSAyano udaya hoya. avirata zrAvakane anaMtAnubaMdhI sivAya bAra kaSAyano udaya hoya. viratAvirata zrAvakane anaMtAnubaMdhI ane apratyAkhyAna sivAya ATha kaSAyano udaya hoya. (304) tathA bandhazca bhedaka ityetadAhamUlapayaDIsu jaiNo, sattavihaTTavihachavvihikkavihaM / baMdhaMti na baMdhaMti ya, iyare u sattavihabaMdhA // 305 // [mUlaprakRtiSu yataya: saptavidhASTavidhaSaDvidhaikavidhabandhakAH / abandhakAzca bhavanti itare saptavidhabandhakAH tu // 305 // ]
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 276 mUlaprakRtiSu jJAnAvaraNAdilakSaNAsu viSayabhUtAsu tasminviSaya iti ke yataya iti sAdhavaH saptavidhASTavidhaSaDvidhaikavidhabandhakAbandhakAzca bhavanti etadbhAvayiSyati / itare zrAvakAH saptavidhabandhakAH tuzabdAdaSTavidhabandhakAzcAyuSkabandhakAla iti // 305 // baMdha sAdhu-zrAvakano bheda karanAra che e viSayane kahe che- gAthArtha- TIkArtha- jJAnAvaraNIyAdi mULa prakRtione AzrayIne sAdhuo saptavidha, aSTavidha, pavidha, ekavidha baMdhaka hoya ane abaMdhaka hoya. AnI bhAvanA graMthakAra karaze. zrAvako saMvidha baMdhaka hoya ane AyuSyanA baMdha kALe aSTavidha baMdhaka hoya. (305) etadeva vivRNvannAhasattavihabaMdhagA huMti pANiNo AuvajjiyANaM tu / taha suhumasaMparAyA, chavvihabaMdhA viNihiTThA // 306 // [saptavidhabandhakA bhavanti prANino AyurvarjitAnAmeva / tathA sUkSmasaMparAyAH SaDvidhabandhakA vinirdiSTAH // 306 // ] saptavidhabandhakA bhavanti prANino jIvA AyurvajitAnAmeva jJAnAvaraNIyAdiprakRtInAM saptAnAmiti / tathA sUkSmasaMparAyAH zreNidvayamadhyavartinaH tathAvidhalobhANuvedakAH SaDvidhabandhakA vinirdiSTAstIrthakRdbhiriti // 306 // A ja viSayanuM vivaraNa karatA graMthakAra kahe chegAthArtha- TIkArtha- AyuSya sivAya jJAnAvaraNIyAdi sAta prakRtione bAMdhanArA jIvo savidha baMdhaka che. tathA be zreNimAM rahelA ane tevA prakAranA (=sUkSma) lobhanA aNuone vedanArA sUkSma saMparAya sAdhuone tIrtha rome pavi05 46 / che. (306) mohAUvajjANaM, payaDINaM te u baMdhagA bhaNiyA / uvasaMtakhINamohA, kevaliNo egavihabaMdhA // 307 // [mohAyurvarjAnAM prakRtInAM te tu bandhakA bhaNitAH / upazAntakSINamohAH kevalina ekavidhabandhAH // 307 // ] mohAyurvarjAnAM prakRtInAM jJAnAvaraNAdirUpANAM te tu sUkSmasaMparAyA bandhakA bhaNitAH, mohanIyaM na badhnanti nidAnAbhAvAttasya kiJciccheSamAtratvA
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 277 vasthitAvapyasamarthatvAt / AyuSkaM na badhnanti, tathAvidhapariNAmopAttasya vedanAsthAnAbhAvAt / upazAntakSINamohAH zreNidvayoparivartinaH upazAntakSINacchadmasthavItarAgAH kevalinazca sayogibhavasthA ekavidhabandhakA iti // 307 // gAthArtha- TIkArtha- moha ane AyuSya sivAya jJAnAvaraNIyAdi che prakRtione bAMdhanArA sUkSma saMparAya sAdhuone tIrthakaroe kavidha baMdhaka kahyAM che. mohanIya karma na bAMdhe. kAraNa ke baMdhanuM koI kAraNa nathI. jo ke mohanIya karma kaMika alpa pramANamAM bAkI rahyuM hovA chatAM asamartha=baLarahita che. AyuSya na bAMdhe. kAraNa ke tevA prakAranA pariNAmathI grahaNa karela AyuSyakarmane vedavAnA guNasthAnano abhAva che.' be zreNinA uparanA bhAgamAM rahelA upazAMtamoha chabastha vItarAga ane kSINamoha chadmastha vItarAga tathA bhavamAM rahelA sayogI kevaLI ekavidha baMdhaka che. (307) te puNa dusamayaThiissa baMdhagA na uNa saMparAyassa / selesIpaDivannA, abaMdhagA huMti nAyavvA // 308 // [te punardvisamayasthiteH bandhakA na punaH sAMparAyikasya / aujozIpratipanI avadhA bhakti jJAtavyA che rU08 II] te punarupazAntamohAdayastasyaikavidhasya dvisamayasthiterIryApathasya bandhakA na punaH sAMparAyikasya punarbhavahetoriti / zailezIpratipannA ayogikevalino'bandhakA bhavanti jJAtavyAH sarvathA nidAnAbhAvAditi dvAram // 308 // gAthArtha- TIkArtha- upazAMtamoha, kSINamoha ane sayogI kevaLI be samayanI sthitivALA iryApathika karmabaMdhanA baMdhaka che, paNa punarbhavanuM kAraNa evA sAMparAyika karmabaMdhanA baMdhaka nathI. zaileSIne pAmelA ayogI kevaLI abaMdhaka jANavA. kAraNa ke baMdhanuM sarvathA kAraNa nathI. (308) tathA vedanA bhediketyAhaaTThaNhaM sattaNhaM, cauNha vA veyago havai sAhU / kammapayaDINa iyaro, niyamA aTTaNha vineo // 309 // 1. A kathana kSapakazreNinI apekSAe saMbhave che. kSapakazreNimAM rahelo jIva karma khapAvIne mokSamAM jAya. AthI navuM AyuSya bAMdhe to tene vedavAnuM rahetuM nathI. athavA bIjI koI rIte A padArtha ghaTADavo. A padArtha mane spaSTa samajAyo nathI.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 278 [aSTAnAM saptAnAM catasRNAM vA vedako bhavati sAdhuH / karmaprakRtInAM itaraH niyamAdaSTAnAM vijJeyaH // 309 // ] aSTAnAM saptAnAM catasRNAM vA vedako bhavati sAdhuH, kAsAM krmprkRtiinaamiti| tatrASTAnAM yaH kazcit, saptAnAmupazAntakSINamohacchadmasthavItarAgo, mohanIyarahitAnAM catasRNAmutpannakevalo vedanIyanAmagotrAyUrUpANAM / itaraH zrAvako dezaviratipariNAmavartI niyamAdaSTAnAM vijJeyo vedaka iti dvAraM // 309 // tathA vedanA sAdhu-zrAvakano bheda karanAra che ema kahe che- gAthArtha- TIkArtha- sAdhu ATha, sAta ke cAra karmaprakRtiono vedaka (=udayathI bhogavanAra) hoya che. temAM je koI sAdhu hoya te AThano vedaka hoya. upazAMtamoha chadmastha vItarAga ane kSINamoha chabasthavItarAga mohanIyarahita sAtanA vedaka hoya. kevaLI vedanIya-nAma-gotra-AyuSya e cAranA vedaka hoya. dezaviratinA pariNAmamAM rahela zrAvakane niyamo mAnI 6 vo. (306) pratipattikRto bheda iti atra AhapaMca mahavvaya sAhU, iyaro ikkAiNuvvae ahavA / sai sAmaiyaM sAhU, paDivajjai ittaraM iyaro // 310 // [paJcamahAvratAni sAdhuH itara ekAdIni aNuvratAni athavA sakRt sAmAyikaM sAdhuH pratipadyate itvaraM itaraH // 310 // ] paJca mahAvratAni prANAtipAtAdiviramaNAdIni saMpUrNAnyeva sAdhuH pratipadyata iti yogaH / itaraH zrAvakaH ekAdIni aNuvratAni pratipadyata ityekaM dve trINi catvAri paJca ceti // athavA sakRtsAmAyikaM sAdhuH pratipadyate sarvakAlaM ca dhArayati / itvaramitarazrAvako'nekazo na ca sadA pAlayatIti dvAram // 310 // pratipattithI (=vratanA svIkArathI) sAdhu-zrAvakano bheda karAyelo che e pramANe ahIM kahe che gAthArtha TIkArtha- sAdhu prANAtipAta viramaNa vagere pAMca mahAvrato saMpUrNa ja svIkAre che. zrAvaka eka, be, traNa, cAra ke pAMca aNuvrato svIkAre che. athavA sAdhu ekavAra sAmAyika svIkAre che, ane
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 279 jIvanaparyata dhAraNa kare che. zrAvaka anekavAra sAmAyika svIkAre che ane tenuM pAlana sadA karato nathI. (310) atikramo bhedaka iti etadAhaikkassaikkame khalu, vayassa savvANaikkamo jaiNo / iyarassa u tasseva ya, pAThaMtaramo havA kiMca // 311 // [sthati vatu sarveSAtimo teH itarasya tu tasyaiva pAThAntaramevAthavA kiJca // 311 // ] ekasyAtikrame kenacitprakAreNa vratasya sarveSAmatikramo yatestathAvidhaikapariNAmatvAt / itarasya tu zrAvakasya tasyaivAdhikRtasyANuvratasya na zeSANAM vicitraviratipariNAmAt / pAThAntaramevAthavA dvAragAthAyAM, taccedaM kiJca "savvaM ti bhANiUNaM" ityAdigranthAntarApekSamanyatreti // 311 // atikrama sAdhu-zrAvakano bheda karanAra che e viSayane kahe che- gAthArtha TIkArtha- sAdhune koika rIte eka vratano atikrama (=bhaMga) thatAM sarvavratono atikrama thAya. kAraNa ke badhA vratono tevA prakArano eka ja pariNAma hoya che. (eka mahAvratano alaga pariNAma, bIjA mahAvratano alaga pariNAma ema dareka vratano alaga alaga pariNAma na hoya, kiMtu badhA vratono maLIne tevA prakArano eka ja pariNAma hoya. ethI eka vratano bhaMga thatAM sarva vratano bhaMga thAya.) zrAvakane je aNuvratano atikrama thayo hoya te ja eka aNuvratano atikrama thAya, bAkInAM aNuvratono atikrama na thAya. kAraNa ke dezaviratino pariNAma vicitra che. athavA dvAra gAthAmAM (295mI gAthAmAM) paTTanA sthAne OMi evo pAThAMtara che. lagna eTale vaLI. e gni zabda sabai ti mAnidi e gAthAnI apekSAe che. vaLI savaM ti mALivi e gAthAnI apekSAe paNa sAdhu-zrAvakamAM bheda che. savaM ti mAnidi (upadezamALA gAthA 503) e gAthAno artha A pramANe che- karemi bhaMte sUtra uccaravA dvArA "huM jIvanaparyata trividha-trividha sarva pApa pravRttino tyAga karuM chuM" ema bolavA chatAM jene sarvavirati nathI ane 1. savvaM ti bhANiUNaM viraI khalu jassa savviyA natthi / so savvaviraivAI cukkai desaM ca savvaM ca //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 280. ethI vratane svIkAratI vakhate sarvavirativAdI te dezavirati ane sarvavirati e ubhayathI bhraSTa thAya che. kAraNa ke jenI pratijJA karI che tenuM pAlana karato nathI. (311) uktamAnuSaGgikaM / prakRtaM prastumaH / idamapi ca zikSApadavratamaticArarahitamanupAlanIyamiti tAnAhamaNavayaNakAyaduppaNihANaM sAmAiyammi vajjijjA / saiakaraNayaM aNavaTThiyassa taha karaNayaM ceva // 312 // [manovAkkAyaduHpraNidhAnaM sAmAyike varjayet / smRtyakaraNatAM anavasthitasya tathA karaNaM caiva // 312 // ] manovAkkAyaduHpraNidhAnaM manoduSTacintanAdi sAmAyike kRte sati varjayet smRtyakaraNatAM anavasthitasya tathA karaNaM caiva varjayet / tatra smRtyakaraNaM nAma sAmAyikaviSayA yA smRtistasyA anaasevnmiti| etaduktaM bhavati prabalapramAdAnnaiva smaratyasyAM velAyAM sAmAyikaM kartavyaM kRtaM na kRtamiti vA / smRtimUlaM ca mokSasAdhanAnuSThAnamiti / sAmAyikasyAnavasthitasya karaNaM anavasthitamalpakAlaM karaNAnantarameva tyajati yathAkathaJcidvAnavasthitaM karotIti // 312 // AnuSaMgika kahyuM. have prastuta zarU karIe chIe. sAmAyika zikSApada vrata paNa niraticAra pALavuM joie. AthI aticArone kahe che gAthArtha- sAmAyikamAM mana-vacana-kAyAnuM dupraNidhAna, smRtiakaraNa ane anavasthita-karaNano tyAga kare. TIkArtha- sAmAyika karyo chate manamAM duSTa citavavuM, e mano duppaNidhAna che. vacanathI pApavacana bolavuM e vacana dupraNidhAna che. kAyAthI pApa karavuM e kAyadupraNidhAna che. smRti-akaraNa- sAmAyikane yAda na karavuM. Ano bhAvArtha A pramANe che- atizaya pramAdanA kAraNe atyAre mAre sAmAyika karavAnuM che, meM sAmAyika karyuM ke nahi vagere bhUlI jAya. mokSasAdhanAnA anuSThAnonuM mULa smRti che. (je anuSThAna yAda ja na hoya tenuM AcaraNa zI rIte thAya ?) anavasthita-karaNa- anavasthita sAmAyika kare, anavasthita eTale
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJakhi - 281 alpakALa, arthAt sAmAyika lIdhA pachI tarata ja pAre. athavA game tema (=yittanI sthiratA vina1) sAmAyi 43. (312) etadeva aticArajAtaM vidhipratiSedhAbhyAM spaSTayatisAmAiyaM ti kAuM, paraciMtaM jo u ciMtaI saDDo / aTTavasaTTovagao, niratthayaM tassa sAmaiyaM // 313 // [sAmAyikamiti kRtvA paracintAM yastu cintayati zrAddhaH / ArtavazArtApagataH nirarthakaM tasya sAmAyikam // 313 // ] sAmAyikamityevaM kRtvA AtmAnaM saMyamya paracintAM saMsAre itikartavyatAviSayAM yastu cintayati zrAvakaH, ArtavazArtazca sa upagatazceti samAsaH, ArtadhyAnasAmarthyenArtaH, upa sAmIpyena gato bhavasyeti bhAvArthaH, nirarthakaM tasya sAmAyikaM anAtmacintAvato niHphalaM sAmAyikamityarthaH / AtmacintA ca saddhyAnarUpeti / 1 / // 313 // A ja aticArasamUhane vidhi-pratiSedhathI spaSTa kare che- gAthArtha- TIkArtha- je zrAvaka sAmAyika karIne eTale ke AtmAne saMyamavALo karIne, saMsAramAM A kArya A rIte karavAnuM che, A kArya A rIte karavAnuM che, ema paraciMtA kare che, te ArtadhyAnanA baLathI duHkhI thAya che, ane saMsAranI najIka jAya che. AtmaciMtAthI rahita tenuM sAmAyika nirarthaka che. AtmaciMtA zubhadhyAnarUpa che. (313) ukto manoduHpraNidhAnavidhiH / sAMprataM vAgduHpraNidhAnamAhakayasAmaio pubvi, buddhIe pehiUNa bhAsijjA / sai aNavajjaM vayaNaM, annaha sAmAiyaM na bhave // 314 // [kRtasAmAyikaH pUrvaM buddhyA prekSya bhASeta / sadA niravadyaM vacanaM anyathA sAmAyikaM na bhavet // 314 // ] kRtasAmAyikaH san zrAvakaH pUrvamAdyaM buddhyA prekSyAlocya bhASeta brUyAt sadA niravadyavacanaM praNAlikayApi na kasyacitpIDAjanakaM, anyathAnAlocya bhASamANasya sAmAyikaM na bhavet / vAgduHpraNihitatvAditi / 2 / // 314 // manoduppaNidhAnano vidhi kahyo. have vacana dupraNidhAnane kahe che
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 282 gAthArtha- TIkArtha- zrAvaka sAmAyikamAM pahelAM buddhithI vicArIne sadA pAparahita vacana bole, paraMparAe paNa koIne paNa pIDA utpanna kare tevuM vacana na bole. vicAryA vinA bolanArane paramArthathI sAmAyika na hoya. 5 // 29 // 3 te vynn| huprayogavANo cha. (314) bhaNito vAgduHpraNidhAnAticAraH / sAMprataM kAyapraNidhAnamurarIkRtyAhaanirikkhiyApamajjiya, thaMDille ThANamAi sevaMto / hiMsAbhAve vi na so, kaDasAmaio pamAyAo // 315 // [anirIkSya apramRjya sthaNDile sthAnAdi sevamAnaH / hiMsAbhAve'pi nAsau kRtasAmAyikaH pramAdataH // 315 // ] anirIkSya cakSuSA apramRjya ca mRduvastrAntena sthaNDile kalpanIyabhUbhAge sthAnAdi kAyotsarganiSIdanAdi sevamAnaH san hiMsAbhAve'pi prANyabhAvena kathaJcidvyApattyabhAve'pi nAsau kRtasAmAyikaH / kutaH pramAdAtkAye duHpraNidhAnAditi / 3 / // 315 // vacana duppaNidhAna saMbaMdhI aticAra kahyo. have kAyadupraNidhAnane AzrayIne kahe che gAthArtha- TIkArtha- sAmAyikamAM kalpI zake tevA pRthvI sthaLamAM cakSuthI joyA vinA ane komaLa vastranA cheDAthI pramArjana karyA vinA kAyotsarga ane besavuM vagere karanAre jIvo na hovAthI koIka rIte jIvahiMsA na thavA chatAM paramArthathI sAmAyika karyuM nathI. kAraNa ke pramAdanA kAraNe yAno hupryog| yo cha. (315) pratipAditaH kAyaduHpraNidhAnamArgaH / sAmprataM smRtyakaraNamadhikRtyAhana sar3a pamAyajutto, jo sAmaiyaM kA u kAyavvaM / kayamakayaM vA tassa u, kayaM pi viphalaM tayaM neyaM // 316 // [na smarati pramAdayuktaH yaH sAmAyikaM kadA tu kartavyam / kRtamakRtaM vA tasya kRtamapi viphalaM takaM jJeyam // 316 // ] na smarati pramAdayuktaH san yaH sAmAyikaM kadA tu kartavyaM ko'sya kAla iti kRtamakRtaM vA na smarati, tasyetthambhUtasya kRtamapi sad viphalaM tat jJeyaM smRtimUlatvAddharmAnuSThAnasya, tadabhAve tadabhAvAt / 4 / // 316 //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 283 kAyaduppaNidhAnano mArga (=kevI rIte kAyaduppaNidhAna thAya te) kahyo. have smRti-akaraNane AzrayIne kahe che gAthArtha- TIkArtha- je pramAdI banIne mAre sAmAyika kyAre karavAnuM che, sAmAyikano kALa kayo che, meM sAmAyika karyuM ke nahi? ema yAda na rAkhe, tenuM kareluM paNa sAmAyika niSphaLa jANavuM. kAraNa ke dhArmika anuSThAnonuM mULa smRti che. tethI smRtinA abhAvamAM dhArmika anuSThAna na hoya. (316) vyAkhyAtaM smRtyakaraNamadhunAnavasthitakaraNamAhakAUNa takkhaNaM ciya, pAreDa kareD vA jahicchAe / aNavaTThiyasAmaiyaM, aNAyarAo naM taM suddhaM // 317 // [kRtvA tatkSaNameva pArayati karoti vA yadRcchayA / anavasthitasAmAyikaM anAdarAnna tacchuddham // 317 // ] kRtvA tatkSaNameva karaNAnantarameva pArayati, karoti vA yadRcchayA yathAkathaJcidevamanavasthitaM sAmAyikamanAdarAdabahumAnAnnaitacchuddhaM bhavati na niravadyamiti / 5 / // 317 // smRti-akaraNanuM vyAkhyAna karyuM. have anavasthita-karaNane kahe che- thArtha-- sAmAyi zane turata pAre, athavA vyaascittathI game tema sAmAyika kare, AvuM sAmAyika anavasthita che. sAmAyika upara bahumAnabhAva na hovAthI A sAmAyika zuddha nathI niSi nathI. (317) uktaM sAticAraM prathamaM zikSApadamadhunA dvitIyamAhadisivayagahiyassa disAparimANasseha paidiNaM jaM tu / parimANakaraNameyaM, bIyaM sikkhAvayaM bhaNiyaM // 318 // [digvratagRhItasya digparimANasya iha pratidinaM yadeva / parimANakaraNametad dvitIyaM zikSApadaM bhaNitam // 318 // ] digvrataM prAnirUpitasvarUpaM, tadgRhItasya dikparimANasya yojanazatAderdIrghakAlikasya iha loke pratidinaM yadeva parimANakaraNametAvadeva gantavyaM
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 284 na parata ityetadvitIyaM zikSApadaM bhaNitamiha pravacane iti / pratidivasagrahaNaM pratipraharAdyupalakSaNaM pratipraharaM pratighaTikamiti // 318 // aticAra sahita paheluM zikSApada kahyuM. have bIjuM zikSApada kahe chegAthArtha- divratamAM grahaNa karelA dizAparimANanuM dararoja parimANa karavuM tene pravacanamAM zikSAvrata kahyuM che. TIkArtha- divratamAM ghaNA kALa sudhInuM ghaNuM dizAparimANa karyuM hoya, teno dararoja saMkSepa karIne ATaluM ja javuM, AnAthI AgaLa na javuM ema parimANa karavuM te bIjuM zikSAvrata che. dararojanA upalakSaNathI dareka prahare ane dareka ghaDIe parimANa karI zakAya. (318) desAvagAsiyaM nAma sappavisanAyao'pamAyAo / AsayasuddhIi hiyaM, pAleyavvaM payatteNaM // 319 // [dezAvakAsikaM nAma sarpaviSajJAtAt apramAdAt / AzayazuddhyA hitaM pAlayitavyaM prayatnena // 319 // ] digvratagRhItadikparimANaikadezo dezastasminnavakAzo gamanAdiceSTAsthAnaM tena nirvRttaM dezAvakAzikamiti / nAmeti saMjJA / etacca sarpaviSajJAtAt sarpodAharaNena viSodAharaNena ca / jahA sappassa puvvaM bArasa joyayANi visao AsI diTThIe pacchA vijjAvAieNa osArateNa joyaNe Thavio / evaM sAvago disivvayAhigAre bahuyaM avarajjhiyAio pacchA desAvagAsieNaM taM pi osArai / ahavA visadiTuMto / agaeNa egAe aMgulIe ThaviyaM evaM vibhAsA / evamapramAdAtpratidinAdiparimANakaraNe apramAdastathA cAzayazuddhiH cittavaimalyaM, tato hitamidamiti pAlayitavyaM prayatneneti / idamapi cAticArarahitamanupAlanIyamiti // 319 // gAthArtha- sarpa ane viSanA dRSTAMtathI, apramAdathI ane AzayazuddhithI dezAvagAzika hitakara che, tethI prayatnathI pALavuM joIe. TIkArtha- apramAdathI- pratidina AdimAM parimANa karavAmAM pramAdano abhAva thAya che. Azaya zuddhithI- pratidina AdimAM parimANa karavAthI citta nirmaLa pane che.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 285 dezAvagAzika-- dezAvagAzika zabdamAM deza, avagAza ane ika ema traNa zabdo che. deza eTale divratamAM lIdhela dizA parimANano eka bhAga, arthAt divratamAM dizAnuM jeTaluM parimANa rAkhyuM hoya, temAMthI paNa ochuM karIne thoDuM parimANa rAkhavuM te deza. dezamAM avagAza=gamanAdi ceSTAnuM (=javA-AvavAnuM) sthAna te dezAvagAza. dezAvagAzathI thayeluM vrata te dezAvagAzika. dRSTiviSa sarpanuM dRSTAMta koika jaMgalamAM STiviSa sarpa raheto hato. tenI dRSTimAM mahAviSa hovAthI tenI dRSTino viSaya bAra yojana hato. tethI bAra yojana jeTalI bhUmimAM kabUtarI vagere je koi pakSI hoya, sasalo vage2e je koi sthalacara jIva hoya, te badhAno teNe nAza karyo. tethI te mArge cakalo paNa pharakato nathI. ekavAra potAnI mitramaMDalIthI parivarelo eka mahAna maMtravAdI te pradezamAM Avyo. eNe e pradezane badhI taraphathI prANIonA saMcArathI rahita joyo. e pradezanI hadamAM rahetA koika mANasane teNe pUchyuM: A pradeza A rIte prANIonA saMcArathI rahita kema che ? teNe kahyuMH ahIM eka mahAna daSTiviSa sarpa che. tenI dRSTino viSaya bAra yojana che. tethI eNe A pradezane agnithI baLelA jaMgala samAna karI nAkhyuM, eTale maraNanA bhayathI A pradezamAM koi paNa jIva saMcAra karato nathI, vizeSathI zuM ? cakalo vagere prANIoe paNa svajIvananA rakSaNanI icchAthI A pradezano tyAga karyo che. maMtravAdIe kahyuM: jo ema che to, mArI pAse guruparaMparAthI Avelo eka gAruDa maMtra che. tenA prabhAvathI huM A sarpanI dRSTinA ATalA viSayano nirodha (=saMkSepa) karuM. pachI teNe sarpanI najIkanA pradezamAM jaine tenA viSayano nirodha karyo. bAra yojana pramANa viSayanI mAtra yojanapramANa maryAdA karI, tethI paNa adhika saMkSepa karIne parimita, atizaya parimita ema karatAM karatAM cheka dRSTinI najIka aMgula vagere pramANavALI maryAdA karI. ahIM upanaya to pUrvanI jema ja svabuddhithI karavo. vaidhanuM dRSTAMta mahA balavAna zatrurAjAnA bhayathI koi rAjAe potAnA dezamAM rahelA pANI ane ghAsa vagereno nAza karavAnI icchAthI potAnA maMDalano viSano
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 286 kara (TekSa) nAkhyo. tethI koI daza upala, koI vIsa pala, koI pacAsa pala, koi so pala jeTaluM viSa laI AvyA. rAjAnA ja vaize mAtra java jeTalu viSa laine rAjAne ApyuM. teTaluM ja viSa ApavAthI rAjA roSa pAmyo. iMgita AkAramAM (=abhiprAyane anurUpa ceSTAmAM) kuzaLa vaidya rAjAne roSavALo jANIne kahyuM he deva ! A mahAviSa che, yava jeTalA paNa A viSathI so bhAra thAya che. kAraNa ke A viSa zatavedhI (=so jIvone mAranAra) che. rAjAe kahyuM: enI khAtarI zI ? vaidya kahyuM: koI maravAnI icchAvALA (=thoDA samayamAM mRtyu pAme tevA) hAthIne maMgAvo. tenA vacanathI rAjAe turata ja vRddhAvasthAthI zithila thaI gayela ane rogathI vidvala eka moTo hAthI maMgAvyo. vaidhe tenA puMchaDAno eka vALa toDIne tenA (=vALanA) sthAnamAM nakhanA agrabhAgathI vALanA agrabhAga jeTaluM viSa mUkyuM, te ja kSaNe AkhA zarIramAM viSa phelAI gayuM. hAthI nIce paDyo ane ceSTA vinAno banI gayo, tathA jANe gaLInA raMgathI raMgyo hoya tema atizaya lIlAvarNavALo thaI gayo. vaidya kahyuM: he deva ! A saMpUrNa hAthI viSarUpa thaI gayo che. enuM je bhakSaNa karaze te sthAna ane ziyALa vagere paNa viSarUpa banI jaze. A pramANe somA sthAnane paNa A viSa mAre che, ethI A mahAviSa che. tethI rAjAe kahyuM: aho uttamavaidya ! AvA prakAranA mahAviSano koI pratIkAra che ? vaidya kahyuM: he deva ! che. rAjAne vizvAsa pamADavA mATe vaidhe pharI kahyuM he deva! balavAna zarIravALo bIjo koI moTo hAthI maMgAvo. rAjAe vaidyanuM vacana te ja pramANe karyuM. vaidya paNa te ja pramANe viSa mUkyuM. te ja kSaNe tenA AkhA zarIramAM viSa phelAI gayuM. tethI vaidhe te ja vakhate te ja sthAnamAM auSadha mUkyuM. auSadhe viSane khaseDIne eka pagamAM lAvI mUkyuM. tyAMthI paNa khaseDIne paganA aMguThAmAM lAvI mUkyuM. tyAMthI paNa khaseDIne aMguThAnA agrabhAgamAM lAvI mukyuM. tethI khuza thayelA rAjAe vaidya upara mahAkRpA karI. vaidya paNa rAjAnA prabhAvathI A lokanAM sukhono bhAgI banyo. e pramANe zrAvaka paNa dizAparimANavratamAM so yojana vagere kSetrapramANa lIdhuM hoya, dezAvagAzika vratamAM teno ja saMkSepa karIne eka gAu vagere pramANa 1. pala=cAra tolA, bhAra=vIsa tolA. 2. ziyALa vagerenuM bhakSaNa karanAra viSarUpa banI jAya ema paraMparAe somA sthAnane paNa A viSa mAre.
