Book Title: Rukmi Rajanu Patan Ane Utthan Part 01
Author(s): Bhuvanbhanusuri
Publisher: Divyadarshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023023/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi8i 0 8. 22 STD, 0 8.9 ) $ kI na AAA WANAMMAMMAMMAMMMMMMMMAMAMARAAAAAAAAAAA haranI zALAnuM Udo ujALA $ S0 0 0' / , * lekhaka 29 prabhAvaka pravacanakAra pa. pU. AcAryadeva zrImad vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja . % che! C # $ # che. C# C ) ddha 0 5 - MMMMMMMMMMMMMS Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : MS : >> ane 09 Nows rumI rAjAnuM patana ane utthAna - t. bhAga-1 * pravacanakAra : siddhAnta mahedhi pa. pU. sva. AcArya deva zrImad vijaya. premasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna tapeniSi, prabhAvaka pravacanakAra pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja ANNNNNNNNNNNNN . che Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRtti | vi. saM. 2029 kiMmata rUpiyA traNa *. che prakAzaka : caturadAsa cImanalAla divyadarzana kAryAlaya kALu0nI para amArIvone prAptisthAna divyadarzana kAryAlaya kALuzInI paLa-kALupura amadAvAda-1 TIL. 7 divyadarzana zAstrasaMgraha paMkubAI jJAnamaMdira - beDAvAlA vAsa zivagaMja (rAjasthAna) jeThAlAla cunIlAla ghIvALa 35, kAlabAdevI, muMbaI 2 ': mudraka : kAntilAla DAhyAbhAI paTela maMgalamudraNAlaya ratanapaLa amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzana aMge be bola gujarAtathI paMdara mAIla dUra, pUrva dezanA pazcima baMgAnA pATanagara kalakattAmAM pUjya muni mahArAje ga jarAka maLe che. Ama chatAM amArA zrI saMghanA prabaLa puro zAsanaziratAja suvizALa gacchAdhipati karmazAsaniSNuta siddhAMta mahedadhi sva. pUjya AcAryadeva zrImad vijaya premasUrizvarajI mahArAjanA vidvAna ziSyaratna, prabhAvaka pravacanakAra, niSi pUjaya paMnyAsa pravara zrI bhAnuvijayajI gaNivara(hAla AcArya vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja)ne Agraha pUrvaka - aronA navaniti maya jinaprAsAdanI pratiSThA eozrInI vizrAmAM ujavAya e mATe khUba AgrahapUrvaka vinaMti kI jAjate gAjate temanI padharAmaNI ane vi. saM. 2024mAM karavAmAM AvI. pUrva dezamAM saMmetazikhara, pAvApurI, rAjagRhI, guNiyA, kSatriya caMpApurI, banArasa vagere kamANaka bhUmio ane anya mahAna tIrthonuM mahatva ghaNuM che. sAthe sAthe kalakattAmAM zItalavADIu abu badrIprasAdajInA ati prakhyAta maMdira hovA uparAMta A vasatA gujarAtI janonA lattAmAM eka ramaNIya vIra virodha prasAda 96, kenIga sTrITamAM Ave che. - * bhavAnIpura lattAmAM paNa jenone vasavATa vadhatAM saune AzAdhanA-darzana-pUjanane lAbha maLe e hetuthI atre bhavAnIpura11e hazAma roDa upara lagabhaga sADAtera hajAra skaveraphuTana suMdara pleTa kharIdI te upara zrI saMghanA sahakArathI atibhavya zikharabaMdhI daherAsaranuM tathA upAzrayanuM nava nirmANa karavAmAM AvyuM. pUjaya paMnyAsa pravara zrI bhAnuvijayajI gaNivaranI parama pAvanI nizrAmAM Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene pratiSThA mahotsava bhAre ullAsapUrvaka dhAmadhumathI ujavavAmAM Ape te pachI paJSaNa prasaMge pUjya paM.zrI bhAnavijayajI gaNivaranA vineya praziSya tapasvI muni mahArAjazrI jayasemavijayajIe 38 upavAsanI mahAna tapazcaryA apramattapaNe pari - pU. munirAja zrI jayasemavijayajI ma. e pU. paMnyAsajI mahArAjanA ziSyarana pU. munirAjazrI dharmaghoSavijayajI ma. nA vidvAna ziSyaratna pU. munizrI jayazeSavijayajI mahArAjanA ziSyaratna che. emane cAritra laIne nitya ekAsaNane te sAmAnya tapa bAkI vardhamAna AyaMbila tapanI 65 upara eLIo thaI, emAM jayapurathI kalakattA lagabhaga 1000 mAIlanA vihAramAM 57-58- 59 mI eLIo eka sAthe karI che. paNa nirdoSa sAdhucaya mAdhukarI bhikSAthI, eTale bihAra baMgALanA pradezamAM te keTalIyavAra bhikSAmAM prApta mAtra sakata (sAthavA) para AyaMbila thatAM jIvanamAM traNa lora 16-16 upavAsa ane lagabhaga 12 aIo karelI. eka ati mahAna sAdhanA emaNe, sva pU. AcArya bhagavaMta zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAjanA pAchalA varSomAM covIse kalAka khaDepage eozrInI pAse ne pAse rahyA, eozrInI akhaMDa sevA UThAvavAnI karelI. zrImadunA svargavAsa bAda khaMbhAtamAM emaNe saLaMga 40 upavAsanI kaThora tapasyA apramattapaNe jJAna dhyAna sAdhatAM karelI. ema kalakattAmAM paNa A divasa beThA beThA svAdhyAya-jApa Adi sAthe saLaMga 38 upavAsa karyo. AvA bhISma tapa sAthe bhAre apramAda joI leka cakita thaI gayA. bahene roja savAhiyAM gAtAM. tapa pUrNa thatAM, bhavAnIpuramAM varSothI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvetA maivIracaMda pAnAcaMda . vALA zrI vrajalAla lakSmIcaMda zAhanA bhAbhI zrI zAMtAbena rAyacaMda zAhe ghaNAja hRdayAllAsa pUrNAMka rUA. 3051 thI tapasvInA tapanu' smAraka karavAnA svIkAra karavA purvaka peAtAnA AMgaNe zrI caturvidha sa`ghanA pUjananA lahAvA levA zrI saMghane Adeza lIdheA. zrI vrajalAlabhAinA mAtuzrI hemakuvarabena tathA bhAbhIzrI zAMtAbena anee sidhdhAcaLanI navANuM yAtrA tathA cAturmAsa, UpadhAna, varasItapa tathA vIsa sthAnakanI ALI vigere nAnI mATI tapazcaryAe sAthe svagRhe pazu dhArmika bhAvanA jAgRta rAkhI gharanA saghaLA sabhyAne dhama mAgamAM joDavAnI ane sthira rAkhavAnI pravRtti ekadhArI rAkhI che. bhavAnIpura daherAsaranI pratiSThAmAM paNa sArI rakama vAparI lAbha lIdhA hatA. zrI zAMtAbene svagRhe ziSya-praziScAthI parivati pU. panyAsajI mahArAjanA sakaLasaMgha sAthe vAjate gAjate pAvana pagalAM karAvI gurupujana-sadhapujana vagerenA anupama lAbha uThAvI tapanA anumedanarUpe bhabhya utsava ujanmyA hatA. AvA tapanAM eka sabhArA nimitte emanA sahArAthI bhavAnIpura mUrtipUjaka jaina zvetAMbara sadhanA maMdira-upAzrayanA mAnada TrasTIo A savega vairAgyarasa--jharatAM pustakane Aje prasiddha thavAmAM preraka banI rahyA che. ethI sabhyagU-jJAnanA pracAra sulabha ane che. vAMcaka vRMtu A laghu pustaka vAMce, vicAre, ane manana karI jIvanamAM tevA bhAva utAravAnuM vicAraze evI AzA rAkhavAmAM Ave che; jethI graMtha lekhana ane graMtha prakAzananI mahenata ceADA aMze paNa saphaLa thayelI gaNAya. zrI bhavAnIpura. mUti pujaka jana ve. saghamAM hAla deza TrasTIo vahIvaTa sabhALe che. taduparAMta temaNe saMdhamAMthI niyukta Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karela vyavasthApaka samiti-ATha sabhya paNa ghaNe bhega ApI vahIvaTI bAbatene mahad aMze bhAra upADe che. bhavAnIpura madhye sakala saMghanA advitIya sAtha tathA sahakArathI (1) nUtana bhavya zikharabadhI manamehana-pArzvanAtha jinAlaya(2) dharmazIla zrImatI saubhAgyabena sAmAyika zALA (3) zeThazrI narabherAma pAnAcaMda mahetA-upAzraya hela (4) zrI maNalAla vanamALI zeTha bI. e. jaina dharmazALA (5) zrImatI ratanabAI caudharI jaina pAThazALA (6) dharmazIla rANI dhannAkumArI duggaDa AyaMbilazALA vigerenuM nuM AyeAjana thatAM dareka khAtAnI suMdara vyavasthA cAlI rahI che, pUjaya munirAjenA cAtumAMsa jI temanA vaMdana-pravacanane lAbha, prayuSaNa parvanI anupama ujavaNI, ardha mahotsa, moTI yA, siddhacakrapUjana, eALI, tapazcaryA aMgenA Utsa vagere anuSThAnenuM suMdara Ayojana vAraMvAra karavAmAM Ave che. meTA zaheramAM ghaDIbhara paNa phurasada na meLavanAra varga paNa samajaNapUrvaka jarmaanuSThAnene lAbha le che. AbAlavRddha sau koIpaNuM dhArmika bhAvanAnI jAgRti rAkhe che. daherAsaranA vahIvaTa sAthe eka suMdara pustakAlaya rAkhavAmAM Avela che. pUlya paMnyAsazrI bhAnuvijayajI gaNivaranA pravacanarUpe 'divyadarzana' sAptAhikamAM A bairAgyapreka caritra pragaTa thayela.te. have eozrInA ziSya munirAjazrI padyasenavijayajI mahArAjanI mahenatathI ane divyadarzana-kAryAlayanA prayatnathI A takarUpe pragaTa thAya che. zrIsaMgha e saune ANI che. 11 A dezAmaka | bhavAnIpura li. zrI bhavAnIpura matipUjaka jana saMdha kalakattA8-1ra71 | Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha anukramaNikA prakaraNa viSaya [1] kamI koNa ?......................... apunabaMdhaka avasthA eTale ? (2) paraNavuM eTale prabhutAmAM pagalAM? (7) - IrSyA bhayAnaka rumIne kema maravuM che? dharma sAdhanAmAM sAvadhAnI (9) zubhabhAvamAM kema caDAya (11) duSkara zuM ? duSkara duSkara zuM ? (siMhaguphAvAsI muni) (1) zIlavata jagamAM dIve,mere pyAre. (16) svAduvAda lagAvanArane duHkha nahi, (2) duHkhanuM kAraNa tapAsavAne mAga (20) dharmavizvAsane bhaMga bhayaMkara (28) DAhyA mANasanuM kartavya (30) ISya mahAviTaMbaNA (32) kiMmatI manane na bagADe (36) [rA pitAne bhavya upadeza.................. zAtAnA puNyathI tRpti ane pApanivAraNa (4) sAmAyika-paSadhanA lAbha (44) paSadhamAM saMpUrNa brahmacarya (46) [] citta-sthiratA svabhAvanuM AlaMbana ... vikalpa beTI Adata pamAnasika sthiratAnA A upAya (53). Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citta sthiratAthe svabhAvAlaMbana (55) ApattimAM adhikadharma-jenazAsanamAMdAkhalA(57) kuhADI ane mAkhaNanAM dRSTAMta (64) jIvanamAM karavAnI khAsa vastu (67). [5] kuvikapa rokavA zuM karavuM ?.. (68) - jIvanuM bagADanAra malina bhAva ane malina vikalpa (70) cittanI sthiratA mATe-zeThane prasaMga (70) TI-jijJAsA rekavAne uyAya (78). [6] vikAre revA tapa ane dayA. - bAhA tapanA lAbha (82) mahAtmAne kema vikAra nahi? (83) vairAgyanA mULamAM zuM ? (87). unnatinuM prathama pagathiyuM-jIvo pratye dayA (88) dayA AtmadarzananI AMkha (94) [9] phamIne hadaya palaTo - " dharmaraMganA upAya-prabhAva-dAkhalA. (7) AtmApara dharmaraMga caDAvavA mATe vicAraNA(103) AdhyAtmika sAdhanAnuM baLa (106). vratadhArInA prabhAvanA dAkhalA (110) bairAgya kema kani? (115) [8] kamI rAjA: tatvarasa-dharmaruci ( 118 rumI rAjA bane che (110). mahAnaguNa tava jijJAsA (121) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 jaDathI chUTavA suMdara vicAraNA (124) . dharmaruci mATe vicAraNA (125) mAnavahRdaya-ucca bhAjana (129) ]i phamInI rAjasabhAmAM rAjakumArazAlibhadranA dAnanI samIkSA133 zAlibhadrane dAnaguNa-tenuM phaLa (13) [10] phamI bhUle che, nimittanI asara pudgala bhAvane vicAra (14ra). brahmacArIe rAkhavAnI sAvadhAnI (145 vikArathI bacavA mATe (147 ! thavA mATe (147 [11] rAjakumArane asara : daSTideSanA bhayaMkara nukasAna-pariNAma (148) rAjakumAranI bhAvitatatvatA (153 [12] rAjakumAranI bhavya vicAraNA..., 155 mahApuruSonA vArasAnI kadara (156) ahaM mAre che (160) rAjakumArane bhAvI kAryakrama (12) jIvana zA mATe (164) IndriyanI bAliza gulAmI (171) zatri jojana kema bhayaMkara ? (173) jIvo para bhAva dayA (176) sArA rahevA narasAM nimitta cheDo (177) nimittathI kama jAge ( 19) [13] rAjakumAra saMnyAsI veze ahitanI aciMtya zakti18 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ' amerikAnI prArthanA prabhAva (185) vicitra prArthanA (187) [14] bIjAnuM ja jovAmAM jAtanuM kyAre jovAnuM? 193 para sAme jee zuM vaLe? (194) - kathA prasaMga jAtamAM dharAvavAnA upAya (16) [15] gurunI durlabhatA dharmamAM kakSAe 199 prabhu pAse bedhyAne zira para bhAra? (200). abhimAna kema tuTe? 202 . [16] rAjakumAra rAjAnA Azraye dharmarasa . 207 dharmarasa vinA durgati (10) Aleka-paralekamAM taphAvata (212) dharmarasa toDI nAkhatAM thatI durdazA (ra14) [17] rAja sabhAmAM AdhyAtmika upAya para zraddhA. 219 AdhyAtmika upAya para zraddhA che? 220 dharma puruSArtha mukhya kema ? (rarara) [18] cakSukuzIla: chatA puNyanI beparavAI, achatAnAM rodaNAM ra23 nAmAbhidhAnanI zaktine akhatare (225) sadubhAvamukhI dRSTinA lAbha (227) - saMsAra vicitra ne viTaMbaNAmaya (229) prabhAte uThI zuM vicAravuM ? (231) [19] rukamInA nAme ukApAta mRtyunI nirbhayatA.......... 233 makaraNane bhaya jItavA bhAvanA 235 ri0 jAtanAnA (28) . Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 kAcApara ratnavaNikanI jhuMpaDInuM dRSTAMta (239) te byamArga (241) kRtajJatA-rhiMtanu ApaNA mAthe RNa(249) zravaNa-vAMcanamAM phera (249) [21] bhAvanAne prabhAva. 251 pAMcavarasanA pramukhapadamAM zuM karavAnuM? (254) [22] dhama dravyamAMthI naphA ? vacana ceAganA prabhAva 256 jene ApavAnu anu levAnu ? (257) pApamAM piThThAI bhayaMkara (258) vacana yeAgamAM e khAsiyata (261) janma e mahAna cunA. (264) [23] rAjakumAra vimAsaNamAM: maitrI ne yA. dayAbhAva kema durlabha banyA che?(268) kArI riyAda nakAmI (272) kSamApanA (273) bauddhamAM maitrIbhAva sAthe bharapura hiMsA kema?(279) ........281 [24] anazananuM mahatva............ 267 khAvAnI lata kema bhayaMkara ? [25] rAjakumAranI zIla parIkSA : kuzIla keTalA ? ......285 kAyAthI kuzIla nahi eTale ? (286) lakSmaNajInA vyavahAra (288) kuzIlatA cepI roga jevI (295) [26] mAnavanI viziSTa mudhdhinI viziSTatA zI? 289 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 vacananI kazIlatA devA mATe vicAraNA (29) AtmAne bacAva zAthI? (301) - [27] agamalAlanuM draSTAMta : dharmamaphatiye 2 3 02 bhagavAnanA kevA sevaka ? (30) sArA vyAkhyAnanI zI kadara kare ? (307) narakanA kAramA dukha (312) 2i8] rAjakumArane avadhijJAna......................... 315 kharI garIbI kaI (315) sahaja sUjha nA dAkhalA (326) jIvana kartavya (327) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rukmI rAjAnuM patana ane utthAna 48291-2 : muruyfm: fans-yfada 1 agul Buy? acitya ana'ta-prabhAvasaMpanna trileAkanAtha zrI tI kara bhagavAna bhavabhramaNuthI thAkelAM bhavyAtmAone apAra sasAra pArAvAranI janma-maraNa-rAga-zAka trAsa-pIDA parAbhava vagere bharapura viDaMbaNAnA kAyamI aMta Ave evI sthiti UbhI karavA anekAneka sAdhanAonA sAra rUpe A vAta pharamAve che ke kaSAyamuktiH kila muktireva / -SAyAthI mukti eja kharekhara mukti che. sasArathI chUTavuM che ne ? ke hajI paNa saauMsAramAM vividha bhavAnI ghumaraDImAM janama--maraNu, janama-maraNa karatA rahevAya tA vAMdhA nathI ? vAMdhA mATo che. zeA vAMdhA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rukamI e ja, ke nathI ke ApaNe bela-gaddhA, maraghA-mAchalA ke evuM kaMIka thayA, te tyAM evA jIva kevA bhayaMkara trAsa veThe che e najare dekhAya che, e ApaNAthI ze veiThayA jAya? pAchI emAM ya AtmAnI dazA kevI? pApavicArebharI ! eTale anahada duHkha veThavA chatAM ya pariNAma AtmarakSAnuM nahi, AtmAnuM utthAna karavAnuM ke bhAvI bhramaNa aTakAvavAnuM nahi, paNa pApa dazAthI bhamyA karavAnuM thAya, A meTo vadhe che janama-maraNa cAlu rahevAmAM. basa tyAre, je saMsArathI chUTavuM che, te eTaluM jarUra samajI rAkhe ke saMsArane aMta karmanA aMtathI ja thavAne, ane karmane aMta kaSAyanA aMta upara ja jaze. AtmAne kevaLajJAna ane mokSa sudhI pahoMcADanAra siddha guNasthAnakanI uttarottara vyavasthita caDatI pAyarIo paNa A batAvI rahI che ke kamANI jema jema suta thatA avAya tema tema upara uparanA guNasthAnake caDAya ane karmanuM jora ochuM thatuM Ave kaSAya hrAsane krama - pahele mithyAtvanAmanA guNasthAnake paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyane athAt nibhaka rIte sevAtA krodha-mAna-mAyA labha-rAga-dveSane meLA pADe te ja tyAM apunabaMdhaka avasthA para caDAya. pra-apunadhika avasthA eTale? u0-e eka evI avasthA che. ke zAstra enAM traNa lakSaNa kahe che, Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1] 'pAvaM na tivvabhAvA kuma na bahumanmaha bhane gheAraM / uciThi ca sevai esa apuNabaMdhagA jIvA // ' upAdhyAya zrI yazeAvijayajI mahArAja Ane gujarAtI bhASAmAM A rIte mUke che,-- pApa navi tIvra bhAve kare, jene niva bhavarAga re, ucita sthiti jeha seve sadA teDu anumAnavA lAga 2, cetana jJAna ajavALIe " bhavasthiti pakavavA mATenA vAravAra sevavA ceAgya traNa mahA sAdhana 1. arihaMtAdi cAranAM zaraNanA svIkAra, 2. duSkRtanI gA~-nidvA 3. sukRtAnI anumaDhanA [3 aa traNa paikI chellA sAdhanamAM arihaMtanAM sukRta, siddhanAM sukRta, AcAyanAM sukRta...ema UtaratAM UtaratAM samyagdaSTi pachI apuna dhakanAM sukRtanI anumAnAM karavA mATe upAdhyAyajI mahArAje A gAthA mUkI che. mATe kahyu ke apunama dhakanA A traNa guNanI anumAdanA karavA lAgI jA. ethI zo lAbha ? A ** uttamanA guNa gAvatAM guNa gAve nija ga Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4] [rumI --guNanI sAcI anumAdanAM karatAM karatAM AtmakhetaramAM guNanA bIjanu vAvetara thAya che. pachI enA para guNA meLavavAnI utkaTa abhilASA, e aMge samyak zravaNa, guNuprApaka pravRttieAmAM puruSA, vagere thAya, e aMkura-nALa-kAMDa-patra-puSpa vagere avasthAomAM AgaLa vadhatAM, phaLarUpe guNanI prApti thAya che. te enA pAyAmAM zuddha anumAdanA AvI. anumeAdanAnA A mahAlAla ke jenI sAcI anumedanA tenu nakUkara khIja vavAya. Ama apunakha dhaka mahAtmAnA guNAnI paNu anumAdanA e guNA pAmavAnA udyamanA pahelA tamo che. eTalI anumAdanA pazu, anaMtAnubaMdhI kaSAya kaIka maMda paDe, te ja Ave. eTale ApaNuM dila kahetu hAya ke ApaNane evI zuddha anumAdanA sphure che, teA e parathI vizvAsa rAkhI zakIe ke ApaNA anaMtAnuba"dhI kyAya meALA paDayA che, ane tethI guNasthAnakamAM vikAsa thaye che. AMka tarIke bhale paheluM ja guNasthAnaka gaNAya, kiMtu emAM kaSAya ane mithyAtvanI caDatI UtaratI mAtrAnA hiMsAe aneka peTAbheDhuM paDe. enI kevI kevI mAtrA che evu mApa mAhya lakSaNanI tIvratA--maMdatA parathI nIkaLe. : apunama dhaka avasthAnA guNNAnI anumAnnanAthI AgaLa vadhatAM khAsa A guNNA prApta thAya, arthAt (1) pApa tIvra bhAve na karAtuM hAya, yAne sAMsArika pApakA mAM hRdaya atyanta Asakta ane rAcatuM--mAcatuM na heAya, (2) Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 1] ghara saMsAra para bahumAna na hoya, tathA (3) sarvatra ucita maryAdAnuM pAlana jaLavAtuM hoya. A AtmadazA zI rIte Ave ? mULa, anaMtAnubaMdhI kaSAya bahu maMda paDe tyAre ja te. jema jema kaSAya che tema tema guNasthAnaka vadhe. have anaMtAnubaMdhI kaSAyanA anubhavane taddana aTakAvI devAmAM Ave eTale sAthe mithyAtva-mehanIya karma paNuM dabAya, ane baMnenA vipAkedaya sthagita thatAM caturtha guNasthAnaka avirata samyadaSinuM prApta thAya, eTale ke samyagdarzana guNa pragaTa thAya. - - AgaLa apratyAkhyAnIya vagere kaSAya dabAvatAM dezavirati Adi guNasthAnaka prApta thatAM Ave che. dazame guNasthAnake aMte sarvathA kaSAya nAza karI detAM kSINumeha vItarAga avasthA prApta thAya che. basa patyuM, ATaluM thatAM te bArame guNasthAnake aMtarmuhUrtamAM aMte samasta jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyakarmane nAza thatAM teramAM guNasthAnakanA prathama samaye kevaLajJAna-kevaLadarzane pragaTa thAya che. te e vinA te mokSa che ja kyAM? eTale vAta A ja AvIne UbhI rahe che ke saMsArathI mukti joItI hoya te kaSAyane ochA karatA Ave, kaSAyathI mukta banatA cAle. bele, "kaSAyamukti kila muktireva." kaSAyathI chUTakAro eja mekSa. mekSa mArganI vividha sAdhanA kare; paNa A lakSa rAkhavuM joIze ke ethI ApaNu kaSAya ochA thatA Ave che ne? te ja uparanA guNusthAnake caDhAya, ; Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ma kAya mada rahevAnuM mAtra zI rIte kADhavuM mAra kADhavA mATe eka rasto A che ke ApaNA salpha vikalpa ane vicAraNA kevA ane keTalA emAM cAle che e tapAsavuM. AnuM kAraNa e che ke ApaNA AMtarika krodha-lAla-ahu tyAdi kaSAyAnA baLa para magajamAM 'vikA te rIte saLavaLatA rahe che. ApaNA AMtara pradeze A satra-vidvapa vicArAtu. eka mATu AMtara jagata che. enI dhAMdhala bhAre kharI che, enA para vistArathI vicAravuM che ane te zAstramAM AvatI ramI rAjAnI kathA upara vicAraNA karIzuM. E] rumI kANu ? prasa`ga e che ke eka gAviMda nAmanA brAhmaNu ana patnI brAhmaNInA azuci tyA vairAgya--prasaMgamAM enA sacATa upadezathI bairAgya pAmI, baMne jaNA cAritra laIne teja bhavamAM mAkSa pAme che. evI sulabhakhASitA e brAhmaNIne zI rIte prApta thaI? ane sulabhakheAdhitA sAthe strIpaNu" kema maLyuM ? enA prazna gaNadhara gautamasvAmIjI mahAzaja devAdhideva paramAtmA zrI mahAvIra prabhujIne pUche bhagavAna enA uttara karatAM e brAhmaNIne dUra pUrva nA lava vistArathI Ave che. e bhavamAM hakIkata A che ke e brAhmaNI bahu pUrvabhave eka rAjAnI putrI che. enu nAma rukmI, rusIne umaralAyaka thatAM eka rAjaputra sAthe paraNAvavAmAM Ave che. ' Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu karmaga vicitra, te vAta paNa nahi thAya samaya e pati rAjaputa thai kamI vidhavA bane che. paraNavuM eTale prabhutAmAM pagalAMt: basa, ATalA prasaMgamAM kAMI bahu navAI jevuM nathI. jagatamAM banatuM AvyuM che ke uMmara thAya eTale lagnabaMdhane baMdhAya. AjanA yugavAdI te ene prabhutAmAM pagalAM mAMDavAnuM kahe che ne ? prabhutA eTale prabhutva, svAmitva. kAnA zAnA para prabhutA? patnI para te pachI patnIe paNa lagna te karyuM elai prabhutAmAM pagalA mAMDayA te ene zu pati para prabhutva? vAtamAM koI mAla nathI. prabhutA te hajI potAnI Indriya para meLavI heya, pitAnA tIkhA svabhAva upara, pitAnA mananI vRttio ane svAtmAnA valaNa para prApta karI hoya, te e kalyANa prabhutA gaNAya. khera. - kamIne lagna pachI tarata ja haudha Ave che e paNa jagatamAM keTalIya vAra banatI ghaTanAomAMnI eka ghaTanA, che, eTale emAMya navAI jevuM nathI. jIva jevA kAryanAM pATalAM upADIne A saMsAra nagaramAM pravAsa karyA kare che, e pramANe vastu banyA kare che, pachI cAhya potAnI dhAraNA hoya ke na hoya. camarabaMdhI samrATa ke AjanA vaijJAnika paNa karmanA akADhya hallA sAme hAtha khaMkherI nAkhe che. tyAre evI aNadhArI rAta TanA para peka mUkavAnI cIja navI nathI. paNa have ahIM navI ja vAta banI Ave che e vicAraNIya che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4] [ rumI vidhavA rukmInI mAgaNI. vAta e bane che ke vidhavA banelI rAjaputrI rumI zAkanA bhAre svare peAtAnA pitAne kahe che, ' bApu ! mane tamane bahu kahetAM nathI AvaDatuM. tame jaldI mANasA meAlIne kASThanI mATI citA taiyAra karAvI dhagadhagAvavA kaheA, emAM huM mArI jAte paDI ApaghAta karIza.' maLIne * khApa rAjA tA A sAMbhaLIne kaMpI UThe che! kahe che, 'baccI ! A tuM zuM le che! huM jANu chuM ke tuM kevA mahA duHkhamAM mUkAI gaI che. paNa e duHkhathI chUTavAnA A rastA nathI. mATe zAkavaza evA vicAra karavA rahevA ke, huM tane bIjo mArga batAvuM.' tyAM rumI kahe che, 'pitAjI! huM eTalA mATe ApaghAta nathI karatI ke mArUM' saMsArasukha haNAI gayu, have jIvIne zuM kAma che? nA, enI have huM paravA nathI karatI. mArA ApaghAtanu kAraNa judu che, anelI ghaTanA para zeka e ApaghAtanuM kAraNa nathI. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. irSyA bhayAnaka ane kema maravuM che? phamI tatvanI sArI keLavaNI pAmelI che, eTale patinA ekAeka mRtyu para mana to eNe jAte ja vALI lIdhuM che. AgaLa para paNa AtmAne have kema UMce lAva e icchanArI che. mAtra AtmannitinI ADe viddha na Ave, kAmakredhAdi kaSAyo jera na mArI jAya, enI bhAre ciMtA ene UbhI thaI che. ene ema lAge che ke " khIlatI suvAnI ane rAjazAhI sagavaDo vacce rahetAM kaSAya-vAsanA kema jera na mArI jAya? ane tema kadAca thAya te kevuM kuLakalaka! kevuM AtmAnuM adhaHpatana!" dharma-sAdhanAmAM sAvadhAnI - - dharmasAdhanA jarUra karavAnI, paNa sAthe kaSAya cAra -ekane paNa mahAlavA devAne nahi. krodhAdi cAramAMthI eka paNa je majabUta pAye jAge, te guNasthAnake AgaLa nahi vadhAya. dhama piolisa che, kaSAya cAra che. cAranA * para aMkuza mUke evI dharma-polisa joIe. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] [kamI - dhamanI polisa sAthe rAkhI hoya, paraMtu je kaSAya cAra eka paNa joradAra sAthe sAthe rAkhe, to e pelI pilisane mahAta karI nAkhe che ! pra-te zuM dharmanuM kAMI na cAle? u-cAlI te badhuM ya zake, paraMtu ApaNe enA pakSamAM UbhA rahIe te ne? dharamanA ja pakSakAra banI kaSAyanA. kaccaraghANa kADhavAnI tAlAvelIvALA heIe, te te dharamanI chelalA thaI jAya ! pachI te tyAM badhA te nahi paNa amuka kaSAya vadhu naDI jatA hoya chatAM enA TAMcA DhIlA rahe. arthAta enI pAchaLa bhAre pastA vagere rahyA karatA heya, AMdhaLA kaSAyAveza nahi. - have jAtamAM tapAsa aheva naDe che. akSayA-Syi vaDe che, paNa ene bhAre pastA jAya che ne? ke "nA, evuM kAMi nahi. mATe dharma karIe eTale ahaMva te rahe. tapAse, - AhaMta verAhAra rahe che? nibhaka sevAya che? nasa-nasamAM vyApI gayuM che? romereAmamAMthI jema bhegIone zkArane, tema huMkA hasakerAM phUlI jAya che? chAtI a8, vANa, akI, mAthuM pakaDa, vAtavAtamAM jAtanuM UMdhuM dekhADavAnuM AvuM badhuM ahevAnuM nATaka cAle che? Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caramamAM me pasA AcI Ave, e kAma karI Aje, zeDA gata-niyama karI le, tapazcaryA karatA rahe...paNa ahaa je pAkuM sAcavavAnI takedArI hoya, te khabara che kharI ke e AtmAmAM pa@iAma kevA nIcenA guNasthAnakanA rakhAvaze? ema ISya-asahiSNutAmAM kevI sthiti ? zubha bhAyA kesa mahAra? pITha -mahAme eka vAra ja ImAyA AvI gaI te AvI gaI; paNa jidagIbhara e rAkhyA karI karI ema nahi. to ja anuttara vimAnamAM jaI zake evI UMcI zubha lezyA ane UMcA zubha avyavasAyamAM jhIlI zakayA. mATe ja je uMce caDAvanAra zubha adhyavasAyamAM sadA AvavuM hoya, te jIvanabhara ekAi paNa kaSAyane halAvavA je nathI, ene caDasa rAkhavA sarakhe nahi. ekAda paNa kaSAyane rAja saMkara pAthane kheMce ISyamAM vadhatAM anAyAra? - - A eka bIjI paNa vastu dhyAnamAM levA jevI che ke ekAda paNa kaSAyane caDasa kayAreka aNuciMtyA khataranAka pApane kheMcI lAvanAra bane che!' . bole, IrSAnA caDasamAM anAcAranA pApamAM paDavuM paDe kharUM? dusathAranI buddhi jAme Ama netA iSya ane durAcArane kaI meLa nahi lAge. paNuM jue, siMhaguphAvAsI mumina zA hAla thayA? zathI thayA ? ANyA sAthe duzacAra e ane e mATe ene bAthamakaraba sudhI pahoMcI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12] [ samI gayA ne? enuM mULa chuSyane caDasa. IrSyA ane sAdhunuM guNasthAna, benI kaDI maLe evI dekhAya che? nA, chatAM kaDI maLI ! kAraNa A ja ke ISyanI pAchaLa evI jAtanI paraMparA goThavAI jAya che. ahIM jarA mULathI juo, kaDI kema goThavAI gaI? zrutakevaLI zrI saMtivijya AcAryanA cAra ziSya judA judA sthaLe comAsuM gALavA AjJA mAgIne gayAeka siMhanI guphA pAse, eka sarpanA bIla pAse, ekakUvAnA bhAravaTiyA para, ane zrI sthUlabhadrajI paricita premALa kezA vezyAne tyAM. pahelA traNa kAussagnadhyAne rahetA. mAsuM pUrNa karIne AvyA; gurue emane duSkarakAraka zabdathI vadhAvyA. sthUlabhadrajI AvyA, te emanuM "duSkara duSkArakAraka zabdathI abhinaMdana karyuM. , duSkara zuM? duSkara duSkara zuM? (siMhaguphAvAsI suni) vicAro jarA, duSkara zuM? duSkara duSkara zuM? siMhanI guphA pAse rahevuM tyAMthI roja siMha Ava jA kare, mAne ke bahArathI Ave tyAre khAIne Ave tyAM te hajIya gabharAmaNa thAya, paNa bahAra nIkaLe tyAre te bhUkhe nIkaLe ne? munie tyAM rahevAnuM ane te lAMbA kAussagga dhyAne! meTA siMhane joI phaDaphaDATa na thAya? kadAca 1-2-4 di siMha emaja cAlyA gaye te ya zuM ? jAta konI? kura ghAtakI jaMgalI pazunI! siMhanI ! gabharATa na rahe? paraMtu nakakI karI rAkhyuM che ke zarIranuM game te thAo, siMhanA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13, prakaraNa 2]. rAkSasI jaDabA vacce A deha bhale jAmaphaLanI jema cavAI jAo, te paNa paravA nathI. ema thaze te emAM thanArUM samAdhi ane zubha dhyAna sAthenuM mRtyu anaMtA kamaskA nA bhukkA karaze ! vAha vAha ! kevI e dhanya ghaDI ke ati alpa kALanA sahanamAM asaMkhya janamanAM pApa karmonA DheranA hera khatma thaI jAya !" kyAM manamAM A nakkI karI rAkhyuM hoya tyAM siMhathI gabharATa che. cAra mahinA sudhI Ama khaDA che! ADAavaLA phAMphA mAM mAro? aha-bhakti ane ta5 se. paMcama kALanI vAta che A, hAM? eka rAta nahi, eka aThavADiyuM, eka pakSa nahi, eka mahine nahi, cAra mahinA ! ApaNane aDadho kalAka kAussagnamAM UbhA rahetAM vicAra thAya. basa ! pratikramaNamAM ja kAussagna karavA baMdhAyela nepachI zI jarUra? bAkInA TAIme binajarUrI kema lAgyuM? kAussaga zI cIja enI khabara kayAM che? pratikramaNa sivAya paNa kAussaga mANaso ja karatA ema nahi; moTA moTA rAjA mahArAjAo paNa kAussagna karatA! amastA nahotA karatA! mahA lAbha je haze ne? rAtamAM jAgI paDayA, te "kara kAusagga, upadrava Avyo to kara kAussaga', rAtri-pauSadha che te rahevA de kAussagya dhyAnamAM. A udyama hatA. Apatti Ave, kaThinAI Ave, tyAM ADAavaLI phAMphA mAre che, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayana kukita kare che, ane pApa-pApamAM vacana-kAyAne DadhAma karAvo chepaNa e sUjhatuM nathI ke aMtarAya tUTyA vinA kAMI vaLaze nahi, ane aMtarAya teDavAnI tAkAta ahaMdubhakti ane tapamAM che. temAMya zreSTha kAussaga." aMtarAyapharma nivAsaNArtha 10-2-40 legassanA kAurasa kastAM AvaDe ne ? ema samAdhi lAbhArthe kAussagya. kAusaga e zreSTha kaeNTine tapa: emAM vAsa eTale? kAussagyamAM dhyAna sArUM sadhAya; kemake emAM kAyA vosirAvAya, vacana sirAvAya, amuka dhyAna sivAya manane sirAvAya, pachI emAM dhyAnanuM tAna evuM hoya ke haDapheTe jeTalA kara cale nA hukakA ! bAhya karatAM jayaMtara tapa enDa! emAM kAussAmAM eka * "pAyachitta vize prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, sajhAya, dhyAna, chelache. kAussaga kAussaga e zreSTha keTine tapa chekAussagnanA zvAse zvAse be lAkha patyepamAM uparanuM svarganuM puNya badhAya. "amuka zvAsa pramANa kAussaga, emAM "zvAsa e sAMketika zabda che. payAmA lAsA kSekane cotho bhAga e ekapAda, pAdasamAna zvAcchavAsae sAvacana che. navakAranAM ATha, pA, hemarasamAM sagarsa uttara amara pAchuM pAda, dhammulityAre jiNe bIjI pAda, "caMderu nimmalayArA sudhI 2ma pAra ra. zvAsevAsa. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gakaraNa 2] - A te piSadha che "apara kAma nahi, cAho sAI jaIe.' AvuM jJAna kema? khabara nathI kAunsagratA phaLanI, nahitara kAussagga dhyAne rahevAya. A mahApuruSa siMhaguphAvAsI munie ara mahinAnA kAussagnamAM zuM joyuM haze ? svAdhyAya khare, paNa e te beThe beTheya thAya; emAM dhyAna kharuM paNa sustI Ave, kAussagnamAM sustI na Ave, zarIra TaTAra rahe, daSTi eka sarakhI nAsikA para abhAve kaeNndrita karAya; nAsikA jevA mATe nahi, paNa tyAM daSTi karI rahe. kaThina che? nA, be AMkhanI kIkI pahelAM nAka paranA meM pUNe pheMkI daIe, pachI saheja nIce utAratAM daSTi nAsikA para Ave. muni siMhanI guphA pAse kAusagyasthAnamAM rahetA. e comAsuM pUrNa karI guru pAse AvyA. mahAjJAnI gurunuM vacana vadhAvI loDyuM jemikache guruzrI saMrativijayajI sAcA mAsane prazaMsA te traNeyanI karI paNa cAcA-bhUlabhAinI Ayika karI duSkara phukarakAraka kahyuM. pelA traNa mATe purA kahyuM hatuM. zuM siMhanI guphA pAse kAusagna-dhyAne cAra mahinA rahevuM saheluM che? e duSkarakAraka, ane vezyAne tyAM mAthuM rahI AvanAra dubakara dukarakAraka? bheda samajAya che? ahabata, zarIra cavAI atha e khuzIthI sahana karavAnuM mane baLa adbhuta che. paraMtu varSonA saravALA ne prItivALI vezyAnA mAdaka khAmAna, citrAmaNazALA ane enA hAvabhAva cenacALA ehaka vayana vonI satAmA rahIne Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] [rukmI leza paNa mananA 4 vikAra vinAnuM nirmaLa akha'Da brahmacarya pALavAnu maneAkhaLa ati ati adbhuta ane duSkara duSkara che. e vrata jagamAM dIvA, mere pyAre......... vrata jagatamAM dvItrA eTale jagatamAM prakAza karanAra ! enA vinA adhArUM. sAdhu ane zrAvaka taNAM, vrata che sukhadAyI re zIla vinA vrata jANo, kusakA sama bhAI re.' zrAvakamAM tyAga che, tapasyA che, vrata-niyama che. paNa e badhuM jo zIla nathI teA DAMgaranA photarAM ! kulaTA nArInA upavAsanI kADInI ka"mata ! sAdhune mahAnatA che, paNa pAku bhrajJAca-pAlana nathI teA e bAkInA mahAnatA kimata vinAnA. prazIlanuM ATaluM badhuM mahatva zAthI ? u-eTalA ja mATe ke jenAmAM zILa-sadAcAra nathI enI indriyA tA paranAM rUpa-sparze AdimAM cAlu bhaTatI rahe che. indriyAmAM aNuaNuATI-vikAra-unmAda evA tagatagatA rahe che ke khIje citta ja na lAge, yu' jAme janahi ! mATA paramAtmAmAM ya bhaLI zake nahi ! sadAcArI paNa ati viSayAMdhAnI ya evI dazA heAya che. rUpa-kuzIla, spaza-kuzIla,zabda kuzIlanA maro che. lAkhA-kroDAthI kiMmata na akAya evA dharmImAM mana bhaLe ja nahi; mATe pahelI jarUra zIlanI che. emAM pUrNa Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2] . [17 brahmacarya e mAnava bhavanuM UMcuM sattva che. prabhaka sAthe vacce vaLI enuM pAlana e alaukika parAkrama che. skUlabhadrajIne eTalA ja mATe duSkara duSkarakAraka kahyA. chatAM siMhanI guphA pAse mahinAnA mahinA kAussagadhyAne rahevAnuM parAkrama paNa jevuM tevuM nathI. paraMtu ISya kevI bhayaMkara munie siMhanI guphA pAse cAra mAsa kAussagnadhyAne rahevuM saheluM banAvyuM, paNa ISyAvaza emane sthUlabhadrajInI prazaMsA sahavI muzkela banI! IrSAATalI UMcI sAdhanA karanArane ya paTake, te jenA jIvanamAM sAdhanAnA raMgaDhaMga nathI ne ISyanI pakaDa che, enA hAla kevA? - sthUlabhadra eka sArA sAdhu hatA, siMhaguphAvAsI munine mATe sAdhamika hatA, prazaMsA gurue karI hatI, tyAM vAMdho che hate? prazaMsA te gurue ja karI hatI, ne emane pote ja kheLIne guru karyA hatA ne? zeAdhIne sArA guru karyA pachI, e keInuM gAya emAM ISya? | guru kheLIne thAya, bApa nahi. bApa karma bhaTakADe eTale zuM thAya ? ayogya bApa lamaNe lAge che. paraMtu guru te zelIne pArakhIne karAya che. te ema pArakha karIne sArA hitakArI guru kheLI mAthe dharI lIdhA, have emane lAgyuM ane keInI prazaMsA karI, te. ApaNe gurune ApaNuM jAta samarpita karI dIdhA pachI zuM bIje vicAra karavAne heAya? vadhAvI ja levAnuM che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18] [ rumI vaLI prazaMsA kAnI karI kAI nAlAyakanI ? nA, sArA sAdhamika sthUlabhadrajInI, e dRSTie paNa praza*sAne vadhAvI levI joI e. sAdhamittu mArA mibaMdhu che' ema samajI sahana karI levAmAM samyagdarzana niLa bane che. para'tu si'haguDhDhAvAsI munine A kazuM jovuM nathI 'guru krANu kyA che ? sAmika kevA che ?' AnA kazA vicAra vo nathI. e paNu navu nathI ke 'are ! sihunA rAjanA mATo bhaya jItI zakAyA, te pachI ATalI nAnI IrSyA lI na zakAya ? AmAM zuM moTuM karavuM che ? jarAka manane premabhAva tarapha vALI daIe, 'haze vadhu prazaMsA karI te mArA sAdharmika bhAInI karI che ne? guru mahArAje zrI che ne ? sarasa ! ema manane samajAvI daIe te IrSyA zAnI Ave? 'bhaya jItu ne IrSyA na jItu ?"--A je dhyAna para levu' nathI te khacAva zI rIte maLe ? keTalu* * sarasa Alakhana che, 'bhaya jItu ne IrSyA na jItu ?" ApaNA keTalAka guNu para ApaNe gaurava laI e chIe, enA pratipakSI dveSa jItyA para mustAka banIe chIe, paraMtu je doSa jItyA nathI enI zarama lAge che ? enA mATe zu' e vicAra Ave che kharI ke 'amuka doSa chatI zakAyA ne A na jItI zakuM ?" A vicAra Ave, dilanI cAMTa sAthe Ave te e jItavAnA puruSArtha thavA lAge. guNunA gaurava karatAM DhoSanI zarama lAge te doSa jItavA vicAra ane puruSArtha thAya. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2] sukhI thavuM hoya te A ja kho rasto che ke aMtaranA deSarUpI zatruone jItavA mAMDe. ApaNane du:khI ApaNuM aMtaranA zatrabhuta doSo ja kare che, bIjuM kaI nahi. sarpanA bIla ane kuvAnA bhAravaTa para cAra mahinA gALanAra munioe ISya-deSane jItI lIdhe, ene UThavA ja na dIdhe, te enA eja sagamAM sukhI svastha hatA ane anumaMdatA ke "sthUlabhadrajI ahoI paricita ane premALa vezyAnAkAtila saMgamAM aNuzuddha brahmacaryasAcavIne AvyA? vAha ! dhanya jIvana ! dhanya parAkrama !" ema amedananA mahAna lAbhane paNa pAmavAnI sthitimAM rahI zakyA. IrSyAdaSanA gulAma bananArane zAne A paNa lAbha? emane te duHkha, kaleza, saMtApa, ane uparAMta guru-avajJA vagere bIjA aneka bhArI pApanI hAramALA UbhI thAya e juduM! sukha-du:kha aMtaranA deSajayadeSagulAmI para nirbhara che. mATe jyAre jyAre dukha lAge tyAre A vicAro ke "mArA kyA doSane lIdhe A A dukha lAgI rahyuM che ? ghare gayA, samayasara raseI taiyAra nathI, dukha lAgyuM, zAthI duHkha? zuM samayasara rasoI taiyAra nathI ethI? nA, tyAM je ema sAmethI khulAse maLe ke "Aje tamArA pilA sArA ADatiyA AvelA; emanI sarabharAmAM meDuM te thayuM paNa e bahu khuza thaIne gayA ane mane te vakhate Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20] [ mI lAgatuM hoya ke "e sArUM khaTAve ema che, have e sArI kharIdIne orDara Apaze, te raseI samayasara taiyAra nahi enuM jarAya duHkha nahi lAge. ulaTuM ema thaze ke "sAruM thayuM sAruM..." te dukha enuM nathI. duHkha che A nukasAnInI kalpanAnuM. "rasoI meDI emAM nukasAna" evI kalpanAnA pitAnA ja deSa para duHkha lAge che. * syAdavAda lagAvanArane dukha nahi - syAddavAdanA siddhAntIne zuM e jotAM na AvaDe ke ekAnta zA mATe ke ekalI nukasAnI ja che? zuM bIjI keI daSTie lAbha ja nathI? che, sahavAnuM Atmasatva khIle e lAbha jarUra che. badhuM ja anukULa thatuM hoya te emAM te suMvALA thavAnuM maLe, sAtvika nahi. satva te, hezathI ghasAre veThIe, khuzIthI kaSTa sahIe, cAhIne lega ApIe, emAM khIle. te "AvavA do, jIvanamAM AvI agavaDa paNa AvavA de, emAM satva kevaLavavAne lAbha che. Ama svAduvAdasiddhAnta mujaba nukasAna sAthe lAbha paNa vicArAya, te ekalI nukasAnInI kalpanAne deSa gaye, ne sAthe duHkha gayuM. duHkhanuM kAraNa tapAsavAne mArga - are ! tame saheja pUchyuM ke kema Aja raseInuM maDuM" ne sAmethI javAba mijAjane ja maLe, te tyAMya - duHkha lagADatA pahelAM A ja vicAravAnuM ke dukha mArA kayA dezane lIdhe lAge che? Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2] [21 'sAmAnA kharAma svabhAvathI peAtAne duHkha' ema vicA ravA karavA karatAM, pAte je ema mAnI beThA che ke mAre adhA mArA anukULa, vazavI, AjJAMkita ja nahAvA joIe evA dheAraNathI ja duHkha che,' ema vicAravuM sArU che. puNya eTaluM pahAMcatuM nathI mATe teA A sAmethI khaDaphA ThAkanAra maLe che e hakIkata che. nANAM na paheAMcatA hAya ane sArA mAla levAnA huka rAkhavA e doSarUpa che.-A doSa jo kADhI nakhAya, vicArAya ke-- A sAmethI uddhRta javAba e ApaNA puNyanI kamI sUcave che. puNyanI AchAza paNa pUrve dhorAdhanAnI yA bIjAe sAthe namra mAyALu vyavrahAranI khAmI rAkhyAnu sUcave che. teA have e khAmI ja TALuM. sAmAne svabhAva emanA bicArAnA tevA kramanA baLAtkArane lIdhe che. mAre enI dayA ja citavavI rahI. sArU' thayu' dayA ci'tavavAnA sArA mATe maLyA. mAre jIvanamAM mukhya kAma dhama-ArAdhanA ane namrasaumya-mAyALu vyavahAra. e vadhAru,' Ama vicAraNA rakhAya te du:kha lagADavAnI kAI vAta nahi rahe. khATI gaNatarI rUpI doSa kADhyA ke duHkha gayu samaje. du:kha kADhavAnA rastA A, -ApaNA peAtAnA doSane zeAdhI kADhI enI gulAmI khaMdha karavAnA puruSArtha karavA. peAtAnA ja doSathI duHkha che,' enA badale 'bahAranA 2 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2mI nimitte duHkha cheAvI pArTI gaNatarI IrSyAdi daiSa UbhA kare che, vadhAre che, ane ethI dukha era vadhe che. muni paNa kema bhUle - siMhaguphAvAsI parAkramI muni paNa bhUle che ! emAM pitAnA mananI beTI gaNatarI kAraNabhUta che, e jevuM nathI, ne bahAra phAMphA mAravA che, tethI gurue karelI prazaMsA para dukha kare che, ISyanI Aga prajavalita rAkhe che. kevuM Azcarya! siMhane bhaya jItavAnuM saheluM banyuM, IrSo jItavAnuM muzkela banI gayuM che. jenA para IrSyA thAya che tenI sAthe Ama te premane vyavahAra paNa karyo haze, paraMtu premanI parIkSA avasare thAya che. AmAM, - "jemanI sAthe prema che emane sArAmAM sAro svArtha sadhAya emAM ApaNe rAjI e hiMsAba rAkhyo hoya te premanI parIkSAmAM pAsa thavAya, enA para ISyo na Ave. paNa nA, je potAnA svArthanI ja mukhya gaNatarI che, te IrSyA AvatA vAra nahi lAge. tyAM pachI prema hUla! pachI te ema thAya ke, huM ! mane nahi ne ene adhika maLe ? enuM vadhAre sanmAna?zuM huM kama chuM? - prema keTalAyanI sAthe karIe chIe, premane dA rAkhIe chIe ke "amane tamArA para prema che, paNa svArtha sAthe tyAM sudhI prema, e sthiti che. eTale svArtha ghavAtAM UMcAnIcA thavAya che. jANe zuSka hadaya ! emAMya ApaNA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANa 2] karatAM bIjAnuM vadhAre sArU rahevAnI tAkAta nathI, eTale jhaTa ISya UThI Ave che, guNa ko? prema ke ISya ? majhA zAmAM ? sAmAnuM sArUM sahI laIe, ethI khuzI thaIe, emAM ke IrSyAthI baLIe emAM majhA? sAmAnuM sAruM sahI laIe emAM tatvathI ApaNane nukasAna zuM ? ene sAruM maLyuM te enA puNyathI ke puruSArthathI maLyuM, emAM ApaNe baLavAnI jarUra zI? urdu, baLa vAmAM te bIjA keTalAya bhAre anartha--ane manane bigADe ApaNI jAtamAM ja ane te ApaNe jAte ja UbhA karavA jevuM thAya che. je siMhaguphAvAsI muni eka ISyanA mAyA keTakeTalA anarthamAM paTakAya che! ruphamIne zA mATe maravuM che? rAjaputrI phamI pitAnA pitAne kahe che, "he pitAjI!mAre ApaNAtane vicAra sukhamaya jIvana nanA kaMDhALAne lIdhe nagdha ke are! paraNIne tarata mArA pati gujarI gayA! te hAya! have mAruM saMsAra-sukha naSTa thaI gayuM, eTale have dukhamAM jIvIne zuM kAma che ? javAmAM zI majA? sukha vinA dahADA kema jAya? nAA jIvALA para mane kaI kaMTALo nathI. paraMtu mane meTo Dara che ke mArI suvAnI have zarU thAya che, ane juvAnI divAnI ! jIvane divAne banAve che. emAM hajI lagnajanA kaIka kuza muke che, jethI jayAM tyAM ja e nahi . mAre kama, Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( [ rukamI saMge aMkuza bahAranI sthiti UbhI thaI che. eTale mane bhaya che ke A unmatta yuvAnImAM kayAreka nathI ne kAMI ajugatuM AcarAI gayuM te huM ApaNA nirmaLa kuLane kevI kalaMka lagADanArI thAuM? jIvIne evuM kalaMka lagADavuM enA kastAM maravuM sAruM. mATe maravA IcchuM chuM.' - juo ahIM bALa vidhavA banelI rukamInI vicAraNuM kyAM jaI rahI che ! ene sukhanA abhakharA nathI rahyA, paraMtu kuLane kalaMka lagADanArUM keI adhama kRtya potAnA hAthe na thaI jAya enI bhAre cIvaTa che. - " kuLanI khAnadAnI ane pratiSThAne bhAra jIvane pApano ne akAryane bhaya UbhuM kare che. 2ene pApa thaI jAya te? e bhaya svachaMda vartana para aMkuza khAve che. pUrve enAM mUlya aMkAtA eTale prasaMge koIne kahevAtuM ke-"tAre je kuLavAna, ne A vicAra kare? A ela bele? AvuM varte? pitAne paNa jAgRti rahetI ke "mArA UMcA kuLanA hisAbe mAre adhama bolacAla karAya nahi, balake uttama dayA papakAranAM vacana-vartAva rAkhavA." kuLane bhAra te dAkSiNya, gAMbhIrya, zista, vinayAdi keTalAya puNe saheje jIvaMta rAkho. Aje kayAM A kuLa-pratiSThAne bhAra che? Aja te saba sarakhA karavA che. halakAne uttama nathI banAvavA, paNa uttamane nIce UtAravA che. A pra-ema kema? harijanane UMce lAve che ne? Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2] u-UMce lAvavAnuM zAne kahevAtuM haze? che bilakula Atmasanmukha na hoya e kAMIka paNa Atmasanmukha ane guNasaMpanna thatA Ave enuM nAma UMce AvavAnuM kahevAya? ke bhautika sukha-samRddhimAM vadhAre Asakta, enI adhika lAlacavALA ane AtmadaSTi gumAvanAra bane e UrdhvIkaraNa kahevAya? bemAMthI vAstavika UrdhvIkaraNa karyuM? Aje sAmyavAdI prajAnI dazA jue. tibeTa, keriyA, viyeTanAma, pUrva jarmanI vageremAM e lekee keTalA bhayaMkara hatyAkAMDa macAvyA che? bhautika daSTi vikasAvI eTale Urdhvagamana nahi paNa adhaHpatana thayuM ! kemake emAM mAnavahatyAo paNa heze krUratAthI karavA zIkhyA. tyAre ahIM bhAratamAM paNa zuM che? AnI chAyA patharAvA lAgI che. jokemAM dayA-ahiMsA vadhI? satyabhASitA vadhI? nIti-prAmANikatA vikasI ? sadAcAranuM pramANa vadhyuM? tyAga, saMteSa vikasyA? -AvuM badhuM kayAM che? e nahi, te UrdhvIkaraNa zAnA upara kahevAya che? tAtparya, UMca-nIca kuLanA bheda miTAvI "saba sarakhA" karavAnI AjanI rItarasamamAM uttama kuLanA khyAla upara je uttama vicAra AvatA te vastu na rahI. ' rukamI A kahI rahI che,-"pitAjI ! huM ApanA vizuddha kuLane kadAca kalaMka na lagADI dauM ! enA karatAM ApaghAta karI levo sAro." ahIM eka prazna thAya, . ' pra-je ApaghAta karavAnI atyAre taiyArI che, to te kamI emaja kAM na vicAre ke jyAre evuM kalaMkti Aca Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNa karavAne prasaMga UthAya tyAre ja tevuM karatAM pahelAM ApaghAta karIza? ApaghAta te tyAreya, thaI zake ne? u--Ane javAba rukamI je kAraNa batAve che. emAM rahe che. e pitAne kahe che, "bApu! karmanA udaya vicitra. hoya che. zI khabara kyAre kevA mehanIya karmane vipAka phUTI nIkaLe? emAM vaLI mAre pApI strI avatAra! strIpaNuM eTale pApaprakRti, bhAre capaLa caMcaLa svabhAva! te nathI ne. kereka tevA koI karmane vicitra vipAka jAgI jAya ane temAM kAMI ajugatuM AcaravAnI dubuddhi thaI te strI sulabha cola svabhAve duHsAhasa karI nAkhatAM vAra nahi !. ethI ApanA vizva-vikhyAta kuLane bhayaMkara kalaka lagA. DanArI banuM! enA karatAM pahelethI ja maravuM sAruM.' arthAta, azubha karmonI zirarI evI che ke asata samaya-sagAe e azubha karmane bhabhukI UThavAne avasara maLyA pachI jIvane e tarata malina bhAvamAM ghasaDe che! emAM ya. puruSa heya te kadAca pitAnA sattvathI enA para aMkuza mUkI anartha karauM bacI jAya. paraMtu mANasane caMcaLatAne. lIdhe jhaTa duSkRtyamAM paDavAne mATe saMbhava! pachI tyAM "ApaghAta karuM paNa huM vratabhaMga na karuM evo zubha bhAva jAgI. pAchA vaLavA jeTale avasara kyAM? rukRmI potAnI jAta mATe A samaje che, tethI tevA bhAvI prasaMganI rAha na. jelAM atyAre vidhavA chatAM, e bhaviSyanA saMbhavita akrAryathI. bAlAra mAta karavA Icche che.. . , Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2]. rika vAjAnI kadaradAnI : vicAravA jevuM che ke prasaMga ghaNe gaMbhIra banyA che. evA avasare hAya! mArU saMsArasukha lUMTAI gayuM, tethI ApaghAta karuM, ema ciMtavavAne badale mArA hAthe kuLane malinatA na lAge, mATe ApaghAta karUMe vicAra Ave che. rAjA e jaNIne cakti thaI jAya che. enA manane ema thAya che ke "ahA! A keTale addabhuta bALakone viveka ke e samaje che ke kuLane kalaMka lagADavA karatAM AvuM sAruM! kevI sarasa jAgRti ke yuvAnanA pAzALI umAdane ThIka ja kaLI jAya che! mArAM ahebhAgya che ke mAre putra nahi chatAM AvI putrI maLI ! zuM AnI buddhi! kevI sarasa prajJA ke rAja! aho ! A putrI kSaNe kSaNe vaMdanIya che ke jeno Aje che guNa che. te A jyAM sudhI mArA ghare vase che. tyAM sudhI mAruM atizaya moTuM zrema che kharo Ane jotAM, yAra karatAM, ne AnI sAthe vAtacIta karatAM paNa pApa dhovAya che, mATe apatriyA evA mAre Aja putratulya che." rAjA dIkarI rukSmIne zubha AzayanI kadara karI rahyo che, ene bhAre mahatva ApI hyo che kema vArU? kAraNa A che; ke jIva jayAre bhava-AkALamAMthI UMce Ave che, tyAre ja ene A vicAra Ave che ke "mArA kuLane kalaMkita karanArI ceSTA karUM, evI vANI paNa na boluM. ema mArA dharmane ke mArA gurune kalakalAme enA veNa ke vartAva Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] [kamI na Acaru pachI tyAM sahavuM paDe enI ciMtA nahi; bhegA devo paDe te depaNa kuLane, dharmane ke gurune kalaMka na lAgavA devuM. ' malikasUrijI mahArAje zAsana para kalaMka na caDhe mATe AtmahatyA karI lIdhI. rAjA udAyIne e piSadha ane dharmazravaNuM karAvavA mATe