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 287 kare, athavA tenAthI paNa ochuM karIne gharanI DelI sudhI pramANa kare. ahIM dizAparimANavratamAM lIdheluM kSetrapramANa hAthInA deha tulya che. zrAvakanI gamana-Agamana vagere pravRttiviSanA phelAvA samAna che. dezAvagAzika auSadha tulya che. tethI zrAvaka tenAthI ghaNA ke adhika ghaNA kSetrano saMkSepa kare. (319) atastAnAha-- vajjijjA ANayaNappaogapesappaogayaM ceva / saddANurUvavAyaM, taha bahiyA puggalakkhevaM // 320 // [varjayet AnayanaprayogaM preSyaprayogaM caiva / zabdAnupAtaM rUpAnupAtaM tathA bahiH pudgalakSepam // 320 // ] pratipannadezAvakAzikaH san varjayet kiM AnayanaprayogaM preSyaprayogaM caiva zabdAnupAtaM rUpAnupAtaM ca tathA bahirvA pudgalakSepaM varjayediti padaghaTanA / bhAvArthastu iha viziSTAvadhike bhUdezAbhigrahe parataH svayaM gamanAyogAdyo'nyaH sacittAdidravyAnayane prayujyate, saMdezakapradAnAdinA " tvayedamAneyam" iti ayamAnayanaprayogaH // tathA preSyaprayogaH balAdviniyojyaH preSyastasya prayogo, yathAbhigRhItapravicAradezavyatikramabhayAt "tvayAvazyameva gatvA mama gavAdyAneyamidaM vA tatra kartavyameva" evambhUtaH / 2 / tathA zabdAnupAtaH svagRhavRttiprAkArAdivyavacchinnabhUpradezAbhigrahe bahiH prayojanotpattau tatra svayaMgamanAyogAd vRttiprAkArapratyAsannavartino buddhipUrvakaM kSutkAsitAdikazabdakaraNena samavasitakAnbodhayataH zabdAnupAtanamuccAraNaM tAdRgyena parakIyazravaNavivaramanupatatyasAviti / 3 / tathA rUpAnupAto gRhItadezAd bahiH prayojanabhAve zabdamanuccArayata eva pareSAM samIpAnayanArthaM svazarIrarUpapradarzanaM rUpAnupAta: / 4 / tathA bahi: pudgalakSepo-'bhigRhItadezAd bahiH prayojanabhAve pareSAM prabodhanAya leSTvAdikSepaH pudgalaprakSepa iti bhAvanA / 5 / dezAvakAzikametadarthamabhigRhyate mA bhUd bahirgamanAgamanAdivyApArajanita: prANyupamarda iti / sa ca svayaM kRto'nyena vA kAritaH iti na kazcitphale vizeSaH / pratyuta guNaH svayaM gamana IryApathavizuddheH parasya punaranipuNatvAttadazuddhiriti // 320 // A paNa aticAra rahita pALavuM joie. AthI aticArone kahe che- gAthArtha- Anayanaprayoga, preSyaprayoga, zabdAnupAta, rUpAnupAta ane bahi:pudgalakSepano tyAga kare.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 288 TIkArtha-- zrAvaka dezAvagAzika vratamAM Anayana prayoga, preSyaprayoga, zabdAnupAta, rUpAnupAta ane bahi:pudgala prakSepa e pAMca aticArono tyAga kare che. (1) Anayanaprayoga- (lAvavA mATe bIjAne) joDavo te Anayana prayoga. Anayana zabdano A zabdArtha che. bhAvArtha A pramANe che-) mAre Aje amuka pradezathI bahAra na javuM ema viziSTa maryAdAvALA pRthvIpradezano abhigraha karyA pachI abhigrahavALA sthAnathI AgaLa pote na jai zakavAthI citta vagere dravya lAvavA mATe tAre A vastu lAvavI ema saMdezo ApIne bIjA pAsethI vastu maMgAvavI te Anayana prayoga. (2) preSyaprayoga- (preSya eTale nokara. nokaranI jema bIjAne baLAtkArathI potAnA kAmamAM joDavo te preSyaprayoga. preSyaprayoga zabdano A zabdArtha che. bhAvArtha A pramANe che--) javA-AvavAnA abhigrahavALA sthAnanuM ullaMghana thavAnA bhayathI "amuka sthaLe avazya jaine tAre mArI gAyo vagere vastu lAvavI, athavA tyAM A kAma karavuM" ema vastu lAvavA mATe ke kAma karavA mATe bIjAne mokalavo te preSyaprayoga. (3) zabdAnupAta- anupAta eTale uccAra. zabdano uccAra karavo te zabdAnupAta. potAnA gharanI vADanA pRthvIpradezathI AgaLa na javuM athavA potAnA gharanA killAthI AgaLa na javuM e pramANe abhigraha lIdhA pachI abhigrahavALA sthAnathI bahAranA sthAnamAM koi kAma paDatAM tyAM pote na jai zakavAthI vADa ke killAnI najIka rahIne bIjAo sAMbhaLe te rIte buddhipUrvaka (samajapUrvaka) chIMka, khAMsI Adi zabda karIne paricitone jaNAvanArane zabdAnupAta aticAra lAge. (4) rUpAnupAta-- anupAta eTale batAvavuM. potAnA zarIranuM rUpa batAvavuM te rUpAnupAta. (arthAt potAnuM zarIra batAvavuM te rUpAnupAta.) abhigraha karelA sthAnathI bahAra koi kAma paDatAM zabdano uccAra karyA vinA ja bIjAne potAnI najIka lAvavA mATe potAnuM zarIra batAvavuM te rUpAnupAta aticAra che. (5) bahi:pudgala prakSepa- abhigrahavALA sthAnathI bahAra kAma paDatAM bIjAone jaNAvavA mATe DhephuM vagere pheMkavuM te bahi:pudgala prakSepa. javA-AvavAthI jIvahiMsA na thAya te mATe dezAvagAzika vrata che.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 289 jIvahiMsA pote kare ke bIjA pAse karAve temAM phaLamAM koI phera paDato nathI. balka bIjAne mokale tenA karatAM pote jAya temAM doSo ochA lAge. kAraNa ke pote iryAsamitipUrvaka jAya, jyAre bIjo nipuNa na DovAthI yasamiti vinA ya. (320) vyAkhyAtaM sAticAraM dvitIyaM zikSApadamadhunA tRtIyamucyate AhAraposaho khalu, sarIrasakkAraposaho ceva / baMbhavvAvAresu ya, taiyaM sikkhAvayaM nAma // 321 // [AhArapauSadhaH khalu zarIrasatkArapauSadhazcaiva / brahmAvyApArayozca tRtIyaM zikSApadaM nAma // 321 // ] AhArapauSadhaH khalu zarIrasatkArapauSadhazcaiva brahmAvyApArayozceti brahmacaryapauSadho 'vyApArapauSadhazceti / iha pauSadhazabdaH rUDhyA parvasu vartate / parvANi cASTamyAditithayaH / pUraNAtparva dharmopacayahetutvAditi / tatrAhAraH pratItaH / tadviSayastannimitto vA pauSadhaH AhArapauSadhaH / AhArAdinivRttinimittaM dharmapUraNaM parveti bhAvanA / evaM zarIrasatkArapauSadhaH / brahmacaryapauSadhaH, atra caraNIyaM caryaM 'aco yat' ityasmAdadhikArAt "gadamadacarayamazcAnupasarge" iti yat / brahma kuzalAnuSThAnaM / yathoktaM- "brahma vedo brahma tapo brahma jJAnaM ca zAzvataM / " brahma ca taccaryaM ceti samAsaH / zeSaM pUrvavat / tathAvyApArapauSadhaH tRtIyaM zikSAvrataM nAmeti sUcanAtsUtramiti nyAyAttRtIyaM zikSApadavratamiti // 321 // aticAra sahita bIjA zikSAvratanuM vyAkhyAna karyuM. have trIjuM zikSAvrata DevAya cha gAthArtha AhAra pauSadha, zarIra satkAra pauSadha, brahmacarya pauSadha ane avyApAra pauSadha ema (cAra prakAre) trIjuM zikSApada vrata che. TIkArtha- ahIM pauSadha zabda rUDhithI parvomAM varte che, arthAt pauSadha eTale parva. AThama Adi tithio parvo che. je dharmane pUre te parva. kAraNa ke parva dharmavRddhi-puSTinuM kAraNa che. AhAra pauSadha- AhAra prasiddha che. AhAra saMbaMdhI pauSadha te AhAra pauSadha. athavA AhAra nimitte pauSadha te AhAra pauSadha. AhArAdinI nivRttinA nimittathI dharmane pUre te parva evo ahIM bhAva che.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 290 zarIra satkAra pauSadha- zarIra satkAranI nivRttinA nimittathI dharmanI puSTine karanAruM parva te zarIra satkAra pauSadha. brahmacarya pauSadha- brahmacarya pauSadhamAM brahmacaryano artha A pramANe cheprm meTara duzala manuSkAna. yuM cha ?- "brahma 41 che, brahma ta5 cha, brahma zAzvata jJAna che. carya eTale AcaraNa. kuzala anuSThAnarUpa AcaraNa te brahmacarya. (kuzala anuSThAna rUpa AcaraNanA nimittathI dharmanI puSTine karanAruM parva te brahmacarya pauSadha.). avyApAra pauSadha- avyApAra eTale pApavyApArano tyAga. pApavyApAranI nivRttinA nimittathI dharmanI puSTine karanAruM parva te avyApAra pauSadha. mULagAthAmAM zikSAvrata ema kahyuM che. temAM pada zabdano ullekha nathI. Ama chatAM sUtra mAtra sUcana kare che e nyAyathI trIjuM zikSApadavrata che mema samaj. (321) etadeva vizeSeNAhadese savve ya duhA, ikkiko ittha hoi nAyavvo / sAmAie vibhAsA, dese iyarammi niyameNa // 322 // [deze sarvasmin ca dvidhaiva ekaikaH atra bhavati jJAtavyaH / sAmAyike vibhASA deze itarasminniyamena // 322 // ] deza iti dezaviSayaH sarva iti sarvaviSayazca dvidhA dviprakAra ekaika AhArapauSadhAdiratra pravacane bhavati jJAtavyaH / sAmAyike vibhASA kadAcitkriyate kadAcinneti dezapauSadhe / itarasmin sarvapauSadhe niyamena sAmAyikaM akaraNAdAtmavaJcaneti / bhAvattho puNa imo- AhAraposaho duviho dese savve ya / dese amugA vigatI AyaMbilaM vA ekkasiM vA do vA / savve cauvviho AhAro ahorattaM pcckkhaao| sarIrasakkAraposaho nhANuvvaTTaNavannagavilevaNapupphagaMdhataMbolANaM vatthAharaNapariccAgo ya / so duviho dese savve ya / dese amugaM sarIrasakkAraM na karemi / savve savvaM na karemi tti / baMbhaceraposaho vi dese savve y| dese divA rattiM vA ekkasi vA do vAre tti / savve ahorattaM baMbhacArI bhavati / avvAvAraposaho vi duviho dese savve ya / dese amugaMmi vAvAraMmi / savve
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 291 savvaM vAvAraM ceva halasagaDagharakammAiyaM Na karemi / ettha jo desaposahaM karei so sAmAyikaM karei vA Na vaa| jo savvaposahaM karei so niyamA kysaamaaio| jai Na kare to NiyamA vaMcijjai / taM kahiM karei ? ceiyaghare sAhumUle vA ghare vA posahasAlAe vA / ummukkamaNisuvanno paDhaMto potthagaM vA vAyaMto dhammajjhANaM vA jhAyai / jahA ee sAhuguNA ahamasa(ma)ttho maMdabhaggo dhAreuM vibhaasaa| idamapi ca zikSApadavratamaticArarahitamanupAlanIyamiti // 322 // gAthArtha- AhAra pauSadha vagere dareka pauSadha dezathI ane sarvathI ema be prakAre jANavo. deza pauSadhamAM sAmAyika kare ke na paNa kare. sarva pauSadhamAM avazya sAmAyika kare. TIkArtha- ahIM bhAvArtha A pramANe che- AhAra pauSadhanA dezathI ane sarvathI ema be bheda che. amuka vigaIno ke badhI vigaIono tyAga, AyaMbila, ekAsaNuM, besaNuM, (tivihAra upavAsa) vagere dezathI AhAra pauSadha che. divasa-rAta sudhI cAre prakAranA AhArano tyAga te sarvathI AhAra pauSadha che. snAna karavuM, tela coLavuM, meMdI vagere lagADavuM, caMdana AdinuM vilepana karavuM, mastakamAM puSpa nAMkhavAM, attara Adi sugaMdhI padArtho lagADavA, tAMbUla-pAna cAvIne hoThane tAMbUla-pAnathI raMgavA, suMdara kiMmatI raMgIna vastro paheravAM, AbhUSaNo paheravAM vagere zarIra satkAra che. zarIra satkArano tyAga te zarIra satkAra pauSadha che. tenA dezathI ane sarvathI ema be bheda che. koI amuka zarIrasatkArano tyAga te dezathI zarIrasatkAra pauSadha che. sarva prakAranA zarIrasatkArano tyAga te sarvathI zarIrasatkAra pauSadha che. brahmacarya pauSadhanA dezathI ane sarvathI ema be bheda che. divase ke rAtre maithunano tyAga athavA eka ke be vakhatathI vadhAre maithunano tyAga te dezathI brahmacarya pauSadha che. saMpUrNa ahorAtra sudhI maithunano tyAga te sarvathI brahmacarya pauSadha che. avyApArapauSadhanA dezathI ane sarvathI ema be bheda che. koI amuka (rasoI karavI nahi, vepAra nahi karavo, kapaDA nahi dhovA vagere rIte) pApavyApArano tyAga te dezathI avyApAra pauSadha che. haLa calAvavuM, gADuM calAvavuM, ghara samAravuM vagere sarva pApavyApArono tyAga te sarvathI avyApAra pauSadha che.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 292 je dezathI avyApArapauSadha kare te sAmAyika kare athavA na paNa kare, paNa je sarvathI avyApArapauSadha kare te niyamAM sAmAyika kare, jo na kare to avazya tenA phaLathI vaMcita rahe. pauSadha jinamaMdiramAM, sAdhu pAse, gharamAM ke pauSadhazALAmAM karavo. pauSadhamAM maNi, suvarNa AdinA alaMkArono tyAga karavo joIe. pauSadha lIdhA pachI sUtra vagereno pATha kare, pustaka vAMce, athavA huM sAdhunA guNone dhAraNa karavA asamartha chuM, AthI maMdabhAgI chuM, vagere zubha bhAvanA bhaav| 35 dharmadhyAna. 43. (322) ata AhaappaDiduppaDilehiyasijjAsaMthArayaM vivajjijjA / apamajjiyadupamajjiya, taha uccArAibhUmiM ca // 323 // [apratyupekSitaduSpratyupekSitazayyAsaMstArako varjayet / apramArjitaduSpramArjitaM tathA uccArAdibhuvamapi // 323 // ] apratyupekSitaduHpratyupekSitazayyAsaMstArako varjayet / iha saMstIryate yaH pratipannapauSadhopavAsena darbhakuzakambalavastrAdiH sa saMstArakaH / zayyA prtiitaa| apratyupekSaNaM gocarApannasya zayyAdeH cakSuSA'nirIkSaNaM, duSTamubhrAntacetasaH pratyupekSaNaM duSpratyupekSaNaM / tatazcApratyupekSitaduSpratyupekSitau ca zayyAsaMstArako ceti samAsaH / zayyaiva vA saMstAraka iti / evamanyatrApi akSaragamanikA kaaryeti| upalakSaNaM ca zayyAsaMstArakAvupayoginaH pIDhaphalakAderapi / etthaM sAmAyArI-kaDaposaho No appaDilehiya sejjaM duruhai saMthAragaMvA duruhai posahasAlaM vA sevai dabbhavatthaM vA suddhavatthaM vA bhUmIe saMthArei kAiyabhUmIu vA Agao puNaravi paDilehai, annahAtiyAro / evaM pIDhaphalagAdisu vi vibhAsA / tathA apramArjitaduHpramArjitazayyAsaMstArakAveva / ihApramArjanaM zayyAderAsevanakAle vastropAntAdineti, duSTamavidhinA pramArjanaM / zeSa bhAvitameva / evamuccAraprasravaNabhuvamapi / uccAraprasravaNaM niSThyUtasvedamalAdyupalakSaNaM / zeSaM bhAvitameva // 323 // A zikSApadavrata paNa niraticAra pALavuM joIe. AthI aticArone he cha
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 293. gAthArtha- zrAvaka pauSadhamAM apratyupekSita zayyAsaMsmAraka, dupratyupekSita zapyAsaMsAraka, apramArjita zayyAsaMskAraka ane duSpamArjita zapyAsaMstArakano tyAga kare, tathA apratyupekSita-dupratyupekSita, apramArjita-duSpamArjita uccAra (=sthaDila) bhUmino tyAga kare. TIkArtha- (1) apratyupekSita zAsaMstAraka- zayyA eTale zarIra pramANa saMthAro. saMstAraka eTale pauSadhamAM sUvA mATe upayogI DAbhanuM ghAsa, kAmaLI, (garama) vastra vagere. athavA zayyA ane saMskAraka ema be vastu na samajatAM zayyA e ja saMstAraka ema eka ja vastu samajavI. apratyupekSita eTale AMkhothI nahi joyeluM. zayyA saMsmArakanA upalakSaNathI pITha vagere vastuo paNa samajI levI. AMkhothI nirIkSaNa karyA vinA saMthAro pAtharavo, saMthArAmAM sUvuM, bIjI paNa pITha Adi koI vastu levI-mUkavI te apratyupekSita zayyAsaMsmAraka aticAra che. (2) duSpapekSita zayyAsaMstAraka- duSpatyupekSita eTale bhaTakatA cittathI joyeluM, arthAt upayoga vinA joyeluM. barobara nirIkSaNa karyA vinA saMthAro pAtharavo vagere dupratyupekSita zayyAsaMsmAraka aticAra che. (3) apramArjita zayyAsaMstAraka- apramArjita eTale vastranA cheDA vagerethI nahi pUjeluM. pUMjyA vinA saMthAro pAtharavo vagere apramArjita zapyAsaMskAraka aticAra che. (4) duSpamArjita zayyAsaMstAraka- duSpamArjita eTale upayoga vinA pUjeluM, barobara na pUjeluM. barobara pUMjyA vinA saMthAro pAtharavo vagere duSpamAjita zayyAsaMsmAraka aticAra che. ahIM sAmAcArI A pramANe che- pauSadhavALo zrAvaka paDilehaNa karyA vinA zayyA, saMthAro ane pauSadhazAlAno upayoga kare nahi, paDilehaNa karyA vinA DAbhaghAsanuM vastra ke zuddha vastra bhUmi upara pAthare nahi. pezAbanI bhUmithI AvIne pharI saMthArAnuM paDilehaNa kare. anyathA aticAra lAge. e pramANe pITha Adi mATe paNa samajavuM. e pramANe uccAra (sthaDila) bhUmi ane pragnavaNa (mAtru) bhUmi viSe paNa samajavuM. ahIM uccAra-prastravaNanA upalakSaNathI thuMka, pasIno, mela Adi viSe paNa samajavuM, arthAt A badhuM barobara nirIkSaNa-pramArjana karIne karavuM joie, anyathA aticAra lAge. (323).
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 294 gAhAtaha ceva ya ujjutto, vihIi iha posahammi vajjijjA / sammaM ca aNaNupAlaNamAhArAIsu savvesu // 324 // [tathaiva ca udyuktaH vidhinA iha pauSadhe varjayet / samyagananupAlanaM ca AhArAdiSu sarveSu // 324 // ] tathaiva ca yathAnantaroditamudyukto vidhinA pravacanoktakriyayA niHprakampena manasA iha pauSadhe pauSadhaviSayaM varjayet kiM samyagananupAlanaM ceti kva AhArAdiSu sarveSu sarvAhArAdiviSayamiti gAthAkSarArthaH / ettha bhAvaNA- kayaposaho athiracitto AhAre tAva savvaM desaM vA ptthei| bIyadivase pAraNagassa vA appaNoTThAe ADhattiM karei, kAravei vA imaM imaM vatti kareha / na vaTTai sarIrasakkAre sarIramuvvaTTei dADhiyAu kese vA romAMi vA siMgArAbhippAeNa saMThavei dAhe vA sarIraM siMcai evaM savvANi sarIravibhUsAkAraNANi pariharai / baMbhacere ihaloie vA paraloie bhoge patthei saMvAhei vA ahavA saddapharisarasarUvagaMdhe vA abhilasai kaiyA baMbhaceraposaho pUrihii caiyAmo baMbhacereNaMti / avvAvAre sAvajjANi vAvArei kayamakayaM vA citei evaM paMcAtiyArasuddho aNupAleyavvotti gAthAdvayabhAvArthaH // 324 // gAthArtha- te ja pramANe udyamI zrAvaka zAstrokta kriyAthI ane niSpakaMpa manathI AhAra pauSadhAdi sarva pauSadhamAM pauSadha saMbaMdhI samyaga ananupAlanano tyAga kare. TIkArtha- (5) samyagu ananupAlana- AhArapauSadha Adi cAra pauSadhanuM zAstrokta vidhi mujaba pAlana na karavuM. ahIM bhAvanA A pramANe chepauSadha lIdhA pachI asthira cittavALo banIne AhAramAM dezathI ke sarvathI AhAranI abhilASA kare, athavA pauSadhanA bIjA divase potAnA pAraNA mATe A vastu banAvuM, te vastu banAvuM ema Adara kare, athavA bIjA pAse A karo, te karo ema Adara karAve. Ama na karavuM joie. zarIra satkAramAM zarIrano satkAra karavAmAM na pravarte. zarIre tela vagere coLe. dADhI, mastaka ane rUMvATAonA vALane sauMdaryanI abhilASAthI vyavasthita rAkhe. dAha thatAM zarIre pANI nAkhe. A pramANe zarIra vibhUSAnAM sarva kAraNono pauSadhamAM tyAga kare. brahmacaryamAM A loka ane paralokanA
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 295 bhoganI mAgaNI kare athavA aMgamardana kare, athavA zabda, rUpa, 2sa, gaMdha ane sparza e pAMca viSayonI abhilASA rAkhe, brahmacarya pauSadha kyAre pUrNa thaze evI AturatA rAkhe, brahmacarya vaDe ame bhogothI vaMcita karAyA e pramANe vicAre. avyApArapauSadhamAM sAvadya kAryo kare, meM amuka anuSThAna karyuM ke nahi e pramANe vicAre, arthAt maiM amuka anuSThAna karyuM ke nahi e yAda na hoya. A pramANe pAMca aticArothI vizuddha pauSadhanuM pAlana karavuM joie. (324) uktaM sAticAraM tRtIyaM zikSApadavratamadhunA caturthamucyatenAyAgayANa annAiyANa taha ceva kappaNijjANaM / desaddhasaddhasakkArakamajuyaM paramabhattIe // 325 // [ nyAyAgatAnAM annAdInAM tathA caiva kalpanIyAnAm / dezakAlazraddhAsatkArakramayuktaM paramabhaktyA // 325 // ] nyAyAgatAnAmiti, nyAyo dvijakSatriyaviTzUdrANAM svavRttyanuSThAnaM / svavRttizca prasiddhaiva prAyo lokaheryA / tenedRzanyAyenAgatAnAM prAptAnAmanenAnyAyAgatAnAM pratiSedhamAha / annAdInAM dravyANAM AdigrahaNAtpAnavastrapAtrauSadhabheSajAdiparigrahaH / anenApi hiraNyAdivyavacchedamAha / kalpanIyAnAmiti udgamAdidoSaparivarjitAnAM / anenAkalpanIyAnAM niSedhamAha / dezakAla zraddhAsatkArakramayuktaM nAnAvrIhikodravakaGgagodhUmAdiniSpattibhAgdezaH / subhikSadurbhikSAdiH kAlaH / vizuddhacittapariNAmaH zraddhA / abhyutthAnAsanadAnavaMdanAdyanuvrajanAdiH satkAraH / pAkasya peyAdiparipATyA pradAnaM kramaH / ebhirdezAdibhiryuktaM samanvitaM / anenApi vipakSavyavacchedamAha / paramayA pradhAnayA bhaktyA ityanena phalaprAptau bhaktikRtamatizayamAheti // 325 // AyANuggahabuddhIr3a saMjayANaM jamittha dANaM tu / eyaM jiNehi bhaNiyaM, gihINa sikkhAvayaM carimaM // 326 // [AtmAnugrahabuddhyA saMyatebhyaH yadatra dAnaM tu / etad jinaiH bhaNitaM gRhiNAM zikSApadaM caramam // 326 // ] AtmAnugrahabuddhyA na punaryatyanugrahabuddhayeti, tathAhi -- AtmaparAnugrahaparA eva yatayaH / saMyatA mUlottaraguNasaMpannAH sAdhavastebhyo dAnamiti / etajjinaistIrthakarairbhaNitaM gRhiNaH zrAvakasya zikSApadamiti zikSApadavrataM caramaM
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 296 atithisaMvibhAgAbhidhAnam / iha bhojanArthaM bhojanakAlopasthAyyatithirucyate / AtmArthaniSpAditAhArasya gRhiNo vratI sAdhurevAtithiH / yata uktaMtithi: parvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA / atithiM taM vijAnIyAccheSamabhyAgataM viduH // tasya saMvibhAgo atithisNvibhaagH| saMvibhAgagrahaNAtpazcAtkarmAdiparihAramAheti / ettha sAmAyArI- sAvageNa posahaM pAraMteNa niyamA sAdhUNamadAuM na pAreyavvaM dAuM pAreyavvaM / annayA puNa aniyamo dAuM vA pArei pArie vA dei tti / tamhA puvvaM sAhUNaM dAuM pacchA pAreyavvaM / kahaM ? jAhe desakAlo tAhe appaNo sarIrassa vibhUsaM kAuM sAhupaDissayaM gaMtuM NimaMtei bhikkhaM geNhaha tti / sAhUNaM kA paDivattI? tAhe anno paDalayaM anno muhaNaMtagaM anno bhAyaNaM paDilehei, mA aMtarAiyadosA ThavaNA doso ya bhavissanti / so jai paDhamAe porisIe NimaMtei atthi NamokkArasahiyAittA to gacchai / aha natthi na gacchai / taM ThaviyavvaM hoi / jai ghaNaM lagejjA tAhe geNhai saMcikkhAvijjai / jo va ugghADAe porasIe pArei pAraNAitto anno vA tassa dijjai sAmaneNaM nAe kahie / pacchA teNa sAvageNa samaM saMghADago vaccai / ego na vaTTai ptttthveuN| sAhU purao sAvago maggao gharaM NeUNa AsaNeNa uvaNimaMtijjai / jai NiviTTho laTThayaM aha Na Nivisati tahA vi viNao payatto / tAhe bhattapANaM dei sayaM ceva, ahavA bhANaM dharei, bhajjA se dei, ahava Thio acchai jahA dinnaM / sAhUvi sAvasesaM davvaM gehai pacchAkammapariharaNaTThA / dAuM vaMdiUNa visajjei / visajjittA annugcchi| pacchA sayaM bhuMjai / jaM ca kira sAhUNa Na dinnaM taM sAvageNa na bhottavvaM / jai puNa sAhU Natthi tAhe desakAlavelAe disAloo kAyavvo / visuddhabhAveNa ciMtiyavvaM sAhuNo jai hotA nAma nitthArio hoto tti vibhAsA // 326 // aticArasahita trIjuM zikSApada vrata kahyuM. have cothuM zikSApada vrata upAya cha gAthArtha- nyAyathI meLavelA ane kalpanIya annAdinuM paramabhaktithI ane AtmAnugraha buddhithI deza-kAla-zraddhA-satkAra-kramapUrvaka saMyatone dAna karavuM ene jinazAsanamAM tIrthakaroe zrAvakanuM chelluM atithisaMvibhAga nAmanuM zikSApadavrata kahyuM che.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 297 TIkArtha- nyAyathI meLavelA- brAhmaNa-kSatriya-vaizya-zUdrono potapotAnI jAtine ucita vyavasAya ( dhaMdho) nyAya che. potapotAnI jAtine ucita vyavasAya kayo che te lokAcaraNathI prAyaH prasiddha che. AnAthI anyAyathI meLavelA annAdinA dAnano niSedha karyo che. kalpanIya=udgama Adi doSothI rahita. AnAthI (kAraNa vinA) akalpanIya dAnano niSedha karyo che. annAdinuM- anna-pAna-vastra-pAtra-auSadha-bheSaja vagere (saMyamamAM sahAyaka bane tevAM) dravyonuM dAna karavuM. AnAthI suvarNa vagerenA dAnano niSedha karyo che. parama bhaktithI-uttama bhaktithI. AnAthI phaLaprAptimAM bhaktithI karAyelI vizeSatA kahI che, arthAt jema jema bhakti vadhAre tema tema phaLa vadhAre maLe. AtmAnugrahabuddhithI- sAdhune ApavAthI mArA upara (karma nirjarAdirUpa) anugraha thAya evI buddhithI ApavuM joIe. paNa sAdhu upara anugraha karavAnI buddhithI na ApavuM joIe. kAraNa ke sAdhuo sva-paranA anugrahamAM tatpara hoya che. deza- vividha cokhA, kodarA, kAMga, ghauM, vagerenI utpattivALo deza. (A dezamAM amuka vastu sulabha che ke durlabha ItyAdi vicAra karIne durlabha vastu adhika pramANamAM ApavI vagere.) kALa- sukALa-dukALa vagere kALa. (duSkALa hoya ane potAne sulabha hoya to sAdhuone adhika pramANamAM vahorAvavuM. kayA kALe kevI vastunI adhika jarUra paDe, vartamAnamAM kaI vastu sulabha che ke durlabha che, ItyAdi vicAra karIne te pramANe dAna karavuM joIe.) zraddhA vizuddha cittapariNAmathI ApavuM. 1. tattvArthAdhigama (a-7 sU.33)nA bhASyamAM sva-paranA anugraha mATe potAnI vastune bIjAne (sAdhuone) ApavI te dAna ema kahyuM che. AthI ahIM sAdhu upara anugraha karavAnI buddhithI na ApavuM joIe eno artha e thAya ke sAdhu upara huM upakAra karuM chuM evI buddhithI na ApavuM joIe. tattvArthAdhigama sUtramAM paranA anugraha mATe eTale parane sahAya-madada thAya e mATe evo artha karavo joie.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 298. satkAra- Ave tyAre UbhA thavuM, besavA mATe Asana ApavuM, vaMdana karavuM, jatA hoya tyAre thoDA mArga sudhI pAchaLa javuM vagere satkAra che. krama- rAba AdinA kramathI rasoI vahorAvavI. (athavA zreSTha vastu pahelA ApavI, pachI sAmAnya vastu ApavI. athavA je dezamAM je krama prasiddha hoya te kramathI ApavI.) saMyataHmUlaguNa-uttaraguNothI yukta sAdhu. atithi saMvibhAga- bhojana mATe bhojanakALe upasthita thanAra atithi kahevAya che. jeNe potAnA mATe AhAra taiyAra karyo che evA gRhasthanA atithi vratadhArI sAdhu ja che. kAraNa ke kahyuM che ke- "laukika tithio, parvo ane utsavo je mahAtmAe choDI dIdhA che, te atithi jANavo. bAkInA abhyAgata jANavA." atithino saMvibhAga te atithisaMvibhAga. ahIM saMvibhAga zabdanA ullekhathI pazcAt karma Adi doSono tyAga karavAnuM kahyuM che. (saMvibhAga zabdamAM saM ane vibhAga ema be zabdo che. saM eTale saMgata, arthAt pazcAtkarma Adi doSo na lAge te rIte, vibhAga eTale potAnI vastuno aMza. pazcAtkarma Adi doSo na lAge te rIte potAnI nirdoSa vastuno aMza Apavo te saMvibhAga.) - ahIM sAmAcArI A pramANe che- zrAvake pauSadhanA pAraNe avazya sAdhuone dAna daIne pAraNuM karavuM joIe. te sivAya (-pauSadhanA pAraNA sivAya) niyama nathI. arthAt pauSadhanA pAraNA sivAya sAdhuone vahorAvIne pratyAkhyAna pAre ke pratyAkhyAna pAryA pachI vahorAve. AthI pauSadhanA pAraNe sAdhuone dAna ApIne ja pAraNuM karavuM joie. teno vidhi evo che ke jo tevo deza-kALa hoya to potAnA zarIrane suMdara vastra, alaMkAra AdithI vibhUSita banAvIne sAdhunA upAzraye jaine "bhikSA levA mATe padhAro." ema nimaMtraNa kare. A vakhate sAdhu mATe evo vidhi che ke eka sAdhu paDalAnuM paDilehaNa kare, eka sAdhu muhapattinuM paDilehaNa kare, eka sAdhu pAtrAnuM paDilehaNa kare. jethI jaladI jaI zakAya. jo jaladI na jAya to zrAvakane pAraNAmAM moDuM thavAthI aMtarAya thAya. athavA sAdhuo pachI Avaze ema vicArIne vahorAvavA koI vastu rAkhe to sthApanA doSa lAge. zrAvaka pahelI porisImAM AmaMtraNa kare to jo navakArazInA pratyAkhyAnavALo koI sAdhu vAparanAra hoya to vahoravA jAya, jo vAparanAra na hoya to na jAya, gRhasthane nA pADe. koI sAdhu
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI ane e mATe te zrAvaka prajJapti * 299 vAparanAra na hoya ane vahoravA jAya to vahoreluM rAkhI mUkavuM paDe. (rAkhI mUkavAthI temAM kIDIo Ave vagere doSono saMbhava che.) paNa jo gRhastha ghaNo Agraha kare to vahoravA jAya ane rAkhI mUke. pachI pAtrapaDilehaNa karavAnI porisI vakhate je pratyAkhyAna pAre tene Ape, athavA sAmAnyathI amuka sAdhune pAraNuM che ema jaNAye chate athavA mAre pAraNuM che ema sAdhue kahyuM chate bIjA koi sAdhune pAraNuM hoya to tene Ape. vahoravA javAno vidhi evo che ke zrAvaka sAthe be sAdhuo jAya. (ekalA javAmAM aneka doSono saMbhava hovAthI) eka sAdhune na mokalavo joIe. rastAmAM sAdhu AgaLa cAle ane zrAvaka pAchaLa cAle. sAdhuone ghare laI jaIne zrAvaka besavA mATe sAdhuone AsananuM nimaMtraNa kare. sAdhuo bese to sAruM, na bese to paNa vinaMti karavAthI vinayano lAbha thAya. pachI AhAra-pANI jAte ja vahorAve, athavA AhAranuM vAsaNa pote pakaDI rAkhe ane patnI vagere bIjA vahorAve. athavA jyAM sudhI vahore tyAM sudhI besI rahe. sAdhuo pazcAtkarma Adi doSo na lAge eTalA mATe vAsaNamAM thoDuM bAkI rahe te rIte vahore. vahorAvyA pachI sAdhuone vaMdana karIne vidAya Ape. pachI thoDAM pagalAM sudhI vaLAvavA temanI pAchaLa jAya. pachI pote bhojana kare. sAdhuone je na vahorAvyuM hoya te vastu zrAvake nahi vAparavI joIe. jo gAmaDA vageremAM sAdhuo na hoya to bhojana vakhate dizA avalokana kare-bAraNA AgaLa UbhA rahIne sAdhuone AvavAnA rastA tarapha jue ane vizuddha bhAvathI vicAre ke jo sAdhuo hota to mAro uddhAra thAta. '(tti vimAsA) Ama ahIM be vikalpa che. (1) sAdhuo hoya to vahorAvIne pAraNuM kare. (2) sAdhuo na hoya to dizAvalokana karIne pAraNuM kare. (325-326) idamapi zikSApadavratamaticArarahitamanupAlanIyamiti etadAhasaccittanikkhivaNayaM, vajje saccittapihaNayaM ceva / kAlAikkamadANaM, paravavaesaM ca macchariyaM // 327 // sacittanikSepaNaM varjayet sacittapidhAnaM caiva / kAlAtikramadAnaM paravyapadezaM mAtsaryaM ca // 327 // 1. upa.mA.gA. 238-239
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazasti . 300 vivarjayet tatra sacittanikSepaNaM sacitteSu vrIhyAdiSu nikSepaNamannAderadeyabuddhyA mAtRsthAnataH // 1 // evaM sacittapidhAnaM sacittena phalAdinA pidhAnaM sthaganamiti samAsaH / bhAvArthaH prAgvat // 2 // kAlAtikrama iti kAlasyAtikramaH kAlAtikramaH, ucito yo bhikSAkAlaH sAdhUnAM tamatikramya ullaGghya bhuMGkte tadA ca kiM tena labdhenApi kAlAtikrAntatvAttasya / uktaM ca kAle dinnassa paheNayassa aggho Na tIrae kAuM / tasseva kAle pariNAmiyassa giNhaMtayA natthi // 3 // paravyapadeza iti Atmavyatirikto yo'nyaH sa parastavyapadeza iti samAsaH / sAdhoH pauSadhopavAsapAraNakAle bhikSAyai samupasthitasya prakaTamannAdi pazyataH zrAvako'bhidhatte parakIyamidamiti nAtmIyamato na dadAmi / kiJcidyAcito vAbhidhatte vidyamAna evAmukasyedamasti tatra gatvA mArgaya tadyUyamiti // 4 // mAtsaryamiti yAcitaH kupyate, sadapi na dadAti / paronnativaimanasyaM ca mAtsaryamiti "tena tAvad dramakeNa yAcitena dattaM, kimahaM tato'pi nyUnaH" iti mAtsaryAddadAti kaSAyakaluSitena vA cittena dadato mAtsaryamiti // 5 // // 327 // A zikSApadavrata paNa niraticAra pALavuM joie. AthI aticArone chgAthArtha- sacitta nikSepa, sacitta pidhAna, kAlAtikramadAna, paravyapadeza ane mAtsaryano tyAga kare. TIkArtha- (1) sacitta nikSepa nahi ApavAnI buddhithI mAyA karIne ja sAdhune ApavA lAyaka vastu sacitta DAMgara Adi upara mUkI devI. (2) sacitta pidhAna nahi ApavAnI buddhithI mAyA karIne ja sAdhune ApavA lAyaka vastune phaLa AdithI DhAMkI devI. (3) kAlAtikrama- bhikSAno samaya vItI gayA pachI ke bhikSA samaya thayA pahelAM nimaMtraNa karavuM. avasara vinA bhojana maLe to paNa tenAthI zo lAbha ? kahyuM che ke- "kAle ApelA miSTAnnanI kiMmata thaI zakatI nathI. te ja miSTAnna anavasare ( dharAI gayA pachI ke bhikSA pUrI thayA gayA pachI) na ."
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 301 (4) 52vyapaheza- // vastu 52nI=Ina cha mema vyapaheza karavo kahevuM te paravyapadeza. pauSadhamAM karelA upavAsanA pAraNe sAdhu bhikSA mATe ghare padhAryA hoya ane anna vagerene pratyakSa jotA hoya tyAre zrAvaka sAdhune kahe ke A vastu bIjAnI che, amArI nathI. AthI huM kaMI Apato nathI. athavA sAdhue koi vastu mAgI hoya ane e vastu hoya to paNa A vastu amukanI che, tame tyAM jaIne mAgo, ema kahevuM e paravyapadeza che. (5) mAtsarya- mAtsarya eTale sahana na karavuM. sAdhu koI vastu mAge to gusso karavo. athavA mAtsarya eTale paranI unnatinI IrSyA karavI. pelA ke sAdhunI mAMgaNIthI ApyuM to zuM huM tenAthI utarato chuM ? ema IrSyAthI sAdhune vahorAvavuM. athavA kaSAyathI kaluSita thayelA yittathA ||5jte. mAtsarya. (327) uktaM ca sAticAraM caturthaM zikSApadavratam / adhunaiSAmaNuvratAdInAM yAni yAvatkathikAni yAni cetvarANi tadetadAhaittha u samaNovAsagadhamme aNuvvayaguNavvayAiM ca / AvakahiyAi sikkhAvayAI puNa ittarAI ti // 328 // [atra tu zramaNopAsakadharme aNuvratAni guNavratAni ca / yAvatkathikAni zikSAvratAni punaritvarANIti // 328 // ] atra punaH zramaNopAsakadharme tuzabdaH punaHzabdArthaH sa cAvadhAraNe atraiva na zAkyAdhupAsakadharme tatra samyaktvAbhAvena aNuvratAdyabhAvAt, upAste ityupAsakaH sevakaH ityarthaH, zramaNAnAmupAsakastasya dharma iti samAsaH / aNuvratAni guNavratAni ceti paJcANuvratAni pratipAditarUpANi trINi guNavratAni uktalakSaNAnyeva yAvatkathikAnIti sakRdgRhItAni yAvajjIvamapi bhAvanIyAni, na tu niyogato yAvajjIvameveti guravo vyAcakSate / praticAturmAsakamapi tadgahaNaM vRddhaparamparAyAtatathAsAmAcAryupalabdheH / zikSApadavratAni punaritvarANi, zikSA abhyAsastasyAH padAni sthAnAni tAnyeva vratAni zikSApadavratAni itvarANIti / tatra pratidivasAnuSTheye sAmAyikadezAvakAzike
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 302 punaH punaruccAryete iti bhAvanA / pauSadhopavAsAtithisaMvibhAgau tu pratiniyatadivasAnuSTheyau na pratidivasAcaraNIyAviti / zrAvakadharme ca pratyAkhyAnabhedAnAM saptacatvAriMzadadhikaM bhaGgazataM bhavati citratvAddezavirateH // 328 // aticArasahita cothuM zikSApada vrata kahyuM. have aNuvrato vageremAM je yAvatkathika che ane itvara che tene kahe che-- gAthArtha-- ahIM zramaNopAsakadharmamAM ja aNuvrato ane guNavrato yAvathika che ane zikSAvrato itvara che. TIkArtha-zramaNopAsakadharmamAM ja-- zramaNonA upAsaka (=sevA karanArA) te zramaNopAsaka, zramaNopAsakomAM ja aNuvrato vage2e hoya che, bauddha sAdhuonA upAsako vageremAM na hoya. kAraNa ke temanAmAM samyaktva na hovAthI aNuvrato vagere na hoya. yAvatkathika-- ekavAra svIkArelA jIvanaparyaMta pALavAnA hoya te yAvatkathika. jyAre svIkAre tyAre jo jIvanaparyaMta sudhI svIkAryA hoya to jIvanaparyaMta pALavA joie. paNa jIvanaparyaMta sudhI ja svIkAravA paDe evo niyama nathI ema guruo kahe che. dareka comAsA sudhI paNa A vratono svIkAra thAya che. kAraNa ke vRddha puruSonI paraMparAthI AvelI tevI sAmAcArI jovAmAM Ave che. paNa zikSAvrato thoDA kALa sudhI hoya che. temAM sAmAyika ane dezAvagAzika dararoja karavAnAM hoya che, ane e benuM pratyAkhyAna vAraMvAra karAya che. pauSadha ane atithi saMvibhAga niyata divase karavAnA hoya che, da22oja nahi. zikSA eTale abhyAsa. zikSAnAM vrato te zikSAvrato, arthAt viratinI zikSA (=abhyAsa) karavA mATenAM vrato te zikSAvrato. (328) pratyAkhyAnanA bhAMgA (gA. 329-331) tadAha , sIyAlaM bhaMgasayaM gihipaccakkhANabheyaparimANaM / taM ca vihiNA imeNaM, bhAveyavvaM payatteNaM // 329 // [ saptacatvAriMzadadhikaM bhaGgazataM gRhipratyAkhyAnabhedaparimANaM / tacca vidhinA anena bhAvayitavyaM prayatnena // 329 // ]
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazasti . 303 saptacatvAriMzadadhikaM zataM gRhipratyAkhyAnabhedAnAM parimANamiyattA tacca vidhinA anena vakSyamANena bhAvayitavyaM prayatnenAvahitacetobhiriti / / 329 / / zrAvaka dharmamAM pratyAkhyAnabhedonA 147 bhAMgA thAya che. kAraNa ke dezaviratinA aneka prakAro che. A ja viSayane kahe che gAthArtha- gRhastha pratyAkhyAnanA bhedonuM parimANa 147 bhAMgA che. tene meM vittavANA ne viyAra. (328) vidhimAhatinni tiyA tinni duyA, tinnikkikkA ya hu~ti jogesu / ti du ekkaM ti du ekkaM, ti du ekkaM ceva karaNAiM // 330 // [trayastrikAH trayo dvikAH traya ekakAzca bhavanti yogeSu / trINi dvayamekaM trINi dvayamekaM trINi dvayamekaM caiva karaNAni // 330 // ] trayastrikAstrayo dvikAstraya ekakAzca bhavanti yogeSu kAyavAg manovyApAralakSaNeSu trINi dvayamekaM 3 caiva karaNAni manovAkkAyalakSaNAnIti padaghaTanA / bhAvArthastu sthApanayA nirdizyate / sA ceyaMyogAH / 3 | 3 | 3 | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 karaNAni | 3 | 2 | 1 | 3 | 2 | 1 | 3 | 2 | 1 kAtra bhAvanA ? na karei na kAravei karataMpi annaM na samaNujANai maNeNaM vAyAe kAeNa eko bheo 1/1 / 1 / iyANiM biio- Na karei na kAravei karaMtaMpi annaM na samaNujANai maNeNaM vAyAe ekko 1/2, maNeNaM kAeNa 2/3, tahA vAyAe kAeNa 3/4, bIo mUlabheo gao / 2 / iyANiM taiyao- Na karei Na karAvei karaMtaM pi annaM na samaNujANai maNeNaM 1/5, vAyAe 2/6, kAeNaM 3/7; / 3 / idAnIM caturthaH- na karei na kAravei maNeNaM vAyAe kAeNaM 1/8, Na karei karataM pi nANujANai 1. One MS. of the original text adds the following gAthA paDhame labbhai ikko sesesu paesu tiya tiya tiya tti / do nava tiya do navagA tiguNiya sIyAlabhaMgasayaM //