eka rAta pUratuM enA mahelamAM gayelA. rAjA upAzraye na Ave? Ave, paNa ahIM rAjya khaTapaTo bhAre hatI, duzamana rAjAnA Dara hatA, "nathI ne dharmavizvAsano ghAta karanAra keI gupta bhedI mANasa bheTI jAya te paraMtu nasIba be DagalAM AgaLa ! te,rAjA udAyIne mAravA mATe duzamana rAjAne caMDapradyotane mANasa bAra varasathI dIkSA laI AcArya mahArAjane bhAre vinayI ziSya banI gayele! basa dharmavizvAsamAM ene kAlikasUrijI mahArAje sAthe lIdhe, te rAtanA dharmakathA bAda sUrijI ane rAjA nidrAdhIna banyA tyAre UThIne rAjAnuM gaLuM kApI ravAnA thaI gaye. dharmavizvAsane bhaMga bhayaMkara :keTale adhamAdhama vizvAsabhaMga !" duzmana paNa ene na AvakAre. mATe te jyAre eNe jaIne caDapradyota rAjAne vAta kahI tyAre rAjA kemakamI UTha! kahe che, "harAmI! - AvuM nIca kRtya karyuM? nIkaLa ahIMthI mArA rAjyamAMthI." dezanikAla karyo. duzamanAvaTamAM paNa dharmavizvAsanA bhaMganuM AvuM ati hIcakArUM kRtya ene pasaMda nahetuM. mANasanI dharmavizvAsabhaMganI ceSTA e ati Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29 prakaraNa 2] nIca kakSA ane bhAvI dIghatidIgha kALa hargatibhramaNanI AgAhI sUcave che, mATe A sAvadhAnI rAkhavAnI che ke dharmavizvAsanI chAyA heThaLa keIne ya draha na karIe. ahIM te rAjAnuM gaLuM kapAyAthI lehI dhaDa dhaDa vahetuM cAyuM. rela kAlikasUrijI mahArAjanA saMthAre pahoMcyuM ! tarata AcArya mahArAja jAgyA ane jue che te rAjAnuM , gaLuM kapAI gayuM che ! ane bahu vinayI mAnele ziSya tyAM che nahi. vastusthiti kaLI gayA ke "A keI bhedI duzmanane dago thaye ! paraMtu have zuM karavuM? AcArya mahArAja ApaghAta kare ? kAlikasUrijI mahArAje tarata mApI lIdhuM ke je have huM jIvate rahuM te ema ja manAya ke rAjAnuM khUna karAvavA mATe ja jainAcAryane peMtare hato! basa, jainadharmamAM AvA ne AvA nIca kArastAna ja racAya che. Ama jonazAsanane baTTo lAge. leka jaina sAdhune vizvAsa kare nahi, e sthiti TALavA mATe paNa jAte gaLuM kApI maryoja chUTake, jethI pachI eTaluM ja jAhera thAya ke "keI drohI mANasa AvI rAjA ane AcAryanuM khUna karI gayo." zAsanahIlanA sarvopari nukasAna - ATalI ja vAra; AcArya mahArAje tarata ja charI pitAnA gaLA para kaDaka hAthe pheravI dIdhI ne pachI ene dUra nAkhI dIdhI. savAre emanI dhAmutramANe ja jAhera thayuM, Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30] [ rukamI zAsana ane sAdhu vara kalaMka lAgatuM aTakI gayuM. alabata saMghamAM hAhAkAra macI gayo! saMghane jabaradasta kheTa paDI ! zuM AcArya mahArAjane e dhyAnamAM nahotuM? hatuM, paraMtu enA karatAMya zAsananI hIlanA ane sAdhumAtra para lekane avizvAsa e mahAbhayaMkara nukasAna che, ema samajatA hatA. bahu samajavA jevuM che. rAbhasavRttithI ke lebhathI kayAreka evuM kAMka bolI cAlI nAkhIe ke jethI jainadharma pratye lokane sUga thAya, e mAmulI duSkRtya nathI emAM te e lekene bhAvamAM paNa jenadharma pAmavAnuM dUra haDaselAI jAya ! uTAM dharmaviruddha pravartavAnuM karanArA bane! ahIMnI sUga ke prema e bhAvI tevI sUga ke premanuM bIja che. mATe ja DAhyA mANasanuM kartavya che ke - (1) deva-guru, dharmanA dAnAdi prakAre, dharmasthAne, dharmazAstro,vinayAdi guNe, ane dharmAtmA pratye jeTale ane teTale AdarabhAva ane bhaktibhAva, jIva pratye premabhAva, tathA duHkhI ane pApI pratye dayAbhAva bhAgye ja jaIe, bhAgye ja jaIe. jethI bhAvI tevA ucca bhAvanAM ahIM Aja paDI jAya. (2) temaja ethI ulaTuM, dveSabhAva, IrSAbhAva, virabhAva, vagerene sarAsara sirAvatAM jaIe, jethI enAM bIja maLI jAya te bhaviSyamAM veThavuM na paDe. e bhAve haTAvavA ene lAgatA vaLagatA doSa dUra karavA paDe. jIe bhavAbhinaMdInA dANadaguNamAM vicAryuM che ke Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2] ISya keTakeTalI khataranAka paristhiti saraje che. e sajavAnuM kAraNa eka te enA mULa ghaNAM UMDA utarI gayA heya cheane bIjuM e ke enA piSaka deze AtmAmAM ekarasa thaI gayA hoya che. ISyanA mULamAM abhimAna che, dveSa che, asahiSNutA che. (1) asahiSNutAthI bIjAnI adhika prazaMsA sahAtI nathI. eTale pachI game tevuM akArya karavA khUnasa caDe che, zreSanA lIdhe sAmAnI pAyarI yAne prazasita sthAnanI kakSA nIce utAravAnuM adhamAdhama mana thAya che. (2) abhimAnanA lIdhe have pagaluM bharavuM che. tenI cegyatA ke gaLuM pitAnAmAM che ke nahi, ene vicAra karavAnuM mAMDI vaLAve che. ahaMtvanA lIdhe pApathI pAchuM na vaLavAnI jIda-durAgraha U thAya che. | (3) zreSanI lIdhe vezyA bagADe che, sAmA para jANe varanI gAMTha na hoya ema enI pUMTha pakaDAya che. pachI ene game tevAM nukasAna karavAmAM dila acakAtuM nathI. emAM jarUra paDaye kRSNa lezyA ane raudradhyAnamAM caDI javAnuM bane che. IrSyAthI heSilA banelA mANasanuM khUnasa vadhatAM vadhatAM kadAca sAmAnuM mRtyu thavA sudhInI ke AgaLa vadhIne ene mArI nAkhavA sudhInI bhayaMkara duSTa buddhi UbhI thAya che. be vidyAthInI vAta - eka upAdhyAya pAse be vidyArthI bhaNe che. bemAM eka vidyAthI sAre suzIla, vinathI ame paMkimI che, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 ] [ruphI khIne ethI ulTA che, durguNI ane pramAdI. guru tA sarakhI rIte bhaNAve, paNa ene jANe parizramanI khAdhA ! eTale ThATha jevA rahe. pahele parizrama karanArA, te paNa gurusevA-vinayamAM ujamALa rahIne; eTale sArA suyuddha anyA. guru saheje buddhi sateja che....' ema anumAdanA kare e pelA ThoTha dugu NI vidyAthI ne sahana nathI thatuM. 'khasa ! A kema AgaLa vadhI jAya ? mALA DhoMgI che....' ema IrSyAthI saLagI rahyo che. IrSyALunI adhama ceSTA --. eka vAra evu' anyuM ke upAdhyAyae baMnene kASTha laI AvavA melyA. pelA guNiyala vidyAthI tA jaMgalamAM sUkAM lAkaDAnI zodha karatA rahyo. paNu chata hatI nahi eTale lAkaDAM bhegAM karatAM vAra lAgI. tyAM A IrSyALu bhAIsAkha pahelAM te naTTIe lahera karavA cAlI gayA. pachIthI eka kAzIne kASTha mAthe laI jatI joI eTale jhaTapaTa DhADI ene gaLuM dAkhI mArI nAkhIne enAM lAkaDAM upADI guru pAse AvI gayA ! enA dilamAM IrSyAnA agni bhaDabhaDa saLagI rahyo che, eTale eka tA jhaTapaTa guru pAse AvI zAkhAzI levAne mATe DozIne bicArIne mArI nAkhI ! ane have pelAne halakA pADavA enA para khATu kala'ka caDAveche. gurune kahe che. jue gurujI julma ! Apa jene sArI mAne che enu kRtya keTaluM adhu bhayaMkara ? Ape teA lAkaDAM laI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2] AvavA kahyuM paNa pelA bhAIsAba nirAMte pharatA rahyA, ane have samaya thaI gayo eTale lAkaDAM laI AvatAM keTaluM bhayaMkara kRtya karIne Ave che ? guru pUche che, kema zuM thayuM ? * cele kahe che, "A huM lAkaDAM laIne AvI rahyo hate emAM pAchaLa meM cIsa sAMbhaLI. dUra jouM chuM te bhayaMkara dazya ! pele vidyAthI eka DozIne mArIne enAM lAkaDAM jhuTavI lAvavAnI peravImAM hatA guru kahe che "he? AvuM? AvavA de ene upAdhyAya kheTA caDAvyA cayA, suzIla vidyAthI para gusse thaI gayA. AvatAveMta pelAne kahe che -- kema meDe?? . eNe te bicArAe kahyuM ke "Aje lAkaDAM eTalA jhaTa maLyAM nahi tethI bhegAM karatAM moDuM thayuM !', ' ' ' guru kahe che, "juThThA! harAmI! AvA kRtya kare che? cAlyo jA ahIMthI. mane tArUM meTuM na batAvIza." kADhI mUkI ene. paNa e khAnadAna che, tethI juduM ja pariNAma Ave che. --- juo, AmAM IrSo pelA vidyArthIne kayAM sudhI laI gaI che ene vicAra kamakamI upajAve eve che. pArake mAla upADo eTaluM ja nahi, kintu mAlanI nirdoSa mAlikaNa DozIne mArI nAkhI ! have e pApanuM ALa sArA vidyArthI para caDhAvyuM che IrSyA jAtane mAyAmRtaghara pApamAM ane piyAne kADhI mUkavAnA bhAre duHkhamAM utAre che AgaLa para nAlezI Avaze, pApanAM bhayaMkara phaLa bhegavavA paDaze, pAchI emAM pUrvanA IrSyAdi-pAnA kusaMskAra hovAthI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAya che "gari vAmane alli ahi paraMtu vAla IrSyAdi khataranAka devaLAbe akala keTalI "eka ISyanA bhAvamAM bhaNue te ja jetAnI kevI dukha-duSkALI khAI vAdI rahyo che ! e kaNo ke pUrakha ? bAikalanuM devALuM kahe che ke hAlIne pAne odhI rahyo che? IrSyAdi aneka deze ane pApamAM zamizAla rahI adhapatanamAM ranamne akalavA keNa kahe? 'sihasavAsI suni IdhyA mAryA, delavA jevuM che ke, keTalI hade kevAM azi dura pApabuddhi sudhI pahoMcI jAya che. ISyamAM suminI ciTANuM siha@phAdhArI muni mAMsu AvatAM sudhI pIMgaLa mAgaNI kare che ke "huM ke jyAre rANuM karuM? maka zika pahinAthI aMtaraM IrAnuM zA rAkhI karyuM che evA A ni seka jIvothale zI zI tahatti karI zake rI-e le InAvikapa ja cAra ke basa 8 mahinevA mAMzulI ane bhAre saraLa bhASAmAM hAphijhAkArane jaza Ali, have e jarA e bhAjape ! loko mATe sahAyamImahI mikAmAM AvI ke pALA ke sIpI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNu 2] supa kalpanA che vikalpane I mAe mAga kALA kAra A pAtraziAsananA gAra, vekhAne bapamAMthI U'cakanAra, aneka bhavyAtmAonA tAraka, mahApura para sanaka, mahAjJAnI zrutakevaLI AcAya bhagavAna zrI Aya sabhUtivijaya mATe A vikalpa ke e tA maMtrInI gAra mamAM paDayA. Ijo ke tyAdhu ma MtrItra jevA jaza na laI jAya mATe pahelethI javAnI ja nA pADanArA eTale ? saru irSyALu !' che kalpanAnI da? vA mATe? peAtAne lapamAMthI utAra, sahA mazrita, mahA jJAnI guru mATe ? paNu, 1. pApI IrSyAnA jAlima kemAM kAMi nAI ke cheke nathI ke manathI keTalI kupanA sAya, dAnathI. kevAM bhAre veNu elAya, ane vAthI kyA dhama duSkRta thAya. AnI kAI navAI nahi, sAIna ha mATe ja bhavAzina dIpaNuM vana pApiSTha oi mAsaya asUyA aAhitA vagere maLI bahu sAvadha rahevA jevu che. kaTAya e sa e pari sthitivaza AcaraNamAM tevA kAyika bhaya kma kRSya sahi karAve, te paNa mAnasika-vAcika geAJaNI vicAraNA-vANImAM tANI jaze. eTale ja rakhene huM IrSyAbhraMza tadakSiNa maccha jevI narakadAyI kALI vezyA ane layara NAmAM ra tA.! mATe mULa pAyo + na A bhAvanA vAravAra sevI vasare pRthvIthI bacavA jevuM che, ane mArI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] [ rumI vAravAranI A zubha bhAvanA karyA vinA nahi macAya. IrSyAdi pApAne rokavA mATe AtmasAkhe A vicAravuM, - sAmAne sArU maLyuM te enA puNye maLyu che. puNya eNe upAjyuM che. puNyApArjanamAM pradhAna nimitta devaguru dhama anela che. atyAre ene bhAgavaTA e puNyavAnane varelA che. lAgavAIne puNya khatma enu thavAnu che.-A madhAmAM kayAMya kaI jagAe tArA sabaMdha ja che ? teA zA sAr emAM mAthuM ghAle ? keme mana bagADe? enA para najara paNa zA mATe nAkhavI joIe ? ane kadAca najara paDI tA maLe che zuM kAma ? khuzI thA ne; sAmAne devagurunA prasAve manyu enA para khuzI mAnavAmAM deva guru para khuzI che. emAM zu khATu? baLe zu? kAma ? karmInI vicitratA jo; ra vipAka krama nA vicAra, ethI durdhyAnanA pApamAM niha paDe. bAkI aLavAmAM te durdhyAna thaze, tAro ja AtmA kusaMskAra ane pAma thI kharaDAze. kAMI ne sArU thAya, ane ApaNe enA para ApaNA ja AtmAmAM magADaeN ghAlIe, e keTalI badhI mUrkhAI? . kimatI manane na bagADo. A mahattvanA vicAra che ke khIjAnA sArA ke bhUrA upara ApaNA AtmAmAM khagADA dhAlIe. khIjAtu sAruM dekhIne IrSyA thAya e manane bhagADavAnAM padhA e. khIranI bhUla-kheDa-khAMpaNa para dveSa Ave, nadAnI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2] [37. vRtti thAya e paNa manane bagasa che. mananA agADAthI AtmA bagaDe che. keInA karmAnusAra thatA banAva upara, ApaNuM mana kaluSita karavAnuM A kevuM mUrkhAIbharyuM kAma ! zuM eTaluM na vicArI zakAya ke, ' bIjAnI sArI-narasI, vAta-vastu ke je karmanI vicitratAne AdhIna che, enA para ApaNuM mana DoLIne zuM phAyado ? * karma. AgaLa jIva nagaNya - * dhyAnamAM rAkhavA jevuM che ke sAmAne enAM karma pitAnuM phaLa dekhADe emAM keTalIya vAra e jIva ane ApaNe nagaNya hoIe chIe. karma nathI ene gaNakAratA ne nathI ApaNane gaNakAratA. karma te jIvanI zarama ke dayA vinA, ke jIvanuM game tevuM UMcuM sthAna paNa gaNakAryA vinA, pitAnuM kAma bajAvye ja jAya che, pachI bhale ApaNe nAdAnapaNe manamAM game tevA-lecA vALIe, paNa karmane enI gaNanA nathI. te pachI zI jarUra cA vALavAnI? lecA vALIne zA sArU ApaNuM kiMmatI mana bagADavuM ke jayAM ApaNe nagaNya chIe? ApaNA mananI kiMmata AMkavA jevI che. je ApaNe ene eka mahAna kehinUra hIrA jevuM mUlyavAna samajIe, e bahu kiMmatI, evI bhAvanA kya karIe, te hIrAnI jema enI rakSA karavAnI ne ene mela na lAgavA devAnI bhAre kALajI ane cIvaTa rahe. kevaLajJAna pamADanArA 2 { ' . * Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { AyAta ane jamaNI apAvanAra NA mananI ki Mmata be jo ene mela karIe te TheTha sAtamI narake laI jAya evA sananI nAvatA ane mahattva keTaluM adhu e. vicAro mana laI jAve mekSamAM OM, mana hI ya tarapha mera. AvA mahA ki MmatI mananI pavitratA ane zubha bhAvamAM ne tattvamAM ja mananI layalInatA atizaya Avazyaka che. dveSa, daMza, mAyA, mUrchA, ahaMkAra vagere to ene aDavAya na i e.. e kacarAthI mana bagADavA jatAM mahAramAM kAMi daraka paDatA nI; ne kacarAthI dUra rahIe tA manathI masta pAdazAha anyA rahIe chIe, te navAM karmanA kacarAthI khacIe e "rA !.. rAjyanI kSmI prayara banI che. bhaviSyamAM kuLakalAka lAgavAnuM na ane e mATe ApaghAta karavAnuM mana kare che. alabat, kalaMka na lagADavA mATe makkamatA rAkhavI, kalaMka lAge evu akArya na karavuM, e mananeA zubha bhAva che; paraMtu e mATe cegya puruSAnA rAhe cAlavAne badale jIvanane ArAdhanA vinAna' bALa-maraNa ja pamADI devu' e kaNastAnA ane avivekanA azubha bhAva che. rumIne pitAe samaje che eTale enA pASayanI kula kAcanI vinA karI, monA apakSa thata miTAvavA hanumA helo ma Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pitro bharavA mA ApaghAta aTakAvavA upadeza - bAya tyAM kahe che, phamIyA- ApaghAtane vicAra na kara. tuM je, ke ApaNAM kuLamAM e ajJAna paddhati che nahi tuM seksa rAmajI rAmAe A mAnava jIvanamAM laine sukRta sAvA ane sAmasAta kalA, A mATe senerI taka che. ethI ja. ApaNA pUrva kAyaratA karISa zAmatA te pApa kSaya mATenA A khAsa vitI jIvatA kAma karI nahi. game tevA kaSTa veThavA taiyAra paNa jIvanane akALe aMta lAvI bhavya sAdhanAmAMthI rada, bAtala thaI javA taiyAra nahi. ema A ja jIvanadvArA pApane aTakAvavA mATe bhagIratha upAyo javAnuM emanAmAM DahApaNa hatuM, paNa evA upAyone javA mATe cAtyaMta cemsa evA eka mAtra A kimatI vakhate eka ja khAI nAkhanA romI hisArI nahatI che suzIza ! A bane vAtanuM kAraNa e che ke * * Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ] [ mI jIvana kevuM Avaze tyAM kaSTa nahi ja Ave, ne tyAM pApanahi ja pakaDe, enIya kaI khAtarI nathI. ulaTuM, AtmahatyA ane asamAdhivALA manane lIdhe sAce ja ahIM karatAM vadhu kaSTa ane pApakRtyavALuM jIvana maLe e bahu saMbhavita che. pachI tuMja kahe, ahIM kaSTane kaMTALe ke pApakRtyanI bhAvI AgAhI karIne enAthI chUTavA marI gayA, paNa tethI zuM? AgaLa para kaSTa ke pApakRtyathI bacI ja javAnuM thoDuM ja nakkI che? - "mATe he bhAgyavatI ! vivekane vicAra kara. avivekanA gharanI gaNatarI manamAM ya lAvIza nA. . .. AnA pachInA bhava te anizcita che ke kevAM ya. bharacaka kaccha ane dulyavALA maLe. tyAre ahIM te nizcita sArI ane samartha bhavahAthamAM che. kuLane, ahIM tane je Dara che evA, kalaMka lAge evA pApAcaraNathI bacavAnI majabUta bhUmikA UbhI karI zakIe chIe. enA upAya che. e mATe jJAnI bhagavaMtee batAvelA sacoTa uttama upAye AdaravAnI ahIM mahAna zakyatA che. te A zakya ane hAthaveMtanI vastu gumAvI saMdehavALA paralokanA aMdhakAramAM zA mATe bhUsake mAra? "he vivaMtI! A viSama jagatamAM je ne ke jIvane kaSTa paNa keTakeTalAM che? ne durguNa-duSkRtye paNa keTalAM pArAvAra che tyAre ApaghAta pachI evA halakA kIDA-pazunA jIvanamAM jhaDapAI gayA te kaI dazArI keTakeTalAM dukha ! kevAM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -[41 prakaraNa 3] kevA pApAcaraNa ane durNane vistAra? are! bahu durlabha manuSya bhava paNa maLI jAya te ya zuM? tuM jue che ne ke duniyAmAM kaI mAnave paNa durguNa-duSkRtyamAM phaselA che? - emAMya je jaI paDayA, te tyAM paNa A ja ke pApa nivAraNuMnA upAye ane sAmarthyathI vaMcita ja thaI javAnuM bane. tyAM upAye nahi, ne sUjha paNa nahi, pachI zI rIte pApanA -bhAra heThA UtaravAnA? - - "he prajJAsaMpanna ! tArA mATe A ja zreyaskara che, ke A jIvanamAM sulabha evA uttama upAya yojI le, emAM jIvanane otapreta karI de. upAya A che ke (1) tuM je, pAMcase gAmanI Avaka tAre AdhIna samaja, tuM emAMthI yatheccha dAna karatI rahevAnuM kara. duniyAmAM keI bicArA AMkhanA aMdha che, page laMgaDA che, apaMga che; e udaranirvAhane ze puruSArtha karI zake? e puruSArtha-zakti hovA chatAM aMge pAMganI sAmagrInA abhAve bicArA lAcAra bane che. he vatsA ! A parathI ahIM sAmagrI maLyAnI jAgatI puNyAInI kiMmata karaje. anukuLa sAmagrInuM mUlyAMkana karIza to puNyAInA sadupayAgane puruSArtha karavAmAM kacAza rAkhavI nahi e nirdhAra thaze. kemake puNyAdhIna sAmagrInA kALamAM ja puruSArtha zakaya che. tuM evA aMdha, apaMga, lUlA, vagerene dAna de. vaLI je, ke jagatamAM keTalAya bicArA anAtha hoya che. keI emanA nirvAhanI ciMtA karanAra * 1 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ sakarmI nAni jA azakta che eTale. puranA zakita ja kSINa te kahate ume karI zake? tyAre keTalsA parAdhIna, lIna ha, aiI, ridha heya che. vaLI. keI jave raziSTa hema che, kArae brASiethI paTakAya cheAvAne sahAyanI ghaNI apekSA rahe che. te tuM sake sAcA vinA dAna. desI rahejethI e ene rAhata maLI - zAtAnA puNyathI tRpti ane pApa nivAraNa - "he subuddhi! tane kadAca lAgaze ke AvA duHkhI ne dAna devAne vaLI mAre bhaviSyamAM kuLaikanuM kRtya na thavA sAthe zuM saMbaMdha rAkhIne dAna devAthI e zI rIte ? paraMtu, jo ke bhANaktanApA-resa-kana hegAdithI pIvAtA jIvane dAna daIe, enI pIDA TALIne, teone bale kadamta ANane evI.. nirava zAtAthI Ape che ke jevA hatI ke vRddhi thavAthI jIvane bahu pApa na karavA paDe. ne azAnI ane Indriya khaNunI vivalatA rahe nahi, terI durAcArAdinA vicAra ja UThavA pAme nahi. pachI kAukti kRtya karavAnI vAta kayAM bane? , "prANa putrI ! ajJAna dukhI ja A samajatA na ke ahIM zAtAnIya puNayakarma puSTa karyA vinA bhASyimAM sukha nahi maTe. e pucapuSTi, je bIjAne zAvAnAM dAna nathI karavA ane uhahuM AbhAsya jahANa tathA jaNAvAya. A -jayAta ane meM ja che te * * *: Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3] viSNuddha bhAve dAna duHkhInA duHkha mA hoya, ne enA lane tA ApI hAya nA sonI svacha zAtA maLe ke jenAthI khATA vikAranI gAtA nu page, te kAkha paNa nahi ane va tyanA vikAro ya nahi, " A samajanA abhAve anAI jIve UdhI gaNutarImAM UdhA vetaraNa karI cAdhika adhikatva ane tyAne AmatraNa Ape che, paNa te prajJAvALI che, A samajI zake che. mATe tArI citAnA nikaraNa mATe sAcA upAya che. pAkI AmavAta e keI upAya ja nathI. e samajI rAkhaje. "vaLI hai ka vya-parAyaNu ! eka adbhuta upAya A che ke tuM (1) sAmAyika-pASadhAdi dharmAnuSThAna ane (2) upavAsAdi tapasyA karavA lAga. A be mahAna sAdhana che; kemake jIva ethI peAtAnA AtmAnI aMdara praveza kare che eTale bAhya AkaSa NA kheMcANAthI UThatA rAgAdi vikArIne jAgavA avakAza ochA maLe che. - "tuM jo, ke mana kema anucita mAge doDavA jAya che ? a MtaranA duSTa rAgAdi vikAronA saLavaLATane lIdhestA, ane e vikArAnu utthAna thavAnuM kAraNa jIvanI mAna vALamAM thAya che. jeTalu manane e mahAramAM premasUca deha dharAvAya che mahArI pravRttimAM magUla saMkhyA karAya che. eTalArA vicAragamAMgavA gaNAvAta Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dia.. - " 44], [ rukSmI maLe che. pachI e puSTa prabaLa thatAM, manane anucita mArge doDavAnuM ane emAM navAI nahi... manamAM kAma-krodhAdi vikAre pahelAM jera kare che, pachI mana enA jere agya AcaraNamAM jIvane ghasaDe che. mATe e pApAcaraNapreraka vikArene ja zAMta karavA joIe. . "paNa he vatsa! bAhya pApa-pravRttiomAM racyA pacyA rahevAmAM vikAre zAMta thAya nahi. mATe tuM atarAtmAmAMnA vikAre ThAranArI sAmAyika-paSadhAdi dharma pravRttiomAM tatpara rahe. ene sIdhA AtmA sAthe saMbaMdha che. e AtmAmAM samabhAva, anAhArI bhAva, zarIre-mUcchatyAga, brahmacarya, ane sAMsArika pravRttityAga lAve che. te A rIte, sAmAyika-paSadhanA lAbha -' sAmAyikathI samabhAva Ave na rAga, dveSa para vastu mAtra upara leza paNa AkarSavAnuM nahi, ke ghaNA aruci karavAnI nahi; mAtra zuddha vastudarzana karavAnuM. jANe ApaNuM AtmAne e keInI sAthe kazI levA devA nathI. e ApaNane nathI sukhakAraka ke nathI duHkhakAraka. . sukha dukha to (1) ApaNuM kalapanAnA che, (2) ApaNu karmodayanA che, (3) ApaNuM rAgadveSanA hisAbe ja che.eTale bAhya te ApaNAthI taddana nirALuM ane mAtra reya che. sAmAyikamAM be ghaDI mATe A zuddha jJAtRtvabhAva rahe ne rAga ke dveSa karyAya karIe nahi, e samasrAve. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3] : 45 (1) poSadhamAM AhArASadhathI eTalA pramANamAM tAraka anAhArIpaNAnI sagavaDa saMya che. mATe enA para bhAre khUza rahevAnuM. kema jANe, Aje rAkSasI AhAra saMjJA para vijaya meLavyuM! khuzakhuzAla rahevAnuM ke "e duSTa balA Aje, ThIka thayuM, heThI paDI che." Aja upavAsanA divase enuM mahattva uDAvavAthI tattva ane AtmaguNanuM mahattva UbhuM thaze, ane enA para vicAra bharapUra thaze. A - piSadhamAM,-zarIrasAra-paSadhathI zarIrane navarAvavuM, dhavarAvavuM temaja ene sArAM sArAM paDAM alakArathI ThaThAravuM, tela-paTiyAM-pAlisa-mAlisa sevavuM, vagere. baMdha thavAthI zarIranA vicAra cheDI have AtmAnA vicArane mokaLAza maLaze. zarIrane be badAmanuM gaNavAthI AtmAne khare kiMmatI ane kALajI levA lAyaka lekhavAnI sagavaDathaI ane rukmI! zarIrane, ekSa-mArganI sAdhanA, tapa, saMyama, svAdhyAya, vaiyAvacca tathA parIsaha-upasargasahana sivAya bIje upaga, bIjI kimata, ke mahatva paNuM zuM che? ezaArAmI, sukhacena, raMgarAga, bhegavilAsa vagerene te ene sarAsara durupayoga lekhIe. mATe ja evuM enuM kazuM mahatva na AMkIe to ja mokSamArganI sAdhanA sArA. ujamALa banIne thAya ne? paSadhamAM, adhyApAra-paSayathI. sAMsArika samasta pravRttio baMdha karI dIdhAthI pUrve kahelI saMyama, samiti, zAsvAdhyAya vagere. dhamapravRttine sArI jagA maLe che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RTE ] .. saMsAji hAthamAM e pratyAkhyAnI parIsathAya? (ra) tyAre sAMsArika leAthamAM bhAla vadhu che? nATakamAM parimita samayanA khelathI vadhIe IvananA parimita samayagA sAMsArika * melamAM 'zu' vizeSa che ? nATakanI pUrNAhutinI ma namanI prIti thatAM jItane mATe anuMzuM UbhuM rahe che pAchI ekalI cAnI mA pApunA ja nathI, kintu (3) vizeSa duHkhada tA e che ke vizvara sAMsAji pravRttinA cAyo avinAzI AtmAne rAga dveSa krodhAdi kaSAye, ane indriyaviSayAnI AsaktinA bhaya Mkara rAgamAM sapaDAvuM paDe che, ne tethI dIrgha-atidIdha kALanI kamapIThAenA bhAga manavuM paDe che. te AvA ruNa aMjAmavALI sAMsArika leAthamAM ze| mAla gaNAya? (4) ene eka divasa -paNa pASadhathI baMdha karavAnuM' thAya e pArAvAra lAbha ApanArU ane, emAM jIve rAhu ane ajJAna upara paDakAra gaNuAya, enA TAMTiyA DhIlA pADavAnu thAya ! sAMthe.(5) jagatanA karuNApAtra jIvAnI bhAre kheMyA thAya, ene abhayadAna devAnuM ane. (6) uparAMta pelI saMcasa-svAdhyAyanI bharacaka pravRttithI AtmAnI nimaLatA, vikAranAza, ojasavRddhi, puNyapuSTi mAca vagere mahAna lAbha jyA te te judA. (4) pASadhamAM sapUrNa brahmacaya che.ethI pASA pApa agratA baMdha thAya che. pAMDyA mAM dhAyanI upara cAle jAvA cAta abhyAsa che. sArA saMsAranuM thI basamAM miyAnaka thaya kara che. jIvana mAM anatA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM paNa e braNa pApAra ane sarakAra mAMDayA pachI te e ke kayA kRtya jAthI hi? miedamAMthI chUdI ahIM TheTha mAnava vadha pI levI pAMcadhamAM zuganA zubha lIyAne ene vicAra mukhya che? vicAra rahe che "cAhIthI utArI pAchI halakI dhImeemAM TakI rahevA A cAra pAMca Ane enA pAme pAtha saMsAra e mAthe dhAhAre kSaNika ane ati AdhArita hoya evA kRtrima sukha khAtara kevI bUDha kaccha ? acapiSadhathI e pAra para va paDe che, eTale uparanA kiI pApa paNa aTakI jAya che. vizvamAM amArA giri ame vivekI svarUpa larapha dRSTi javAne avakAza maLe che. mahitara te e pApanI asara thI aAkhAmAmAM mananI evI cAlInatA kayAMthI lAvI ? AkSepa viSayathI managarAna-pAe allArcamAM AvI che balamAM eTale ke eklA caNAdAyI vicAranI anukULatA thaI jAya che.* "he nirdoSa bALA! dilathI vicAra ke pArA vratamAM keTakeTalA bharacaka bhAre lA sahelA che? tuM cAraghAtane abhAe dare che, paNa mAnavajIvAvamAM ja lAla evA A ala lAle, ApaghAtathI chalA TUMkA nAkhe, kayAM vaLe? ane enA adale jIvavA mArI A poSadha-anuSpamanuM vAraMvAra hadayathI mAroyane ati pachI tAre je kuLakalaMka lAgavAne ubhA che Aja Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rukamI zAne maLe? zA mATe ATalI badhI gabharAya zA sArU sAcA upAyane mUkI cheTA sAhasamAM mana ghAle? "he sAhasika dIkarI sAhasa karavAM hoya to A kara ke "jIvana piSadhathI bharyuM bharyuM banAvI AhAra-zarIrabhUSA. -saMsAravyApAra ane abrahmarAganI sAme khUnakhAra jaMga macAvIza!" mANasanI mUrkhAI che ke e jinezvara bhagavaMtanA zAsananI A kabaMdha lAbhavALI mahAna piSadha bakSIsane parva divase paNa na apanAvI, tuccha ati tuccha saMsAra-pravRttimAM eka kIDAnI jema rA-mAce cheemAM ne emAM mahinAnA trIse divasa gumAvatAM amUlya mAnavabhava pUre karI nAkhyA pachI bhavya poSadha-anuSThAna ArAdhavAnuM kyAM maLe ? tuM to ApaNe tyAM sAruM karavA saMpUrNa svataMtra che, te khuzIthI mahinAnA bAre ya parva paiSadha dharmane ArAdha. ethI kuLane kalaMka lAge evuM kArya karavAne tane vicAra nahi udbhave." : 'rAjAne bALavidhavA banelI putrI rumIne apAte upadeza khUba dhyAnamAM levA jevuM che. kalaMkti apakRtyanA bhayathI citAmAM jIvatI baLI maravAnA bhAre nirNaya para AvelI kamIne keTaluM sacoTa mArgadarzana kare che! ApaghAtanI sAme A jIvanamAM mahAlAnI suMdara zakyatA enuM, ane bhAvI pApanI zakayatAone teDI nAkhe evA keTalA sarasa upAnuM romAMcaka varNana kare che! hajI paNa bIjA upAya che. jIvanamAM pApanA sAcA bhayavALAne zakya evI cokkasa prakAranI sakriya sAdhanAnuM AmAM digdarzana maLI rahe che.. . . - ::: * * Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3] jIvanamAM bhayaMkara pApe na ghusI jAo, madhyama pAponAM paNa utthAna na che, evuM tame IcachA che? je hA, te A dAna ane sAmAyika piSadhanuM vAraMvAra Ala, bana kare. dAnanI keTalI suMdara vAta kahI? bhale badhA pAse rAjA jevI dAna devA mATe samRddhi na hoya, paraMtu jIve potAnA jIvana-nivahinA kharca TUMkAmAM TUMkA karI nAkhI, bAkImAMthI pahoMca pramANe dAna karyuM javAnuM, ane aMdha, pAMgaLA, lUlA, regI, dukhI, vagerenAM dukha TALe javAnuM, enA peTa ThAravAnuM, temaja saMta sAdhunAM sanmAna karyo javAnuM eka vyasana banAvI de, te mana keTakeTaluM cakakhuM thatuM Ave ? ema sAmAyika piSadhanI mahAna sAdhanA karyuM jAya, ethI paNa kevI bhavya cittavizuddhi banatI Ave? vizuddha banelA cittamAM pachI pApane vicAra paNa zAne UThe? AvI zubha pravRtti bharacaka karavI nathI, ane mAruM mana kema meluM rahe che? kema bIjA trIjA vicAre Ave che kema saMkalpa vikalpa thAya che? e phariyAda karavI nakAmI che. ' . ' Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kacitta-asthiratA svabhAvanuM AlaMbana ke - e zubha pravRttine ceka nathI, te jIva evA saMkalpa vikalpanA rogamAM saDe che ke vikalpamAM caDyA pachI mANasa bhAta bhUle che, te kevuM vicArAya, keTalI hada sudhInuM vicArAya e jotuM nathI. "e ke I mahAhiMsA vagerenI vicAraNA banaze te e keTaluM kharAba" AvuM kAMI jovA besane 7ii. basa, vikAryamAM jAya che. emAM nLI chuM, asahiSNutAnA mULa para viko UbhA karyA eTale eNI kesa aTake? vikalpo cAlyA eTale cittanI sthiratAmiDIne asthira cittamAM vikalpanI hAramALA. - eka vikalpa UbhuM karI pachI "Ama kema? Ama kema?".. e cAlyuM samaje e vikalpa pAchA kALA dhUmADAnA goTA jevA. mana neTahu casthira ke kAbU bahAra, tethI pelA vikalpanA paNa nAkhA magajamAM prasarI bajaIne ene dhuMdhavAyuM che. jo de che. juo mahepAthAya zI thazovijyajI mahArAja sAnasAra zAstramAM kahe che. mts| icaMcalasvAntA prAntvA bhrAntvA viSIdasi / niSi svasannidhAveva sthiratA darzayiSyati // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4] - arthAt he bALa ! mana caMcaMLa karIne bahAra kyAM ne tyAM bhamI bhamI aMte khinna thavAne dhaMdho zA sArU kare? sthiratA rAkha, sthiratA tArI pAse ja khajAnAne dekhADaze !" . bahAranA padArthonA vikalpa manane asthira kare che. - ahAramAM bhamAve che. manamAM bhale vikalpa eka nAnI vastune - UThayo, paNa pachI ene vistAra lAMbo-pahoLo evo phelAya che ke jenuM mApa nahi. dhUmADe eka nAnI saLekaDImAMthI UThavA chatAM enA geTeTA phelAI jAya che ne? evuM vikalparUpI dhUmADAnuM che. AkhuM magaja kALuM kare che. eka sAvaraNI keIe jarA lIdhI. mAlikane khabara paDI basa "mArI cIja kema upADI gaye? zuM samaje che e?" vikalpa UDyo. have e cAlavAne AgaLa kaI vikalponI hAramALA cAlaze! jemake "A e ja che. pitAnuM vasAvavuM nathI; le bApAne mAla, te bIjAnuM UpADI cAlyA. maphatiyAM ! maphatakhAu ! harAmakherI je - AvaDe ! AvAone te sApha suNAvI ja devuM joIe." - cAlyuM. aDadhe klAka pIMjaNa! .. vikalpa kene thAya? sthiratA na hoya ene, samajI rAkhavuM joIe ke, vikamAM bhaTakavAmAM ane thAkavAnuM che, ne hAthamAM kahyuM AvavAnuM nathI, u.eka AjI ArtadhyAna-asamAdhi-udvegathI kusa skaraNa ane kamabApanuM nukazAna, ane bIjI bAju eTale samaya je sadavicAraNyA Aja bhAvanA te sArU tAli mAtA no suhAna Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa2]. " [phamI lAbha uThAvI zakata, te lAbha gumA! ze sAra kADhaye? ''. mananI mahAna mUDIvALuM jIvana tapAse kiMmatI manathI ke vepale cAlI rahyo che? kIDA-kaDIne nathI maLyuM evuM khUba ciMtana-vicAra karI zakanArUM mana ' maLyuM che ne ? enA para kevA kevA vepAra cAlI rahyA che? 'anAdinA kusaMskAra-kuvAsanAnA daDhIkaraNanA? ke navA navA susaMskAranA ghaDataranA? mAnavamana para A saMskAra ghaDataranuM jabaradasta kArya thAya che. sArA ghaDatara mATe lakSa nahi rAkhyuM, te narasAnuM kArakhAnuM dhAmadhekAra cAlavAnuM che e samajI ja rAkhe. vikanI khoTI Adata e evuM bhayaMkara kArakhAnuM che ke enuM kAma je atizaya jeramAM cAlyuM te eka bAju narakanAM bhAtAM bhegA thAya che, ne bIjI Aju kadAca ahIM ja mANasa pAgala paNa thaI jAya che. bAkI ya vikala karyA karavAmAM ene cheDo nathI Avate ane tAmasabhAvane dhUmADe pedA thaye ja jAya che. ene aTakAvavA mATe sthiratA keLavavAnI jarUra che. zAstra kahe che - ( zairyavAhI saMvepI ... tad vikalpairalaM dhUmairalaM dhUmAzravaistathA // ' je sthiratA rUpI rana-dIpaka sateja heya te uga saMkalapi rUpI dIvAmAMthI pragaTatA vikalparUpI | "dhUmADA baMdha ! ane tethI ja pApAzavasvarUpa dhUmADA paNa che. epIesapatya, vikalapo ane kaSAya- kAgane dezavaTo devAI jAya pachI teo zuM sthiratAne ratnadIvaDe, ratnadIpaka, . Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4] eTale ratnarUpI da. e dI kadI ekalavAya nahi, ene javALA-dhUmADA heya nahi. e dI tela ane vATa vinA ja enuM kAma kare che. tethI kadI nAza pAmavAne nahi. ratna che ne? basa, evIse kalAka hRdayaguphAmAM jhagamaga prakANyA karavAne. saMkalpa-vikapanuM kArakhAnuM baMdha. ne e je baMdha, te enAM utpAdana rUpe pApAzra yAne krodhAdi kaSAye ane hiMsAdi kuyoge baMdha. e mATe eka ja vAta chesthira thAo, mAnasika caLavicaLatA che. * sthiratAnA be upAyaH sthiratA lAvavA mATe svabhAvanuM AlaMbana karavuM e zreSTha upAya che. ene sahakArI che zama, prazama, upazama. zamasahita svabhAvAlaMbana e camatkArika pariNAma saje che. zama eTale kaSAyenI zAti. (1) svabhAvAlaMbana - cittane sthira rAkhavA mATe 4) svAtmAna ane (ii) paravastunA svabhAva para daSTi kendrita karAya te svabhAvanuM AlaMbana karyu" gaNAya. mANasa khuzI thAya che agara nArAja bane che e kaI vastunA AMtarika vicAra para, vikalpa para. emAM je vAta-vastu upara mukhya madAra bAMdhI enA upara harSa-enuM saMvedana kare che, yAne khuza nAkhuza thAya che, e AlaMbana che. have AlaMbanamAM je svabhAvane dharAya te kSaNika tuccha. harSa-kheda ane tene lAvanAra saMkalpa-vikalpa naLA paDI jAya. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . paheluM, AtmAnA svabhAva para daSTi kendrita karavAnI, eTale ke potAne mULa svabhAva ke, ne karma Adi upAdhithI vikRta paTAte svabhAva ke, e vicAravAnuM. emAM saheje, . ' .: (1) mULavabhAva tarIke svaccha. anaMta jJAna vItarAga bhAva, nilepa nirvikAra dazA, azarIrI arUpI avasthA vagere maLavAnAM. A pitAnuM sAcuM mULasvarUpa. (2) aupAdhika svarUpamAM kamasaMbaMdha, manuSyapaNuM, Adi, rAga-dveSAdi, zAtA-AzAtAdi, raMkatavaMgara, sabala durbaLa vagere vagere svarUpa maLe. e parivartanazIla che. tyAre mULa sahaja svarUpa zAsthata rahevAvALuM che, ekavAra saMpUrNa pragaTa karyuM pachI kadI nahi dabAnArUM. eTale eja aMtima sAdhya che. jyAre je vAta-vastu ApaNI sAme AvavA para vikalpa thAya che, ane rAjI ke nArAja thavAya che, e badhuM ja caMcaLa che, parAvartana pAmI jAya che. te pachI aMtima sAdhya mULa zuddha svarUpane visArI A caMcaLa asthira bhAvamAM zuM aTakI paDavuM-tuM ? ema manane samajAvavAnuM. | nokarImAM sAdhyanAM AlaMbanane dAkhala - - eka dAkhalA tarIke juo ke zeThanI nekarI karanAra mANasa, enI daSTi nekarInA TakA para ane aMte pagAra - maLavA upara hoya che, te vacamAM ubhI thatI zeThanI gALaaAkaSakA e kAMI vaDuM kheda karavA para daSTi nathI _* * * * * Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * : jatAM, ke ene sAmane karI che. vA vAra lAgI jatI. ene e bahu lekhAmAM kamANI karI 1. ! alabata zeThane gusse kapake ocha e avi e mATe prayatnamAM rahe che, paraMtu te te peluM nekarI TakAvI rAkhavAnuM ke pagAra kapAvAnuM atie lakSya sAcavavA mATe ja daSTi e e paradaSTinuM Alekhana e che e je sacavAtuM hoya, te pachI samarajI mUke che ke sADa pake-goLa vagere vAravAra karavAne jiMvabhAva banI gayo che, ane svabhAve duratikrama -svabhava karavA grukela che. eTale ApaNe kAMI e bahu mana para levAnuM mohiM, gara emanA zeThAIne ghamaMDamAM e kahI rahyA che te mane kahe. puNya che eTale keNa reke emane ? ApaNe parasAI kAma che, ane te maLe che, pachI A badhuM lakSamAM levAnI jarUra nathI." - A zuM karyuM? pagAranI upara mukhya STie pagAranuM AlaMbana karyuM. ema vepArI dharAkanuM sAMbhaLI le che te enI pAsethI thavAnI kamAInA AlabaM- para.. 'cittasthiratAthe svabhAvAlabanuM, . basa, A rIte ApaNuM AtmAne zAya chemukhya anaMta jJAna vItarAgatAdi, svaccha svAva, enA para, dakti rAkhIe te bahAranA Agatuka pratikuLa asaMga, agavaDatA aniSTa vastu vagerene kheda zA mATe karo A u8. bijhAra to e che ke ApaNA zas karyA karIza te pagAra kapAze, athavA jAtiya Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5] [ rumI anata jJAnAdi svarUpane sulabha karanArA vatamAna vairAgya, upazama ane tattvaSTi-amUDhatA para kApa paDaze. ema, jevI rIte tyAM nAkara zeThanA gussA ThapakAnA bahu sAmane karavA jAya, tA zeTha ene nAkarImAMthI heThA utArI nAkhe, tema ahIM paNa agavaDa-pratikULa-aniSTane sAmane ja karyAM. karavAmAM aMtima lakSya anaMta jJAna ane vItarAganA mAga mAMthI rukhasada maLaze. kema jANe kaheze 'jAe ghera besA, tamArA mATe tA saMsAranu ghara ja kharAkhara che. savega-vairAgyAdinI AtmapariNatinA mAkSamAga nahi.' mATe, 'mAre kAMI bahu kheda, vyAkuLatA ke aniSTanA sAmanA karavAnA meAkha nathI, mArA nirmaLa AtmasvabhAvanA mAge kharAkhara lAgelA chuM ane e aMtima sAdhya najIka thatuM Ave che, te vicitra jagata ane enA sacAgeA sAthe sAre bahu nisbata nathI. cAlavA do, jagatanuM tA ema ja cAlavAnuM. ApaNe mAtra e joyA karavAnuM ke huM aMtarathI meAkSamAganI AtmapariNatimAM chuM ne ? vairAgyabhAva, tattvadRSTi, kaSAya-nigraha, Indriya-sayama, dhama dhagaza vagere mArA barAkhara kAma karI rahyA che ne ? pra--paNu khAvA pIvAmAM ja vAMdhA paDatA hoya, AjIvikA tUTatI hoya ke AbarU javAnA savAla DhAya, tyAM mA vicAraNA zI rIte utyAre zu enA kheda, enA ane enA darzana karavAthI evAMdhA phogaTa kAMkA zuM mArA rahe ? saMkalpa vikalpa, maTI jAya che? Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4] pariNati dhamamaya vizeSa karIH paheluM te| A samajI rAkho ke khAvA pIvAmAM taMgI paDace paNu, AkharU lUMTAI gaye paNa, zarIra khagaDhI gaye paNa, ane parivAra viparIta thaI beThe paNu, aMtaranI AtmapariNatine cAlu ja dharmoMmaya zu, kintu adhika dhama maya karI zakAya che, karyAMnA rakamama dha dAkhalA A jaina zAsanamAM maLe che. maMdira badhAvanAra zeThane chokarA ane patnI ulTA thaI beThA ane peAtAne alaga rahI mazAlAnA thelA pheravI ati kaparI jIvana--nirvAha karavAnA avasara AvyA, chatAM temAM dhamamastI anerI vadhArI ! sanata kumAra cakravatI nA jIva zrAvakane dhruva bhave peAtAnI pITha para rAjAnA Agrahe tApasa khAtara patarALI mUkAvI emAM tApasane garamAgarama leAjananuM pAraNu karAvavu paDatu, ane emAM pITha pAThAthI kUdI UThI ! chatAM e zrAvake AtmasvabhAvanuM Alakhana karI evA zarIre jaMgalamAM kAussagga dhyAne rahevAnI mahAna Atmahitakara sAdhanA karI ! kaparA saMgamAM paNu svabhAvanA Alakhana para kaThora ArAdhana thaI zake che. zrIpAlanA kAkA ajitasena rAjA zrIpAlanA hAthe yuddhamAM hAryAM, AmarUnA kAMkarA thayA; paraMtu evA sacegamAM pazu dhama pariNati eTalI badhI vadhArI mUkI ke tyAMne tyAM sacama--mAga apanAvye! ane sayama paNa evu' khIlachyuM ke enA para AgaLa jatAM e avadhijJAnI mahaSi anyA !: dakhada saMcAgAmAM paNa Atmahitane pratibaMdha nathI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' [ mI rAjA kumArapALane mane mana ajayapAlanA kAvatrAthI jheranA bhAga banavuM paDayuM chatAM emAM emaNe samatA-samAdhinI lephyA vikasAvI dIdhI ane marIne vya tara nikAyamAM deva thayA. tyAMthI marI AgAmI prathama tItha karanA gaNadhara thaI eja bhave mekSa pAmaze. AtmahitanI temanA joIe e DAya pachI game tevA sacAga-paristhi jhimAM e na cUktama sacAgane AgaLa karI rAdaNAM na rAvAya. . mahAsatI sItAjI khetAnA pati rAmacaMdrajI ayeAdhyAnA rAjA thavAnI ane peAte paTTarANI manavAnI rataiyArI hatI. e badhu palTAI vanavAsa sevavAnA : avasara AvyA tethI e zuM. kheda-udvegakalpAMtamAM caDhathA ? nA, jarAya nallRi vastu svabhAvanuM mAla bana karI prasanna citte evA mA kaparA samaya paNa pasAra kare che. vanavAsa pachI have ma adhyAnA rAjapade,ne sItA mahArANI-pade AvI gayA, paraMtu have pUrve karatAM ya vadhu bhayaMkara ApattimAM mUkAvu paDayu garbhiNI avasthAmAM ekalA aTulA bhejana zA-nAkara vagere kAMI paNa sAdhana vinA, ane te paNa jANe gunegAra tarIke bhayAnaka jaMgalamAM asahAya-nirAdhArarUpe sUkAI javAnuM AvyuM. tyAre zu rAI rAIme kalpAMta karyAM ? zuM. AvI sthitimAM vagara gunAe kADhI mUkanAra pati samadrajI para rASa ThAlavyo peTa bharIne gALo dIdhI ? nA, tu ja nahi. svabhAvanA Alamane nakkI karyuM krama kare te navAnuM. savAnuM zAnuM narasuM banyu emAM rAmanA doSa nahi, kola pAtAnI karmanA aa tenA upara ya eka kalpAMta ne Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4] [ 59 hAyahAya karavAnI jarUra nahi. jinezvara bhagavAnanuM anupama zAsana maLyuM che, e ceAkkasa prakAranA kAraNeA upara te jAtanA avazyaMbhAvI kAryanA siddhAnta maMtAve che. vizvamAM cAlI rahela A sanAtana-siddhAntathI siddha ghaTanAo para ha-kheda zA karavA? ApaNe paNa temAM eka a`kADA chIe, teA ghaTanAmAM samatAla citte pasAra thavAnuM'.' sItAjI bhayaMkara duHkhada paristhitimAM paNa Atma-vicAra mUkatA nathI. zaya kAM na karavuM ? - :: kaparA saMcAgamAM paNa A dhyAnamAM rahe ke manavacana-kAyAnA satpuruSArthanu eka evuM jabaradasta tattva ApaNI pAse che, ke jene ajamAvIne te ApaNA jIvane ane khIjA keTalAya AtmAne arhiMtAdicatu zaraNu-svIkAra, duSkRtagA~, vairAgyavRddhi, kSamAdi vagere sArI kArya - paraMparA cAlu karAvI zakAya. e karavAnuM ApaNA hastagata che. te e karavAne badale UMdhI ramatamAM kANuM paDe? puruSArtha to karavA ja che. kAMI ne kAMI kAyika pravRtti, te nahi te vAcika, ane te paNa kadAca nahi te mAnasika vicAraNAne puruSAtha teA karye ja jaIe chIe. emAM asane badale sat puruSArthanuM Alekhana kAM na levu N ? narasI vicAraNAmAM zu kazu sudharI jAya che? urdu, sArI vicAraNA karatAM kamamAM kama ApaNAM cittane zAMti-svasthatA-AhvAda maLe che, anAdinI kaDha`gI kuvicAraNA karavAnI kuTevane peASavAnu aTake che. teA suMdara zAMtiskRti ane svasthatA-AlhAda ApanArI sArI vicArasaraNI mAM na rAkhanI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rukumI sArI vicAryuM zI rIte Ave? pitAnA AtmasvabhAvanuM AlaMbana karavAthI, enA para daSTi kendrita karI ene vaLagIne vicArasaraNuM rAkhavAthI Ave. dA.ta. sItAjI je jaMgalamAM tageDAI javAne prasaMga AvyuM hoya, te A rIte svabhAva aMge vicAraNane jheka rahe - ekAeka A zuM thayuM? pati kahe che ke huM te tamane pavitra mahAsatI mAnuM chuM paraMtu A leka kahe che -rAvaNane tyAM rahI AvyA e zAnA pavitra hoya? emane have rANI pade kema rakhAya? basa, ATalA mATe mane dezavaTo te paNa ekalA aTulA ! ane te ya kaI paNa sAdhana sAmagrI vinA ja ! phikara nahi. mArA AtmA paranA pUrvanA karmaga pAkavAnA hisAbe svAbhAvika che ke AtmA A jAtanI avasthAmAM mUkAya. A vastusvabhAva che, AtmAne aupAdhika svabhAva che. upAdhi TaLI jatAM AtmAne A kazuM nathI rahevAnuM. e enA mULa svabhAvamAM rahevAno." che zarIrane dAkhale le. zarIra saheje game tevuM sazakta nirogI tAMbA jevuM hoya, chatAM zaradI-saLekhamane prakepa thaye te traNa divasa AgaMtuka nabaLAI, hADamAM tAva, zivedanA vagere Ave e vastusvabhAva. paraMtu tethI zarIranA AMtarika Arogyane, laSTapuSTatAne kaI vAMdhe nathI. traNa divasa e zaradI-saLekhamane piSaka khAna-pAna devAnuM baMdha rAkhI upavAsa ja kheMcI kADhayA, pachI pAraNe taddana halakuM sAduM ane ochAmAM ochI vigaI evALuM levAnuM rAkhyuM te skuti AvavA lAgI,pUrvavat svastha banavA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4] [ 61. lAgI. eTale patyu, pAchA eja peAlAdI sazaktatAmAM dAkhala. khasa, AtmAmAM gu AvuM ja che. Aga tuka kAga pAkavAnA hisAbe bAhya A badhI Apattie khaDI thaI che, paraMtu AtmAnA mULa AreAgya anaMta jJAna-dana vItarAga akSaya sthitine kazI AMca nathI AvI. vamAnamAM je ulTu* dekhAya che te teA kama zaradI-saLekhamanA prakeApamAtra che, kAyamI nahi, paNa vinazvara che. zarIranI zaradImAM traNa upavAsa vagerenI jema ahIM paNa rasa--RddhizAtA e traNa gAravanI bhramaNA baMdha karI devAnI. tA paTTarANI, mAre te AvA AvA ja khAna-pAna hAya, AvA AvA ja ThaThArA-mAna-ma hAvA joIe, e UMcI vaibhavI sagavaDo sukhazIlatA ArAmI ja hAya,--A bhramaNA kADhI nAkhavAnI. e gArava che. 'mAre amuka ja paristhiti hAvI joIe, '-evI bhrAnta gauravabuddhi paNa karAganA gharanI che. huM * virATa vizvamAM rakhaDatA-AkhaDatA, te paNa nirAdhAra-dIna hIna parAdhIna durdazAmAM, evA mAre zA arhattva dharAya ke mAre te AvuM ja joIe ne tevu' ja joI e ? a-svAdhIna bAhya AgaMtuka cIja-vastu-paristhitinI zI mamatA dharAya ? kazuM nahi. A gAravagauravabhuddhi adha ! .. vaLI jevI rIte zarIra-zaradImAM paDyA rahI UMghamAM gheAravAnuM nahi, kemake emAM te zarIranI aMdaranI garamI ochI thavAthI mahAranI ThaMDI havA asara karI jAya kAyamAM gUMthAyelA rahevAthI e navI zaradI pesatA nathI. che. - : Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [kumI evI rIte ahIM paNa A karmareganA prakapamAM na karma rega pese nahi, e mATe zubha kArya-pravRttimAM gUMthAyA rahevAnuM. zubha kArya pravRtti kaI kaI?- (1) tatvanI vicAraNa, cittasamAdhi-svasthatAnuM saMrakSaNa, harSa-kheda vagerenI aTakAyata, je thayA kare e jarAya viThThala thayA vinA jANe ApaNane kazuM aDatuM-AbhaDatuM nathI evA taTastha udAsIna bhAve jeyA karavAnuM. . (2) jagatanA vicitra bhAva, mahApuruSanA bhavya guNasAdhana-dharma sAdhanA-nirmaLa parAkrama vagere vicAryA karavAnuM. maitrI pramoda kAruNya upekSA bhAvanA bhAvyA karavAnI. (3) tIrtho, jinabiMbe, sadguruo, zAstra, namaskAramaMtra ane pavitra dharmAnuSThAne nA maLelA bhavyAtibhavya AlaMbana para vicAraNuM rAkhavAnI. zakaya pravRtti karatA rahevAnuM. (4) jinabhakti-sAdhusevA-vata-niyama-saMyama-dAna tapasyA-AtmadhyAna vagere. ' "A Apatti A kamarega te Ama patI javAne che, ane mULa Arogya je kAyama ja che, te pragaTa thaI javAnuM che. basa, mAre te enA ja sAthe saMbaMdha che. aMte e mULa svabhAva ja mArI cIja che. e pragaTa karavAnA rastA para je huM chuM, te jema pagAra lAvI ApanArI nokarInA mAge rahelA nokarane zeThanA AgaMtuka gussAgALa-ThapakAnI bahu gaNatarI nathI. ema mAre AtmasamRddhi lAvI ApanArA moM rahA, A karmajanya Apatti-upAdhinI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4] [3 jhAjhI gaNatarI nathI. pelAne mukhya saMbadha' pagAra sAthe, ema mAre paNa mukhya saMbaMdha AtmAnA mULa anaMta jJAnasukhAdi samRddhimaya svabhAva sAthe." - A zuM karyuM? AtmAnA svabhAvanuM AlaMbana. 