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazapti . 304 2/9, Na kAravei karaMtaM pi nANujANai taio 3/10; cauttho mUlabheo / 4 / idAnIM paMcamo, na karei na kAravei maNeNaM vAyAe ekko 1/11, na karei karaMtaM nANujANai 2/12, Na kAravei karaMtaM nANujANai 3/13, ee tinni vi bhaMgA maNeNaM vAyAe laddhA; anne vi tinni maNeNaM kAeNa ya evameva labbhaMti 4/14, 5/15, 6/16; tahA avare vi vAyAe kAraNa ya labbhaMti 7/17, 8/18, 9/19; evameva ete savve nava, paMcamo'pyukto mUlabhedaH / 5 / iyANiM chaTTho, Na karei Na kAravei maNeNaM ekko 1/20, tahA Na karei karaMtaM pi nANujANai maNeNaM 2/21, Na kAravei karaMtaM nANujANai manasaiva tRtIya 3/22; evaM vAyAe 4/23, 5/24, 6/25; kAeNa ya 7/26, 8/27, 9/28; savve nava, ukto SaSTho mUlabhedaH / 6 / idAnIM saptamo'bhidhIyate, Na karei maNeNaM vAyAe kAeNa ya ekko 1/29, evaM Na kAravei maNAIhiM 2/30, karaMtaM NANujANai 3/31; 17 / idAnImaSTamo bhaNyate na karei maNeNa vAyAe ekko 1/32, tahA maNeNa kAeNa ya 2/33, tahA vAyAe kAraNa ya 3/34; evaM na karAvei 4/35, 5/36, 6/37; karaMtaM nANujANai 7/38, 8/39, 9/40; savve vi Nava / 8 / idAnIM navamo bhaNyate na karei maNeNaM 1/41, na kAravei 2/42, karaMtaM nANujANai 3/43, evaM vAyAe vi 4/44, 5/45, 6/46; kAeNa vi 7/47, 8/48, 9/49; savve vi nava navamo mUlabhedaH / 9 / AgataguNanedAnI kriyate // laddhaphalamANameyaM, bhaMgAu bhavaMti auNapannAsaM / tIyANAgayasaMpayaguNiyaM kAleNa hoi imaM // sIyAlaM bhaMgasayaM, kaha kAlatieNa hoi guNaNAu / tIyassa paDikkamaNaM, paccuppannassa saMvaraNam // paccakkhANaM va tahA, hoi ya essassa esa guNaNAo / kAlatieNa ya bhaNiyaM, jiNagaNaharavAyagehiM ca // iti // 330 // vidhine 4 cha gAthArtha-yogonA traNa trika, traNa drika, traNa eka eka tathA karaNanA traNa, me, me, , , , , , me che. mn-vyn-14| 429 // che.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 305 TIkArtha- bhAvArtha sthApanAthI batAvAya che. te sthApanA A che3 | 3 | 3 | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | yoga 3 | 2 | 1 | 3 | 2 | 1 | 3 | 2 | 1 | karaNa | 1 | 3 | 3 | 3 | 9 | 9 | 3 | 9 | 9 | phaLa ahIM bhAvanA A pramANe che- pahelo bhAMgo- mana-vacana-kAyAthI na kare, na karAve ane karatA evA bIjAnI anumodanA na kare. bIjo bhAMgo- na kare-na karAve-na anumode mana-vacanathI pahelo bhAMgo, te pramANe mana-kAyAthI bIjo ane vacana-kAyAthI trIjo. trIjo bhAMgona kare-na karAve-na anumode manathI pahelo, vacanathI bIjo ane kAyAthI trIjo . cotho bhAMgo- mana-vacana-kAyAthI na kare-na karAve pahelo, na kare-na anumode bIjo, na karAve-na anumode trIjo. pAMcamo bhAMgomana-vacanathI na kare-na karAve pahelo, na kare-na anumode bIjo, na karAve-na anumode trIjo. A pramANe mana-vacanathI traNa bhAMgA thAya. e ja pramANe bIjA paNa traNa mana-kAyAthI thAya. e ja pramANe anya paNa traNa vacana-kAyAthI thAya. A pramANe A badhA ya maLIne nava thAya. chaThTho bhAMgo- manathI na kare-na karAve pahelo, manathI na kare-na anumoda bIjo, manathI na karAve-na anumode trIjo. A pramANe vacanathI ane kAyAthI traNa traNa bhAMgA thAya. kula nava thAya. sAtamo bhAMgo- manavacana-kAyAthI na kare pahelo, na karAve bIjo ane na anumode trIjo. AThamo bhAMgo- na kare mana-vacanathI pahelo. na kare mana-kAyAthI bIjo. na kare vacana-kAyAthI trIjo. te rIte na karAve e sthAnanI sAthe traNa ane na anumode e sthAnanI sAthe traNa. Ama kula nava thAya. navamo bhAMgo- manathI na kare pahelo, na karAve bIjo, na anumode trIjo . e pramANe vacanathI traNa ane kAyAthI traNa. kula nava thAya. A pramANe badhA maLIne 49 thAya. AvelA bhAMgAonI have gaNanA karAya che- "mULa nava bhedomAM pratyeka bhedanA bhAMgAone bhegA karatAM 49 bhAMgA thAya. 49 bhAMgAone bhUta-bhaviSya-vartamAna e traNa kALathI guNatAM 147 bhAMgA thAya.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 306 prazna- traNa kALathI zA mATe guNavAmAM Ave che ? uttara- bhUtakALamAM thayela prANAtipAta vagere pApanuM pratikramaNa karavAmAM Ave che, vartamAnamAM tene rokavAmAM Ave che ane bhaviSya mATe tenuM paccakakhANa karavAmAM Ave che. Ama 49 bhAMgA traNa kALanI sAthe saMbaMdhavALA hovAthI temane traNa kALathI guNavAmAM Ave che. A pramANe arihaMtoe, gaNadharoe ane pUrvadharoe kahyuM che." (330) uktabhaGgakAnAmAdyabhaGgasvarUpAbhidhitsayAhana karai na karAvei ya, karaMtamannaM pi nANujANei / maNavayakAyeNikko, evaM sesA vi jANijjA // 331 // [na karoti na kArayati kurvantamanyamapi nAnujAnAti / manovAkkAyaiH ekaH evaM zeSAnapi jAnIyAt // 331 // ] na karoti svayaM na kArayatyanyaiH kurvantamanyamapi svanimittaM svayameva nAnujAnAti kathaM manovAkkAyairmanasA vAcA kAyena cetyevameko vikalpaH, evaM zeSAnapi vyAdIn jAnIyAt yathoktAn prAgiti // 331 // ukta bhAMgAonA pahelA bhAMgAnA svarUpane kahevAnI icchAthI kahe che- gAthArtha- manathI-vacanathI-kAyAthI na kare, na karAve ane karatA evA bIjAnI anumodanA na kare. A pramANe pahelo eka bhAMgo che. e pramANe bAkInA paNa bhAMgAone pUrve je pramANe kahyA che te pramANe jANavA. (331) zrAvakane trividha-trividhathI pratyAkhyAna (gA. 332-338) atrAhana kareIccAitiyaM, gihiNo kaha hoi desavirayassa / bhannai visayassa bahi, paDiseho aNumaIe vi // 332 // [na karoti ityAditrikaM gRhiNaH kathaM bhavati dezaviratasya / bhaNyate viSayAvahiH pratiSedho anumaterapi // 332 // ]
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 307 nakarotItyAditrikaManantaroktaM gRhiNaH zrAvakasya kathaMbhavatidezaviratasya viratAviratasya sAvadhayogeSvanumateravyavacchinnatvAt, naiva bhavatItyabhiprAyaH, evaM codakAbhiprAyamAzaGkaya gururAha- bhaNyate tatra prativacanaM viSayAvahiH pratiSedho'numaterapi, yata AgataM bhANDAdyapi na gRhNAtItyAdAviti // 332 // ahIM (prazna-uttara) kahe chegAthArtha-prazna--dezavirata gRhasthane na karavuM na karAvavuM-na anumodavuM e trika kevI rIte hoya? uttara- viSayanI bahAra anumatino paNa niSedha che. TIkArtha- dezavirata zrAvakane anumodanAno viccheda thato nathI. tethI dezavirata zrAvakane na karavuM-na karAvavuM e bhAMgAthI pratyAkhyAna thaI zake, paNa na karavuM-na karAvavuM-na anumodavuM e bhAMgAthI pratyAkhyAna kevI rIte thaI zake ? arthAt na ja thaI zake. evo praznakArano Azaya che. praznakAranA AvA abhiprAyanI AzaMkA karIne guru uttara Ape cheviSayathI ( kSetrathI) bahAra dezaviratane paNa anumatino niSedha che. viSayathI (=dhArelA kSetrathI) bahArathI Avela upakaraNa vagere paNa na grahaNa kare vageremAM anumatino paNa tyAga thaI zake che. ahIM bhAvArtha A pramANe che- koI zrAvaka mAre hiMdustAnanI bahAra hiMsA na karavI, na karAvavI ane na anumodavI evuM pratyAkhyAna kare to karI zake che. AvuM pratyAkhyAna karyA pachI tenAthI hiMdustAnanI bahAra koI jAtano saMbaMdha na rAkhI zakAya. hiMdustAnanI bahArathI AvelI koI vastuno upayoga na karI zakAya. patrAdi paNa na mokalI zakAya. paNa hiMdustAnamAM anumodanAno tyAga na karI zake. kAraNa ke hiMdustAnanI vastuno upayoga anivArya che. AthI hiMdustAnane AzrayIne hiMsA na karavI-na karAvavI e bhAMgAthI ja pratyAkhyAna karI zake. (332) atraivaM vyavasthite sati keI bhaNaMti gihiNo, tivihaM tiviheNa natthi saMvaraNaM / - taM na jao niddiTuM, pannattIe viseseuM // 333 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 308 [kecana bhaNanti gRhiNaH trividhaM trividhena nAsti saMvaraNam / tanna yato nirdiSTaM prajJaptau viziSya // 333 // ] kecanAhanmatAnusAriNa evApariNatasiddhAntA bhaNanti, kiM gRhiNaH trividhaM na karotItyAdi trividhena manasetyAdinA nAsti saMvaraNaM na vidyate pratyAkhyAnaM, tanna tadetadayuktaM, kimiti yato nirdiSTaM prajJaptau bhagavatyAM vizeSaH (viziSya ?) aviSaye "tivihaM pi" ityAdineti // 333 // A pramANe nizcita thaye chategAthArtha- koI kahe che ke gRhasthane trividha-trividhathI paccakakhANa na hoya. A temanuM kahevuM yukta nathI. kAraNa ke bhagavatI sUtramAM vizeSathI kahevAmAM AvyuM che ke gRhastha potAnA kSetrathI (=bharatakSetranA madhyakhaMDathI) bahAranA kSetranI apekSAe trividha-trividhathI paccakakhANa 3rI za: cha. TIkArtha- koI=jemane siddhAMta pariNamyo nathI evA jinamatanA anuyAyIo ja. trivi5- 42j-na 72va-na anumoj. triviSayI mana-vayana-AyAthI. (333) AhatA kaha nijjuttIe, Numatinisehu tti se savisayammi / sAmanne vAnnattha u, tivihaM tiviheNa ko doso // 334 // [tatkathaM niyuktau anumatiniSedha iti sa svaviSaye / sAmAnye vA anyatra tu trividhaM trividhena ko doSaH // 334 // ] yadyevaM tatkathaM niryuktau pratyAkhyAnasaMjJitAyAM anumatiniSedha iti "duvihaM tiviheNa paDhamau" ityAdivacanena / atrocyate- sa svaviSaye yatrAnumatirasti tatra taniSedhaH sAmAnye vA pratyAkhyAne sa iti, anyatra tu vizeSe svayaMbhUramaNajaladhimatsyAdau trividhaM trividhena kurvataH ko doSo, na kazciditi // 334 // 48 (prana-uttara) 53 cha
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 309 gAthArtha- TIkArtha-- prazna- jo bhagavatI sUtramAM anumatino niSedha karyo nathI to pachI pratyAkhyAna niryuktimAM "tuvid tiviSemAM padama3" ityAdi vacanathI anumatino niSedha kema karyo ? uttara- niryuktimAM svaviSayamAM anumatino niSedha karyo che, arthAt jyAM anumati che (=anumatino saMbhava che) tyAM anumatino niSedha karyo che. athavA sAmAnya pratyAkhyAnamAM niSedha karyo che. svayaMbhUramaNa samudranA mAchalAnuM mAMsa na khAvuM ityAdi vizeSa pratyAkhyAnamAM niSedha karyo nathI. AthI vizeSa pratyAkhyAna trividha-trividhathI kare temAM zo doSa che ? arthAt koi doSa nathI. (334) parihArAntaramAha-- puttAisaMtainimittamittamegArasiM pavannassa / jaMpaMti kei gihiNo, dikkhAbhimuhassa tivihaM pi // 335 // [ putrAdisantatinimittamAtram ekAdazIM prapannasya / jalpanti kecana gRhiNo dIkSAbhimukhasya trividhamapi // 335 // ] putrAdisantatinimittamAtraM pravrajito'sya pitetyevaM vijJAya paribhavanti kecana tatsutamapravrajite tu na / etAvadbhizcAhobhirasau mAnuSIbhavatyeveti tata UrdhvaM guNamupalabhya etannimittaM pravivrajiSurapi kazcitparyantavartinImupAsakapratimAM pratipadyata iti tadAha - ekAdazIM prapannasya zravaNabhUtAbhidhAnAmupAsakapratimAmAzritasya jalpanti kecana gRhiNo dIkSAbhimukhasya trividhamapi pratyAhyAnamiti // 3 // ukta praznanuM bIjI rIte nirAkaraNa kare che-- gAthArtha-- dIkSAbhimukha thayo hovA chatAM putrAdi saMtatinimitte agiyAramI pratimAne svIkAranAra zrAvakane trividha paNa pratyAkhyAna hoya ema koi kahe che. TIkArtha- AnA pitAe dIkSA lIdhI che ema jANIne koi tenA putrano parAbhava kare. paNa dIkSA na lIdhI hoya to parAbhava na kare. AthI pitA vicAre ke ATalA divasothI putra samartha thai ja jAya. Ama vicAryA pachI lAbha joine dIkSA levAnI bhAvanAvALo hovA chatAM putra nimitte dIkSA na le ane zrAvakanI chellI agiyAramI zramaNabhUta nAmanI
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 310 pratimAne svIkAre. A pramANe dIkSAbhimukha thayo hovA chatAM putrAdinA nimitte agiyAramI pratimAne svIkAranArA zrAvakane trividha paNa pratyAkhyAna hoya ema koI kahe che. (335) Aha kahaM puNa maNasA, karaNaM kArAvaNaM aNumaI ya / jaha vaitaNujogehi, karaNAI taha bhave maNasA // 336 // [Aha kathaM punarmanasA karaNaM kAraNaM anumatizca / / yathA vAktanuyogAbhyAM karaNAdayaH tathA bhavet manasA // 336 // ] Aha codakaH kathaM punarmanasA karaNaM kAraNamanumatizcAntApAratvena parairanupalakSyamANatvAdanupapattirityabhiprAyaH / gururAha- yathA vAktanuyogAbhyAM karaNAdayaH karaNakAraNAnumodanAni tathA bhaved manasApIti // 336 // gAthArtha- prazna- manathI karavuM-karAvavuM-anumodana kevI rIte thAya? kAraNa ke mana AMtarika vyApAra rUpa hovAthI bIjAo vaDe jANI zakAtuM na hovAthI manathI karavuM-karAvavuM-anumodana ghaTI zakatuM nathI. uttara- jevI rIte vacanathI ane zarIrathI karavuM-karAvavuM-anumodana thAya che tevI rIte manathI paNa karavuM-karAvavuM-anumodana thAya che. (336) 1. agiyAramI pratimA- astrAthI ke locathI mastaka muMDAvI, rajoharaNa, pAtra vagere sAdhunAM saghaLAM upakaraNo lai, gharamAthI nIkaLIne mAtra manathI nahi, kiMtu kAyAthI paNa samiti-gupti Adi cAritradharmanuM pAlana karato ethI ja sAdhu jevo banelo te sAdhunI jema gAmAdimAM vicare. (35) mamatvabhAvano sarvathA abhAva na hovAthI svajananAM darzana mATe svajananA gAma vageremAM jAya to paNa (svajananA gharomAMthI) sAdhunI jema prAsuka ane eSaNIya AhAra le. premano sarvathA nAza na thayo hovAthI svajananA gAma vageremAM jAya to paNa tene (javA badala) doSa lAgato nathI. svajano snehanA kAraNe aneSaNIya azanAdi AhAra kare ane levAno ati Agraha paNa kare, prAya: svajanone anusaravuM paDe, AthI doSita AhAra levAnI saMbhAvanA che, paNa zramaNabhUta pratibhAdhArI doSita AhAra na le. (36) svajanonA ghare gayA pahelAM jene rAMdhavAnI zarUAta karI dIdhI hoya te bhAta, masuranI dALa vagere sarva prakArano AhAra zramaNabhUta pratimApArIne levA kahyuM, paNa gayA pachI jene rAMdhavAnI zarUAta karI hoya te levo na ja kahyuM, kAraNa ke gRhastho tenA mATe bhAta vagere adhika banAvavAno saMkalpa kare evI saMbhAvanA rahe che. (dazamuM paMcAzaka)
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 311 kathamityAhatayahINattA vayataNukaraNAINa ahavA u maNakaraNaM / sAvajjajogamaNaNaM, pannattaM vIyarAgehiM // 337 // [tadadhInatvAt vAktanukaraNAdInAM athavA tu manaHkaraNaM / sAvadyayogamananaM prajJaptaM vItarAgaiH // 337 // ] tadadhInatvAditi manoyogAdhInatvAt vAktanukaraNAdInAM tena hyAlocya vAcA kAyena vA karoti kArayati cetyAdi abhisaMdhimantareNa prAyastadanupapatteH / prakArAntaraM cAha- athavA manaHkaraNaM kiM sAvadhayogamananaM karomyahaM etaditi sapApavyApAracintanaM prajJaptaM vItarAgairiti // 337 // manathI karavuM-karAvavuM-anumodana kevI rIte ghaTe che te jaNAve che- gAthArtha- TIkArtha- vacanathI ane kAyAthI karavuM vagere manoyogane AdhIna che. pahelAM manathI vicArIne vacana-kAyAthI karavuM-karAvavuM vagere thAya che. phaLanA uddeza vinA prAyaH vAcika-kAyika pravRtti ghaTI zakatI nathI. manathI karavuM-karAvavuM-anumodana kevI rIte thAya te bIjI rIte kahe che- huM A kArya karuM ema pApavALA vyApAranuM ciMtana karavuM e manathI 42j cha. (339) kAravaNaM puNa maNasA, ciMtei kareu esa sAvajjaM / ciMteI ya kae puNa, suTukayaM aNumaI hoi // 338 // [kAravaNaM punarmanasA cintayati karotu eSa sAvadyam / cintayati ca kRte punaH suSThukRtamanumatirbhavati // 338 // ] kAravaNaM punarmanasA cintayati karotu eSa sAvadhaM asAvapi ceGgitajJo'bhiprAyAtpravartata eva, cintayati ca kRte punaH suSThakRtamanumatirbhavati mAnasI abhiprAyajJo vijAnAtyapIti // 338 // ___ yathArtha- 2Irtha- "bhaL (=bhanamA pArela ) pApavANu Arya 43" ema manamAM vicAravuM te manathI karAvavuM che. iMgitane jANanAro e paNa abhiprAya pramANe pravRtti kare ja che. kArya karAye chate sAruM karyuM ema vicAre e mAnasika anumodanA che. A anumodanAne abhiprAyane nArI e 59 // cha. (338)
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 312 nivAsa sAbhAyArI (gA. 336 - 342 ) uktaH pratyAkhyAnavidhiradhunA zrAvakasyaiva nivAsAdiviSayAM sAmAcArIM pratipAdayannAha-- nivasijja tattha saDDo, sAhUNaM jattha hoi saMpAo / ceiyagharAi jattha ya, tayannasAhammiyA ceva // 339 // [ nivasettatra zrAddhaH sAdhUnAM yatra bhavati saMpAtaH / caityagRhANi ca yasmin tadanyasAdharmikAzcaiva // 339 // ] nivasettatra nagarAdau zrAvakaH sAdhUnAM yatra bhavati saMpAtaH saMpatanaM saMpAta : AgamanamityarthaH / caityagRhANi ca yasmiMstadanyA sAdharmikAcaiva zrAvakAdaya iti gAthAsamAsArthaH // 339 // pratyAkhyAnano vidhi kahyo. have zrAvakanI ja nivAsa AdinI sAmAcArIne kahe che-- gAthArtha jyAM sAdhuonuM Agamana thatu hoya, jyAM jinamaMdiro hoya, jyAM bIjA sAdharmiko hoya te nagara vageremAM zrAvaka rahe. (339) adhunA pratidvAraM guNA ucyante / tatra sAdhusaMpAte guNAnAhasAhUNa vaMdaNeNaM, nAsai pAvaM asaMkiyA bhAvA / phAsuyadANe nijjara, uvaggaho nANamAINaM // 340 // [sAdhUnAM vandanena nazyati pApaM azaGkitA bhAvAH / prAsukadAne nirjarA upagraho jJAnAdInAm // 340 // ] sAdhUnAM vandanena karaNabhUtena kiM nazyati pApaM guNeSu bahumAnAttathA azaGkitA bhAvAstatsamIpe zravaNAt prAsukadAne nirjarA kuta: upagraho jJAnAdInAM jJAnAdimanta eva sAdhava iti // 340 // - have dareka dvAramAM guNo kahevAya che. temAM sAdhu AgamanamAM guNone uhe che gAthArtha- TIkArtha- sAdhuone vaMdana karavAthI guNa bahumAna dvArA pApa nAza pAme che. temanI pAse dharmazravaNa karavAthI jIvAdi tattvomAM zaMkA rahetI nathI. temane acitta vastunuM dAna karavAthI nirjarA thAya che. kAraNa
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 313 ke dAnathI sAdhuonA jJAnAdinuM poSaNa thAya che. sAdhuo jJAnAdivALA 4 Doya che. (340) uktAH sAdhusaMpAte guNAH / caityagRhe guNAnAhamicchAdasaNamahaNaM, sammaiMsaNavisuddhiheDaM ca / ciivaMdaNAi vihiNA, panattaM vIyarAgehiM // 341 // [mithyAdarzanamathanaM samyagdarzanavizuddhihetu ca / caityavandanAdi vidhinA prajJaptaM vItarAgaiH // 341 // ] mithyAdarzanamathanaM mithyAdarzanaM viparItapadArthazraddhAnarUpaM mathyate viloDyate yena tattathA / na kevalamapAyanibandhanakadarthanameva kintu kalyANakAraNopakAri cetyAha- samyagdarzanavizuddhihetu ca samyagaviparItaM tattvArthazraddhAnalakSaNaM darzanaM samyagdarzanaM mokSAdisopAnaM tadvizuddhikaraNaM ca kiM taccaityavandanAdi AdizabdAtpUjAdiparigrahaH vidhinA sUtroktena prajJaptaM prarUpitaM vItarAgairarhadbhiH sthAne zubhAdhyavasAyapravRtteretacca caityagRhe sati bhavatIti gAthArthaH // 341 // sAdhunA AgamanamAM guNo kahyA. have jinamaMdiramAM guNone kahe che gAthArtha TIkArtha- arihaMtoe kahyuM che ke vidhipUrvaka karelA caityavaMdana ane jinapUjA Adi mithyAtvano nAza kare che, caityavaMdana Adi mAtra anarthanA kAraNano nAza ja kare che evuM nathI, kiMtu kalyANanuM kAraNa evo upakAra paNa kare che. AthI ahIM kahe che- vidhipUrvaka karelAM caityavaMdana ane jinapUjA Adi samyagdarzananI vizuddhinuM kAraNa che. kAraNa ke yogya sthAne zubha adhyavasAyanI pravRtti thAya che. A badhuM nibhAhara Doya to thAya. (341) uktAzcaityagRhaguNAH / sAmprataM samAnadhArmikaguNAnAhasAhammiyathirakaraNaM, vacchalle sAsaNassa sAro tti / maggasahAyattaNao, tahA aNAso ya dhammAo // 342 // [sArmikasthirIkaraNaM vAtsalye zAsanasya sAra iti / mArgasahAyatvAttathA anAzazca dharmAt // 342 // ] 1. a. sAra Asevito bhavati uktajiNasAsaNassa sAro ityAdi / ba. sArazca seveto bhavatA uttApagAgaNa bhAsaNa saro ityAdi /
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 314 samAnadhArmikasthirIkaraNamiti yadi kazcitkathaJcid dharmAt pracyavate tatastaM sthirIkaroti, mahAMzcAyaM guNaH / tathA vAtsalye kriyamANe zAsanasya sAraiti sAra Asevito bhavati / uktaM ca- "jiNasAsaNassa sAro" ityAdi / sati ca tasmin vAtsalyamiti / tathA tena tenopabRMhaNAdinA prakAreNa samyagdarzanAdilakSaNamArgasahAyatvAdanAzazca bhavati kuto dharmAt tata eveti gAthArthaH // 342 // jinamaMdiranA guNo kahyA. sAdharmikanA (=sAdharmika sAthe rahevAthI thatA) guNone 5 cha gAthArtha TIkArtha jo koI jIva koIka rIte dharmathI bhraSTa thAya to sAdharmika tene sthira kare. A mahAna guNa che. sAdharmika vAtsalya karavAmAM zAsanano sAra sevAyeto (maay|yeso) thAya. yuMcha - "sAya vAtsalya zAsanano sAra che." sAdharmika hoya to sAdharmika vAtsalya karI zakAya. tathA upavRMhaNA AdithI te te rIte samyagdarzanAdirUpa mokSamArgamAM sahAya karavAnA kAraNe dharmathI patita na bane. sAdharmikathI 4 mA bane. (342) hinayA (gA. 383-393) uktAH samAnadhArmikaguNAH / sAmprataM tatra nivasato vidhirucyate / tatrApi ca prAyo bhAvasuptA: zrAvakAH ye prApyApi jinamataM gArhasthyamanupAlayantyato nidrAvabodhadvAreNAha navakAreNa viboho, aNusaraNaM sAvao vayAiMmi / jogo ciivaMdaNamo, paccakkhANaM ca vihipuvvaM // 343 // [navakAreNa vibodhaH anusmaraNaM zrAvakaH vratAdau / yogaH caityavandanaM pratyAkhyAnaM ca vidhipUrvakam // 343 // ] namaskAreNa vibodha iti suptotthitena namaskAraH paThitavyaH / tathAnusmaraNaM kartavyaM zrAvako'hamiti vratAdau viSaye / tato yogaH kAyikAdiH / caityavandanamiti prayatnena caityavandanaM kartavyaM / tato gurvAdInabhivandya pratyAkhyAnaM ca vidhipUrvakaM samyagAkArazuddhaM grAhyamiti // 343 // sAdharmika guNo kahyA. have tyAM rahenArano vidhi kahevAya che. temAM paNa je zrAvako jinazAsanane pAmIne paNa gRhasthapaNAnuM pAlana kare che te zrAvako bhAvathI sUtelA che. AthI nidrAvabodha dvArathI kahe che
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 315 thArtha-TA-sUne (prAta:je.) sal zrAva (sAta-18) navakAra gaNe. ItyArabAda huM zrAvaka chuM, mAre aNuvrato vagere niyamo che, ema vrata AdinuM smaraNa kare. tyArabAda mAtra vagerenI hAjata TALe. tyArabAda prayatnapUrvaka caityavaMdana kare. tyArabAda guru vagerene vaMdana karIne vidhipUrvaka pratyAkhyAna grahaNa kare. vidhipUrvaka=AgArothI sArI rIte. zuddha. (343) gose sayameva imaM, kAuM to ceiyANa pUyAI / sAhusagAse kujjA, paccakkhANaM ahAgahiyaM // 344 // [pratyuSasi svayameva idaM kRtvA tata: caityAnAM pUjAdIni / sAdhusakAze kuryAtpratyAkhyAnaM yathAgRhItam // 344 // ] gose pratyuSasi svayamevedaM kRtvA gRhAdau tatazcaityAnAM pUjAdIni saMmArjanopalepapuSpadhUpAdisaMpAdanAni kuryAttataH sAdhusakAze kuryAtki pratyAkhyAnaM yathAgRhItamiti // 344 // gAthArtha- TIkArtha- prAta:kALe ghara vageremAM A jAte ja karIne pachI pratimAonI pUjA vagere kare, arthAt saMmArjana, vilepana, puSpa, dhUpa Adi pUjA kare. tyAra bAda sAdhu pAse jaIne pahelAM pote je rIte pratyAkhyAna karyuM hoya te rIte pratyAkhyAna grahaNa kare. (344) atra kecidanadhigatasamyagAgamA bruvata iti codakamukhena tadabhiprAyamAhapUyAe kAyavaho, paDikuTTo so a neva pujjANaM / uvagAriNi tti to sA, no kAyavva tti coei // 345 // [pUjAyAM kAyavadhaH, pratikuSTaH sa ca, naiva pUjyAnAM / upakAriNI iti tat sA na kartavyA iti codayati // 345 // ] pUjAyAM bhagavato'pi kila kriyamANAyAM kAyavadho bhavati pRthivyAdhupamardamantareNa tadanupapatteH / pratikuSTaH sa ca kAyavadhaH "savve jIvA na haMtavve"tyAdi vacanAt / kiM ca na ca pUjyAnAmarhatAM taccaityAnAM vA upakAriNI pUjA arhatAM kRtakRtyatvAt taccaityAnAmacetanatvAt / itizabdo yasmAdarthe / yasmAdevaM tatastasmAdeva pUjA na kartavyeti codaka iti // 345 //
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 316 ahIM Agamane sArI rIte nahi jANanArA koi kahe che. ethI ziSyanA mukhathI tenA abhiprAyane kahe che-- gAthArtha-- TIkArtha- bhagavAnanI paNa pUjA karavAmAM jIva hiMsA thAya che. kAraNa ke pRthvIkAya AdinI hiMsA vinA pUjA na thai zake. "sarva jIvo na haNavA joie" ityAdi vacanathI jIvahiMsAno niSedha karyo che. vaLI- pUjA pUjya arihaMtone ke temanI pratimAone upakAra karanArI thatI nathI, arthAt pUjAthI arihaMtone ke temanI pratimAone koi lAbha thato nathI. kAraNa ke arihaMto kRtakRtya che, ane temanI pratimAo jaDa che. AthI bhagavAnanI pUjA na karavI joie. ema ziSya kahe che. (345) atrAha Aha gurU pUyAe, kAyavaho hoi jai vi huM jiNANaM / taha vi taI kAyavvA, parimANavisuddhiheUo // 346 // [Aha guruH pUjAyAM kAyavadhaH bhavatyeva yadyapi jinAnAm / tathApi sA kartavyA pariNAmavizuddhihetutvAt // 346 // ] Aha gururityuktavAnAcAryaH pUjAyAM kriyamANAyAM kAyavadhaH pRthivyAdyupamardo yadyapi bhavatyeva jinAnAM rAgAdijetRNAmityanena tasyAH samyagviSayamAhatathApyasau pUjA kartavyaiva kutaH pariNAmavizuddhihetutvAditi na cAyaM heturasiddha kRti | rU46 // ahIM uttara kahe che-- gAthArtha-- TIkArtha-- ahIM AcArye kahyuM ke, jo ke jinonI pUjA karavAmAM pRthvIkAya AdinI hiMsA thAya ja che, to paNa pUjA pariNAmanI vizuddhino hetu hovAthI pUjA karavI ja joie. jina=rAgAdine jItanArA. ahIM 'jinonI' ema kahIne pUjAno viSaya zubha che ema kahyuM che. (346) pariharati bhaNiyaM ca kUvanAyaM, davvatthavagoyaraM ihaM sutte / niyayAraMbhapavattA, jaM ca gihI teNa kAyavvA // 347 // 1. kAyavaho jai vi hoi u jiNANaM /
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 317 [bhaNitaM ca kUpajJAtaM dravyastavagocaraM iha sUtre / niyatArambhapravRttA yacca gRhiNaH tena kartavyA // 347 // ] bhaNitaM ca pratipAditaM ca kUpajJAtaM kUpodAharaNaM kiM viSayamityAhadravyastavagocaraM dravyastavaviSayaM iha sUtre jinAgame "davvatthae kUvadiThUto" iti vacanAt / tRDapanodArthaM kUpakhanane'dhikatarapipAsAzramAdisaMbhave'pyudbhavati tata eva kAcicchirA yadudakAccheSakAlamapi tRDAdyapagama iti / evaM dravyastavapravRttau satyapi pRthivyAdhupamarde pUjyatvAdbhagavata upAyatvAttatpUjAkaraNasya zraddhAvataH samupajAyate tathAvidhaH zubhaH pariNAmo yato'zeSakarmakSapaNamapIti / upapattyantaramAha- niyatArambhapravRttA yacca gRhiNa ityanavaratameva prAyasteSu teSu paralokapratikUleSvArambheSu pravRttidarzanAt tena kartavyA pUjA, kAyavadhe'pi uktavadupakArasambhavAt, tAvantI velAmadhikatarAdhikaraNAbhAvAditi // 347 // A hetu asiddha nathI ema nirAkaraNa kare che- gAthArtha- TIkArtha- ahIM jinAgamamAM dravyastavamAM kUvAnuM daSTAMta kahyuM che. kAraNa ke "dravyastavamAM kUpanuM dRSTAMta che." evuM vacana che. tRSAne dUra karavA mATe kUvo khodavAmAM pUrva karatAM adhika tRSA thAya, zrama vagere paNa thAya. Ama chatAM kUvAmAMthI ja koI zirA nIkaLe che ke jenA pANIthI te kALe thayela tuSA vagere to dUra thAya ja che, kiMtu bIjA kALe paNa tRSA vagere dUra thAya che. A pramANe dravyastavanI pravRttimAM pRthvIkAya AdinI hiMsA thatI hovA chatAM bhagavAna pUjya hovAthI ane jinapUjA zubha pariNAmano hetu hovAthI zraddhAvALA jIvane pUjAthI tevA prakArano zubha pariNAma thAya che, ke jethI saghaLAM karmono kSaya paNa thAya. bIjI yuktine kahe che- gRhastho satata AraMbhamAM pravRtta hoya che. kAraNa ke paraloka mATe pratikULa hoya tevA te te AraMbhomAM gRhasthonI prAyaH satata ja pravRtti jovAmAM Ave che. tethI jIvahiMsA thavA chatAM pUjA karavI joIe. kema ke pUjAthI hamaNAM kahyuM tema upakArakalAbha thAya che. teTalo samaya adhika adhikaraNano (pApakriyAno) abhAva thAya che. (347) 1. vAkya kliSTa bane e hetuthI rapa zabdano anuvAda karyo nathI.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 318 yaduktaM na ca pUjyAnAmupakAriNItyetatparijihIrSayAhauvagArAbhAvaMmi vi, pujjANaM pUyagassa uvagAro / maMtAisaraNajalaNAisevaNe jaha tahehaM pi // 348 // [upakArAbhAve'pi pUjyAnAM pUjakasya upakAraH / mantrAdismaraNajvalanAdisevane yathA tathehApi // 348 // ] uktanyAyAdupakArAbhAve'pi pUjyAnAmarhadAdInAM pUjakasya pUjAkarturupakAraH / dRSTAntamAha- mantrAdismaraNajvalanAdisevane yatheti tathAhimantre smaryamANe na kazcittasyopakAro'tha ca smarturbhavatyevaM jvalane sevyamAne na kazcittasyopakAro'tha ca tatsevakasya bhavati zItApanodAdidarzanAt / AdizabdAccintAmaNyAdiparigrahaH / tathehApIti yadyapyarhadAdInAM nopakAraH tathApi pUjaka-sya zubhAdhyavasAyAdirbhavati tathopalabdheriti // 348 // pUjAthI pUjyone upakAra thato nathI ema je kahyuM tenuM nirAkaraNa karavAnI icchAthI kahe che gAthArtha- pUjayone upakAra na thavA chatAM pUjakane upakAra thAya che. jevI rIte maMtrAdinA smaraNamAM ane agni AdinA sevanamAM bane che tevI rIte ahIM paNa jANavuM. TIkArtha- pUrve kahyuM te rIte arihaMta Adi pUjayone pUjAthI upakAra-lAbha na thato hovA chatAM pUjA karanArane lAbha thAya che. koI manuSya maMtranuM smaraNa kare to maMtra smaraNathI maMtrane koI lAbha thato nathI, paNa maMtranuM smaraNa karanArane lAbha thAya che tathA agninuM sevana karavAthI agnine koI lAbha thato nathI, paNa sevana karanArane lAbha thAya che. kAraNa ke ThaMDI dUra thavI vagere jovAmAM Ave che. Adi zabdathI ciMtAmaNi Adi vastuo samajavI. te rIte prastutamAM paNa pUjAthI arihaMta Adine lAbha thato nathI, to paNa pUjakane zubha adhyavasAya Adi lAbha thAya che. kAraNa ke te pramANe jovAmAM Ave che. (348) kiM cadehAinimittaM pi hu, je kAyavahaMmi taha payada'ti / jiNapUyAkAyavahaMmi tesiM paDisehaNaM moho // 349 //
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 319 [ dehAdinimittamapi ye khalu kAyavadhe tathA pravartante / jinapUjAkAyavadhe teSAM pratiSedhanaM mohaH // 349 // ] dehAdinimittamapyasArazarIrahetorapItrtyarthaH ye kAyavadhe pRthivyAdyupamarde tathA pravartante tatheti jhaTiti kRtvA jinapUjAkAyavadhe teSAM pratiSedhanaM moho ajJAnaM / na hi tato bhagavatpUjA na zobhaneti // 349 // vaNI gAthArtha-- TIkArtha- asAra zarIra Adi mATe paNa jeo jhaDapathI jIvahiMsAmAM pravarte che, temano jinapUjAmAM thanArI jIvahiMsAmAM pratiSedha moha=ajJAna che. temanA niSedhathI jinapUjA sArI nathI evuM nathI, arthAt temanA niSedhathI jinapUjA akartavyarUpa banI jatI nathI. (349) nigamayannAha suttabhaNieNa vihiNA, gihiNA nivvANamicchamANeNa / loguttamANa pUyA, niccaM ciya hoi kAyavvA // 350 // [ sUtrabhaNitena vidhinA gRhiNA nirvANamicchatA / lokottamAnAM pUjA nityameva bhavati kartavyA // 350 // ] sUtrabhaNitenAgamoktena vidhinA yatanAlakSaNena gRhiNA zrAvakena nirvANamicchatA mokSamabhilaSatA lokottamAnAmarhadAdInAM pUjA abhyarthanAdirUpA nityameva bhavati kartavyA / tatazca na yuktaH pratiSedha iti // 350 // upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che-- gAthArtha TIkArtha-- mokSane icchatA zrAvake AgamamAM kahelI yatanArUpa vidhithI arihaMtonI satkAra Adi rUpa pUjA nitya ja karavI joie. tethI jinapUjAno pratiSedha karavo e yukta nathI. (350) avasitamAnuSaGgikaM / sAmprataM yaduktaM sAdhusakAze kuryAtpratyAkhyAnaM yathAgRhItamityatra tatkaraNe guNamAha gurusakkhio u dhammo, saMpunnavihI kayAi ya viseso / titthayarANa ya ANA, sAhusamIvaMmi vosirau // 351 // 1. zarIrArthamapi
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prApti 0 320 [gurusAkSika eva dharmaH saMpUrNavidhiH kadAcicca vizeSaH / tIrthakarANAM ca AjJA sAdhusamIpe vyutsRjataH // 351 // ] gurusAkSika eva dharma ityataH svayaM gRhItamapi tatsakAze grAhyamiti / tathA saMpUrNavidhiritthameva bhavatItyabhiprAyaH / kadAcicca vizeSaH prAgapratyAkhyAtamapi kiJcitsAdhusakAze saMvege pratyAkhyAtIti / tIrthakarANAM cAjJA saMpAditA bhavatItyete guNAH sAdhusamIpe vyutsRjataH pratyAkhyAnaM kurvata iti // 351 // AnuSaMgika varNana pUrNa thayuM. have pUrve (344mI gAthAmAM) "sAdhunI pAse jaIne pahelAM pote je rIte pratyAkhyAna karyuM hoya te rIte pratyAkhyAna grahaNa kare" ema je kahyuM hatuM te karavAmAM thatA lAbhane kahe che gAthArtha sAdhunI pAse pratyAkhyAna karanArane (1) guru sAkSika ja dharma cha, (2) vipi saMpU thAya, (3) cyA vizeSa thAya, (4) tIrthakaronI AjJAnuM pAlana thAya. TIkArtha- (1) dharma gurunI sAkSIe ja svIkAravAno che. AthI jAte lIdheluM paNa pratyAkhyAna gurunI pAse grahaNa karavuM joIe. (2) jAte lIdheluM pratyAkhyAna gurunI pAse levAthI ja vidhi saMpUrNa thAya che. (3) gurunI pAse paccakakhANa karavAmAM koIka vAra saMvega thatAM pUrve nahi lIdheluM paNa pratyAkhyAna kare. (4) gurunI pAse pratyAkhyAna levAthI tIrthakaronI AjJAnuM pAlana thAya. gurunI pAse pratyAkhyAna karanArane A dAmo thAya che. (351) sAmAcArIzeSamAhasuNiNa tao dhammaM, ahAvihAraM ca pucchiumisINaM / kAUNa ya karaNijjaM, bhAvammi tahA sasattIe // 352 // [zrutvA tato dharmaM yathAvihAraM ca pRSTvA RSINAm / kRtvA ca karaNIyaM bhAve tathA svazaktyA // 352 // ] zrutvA tato dharmaM kSAntyAdilakSaNaM sAdhusakAze iti gamyate / yathAvihAraM ca tathAvidhaceSTArUpaM pRSTvA RSINAM saMbandhinaM / kRtvA ca karaNIyaM RSINAmeva saMbandhi bhAva ityastitAyAM karaNIyasya svazaktyA svavibhavAdyaucityeneti // 352 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti , 321 bAkInI sAmAcArIne kahe che- gAthArtha- TIkArtha-ipachI sAdhunI pAse kSamAdirUpa dharmanuM zravaNa kare. pachI sAdhuonI tevA prakAranI ceSTArUpa saMyamacaryAne pUche, arthAt saMyamanuM pAlana barobara thAya che ke nahi? koI kAma che? koI vastunI jarUriyAta che ? ItyAdi pUche. pUchyA pachI jo sAdhuonuM koI kAma karavAnuM hoya to svazakti pramANe kare. (upara) tatto aNiMdiyaM khalu, kAUNa jahociyaM aNuTThANaM / bhuttUNa jahA vihiNA, paccakkhANaM ca kAUNa // 353 // [tataH anindyaM khalu kRtvA yathocitamanuSThAnam / / bhuktvA yathAvidhinA pratyAkhyAnaM ca kRtvA // 353 // ] tatastadanantaramanindyaM khalu ihalokaparalokAnindyameva kRtvA yathocitamanuSThAnaM yathA vANijyAdi tathA bhuktvA yathAvidhinA atithisaMvibhAgasaMpAdanAdinA pratyAkhyAnaM ca kRtvA tadanantarameva punarbhoge'pi grnthisahitAvI i rUbarU II gAthArtha- TIkArca-chapachI (dhanopArjana karavA mATe) A lokanI ane paralokanI apekSAe je anidya hoya te ja yathocita vepAra AdimAM pravRtti kare pachI atithisaMvibhAga karavo Adi vidhipUrvaka bhojana kare. pachI turata ja pratyAkhyAna kare. kadAca pharI bhojana karavuM hoya to paNa graMthasahita Adi paccakakhANa kare. (ahIM "paNa" zabdathI TIkAkAra ema kahevA mAge che ke pharIvAra khAvuM-pIvuM hoya tethI tivihAra-covihAra paccakakhANa na thaI zake to gaMThi sahita vagere paNa paccakakhANa avazya karavuM, paccakhANa vinA na rahevuM.) (353) sevijja tao sAhU, karijja pUyaM ca vIyarAgANaM / / ciivaMdaNa sagihAgama, pairikrami ya tuyaTTijjA // 354 // 1. svavikhavArityena - potAnA vaibhavane ucita hoya te rIte kare. AnAthI potAnI dhananI zakti pramANe karavAnuM kahyuM. Adi zabdathI potAnI buddhi potAnA saMyogo, potAnuM zarIrabaLa vagere samajavuM. 2. kapaDAmAM gAMTha bAMdhIne huM A gAMTha choDuM nahi tyAM sudhI kaMI paNa mukhamAM nAkhavuM nahiHkhAvuM-pIvuM nahi evA niyamane gaMThisahita kahevAmAM Ave che.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 322 [seveta tataH sAdhUn kuryAtpUjAM ca vItarAgANAm / caityavanadanaM svagRhAgamanaM tathA ekAnte tvagvartanam // 354 // ] seveta tataH sAdhun paryupAsanavidhinA kuryAt pUjAM ca vItarAgANAM svavibhavaucityena tatazcetyavandanaM kuryAt tataH svagRhAgamanaM tathaikAnte tu tvagvartanaM kuryAtsvapediti // 354 // thArtha-artha-(c)pachI sevAnI viSiyI sAdhusonI sevA 73. 10) pachI svavaibhavane ucita hoya te rIte jinapUjA kare pachI caityavaMdana kare.1pachI potAnA ghare AvIne ekAMtamAM zayana kare. (354) kathamityAhaussaggabaMbhayArI, parimANakaDo u niyamao ceva / sariUNa vIyarAge, suttavibuddho viciMtijjA // 355 // [utsargataH brahmacArI kRtaparimANastu niyamAdeva ca / / smRtvA vItarAgAn suptavibuddhaH vicintayet // 355 // ] utsargataH prathamakalpena brahmacArI AsevanaM prati kRtaparimANastu niyamAdeva AsevanaparimANAkaraNe mahAmohadoSAt tathA smRtvA vItarAgAn suptavibuddhaH san vicintayed vakSyamANamiti // 355 // kevI rIte zayana kare te kahe che- gAthArtha- TIkArtha- utsargathI brahmacaryanuM pAlana kare. brahmacaryanuM pAlana na karI zake to avazya abrahmasevananuM parimANa kare. kAraNa ke abrahmasevananuM parimANa na karavAmAM mahAmoharUpa doSa thAya. tathA nidrAmAMthI jAgelo zrAvaka arihaMtonuM smaraNa karIne have kahevAze te prabhArI ziMtana 33. (355) bhUesu jaMgamattaM, tesu vi paMceMdiyattamukkosaM / tesu vi a mANusattaM, maNuyatte Ario deso // 356 // [bhUteSu jaGgamatvaM teSvapi paJcendriyatvamutkRSTam / teSvapi ca mAnuSatvaM manujatve Aryo dezaH // 356 // ] bhUteSu prANiSu jaGgamatvaM dvIndriyAditvaM teSvapi paJcendriyatvamutkRSTaM pradhAnaM teSvapi paJcendriyeSu mAnuSatvamutkRSTamiti vartate manujatve Aryo deza utkRSTa iti // 356 //
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti , 323 dese kulaM pahANaM, kule pahANe ya jAi ukkosA / tIivi rUvasamiddhI, rUve ya balaM pahANayaraM // 357 // [deze kulaM pradhAnaM kule pradhAne ca jAtiruitkRSTA / tasyAmapi rUpasamRddhiH rUpe ca balaM pradhAnataram // 357 // ] deze Arye kulaM pradhAnaM ugrAdi, kule pradhAne ca jAtirutkRSTA mAtRsamutthA tasyAmapi jAtau rUpasamRddhirutkRSTA sakalAGganiSpattirityarthaH rUpe ca sati balaM pradhAnataraM sAmarthyamiti // 357 // hoi bale vi ya jIyaM, jIe vi pahANayaM tu vinANaM / vinnANe sammattaM, sammatte sIlasaMpattI // 358 // [bhavati bale'pi ca jIvitaM jIvite'pi pradhAnakaM tu vijJAnam / vijJAne'pi samyaktvaM samyaktve zIlasaMpattiH // 358 // ] bhavati bale'pi ca jIvitaM pradhAnataramiti yogaH, jIvite'pi ca pradhAnataraM vijJAnaM vijJAne samyaktvaM kriyA pUrvavat samyaktve zIlasaMprAptiH pradhAnatareti // 358 // sIle khAiyabhAvo, khAiyabhAve ya kevalaM nANaM / kevalie paDipunne, patte paramakkhare mukkho // 359 // [zIle kSAyikabhAvo kSAyikabhAve ca kevalajJAnam / kaivalye pratipUrNe prApte paramAkSare mokSaH // 359 // ] zIle kSAyikabhAvaH pradhAnaH kSAyikabhAve ca kevalajJAnaM, pratipakSayojanA sarvatra kAryeti kaivalye pratipUrNe prApte paramAkSare mokSa iti // 359 // na ya saMsArammi suhaM, jAijarAmaraNadukkhagahiyassa / jIvassa atthi jamhA, tamhA mukkho uvAdeo // 360 // na ca saMsAre sukhaM jAtijarAmaNaduHkhagRhItasya / jIvasyAsti yasmAdevaM tasmAnmokSa upAdeyaH // 360 // kiMviziSTa ityAhajaccAidosarahio, avvAbAhasuhasaMgao ittha / tassAhaNasAmaggI, pattA ya mae bahU inhiM // 361 // jAtyAdidoSarahito'vyAbAdhasukhasaMgato'tra (saMsAre) tatsAdhanasAmagrI prAptA ca mayA bahvIdAnIm // 361 //
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 324 tA ittha jaM na pattaM, tayatthamevujjamaM karemitti / vibuhajaNanidieNaM, kiM saMsArANubaMdheNaM // 362 // tadatra (sAmagryAM) yanna prAptaM tadarthamevodyamaM karomIti / vibudhajananinditena kiM saMsArAnubandhena // 362 // iti nigadasiddho gAthAtrayArthaH / gAthArtha- TIkArtha- jIvomAM trAsapaNuM (=beiMdriyAdipaNuM) zreSTha che. trAsapaNAmAM paMceMdriyapaNuM zreSTha che. paMceMdriyomAM manuSyapaNuM zreSTha che. manuSyapaNAmAM Aryadeza zreSTha che. (356) Arya dezamAM ugrakuLa vagere AryakuLa zreSTha che. zreSTha kuLamAM jAti zreSTha che. jAti mAtAthI utpanna thayelI hoya che. arthAt mAtAno vaMza te jAti. jAtimAM paNa sarva aMgonI paripUrNatArUpa rUpa samRddhi zreSTha che. rUpamAM baLa zreSTha che. (357) baLamAM paNa jIvita (dIrdhAyu) zreSTha che. jIvitamAM paNa vijJAna (=viziSTa buddhi) zreSTha che. vijJAnamAM samyakatva zreSTha che. samyakRtvamAM zIlanI (=cAritranI) prApti zreSTha che. (358) zIlamAM kSAyikabhAva zreSTha che. kSAyikabhAvamAM kevalajJAna zreSTha che. utkRSTa jJAnarUpa saMpUrNa kevalajJAnanI prApti thatAM mokSa thAya che. (vipakSayonanA sarvatra =) A viSayane UlaTa rIte paNa vicAravo. jema ke kSAyikabhAva vinAnuM zIla, zIla vinAnuM samyaktva, samyakatva vinAnuM vijJAna, ema uttara-uttaranA abhAve pUrva-pUrva bhAvo niSphaLa ke UlaTA hAnikAraka paNa bane. (359) janma-jarA-maraNa-duHkhathI grahaNa karAyelA jIvane saMsAramAM sukha nathI. mATe mokSa meLavavA yogya che. (360) mokSa kevo che te kahe che- mokSa janmAdi doSathI rahita che, ane duHkharahita sukhathI yukta che. manuSyabhavamAM meM hamaNAM mokSane sAdhavAnI sAmagrI ghaNI prApta karI che. (361) tethI ahIM je prApta thayuM nathI tenA mATe ja udyama karuM. vicakSaNa janathI niMdAyelI saMsAranI paraMparAthI zuM? (36 2) itthaM cintanaphalamAhavairaggaM kammakkhaya visuddhanANaM ca caraNapariNAmo / thirayA Au ya bohI, iya ciMtAe guNA hu~ti // 363 // [vairAgyaM karmakSayaH vizuddhajJAnaM ca caraNapariNAmaH / sthiratA AyuH ca bodhiH itthaM cintAyAM guNA bhavanti // 363 // ]
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 325 itthaM cintayato vairAgyaM bhavatyanubhavasiddhamevaitat / tathA karmakSayaH tattvacintanena pratipakSatvAt / vizuddhajJAnaM ca nibandhanahAneH / caraNapariNAmaH prazastAdhyavasAyatvAt / sthiratA dharme pratipakSAsAradarzanAt / Ayuriti kadAcitparabhavAyuSkabandhastatastacchubhatvAtsarvaM kalyANaM bodhiritthaM tattvabhAvanAbhyAsAdevaM cintAyAM kriyamANAyAM guNA bhavantyevaM cintayA veti // 363 // A pramANe ciMtana karavAthI thatA phaLane kahe chegAthArtha- A pramANe ciMtana karavAmAM vairAgya, karmakSaya, vizuddhajJAna, cAritrapariNAma, sthiratA, AyuSya ane bodhi A guNo thAya che. TIkArtha- vairAgya- A pramANe vicAranArane vairAgya thAya. A anubhavasiddha ja che. karmakSaya- tattvaciMtanathI karmakSaya thAya. kAraNa ke tattvaciMtana karmabaMdhanuM virodhI che. vizuddhajJAna- tattvaciMtanathI vizuddhajJAna thAya che. kAraNa ke azuddhajJAnanA kAraNanI hAni=kSaya thAya che. cAritra pariNAmaetattvaciMtanathI cAritrano pariNAma pragaTe.kAraNa ke tattvaciMtana prazasta adhyavasAyarUpa che. sthiratA- tattvaciMtanathI dharmamAM sthiratA thAya. kAraNa ke tattvaciMtanathI adharmanI=pApanI asAratA dekhAya che. AyuSya- tattvaciMtana karatAM jo parabhavanuM AyuSya baMdhAya to zubha AyuSya baMdhAya, ane ethI saghaLuM sAruM thAya. bodhi- A pramANe tattvabhAvanAnA abhyAsathI bodhinI (=samyagdarzananI) prApti thAya. (363) gosammi puvvabhaNio, navakAreNaM vibohamAIo / ittha vihI gamaNammiya, samAsao saMpavakkhAmi // 364 // [gose (pratyuSasi) pUrvabhaNito namaskAreNa vibodhAdiH / tra vidhi: (ti) mane 2 samAnataH saMpravakSyAmi | rU64 //] gAthArtha- ahIM (A graMthamAM pUrve) prAtaHkALe jAgelo zrAvaka namaskAra mahAmaMtra gaNe vagere (jAge tyArathI AraMbhI suve tyAM sudhIno) vidhi kahyo. (eka sthaLethI bIjA sthaLe) javAnA vidhine saMkSepathI kahIza. (364)
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 326 zrAvakapravAsanI ane sAdhuvihAranI vizeSa sAmAcArI (gA. 365-305) vidhimiti-- ahigaraNakhAmaNaM khalu, ceiyasAhUNa vaMdaNaM ceva / saMdesammi vibhAsA, jaigihiguNadosavikkhAe // 365 // [ adhikaraNakSAmaNaM khalu caityasAdhUnAM vandanameva ca / saMdeze vibhASA yatigRhiguNadoSApekSayA // 365 // ] adhikaraNakSAmaNaM khalu mAbhUttatra maraNAdau vairAnubandha iti / tathA caityasAdhUnAmeva ca vandanaM niyamataH kuryAt guNadarzanAt / saMdeze vibhASA yatigRhiguNadoSApekSayeti yateH saMdezako nIyate na sAvadyo gRhasthasya iti // 361 // javAnA vidhine kahe che-- gAthArtha- TIkArtha- (sAdhu vihAra karIne ane zrAvaka yAtrA vagere mATe bIjA sthaLe jAya tyAre) adhikaraNanI (=koinI sAthe kalaha vagere thayuM hoya tenI) kSamApanA kare. jethI tyAM maraNa vage2e thai jAya to vairano anubaMdha na thAya tathA jinamaMdiromAM ane sAdhuone avazya vaMdana kare. kAraNa ke temAM lAbha dekhAya che. bIjAno saMdezo lai javAmAM sAdhu ane gRhasthane AzrayIne thatA guNa-doSanI apekSAe vikalpa che. te A pramANe- sAdhuno saMdezo lai javAya. gRhasthano pApavALo saMdezo na lai javAya. ahIM bhAvArtha A che-- sAdhuo eka sthaLethI bIjA sthaLe jAya tyAre sAdhuono saMdezo lai jAya. gRhastha eka sthaLethI bIjA sthaLe jAya tyAre sAdhuno saMdezo lai jAya. paNa gRhasthano saMdezo lai javAno hoya to dharmasaMbaMdhI saMdezo lai jAya, paNa pApavALo saMdezo na lai jAya. (365) caityasAdhUnAM vandanaM ceti yaduktaM tadvisphArayati sAhUNa sAvagANa ya, sAmAyArI vihArakAlaMmi / jatthathi ceiyAI, vaMdAvaMtI tarhi saMghaM // 366 // [sAdhUnAM zrAvakAnAM ca sAmAcArI viharaNakAle / yaMtra santi caityAni vanti tatra saMdham // 366 I]
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 327 sAdhUnAM zrAvakANAM coktazabdArthAnAM (2), sAmAcArI vyavasthA kadA viharaNakAle viharaNasamaye kiMviziSTetyAha- yatra sthAne santi caityAni vandayanti tatra sadhaM caturvidhamapi praNidhAnaM kRtvA svayameva vandata iti // 366 // paDhamaM tao ya pacchA, vaMdaMti sayaM siyA Na vela tti / paDhamaM ciya paNihANaM, karaMti saMghami uvauttA // 367 // [prathamaM tatazca pazcAt vandante svayaM syAnna velA iti / prathamameva praNidhAnaM kurvanti sadhe upayuktAH // 367 // ] prathamamiti pUrvameva saGgha vandayanti tataH pacchAtsaGghavandanottarakAlaM vandante svayamAtmanA Atmanimittamiti syAnna veleti stenAdibhayasArthagamanAdau tatrApi prathamameva vandane praNidhAnaM kurvanti saGghaviSayamupayuktAH sacaM pratyetadvandanaM saGgho'yaM vandata iti // 367 // pacchA kayapaNihANA, viharaMtA sAhumAi daTTaNa / jaMpaMti amugaThANe, deve vaMdAviyA tubbhe // 368 // [pazcAt kRtapraNidhAnA viharantaH sAdhvAdIndRSTvA / / jalpanti amukasthAne devAn vanditA yUyam // 368 // ] pazcAt taduttarakAlaM kRtapraNidhAnAH santastadarthasya saMpAditatvAd viharantaH santaH sAdhvAdIn dRSTvA sAdhuM sAdhvIM zrAvakaM zrAvikAM vA jalpanti vyaktaM ca bhaNanti kiM amukasthAne mathurAdau devAnvanditA yUyamiti // 368 // te vi ya kayaMjaliuDA, saddhAsaMvegapulaiyasarIrA / avaNAmiuttamaMgA, taM bahu mannaMti suhajhANA // 369 // [te'pi ca kRtAJjalipuTAH zraddhAsaMvegapulakitazarIrAH / avanAmitottamAGgAH tad bahu manyante zubhadhyAnAH // 369 // ] te'pi ca sAdhvAdayaH kRtAJjalipuTA racitakarapuTAJjalayaH zraddhAsaMvegapulakitazarIrAH zraddhApradhAnasaMvegato romAJcitavapuSo 'vanAmitottamAGgAH santastadvandanaM bahu manyante zubhadhyAnAH prazastAdhyavasAyA iti // 369 // ubhayoH phalamAhatesiM paNihANAo, iyaresi pi ya subhAu jhANAo / punnaM jiNehiM bhaNiyaM, no saMkamau tti te merA // 370 //