2, vastu-svabhAvanuM AlaMbana :- - have sAmI vastunA paNa UMDA svabhAvanuM AlaMbana karIe te kevI vicAraNA e juo. A ja sItAjInA dAkhalAmAM sAme 3 vastu che. ' (1) sAme jaMgalamAM mUkI denAra senApati che, (2) mUkavAnI AjJA karanAra rAmacaMdrajI. che; ne . (3) mUkvAmAM nimittabhUta lekaniMdA che. e darekanA UMDA svabhAva, UMDA svarUpa jue. "cAla zikharajI yAtrA karavA. svAmIne Adeza che, ema kahIne senApati rathamAM sItAjIne vanamAM lAvIne 'utArI mUke che, ane kahe che, dhikkAra paDe mArA pApI peTane, jenI khAtara svAmInI AvI nekarI bajAvavI paDe che, ke jemAM emanA hukamathI Apane ahI ja cheDIne mAra javAnuM che !" : , . . . mahAsatIjI ahIM enuM aMdaranuM svarUpa joIne kahe che ke tAre kheda karavAnI jarUra nathI. svAmIne Adeza tuM bajAve ane huM paNa pALuM, e ApaNuM kartavya che." basa joyuM ke senApati parAdhIna che. e paranI AjhAvaza ame te paNa pitAnA patinI ja AzAne AdhIna rahI mA dArtha kare emAM enA para gusso kema karAya hu enAkara Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 ] [ rukamI vAtA ne duHkhita thatA dilane AzvAsana ApavuM ke "tuM jarAya kheda na kara, hiMmata rAkha, tuM te ciThThine cAkarI, ane sItAjIe ene kharekhara hiMmata ApI. A sAcI vastune svabhAva vicArI mana svastha ane svaccha rAkhyuM. pra-ThIka che, tyAre rAmacaMdrajI para te gusso Ave ne ? mULa hukama karanAra e che. A u0-nA, na Ave. ahIM paNa rAmacaMdrajInuM svarUpa jarA UMDA utarIne juo. rAma sItAjI upara athAga prema ane vizvAsavALA che, kaI divase A zuM paNa mAmulI daMDa je ya hukama nathI kADhayo, te Aje ATale bhayaMkara dezavaTAne hukama kema kADhe che? zuM sItAnA pitAnA tevA keI azubha karmanA udaya vinA? nA, e karma te pradhAna kAraNa che. samajI rAkhe, lakhI rAkhe,- ApaNuM pitAnA azubhedaya vinA ApaNuM kaI ja bagADI zake ja nahi. mULa bagADanAra ApaNuM karma ja che, bIjA te mAtra emAM kuhADInA hAthA thAya eTaluM ja. kuhADI ane mAkhaNanAM dRSTAMta kApanArI te kuhADI ane suthAra kaThiyAre ja; hAthe te emAM nimittamAtra. ema ahI bagADanAra to ApaNuM karma ane e karma UbhA karanAra ApaNe, arthAt ApaNuM rAgadveSAdi. pariNAma. bAkI bahAranA te emAM hAthA jevA nimitta mAtra ApaNuM karma ene prere che, evuM karavA ghasaDe che. - Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4]. mAkhaNa zemAMthI nIkaLe? dahIMmAMthI. paNa dahIMnuM valeNuM karavA emAM pAchuM umerAya che, e pANI to nimitta mAtra che, mukhya kAraNa nahi. tethI ja pANImAMthI mAkhaNa nIkaLyuM ema nathI kahevAtuM. mAkhaNa pANIe dIdhuM evuM na belAya. e vyAjabI paNa che; kemake pANInI taratamatA para mAkhaNanAM sattva ane pramANanA TakA nathI paDatA. e te dahIMnI taratamatA para ja paDe. satta ne pramANa eTale ke mULamAM dahIM jevuM ghaTTa ane snigdhatAvALuM tathA jeTalA jaththAmAM, eTalA pramANamAM mAkhaNa satvavALuM ane bharacaka nIkaLavAnuM. mATe ja mAkhaNa denAra te dahIM ja, pANuM nahi. ema ahIM ApaNane duHkha kaSTa denArAM te ApaNuM karma ja, bahAranuM kaI mANasa nahi. mahAsatI sItAjI A vastusvarUpa vastusvabhAva joI rahyA che, tethI senApatine kahe che,-"AmAM svAmIne paNadoSa nathI. deSa mArA pitAnAM pUrva karmane ja che. karma jema kare tema thAya. mATe svAmInuM te bhaluM thAo" sItAnA A bela para prakana thAya, prave-paraMtu rAmacaMdrajI laka-rnidAthI doravAI gayA e to emanI bhUla kharI ne ? u0-tethI zuM e bhUla para emanA pratye gusso kare ? kharI rIte bIjAnI bhUla jovA jaIe chIe te ApaNI aMtaranI vihvaLatA ane kadAca reSa upara svabhAvAlaMbana karavuM hoya te aMdarane svabhAva je joIe ke sAmAe kayA svabhAve bhUla karI? tyAM dekhAze ke "enAM tevA mehanIya ke jJAnAvaraNa thA mArA navAM aMtarAya kamane udaya thavAthI bhUlane prasaMga Avyo." eTale eka te bicArAne pUrva karma bhUlamAM ghasaDI rahyA che, ane Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [phamI pAchA ene bhUla karavA dvArA navA azubha karmanuM sarjana karAvI rahyA che, je bhaviSyamAM dukha ane bhUla bane Apaze, ema Debala mAra paDe che. evAM jIvanI te dayA khAvAnI hoya. sItAjIne amara saMdeza - sItAjInuM A svabhAvalaMbana che, vastu-svarUpanuM darzana che, mATe te senApatinA saMdeze mAgavA para e kahe che, "kahejo. emane ke Ape lekanAM mArI viruddha vacana sAMbhaLI mane choDI te bhale, paNa lekanAM jainadharma-viruddha vacana sAMbhaLI jainadharmane choDatA nahi. kemake mane cheDavAmAM te Apane bIjI mArAthI sArI ya patnI nahi maLe ema nahi, ane tethI kAMI tamAre mokSa aTakI ja jaze evuM ya nahi. paraMtu je jaina dharma choDe che te samajI rAkhajo ke enA karatAM sAre te zuM, paNa enI haroLane ya kaI dharma bIje nahi maLe, ane tethI Apane mekSa acUka aTakI jaze." lAkhamAM eka marada paNa sItAne AMbe? sItAjIne A amara saMdeza hadayamAM katarI rAkhavA je che. rAma sItAne atyAre bhayaMkara sthitimAM mUkanAra chatAM sItAjInAM svaccha hadayamAM rAmacaMdrajI pratye dveSanA UbharA nahi, paNa ulaTuM keTalI badhI bhAvadayAne UchALe AvyuM haze, tyAre A divya saMdeza mokale che? sItA strI abaLA chatAM lAkha maradane Abe, UbhA rAkhe, eTalI badhI ucca AtmapariNatine dharanArI che. maramAM lAkhamAM pAMca vA jaDe? are ekAda paNuM maLe? ApaNuM bina-apakArI binagunegAra para paNa je bhAvadayA muzkela bane che, te ApaNA apakArI-aparAdhI pura 1 : ' ?', - , , Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4] [ 67 pUchavuM ja zuM ? sagA dIkarA paNa bhUla karI nAkhe teya enA para dveSa UThe che, tyAM khIjA parAyA uparanu' teA pUchavuM ja zuM ? tyAre ahI' apakArI banela rAmacaMdrajI upara sItAjI dveSanA chAMTA ca nahi, kintu dayAnA dheAdha vahevaDAve che. te paNa rAmacaMdrajI ja dvArA vanavagaDAmAM zikArI pazu-lUMTArAnA bhaya vacce mUkAI gayelI sthitimAM !! sItAnI keTalI badhI UMcI cittapariNati 1 jIvanamAM pharavAnI khAsa vastuH magajamAM Utare che ke jIva AtmapariNatine zuddha zuddhatara karavA dhAre teA keTalI hada sudhI karI zake ? zuM tame manamAM rAkhyuM che ke 'A jIvanamAM mukhya kArya mAre Aja karyA karavuM ke mArI melI AtmapariNatine dabAvI dabAvI vizuddhinA mAge ane vikasita vikasita karye ja javI ?" ene svaccha ja karatA cAlavu' jojo emAM bahAranI vAta-vastune kAMI vAMdhA nukazAna thatu nathI. sItAe aMtarAtmAnI pariNatimAM bhAvayA chalakAtI rAkhI emAM ahAranA saMcAga kayA vadhAre bagaDI gayA? ke sudharatA kayA aTakI gayA ? tyAre melI AtmapariNati rAkhavAmAM ahAranu` kAMI sudharI jAya che evu' ya nathI. te pachI cAkhI nima La svaccha AMtara-pariNati kema na rAkhavI? pazu pra0-paNa evA prasaMge mana rahetuM nathI tenuM zuM karavuM ? u-rahetu' nathI ke rAkhavuM nathI ? manuSya thAya eTale te karatAM vizeSamAM vivekazakti maLI. sAra-asAra, sArAnarasA ne hiMta-ahitane vicAra karavAnI zakti maLI, enA upayegaze? jo enA dvArA ATaluMya nathI vicAravuM ke 'bhalA mANasa ! haiyu' bagADIne zuM karavAnA hatA ? tArU` zu` sudharI javAnu * ! - Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68] [phamI hatuM ? "tArA akAya kramane kAMI nukazAna karavuM haze to ene tuM zuM aTakAvI zakavAno hato? mATe nA, mAre e haiyuM bagADavAne mekha nathI,' ema mana para laI le, pachI mana kyAM vAMku javAnuM ? manane janma ja ApaNAthI thAya che, pachI sArUM viveka prakAzavALuM ja mana kAM na UbhuM karIe? 5 kuvika9pa rekavA zuM karavuM? jagatanI vastunA svabhAvanuM AlaMbana karavAnI balihArI che. dilamAM keIpaNa prakAranA ukaLATa ke unmAdane vikalpa arthAta kheda-dveSa-zeka-IrSAne ke harSa-gArava-rAga-mada-ahaMkArane vikalpa "UThavA jAya tyAM, jenA aMge e thavA jAya che enA ane ene saMlagna vastunA svabhAva para daSTi nAkhavAthI e ukaLATa-unmAdanA vikalpane aTakAvI zakAya che, kemake tyAM manane ema thAya ke "A vastune svabhAva-svarUpa ja evuM che ke, Ama ja thAya. ', pachI emAM ApaNe karamAvAnuM ke khIlavAnuM zuM? dUdhamAM mIThuM paDe te phATI jAya e ene svabhAva che, te enA para "hAya" zuM karavuM ane khAMDathI "hAza" zuM ? gaLyuM thAya pachI paNa vakhata jatAM ke peTamAM paDatAM pheraphAra thavAneja che, tyAM ApaNA rAjIpo keTale Ubhe rahyo? ke kAma lAge? mIThAthI phATI gaye paNa enA parathI bIjI vAta-vastumAM ApaNuM mana jatAM e bhulAI javAnuM che, tyAM enI nArAjI keTalI ubhI rahI? upayogI thaI? melI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5] lAgaNanA Abhyantara saMge paNa anitya che, emAM zuM UbhA rahevuM ?" vezyA pAchaLa samrATu bhUle emabahAramAMya jaDa pugalanA sArAM-narasAM parivartana thayA karavAne svabhAva ja che, emAM ApaNe unmAda-ukaLATanA bhAvamAM pharyA karavuM e to moTA samrATa rAjAe gaMbhIra rAjyAdikArya mUkI A divasa vezyA pAchaLa nAccA karavA jevuM bAliza, mUrkha, atimUDha kArya che. zuM ApaNu pAse sArUM gaMbhIra mana-vacana-kAyAnuM kArya nathI ke mUDhatAnAM kAma pAchaLa divAna thavAnuM ? ema karavAmAM jevI rIte samrATa rAjA vezyAnI pAchaLa pitAnA vizALa rAjyanI suvyavasthitatA ane AbAdI unnatinI-ciMtA cUke che, ema ahIM pudgala-svabhAvanI pAchaLa harSa khedanA nAca karavAnI pAgalagIrI pAchaLa AtmA pitAnA AMtarika guNasAmrAjya-dharmasAmrAjyanI suvyavasthitatA tathA AbAdI-unnatinA mahAna gaMbhIrakAryanI ciMtA cUke che. (1) pitAnAmAM kyA guNa poSAya che ? ke kevA deSanuM poSaNa thAya che ? (2) dharmanI sAdhanA thAya che ke pApanI ?" (3) pite Atmika dRSTie kevA lAbha-nukazAnamAM vatI rahyo che? ene vicAra ja nathI Avata! jaDanI palavaNamAM paDe tyAM svAtmAne vicAra zene Ave? vezyA pAchaLa dIvAnA bananArane Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane enI ja khuzI-nAkhuza jonArAne ghare rahelI satI strInI ciMtA zAnI hoya? jIva jaDanI pAchaLa ja mare che. ahIM jaDanI UjaLAmaNa ke malinatA pAchaLa pitAnA dilamAM kaluSita kaluSita bhA UbhA karyA kare che, ethI jAte malina bane che, ane ahiM jarAya sthiratAne anubhava karavA pAmate nathI. caLavicaLatA, asvasthatA, azAMti, ciMtA-saMtApa ke mUDha mUcchamAM taNAye jAya che. tyAre paralokanI dRSTie paNa ahIMthI bhArakhAnuM bharI javAnuMya e kacarApaTTI bhAvanA kusaMskAranuM! je pachI evAne evA haiyAbaLa bhAvamAM ja ene DUbADI rAkhe che, temaja ane kAneka prakAranI pApa kAravAImAM pho-phasAye rAkhe che. pApiSTatA eTaluM ja nahi paNa ahIMnI caLavicaLatA malina rAgAdi bhAve, kuvika, durgAna vagerethI upajelA dhUma pAnA dAruNa vipAkarUpe paralekamAM duHkha-daurbhAgya, rega-zeka, dInatA-daridratA, prahAra-paravazatA vagerenA trAsa veThavA paDe che. jIvanuM mukhya bagADanAra malina bhAve ane malina vika che. juo taMdaliye maccha zuM karIne zuM pAme che? A ja ne ke meTA matsyanI pAMpaNa para rahyo rahyo enA khullA mukhamAM nAnAnAnA keI mAchalA pesatA-nIkaLatA joI baLyA karavAnuM, "AnI jagyAe huM houM te A eka na choDuM,-" AvA kUra vikalpamAM taNuyA rahevAnuM, ane enA pariNAme narakamAM pheMkAI javAnuM ja ne? A badhuya malina bhAvanA pratApe. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNe 5] subhama ane brahmaI cakaMvatane zI kheTa hatI? paNa jaDanA nAce nAcyA, haiye malina bhAva cakIvyA, melA vikalpamAM caDyA, to aMte sAtamI naraka jovAnI AvI: kaMDarIka kema sAtamIe gayo? A ja melA bhAva ane kuvikalponA kAraNe. emAM ja bicArAe eka hajAra varSanuM cAritra pAlana raddI karI nAkhyuM ! tyAre enA ja bhAI puMDarIke zubha bhAva zubha vikalpamAM rahI anuttara vimAnanI gati pakaDI. AtmasvabhAva ke vastusvabhAvanuM Alebana nathI pakaDavuM, te malina bhAve ane pApavika lamaNe lakhAyelA che. cAmajInI jema e AtmA sAthuM jakaDAya rahyA samajo. bhaLatA darzane pAvika na Ave te bIju zuM Ave? kuDAM kAma, kUDI vANuM, kUDI vezyA keNa karAve che ? A malina bhAva ja ene poSanAra paNa e ja. de-duSkRtyo-durganuM utthAna karanAra paNa malina bhAva ja. ane pachI enAthI malina bhAva pote puSTa thaI phera vizeSa doSa-duSkAne poSanAra paNa e malina bhAva pite ja. Ama AnuM jherI vatuM cAlyA kare che. haiyAnA melA bhAvathI durguNa-dukRtyanAM utthAna, ane durguNa-duSkRtyanAM sevanathI melA bhAvanuM pASaNa. e pAchA pelAne puSTa kare..... ema cAle che. e baMnenA urojake che vikalpo. ahIM je vastusvabhAvanuM AlaMbana pakaDAya te kavikratye ane malina bhAva para ghA paDe. kuvikapothI haiyAnI malinatAnuM jora vadhe che, ne deza-durgaduSkamAM paNa vega Ave che. vikalpamAM cUMDhatAM caDhatAM kaSAya vadhe che, pachI je vikalpa te kaudha, yA abhimAna, ke mAya athavA seMbha vadhavAno. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 ] " [ rukamI svabhAvAlaMbanamAM zuM karavAnuM ? - bhUlatA nahi, vastusvabhAvanuM Ama AlaMbana pakaDavAnuM ke ene svabhAva che ke amuka amuka saMgamAM yA amuka amuka samayamAM enuM ema ja thAya, te pachI ema thavA de." ema karI mana zAMta-prazAMta rAkhavAnuM. evA prazAMta mananA vicAra pUrvaka pitAnI jAtane je rAga-dveSa, harSa-khera, Asakti-aruci vagerenA saMlezathI yAne malina bhAvathI bacAvI levAnuM nathI, khoTA vikalpa karI je caLavicaLa thayA karavAnuM che, prajJAbuddhi sthita, sthira, arthAt sthitaprajJatA rAkhavAnI nathI, te pachI pitAnA guNasAmrAjya ane dharmasAmrAjyanI sAme jovAnuM nahi bane. pachI e sara karavAnA AMtarika puruSArthanI vAte ya kayAM? ' haiyAnA melA bhAve ane pApavikalpane e khataranAka prabhAva che ke jIvane doSa-duSkRtyamAM daTAyele rAkhe! ene sthiratA -sthitaprajJatA-guNasAmrAjya-anAsaktabhAva vagerenI AvazyaktA bhAsavA ja nahi de, pachI AcaraNA-abhyAsanI te vAte ya zI? ene sArA vicAra, sArA bhAva, sArA vacana vyApAra, sArI pravRtti kazAnI ya phurasada nahi hoya, kadAca vaLI baLAtkAre ke game te rIte sArI dharmapravRtti-dharmavacaccAraNamAM ghalAye haze te ya kuvikalpothI ene kharAbakhAsta karI mUkaze ! | mATe cittanI sthiratA joItI hoya, to kuvikalpane aTakAvye ja chUTakeH e aTakAvavA ja joIe ane ene aTakAvavA mATe haiyAne malina bhAvane rekI AtmAnA guNasAmrAjya -dharmasAmrAjya vikasAvavAnI bhAre tamannA UbhI karavI joIe. A mATe je nahi thAya te samajI rAkhaje ke jIvanamAM zvAsa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5] 73 mATe jeTalI havA sulabha ane ene upaga bahoLo, enA karatAM vikalpa vadhAre sulabha ne enuM sevana atyadhika baheLuM cAlyA karavAnuM. juo saheja saheja vAta-vastumAM kuvikalpane avakAza maLe che, ane jIva emAM taNAya jAya che. Ame ya je vega havAne nathI eTalA jabaradasta vegathI kuvikalpamAM mana deDe che. hamaNuM ahIMnI kaI vastunA vikalpa karatA haze te vaLI bIjI ja sekanDe mana kayAMya dUra amerikA jevAmAM pahoMcI enA vikalpa karavA mAMDaze ! A vikalponI kuTevamAM-kuchaMdamAM e paNa vicAra nathI rahetuM ke "A huM dharmakiyAmAM beThe chuM, maMdiramAM vItarAga bhagavAna AgaLa UbhuM chuM, te AvA kuvikalpa na karAya? nA, ene kaI vicAra nathI. pelA zeThane prasaMga Ave che ne? zeThajI sAmAyikamAM beThA hatA, paNa kuvikalpamAM caDyA hatA. bahAra dukAna para keI AvIne pUche che, "zeTha kayAM gayA che? zeThane joI laI chokarAnI vahu kahe che, "DheDavADe gayA che." zeThe aMdara beThA A javAba sAMbhaLe. sAMbhaLIne khIjAyA, "are ! huM ahIM gharamAM ja chuM ne A vahu kevuM jUThuM belI, rahI che? jarA cAbalI lAge che. hamaNAM UThIne pUchuM chuM." - zeThanuM bicArAnuM mana era cagaDoLe caDhyuM. have sIdhuM sAmAyika thAya? nA, jema tephAnI chekarA keI gAMDA mANasane ke kUtarA gadheDAne Ama tema deDAvIne herAna herAna karI nAkhe che, ema saMkalpa-vikalpa mUrkha banelA jIvane bhamAvI-bhamAvIne herAna-herAna karI mUke che. tyAM cagaDoLe caDelA e Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74] zeThane eTalAM ya vicAra nathI ke huM dharmakriyAmAM beThe chuM japIne besuM ! pachI te sAmAyika pUruM karI ne UThIne vahune kahe "kema vahubhA ? A pelAne zuM javAba Apya? zuM DheDavADe gaye te ? kema bahu belatAM AvaDe che ?" vahu kahe "bApujI mApha karaje, ApanI daSTi phATelA joDA para hatI eTale cokakasa Apa vicAratA haze ke huM ene saMdhAvavA mecIvADe jaIza. macI vadhu paisA mAgaze, paNa huM mUrkha nathI ke Ama paisA pheMkI dauM. huM bIjA mecI pAse jaIza, eAchA paisAmAM kAma karAvIza" Ama manathI Apa mecIvADe haze, tethI meM pelAne ema kahyuM." zeTha bhUla samajyo. mATe kheTA vikalpamAM caDatAM pahelAM paNa kaI paNa prasaMge Ama vicAravuM kevicAraNane DhaMga - zA sArU huM vikalpamAM caMdra chuM? banavAnuM e enAM kAraNee banyuM jAya che, arthAt kALa, svabhAva niyati, karma, ane puruSArtha e pAMca kAraNa samavAya jevo AvI maLe tevuM kArya thAya e svAbhAvika che. te mAre emAM mane bagADe vAnI ke UMcAnIcA thavAnI zI jarUra che? anaMtAnaMta kALathI cAlI AvatA A saMsAramAM anaMtAnaMta ghaTanAo emaja pAMca kAraNa samavAyanA AdhAra para banatI AvI che, Aje paNa banI rahI che, ane bhaviSyamAM ya banaze. tyAM "A Ama kema thayuM? ne peluM ema kema banyuM? je meM ATaluM sAcavyuM hota, agara pelAe Ama bhAna rAkhyuM hatuM, to AvuM na banata. paNa zuM * - * Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5]. thAya mANasa ja vicitra!" AvA vikalpa sevavAMmAM ghasaDAvAnI zI jarUra? vastu svabhAvane ja nyAya ApI devAne ke - kAraNa sAmagrI jevI maLe tevuM kArya ke ghaTanA banatI Ave e sahaja che. cAlavA de. (1) kALa kALanuM kAma kare che. (2) vastune svabhAva anyathA thAya nahi, nahitara e vastusvabhAva zAne ? tyAre, (3) bhavitavyatA vaLI eno ja tAnamAM cAle che. (4) te, jIvanamAM ane ApaNuM pitAnAM pUrvaupArjita. akAya kama e kAMI tevA prakAranA dravya-kSetra-kALa-bhAva AvI. maLatAM pitAne bhAva bhajavyA vinA rahe? (5) tyAre ghaTenAmAM jIvane puruSArtha-udhama paNa pitAne phALe neMdhAvI jAya che. puruSArtha je karyo, bAkInA cAra kAra NanA sahakAra sAthe e tevuM kArya kare, emAM navAI nathI. mUrkha abujha jIva navAI pAme che ke "meM paisA kamAvavAne puruSArtha karyo hato ne ulaTuM kema paisA khoI nAkhavAnuM banyuM? puruSArtha khoTane kema? ' are mUrkha ! bIjAM cAra kAraNene sahakAra ja e hatuM ke ethI tAre puruSArtha kamAvavAne nahi, paNa evA ja gaNAya. tArA ja puruSArthane vastusthitinA ajJAnathI tuM eALakhI na zake, ane sAthenI tArI IcchAnA AdhAre mApavA jAya ke "meM kamAvavAnI IcchAthI ja puruSArtha karele, mATe puruSArtha kamANane ja hata' e zA kAmanuM ? ema te UdhaI samaje, UMdhI rIta Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 ] [ rumI ane viruddha upAye laI sAda kare ne paisA saheje gumAve te zuM eNe kamANInA puruSArtha karyAM gaNAya ? ke kheATanA ? jo kamANInA kahA, teA pachI zuM evA ne evA puruSArtha phI pharI cAlavA de ne ? nA, tyAM te jhaTa kaheA che ke evA UMdhA vepalA avaLA puruSAtha kema calAvavA devAya ? khasa tyAre ajJAna udyamane sIdhe| udyama na kahevAya. uddezamAtrathI puruSAtha aneA nahi. kamANInA uddezathI udyama eka vastu che, ane kamANInA udyama bIjI vastu che. jugAranA nAde caDelA mANasa paisA kamA' vavAnA uddeza-prayeAjanathI jugArane udyama karI rahyo che, paraMtu kAI DAhyo mANasa jugAranA ughamane kamANInA udyama nahi kahe; kemake emAM kamANInI zaMkA che. ulTu ene pAyamAlInA puruSAtha kahe che. uddeza amuka hAvA mAtrathI prayatna enA ja hAya evA niyama nathI, kemake emAM bhrama thavAnA saMbhava che. mATe, uddeza uparAMta e jovuM paDe ke je upAya ajamAvI rahyo che te sAcA upAya che ? e uddezane siddha karI Ape ja e hakIkata che ? jo hA, te tyAM prayatnane enA puruSArtha kahI zakAya. jo meATI zaMkA yA ulTu UMdhuM paDavAnA ja meTA sa'bhava, te e prayatnane saphaLa prayatna, phaLavALA prayatna, e phaLanA ja yat na kahevAya. mATe ja jugAra, saTTo, cArI vagere, e arthApAnanA sAcA vyavasAya nathI gaNAtA. kamANInA puruSArtha tarIke nAkarI, alpa pApanA dhadhA, dalAlI vagerenA puruSArtha gaNAya che. svabhAvanA vicAra :-- have AvA puruSA mAM paNa mAne ke apavAdarUpe kayAreka paisA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5] 77 gumAvavAnuM thayuM; tyAM manane vikalpa na thAya ? nA, ahI svabhAvanuM Alekhana. upayegI mane che. svabhAvane vicAra A rAkhavAne ke bhale puruSArtha sIdhA ane sacATa karyAM, paraMtu phaLa te, eA sahakAramAM kALa, svabhAva, bhavitavyatA ane bhAgya, jevA svarUpanA AvI maLyA, tevuM ja nIpaje, e svAbhAvika che. prastutamAM emAMnA koI bhAgya vagere pratikULa haze mATe dhAryu* kamANInuM phaLa na thayuM. e teA emaja ane. tyAM sa`kalpa-vikalpa karavAnI zI jarUra che? je banyuM te svAbhAvika ja banyu che. svAbhAvika eTale kudaratI, arthAt samagra hakIkatA para nirmANa thatI vastu-sthiti. ahI' samagra ane vastusthiti para dhyAna devA jevuM che. ApaNe bhUlA paDIe chIe tyAre koi eka ke amuka ja hakIkatanI kaDI mULa sAthe joDavA mathIe chIe, samagranI kaDI nahi. A khATuM che. AthI ja vikalpo UThe che, kaSAya bhabhUke che, Artta dhyAna thAya che. jo samagra hakIkatAne dhyAnamAM laIe . te thAya ke kudaratI enuM pariNAma A ja Ave. AvA prakAranA samagra kAraNeAthI kArya nI utpatti thAya e vastusthiti kahevAya. svabhAvanu AlaMbana karavAnuM eTale samagra hakIkatane yAne saMpUrNa vastusthitine dhyAnamAM levAnI, enA zraddhALu banavAnu. arthAt evA vizvAsa hAya ke amuka prakAranI samagra hakIkatAmAM tevA rUpanu ja kAryo thAya e vastusthiti che. kudaratI ane kAya kAraNa-bhAvanA niyamasaranI vastusthiti para kheta-udvega, zAka, vikalpa karavA nakAmA che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78] [ rukamI - vikaTa kema UThe che?---- caMcaLa manane sthira karavAnI vAta cAlI hatI. sthira karavA mATe vikalpa ochA karavA joIe. e vikalpa cittanA rAgAdi denA kAraNe athavA beTI jijJAsA AturatAne lIdhe UThe che. e TALavA mATe eka suMdara upAya svabhAvAlaMbananI vAta thaI. AtmAne svabhAva ane vastusvabhAva dhyAna para levAthI rAga-dveSa, harSa-zaka vagere dabAya che, tethI vikalpanuM jora kapAya che. beTI jijJAsA rokavAne upAya - bIjI vAta, beTI jijJAsA-AturatA vikalpa karAve che. "e zuM? peluM zuM zuM thayuM? keNa AvyuM? keNa gayuM ?" zuM paDayuM ?..." A badhI kheTI jijJAsAo phajula vicArene mahekAve che. te e jijJAsAne dAbavA mATe eka upAya A che ke tRptine anubhava kare. tRptinI bhAvanA karavI. AMkha mIMcIne jANe ema mAnI levuM ke je jANavA mAguM chuM te meM jANuM lIdhuM. mAna ne ke cAlu kAmamAMthI DapheLiyuM mArIne jevA jaIza, ane emAM amuka jaNa dekhAyuM, pachI enuM AgaLa zuM karavuM che? kazuM nahi. te joyA vinA ja mAnI le ne ke amuka dekhAI gayuM. cAla, have javA de enI vAta, tArA ja kAmamAM AgaLa vadha. mAnasika apUrva kalpanA : are! jovA lAyaka paNa kaI cIja hoya, te ya te vagara jaye cittamAM ja joI lIdhI kalapI le, ne AgaLa cAla. kadAca bahAranI cIja karatAM vadhu sArI aMdaramAM jovI haze te joI zakIza. AbU para gayA, maMdiranA darzana te karyA paNa mane thayuM ke cAle nakhI taLAva ane sanaseTa poIMTa jevA. tyAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5] [cha9 manane kahevuM are ! e bahAranI cIja karatAM manamAM kalpelI ethI ya suMdara joI zakIza. bahAra te kadAca be mAIlanuM ane sAduM taLAva dekhAze, paNa aMdaramAM pAMca mAIlanuM ane emAM rAjahaMsa, cakravAka pakSIo, suMdara nAvaDIo, kinArA para majenA vRkSo, hariyALI vagere jeTaluM kalpavuM haze eTaluM kalpIne joI zakaze, ema kalpanAnA bhavya sanaseTa piITane joI zakaze. te pachI bahAramAM kheTI jijJAsAe karI zuM bhaTakavuM'tuM ? kharI vAta e che ke jagatanuM na joyAmAM nava guNa kemake jevAthI rAga-dveSa UThe che, meha jAge che, vAsanA saLavaLe che, vikalpa janme che, cAlu zubha pravRttinI zubha vicAradhArA tUTe che, zubha bhAva khoTakAya che, bahAranA rasathI AdhyAtmika rasa ocho thaI jAya che....vagere vagere keTalA ya nukasAna che. jIva bahArane paricaya bahu rAkhe che, tethI ja ene rasa enA vicAre vadhe che, ane eTale ja dharmakriyA, tatvaciMtana, zAstrasvAdhyAya vageremAM citta sthira rahetuM nathI, navakAravALI sIdhI tanmaya cittathI cAlatI nathI. devanA darzana pUjana vagere badhuM rakhaDatA citte ! A durdazA sudhAravI hoya te bahArane paricaya bahu ocho karI nAkho, bAhA rasa maMda karI devo. prajagatanI vacce beThI bahAranI vastune paricaya ze ocho thAya ? u -emAM zuM? jagatamAM beThA eTale zuM kAMI evI evI ene gulAmI lakhI ApI che ke "tArUM badhuM joyA karIza, sAMbhaLyA karIza, vicAryA karIza ? nA, manane nakkI kare ke Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 ] [ rukamI mAre jevuM khAsa jarUrI hoya eTaluM ja joIza, sAMbhaLavuM atyaMta jarUranuM hoya eTaluM ja sAMbhaLavAne vicAravuM jarUrI hoya te ja vicAravAne." A nakakI kare, te pramANe prayatna cIvaTa rAkhe, pachI juo keTale badhe phera paDI jAya che. A jagatanuM ja joyA karaze te pachI potAnA AtmAnuM kayAre jevAnA? " jIvananI kiMmatI ghaDIo cAlI jAya che, te ahIM ja zakya evuM A mahAna kAma,-pitAnA AtmAnuM jovAnuM,-e rahI jAya che. jagatanuM te anaMta kALathI jotA AvyA ne hajI jevuM hoya te maLaze, paNa emAM ze dI vaLaze? Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. vikAre rokavA tapa ne dayA ApaNe vadhu dUra nIkaLI gayA. have pelI bAlavidhavA rAjaputrI rumIne prasaMga joIe. rukUmIne rAjAnA upadezano sAra - vidhavA banelI rAjaputrI rumI bhaviSyamAM kuLane kalaMka lagADanAra keI ghaTanAmAM na phasAvuM paDe e mATe ApaghAta karavAnA nirNaya para AvelI; ene enA pitA keTaluM suMdara mArgadarzana Ape che ene keTaleka vicAra pUrve AvI gaye. "mAnavajIvana gumAvyA pachInA bhavamAM durlabha sAdhanAo maLavAne koI vizvAsa nirNaya nahi, te AtmAnuM utthAna karavAnI taka zI? jyAre ahIM pUre avakAza che, taka che, temaja evI adbhuta sAdhanAo thaI zake evI che ke jenA baLa upara kalaMkita apakRtya vagerene avasara ja UDI jAya che uparAMta AtmAmAM ajaba gajabanA parivartana thAya che." evI prAthamika bhUmikA samajAvyA bAda rAjAe e sAdhanAmAM pahelI sAdhanA aMdha-apaga-regiSTha-daridra vagerenAM duHkhanivAraka dAna tathA saMta-sAdhune dAnanI batAvI. e kevI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82] [ rukamI rIte kalaMkita kRtyane saMbhava nivArI zake eno saMbaMdha batAvyuM. * bIjI sAdhanAmAM sAmAyika ane pauSadhanAM bhavya anuSThAna ane enAM addabhuta mahatva batAvyAM. have AgaLa zuM batAve che e enA ja zabdamAM joIe. AgaLa 2kamIne rAjA kahe che "he kuMvarI ! vaLI tuM e che ke tAre bhAvI keI aniSTa prasaMganI saMbhAvanA karavAnI jarUra ja zI che? dAna ane pauSadha-sAmAyika uparAMta upavAsa vagere tapasyAo tuM Acara. e evI baLavAna che ke e duSkRtyane jIvanamAM pesavA na de. enuM kAraNa e che ke - jaina zAsanamAM tapanuM mahatva bAhya tapanA lAbha - he sUbhaLe ! (1) tapa e te anekAneka bAhya Abhyantara regone nivAranAra eka jabaradasta rasAyaNa che. (2) enAthI cikaNAM paNa karma nAza pAme che. (3) eTale durbuddhi jAge ja zAnI? je tapa vItarAga thavA sudhIne samasta mehanIya karmane bhukko karI nAkhe, ene ethI nIcenA mehanIya karma nAza karavAmAM zI vAra? jene durmati, pApalezyA, kharAba vagere kharekhara nathI gamatA, eNe tapane te barAbara pakaDI levo joIe. duSTa matine kharekhara bhaya che, te tapane te bhAre rAga joIe, ne enuM nakkara sevana joIe. kAraNa, tapa zarIra ane manane kase che. rasakasanI kharAba asara - "he tejasvinI! (4) bIjI e paNa vAta khAsa dhyAnamAM leje ke AtmAmAM kAmanA vikAre rasakasavALA khAnapAna upara mahAle che, kemake enAthI zarIranI dhAtuo puSTa bane, uttejita bane, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6] [ 83 eTale e dhAtuonI sAthe ekameka banelA Atmapradeza para enI asara kema na pahoMce ? uttejita dravya-kSetra-kALa-bhAvanI asara karmanA udaya para pahoMce che, karmane ya udIre che. udIrAyeluM mehanIya karma vAsanA-vikArane bhabhukAve emAM navAI nathI. hA, mehanIyane nAza karI nAkhyuM hoya te pachI ciMtA nahi. paNa jyAM sudhI tapanuM AcaraNa karyuM nathI tyAM sudhI e tUTe zAnA? mATe mehanIya karma che tyAM sudhI rasamaya bhejanathI DaravuM ja rahyuM." mahAtmAne kema vikAra nahi? pra-to pachI bhagavAna tIrtha karane kevaLajJAna thayA pahelAM khIra vaherAvyAnuM Ave che. ema bIjA mahAtmAone lADu vaherAvyAnuM Ave che. te emane kema vikAre nathI jAgatA? u0-emanI bIjI sAdhanAo keTalI gajabanAka hoya che e khabara che? evA pAraNA upara emanI ghera tapasyA divasarAta lagabhaga khaDA khaDA kAusagga, emAM paNa jabaradasta ekAgra thapaga-dharmadhyAna,ugra parIsahasahana,ghara upasargasahana, A badhI sAdhanAo evI prabaLa dAvAnaLa jevI che ke khAdhelA ghI dUdhane ya 34 phUTa phUTa svAhA karI nAkhe. uparAMta e kAnsaIdi mahAtapa hevAthI mehanIya karmanAM paNa jora evA teDI nAkhe ke je vAsanA-vikAra jagADavA samartha ja na hoya. eTalA badhA bicArA e muDalAda banI jAya che. [ rAjA vidhavA dIkarIne kahe che, "vicAra kara rukamI ! ke tapane te tuM Azaro le pachI karma rAMkaDA zuM karI zakavAnA? ane dhAtuonI puSTatAnA abhAve AtmapradezamAM vikAre zI rIte di mahAsA - banI vicAra Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 ] [ rukmI saLavaLavAnA ? te tAre kalakita apakRtyanA bhaya ja zAne rAkhavAneA hAya ? bhUlIza nA ke A badhuM ahIM jIvIne ja thaI zake, ApaghAta karavAthI te ahIM paNa AnI taka gaI, ane paraleAkamAM teA kANu jANe bhava kevA ya maLe ? tyAM zI taka ? anA ahAM je sAru sAdhya che ene ja ApaghAtathI asAdhya devAnuM vicAramAM paNa kema lavAya ? tapa e bhAvama'gaLa: " he kalyANI ! tapanA mahimA te avanIya che. mAtra vikArazAMti tA zu, paNa tapa e bhAvamaMgaLa heAvAthI jJAnAvaraNu ane aMtarAya katA paNa dharakhama nAza kare che. tuM kahIza,-- pra-bhAvamAMgaLa te zubha adhyatrasAya; tapa zI rIte ? u-nirAza sa bhAve sahu sevAtA tapamAM zubha ayvasAyeAnI cheLe UchaLe che, eTale kAraNamAM kAya nA upacAra karIne tapane paNa bhAvamaMgaLa kahI zakAya (5) enAthI e ghAtiyA kanA nAza thatAM thatAM aciMtya siddhio, aciMtya labdhi, akalpya lAbha, yAvata kevaLajJAna paNa pragaTa thAya che. mahAtmAe upayAga na kare e judI vAta, paNa tapathI emane aciMtya camatkArika labdhio prApta thaI hAya che. pachI emAM keNu sujJa udyama na kare ? AhArama'jJAnuM kala"kaH nheM saumyati tu ekalA koika kalaMkita durAcAranAM kRtyane ja !' e ? pahelI teAvanI pUThe paDelI AhArasa jJA ane sukhazIlatA ja jIvane mATe bhAre kalaMkarUpa che. jIvanA svaccha svabhAva tA anADuArapaNAne, ghana sthiratAnA ane jaDa pudUgalanI leza paNa gulAmI vinAnA che, ene AhAra pudgalanA leAcA levA-UMcakavA paDe, uparAMta enI saMjJA banI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6] * [ 85 rahe, temaja mATe ja ArAmanI saMjJA satAvyA kare, e kalaMka nahi te bIju zuM che? paraMtu (6) A kalaMkane ya miTAvanAra tapa che. tapathI AhAra saMjJA muDadAla banavA mAMDe che, AtmAne anAhAripaNAne zuddha svabhAva pragaTe saraLa bane che. ( alabata, AtmAnA zuddha svabhAva rUpe tapanuM sevana karavAnI dhagaza joIe. manane ema thavuM joIe ke huM upavAsAdi eTalA mATe karuM chuM ke mAre zuddha AtmasvabhAva anA hAripaNane che, ane e svabhAvane yatkiMcit paNa sevavAne mane rasa che. evA ahebhAgya kayAMthI ke huM bahAramAMthI nIkaLI mArA svabhAvagharamAM AvuM ! brahmacarya, kSamAdi badhuM ja AtmasvabhAvarUpa; ane e svabhAvamAM ramatA rahevAya e mAre jIvananI bhAre meTI saphaLatA !" tapa maLyo te zuM na maLyuM ?:- "bAkI te he puNyavatI ! (7) tapa ane rasatyAgAdi A rIte zuddha bhAve AtmasvabhAvasevananI hoMzathI sevyA hoya te evA utkRSTa puNyAnubaMdhI puNyanA zeka kamAvI Ape che ke jenA keTalIka vAra te ahIM ja UMcA evA aciMtyA phaLa maLe che, ane paralokamAM to avazya evA ke ethI ya UMcA lAbha prApta thAya che, meTI cakravatI paNAnI ke iMdrAdinI padavI AvIne UbhI rahe che; pagale nidhAna jaDe che; devatAo sevAmAM AvI lAge che, (8) tapathI Ama dukALa vagere moTA meTA upadrava TaLe che. saMsAranA utkRSTa vaibhava pUMThe lAge che, yAvat (9) tIrthaMkarapraNAnuM utkRSTa sthAna paNa UbhuM thAya che. tapa e te tapa ja che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapanI balihArI che ! phamI! tapa maLe te zuM na maLyuM? tapa sevyA te zuM bAkI rahe? moTA tIrthaMkarade paNa pitAne e ja bhavamAM mese javAnuM nakakI jANavA chatAM khAnapAna-sukhazIlatAmAM mahAlavAne badale ghera tapanuM AcaraNa kare che, te tuM paNa e sevIne A dulabha jIvanane sAruM sArthaka karI le. he nArIratna ! bhUlI paDaje nA, ahIM ApaNane anaMta puNyarAzi kiMmatarUpe cukavIne addabhuta viziSTa koTinI mana. vacana-kAyAnI puNyazakti maLelI che. e atizaya durlabha che, evuM ja A mAnava kALa eTale zuM samaje che? "mAnavajIvana e dharma-ArAdhanAno, anyatra alabhya e, mahAna puruSArtha -kALa che. e paNa ati durlabha che. zuM tAre A ati durlabha puNyazakti ane puruSArtha kALane ApaghAtathI ekAeka aMta lAve che? ghelI re ghelI! jagatamAM badhuM maLaze paNa A atidurlabha puNya zakti, puruSArtha kALa ane tIrthakara bhagavAnanuM zAsana, e triveNI saMgama kayAM rastAmAM reDho paDe che te maLI javAne? A ucca prAptinI kadara kara, mahAna kadara kara, mukhya kadara kara, ane enAM bahu UMcAM mUlya samajI ene sadupayoga karavA dAna, pauSadha, tapa vageremAM lAgI jA. dhyAna rAkha, puNya che tyAM sudhI ja puruSArthane avakAza che, puNya khuye puruSArtha mAgavA chatAM nahi maLe. mRtyu puNya khUTADI de che. eTale te zubha bhAvanAmAM caDelA paNa je TheTha kevaLajJAna laI zakavAnI tAkAtavALA hatA, e ya ekAeka mRtyu thatAM mAnava-AyuSyanuM puNya khUTI javAthI puruSArtha gumAvatAM Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 ] svargamAM jaI aTake che. mATe ati durlabha puNyazakti ane sapuruSArtha -kALane dAna, pauSadha, zIla ane tapamAM lekhe lagADI de. emAM kharekhara buddhimattA che." pra-dAna, zIla, tapa batAvyA, te bhAvadharma kema na batAvyo ? uva-utAvaLA na thAo. hajI rAjAnuM vaktavya cAlu che. e bhAva paNa kahe che. paraMtu bhAvadharmamAM tame kaye bhAva prathama mahatvane samaje che? vairAgyanA mULamAM zuM ? - pra-vairAgyane bhAva prathama khare ne? u-khare, paNa e ya kayA bhAva para majabUtapaNe Ubho thAya e vicAre. pra-saMsAra beTo che, anAdeya che, e bhAva upara. - u0-e te vairAgyanuM rUpAMtara belyA. saMsAra kheTa zA mATe ? pra-duHkhamaya che mATe. u0-duHkha zAthI? pra-pApa karAya che mATe. u0-meTuM pApa kayuM? e vicAre eTale mULa bhAva hAtha lAgaze ke jethI A pApa-bharyo saMsAra che, tethI e asAra, nirguNa che, tyAjya che, eve vairAgyane bhAva jAgaze, te bele e mahApApa kayuM? pra.-Apa ja kaho. u-juo A rAjAnA AgaLanA kathanamAMthI ja jaDe che. = Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] [ rukama te rAjAne AgaLa bhavya upadeza. ' rAjA rumIne kahe che - he pavitra putrI ! hajI paNa eka sarasa sAdhanA che, te paNa tuM jarUra sAdha, ane tethI pachI tAre kuLakalaMka lAge evuM apakRtya AvavAne bhaya nahi rahe. e guNa-kamAInI sAdhanA che, zubha bhAvanI sAdhanA che, ane enA para bIjA bharapUra zubha bhAva doDI Ave che. je je hAM, A bhAva paNa utkRSTa keTine manuSya bhavamAM ja lAbhe che. bhava gumAvyuM bIje kayAM e maLavAne? ApaghAtane vicAra sarAsara kADhI nAkhI A sAdhavAnuM ja kara. ja pratye dayA :- "A zubha bhAva jIva-dayAne sAdhavAne che. vizvanA jIvamAtra pratye dayA e te dharmanuM mULa che. guNene kaMda che. unnatinuM paheluM pagathiyuM che, "vratane AdhAra che, ekSamArgane daravAjo che, Atmadarzana-paramAtma darzananI AMkha che. jenA dilamAM dayA nathI, ene dharmavRkSanA aMkura zA? guNone saMcaya kayAM? AtmAnI unnatinI mAMDaNI zI? tenuM astitva zAnuM? mekSa mArgamAM praveza zAne? Atmadarzana paramAtmA-darzana thaI ja zI rIte zake? If : (1) dharmavRkSanA aMkura mATe dayA mULa: "jene,deva-gurubhakti, tapasyA, vagere dharma to sAcA svarUpamAM kUNA pApabhIru dilamAM ja UgI zake. paNa tyAM je je pratye dayA nathI, kaThoratA-niSpharatA che, te kRNAza ja nahi, pachI upara patthariyA bhUmimAM e dharma UgavAnI vAta zI? mATe dharmavRkSanAM aMkura UchADavA kayAmULa paheluM joIe.. . Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6] [ ze (2) vairAgyAdi-guNane mULamAM yAnI zI jarUra? ema, vinaya, bairAgyAdi guNa paNa kUNA pApabhIru dila vinA kayAM rahI zake ? svA mAyAnA vinaya e vinaya nathI. kapaTInA kSamAguNunI kei kiMmata nathI. bairAgya eTale indriyAnA viSayasukheA pratye nata, anAsthA, bhaya; saMsAra pratye aruci. sukhAnI napharata ane sasAranI aruci zA mATe ? eTalA ja mATe ke jema sukha ApaNe cAhIe chIe, ema jagatanA jIvamAtra cAhe che. paraMtu sa'sAranA sukha ema kayAM maLe che ? ApaNI sukha levAnI lAlasAmAM bIjA pRthvIkAyAdi jIvAneA kaccaraghANa kADhI e khicArAnA jIvanasukha lUTI letAM AMcakA AvatA nathI, vicArasarakhA nathI ke mane te kSaNika alpa sukha, jyAre A bicArA asa Mkhya--anaMta jIvAne krUra mAtanI bhayaMkara pIDA ! zuM e jIvAne sukhe jIvavAnA adhikAra nathI ? ne mane ja sukhane adhikAra che? e jIvAmAMnA koi peAtAnA sukha mATe zu' mane ema kacarI ghAlI, phUTI-pITI- khALIne mArI nAkhe, te hue vyAjabI gaNuM ? nA, teA pachI mAre asabhya pRthvIkAya jIvA, asaMkhya apakAya jIvA, asaMkhya-asakhya vAyukAya agnikAya jIvA, anaMtA vanaspatikAya jIvA ane sUkSmapsyUla aneka prakAranA saMkhyAbaMdha trasakAya jIvAne kacaravA-kUTavA-pITavA-khALavAnu kema ja vyAjakhI gaNAya ?' viSayasukhA lUTavAnI lAlasA pAchaLa karAtA AraMbha samAraMbhamAM calAvAtI asaMkhya anaMta jIvAnA prANanI lUTamAM A vicAra ja kyAM che? " tyAre huM kulina khALA ! saMsAramAM A jIvahiM'sA vinA sukha kayAM che? mATe ja, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90] [ rukamI je A saMsAramAM bIjAnA priya prANa lUMTI ghora azAtA ApIne sukha maLe che, e AMcakela saMsAra-sukhanA dAruNa vipAkamAM jIvane pachI A saMsAranI durgatiomAM bhayaMkara duHkha-kaleza-trAsamAM saheje dIrghakALa rIbAyA karavuM paDe e A saMsAra gojhAre che. mATe enA para vairAgya ja hoya. saMsAranuM moTuM pApa A jIvahiMsA che, haiye pratye dayAbhAva nathI eTale saMsAranA sukhanI lAlasA banI rahe che; nirbhikapaNe sukhe levA doDAya che. hRdayamAM jInI dayA na skure, pachI saMsAra sukhe pratye ghaNuM, jugupsA, bairAgya kayAMthI Ave? hAya ! mAre viSaya sukha levA jatAM A bicArA ne saMhAra sarjAya che to evA saMhArajanya sukhanuM mAre zuM mahattva mAMDavuM? dhikkAra che A sukhanA rAgane! sukhanI lAlasAne! dhikkAra ho A sukhane ne sukhanA viSayane!" A varAgyabhAva jI pratye dilamAM dayAbhAva Ave te jAge ne? "mATe he vivekavatI ! vinaya-vairAgyAdi guNone saMcaya te pahelI dayA hoya te thAya. tethI dayA e te guNone kaMda che. (3) ema, dayA e AtmAnI unnatinuM paheluM pagathiyuM che. kemake AtmAnI unnati jIvana anAdi sahaja (svAbhAvika ) rAga-dveSAdirUpa maLanA hAsathI-eAchAzathI zarU thAya che. pachI enA para apunabaMdhaka mArgAnusArI, mArga patita samyagadaSTi vagere avasthA sarjAya che. A sahaja maLane hAsa thavAnA lakSaNamAM paheluM duHkhitevu dayA duHkhapIDita jIva para dayA che. ene artha A, ke je dayA nathI pragaTI te sahaja maLa ochA thayAnI ke thavAnI vAta zI? AtmAnuM utthAna kevuM ? cauda guNasthAnakanA unnatikramamAM paNa pahelA guNasthAnamAM ya nIcethI UMcenI kakSAe caDavA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6] [1 mATe dayAnI pahelI jarUra che. kemake kakSA vadhAravA bhavADha gayAne sa'sAra para kheda UbhA karavA paDe; ane te, sa`sAranI jIviha sAmayatA joI jIvadayAnA pariNAmathI evA gheAra sa`sAra uparathI mahumAna UThI gaye UbhA thAya. tApa, AtmAnI unnatinu' paheluM pagathiyuM yA che. ? (4, huM saguNA ! trAnA paNa eka uddeza yA che. prANAtipAta viramaNa Adi pAMca mahAvratAmAM pahelu. mahAvrata ahiMsA, enI rakSA arthe khAkInA cAra mahAvrata che. pahelu hoya te ja khAkInA cAra rahe. jo enA badale jIvahiMsAmAM ja maGgalatA che,hiMsAnA arekArA nathI, teA bIjA' vrata zAnA ? satya khele che paNa ethI jo e jIvahiMsAnA preraka ane che te te satya satya nathI. Ama arhiMsA sA mukhya banI. have A ahiMsA lAvavA mATe e jIveA para karuNAbhAva-ArdratA joI e jIvAne duHkha paDe e joI hRdaya pIgaLatuM nahAya chatAM ahiMsA pALatA DhAya paraMtu te 'emanI hiMsAthI mane pApa lAge ne duHkha Ave ! mATe Rsi'sA na karU',' ema karI ahiMsA pALatA hAya; e ahI' niSprANa ahiMsA thAya. ethI zuM? ahi'sA te veAnA prANanuM sanmAna,prANanI kadara,prANanI vizeSa pasaMdagImAMthI UThavI joie. jIvamAtranI mULabhUta sukhecchA ane duHkha-dveSane lakSamAM rAkhIne e pALavI joie. jIvAne duHkha bilakula gamatuM nathI e mULa vastu lakSamAM Ave teA saheje duHkhathI pIDAtA jIvo para dayA UbharAya, ene duHkha devAnu game nahi, peAtAnu' cAle te emane peAtAnA nimitte leza paNa duHkha na thAya evu mahA ahiMsaka Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rukamI jIvana jIve. pachI e mATe asatya-tyAga vagere mahAvate paNa pALe. . (5) dayAmAMthI brahmacaryanI-makkamatA : he AyuSyamatI ! dayAmaya jIvananI balihArI che. A dayAne hRdayamAM je tuM barAbara bhAve, vAraMvAra enI bhAvanA kare, dilane dayAthI bhAre bhAvita kare, to e mATe brahmacaryanuM pAlana paNa tane khUba ja gamI jaze. ene pAke nirdhAra raheze. kemake abrahmasevanamAM bethI nava lAkha mAnava jIvene nAza che. mATe brahmacaryane nirdhAra thayA pachI kalaMkita apakRtya svane paNa zAnuM skure? tuM dayArUpI khetaranA rakSaNa mATe vADabhUta brahmacaryane ati daDhapaNe pakaDI rAkhaze. nirAzaMsa niHsvArthabhAve jIvo pratye sahaja dayA UbhI thaI gaI te tenuM pAlana saraLa banI jAya che. dayA e vratanI vADa che. (6) vaLI he dhamapriya bALA! e dayA mekSamAge pravAsanuM baLa che. haiyAmAM je dayA bhAva, dayApariNAma, dayAmaya pariNati jAgratu che, te samyaggadarzanAdi mokSamArganI ArAdhanA mATe hRdaya sArUM baLavAna sazakta rahe che. je pratye je nirdhaNitA AvI to haiyuM mArganI ArAdhanA mATe dubaLuM azakta banI jAya che. prava-zuM samyagdarzanavALe laDAI nahi ja laDe? laDAImAM nirdayapaNe zatrune nahi mAre? u- mAtra bahAranI ja kriyA na jue, aMtaranApariNAma nira. samyagdarzana ja zuM paNa ethI ya nIce apunabaMdhaka avasthAvALe jIva paNa koI paNa pApa tIvra bhAve Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 93 prakaraNa 6] nahi kare. mithyAtvanI jAhejalAlImAM je ugra bhAvathI pApAcaraNa hatuM te have ahIM nahi. pApa navi tIvra bhAve kare, jehane navi bhavarAga re ! -e enuM lakSaNa che. eTale yuddhanI hiMsAnuM pApa paNa tevA ugrabhAvathI tevI nirghaNutAthI nahi kare. A te laDAI vakhate samyagdarzananA astitvanuM zuM, e apekSAe vAta thaI. paraMtu samyagdarzananI jyAre ArAdhanA ja karavI hoya tyAre te hRdaya niNa nirdaya rAkhe na cAle, dayAmaya lAgaNI joI e. dayA te baLa che, samyagdarzanamAM cAlavA mATe. dayAnA baLa para samyagdarzananI ArAdhanA thAya. pra-ThIka che,jJAnanI ArAdhanAmAM dayAnA baLanI kayAM jarUra? u- jJAna paNa samyajJAna ja mokSamArga che. eTale e samyagdarzanapUrvaka ja hoya, enI ArAdhanAmAM dayAmaya hadaya vinA kema cAle? vItarAga sarvajJa tIrthakara bhagavAnanAM zAstranuM adhyayana-pArAyaNa karavuM che, e niINa hRdayamAM haju Ave kharuM paNa pariNata thAya nahi. jene jIvo pratye sApekSabhAva nathI, jInAM duHkhanA ArtanAdanI paravA ja nathI "jI bhale mare mAre zuM? evI niSpharatA che, ene samyajJAna sAthe sagAI ja zAnI thAya? bhale kadAca loka-vAhavAha vagere uddezathI zAstro bhaNe gayo hoya, paNa jene mekSAnukULa samyajJAnane AtmapariNAma kahevAya, e hRdayamAM zAno jAge? dA. ta. AjanA sAkSara kahe che ne "rAtribhejananA tyAgane Agraha Aje na rakhAya. kema bhAI? zuM Aje rAtri Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94] [ ruphamI bhajanamAM hiMsA UDI gaI? jinAjJAniSedha maTI gaye? ati jhINuM kALI jIvAta je mezanI sUkSma pUma jevI lAge che, e rAtanA bhejana para UDatI AvI beThI hoya, agara rAtre ja pharanArI jIvAta bhejana upara jAmI paDI hoya te zuM rAtribhejana karatAM sIdhI meMmAM padharAvavAnuM nahi bane? jIvatI ne jIvatI nahi cavAI jAya ? jene A hiMsAnI paravA nathI, e ja pratye nirdayatA che, e ja ema bele ke "Aje rAtri bhejana anivArya che, rAtribhejananA tyAgane Agraha na rakhAya, ene koI moTuM pApa na kahevAya...." vagere, AvuM ne AvuM enuM jJAna samyajJAna ja nathI. bhagavAne pApakRtya-dharmakRtyanA vibhAga keI amuka kALa mATe nahi, paNa sarva kALane mATenA batAvyA che. ahaMda-vacana sanAtana satya che, trikALAbAdhya che. ene e rIte mAnIne enuM jJAna dharAve e samyajJAna. e jJAna ArAdhe e samyam ArAdhanA. pachI thoDuM na mAne ane bAkInuM mAne enuM bAkInuM jJAna paNa samyajJAna-pariNAma nathI. sarva jI pratye dayAbhAva lupta thavAthI A thoDA paNa sarvajJa vacanamAM azraddhA-ajJAna Ubhu thAya che. mATe dayA te samyagdarzana -jJAna-cAritra e traNeyarUpI mokSamArga ArAdhavAnuM mekSamArganA pravAsanuM baLa che, zakti che. vyA AtmadarzananI AMkha: rumIne bApa rAjA kahe che, "he vinItA! dayA e te Atmadarzana, paramAtmadarzananI AMkha che. AMkha vinA darzana kevuM? AMkha hoya te ja joI zakAya, darzana thAya. dayA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6] [95 hoya te ja AtmAnuM ane paramAtmAnuM darzana thAya. dayA vinA zI rIte bane." kAraNa A che. AtmAnuM darzana karavuM che eTale ke AtmAne enA svarUpamAM jevo che, eLakha che. enA zuddha svarUpamAM vizuddha jJAna (caitanya) che, sukhAdimayatA che ane azuddha svarUpa sukharAga, duHkhadveSa, karmabaddhatA vagere che. jevuM ApaNuM jIvanuM svarUpa, evuM bIjA nuM. A svarUpa jaDa kAyAthI tadna nirALuM che. have vAta e che ke kAyA sApha najara sAme dekhAya che, enI anukULatA, sukha-ArAmI vagere jhaTa anubhavamAM Ave che. ne enA para athAga rAga paNa che; eTale be ke tyAM potAnA jIvanA hitanI paravA nathI, eTale bIjA jInI zI paravA kare ? Ama e paravA nahi, eTale dayA nathI pragaTatI. dayAnA abhAve jIvatatvane mahatva ja na ApyuM, jaDa kAyAne mahatva ApyuM. Ame ya AMkhethI kAyA jeTalI pratyakSa che, dazya che, eTale dazya jIva nathI. emAM pAchuM jIvane mahatva nathI ApavuM, pachI A tmadarzana zI rIte thAya? kevaLajJAnarUpI cakSuthI AtmAnuM barAbara sarvAMze hubahu pratyakSadarzana karatAM pahelAM nIcenI kakSAmAM rahyA thakA enI hRdayathI zraddhA-sahaNa karavI paDe, e karavAmAM jaDa kAyA karatAM jIvanuM manomana darzana karI enuM mahattva AgaLa karavuM paDe. dayAnA abhAvamAM e kayAMthI AgaLa thavAnuM hatuM ? - he gaMbhIramati ! iMdriyanA rAgane nazo evI khataranAka vastu che ke tyAM bIjA chAnI paravA ja nathI rahetI, dayA ja Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6] nathI UThatI; eTale AtmAnA nirALA svarUpanI zraddhA-sahaNa -darzana zAnuM hoya ?. - tyAre dayA vinA paramAtmadarzana paNa azakya che, kemake emAM bhagavAnanI mUrti joI, paNa mUrti jenI che enuM svarUpa na jANyuM, e kAMI paramAtma-darzana nathI. paramAtmAnuM svarUpa jANavuM paDe. e svarUpamAM paramAtmAe svayaM karelI anata jIva para dayA ane jagatane upadezelI dayA paNa Ave. enI zraddhA karIe emAM saheje dayA tatva AgaLa thAya. have je dayAnI zraddhA dharI nathI, te dayAnA zreSTha pegaMbara paramAtmA para zraddhA zI rahI ? vaLI e paNa vastu che ke dayAnI AMkha na levAmAM jIvanuM kAra hRdaya ane ahaMva jera karatAM hoya che. e eka mahAna aMdhApe che. pachI tyAM Atma-darzana paramAtma-darzana zAnuM thAya ? e mATe to hRdaya mulAyama, dayAdra, ane namra joIe. nahitara to "zAstranA akSaro vAMcI AtmAne oLakhI lIdhe' evI eka bhramaNAmAtramAM taNAvAnuM thAya. duHkhita jo mATe je kamaLatA nathI to jIvatanuM darzana kevuM ? - rukamIne rAjA kahe che, "he kuLadIvI! jarA ya muMjhAIza nahi. dAna, pauSadha, tapasyA karatI rahe, ane sUkSma paNa para khUba dayAbhAva keLavatI-vadhAratI jA. emAM vaLI zAstra-svAdhyAyane bahu avakAza maLaze. ethI cittamAM sarvaprakAza ane dharmabaLa vadhatuM jaze. pachI tAre jIvanamAM koI apakRtyanI zaMkA ja rAkhavAnI nahi rahe. mana sahaja bhAve enA tarapha ghaNAvALuM banaze. satkAryano ja eka svabhAva banI jaze. jIvana khUba ja unata banatuM jaze. emAMnuM kazuM ApaghAtamAM nahi maLe. mATe ene vicAra svane paNa lAvIza mA." Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. rukmInA hRdayapalTo dhamarAMganA upAya-prabhAva-dAkhalA rAjAnI bhavya vANI sAMbhaLI ruY=mInu hRdaya phArUM phUla thaI gayuM. pitAnA pagamAM paDI kahe che. 