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 328 [teSAM praNidhAnAt itareSAmapi ca zubhAddhyAnAt / puNyaM jinaiNitaM na saMkramataH iti ato maryAdA // 370 // ] teSAmAdyAnAM vandananivedakAnAM praNidhAnAt tathAvidhakuzalacittAd itareSAmapi ca vandyamAnAnAM zubhadhyAnAt tacchravaNapravRttyA puNyaM jinairbhaNitaM arhadbhiruktaM na ca saMkramata iti na nivedakapuNyaM nivedyasaMkrameNa yatazcaivamato maryAdeyamavazyaM kAryeti // 370 // jinamaMdiromAM ane sAdhuone avazya vaMdana kare ema je kahyuM tene vistAre che gAthArtha- TIkArtha- sAdhuonI ane zrAvakonI vihAra karatI vakhate A sAmAcArI che ke je sthAne jinamaMdiro=jinapratimAo hoya tyAM cAre ya prakAranA saMghane vaMdAve, arthAt cAre prakAranA saMghanuM praNidhAna karIne jAte ja vaMdana kare. (huM A vaMdana cAra prakAranA saMghavatI karuM chuM ema manamAM bolIne pote vaMdana kare.) (366) pahelAM saMghane vaMdAve pachI svanimitte vaMdana kare. have jo cora vagereno bhaya hoya, sArtha jaladI AgaLa jato hoya vagere kAraNathI vadhAre samaya na hoya to pahelAM ja saMghanA upayogavALA thayA chatAM praNidhAna kare, arthAt A saMghavatI vaMdana che athavA A saMgha vaMdana kare che ema manamAM bolIne saMghane vaMdAve. (366mI gAthAmAM saMghane vaMdAvIne pote vaMdana kare ema kahyuM che.A gAthAmAM jo samaya vadhAre na hoya ane ethI saMghane vaMdAvavuM ane pote vaMdana karavuM e bemAMthI eka ja thaI zake tema hoya to zuM karavuM ? enA javAbamAM ahIM kahyuM ke saMghane vaMdAve, arthAt saMghavatI vaMdana kare.) (367) jemaNe praNidhAna karyuM che=jemaNe praNidhAnanuM kArya je saMghavaMdana, te saMghavaMdana jemaNe karyuM che evA teo, vihAra karatAM karatAM sAdhu-sAdhvIzrAvaka-zrAvikAone joIne spaSTa kahe ke, mathurA nagarI vagere amuka sthaLe tame devone vaMdana karAvAyA cho, arthAt amoe tamArA vatI devone vaMdana karyuM che. (368) te sAdhu vagere paNa be hAtha joDI mastake aMjali karIne, mastakane namAvIne, zraddhAnI pradhAnatAvALA saMvegathI romAMcita zarIravALA banIne ane zubha adhyavasAyavALA banIne te vaMdananuM bahumAna kare, arthAt pote paNa vaMdana kare. (369) vaMdana jaNAvanArAone tevA 1. A artha 372mI gAthAnA AdhAre siddha thAya che.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 329 prakAranuM kuzalacitta thavAthI ane jemane vaMdana jaNAvAI rahyuM che temane vaMdana zravaNarUpa pravRttithI zubhadhyAna thavAthI puNya thAya ema jinoe kahyuM che. (TUMkamAM- vaMdana jaNAvanArA ane vaMdana sAMbhaLanArA e baMnene puSya thAya che.) vaNI- nivena (=49||vn||mon|) puNyanuM nivedyamAM (=jemane jaNAvavAmAM Ave che temanAmAM) saMkramaNa thatuM nathI. mAthI mA bhayahi avazya pANavI koma. (390) viparyaye doSamAhaje puNa'kayapaNihANA, vaMdittA neva vA niveyaMti / paccakkhamusAvAI, pAvA hu jiNehiM te bhaNiyA // 371 // [ye punarakRtapraNidhAnA vanditvA naiva vA nivedayanti / pratyakSamRSAvAdinaH pApA eva jinaiH te bhaNitAH // 371 // ] ye punaranAbhogAdito akRtapraNidhAnA vanditvA naiva vA vanditvA nivedayanti amukasthAne devAnvanditA yUyamiti pratyakSa mRSAvAdino'kRtanivedanAtpApA eva jinaiste bhaNitA mRSAvAditvAdeveti // 371 // je vi ya kayaMjaliuDA, saddhAsaMvegapulaiyasarIrA / bahu manaMti na samma, vaMdaNagaM te vi pAva tti // 372 // [ye'pi ca kRtAJjalipuTAH zraddhAsaMvegapulakitazarIrAH / bahu manyante na samyagvandanakaM te'pi pApA iti // 372 // ] ye'pi ca sAdhvAdayo nivedite sati kRtAJjalipuTAH zraddhAsaMvegapulakitazarIrA iti pUrvavanna bahu manyante na samyak vandanakaM kurvanti te'pi pApA guNavati sthAne'vajJAkaraNAditi // 372 // viparItama (=bhAha na pANavAmai) hoSane 4 cha gAthArtha TIkArtha- jeo anAbhoga AdithI saMghanuM praNidhAna karIne saMghavatI vaMdana karatA nathI, athavA vaMdana karIne amArAthI amuka sthaLe tame devone vaMdAvAyA cho=amoe tamArA vatI devone vaMdana karyuM che ema jaNAvatA nathI, teone jinoe pratyakSa mRSAvAdI ane pApI kahyAM che. saMghavatI vaMdana na karavAthI ke na jaNAvavAthI pratyakSa mRSAvAdI che 1. mAM 'vandyamAnAnAM' me sthaNe 'nivedyamAnAnAM' mema Do me.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazapti * 330 ane mRSAvAdI hovAthI ja pApI ja che. (371) je sAdhu vagere paNa be hAtha joDI aMjali karIne zraddhAnI pradhAnatAvALA saMvegathI romAMcita zarIravALA thaIne vaMdananuM bahumAna karatA nathI=jAte paNa samyam vaMdana karatA nathI te paNa guNavALA sthAnamAM avajJA karavAthI pApI che. (372) kvacid valAbhAve'pi vidhimAhajai vi na vaMdaNavelA, teNAibhaeNa ceie tahavi / dRTTaNaM paNihANaM, navakAreNAvi saMghami // 373 // [yadyapi na vandanavelA stenAdibhayeSu caityAni tathApi / dRSTvA praNidhAnaM namaskAreNApi saGgha // 373 // ] yadyapi kvacicchUnyAdau na vandanavelA stenazvApadAdibhayeSu caityAni tathApi dRSTvA avalokananibandhanamapi praNidhAnaM namaskAreNApi saGgha iti saGghaviSayaM kAryamiti // 373 // taMmi ya kae samANe, vaMdAvaNagaM niveiyavvaM ti / tayabhAvaMmi pamAdA, doso bhaNio jiNidehiM // 374 // [tasminnapi kRte sati vandanaM nivedayitavyamiti / tadabhAve pramAdAt doSaH bhaNita: jinendraiH // 374 // ] tasminnapi evambhUte praNidhAne kRte sati vandanaM nivedayitavyameva vastutaH saMpAditatvAttadabhAve tathAvidhapraNidhAnAkaraNe pramAdAddhetordoSo bhaNito jinendraivibhAgAyAtazakyakuzalApravRtteriti // 374 // kyAMka samayano abhAva hoya tyAM paNa vidhine kahe chegAthArtha- TIkArtha- jo ke kyAMka zUnya sthAna vagere sthaLe cora ke vanapazu Adino bhaya hoya tyAre jinamaMdiramAM jaIne vaMdanano samaya na hoya to paNa caityone=jina maMdirone joine namaskArathI paNa saMghanuM praNidhAna karavuM joIe, arthAt "A namaskAra cAra prakAranA saMghavatI karuM chuM ema manamAM bolIne be hAtha joDIne jinamaMdirane namaskAra kare. (373) AvA prakAranuM paNa praNidhAna karAyuM chate e vaMdana sAdhu Adine 1. avalokananibandhanamapi praNidhAnam=pzana cha ||244nu me praNidhAna. A zabdArtha che. bhAvArtha to anuvAdamAM lakhyo che te ja che.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 331 jaNAvavuM ja joIe. kAraNa ke paramArthathI praNidhAna karyuM che. pramAdanA kAraNe tevA prakAranuM praNidhAna na karavAmAM jinezvaroe doSa kahyo che. kAraNa ke vibhAgathI AvelA zakyakuzalamAM pravRtti karI nathI. (374) upasaMharannAhaeyaM sAmAyAriM, nAUNa vihIi je pauMjaMti / / te huMti ittha kusalA, sesA savve akusalA u // 375 // [etAM sAmAcArI jJAtvA vidhinA ye prayuJcate / te bhavantyatra kuzalAH zeSAH sarve akuzalA eva // 375 // ] etAmanantaroditAM sAmAcArI vyavasthAM jJAtvA vidhinA ye prayuJjate yathAvadye kurvantItyarthaH te bhavantyatra viharaNavidhau kuzalAH zeSA akuzalA evAnipuNA eva na ceyamayuktA saMdiSTavandanakathanatIrthasnapanAdidarzanAditi // 375 // upasaMhAra karatA graMthakAra kahe che gAthArtha- TIkArtha- hamaNAM kahelI A sAmAcArIne jANIne jeo vidhipUrvaka kare che teo vihAravidhimAM kuzaLa che, bAkInA akuzaLa che. pUrvapakSa- A sAmAcArI yogya nathI. uttarapakSa sAmAcArI yogya che. kema ke mArA vatI vaMdana karajo ema jeNe kahyuM hoya tenA vatI vaMdana kare, te vaMdana tene kahe, tenA vatI tIrthamAM abhiSeka kare vagere jovAmAM Ave che. (375) saMjanA (gA. 305-385) zrAvakasyaiva vidhizeSamAhaanne abhiggahA khalu, niraIyAreNa huMti kAyavvA / paDimAdao vi ya tahA, visesakaraNijjajogAo // 376 // [anye cAbhigrahAH khalu niraticAreNa bhavanti kartavyAH / pratimAdayo 'pi ca tathA vizeSakaraNIyayogAt // 376 // ] anye cAbhigrahAH khalu anekarUpA locakRtaghRtapradAnAdayaH niraticAreNa samyak bhavanti kartavyA AsevanIyA iti / pratimAdayo'pi ca tathA zeSakaraNIyayogA iti pratimA darzanAdirUpA yathoktaM "daMsaNavaye" tyaadi| AdizabdAdanityAdibhAvanAparigraha iti // 376 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 332 zrAvakanA ja bAkI rahelA kartavyane kahe che-- gAthArtha-- bIjA abhigraho aticAra na lAge te rIte karavA joie. tathA vizeSa kartavyarUpa pratimA Adi yogo karavA joie. TIkArtha bIjA abhigraho- jemaNe loca karyo hoya temane ghI vahorAvavuM vagere aneka prakAranA bIjA abhigraho karavA joie. pratibhA - darzanapratibhA vagere pratibhA mhyuM che - "harzana, vrata, sAmAyika, pauSadha, prayotsarga, abrahmavardhana, sathittavarNana, AraMbhavana, preSyavarjana, uddiDhavarjana, zramaNabhUta ema zrAvakanI agiyAra pratimAo che." (paMyAza bhAga-1, 10/3) Adi zabdathI anitya vagere bhAvanAo grahaNa karavI. (376) evaM ca vihariUNaM, dikkhAbhAvaMmi caraNamohAo / pattaMmi caramakAle, karijja kAlaM ahAkamaso // 377 // [ evaM ca vihRtya dIkSAbhAve caraNamohAt / prApte caramakAle kuryAtkAlaM yathAkramazaH // 377 // ] evaM yathoktavidhinA vihRtya niyatAniyateSu kSetreSu kAlaM nItvA dIkSAbhAva iti pravrajyAbhAve sati caraNamohAditi cAritramohanIyAtkarmaNaH prApte caramakAle kSINaprAye AyuSi satItyarthaH kuryAtkAlaM yathAkramazo yathAkrameNa parikarmAdineti // 377 // gAthArtha TIkArtha-- cAritra mohanIya karmanA udayathI dIkSA prApta na thAya to ahIM kahelI vidhi pramANe niyata-aniyata kSetromAM kALa pasAra karIne AyuSya lagabhaga kSINa thai gayuM hoya tyAre parikarma Adi kramathI Aja are. (377) bhaNiyA apacchimA mAraNaMtiyA vIyarAgadosehiM / saMlehaNAjhosaNamo, ArAhaNayaM pavakkhAmi // 378 // [bhaNitA apazcimA mAraNAntikI vItarAgadoSaiH / saMlekhanAjoSaNA ArAdhanA tAM pravakSyAmi // 378 // ] bhaNitA coktA ca kairvItarAgadveSairarhadbhiriti yogaH kA apacchimA mAraNAntikI saMlekhanA joSaNArAdhaneti / pazcimaivAniSTAzayaparihArAyApazcimA / maraNaM prANaparityAgalakSaNam, iha yadyapi pratikSaNamAvIcImaraNamasti tathApi na tad
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 333 gRhyate, kiM tarhi sarvAyuSkakSayalakSaNamiti, maraNamevAnto maraNAntaH, tatra bhavA mAraNAntikI, bahvaca-iti ThaJ, saMlikhyate'nayA zarIrakaSAyAdIti saMlekhanA tapovizeSalakSaNA, tasyA joSaNaM sevanaM, mo iti nipAtastatkAlazlAghyatvapradarzanArthaH, tasyA ArAdhanA akhaNDanA, kAlasya karaNamityarthaH, tAM pravakSyAmIti / ettha sAmAyArI- AseviyagihidhammeNa kila sAvageNa pacchA NikkamiyavvaM / evaM sAvagadhammo ujjamio hoi / Na sakkai tAhe bhattapaccakkhANakAle saMthAragasamaNeNa hoyavvaM ti / Na sakkai tAhe aNasaNaM kAyavvaMti vibhAsA // 378 / / gAthArtha- TIkArtha- arihaMtoe apazcima mAraNAMtikI saMlekhanAnI ArAdhanAne kahI che. huM te ArAdhanAne kahIza. apazcima- apazcima eTale pazcima. pazcima eTale chellI. prazna- jo apazcima zabdano pazcima artha che to graMthakAre apazcimanA badale pazcima zabda kema na lakhyo ? uttara- pazcima zabda aniSTa Azayano sUcaka hovAthI aniSTa Azayano tyAga karavA mATe apazcima zabda lakhyo che. mAraNAMtikI- maraNa eTale prANono tyAga. jo ke pratikSaNa AyuSya ghaTavArUpa AvIcI maraNa che. to paNa te maraNa ahIM grahaNa karAtuM nathI. ahIM sarva AyuSyanA kSaya rUpa maraNa grahaNa karAya che. ahIM maraNa e ja aMta che. maraNarUpa aMtamAM je thAya te mAraNAMtikI. (mAraNAMtikI e saMlekhanAnI ArAdhanAnuM vizeSa che. ethI maraNarUpa aMte thanArI saMlekhanAnI ArAdhanA te mAraNAMtikI.). saMlekhanA- jenAthI zarIra-kaSAya vagere kRza karAya te saMlekhanA. saMlekhanA vizeSa prakAranA tapa svarUpa che. mane nipAta che, ane maraNakALe saMlekhanA prazaMsanIya che e batAvavA mATe che. ahIM sAmAcArI A pramANe che- gRhastha dharmanuM pAlana karyA pachI zrAvake dIkSA levI joIe. ema karavAthI zrAvakadharma udyamavALo thAya, arthAt zrAvakadharmamAM udyama karyo gaNAya. tema zakya na bane to bhaktapratyAkhyAnanA samaye saMthArakazramaNa thavuM joIe, arthAt anazana svIkArIne dIkSA levI joIe. tema zakya na bane to anazana karavuM joie. Ama vikalpa che. (378)
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 334 atrAhakAUNa vigiTThatavaM, jahAsamAhIi viyaDaNaM dAuM / ujjAliyaM aNuvvaya, ticaUddhAhAravosiraNaM // 379 // [kRtvA vikRSTatapaH yathAsamAdhi vikaTanAM dattvA / ujjvAlya aNuvratAni trividhacaturvidhAhAravyutsarjanam // 379 // ] kRtvA vikRSTatapaH SaSThASTamAdi yathAsamAdhinA zubhapariNAmapAtaviraheNa tathA vikaTanAmAlocanAM dattvA ujjvAlya punaHpratipattyA nirmalatarANi kRtvA aNuvratAni prasiddhAnyaNuvratagrahaNaM guNavratAdyupalakSaNamiti trividhacatuvidhAhAravyutsarjanamiti kadAcitrividhAhAraparityAgaM karoti kadAciccatuvidhAhAramiti // 379 // ahIM koI kahe che gAthArtha- TIkArtha- zubha pariNAma paDe nahi te rIte chaTTa-aTTama vagere vikRSTa tapa karIne, AlocanA karIne, aNuvrato-guNavrato vagere pharI svIkAra vaDe adhika nirmala karIne trividha ke caturvidha AhArano tyAga 72. (378) atra prAguktameva lezataH samyaganavagacchannAhacaramAvatthAi tahA, savvAraMbhakiriyAnivittIe / pavvajjA ceva tao, na pavajjai keNa kajjeNa // 380 // [caramAvasthAyAM tathA sarvArambhakriyAnivRtteH / pravrajyAmeva cAsau na pratipadyate kena kAryeNa // 380 // ] caramAvasthAyAM maraNAvasthAyAmityarthaH tathA tena prakAreNAhAraparityAgAdinApi sarvArambhakriyAnivRtteH kAraNAtpravrajyAmevAsau zrAvako na pratipadyate kena kAryeNa kena hetunA iti // 380 // ahIM pUrvokta ja vigatane sArI rIte nahi jANato te saMkSepathI kahe che- gAthArtha- TIkArtha- maraNAvasthAmAM AhAratyAga vagere rIte sarva AraMbhakriyAnI nivRtti thavAthI te kayA kAraNathI dIkSAne ja nathI svIkArato ? arthAt zrAvake aMtima samaye sarva AraMbha kriyAnI nivRtti thatI hovAthI dIkSA svA12vI ho. (380)
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 335 atrocyatecaraNapariNAmavirahA, nAraMbhAdappavittimitto so / tajjuttuvasaggasahANa jaM na bhaNio tirikkhANaM // 381 // [caraNapariNAmavirahAt nArambhAdyapravRttimAtro'sau / tadyuktopasargasahAnAM yanna bhaNitastirazcAmiti // 381 / / ] caraNapariNAmavirahAdityuktameva sa eva tathAnivRttasya kiM na bhavatItyAzaGkayAha- nArambhAdyapravRttimAtro'sau caraNapariNAma iti kutastadyuktopasargasahAnAM yanna bhaNitastirazcAmiti tathAhyArambhAdyapravRttiyuktAnAmapi pipIlikAdyupasargasahAnAM caNDakauzikAdInAM na cAritrapariNAmaH ato'yamanya evAtyantaprazasto'cintyacintAmaNikalpa iti // 381 // ahIM uttara kahevAya che- gAthArtha- TIkArtha- cAritrapariNAma na thavAthI dIkSA svIkArato nathI. prazna- sarva AraMbhanI kriyAthI nivRttane cAritrapariNAma ja kema na thAya ? arthAt sarva AraMbhanI kriyAthI nivRttane cAritrapariNAma thavA 4 mo. uttara- cAritrapariNAma AraMbhAdimAM apravRttimAtra nathI, arthAt AraMbhAdimAM pravRtti na karavI e ja cAritrapariNAma nathI. kAraNa ke AraMbhAdimAM apravRttivALA ane upasargane sahanArA tiryaMcone cAritrano pariNAma kahyo nathI. te A pramANe- AraMbhAdimAM apravRttivALA ane kIDI AdinA upasargane sahana karanArA caMDakauzika sarpa vagere tiryaMcone cAritrapariNAma kahyo nathI. AthI atyaMta prazasta ane aciMtya ciMtAmaNisamAna cAritrapariNAma (AraMbhAdimAM pravRttithI) anya 4 cha. (381) punarapi keSAJcinmatamAzakyatekeI bhaNaMti esA, saMlehaNA mo duvAlasavihaMmi / bhaNiyA gihatthadhamme, na jao to saMjae tIe // 382 // [kecana bhaNanti eSA saMlekhanA dvAdazavidhe / bhaNitA gRhasthadharme na yataH tataH saMyataH tasyAm // 382 // ] kecanAgItArthA bhaNanti eSA anantaroditA saMlekhanA dvAdazavidhe
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 336 paJcANuvratAdirUpe bhaNitA gRhasthadharme zrAvakadharma ityarthaH na yatastatastasmAtkAraNAtsaMyataH pravrajita eva tasyAmiti // 382 // pharI paNa koikanA matanI AzaMkA karIne kahe che- gAthArtha- TIkArtha- koI agItArtho kahe che ke hamaNAM kahelI saMlekhanA zrAvakadharmamAM kahI nathI. tethI saMlekhanAmAM saMyata ja che, arthAt saMlekhanA saMyatane 4 choya. (382) atrocyate na bhaNitetyasiddhambhaNiyA tayaNaMtaramo, jIvaMtassesa bArasaviho u / esA ya caramakAle, ittariyA ceva tA Na puDho // 383 // [bhaNitA tadanantarameva jIvata eSa dvAdazavidhaH / eSA ca caramakAle itvarA ceyamevaM tasmAnna pRthak // 383 // ] bhaNitA tadanantarameva dvAdazavidhazrAvakadharmAnantarameva tanmadhya evAbhaNane kAraNamAha- jIvata eSa dvAdazavidhaH pradIrghakAlaparipAlanIyaH, eSA saMlekhanA caramakAle kSINaprAye AyuSi sati kriyate itvarA ceyamalpakAlAvasthAyinI yasmAdevaM tasmAnna pRthagiyaM zrAvakadharmAditi // 383 // ahIM uttaramAM ame kahIe chIe ke "nathI kahI" e tamAro hetu masiddha che. gAthArtha- TIkArtha- zrAvaka dharmanA varNanamAM bAra prakAranA zrAvakadharma pachI turata ja saMlekhanA kahI che. kAraNa ke bAra prakArano zrAvaka dharma ghaNA dIrghakALa sudhI pALavAno hoya che. saMlekhanA AyuSya lagabhaga kSINa thaI gayuM hoya tyAre karAya che, tathA alpakALa rahenArI hoya che. A pramANe hovAthI saMlekhanA zrAvakadharmathI judI nathI. (383) upapattyantaramAhajaM cAiyArasuttaM, samaNovAsagapurassaraM bhaNiyaM / tamhA na imIi jaI, pariNAmA ceva avi ya gihI // 384 // [yaccAticArasUtraM zramaNopAsakapurassaraM bhaNitam / . tasmAnnAsyAM yatiH pariNAmAdeva api ca gRhI // 384 // ] 1. suttaMtarayo a
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazapti * 337 yacca yasmAcca aticArasUtramasyAH zramaNopAsakapuraHsaraM bhaNitamAgame taccedaM- "imIe samaNovAsaeNaM ime paMcaiyArA jANiyavvA na samAyariyavvA / taM jahA ihalogAsaMsappaogetyAdi" tasmAnAsyAM saMlekhanAyAM yatirasau zrAvakaH api ca gRhIti saMbandhaH kiM tu zrAvaka evetyarthaH kuta ityAhapariNAmAdeva tasyAmapi dezaviratipariNAmasaMbhavAdanazanapratipattAvapISanmamatvAparityAgopalabdheH sarvaviratipariNAmasya durApatvAtsati tu tasmin syAt yatiriti / sUtrAntaratazca yata uktaM sUtrakRtAGge ityAdIti / iyamapi cAticArarahitA samyakpAlanIyeti // 384 // ahIM bIjA hetune kahe che- gAthArtha- TIkArtha- jinAgamamAM saMlekhanAnuM aticArasUtra zramaNopAsaka zabdanA ullekhapUrvaka kahyuM che. te sUtra A pramANe che- "zramaNopAsake saMlekhanAnA A pAMca aticAro jANavA joie, paNa AcaravA na joIe. te aticAro A pramANe che- Ihaloka AzaMsA prayoga vagere." tethI (kajinAgamamAM saMlekhanAnuM aticAra sUtra zramaNopAsaka zabdanA ullekhapUrvaka kahyuM che tethI) A saMlekhanAmAM (=zrAvakadharmanA varNanamAM kahelI saMlekhanAmAM) yati nathI, kiMtu zrAvaka ja che. kAraNa ke saMlekhanAmAM paNa dezaviratinA pariNAmano saMbhava che. anazanano svIkAra karavA chatAM kaMIka mamatA jovAmAM Ave che. sarvaviratino pariNAma durlabha che. sarvaviratino pariNAma thaye chate sarvavirati thAya. A pramANe sUtrakRta aMgamA anya sUtrathI yuM che. (384) tAnAhaihaparalogAsaMsappaoga taha jIyamaraNabhogesu / vajjijjA bhAvijja ya, asuhaM saMsArapariNAmaM // 385 // [ihaparalokAzaMsAprayogau tathA jIvitamaraNabhogeSu / varjayet bhAvayeccAzubhaM saMsArapariNAmam // 385 // ] - iha loko manuSyalokaH tasminnAzaMsAbhilASaH tasyAH prayoga iti samAsaH zreSThI syAmamAtyo veti / 1 / evaM paralokAzaMsAprayogaH paraloko devalokaH / 2 / evaM jIvitAzaMsAprayogaH jIvitaM prANadhAraNaM tatrAbhilASaprayogaH "yadi bahukAlaM jIveyam" iti / iyaM ca vastramAlyapustakavAcanAdi
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapita 0 338 pUjAdarzanAdbahuparivAradarzanAcca lokazlAghAzravaNAccaivaM manyate jIvitameva zreyaH pratyAkhyAtAzanasyApi yata evaMvidhA maduddezeneyaM vibhUtirvartate / / maraNAzaMsAprayogaH na kazcittaM pratipannAnazanaM gaveSate na saparyAyAmAdriyate na kazcicchlAghate tatastasyaivaMvidhacittapariNAmo bhavati yadi zIghraM mriye'haM apuNyakarmeti maraNAzaMsA / 4 / kAmabhogAzaMsAprayogaH janmAntare cakravartI syAm vAsudevo mahAmaNDalikaH subhago rUpavAnityAdi / etad varjayedbhAvayeccAzubhaM janmapariNAmAdirUpaM saMsArapariNAmamiti tathA / 5 / // 385 // A saMlekhanA paNa niraticAra sArI rIte pALavI joie. AthI aticArone kahe che gAthArtha- Ihaloka AzaMsAprayoga, paraloka AzaMsAprayoga, jIvita AzaMsAprayoga, maraNa AzaMsAprayoga ane kAma-bhoga AzaMsAprayoga A pAMca aticArono tyAga kare. tathA saMsArapariNAma azubha che ema vicAre. TIkArtha- Ihaloka AzaMsAprayoga- manuSyaloka saMbaMdhI AzaMsA karavI te Ihaloka AzaMsA prayoga. jema ke huM zreSThI thAuM, athavA huM pradhAna banuM vagere. paraloka AzaMsAprayoga- devaloka saMbaMdhI AzaMsA karavI te paraloka AzaMsAprayoga. jIvita AzaMsAprayoga- huM ghaNA kALa sudhI jIvuM evI AzaMsA karavI te jIvita AzaMsAprayoga. koI suMdara vastra Ape, koI mALA paherAve, koI samAdhi ApavA potAnI samakSa pustaka vAMce vagere pUjA jovAthI, potAnA darzana Adi mATe AvatA ghaNA janaparivArane jovAthI, ane lokamukhethI potAnI prazaMsA sAMbhaLavAthI ema mAne ke anazananuM pratyAkhyAna karanArane paNa jIvavuM e ja zreyaskara che. kAraNa ke mArA nimitte AvA prakAranI A vibhUti che. AvI icchA te jIvita AzaMsAprayoga che. maraNa AzaMsAprayoga- huM jaladI marI jAuM evI AzaMsA karavI te maraNa AzaMsAprayoga che. anazana svIkAranArane koi zodhe nahi kema che ? ityAdi pUche nahi, tenI pUjA na kare, koI prazaMsA na kare, tethI teno AvA prakArano cittapariNAma thAya ke huM jaladI marI jAuM, huM puNyakarmathI rahita chuM. AvI icchA te maraNa AzaMsAprayoga che.
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 339 kAma-bhoga AzaMsAprayoga- bhavAMtaramAM huM cakravartI, vAsudeva, mahAmAMDalika, subhaga, rUpavAna thAu ityAdi icchavuM te kAma-bhoga AzaMsAprayoga che. A aticArono tyAga kare. janmapariNAma Adi svarUpa saMsArano pariNAma azubha che ema vicAre. (385) zrAvakanI bhAvanA (gA. 386-31) jiNabhAsiyadhammaguNe, avvAbAhaM ca tatphalaM paramaM / evaM u bhAvaNAo, jAyai piccA vi bohi tti // 386 // [jinabhASitadharmaguNAn avyAbAdhaM ca tatphalaM paramaM / parva tu mAvanAto nAte pretyApa vodhiriti | rU86 NI] jinabhASitadharmaguNAniti kSAntyAdiguNAn bhAvayedavyAbAdhaM ca mokSasukhaM ca tatphalaM kSAntyAdikAryaM paramaM pradhAnaM bhAvayedevameva bhAvanAtaH cetobhyAsAtizayena jAyate pretyApi janmAntare'pi bodhirdharmaprAptiriti // 386 / / gAthArtha- jinabhAsita dharmaguNone vicAre. dharmaguNonA pradhAna avyAbAdha phaLane vicAre. A pramANe ja bhAvanAthI bhavAMtaramAM paNa bodhinI prApti thAya che. TIkArtha- dharmaguNone-kSamA Adi dharmanA guNone-lAbhane. avyAbAdha=mokSasukha. bhAvanAthI-cittanA atizaya abhyAsathI. bodhi=dharmaprApti. jine kahelA kSamA Adi dharmathI thatA guNone=lAbhane vicAre. kSamA vagere dharmanuM pradhAna phaLa mokSasukha che ema vicAre. A pramANe vicAravAthI ja cittano atizaya abhyAsa thavAthI (AtmA kSamAdinI bhAvanAthI vAsita thavAthI) bhavAMtaramAM paNa dharmanI prApti thAya che. (386) kusumehi vAsiyANaM, tilANa tillaM pi jAyai suyaMdhaM / etovamA hu bohI, pannattA vIyarAgehiM // 387 // [kusumaiH vAsitAnAM tilAnAM tailamapi jAyate sugandhi / tadupamaiva voMdha: prajJA vItarAH II 287 II]
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazasti . 340 kusumairmAlatIkusumAdibhirvAsitAnAM bhAvitAnAM tilAnAM tailamapi jAyate sugandhi tadgandhavadityarthaH etadupamaiva bodhiriti anenoktaprakAreNopamA yasyAH sA tathA prajJaptA vItarAgairarhadbhiriti // 387 // gAthArtha- TIkArtha- mAlatI vagere puSpothI vAsita thayelA talanuM tela paNa sugaMdhI (=puSponI gaMdhavALuM) thAya che. vItarAga bhagavAne bodhine AvI upamAvALI kahI che. ahIM bhAvArtha A che- jema mAlatI vagere puSpothI vAsita thayela talanuM tela paNa sugaMdhI thAya che tema kSamAdi dharmathI maLatA phaLanI vicAraNA karavAthI AtmA kSamAdi dharmanI bhAvanAthI vAsita thAya che. ethI paralokamAM paNa dharmanI prApti thAya che. (387) kusumasamA abbhAsA, jiNadhammasseha huMti nAyavvA / tilatullA puNa jIvA, tillasamo picca tabbhAvo // 388 // [kusumasamA abhyAsA jinadharmasya iha bhavanti jJAtavyAH tilatulyAH punarjIvAH tailasamaH pretya tadbhAvaH // 388 // ] kusumasamAH kusumatulyA abhyAsA jinadharmasya kSAntyAderiha janmani bhavanti jJAtavyAH tilatulyAH punarjIvA bhAvyamAnatvAt tailasamaH pretya tadbhAvo janmAntare bodhibhAva iti // 388 // gAthArtha TIkArtha- ahIM jine kahelA kSamAdi dharmano abhyAsa puSpatulya jANavo. jIvo tala samAna jANavA. kAraNa ke jIva bhAvita 72 / 5 che. mAtarama podhinI prAli tesa samAna cha. (388) bodhiphalamAhaiya apparivaDiyaguNANubhAvao baMdhahAsabhAvAo / puvvillassa ya khayao, sAsayasukkho dhuvo mukkho // 389 // [evaM apratipatitaguNAnubhAvataH bandhahAsabhAvAt / prAktanasya ca kSayAt zAzvatasaukhyo dhruvo mokSaH // 389 // ] evamuktena prakAreNa apratipatitaguNAnubhAvataH satatasamavasthitaguNasAmarthyena bandhahAsAtprAyo bandhAbhAvAdityarthaH prAktanasya ca bandhasya kSayAt tenaiva sAmarthyena evamubhayathA bandhAbhAve zAzvatasaukhyo dhruvo mokSo'vazyaMbhAvIti / / 389 //
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 341 dharmanA phaLane kahe che-- gAthArtha-- TIkArtha-- ukta rIte dharmarUpa guNa satata TakI rahevAnA sAmarthyathI karmabaMdhano hrAsa thAya che. prAyaH karmabaMdha thato nathI tathA dharmarUpa guNanA satata TakI rahevAnA sAmarthyathI ja pUrve thayelA karmabaMdhano kSaya thAya che. A pramANe baMne rIte baMdhano abhAva (=pUrve baMdhAyelA karmano kSaya thAya che tethI karmano abhAva thAya che ane prAyaH navA karmo baMdhAtA nathI. ethI paNa karmabaMdhano abhAva thAya che. Ama baMne rIte karmabaMdhano abhAva) thatAM zAzvata sukhavALo mokSa avazya thAya. (389) etadeva sUtrAntareNa bhAvayannAha samattaMmi ya laddhe, paliyapahutteNa sAvao hujjA / caraNovasamakhayANaM, sAgarasaMkhaMtarA huMti // 390 // [samyaktve ca labdhe palyopamapRthaktvena zrAvako bhavati / caraNopazamakSayANAM sAgarANi saMkhyeyAnyantaraM bhavanti // 390 // ] samyaktve ca labdhe tattvataH palyopamapRthaktvena zrAvako bhavati etaduktaM bhavati---yAvati karmaNyapagate samyaktvaM labhyate tAvato bhUyaH palyopamapRthaktve'pagate dezavirato bhavati / pRthaktvaM dviHprabhRtirAnavabhya iti / kliSTetaravizeSAcca dvayAdibheda iti / caraNopazamakSayANAmiti cAritropazama zreNikSapaka zreNInAM sAgarANIti sAgaropamANi saMkhyeyAnyantaraM bhavanti / etaduktaM bhavati--- yAvati karmaNi kSINe dezaviratiravApyate tAvataH punarapi saMkhyeyeSu sAgaropameSvapagateSu cAritraM sarvaviratirUpamavApyate evaM zreNidvaye bhAvanIyamiti // 390 // A ja viSayane bIjA sUtrathI vicAratA graMthakAra kahe che- gAthArtha-- samyaktva prApta thaye chate palyopama pRthanA kSayathI zrAvaka thAya. cAritra, upazama zreNi ane kSapaka zreNi saMkhyAtA sAgaropamanA kSayathI thAya che. TIkArtha- 52mArthathI samyaktva prApta thaye chate samyaktvanI prApti vakhate rahelI (=aMtaHkoDAkoDi sAgaropama) karmasthitimAMthI palyopama pRtha jeTalI karmasthitino kSaya thAya tyAre zrAvaka thAya che=dezavirata thAya che. pRtha eTale bethI nava sudhI.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 342 prazna- be vagere cokkasa saMkhyA na kahetAM bethI nava ema acokkasa kema kahyuM ? uttara- kliSTa ane azliSTa pariNAmanA bhedanA kAraNe bethI nava ema kahyuM che. koIne be palyopama jeTalI karmasthitino kSaya thatAM dezaviratinI prApti thAya, koine traNa palyopama jeTalI karmasthitino kSaya thatAM dezaviratinI prApti thAya, yAvat koIne nava palyopama jeTalI karmasthitino hrAsa thatAM dezaviratinI prApti thAya. Ama dareka jIva mATe cokkasa saMkhyA na hovAthI ahIM "bethI nava" ema kahyuM che. dezaviratinI prApti vakhate rahelI karmasthitimAMthI saMkhyAtA sAgaropama jeTalI karmasthiti ghaTe tyAre cAritranI prApti thAya che. temAMthI paNa saMkhyAtA sAgaropama jeTalI karmasthiti ghaTe tyAre upazamazreNinI prApti thAya che. temAMthI paNa saMkhyAtA sAgaropama jeTalI karmasthiti ghaTe tyAre kSapakazreNinI prApti thAya che. (390) evaM apparivaDie, saMmatte devamaNuyajaMmesu / annayaraseDhivajjaM, egabhaveNaM ca savvAiM // 391 // [evamapratipatite samyaktve devamanujajanmasu / / anyatarazreNivarjamekabhavenaiva sarvANi // 391 // ] evamapratipatite samyaktve sati devamanujajanmasu cAritrAderlAbhaH uktapariNAmavizeSataH punastathAvidhakarmavirahAdanyatarazreNivarjamekabhavenaiva sarvANyavApnoti samyaktvAdInIti // 391 // gAthArtha- TIkArtha- samyakatva TakI rahe to deva-manuSyabhavamAM utpatti thAya che. deva-manuSyabhavamAM utpanna thatA te jIvane (manuSyabhavamAM) cAritra Adino lAbha thAya che. athavA pUrvokta pariNAmavizeSathI tevA prakAranA karmano kSaya thavAthI eka ja bhavamAM be zreNimAMthI koI eka zreNi sivAya samyakatva Adi badhA ja guNone pAme che. (391) mokSasukha (gA. 392-400) yaduktaM zAzvatasaukhyo mokSa iti tatpratipAdayannAharAgAINamabhAvA, jammAINaM asaMbhavAo ya / avvAbAhAo khalu, sAsayasukkhaM tu siddhANaM // 392 //
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazapti * 343 [rAgAdInAmabhAvAd janmAdInAmasaMbhavAcca / avyAbAdhAtaH khalu zAzvatasaukhyameva siddhAnAm // 392 // ] rAgAdInAmabhAvAjjanmAdInAmasaMbhavAcca, tathA avyAbAdhAtaH khalu zAzvatasaukhyameva siddhAnAM iti gAthAkSarArthaH // 392 // mokSa zAzvata sukhavALo che ema (gA. 389mAM) je kahyuM, tenuM pratipAdana karatA graMthakAra kahe che gAthArtha- rAgAdino abhAva thavAthI, janma vagere na thavAthI ane (koI paNa prakAranI) pIDA na hovAthI siddhone zAzvata sukha hoya che. (392) bhAvArthamAharAgo doso moho, dosAbhissaMgamAiliMga tti / aisaMkilesarUvA, heU vi ya saMkilesassa // 393 // [rAgo dveSo moho doSA abhiSvaGgAdiliGgA iti / atisaMklezarUpA hetavo'pi ca saMklezasya // 393 // ] rAgo dveSo moho doSA abhiSvaGgAdiliGgA iti abhiSvaGgalakSaNo rAgaH aprItilakSaNo dveSaH ajJAnalakSaNo moha iti / atisaMklezarUpAstathAnubhavopalabdheH hetavo'pi ca saMklezasya kliSTakarmabandhanibandhanatvAditi // 393 / / pUrvokta gAthAnA bhAvArthane kahe che gAthArtha- rAga-dveSa ane moha e traNa doSonuM abhivRMga vagere lakSaNa che. A doSo atizaya saMklezarUpa che ane saMklezanA hetu paNa che. TIkArtha- rAganuM lakSaNa abhivRMga che, arthAt rAga abhivRMgathI oLakhAya che. dveSanuM lakSaNa aprIti che. mohanuM lakSaNa ajJAna che. A - traNe doSo atizaya saMklezarUpa che. kAraNa ke tevo anubhava jovAmAM Ave che. A traNe doSo saMklezanA hetu paNa che. kAraNa ke kliSTa bhajana // 29 // cha. (363) eehabhibhUANaM, saMsArINaM kuo suhaM kiMci / jammajarAmaraNajalaM, bhavajalahiM pariyaDatANaM // 394 // [ebhiH abhibhUtAnAM saMsAriNAM kutaH saukhyaM kiJcit / janmajarAmaraNajalaM bhavajaladhiM paryaTatAm // 394 // ] ebhI rAgAdibhirabhibhUtAnAmasvatantrIkRtAnAM saMsAriNAM sattvAnAM kutaH
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAva prazapti * 344 sukhaM kiMcinna kiJcidityarthaH kiMviziSTAnAM janmajarAmaraNajalaM bhavajaladhiM saMsArArNavaM paryaTatAM bhramatAmiti // 394 // gAthArtha- TIkArtha- jemAM janma-jarA-maraNarUpa pANI raheluM che tevA saMsAra rUpa samudramAM bhamatA ane rAgAdithI parAdhIna karAyelA saMsArI jIvone sukha kyAMthI hoya ? arthAt jarA paNa sukha na hoya. (394) etadabhAve sukhamAharAgAivirahao jaM, sukkhaM jIvassa taM jiNo muNai / na hi sannivAyagahio, jANai tadabhAvajaM sAtaM // 395 // [rAgAdivirahato yatsaukhyaM jIvasya tajjino muNati / na hi sannipAtagRhItaH jAnAti tadabhAvajaM sAtam // 395 // ] rAgAdivirahato rAgadveSamohAbhAvena yatsaukhyaM jIvasya saMklezavarjitaM tajjino muNati arhanneva samyagvijAnAti nAnyaH / kimiti cenna hi yasmAtsannipAtagRhItaH satyeva tasmin jAnAti tadabhAvajaM sannipAtAbhAvotpannaM sAtaM saukhyamiti / ato rAgAdivirahAtsiddhAnAM saukhyamiti sthitaM janmAdInAmabhAvAcceti // 395 // rAgAdinA abhAvamAM sukha hoya ema kahe che gAthArtha- rAgAdinA abhAvathI jIvane je sukha hoya tene jina jANe che. sannipAtathI grahaNa karAyelo jIva tenA abhAvathI thatA sukhane na jANe. TIkArtha- rAga-dveSa-mohano abhAva thatAM jIvane saMklezarahita je sukha hoya tene arihaMta ja sArI rIte jANe che, anya nahi. prazna- AnuM zuM kAraNa ? uttara- sannipAtathI grahaNa karAyela jIva sannipAta hoya tyAre sannipAtanA abhAvathI utpanna thayelA sukhane jANato nathI. (tema rAga-dveSa-mohanA abhAvathI thatA saMklezarahita sukhane rAgadraSa-mohavALo jIva jANI zakato nathI.) AthI rAgAdinA abhAvathI ane janmAdinA abhAvathI siddhone sukha hoya ema nizcita thayuM. (395) yathoktaM tathAvasthApyate tatrApi janmAdyabhAvamevAhadaTuMmi jahA bIe, na hoi puNa aMkurassa uppattI / taha ceva kammabIe, bhavaMkurassAvi paDikuTThA // 396 //
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrAvaka prajJapti * 345 [dagdhe yathA bIje na bhavati punaH aGkarasyotpattiH / tathaiva karmabIje bhavAkurasyApi pratikuSTA // 396 // ] dagdhe yathA bIje zAlyAdau na bhavati punaraGkarasyotpattiH zAlyAdirUpasya tathaiva karmabIje dagdhe sati bhavAGkurasyApyutpattiH pratikuSTA nimittAbhAvAditi // 396 // je pramANe kahyuM che te pramANe nizcita karAya che. temAM paNa janmAdinA abhAvane ja kahe che gAthArtha-TIkArtha-jevI rIte DAMgara vagere bIjabaLI gayechateDAMgara AdinA aMkuranI utpatti thatI nathI tevI rIte karmarUpa bIja baLI gaye chate bhavarUpa saMduranI utpattino (nome) niSe5 yo cha. 125 nimitta nathI. (386) jaMmAbhAve na jarA, na ya maraNaM na ya bhayaM na saMsAro / eesimabhAvAo, kahaM na sukkhaM paraM tesiM // 397 // [janmAbhAve na jarA na ca maraNaM na ca bhayaM na saMsAraH / eteSAmabhAvAtkathaM na saukhyaM paraM teSAm // 397 // ] janmAbhAve na jarA vayohAnilakSaNA AzrayAbhAvAna ca maraNaM prANatyAgarUpaM tadabhAvAdeva na ca bhayamihalokAdibhedaM nibandhanAbhAvAnna ca saMsAraH kAraNAbhAvAdeva eteSAM janmAdInAmabhAvAtkathaM na saukhyaM paraM teSAM siddhAnAM kintu saukhyameva, janmAdInAmeva duHkharUpatvAditi avyAbAdhamiti // 397 // gAthArtha- janmanA abhAvamAM jarA na hoya, maraNa na hoya, bhaya na hoya ane saMsAra na hoya. janmAdinA abhAvathI temane zreSTha sukha kema na hoya? TIkArtha- janmanA abhAvamAM vayanI hAnirUpa jarA na hoya. kema ke Azrayano abhAva che. (janma Azraya che.) janmanA abhAvamAM Azrayano abhAva thavAthI ja prANatyAgarUpa maraNa na hoya. janmanA abhAvamAM kAraNano abhAva thavAthI Ihaloka Adi bhedavALo bhaya na hoya. janmanA abhAvamAM kAraNano abhAva thavAthI ja saMsAra na hoya. janmAdinA abhAvathI siddhone zreSTha sukha kema na hoya? arthAt sukha ja hoya. kAraNa 3 4nma vagere 4 hu:535 cha. (387) yaduktaM tadAhaavvAbAhAu cciya, sayaliMdiyavisayabhogapajjate / ussukkaviNivattIe, saMsArasuhaM va saddheyaM // 398 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 346 [avyAbAdhata eva sakalendriyaviSayabhogaparyante / autsukyavinivRtteH saMsArasukhamiva zraddheyam // 398 // ] avyAbAdhata eva avyAbAdhAdeva sakalendriyaviSayabhogaparyante azeSacakSurAdIndriyaprakRSTarUpAdiviSayAnubhavacaramakAle autsukyavinivRtterabhilASavyAvRtteH kAraNAtsaMsArasukhamiva zraddheyaM tasyApi tattvato viSayopabhogatastadautsukyavinivRttirUpatvAttadarthaM bhogakriyApravRttereti // uktaM ca veNuvINAmRdaGgAdi-nAdayuktena hAriNA / zlAghyasmarakathAbaddha-gItena stimitaM sadA // 1 // kuTTimAdau vicitrANi, dRSTvA rUpANyanutsukaH / / locanAnandadAyIni, lIlAvanti svakAni hi // 2 // ambarAgurukarpUra-dhUpagandhAnvitastataH / paTavAsAdigandhAMzca, vyaktamAghrAya nispRhaH // 3 // nAnArasasamAyuktaM, bhuktvAnnamiha mAtrayA / / pItvodakaM ca tRptAtmA, svAdayan svAdimaM zubham // 4 // mRdutUlIsamAkrAnta-divyaparyaGkasaMsthitaH / sahasAmbhodasaMzabdaM, zruterbhayadhanaM bhRzaM // 5 // iSTabhAryApariSvaktaH, tadratAnte'thavA naraH / sarvendriyArthasaMprAptyA, sarvabAdhAnivRttijaM // 6 // yadvedayati saMhRdyaM, prazAntenAntarAtmanA / muktAtmanastato'nantaM, sukhamAhurmanISiNaH // 7 // ityAdIti // 398 // pUrve (gA. 386)mAM "avyAbAdha" ema je kahyuM hatuM tene kahe chegAthArtha- TIkArtha- sarva iMdriyonA viSayonA bhoganA aMte abhilASanI nivRtti thavAnA kAraNe saMsAranuM sukha che. kAraNa ke saMsAranuM sukha paNa paramArthathI viSayono upabhoga thavAnA kAraNe thanArI viSayopabhoganI abhilASAnI nivRttirUpa che. ahIM bhAvArtha A che- jIvone pahelAM viSayopabhoganI abhilASA thAya che. pachI viSayopabhoga kare che. viSayopabhoga thaI jatAM viSayopabhoganI abhilASA nivRtta thAya che. ethI jIva mane sukha maLyuM
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 347 ema mAne che. Ama saMsAra sukha paNa viSayopabhoganI abhilASAnI nivRttirUpa che. prazna- saMsAranuM sukha viSayopabhoganI abhilASAnI nivRttirUpa che tenuM zuM kAraNa ? uttara- jIvo utpanna thayelI viSayopabhoganI abhilASAne nivRtta karavA mATe bhogakriyAmAM pravRtti kare che. mATe saMsAra sukha viSayopabhoganI abhilASAnI nivRttirUpa che. kahyuM che ke "vAMsaLI, vINA ane mRdaMga AdinA nAdathI yukta, prazaMsanIya evI kAmakathAthI yukta ane manohara evA gItathI sadA sthira thayela, (1) ratnamaya bhUmimAM vicitra rUpone ( citrone) joIne ane AnaMda ApanArA potAnA lIlAyukta rUpone joIne utsukatAthI rahita banela, (2) aMbara, agaracaMdana, kapUra ane dhUpanI gaMdhathI yukta thayelo, paTavAsa (=sugaMdhI cUrNa) AdinI sugaMdhane spaSTa (=sugaMdhano anubhava thAya te rIte) suMghIne niHspRha thayela, (3) vividha rasathI yukta annanuM pramANathI bhojana karIne ane pANI pIne suMdara svAdiSTa vastuno AsvAda leto tathA tRpta thayelo, (4) jemAM komaLa taLAI ( gAdalo) pAtharelo che tevA palaMgamAM rahelo ane ghaNA bhayathI yukta meghano garjArava sahasA sAMbhaLavAthI priya patnInA AlaMginane pAmelo manuSya maithunanA aMte prazAMta AtmAthI je manohara sukhane anubhave che, athavA sarva iMdriyonA viSayonI samyak prApti thavAthI manuSya sarva pIDAnI nivRttithI thayeluM je manohara sukha prazAMta AtmAthI anubhave che, tenAthI anaMtagaNuM sukha mukta jIvone hoya che ema vidvAno kahe che. (pa-6-7) (398) saMsArasukhamapyautsukyavinivRttirUpamevetyuktamiha vizeSamAhaiyamittarA nivittI, sA puNa AvakahiyA muNeyavvA / bhAvA puNo vi neyaM, egaMteNaM taI niyamA // 399 // [iyaM itvarA nivRttiH sA punaH yAvatkathikA muNitavyA / mAvA: punarapi neyaM krAntana masI niyamAn II rU51 I] iyamindriyaviSayabhogaparyantakAlabhAvinI itvarA alpakAlAvasthAyinI nivRttirautsukyavyAvRttiH sA punaH siddhAnAM saMbandhinI autsukyavinivRtti