'khasa khApu ! Aje tame mane divya prakAza AdhyeA ! mAre ajJAnamaya aMdhakAra naSTa thaI gayA. tamArA keTalA upakAra mAnuM ! tame te mAnava jIvanamAM sulabha mahAna sAdhanAe dekhADI dIdhI. ahA ethI kevI suMdara sadgatinI paraMparA UbhI thaI zake! khasa, mAre have keAI ApaghAta karavA nathI. Ape pharamAvyA pramANe karye jaIza. pharI phrI Apane AbhAra mAnu chu. AzvAsana niTanA mANasanuM bhAre - rukmIne vAta gaLe UtarI gaI. duHkhanA prasa`gamAM nikaTanuM mANasa AzvAsana Ape che, samajaNa Ape che, teA enI asara paDe che. mATe te bimAra baccAne mAtAnA e mIThA khela ke vahAlaseAyA hAthanu pa MpALavuM rAhata Ape che. khimAranI pAse kuTubI esI huphALA bela kahe, sevA kare, e pelA 19 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [phamI 98] ne je AzvAsana Ape che te bIjAthI nahi maLe. Aje te narsane jamAne A ! videzanuM AMdhaLuM anukaraNa! parasparanA zuddha vAtsalyane nAza ! navA jamAnAe A ja ApyuM ne? rAjAne rukamInA zabdathI AnaMda thaye. pachI ene aMta - puramAM seMpI. tyAM rukamIe paNa pitAnI salAha mujaba jIvana jIvavA mAMDayuM. dIna-anAtha, aMdha-pAMgaLA, regI-daridra vagerene dAna de che, parva tithie pauSadha kare che, sAmAyika zAstrAdhyayana kare che, dayA bhAva khIlavavA jIvajatanA vizeSa prakAre sAcave che, hRdayamAM dayAnuM ciMtana khUba kare che. AnuM paheluM suMdara pariNAma te e AvyuM ke rAjakuLamAM vasavA chatAM enuM brahmacarya--pAlana adbhuta thavA mAMDyuM bharacaka dharmapravRtti ane zAstranI nava-navI vAtamAM ramaNatAe cittane adhikAdhika viSayaparA mukha karavA mADayuM. bahAra vilAsI vAtAvaraNa che, paNa enA manane enI kazI kiMmata ja nathI, kazI asara nathI. vaLI puruSo sAthe bhaLavAnI vAta ja nahIM; eTale paNa brahmacarya daDha banavA mAMDayuM. sadAcArIe strI sAthe lapaDAveDA na karAya - A bahu dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke vijAtIya sAthe arthAt strIe puruSa sAthe puruSa strI sAthe lapaDAveDA karavAthI brahmacarya yA sadAcArane moTo dhakko pahoMce che, mana rAgavihvaLa bane che, cAmaDAnA rUparaMganAM AkarSaNa vadhe che. kadAca kAyAthI bIjI kuceSTA thatAM vAra lAge, to ya dRSTinA durAcAra zarU thaI jAya che, vijAtIyanA aMgopAMga para dRSTi doDI jAya che, AtmA cakSukuzIla bane che. pachI avasara maLatAM sparza-kuzIla banatAM zI vAra? mATe Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7] brahmacarya ke sadAcAranA khapIe vijAtIyanA paricaya ja nahi rAkhavA joIe, pachI enI sAthe bolacAlanA lapaDAveDAnI vAte ya zI? te ja mana svaccha nirmaLa pavitra rahI zake. nahitara jo e pApa manamAM peThuM, te dharma-bhAvanAnuM AvI banyuM ! viSaya-saMkaliSTa manamAM dhamanI bhAvanA, dhArmika bhAva cAlo muzkela. kadAca calAvavA mAMDe to ya tarata vacamAM pele duSTa bhAva duSTa vicAra kurI AvavAne. te ya e lAMbo cAlaze ke dharmabhAvane tyAM jhagamagavuM bhAre kaThina ! tyAre viSayalaMpaTa jIvanAM ojasa paNa haNAI jAya che; ema, dhAraNAo niSphaLa thAya che. yavijayajI mahArAja kahe che, "abrahmacArInuM ciMtavyuM, kadIya saphaLa na thAya, pApasthAnaka ceAthuM varajIe." vijAtIyanI pAchaLa divAne banele mANasa zarIranA rAjA vIryane naSTa kare che, A badhA uparAMta jIvanane aMtakALa atizaya duHkhada ane paraloka bhayaMkara sarjAya che. ' rukamI brahmacaryamAM pakava banatI jAya che, ne enI chAyA bIjAo upara gherI paDe che. moTA divAne-maMtrIe paNa ene bahu sanmAnanI daSTie jue che. - rAjAnA mRtyu bAda - AnuM pariNAma e AvyuM ke jyAre rAjAnuM AyuSya pUrNa thaye mRtyu thayuM, tyAre ene putra te hatuM nahi, eTale maMtrIo vicAra karavA lAgyA ke rAjagAdI kene seMpavI ? vicAraNAnA aMte emaNe nakakI karyuM ke rumIne ja rAjyA. bhiSeka karavo. maMtrIo phamIne kahe che, Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100] "bhagavatI ! juo pitAjInuM avasAna thayuM che, ane Apane bhAI kaI che nahi, mATe rAjyagAdI Ape svIkAravI paDaze." rukamI rAjA thavA nA pADe che - - rukamI kahe, "mAre? zI vAta kare che? rAjA tarIke te kaI puruSane sthApa. huM strI jAta, mArI pAsethI parAkramanI zI AzA rAkhe? rAjya te parAkramI calAvI zake." maMtrIo kahe che, "mApha karaje, ApanAmAM je parAkrama ame joIe chIe evuM Aje kaI maradamAM nathI dekhAtuM." "mArAmAM parAkrama? zuM parAkrama juo che ? ApanAmAM parAkrama brahmacaryanuM ajoDa che. AvA rAjazAhI vAtAvaraNamAM rahevA chatAM Apa mane vizuddha brahmacaryanI nirmaLatA je jhagamagAvI rahyA che e adbhuta che. e parAkrama hajAro zatruone yuddhabhUmi para mahAt karanArA parAkrama karatAM keI guNuM UMcuM che." kumI kahe che, paNa e rAjya calAvavAmAM zuM kAma lAgaze? duzmana rAjAne hale Ave te zuM upayoga thavAne? ahIM maMtrIo je javAba de che e jotAM pahelAM dharma raMga zuM cIja che jue. e vicAra baha tatva-bharyo che, ghaNuM ghaNI rIte e jIvanane preraNA Ape e, mArgadarzana kare evo che. rukamI potAnA dharmamArgamAM evI lIna banelI che ke ene meTA rAjA banavAne ya koI rasa nathI. eTale maMtrIo vinave che Agraha kare che chatAM e TALavA mathI rahI che. mAtra zabdane savAsale nathI ho, dilanI ja rAjA banavA pratye aruci che, eTale chUTavAne mATe kheMcI rahI che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7] [ 101 dharmaraMganuM lakSaNa-prabhAva: vicAravA jevuM che ke moTuM rAjya sAme Ave che, chatAM dharmane raMga keka lagA haze ke eno kaI rasa-umaLake jAgate nathI? tamane dharmaraMga te lAge che ne ? lAge te haze ja. te vinA dharma pravRtti DI ja karatA hai? tyAre dharmaraMga para haiyuM ema kabUla kare che kharuM ke have evA dunyavI prabhane dilane kheMcatA nathI? kare, A kare. bhUlatA nahi vItarAga tIrthakara bhagavAnane dharma ArAdhI rahyA che. e muDadAla rAkhanAra na haya, sAtvika banAvanAro hoya. haiye gaurava lAva ke "kevA ahobhAgya mArAM ke huM vItarAga paramAtmAne dharma pALI rahyo chuM. keTale badho UMce kevo vizvazreSTha A dharma " AvA gaurava sAthe dharma ArAdhatAM ArAdhatAM, sattva e keLave ke jIvanI jaDanI lalacAmaNu ghaNI ghaNI ochI thaI jAya. devalokamAM beThelA jhaLahaLatA samyaktvavALA devatAone rIjhavavA devIone manAmaNAM karavA paDe che. samyaphatva dharmane raMga e ke IndriyanA viSayone e tuccha dekhe, viSaye pratye evI laMpaTatA nahi, jhaTa lalacAI-bhAI viSayene page paDI javAnI kAyaratA nahi. e sarva dharmaraMgane vareluM hAya. mithyAdaSTine bicArAne mare ! viSaye ne viSayapAtrane karagarI paDe! moTA devatA paNa devIone manAvavA mathe ! brahmA-viSNu-mahezanAM caritra kevA sAMbhaLavA maLe che? leka emane paramAtmA mAne che. tyAre enI sAme eka samyagdaSTi AtmA viSayenI laMpaTatAne mahAta karavAnuM satva dharAve che. A sattva e vItarAga tIrthakara bhagavAnanA dharmanA raMgane prabhAva che..- * Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102] [rukUma tame zrAvaka teA, vItarAganA dharma pALe che; te Ave nakkara dharaga jamAveA ke jaDa viSayAnAM praleAlana ghaNA ghaNA kacarI nAkhyA heAya. A karaze teA ja jIvana jItI jazeA. nahitara samajI rAkho ke 'huM dharmapravRtti karU chu, mane dha game che, eTale paraleAka sArA maLaze,'-- evA vizvAsamAM DhagAzeA, dharaMga nahi eTale viSayagulAmI viSayala paTatA pAkI ! e bhavAMtare japavA niha de. manuSya jIvanamAM e keLavyAnA pAyA bahu UMDA jAya che, saMskAra gADha paDe che. e sthiti na thavA devI hAya te dhama raMga UbhA kare, dRDha kareA. dharaMga UbhA karyAMnuM pratika A ke viSayeAtI lapatA ane jaDanAM AkaSaNa meALAM paDe, pra0-dhamaragane enI sAthe zA sabadha? u--saMbaMdha A, ke sAcA dhamarga ja te che ke jemAM bhavAbhina'dIpaNuM puddagalAna dvIpaNu' na heAya; emAM te sahaja -svAbhAvika bhavedvega heAya; bhava pratye, saMsAranA viSayasukhA pratye ataranI aruci hAya; ene nirguNa, nissAra, viTaMbaNArUpa dekhe, A hAya tA ja dharaga jIvaMta kahevAya. viSayA game che, mahu ane dharma paNa game che, dharmanA raga che,-e e vAta khanavAjoga nathI. rAja 'bhavanikveA' pahelu kema mAgavAnuM? ATalA ja mATe, ke bhavaniveda yAne saMsAra kheda hAya tA ja AtmA para dharmanA raMga caDe. viSayAnA raMga Adeza thayA vinA dharmanA raMga caDavAnI vAta zI ? dhara'ga che te viSayAnI evI tIvra lalacAmaNu gaI. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7 ] [ 103 rukUmI, maMtrIe rAjya dhare che, Agraha kare che, chatAM lalacAtI nathI dIgha kALa, raAdara sAthe ane vidhisara evuM jaina dharmanu pAlana karyuM che ke emAMthI jAmelA dhara ga 1 AgaLa ene rAjyasa patti tuccha lAge che. AtmA para dharga caDAvavA mATe A jarUrI che keH-- (1) dharmanuM dIkALa sevana karatA rahevu' joie. alpa kALa sevana karIe ane ApaNe mAnIe ke dharmanA ra'ga caDI jAya'-e bhareAseA rAkhavA khATA che. enu kAraNa e che ke Atma para pApasthAnakAnA raga asthimajjAne lAgyA che. ragaraga ane rAmarAmamAM lAgI gayA che. dA. jarAka-ze svA sAdhavAmAM AraMbha samAraMbhathI sUkSma jIvAnI hiMsA thaze' enA vicAre ya nathI AvatA; pachI arekAre teA zAnA hAya ? evA hiMsA-pApasthAnakanA rasa raMga AtmAmAM pAkA lAgI gayA che. evu' bIjA pApasthAnake aMge. A hi'sAdi-krodhAdi-rAgAi pApasthAnakanA raMga utArI ahiMsAdi, kSamAdi ane virAgAdi dharmanA jo raMga caDAvatrA hAya, teA keTalAya lAMkhA kALa sudhI e ahiMsAdghinI pravRttio karatA rahevu paDe. tyAre e ahiM sAhinI sAthe kaIMka sagAI thAya, haiye enA raMga caDe, pachI ene kaIka sahaja jAgavAnu... ane. vidyAbhyAsamAM zu thAya che? lAMbo TAIma enI pravRtti karatAM karatAM vidyAnA raMga caDe che, kaLA-kasabanA udyoga lAMkho samaya karavAthI enA rasa jAge che. udyogathI rasa vadhe. evuM dha raMga caDAvavAmAM, (2) e paNa dha pravRttie khUba-Adara-satkAra-bahumAna sAthe sevAya, tyAre dharmanA raMga caDe. nahiMtara tA dIrgha kALa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104] ' [ rukUmI zuM, AkhI jiMdagI ane dara sAthe ke Adara vinA tevA utkaTa prema-bahumAna vinA rAbetA mujaba, zUnya magaje, athavA bIjA kaI malina udeza uparanA AdarathI karAya, te ya te dharmaraMga na caDe. (i) pUjArI jiMdagIbhara bhagavAnanI pUjA kare che, chatAM paNa ene kyAM dilamAM ahaMdubhaktine raMga jAme che? kema nahi? kahe e AdarathI nathI karate. (ii) bAI eramAna chokarAnuM kArya varSonA varSe kare che chatAM oramAna chokarA pratye haiyAmAM raMga nathI lAgatuM; kemake dveSa che. (i) bALakane zALAe jatAM pahelAM alabat Adara nathI, paraMtu te te nAdAna che aNasamajaNuM che tyAMsudhI. jarA samajatuM thAya ethI AdarathI jatuM thaI jAya che, te pachI ene nizALa-bhaNavAne raMga lAge che. ekeeka dharma pravRtti Adara-prema-bahumAnathI thavI joIe, te ja dharmane raMga lAge. (3) dharmane raMga caDAvavA vidhinI paNa jarUra che. dharma dIrdhakALa AdarathI sence javAya te paNa je vidhipUrvaka, te sAco dharmapara raMga lAge. caityavaMdana je mudrAe karavAnuM kahyuM, te mudrAthI karavAnI cIvaTa rakhAya te ja te vAstavika vaMdanAne raMga lAge. game tema DIMDavANuM calAvye javAmAM e na bane. jJAnIoe mudrAnI vidhimAM mahAna tatva joyuM haze mATe ja enA para bhAra mUka haze ne? ene Avazyaka kahyuM haze ne? dAna subramapUrvaka devAya, devAdhidevanAM darzana vaMdana-saMbhrama-romAM- capUrvaka "aho kalpavRkSane TapI jAya evA aciMtya phaLane ApavAvALuM A bhagavad -darzana-vaMdana mane maLyuM ! evA bhAllAsa pUrvaka karAya tyAre ene raMga lAge che. eka mAnavarAjAnI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7 ] [ 105 ke svarganA devanI upAsanA paNa vidhipUrvaka karAya teA ja phaLe che, tA devAdhidevanAM darzana-vaMdanAdi vidhinI paravA karyAM vinA karavAthI kLe ? dharmanA raga lAvavA vidhinA paNa khapa karavA joI e, manamAM vidhinA Agraha joIe. rAjaputrI rukmI A rIte dAna-pauSadhAdi dharmapravRtti kare che, tethI ene dharmanA sArA raga lAgI gayA che. enA prabhAve maMtrIe ene rAjyagAdI levAnuM kahe che chatAM ene enI lalacAmaNu nathI. eTale ja jyAre eNe emane kahyuM ke 'rAjya calAvavuM e teA parAkramI maradanuM kAma; mArA jevI strI zu karI zake ?" tyAre maMtrIe kahe che ke ApanAmAM dhara'ga ane brahmacaryaMnuM teja je che, e sauthI meTuM parAkrama che, mATe rAjyagAdI svIkArI le.' hajI paNa dharmanA sAcA raMgane lIdhe meATI rAya-sapatti ThakurAine ya tuccha gaNanArI rukmI kahe che ke 'zuM brahmacarya e rAjya calAvavA cAgya * parAkrama ? e duzmana rAjAnA hallAne haTAvI zake ?' brahmatharya e parAkrama ? matrIo kahe che, 'hA, eja prathama naMkharanu` parAkrama che kemake zArIrika baLa ke magajanA rak je parAkramI kAryAM nathI karI zakatA, e dharmanA raga ane brahmacarya lAvI zake che. kudaratanA kApa sAme Takkara jhIlavAnI ane enA anarthA TALavAnI tAkAta kAinAmAM hAya te te A dayA-tapasyAdi dhama ane brahmacaya mAM che. jabaradasta khaLavAna rAjA teA zu, paNa divya zaktivALA devatA paNa AnAthI aAI jAya che, ane kazu Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ] [ rumI aniSTa karI zakatA nathI. e ganu jaDa kAyAnA maLamAM, jaDa sAdhanAnI vipulatAmAM nathI. Apanu' brahmacarya-parAkrama eTalI adbhuta tAkAtavALuM che ke enA prabhAve rAjyamAM bhAre salAmatI ane AmAdI raheze. e adRzya maLa adbhuta kAma karaze. duzmana rAjAe paNa prabhAvita thaI ulTAM mitra banI jaze. mATe rAjyagAdI svIkArI levAnI kRpA kare.' AdhyAtmika sAdhanAnuM baLa : matrIoe A kathanamAM eka mahAna tattva mUkI dIdhu... ! lekhAja che hAM, bhUkha nathI. samajIne ja dharaganI ane khAsa karIne brahmacaryanI ananya adbhuta tAkAta mAne che. bhautika sAdhanA je kAma na kare te AdhyAtmika sAdhanAo karI zake che. - jaDa sAmagrI duzmanane ke vighnane UThavA ja na de evuM nathI hAtu; jyAre A prakhara dharmAMrga ane brahmacarya ane UThavAja nathI detA, evu' ane che; ane kadAca UThe teA jaDa sAmagrIthI e reAkAya ke na ya kAya; paraMtu A AdhyAtmika sapattithI e aTakI jAya che, huTI jAya che. are! sAmAnya roganI khAmatamAM jIe,-prabaLa brahmacaryavALAne rAga prAyaH UDaze ja nahi. tyAre davAdArUnI bahu sAmagrI pAse che e kAI rAgane UThavA ja nathI detI evuM nathI. vaLI UThelA rAgane nivAravAnuM' mahAna sAmarthya prAcaya mAM che. pethaDazAhe batrIsa varSanI umare brahmacaya uccarelu, emanI zarIre eDhelI kAMkhaLInI e tAkAta hatI ke ene ADhavAthI rANInA ne rAjAne tAva UtarI gayA ! vicAravA jevu' che ke Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7] [ 10 vaijJAnika sAdhana para Aje zraddhA besI jAya che, ane AdhyAtmika sAdhana para nathI besatI! paraMtu e ajJAna dazA che. AjanI chellI zenI davA-iMjekazanathI roga javAnI zraddhA jhaTa thAya che. paraMtu arihaMtanA nAma-praNAmathI rega jAya e kyAM manamAM rame che? te pachI zuM - tujajha paNa vi bahuphale hAI pAvaMti na dukha-dogacaM; prabhu ! tane praNAma karavAthI duHkha-durgati na Ave,A lakhyuM che te amastu? khoTuM? zuM ema nathI banI zakatuM ne lakhI nAkhyuM che ! ke ApaNI zraddhA nathI ? zAstravacana para zraddhA na hoya te samyakatva rahe? AjanA kALe te vizeSa karIne "AdhyAtmika-dhArmika sAdhanAnI aciMtya zakti che_evI zraddhA jhagamagAvavAne kALa AvI lAge che, jethI A kALanA navA navA phatavAmAM mana lubdha na bane, DahoLAI na jAya. aTala zraddhA keLavavAnI ane e mATe vAraMvAra bhAvanA bhAvyA karavAnI ke "mArA arihaMtamAM ane emanI upAsanAmAM temaja tyAga-tapasyA ane kAryotsarga brahmacaryAdimAM jabaradasta tAkAta che aciMtya zakti che ke je sarva vipatti TALI de ane parama saMpatti pamADI de." dhamaprabhAvanA dAkhalA : A bhAvavA sAthe avAranavAra enA dAkhalA ya yAda karavAjemake - zrImatI navakAra gaNIne aMdhArAmAM rahelA ghaDAmAMthI patinI AjJAnusAra phUlanI mALA kADhavA jAya che. aMdaramAM Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108] [ rukmI kharekhara teA sApa mUkelA che; paNa hAthamAM phUlahAra ja bahAra Ave che! zrIpAla-mayaNAne arihaMtanAM atya`ta bhAvabharyAM daza nacaityavaMdane prabhunA aMga parathI hAra ane zrIphaLa hAthamAM AvI paDe che ! damayaMtIne jagalamAM naLarAjA cheDI gayA pachI ajagara, cAra vagerenA bhaya Ave che, paNa navakAranA smaraNe e Apatti TaLI jAya che. sAta varasa guphAmAM eNe zAMtinAtha prabhunI bhakti karI tyAM prasaMga AvatAM ad-bhaktinA prabhAve e mUzaLadhAra varasAdane amuka kuMDALA para paDatA aTakAvI tApasAnuM rakSaNa kare che. kacchI zrAvakanA zuddha navasmaraNanA pAThe samudranu tAphAna miDhAvyu ane sTImara svastha thaI ! ema tyAga vageremAM juo,-- 'zrAddhavidhi'mAM Ave che ke bhikhArIne rAja eka ja dhAnya eka ja zAka, eka ja vigaI, uparAMtanA bAkInA tyAganA prabhAve rAga naSTa, daridratA naSTa, mahA zrImaMtAI ane parabha khAra varasanI dukALInA grahAne pheDI nAkhavAnuM ane che ! zrIpAtra AMbelanA prabhAve kADha phAga maTI jAya che ! ane sa'patti AvI maLe che. dvArikAmAM bAra varasa tapasyAdi cAlyuM, teA dvaipAyana tApasadetra dvArikAne AMTA mAratA rahyo paNa khALI zakayA nahi. pachI leAka bhulAvAmAM paDayuM ke have teA deva jatA rahyo lAge che, ema karIne raMgarAgamAM lAkA paDayA tA devatAe Aga lagAvI. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7 ] [1** sudatta munivara udyAnamAM dhyAnamAM hatA. tyAM zikAre nIkaLatA rAjAe muMDita mastakavALAnuM darzana apama gaLa thayuM mAnI emanA para zikArI kUtarA cheADayA, paraMtu muninA tapasayamanA tejathI, dhasamasatA AvelA kUtarA paNa zAMta thaI gayA ! ane rAjA khasiyANA paDI gayA ! sudarzana zeThane zULIe caDAvavA laI jAya che, e sAMbhaLI emanI patnI maneAramA kAusagga-yAnamAM rahI, ne zAsana devatA hAjara thaI pUche che, 'zu che?' * maneAramA kahe che, jaina dharmanI A hIlanA ? pavitra pati para A Apatti ' tarata devatAnI zaktithI zULInuM siMhAsana thai jAya che. kRSNa vAsudeva jarAsaMgha sAthenA yuddha vakhate duzmananI jarA vidyAthI kRSNanuM lazkara mUti thaI jatAM aThThama ane pArzvaprabhunA khaLe pAtALamAMthI zaMkhezvara prabhunI pratimA meLave che! ne emanA snAtrajaLathI jarAvidyAne haTAvI mUke che ! vratadhArInA prabhAvanA dAkhalA ------ tyAre brahmacaryanA prabhAvamAM ahIM rumI rAjAnA prasaMgamAM Avaze ke rAjakumAranA brahmacaryanA prabhAve kevI mahAna Apatti camatkArika rIte dUra thai jAya che! manAramAne zAsanadevatA tuSTamAna thayAnuM AvyuM temAM ya mULa prabhAva sudarzana zeThanA brahmacaryanA teA kharA ja. kalAvatIne satItvanA prabhAve, kapAyelA kAMDA paNu pAchA AvyA ! ema, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110] [ rukUmI ratisuMdarIe duSTa damana rAjAne meha utAravA kaTArIthI pitAnI AMkhanA geLA kADhI ApyA, kahyuM "lyA A Akhe, tamane game che ne?" tyAM rAjAne madanAvega utarI gaye ane have kalpAMta kare che ke "hAya? meM A satIne kevuM nukazAna pahoMDayuM?" tyAM zAsanadevatA satInA satItvaprabhAve AkarSAI enI AMkhe sAjI karI de che! anAthI muninA vratanA teja ane AtmakathAthI rAjA zreNika aMjAI gayo. jainadharma pAmI gayo! nAgaketunA samyakatva tathA tene jitendriyatAnA prabhAve duSTa devatAe nagarane nAza karavA vikRlI moTI zilA ene saMharI levI paDI ane nAgaketunA caraNe AvI paDe! bAra vatanI kathAomAM Ave che ke dizAparimANa jIvanabhara mATe jeNe 100 ejananuM rAkhyuM che evo zrAvaka pitAnA putrane sarpajhera UtAranArI 110 cejane rahelI auSadhi, pAse gaganagAminI vidyA chatAM, vrata sAcavavAnI TekamAM levA nathI jate; ene bApa muMjhAya che. tyAM vratanA prabhAve zAsanadevI hAjara thAya che. ' bApane kahe che, "phAMphA zuM mAre? vrata bhaMgAvavAthI sArUM thavAnuM hatuM? tamArA suputra te kuLadIpaka che, mahAprabhAvI che. enA hAthanuM pANu ja cheTAne? enA vratanA prabhAve pitanuM jhera utarI jaze !" basa, tema karyuM ane jhera naSTa thaI gayuM ! satI subhadrAnA nirmaLa zIlanA prabhAve kUvAmAMthI kAcA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7 ] [ 111 sUtare khAMdhelI cALaNIe pANI kADhyuM; nagaranA baMdha daravAjA para e chAMTatAM daravAjA khUlI gayA! AvA te aNuneAMdhyA paNa dAkhalA jagatamAM pAra vinAnA ane che, jemAM adbhakti-navakAramaMtra-navasmaraNAdi statra yA tyAga-tapa, kAryAtsaga -brahmacarya vagere AdhyAtmika sAdhanAthI bhaya'. kara paNa kaSTa TaLe che, Apatti aTake che, ne mahAsa`patti maLe che! enI zraddhA-Adara cheADI kevaLa jaDa bhautika ane mAMtrika sAdhanAmAM ja aTavAyA rahevuM, emAM dhazraddhA paNa gumAvavA jevuM thAya che, ane jiMdagIbhara herAnagati tathA paralAke dugati -sarjana thAya e judu ! pra0--AdhyAtmika upAyAtu Aje phaLa kema nathI dekhAtuM? u0-ema lAlasA-AzaMsAthI e sevAya enu' tevu phaLa na Ave. A te badhI zuddha dilanI nirAzasa bhAve sevelI ahaM bhakti-tapa AdinI sAdhanAnI saphaLatAnI vAta che. mAtra garaja paDI tyAre e svAthe laI beThA sAdhanA; enu evu maLa nahi. (i) e teA sAdhanAnA jIvana-vyavasAya manAvI dIdhA hoya, (ii) te paNa niSkAma vRttie AtmAnuM pavitra kanya mAnIne - (iii) kevaLa zuddha AtmakalyANanA uddezathI,-- (iv) athAga zraddhA bhakti sAthe, (V) AtmAnA kama rAga ane vAsanA roga nivAravA mATe ja, e sAdhanAo ArAdhAtI hAya, tyAre avasara Avye e camatkArika paNa lAbha atAve Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112] [ rukamI che. mATe e rIte sAdhanA mA. maMtrIo rAjaputrI rukumIne brahmacaryAdimAM A joI rahyA che, eTale e kahe che "ApanA brahmacarya parAkrame rAjya sutravasthita cAlaze. mATe jarUra rAjayagAdI svakArI le. evI amArI namra AgrahabharI vinaMti che.' kamInI tAttvika vicArasaraNI - rumI jue che ke "mAre mArI dharma-sAdhanAomAM A rAjApaNAnI javAbadArI ane mahAmaibhava sattAsanmAna e dakhalarUpa che, A ThakurAI te mAtra eka bhavanI lIlA; paNa pachI AgaLa padbhave ghera adhAruM ! tyAre svastha cittanI niSkAma dharmasAdhanA te ahIM paNa bAdazAhI AMtarika sukha dekhADe ane bhavabhavane ujALanArI thAya. jIvane khAvuM pIvuM parimita, bAkI moTA sattAvaibhava te kevaLa mAnasika ahaMkArane poSanArA ja bane che ke huM rAjA! huM meTo zrImaMta : rAta ne divasa ciMtAmAM baLavAnuM. enAthI bhava-bhavanA musAphara jIvane zuM vizeSa? zA sArU mAre A ApadA vaheravI ? juo enI tAttvika vicArasaraNI. mahAna AtmAo pralobhanane avasara Avye sajAga thaI jAya che, ne tattvadaSTithI vicAra kare che.' sthalabhadrajIne kezA vezyAne tyAMthI teDAvI rAjA naMda maMtrImadrA dhare che, kahe che " A mArI gaMbhIra bhUla ke meM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7] [113. tamArA pitAjIne beI nAkhyA! have emanA sthAne tame maMtrI thAo. tamane maMtrI karuM e mAruM prAyazcitta. sthUlabhadrajInI tatvavicAraNA : sthUlabhadrajI kahe che, "AlecI AvuM.' vicAra karavA mATe pAchaLa vADImAM jAya che, vicAre che, "zuM karavuM ? (1) moTA maMtrI pradhAna banavAmAM sattA-sanmAna-vaibhava te maLe; paraMtu jokhama keTaluM badhuM ? rAjA-vAjAM ne vAMdarA, kayAre pharI bese ene bharese nahi, (2) vaLI rAjya khaTapaTanI ciMtA bhAre ! mAthe laTakatI talavAra laI jIvavAnuM. (3) emAM paheluM A keza sAthe nizcitta manathI AnaMda lUMTavAnuM ja phUla! (4) vaLI vizeSa te aneka prakAranA pApa-prapaMcamAM caDavAnuM mana thAya. (5) paleka sudhAravAne badale kALe aMdhakAramaya karavAnuM bane. (6) te AvA mAtra ahaMbhAva piSavAnA sukha-vaibhavathI zuM? ahaMndu ne sukhalaMpaTatAthI mAnava jIvanamAMnI svAtmAnI unnati karavAnI taka barabAda thaI jAya. tyAre A kezAnA saMgamAM paDI rahevAmAM paNa zuM che? e ja aMdhakAra ! mATe have te huM paraleka-hitasAdhaka cAritra jIvana ja svIkAruM." basa, sthUlabhadrajIe tyAM ja kezane leca karI nAkhI sAdhuveza sajI lIdhe ne AvyA rAjA pAse, rAjA stabdha thaI jAya che ke A zuM? A te maMtrI paNAne badale sAdhupaNuM lIdhuM dekhAya che! pUche che, kema AlecI AvyA ? mastake hAtha batAvI sthUladrabhajI kahe che, "hA juo A Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ramI 114]. lecI AvyA. maMtrIpaNAnI ThakurAI para vicAra karatAM ethI ya kaMI guNI UMcI cAritra-jIvananI ThakurAI para mana beThuM. basa, dharmalAbha" kahI cAlI nIkaLyA. zruta kevaLI bhagavAna saMbhUtivijaya AcArya mahArAja pAse jaI cAritra svIkArI lIdhuM. A zAnuM pariNAma ? tattvadaSTinI AlecanA vicAraNAnuM. lakSmaNanuM mRtyu : rAma pAgalaH lavaNa-aMkuza virANI - devatAnI rAmacaMdrajI marI gayAne dekhAva karavAnI mazkarIthI e sAcuM mAnI lakSamaNajIne AghAta lAge! ne tyAM ne tyAM ja e mRtyu pAmI gayA ! have rAmacaMdrajI bhAInA atizaya gADha