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 348 ryAvatkathikA sArvakAlikI muNitavyA jJeyA punarapravRttestathAbhAvAtpunarapi pravRtteH bhUyo'pi neyamindriyaviSayabhogaparyantakAlabhAvinI ekAntena sarvathA nivRttirevautsukyasya bIjAbhAvena punastatpravRttyabhAvAt asau siddhAnAM saMbandhinI autsukyavinivRttiH niyamAdekAntena nivRttireva tatazca mhdettsukhmiti|| 399 // saMsAra sukha paNa abhilASAnI nivRttirUpa ja che ema kahyuM. ahIM e viSe vizeSa kahe che gAthArtha TIkArtha- iMdriya saMbaMdhI viSayabhoganA aMtakALe thanArI IcchAnivRtti alpakALa rahenArI ane siddhonI IcchAnivRtti pharI IcchA na thavAnA kAraNe sadAkALe rahenArI jANavI. iMdriya saMbaMdhI viSayabhoganA aMtakALe thanArI IcchAnivRtti pharI paNa icchA thatI hovAnA kAraNe ekAMte (=sarvathA) nathI. siddhonI IcchAnivRtti ekAMte che. kAraNa ke icchAnuM bIja na hovAthI pharI IcchAnI pravRtti thatI nathI. tethI siddhonuM sukha mahAna che. (399) upasaMharanAhaiya aNuhavajuttIheusaMgayaM haMdi niTThiyaTThANaM / atthi suhaM saddheyaM, taha jiNacaMdAgamAo ya // 400 // [iti anubhavayuktihetusaMgataM handi niSThitArthAnAm / asti sukhaM zraddheyaM tathA jinacandrAgamAcca // 400 // ] itievamuktena prakAreNAnubhavayuktihetusaMgatamiti atrAnubhavaH saMvedanaM yuktirupapattirheturanvayavyatirekalakSaNaH ebhirghaTamAnakaM handItyupapradarzane evaM gRhANa nAniSThitArthAnAM siddhAnAmasti sukhaM vidyate sAtaM zraddheyaM pratipattavyaM tathA jinacandrAgamAccAhadvacanAdveti // 400 // upasaMhAra karatAM graMthakAra kahe che gAthArtha- jemanA sarva kAryo samApta thayA che tevA siddhonuM sukha ukta rIte anubhava, yukti ane hetuthI ghaTI zake tevuM che tathA jinezvaranA AgamathI te sukhanI zraddhA karavI joIe. TIkArtha- anubhava-saMvedana. yukti=upapatti. hetu=anvaya-vyatirekarUpa hetu. (400)
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 349 adhunA AcAryo'nuddhatatvamAtmano darzayannAha-athavA prakaraNavihitArthaM viziSTazramaNaparyAyaprApyaM sakriyayA sarveSAmAsannIkRtyAtmano'parAdhasthAnamAzaGkyAhajaM uddhiyaM suyAo, puvvAcariyakayamahava samaIe / khamiyavvaM suyaharehi, taheva suyadevayAe ca // 401 // [yaduddhRtaM sUtrAt pUrvAcAryakRtaM athavA svamatyA / kSatavyaM zrutadharaiH tathaiva zrutadevatayA ca // 401 // ] yaduddhRtaM sUtrAtsUtrakRtAdeH kAlAntaraprApyaM pUrvAcAryakRtaM vA yaduddhRtaM athavA svamatyA tatkSantavyaM zrutadharaistathaiva zrutadevatayA ca kSantavyamiti vartate // 401 // have potAnI uddhatAInA abhAvane batAvatA AcArya kahe che athavA prastuta prakaraNamAM kahelA tathA sakriyAthI ane viziSTa zramaNaparyAyathI prApta karI zakAya tevA arthane badhAnI najIka karIne potAnA aparAdha sthAnanI AzaMkA karIne graMthakAra kahe che gAthArtha- TIkArtha- sUtrakRta vagere sUtramAMthI je uddharyuM hoya, kAlAMtare prApta karI zakAya tevA pUrvAcArya kRta zrutamAMthI je uddharyuM hoya, athavA je svamatithI racyuM hoya te temAM rahelI kSationI) zratadharo ane zrutahevatA kSamA 42. (401) // iti dikpradA nAma zrAvakaprajJaptiTIkA samAptA // A pramANe zrAvakaprajJapti graMthanI digmadA nAmanI TIkA pUrNa thaI. kRtiriyaM sitAmbarAcAryasya jinabhaTTapAdasatkasyAcAryaharibhadrasyeti / A kRti zvetAMbara AcArya pUjya zrI jinabhaTTa AcAryanA ziSya zrI haribhadrasUrinI che. A pramANe zrAvakaprajJapti nAmanuM prakaraNa TIkA sahita pUrNa thayuM. // iti saTIkazrAvakaprajJaptyAkhyaprakaraNam // 1. All Mss of the original text end thus,, "zrIumAsvAtivAcakakRtA sAvayapannattI sammattA" //
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 350 vyAja anuvAdakAranI prazasti pU. pUrvadhara zrI umAsvAti mahArAja viracita ane sugRhIta nAmadheya pU.zrI haribhadrasUri mahArAja viracita TIkA sahita zrAvakaprajJapti prakaraNano siddhAMta mahodadhi pU. AcAryadeva zrI premasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra parama gItArtha sva.pU. AcAryadevazrI hIrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra vardhamAna taponidhi pU. AcAryadevazrI lalitazekhara sUrIzvarajI mahArAjanA ziSya paMcasUtra, dharmabiMdu, yogabiMdu, zrAddhadinakRtya, vItarAgastotra, aSTaka prakaraNa, yogadaSTi samuccaya, paMcavastuka, paMcAzaka, prazamarati, gurutattvavinizcaya, zrAvakadharmavidhiprakaraNa, upadezamAlA (puSpamAlA), upadezapada Adi aneka graMthonA bhAvAnuvAdakAra AcArya rAjazekharasUrie karelo gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa thayo. prAraMbha samaya : vi.saM.-2062, zai.su.-12 prAraMbha sthaLa : navasArI - zAMtAdevI roDa ramaNalAla chaganalAla ArAdhanA bhavana. (zrI AdinAtha bhagavAnanI chatrachAyAmAM) samApti samaya : vi.saM. 2062, je.va.-2 samApti sthaLa : chANI (ji. vaDodarA) (zrI zAMtinAtha svAmInI chatrachAyAmAM)
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 219 193 290 145 152 230 zrAvaka prajJapti * 351 pariziSTa gAthAnAmakArAdyanukramaNikA gAthA gAthAGka gAthA gAthAGka [a] avirAhiyasAmannassa 300 akayAgamakayanAsA avihIe hoicciya 115 accaMtadAruNAI 102 avvAbAhAucciya 398 ajjhINe puvvakae aha u aNanno deha 179 aTThaNhaM sattaNhaM 309 aha u tahAbhAvaMmi hu 161 aTTeNa taM na baMdhai __ aha ubhayakkhayaheU aNa appaccakkhANA ___ aha taM aheugaM ciya 148 aNivittI vi hu evaM 173 aha taM sayaMciya tao aNuvakkamio nAsai 205 aha parapIDAkaraNe 245 atasavahanivittIe 126 aha pariNAmAbhAve athicciya abhisaMdhI 251 aha sagayaM vahaNaM ciya anirikkhiyApamajjiya 315 ahigaraNakhAmaNaM khalu 365 annakayaphaluvabhoge 187 [A] annANakAraNaM jai 141 AijjamaNAijjaM anunnANugamAo 190 AillANaM tiNhaM anne akAlamaraNassa- 192 Aussa uvakkamaNaM 207 anne abhiggahA khalu 376 AuM ca ettha kamma anne AgaMtugadosa- 164 AU ya nAma goyaM anne u duhiyasattA 133 Agama mukkhAu Na kiM anne bhaNaMti kamma 209 AyavaujjovavihAya anne vi ya aiyArA 94 ANANuggahabuddhIi 326 apaiTThANaMmi vi saM- 138 AraMbhANumaIo 294 appaDiduppaDilehiya- 323 AvaDiyAkaraNaMpi hu arahate vaMdittA AsavanirohasaMvara 81 avahe vi no pamANaM 239 Aha kahaM puNa maNasA 336 144 28 22 244
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 3para 369 CO 283 197 108 348 355 18 47 gAthA gAthAGka gAthA gAthAGka Aha guru pUyAe 346 uciyaM muttUNa kalaM Aha suhe pariNAme 97 uccAliyaMmi pAe 223 AhAraposaho khalu 321 uDDamahe tiriyaM pi ya [i] uDDamahe tiriyaM pi ya ikssa ikkame khalu 311 udayakkhayakhaovasamoittariyapariggahiyA 273 udayAbhAve hiMsA 228 ittucciya aphalattA 149 uvautto gurumUle itto ya imA juttA 254 uvagArAbhAvaMmi vi ittha u samaNovAsaga 328 uvabhogaparIbhoge 284 ittha ya pariNAmo khalu 54 uvasamagaseDhigayassa 45 ittha vi samohayA mUDha 157 ussagabaMbhayArI itthIpurisanapuMsaga ... [U] ... itthIpurisanapuMsaga 77 UsaradesaM daDhillayaM va iya aNubhavalogAgama [e] iya aNuhavajuttIheu 400 eeNa kAraNeNaM iya avisesA tasapANa 121 eehabhibhUANaM iya ahie phalabhAve 112 egasahAvo nicco iya evaM puvvAvara 163 egaMteNa sarIrAiya tassa tayaM kamma 216 egAi tinnisamAyA iya pariNAmA baMdhe 229 ettocciya vavahAro 183 iyamittarA nivittI 399 eyamiha ohavisayaM iyarassa kiM na kIrai 153 eyamiha saddahaMto iha apparivaDiyaguNANu- 389 eyassa egapariNAma ihaparalogAsaMsappaoga 385 eyassa mUlavatthU iha logammi vi diTTho ___ 91 eyassa ya jo heU 208 iMgAlIvaNasADI- 287 eyaM pi na juttikhamaM [u] evaM apparivaDie. . ukkoseNa aNuttara 301 evaM kaMkhAIsu vi 174 160 394 177 186 38 8
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti - 353 387 221 382 256 46 48 124 gAthA gAthAGka gAthA gAthAGka evaM khu jaMtapIlaNaM 288 kiM tAva tavvahu cciya 237 evaM ca jA nivittI 247 kiM vA teNAvahio 170 evaM ca jIvadavvassa 185 kusumasamA abbhAsA 388 evaM ca muttabaMdhAdao 162 kusumehi vAsiyANaM evaM ca vihariUNaM 377 kei bAlAivahe evaM Thiiyassa jayA 31 keI bhaNaMti esA evaM pi ya vahaviraI 220 keI bhaNaMti gihiNo 333 evaM micchAdasaNa . [kha] evaMvihapariNAmo 60 khittAihirannAI 278 evaM sAmAyAri 375 khINaMmi uinnaMmi [ o] khINe daMsaNamohe ovaMme tAdatthe [ga] ovaMme deso khalu 125 gahaNamaNaMtANa na kiM [ka] gahaNAsevaNarUvA 296 katthai jIvo balIo 101 gurusakkhio u dhammo 351 kammovakkAmijjai 194 goyaM ca duvihabhegraM 25 kayasAmAio puvi 314 gosammi puvvabhaNio kayasAmaio so sAhu- 293 gose sayameva imaM 344 kaMdappaM kukkuiyaM 291 [ca] kAUNa takkhaNaM ciya 317 caraNapariNAmavirahA 381 kAUNa vigiTThatavaM 379 caramANa caUna pi hu kAyavayamaNokiriyA 79 caramAvatthAi tahA 380 kAravaNaM puNa maNasA 338 cAriyakahie vajjhA 117 kiM iya na titthahANI 169 ciTThau tA iha annaM 140 kiM ca sarIrA jIvo 178 [ja] kiMcidakAle vi phalaM 200 jai tAva tavvahu cciya kiM ciMtei na maNasA . 255 jai teNa tahA akae 211 kiM cehuvAhibheyA 52 jaiyANubhUio cciya 198 364 304 238
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 354 - gAthA U AU m 250 104 167 123 gAthAka gAthA gAthAGka jai vi na vaMdaNavelA 373 tattu cciya so bhAvo 215 jaccAidosarahio 361 tatto aNidiyaM khalu jaccAIo ahao 240 tatto NaMtaguNA khalu jamhA so pariNAmo 232 tatto titthuccheo 166 jaha kaMcaNassa kaMcaNa .. 184 tatto ya tannimittaM jaha vA dIhA rajjU 203 tappajjAyaviNAso 191 jaM uddhiyaM suyAo 401 tabbhAvaMmi a jaM kiMci 147 jaM cAiyArasuttaM 384 tamhA te vahamANo 139 jaM jaha bhaNiyaM taM taha 49 tamhA niccasaIe jaM jIvakammajoe 8 tamhA neva nivittI jaM neraio kamma 159 tamhA pANavahovajjiyajaMmAbhAve na jarA 397 tamhA visuddhacittA 175 jaM moNaM taM samma 61 tamhA visesiUNaM jaM sAiyArameyaM 96 tamhA savvesi ciya 234 jiNabhAsiyadhammaguNe 386 tayahINattA vayataNu 337 jIvAjIvAsavabaMdha 63 tavasA u nijjarA iha 82 jIvo aNAinihaNo 9 tavvihakhaovasamao je niyamaveyaNijjassa 100 tasapANaghAyaviraI je puNa'kayapaNihANA 371 tasabhUyapANaviraI je vi ya kayaMjaliuDA 372 tasabhUyAvi tasacciya jesimavaDDo puggala- 72 taha ceva ya ujjatto 324 jesi miho kulaveraM 249 taha tullaMmi vi kamme 202 [ta] taha vannagaMdharasaphAsa takkayasahakArittaM 210 taha vahabhAve pAvataggahaNau cciya tao 113 taM uvasamasaMvegAi tattatthasaddahANaM 62 taM jAviha saMpattI tattAyagolakappo 281 taM dANalAbhabhogo tattu cciya mariyavvaM 214 taMmi ya kae samANe 374 119 9 mc Www
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 355 319 78 gAthA gAthAGka gAthA gAthAGka tA ittha jaM na pattaM 362 devItuTTho rAyA 116 tA kaha nijjuttIe 334 desaviraipariNAme 109 tA tivvarAgadosA 158 desAvagAsiyaM nAma tAdatthe puNa eso 127 dese kulaM pahANaM 357 tA pANavahanivittI 134 dese savve ya duhA 322 tA baMdhamaNicchaMto 253 dehAinimittaM pi hu 349 tinni tiyA tinni duyA 330 [dha] tIi vi ya thovamitte 32 dhammAdhammAgAsA tItthaMkarabhattIe 105 [na] te puNa dusamayaThiissa 308 na karai na karAvei ya 331 te vi ya kayaMjaliuDA 369 na kareiccAitiyaM 332 tesi paNihANAo 370 naNu taM na jahovaciyaM 204 tesi vahijjamANa vi 136 na ya ceyaNA vi aNu 188 [tha] na ya tassa tannimitto 224 thAvarasaMbhArakaDeNa 130 nayaNeyarohikevala thUlagapANAivAyaM 114 na ya sai tasabhAvaMmi 132 thUlagapANivahassA- 107 na ya savvo savvaM ciya thUlamadattAdANe 265 na ya saMsArammi suhaM thUlamusAvAyassa u 260 naragAubaMdhavirahA [da] naravibuhesarasukkhaM daTTaNa pANinivahaM 58 nava nava saMvego khalu daTuMmi jahA bIe 396 na vi taM karei deho / disivayagahiyassa disA 318 na sarai pamAyajutto 316 dunha vi ya musAvAo 110 na hi dIhakAliyassa vi 195 duvihaM ca mohaNiyaM 15 nAgaragaMmi vi gAmA duvihaM carittamohaM 16 nANAbhavANubhavaNAduhio vi naragagAmI 155 nANAvaraNAdudayA devA neraiyA vA 74 nAmassa ya goyassa ya to 137 56
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti * 3pa6 367 55 270 88 259 gAthA gAthAGka gAthA gAthAGka nAma ducattabheyaM 20 paDhamaMtao ya pacchA nAyAgayANa annAiyANa 325 paDhamaM paMcaviyappaM 12 nAragadevAIsuM 243 patteyaM sAhAraNa nArayatiriyanarAmara ' 57 payaII va kammANaM nArayadevA tirimaNuya 70 parakayakammanibaMdhA 218 nAsai imIe niyamA 90 paradArapariccAo niccassa sahAvaMtara 182 parapAsaMDapasaMsA niccANa vahAbhAvA 176 parisuddhajalaggahaNaM niccANicco jIvo 180 paliovamappuhuttaM 302 niccANicco saMsAra 181 palle mahaimahalle 35,36,37 niddAniddAniddA / 13 pavayaNamAIchajjIva 297 niyakayakammuvabhoge 213 paMca u aNuvvayAI 106 niyamo na saMbhavo iha 242 paMca mahavvaya sAhU 310 niruvamasukkho mukkho 154 paMcasu vavahAreNaM nivasijja tattha saDDho 339 paMceva aNuvvayAI nIsesakammavigamo 83 pAyamiha kUrakammA negaMteNaM ciya je pAvai baMdhAbhAvo neraiyANa vi taha deha- 156 puttAisaMtainimitta 335 no avisae pavittI 236 pUyAe kAyavaho 345 no khalu apparivaDie [ba] [pa] bahutarakammovakkama paccakkhAyaMmi ihaM 120 baMdhavahacchavichee 258 pacchAkayapaNihANA 368 buddhIe nieUNaM paDivajjiUNa ya vayaM 257; [bha] 262, 267, bhaNiyaM ca kUvanAyaM 347 272, 277 bhaNiyA apacchimA 378 paDivannammi ya vihiNA 282 bhaNiyA tayaNaMtaramo paDhamaM nANAvaraNaM 10 bhavvA jiNehi bhaNiyA 303 99 pAvara sapA 233 264 383
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaka prajJapti 0 357 241 67 246 363 gAthA bhavvAhAragapajjatta bhAvijja ya saMtosaM bhinnaMmi taMmi lAbho bhinno jaheha kAlo bhUesu jaMgamattaM bheeNa khittavatthUbheeNa lavaNaghoDaga [ma] maNavayaNakAyaduppaNimannai tameva saccaM maMdapagAse dese migavahapariNAmagao micchattaM jasudinaM micchAdasaNamahaNaM muttA aNegabheyA muttANa kammabaMdho mUlapayaDIsu jaiNo mokkho'saMkhijjAo mohAUvajjANaM [ra] rAgAivirahao jaM rAgAINamabhAvA rAgo doso moho rAyAmacco vijjA rAyAsaDDho vaNiyA 1 [va] vajjaNamiha puvvuttaM vajjaNamiha puvvuttaM gAthAGka gAthA gAthAGka 65 vajjijjA ANayaNa- 320 279 vajjijjA teNAhaDa 268 33 vajjijjA mohakaraM 274 201 vahamANo te niyamA 143 356 vAvAijjai koI 276 viggahagaimAvannA 266 viraI aNatthadaMDe 289 vivarIyasadahANe 312 vivarIyA u abhavvA 59 vihiuttarameveyaM 225 veyaNissa ya bArasa 227 [sa] 44 saggaM kammakkhaya 341 sakayaM pi aNegavihaM 217 76 sakasAyattA jIvo 80 142 sagacaMdaNavisasatthAi 189 305 sucittAcittesuM icchA sacittAhAraM khalu 286 307 saccittanikkhivaNayaM 327 sattavihabaMdhagA huti 306 395 sappavahAbhAvaMmi vi 226 392 sammattassaiyArA 86 393 sammattaM pi ya tivihaM 93 sammattaMmi ya laddhe 390 118 sayamavi ya aparibhogo sayamiha micchadiTThI 261 savvapavittiabhAvo 271 savvavahasamattheNaM 275 40 172 171 165
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA savvaM ca paesatayA savvesi virAhaNao sahasA abbhakkhANaM saMkAe mAlinnaM saMte viya pariNAme saMpattadaMsaNAI saMpunnaM paripAlai saMbhavai vaho jesiM saMsayakaraNaM saMkA saMsAriNo yamuttA sAmAiyammi u kae sAmAiyaM ti kAuM sAhammiyathirakaraNaM sAhUNa vaMdaNeNaM sAhUNa sAvagANa ya sikkhA duvihA gAhA sikkhApayaM ca paDhamaM siya jIvajAimahi zrAvaka prajJapti 0 358 gAthAGka gAthA 196 siya na vahe pariNAmo 252 263 89 111 2 298 235 87 64 299 313 342 340 366 hiMsAipAyagAo hoi daDhaM aNurAo 295 292 128 sIyAlaM bhaMgasayaM sIle khAiyabhAvo sIhavaharakkhio so suNiUNa tao dhammaM suttabhaNieNa vihiNA suhiesu vi vahaviraI sevijja tao sAhU sesA u tiriyamaNuyA sesA saMsAratthA so duviho bhoyaNao sovakkamamihaM sajjhaM himajaNiyaM sIyaMciya [ha] hoi bale vi ya jIvaM gAthAGka 231 329 359 168 352 350 151 354 71 75 285 206 146 248 358
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAMta marmajJa pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAjazekharasUrIzvarajI mahArAjA ' Adi dvArA lekhita- saMpAdita- anuvAdita prApya pustako saMpUrNa TIkAnA gujarAtI bhAvAnuvAdavALA pustako | vivecanavALA pustako paMcasUtra prabhubhakita dharmabiMdu 8 zrAvakanA bAra vrato da yogabiMdu pratimAzataka ge jevI daSTi tevI sRSTi Atmaprabodha 9 zatruMjaya tIrtha sohAmaNuM pAMDava caritra vItarAga stotra * AhAra zuddhithI Atmazuddhi zrAddhadinakRtya * citta prasannatAnI jaDIbuTTIo aSTaka prakaraNa #da yogadaSTi samuccaya # svAdhIna rakSA-parAdhIna upekSA prazamarati prakaraNa et tapa karIe bhavajala tarIe zrAddhavidhi prakaraNa upadezapada bhAga 1-2 (bAra prakAranA tapa upara vistArathI vivecana). paMcavastuka bhAga 1-2 AdhyAtmika pragatinAM pAMca pagathiyAM $ bhavabhAvanA bhAga 1-2 * eka zabda auSadha kare, eka zabda kare ghAva Re zrAvake dharmavidhi prakaraNa : upadezamAlA (puSpamAlA) bhAga 1-2) : nitya upayogI sAdhanA saMgraha sUtronA anuvAdavALA pustako > caityavaMdana mahAbhASya > yati lakSaNa samuccaya > hIra prazna saMskRta prAkRta prata abhyAsI vargane upayogI purataHko * siddhahema zabdAnuzAsana (madhyamavRtti bhAga 1-2-3) o tattvArthAdhigama sUtra (mahesANA pAThazALA dvArA prakAzita) (c) tattvArthAdhigama sUtra (pokeTa buka) e vItarAga stotra (anvaya sahita zabdArtha-TIkAtha) (c) vItarAga stotra (anvaya sahita zabdArtha-bhAvArtha) prazamarati (anvaya sahita zabdArtha-bhAvAthI) o jJAnasAra (anvaya sahita zabdArtha-bhAvArtha) aSTaka prakaraNa (anvaya sahita zabdArtha-bhAvArtha) e saMskRta zabda rUpAvalI e saMskRta dhAtu rUpAvalI - kRdaMtAvalI * sirisirivAlakahA * zrI dhvanitya che mAtmaprabodha zrI arihaMta ArAdhaka TrasTanA AgAmI prakAzano AcAra pradIpa, saMbodha prakaraNa, gurutatva vinizvaya 'prAptisthAna: zrI arihaMta ArAdhaka TrasTa hindustAna mIla sTorsaH 481, ganI epArTamenTa, ratana TokIjha sAme, muMbaI-AgrA roDa, bhivaMDI-421 305. phonaH (0raparara) 232266, 233814 Teias Printers AHMEDABAD PH. (079) 26601045