rAgane lIdhe ema marelA mAnavA taiyAra nathI, eTale pAgalanI jema lakSmaNanA maDadAne bolAvavA mathe che. khavarAvavA-pIvarAvavA mathe che ! kaMI vAta to kara. kema rIsAI gaye che? mArI sAthe kadI nahi ne Aje rIsa?" ema kahe che! maMtrIo ane badhA gabharAI gayA. hAhAkAra macI gayo ! rAma nathI te lakSamaNane maDadAne jIvaMta mAnI keIne aDavA detA, ke nathI have kAMI rAjaya vahIvaTa saMbhALatA. basa eka ja kAma, prANapyArA bhAI lakSmaNane manAvavAnuM ! tyAM rAmanA putre lavaNa aMkuza (lava-kuza) AvIne maMtrIone kahe che, "ame jaIe chIe cAritra-dIkSA levA." maMtrIo caMkI UThayA ! samaje che ke "AmanA jevA rAjayadhurAne vahana karavA mahA samartha bIjA keNa che ? ane A saMsAra cheDI dIkSA laI le te prajAnI kevI karuNa sthiti thAya ?" e vicAra para gaLagaLA thaI gayA, Ame ya lakSmaNajInA mRtyu ane Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7] | [ 115 rAmacaMdrajInI pAgala jevI avasthA para AMkha bhInI te thaI ja hatI, emAM A lavaNa-aMkuza jatA rahevAnuM kahe che. ethI maMtrIonuM haiyuM bharAI AvyuM, AMkhamAMthI daDadaDa pANI vahe che, rotAM rotAM kahe che. bhAI sAheba! A zI vAta kare che ? kAkA gujarI gayA che, bApAjI rAgamUDha banyA che. evA avasare te rAjyanuM sukAna tamArA mAthe che, tyAM kayAM A cheDavAnI vAta kare ? tamArA jevuM keNa samartha che AvuM moTuM rAjya saMbhALavA mApha kare, rahevA dyo hamaNAM A cAritranI vAta. dayA kare saunA upara. page paDI vinavIe chIe tamane.. vairAgya kema kaThina :kALo kapAta che cAre kera! meTuM kuTuMba reI rahyuM che! prajA I rahI che! AkhuM maMtrImaMDaLa retAM AjIjI karI rahyuM che! emAM bhalabhalAnA chakkA chUTI jAya. vairAgya bairAgya kayAMya ogaLI -pIgaLI bAphavarALa thaIne UDI jAya ! "haze tyAre A badhA reI rahyA che, ne ApaNA para ja AdhAra rAkhI rahyA che, te mUke hamaNuM A dIkSAnI vAta. AvA kalpAMta karatA hajAre mANase ane premALa kuTuMbIone kema ekadama tarachoDAya ? ATalA adhAnA haiyAnA kaleza para lIdhelA cAritramAM svAde ya zuM Ave? zI zAMti rahe?" Ama dayA UbharAI, saMsAramAM phasI rahevAnuM mana thAya. bIjI bAju pralebhana meTuM che. A sthitimAM AvavA meTA rAjayanuM have rAjApaNuM maLe che, bahu AgrahathI sattAdhIza Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116] [ rukamI samrATa thavAnuM Ave che. mahAmaMtrIonA mAthe adhipatipaNuM prApta thAya che. AvI rAjayasaMpatti, vaibhava-sattA-sanmAna tAbedArIbharyuM kuTuMba vagerenI lIlA maLe che. ethI paNa manaDuM lebhAI jAya, vairAgya ogaLavAnI vAta zI, pahelAM to vairAgya UThavAnA ja phAMphA heya. lavaNa-aMkuzanI sAme A jabaradasta pralebhana UbhA thayAM che, chatAM lalacAvAnI vAta nathI. tema badhAnA kalpAMta para khoTA pIgaLI javAnI vAta nathI. e te tattvadaSTithI jue che. vastutatvane UMDANathI vicAra kare che. maMtrIone kahe che - | lavaNa-aMkuzanI virAga vANI - "juo, prajAnI ane badhAnI vAta kare che, paNa pahelAM amArA AtmAnI salAmatInuM zuM ? svapna paNa kalpanA nahotI ne A kAkAne jamarAja upADI gayA! tema mahAvivekI pitAjImAM taddana asaMbhavita gaNAya evI maDadAne jIvaMta mAnavAnI A pAgala jevI dazA ekAeka thaI che. A sthitimAM amArA paNa AtmAno ze bhosa ke ene kaI evI mRtyu ke pAgalatA jevI pIDA-ApadA na Ave ? AtmA para caeNTelA asaMkhya janamanAM chapAM karmanA rAzimAM zI khabara ke kevAM vicitra karma bharAyA paDayAM che ane ke udaya aNadhAryo dekhADaze ? A jagata ane enA saMyogo te mAyAjALa che. jIvana pANInAM parapoTA jevuM nAjuka che. AyuSyanI dorI tUTInI bUTI nathI. vItarAga bhagavAnanA zAsananI ArAdhanAne maLela mahA durlabha puruSArtha kALa ema ja veDaphAI rahyo che. je baMdhane. teDavAnI anupama jIvana taka ahIM maLI che e karavAnuM rahI jAya, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 7 ] [117 jiMdagI pUrI thaI jAya, pachI taka gaye emAMnuM zuM thaI zake? jagatamAM baMdhanenA gaMjanA gaMja vadhAravAnA bhava lAkha kroDe ! paNa baMdhana samULagA toDI nAkhavAne bhava A eka manuSya bhava. mATe amAre te eja kartavya che. e mATe cAritra lezuM. rAjaya te prajAnAM puNya pramANe calAvanAra game te kaI saMbhALI leze." lavaNa ane aMkuza kaTokaTInA prasaMge sajAga banI tattvadaSTithI nihALe eTale nehIonAM rudana ke rAjyanA lebhathI lahevAI lalacAI jatA nathI, ne cAritramArge javA badhuM choDI cAlI nIkaLe che. HU Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. rumI rAjA : tattvarasa-dharmaruci saphamInI sAme paNa pralobhana AvyuM che. maMtrIe rAjyagAdI svIkAravA kahI rahyA che, tyAM phamI sajAga che, tattvadaSTithI jue che "A bhAra upADavAmAM dharmasAdhanA ghavAya. tema sattA-vaibhavamAM ahaMkAranA sukha vinA bIjuM che paNa zuM?" kahe che, "A mAruM kAma nahi, tame keI suyogya puruSane rAjya sepe. mAre mArI sAdhanA ja barAbara che. maMtrIo kahe che, "Apane te e barAbara che. paraMtu e samartha suyogya kaI dekhAte nathI jene rAjya-mAlikI seMpAya. ApanAmAM e puNaya che, ApanA nirmaLa brahmacaryatejamAM e sAmarthya che; mATe Ape ja rAjya svIkAravuM paDaze. nahitara te amane rAjya tathA prajA para moTuM jokhama jaNAya che." | kamI have kema rAjaya sevA taiyAra? - - have ruphamI vicAra kare che ke hajI mAre hamaNuM ne hamaNuM cAritra levAne vIlAsa nathI. eTale saMsAramAM te rahevuM ja paDe ema che. alabata emAM ya dharmAnuSThAnamaya jIvana jIvavA rAjya-khaTapaTa nakAmI che; chatAM A leke prajAnA saMrakSaNane savAla kahe che e vicAraNIya che. te hamaNuM te rAjyadhurA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 8] 1 112 saMbhALuM, te daramiyAna evuM baLa keLavatI jAuM ke avasare saMsAra tyAga karI cAritra jIvana svIkArI lauM." A vicAramAM rukamIne dharmanI dhagaza to che ja. mArA maMtrIonA Agraha para rAjyagAdI svIkAravAnuM vicAre che. e keI sattA-vaibhava bheLavI levA mATe nahi, eTalI sAvadhAnI che. dharmaraMgane e prabhAva che. chatAM ene bhAva bhUlAve che e AgaLa dekhAze. te zuM pate A yogya puruSArtha vicArI rahI che? nA, maMtrIonA Agraha AgaLa ane dAkSiNyane lIdhe eTaluM mana nabaLuM paDayuM che. nahitara pitAnA dharma pravRttimaya jIvananA nirNaya ane rasane ema vicArI vaLagI rahevuM joItuM hatuM ke huM game tema te ya vidhavA chuM. rAjApaNAne ho mArA mATe mahA jokhamI che. dharma ane brahmacarya ne strIpaNuM ane te paNa vidhavA strIpaNuM, ene sAmAnya sattA-vaibhava paNa Takkara lagADI jAya ! te A te meTuMrAjApaNuM emAM Takkara na lAge evA vizvAse kema calAya ? je mAre rAjyagAdI nathI levI, te A lake te game te samarthane rAjA tarIke zodhI kADhaze. duniyA kayAM rasAtaLa gaI che ? bahu ratnA vasuMdharA." A kaI vicAra kara joIto hate. paraMtu jIvanI anAdi kALathI A sthiti che ke je ene ITa vastu Agraha-kAlAvAlA sAthe keI AgaLa dhare, te keTalIyavAra e manAmaNAMya vicArane zithila karAvavAnuM eka nimitta banI jAya che. managamatuM satkAra sAthe sAme AvyuM ke mana DhIluM paDyuM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120] [ rukmI "satkAramAM DhIlA paDavAnA anAdinA rAhu palaTavA hita ane kartavyane ja zreSTha managamatuM banAvavAnI jarUra che, eTale sudhI ke enI sAme pachI enI khAdhaka game tevI vastu gAve chatAM lalacAvAnuM nahi.ahi rukmI eka vidhavA yuvatI che,enI kSAnA hisAbe rAjyagAdI enA hiMta-kanyane pratikULa gaNAya. tA matrIo game teTalA AgraDa kare chatAM e na svIkAravAnA vicAra zA mATe DhIlA pADavA ? ApaNe hita ane kartavyane pratikULa vastumAM na paDavAnA vicAra Ama ja DhIlA pADIne bhAvI anane netarU ApIe chIe,bhaviSyamAM khatarAmAM paDavAnI zakayatA UbhI karIe chIe. rukmI ajANye A karI rahI che. eNe maMtrIonuM kahevu' mAnyu ane rAjyagAdI para enA abhiSeka thayA. rukmI have rAjA che, enuM puNya evuM che ke jethI rAjyavyavasthA sArI cAle che. rAjasabhA bharAya che emAM Ane yamanA rasa che eTale zAstronI vAtA cAle che. e sAMbhaLavA keI brAhmaNA, jogI, khAvA, vagere paNa Ave che. pUnA kALa zAstracarcAe sAMbhaLavAnA rasavALA. enu eka khAsa kAraNa A hatu` ke IndriyAnA viSayasukhA ane enAM sAdhanAmAM ekAMgI laMpaTatA ane AMdhaLe! rasa nahAtA, gaLAbUDa khUMcAmaNu nahAtI. nahitara e la'paTatA, e rasa ane e khUMcA maNamAM te dharmazAstrAnI vAtA jIvane bicArAne nIrasa-phIkkI lAge. pachI phurasada hAya tA paNa enA tarapha zAnA kheMcAya ? Aje A sthiti dekhAya che, emAM vaLI AjanAM chApAM, reDiyA, Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 8] [121 sinemA, nevele, kalaba-kensarTI vagere sAdhanoe dATa vALyo che! prajAnA mAnasa para e kepha caDAvyuM che ke rAta ne divasa jaDaciMtA ja ghara karI gaI che. cetana AtmAnI vAtane, paramAtmAnI vAtane, zAstra-tanI vAtane kaI rasa nahi. eTale mULa jijJAsA ja enI nahi. gadaSTi - paNa jANe che kharA ke tatvajijJAsA e te Atmapragatine pAye che? zAstrakAro AtmAnI pragatinI ATha yogadaSTi batAve che.gadaSTi eTale mokSanI sAthe yoga karAvI Ape evA uttarottara vikAsavALuM mananuM valaNa, Atma-pariNati, AMtaraprakAza. mekSepagI dharma sAdhanAomAM yogadaSTinuM A AtmavalaNa jarUrI che, nahitara e sAdhanA zuSka kerI dravyakriyArUpa thAya, ghAMcInA belanI bhramaNakiyA jevI thAya. emAM jAtane che tyAMne tyAM rAkhavA sivAya bIjuM pariNAma nahi. sAdhanA karavA chatAM jIva jaDanA gherAvAmAM ja gUMthAyele! mATe dharma sAdhanA-dharmakiyAnI sAthe aMtaramAM dharma valaNa-dharmaprakAza-dharmadaSTinI jarUra che, valaNanA caDa-Utara aneka prakAra che. ene gadaSTio kahe che. mahAna guNa tattvajijJAsA : gadaSTinA pAyAmAM pahelI daSTimAM tattvane aSa, ane bIjImAM tattvajijJAsAmAM che. jIva anAdinI pazusaMjJArUpa ghadaSTimAMthI UMco AvI gadaSTimAM praveze tyAM ene dharmanI -AtmAnI yeganI-tattvanI vAtanI aruci maTe che, ne pachI enI jijJAsA jAge che, pazusaMjJAmAM te jaDanI ja havA maga Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122] [kRmI, jamAM prApta rahe eTale A jijJAsAnI vAta kevI? ene kaI rasa ja nahi. vicAre AjanI dazA. dharmatatvanuM pustaka vAMcatAM, vyAkhyAna sAMbhaLatA, ke zAstra-vAcanA letAM vacamAM kAM Ave che? emAM ja pAchI je kaI saMsAranI vAta nIkaLe te pAchA TaTAra thavAya . kAM keNa lAve che? kahe che, pra-dazanAvaraNa karmanA udayathI ja UMgha Ave ne ? u - are sAMsArika vAte, vepAranI vAte, ne lADavAnI vAte vakhate e udaya kayAM bhAgI jAya che ? sinemAmAM eka jhokuM nathI AvatuM. rAtanA traNa kalAka gappA mAratAM kaI ja kAne anubhava nathI. zuM kAraNa ? tyAM rasa che, dharma-tattvanI vAtamAM rasa nathI, jijJAsA ja nathI. upara uparathI lAge ke "nA, rasa te ghaNe ya che paNa koNa jANe kema kAM Ave che ?" kintu aMdarathI tapAso ke kharekhara zuddha dharma-tatvanI jijJAsA jhaLahaLe che? tattvajijJAsA te ja jhaLahaLe ke duniyAdArInI vAtane rasa che thAya che ane e mATe emAM bahu gUMthAmaNa kAmanI nahi. emAM ne emAM ja racyA pacyA rahevuM haze, vAte te enI ja, pravRtti te enI, janAote enI ja, vicAraNAmAM te enuM e ja, basa jIvana ja enuM te pachI rasa e duniyA dArIne ja poSAvAne, e artha-kAmane ja rahyA karavAne. tyAM dharma-tattvanA rasane jAgavA, jAgate rahevA, jaga ja na maLe. magaja para artha-kAmanI vAtone ja bhAra magajane dharmatavathI vegaLuM rAkhe che, eno rasa jAgavA ja na de. aMtaramAM Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 8 ]. [1123 jijJAsAo, IchAo, keDa, vicAre to ghaNaya UstA hoya paraMtu badhA ja artha kAmanI bAbatenA! sAMsArika bAbatanA ! kAyA ane kAyAnA saMbaMdhI parivAra pasA-ghara-dukAna-vepAra-viSayenA. tapAsI juo jIvanamAM, A sivAya bIjuM kAMI che? Aje te AnI maphatiyA binajarUrI pravRtti keTalI badhI vadhI gaI che? DI, phurasada hoya te ya mana para e bAhya pravRttine keTalo ya. bhAra rahe che tethI vicAra enA cAle che. pachI tyAM tatvajijJAsAne sthAna ja zAnuM maLe? samajI rAkhe - jyAM sudhI dunyavI vAtanA bhAra ochA nahi kare tyAM sudhI dharmatattavane rasa jAgaze nahi. duniyAdArInI ja gaDamathala karyA karavI haze te pachI bhalene kadAca jaina kuLamAM janmI gayA teTalA mAtrathI dahere upAzraye jaze kharA paNa hiMyAmAM ene rasa nahi chalakAya. pelAne magaja para bhAra che eTale vicAre enA ja AvyA karaze. khuda bhagavAnanI pAse paNa bhagavAnanA nahi, kintu kAyA-mAyAnA ja vicAra AvyA karaze. "mAruM zarIra barAbara nahi, vajana ghaTI gayuM che. kherAka barAbara levAto nathI, chokare mAMde rahe che, Aja bajAramAM vahelA javAnuM che, meMghavArI ane mAlanI achata ghaNI ! ..." AvA kaMIka ne kaMIka lecA vaLatA raheze. be miniTanAM prabhudarzana ke be miniTanI navakAravALI paNa sIdhI nahi cAle. te zuM ema mAne che ke Ama AtmAne uddhAra thaze? AtmAno uddhAra kare haze te dunyavI vAtanAM kheMcANa ane gaDamathala ochI kaye ja chuTake che. mana enA ne enA vicAromAM taNAyuM javuM joIe. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] [ rumI nahitara svapnAmAM paNa e ja camakyA karaze. tyAM svapna paNa tatvane rasa-jijJAsA nahi jAge, dharma pravRtti sthira-zAMta-praphulita citte na thAya te e vinA tyAre AtmAne uddhAra zAne? maTeDInA gharanI gaDamathala to eka kIDe paNa karyA kare che. mANasa je mANasa paNa eTaluM ja kare ? jaDathI chUTavA suMdara vicAraNA dharmatattvane rasa jagADe, jijJAsA UbhI kare, pachI enI pAchaLa pele bhAra ocho karavAnuM thaze. manane ema thaze ke "zA sArU A jaDamAM ne jaDamAM marI rahyo chuM? tenI ciMtA kenI veTha karI rahyo chuM? je caMcaLa che, vinazvara che, eka bhavanuM ja che, je mUkIne ja maravAnuM cAlyA javAnuM che! enI ATalI badhI ciMtA-gaDamathala? AtmAthI je taddana para che, jene mArA AtmAnA hitanI jarAya paDI nathI, kazI levAdevA nathI, enI ne enI ciMtAmAM rAta ne divasa? jIvanane samagra kALa kADhavAne? jIvana jIvatAM je AnuM Aja karyA karIza. te pachI AnuM abhyAsI mana jIvananA pAchalA bhAgamAM ane aMtakALe bIjuM kayAMthI vicArI zakavAnuM hatuM? jIvanabhara manathI je ghuMTa ghuMTa karyuM e ja aMtakALe ane pachIne bhamAM AvaDavAnuM. tyAre e kAyAmAyAnI-ciMtA-vicArone aMtakALa keTale badhe karuNa bane? paralokanA bhaya kevA dAruNa AvIne ubhA rahe ? zuM huM tyAre samajI bujhIne mArI jAte ja karuNa aMtakALa ane dAruNa paralekanI taiyArI karUM? mUka mAthApheDa, jaDane e huM vecANa nathI, gulAma nathI, ke rAta ne di enI ja ciMtA karyA karUM. kAyA -mAyAne cAlavuM che karmanA hukama mujaba,mArI ciMtA mujaba nahi. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 8] [ 125 pAchaLa tUTI marU pachI nAhaka zA sArU enI kAyA-mAyAnI ci'tA zirapAvamAM karuNa aMtakALa ane dAruNa paralAka Ape che, te zA mATe evI ciMtA karyAM karavAnI mUrkhAi karU ?' AvuM kAMIka manane samajAvAya, sajAga karAya, vAravAra A bhAvanA karAya, teA pachI enI e lata ochI thAya, paranI ciMtA rokI rokIne dharma-tattvanI tarapha dRSTi laI javAnu` karAya. jijJAsA vadhe, 'lAva, dharma jANuM, tattva samajI. dharma zuM che ? tattva zuM che? enAM khAdya ane Abhyantara svarUpa kayAM?' AnI pazu. - vAraMvAra bhAvanA thAya eTale e sAMbhaLavAnI tAlAvelI lAge, dha ruci mATe vicAraNA : manane ema thAya che ke,-'je jagapUjya ane surAsurendrathI senya vItarAga sajJa tIrthaMkara bhagavAne peAtAnA jIvanamAM dha AcaryAM, ne tattvanAM dhyAnamAM varSoM sudhI khaDe page rAtri divase kADhayA, te TheTha sarvajJa banavA sudhI emAM ne emAM ja maccA rahyA, pAchuM sajJa thayA pachI ji MdagI sudhI enA ja upadeza karyA; ane te meTa meTA zeTha zAhukAra ane rAjA mahArAjAoe paNa jhIlyeA, jIvanamAM utAryAM, e dhanu... ane tattvajJAnanu mahattva keTaluM badhuM ? AvA ruDA mAnava avatAra ane TaMkazALI dharma-tattvamaya jinazAsana maLyA pachI e dharma-tattvane jANavA AdaravA sivAya bIjuM kayu kAma mahattvanuM hAya ? -chatI mAnavabhavanI viziSTa buddhi-zaktie dharma-tattva jANavA samajavAnI tAlAvelI na heAya e te koI jIvana che? e samaja vinA jIva, leAkanI jema, kevAM ajJAna dheAraNa, mithyA hisAkha-lekhAM, ane kALI lezyAmAM niraMtara ramyA rahe che! ethI kevA pApanA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 ] [rukumI caiAka,azubha anukha dha ane kusa skArAnI jaMgI vRddhi UbhI thAya che ! mATe lAva, dharma-tattvane jouM, jANu, gurupAse jaI,e sAMbhaLu, samajI,-'tattvanI aruci mUkIne AvI jijJAsA-zuzruSA jagAvIe tyAre yAganI pahelI--khIjI--trIjI--dRSTimAM avAya. tyAM dharmInA pagathiyAM caDhayA gaNAya, nahitara te AMgaNAmAM ya kayAM ? vicArI juo. paisAnI bhUkha che, khAvAnI bhUkha che, raMgarAga bhogavavAnI bhUkha che, mAna-AbarU ArAmI ane A badhA aMge keTala' ya jANavAnI bhUkha che, paraMtu dharma tattva jANavAnI bhUkha keTalI? dIkarA dezAvara gayA che enA samAcAra rAja jANavAnI bhUkha che, paraMtu rAja bhagavAnanA dharma-tattva jANavA sAMbhaLavAnI bhUkha nathI, gajama che ne? duniyAnI raja raja vAta jANavAnA abhakhareza che, enuM e rAja ne rAja sAMbhaLavAnA rasa che, nathI alakharA ke rasa dhama tattva jANavA--sAMbhaLavAnA ! dhama tattva aMge gAMDiyA manane ema thAya che ke 'rAja enu e zu' sAMbhaLavuM hatuM ? e jANIne ze vizeSa?" je dhama sAdhaveA che, je tattva samajyA-vAgALyA pachI ja pApa dhyAnathI chUTI dhadhyAnamAM avAya ema che,e jANavAnI ne rAja sAMbhaLavAnI manane bhUkha, rasa, alakha nahi ! ne uparathI ene nirupayeAgI lekhe che! ema mana gAMDiyuM gheluM mUDha nahi te nuM zuM ? devadarzana-pUjA, tapa-japa,-vrata-niyama badhuM karo jAe, paNa dhama tattvanI jijJAsA ja nahi, ulTuM aruci, tA yoganI prArabhika daSTimAM paNa kyAMthI avAze ? Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 8] [ 127 mana paranAM kAyA mAyAthI ciMtA vicAraNAnA bhAra ane kheMcANa kayAMthI eAchA thavAnA hatA? baMne jarUrI che, AnAM kheMcANa AnI gaDamathala ochI kare ane dharmatattvanI jijJAsA khUba khUba jagAve. kALabaLa oLakhe. Ajane kALa kAyA-mAyAnI dhUma vAtathI saLagI uThe che. emAM A sAvadhAnI-jAgRti na ubhI karI te e vAtamAM baLI sApha thaI javAze ! kumInI rAja sabhAmAM zAstranI vAta - pUrvanA kALe ATalI badhI jaDanI vAte nahotI, tethI rAjasabhAomAM paNa zAstronI vAta cAlatI, tattvanI vicAraNAo thatI. rAjA rukamInI sabhA paNa emAM jhIlI rahe che. e sAMbhaLavA deza dezAvarathI mANase Ave che. jegI, tapasI, saMnyAsIo Ave che. zAstra-carcAo sAMbhaLavA sAthe ramInA brahmacarya ane dharmaraMganI suvAsa laI jAya che. ethI dezadezAvaramAM enI khyAti prasaratI jAya che. leke vAta kare che, "rAjA rumIne hAma-dAma-ThAma badhuM chatAM, saMpatti-sattA-sanmAna badhuM chatAM, kevuM enuM nirmaLa brahmacarya! keTalI pavitra bAI? bhAI ! ene ja prabhAva che ke Aje enA rAjyanI jAhojalAlI che, prajA sarva vAte sukhI che, duzmana rAjA koI rahyA nathI..." vagere vagere. lokonI vAta zI kheTI che? UMcI sattA, UMcA sanmAna ane bharyA zaibhava pAse chatAM vrata-tapasyA, ane dharmasAdhanA uparAMta brahmacaryanuM pAlana karavA e keTalI badhI jAgRti, samaja Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128] [ kumI ane AtmahitanI tAlAvelI hoya te bane ? kaThina lAge che ne A? viSayAsaktinA jeramAM kaThina ja lAge. vicAravA jevuM che ke, pazuhadaya karatAM AjanuM mAnavahadaya viziSTa che ke utaratuM? AhAra-viSaya-parigraha-ArAmI ane krodha-mAnAdi kaSAyenI lata to pazu- hRdayamAM ya bharI paDI hoya che, paNa mAnava-dilamAM ene kema mahalAvAya? vizeSa UMDA UtarI jotAM dekhAze ke AjanI AMdhImAM taNAIne je karAI rahyuM che te kadAca pazuhudayathI paNa UtaratI kakSAnuM haze. dA. ta. pazuhudayamAM duniyAbharanA vilAsanI bhega-bhAvanA nathI. Aja mANasane reDiyo dvArA deza-paradezane gIta sAMbhaLavA mana rahe che. pazune parigrahane bhAva keTale? tyAre manuSyane? e parigraha paNa meLavavA-sAcavavA pazune keTalA prapaMca karavAne bhAva? te AjanA mANasane keTalA? evA AjanA vijJAne UbhI karelI sagavaDe ane AjanI rItio kevA kevA rAga-rati AdinA bhAva manuSya hRdayamAM tagatagAve che? ahIM je ATale khyAla karAya ke are! A huM pazuhadayane paNa zaramAve evA kevA kaniSTha bhAva mArA hRdayamAM ghAlI rahyo chuM ! baLiyAthI te UMce suMdara sughaDa zubha kiyAyegya mAnavadehe Ave, paraMtu hRdayathI kevA adhama pazuhudaya ke ethI paNa nIcA hRdayane dhArI rahyo chuM ! IrSA, kapaTa, mada, mAna, svArthodhatA, harAmI vRtti vagere pazuhRdayamAM skure enA karatAM ya keTalAM jaghanya keTinA A UMcA mAnavahRdayamAM jaLahaLAvI rahyo chuM! kema? kaI vicAra nathI ke Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 8 ] [ 12: mAnavahRdaya te ucca zAjana che. ucca eTalA mATe che ke emAM bIjA bhaveAnA hRdaye na thaI zake evA avala kATinA caitranA bhAva, pramAda, kSamA, namratA, nikhAlasatA--nispRhatAnAM bhAva keLavI zakAya che! ne sadA ramatA karI zakAya che! ema paramAtmAnI pichANu, ane emanA para sathI adhika athAga prema-mamattva, tathA zraddhA-bahumAnanA bhAva jAgrut karI zakAya che! AvA devAdhidevane birAjamAna thavAnA su Mdara mahelatulya ane maitrI-kSamAhirUpI suMdara vRkSAne lacamacavA udyAnatulya A mAnava hRdayane huM mehuAMdhAne ramavAnA rAta-divasanA vezyAkhAna tulya kAM banAvI rahyo chuM ? kAma-krodha-lAbha-IrSyA-mada vagere kacarAne rahevAnA ukaraDA tulya kAM karI rahyo chuM ? mAnava-hRdaya jevu UMcu' sAdhana meLaLyA pachI paNuM jo A nahi karuM, teA e gumAvyA bAda kayAM karI zakavAne je suvaNa rasathI ja sAnuM banAvI zakAya, enAthI jo kAdavakharaDayA paga dhovAnA dhaMdhA karI karI ene pUro karI nakhAya,tA pachI bIjA kayA rasathI suvarNa' anAvI zakAvAnuM ? mANasa pAse suvarNa rasa hAya eTale teA ene e khyAla rahe che ke 'A teA kiMmatI sAnu' banAvavAnu ja sAdhana che. enA bIjo upayAga karAya nahi. e ceArAI-karAI jAya e pahelAM DhagaleA seAnu' banAvI lauM !' ATaluM teA sAmAnya akkalavALAne ya manamAM thAya; tyAre vizeSa buddhimAna hAvAnA dAve rAkhanAro huM maLelA mAnava hRdayanI kiMmata nathI pichANutA ? enu mahattva nathI samajatA ? suvarNa rasanI jema enA mATe kema aniza khyAla na rahe ke AnA kAmakrodhAdi malina bhAve, 9 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 ] - [ rumI melA vicAre, kALI vezyA, malina mane ratha ane halakAM che mAM jarAya upaga na thavA dauM. tema ja A hAthamAMthI jatAM pahelAM emAMthI suvarNatulya e maitrI-kSamAdi bhAve ane ahaM. dUbhakti mamatva-zraddhA joradAra banAvI lauM." je A khyAla vAraMvAra karavAmAM Ave te jIvananA ghaNuM prasaMgamAM bUrAIthI bacI javAya. dhyAna rAkhajo ekalI eka vAranI ATalI samaja mAtrathI kAryasiddhi nahi thAya. emAM te phariyAda ja UbhI rahevAnI ke "ame samajIe te chIe paraMtu mALuM avasare kema bhUlI javAya che? ne kema burAImAM paDI javAya che? vyAkhyAne sArAM sAMbhaLavA chatAM A phariyAda kare ja che ne? paraMtu darda kayAM che, kayuM che, ene vicAra kare che? nA, nahitara te kyAranuM ya e zodhI kADhI ene dUra karavAnuM mana karyuM hota. je dardanI pIDA-nukazAnIne heye kakaLATa nahi, e zedhavA-miTAvavAnA bhagIratha prayatna zAnA thAya ? "mane jANelI sArI vastu avasare kema upagamAM nathI AvatI ? ne nathI AvatI bUrA-melA gaMdA bhAve kevI bhanI paraMparA bagADI nAkhe? durgatinA kevA dAruNa bhavamAM gabaDayA karavAnuM UbhuM karI de ? evA bUrA-melA-gaMdA bhAva haiye kema UDyA kare che? Ane phaDaphaDATa nathI, kALe kakaLATa nathI, pachI dardI zadhavAno ane miTAvavAnuM bhagIratha prayatna zAne thAya ? tyAre zuM ema mAne che ke jIvane mATe kAma-krodha, mada-ISya, vagere bUrA bhAvathI kAMI bhavAnI paraMparA nathI bagaDatI? durgatinuM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 131 prakaraNa 8] caka nathI cAluM thatuM? athavA zuM A bUrA bhA karI karI mAnava-hRdayane suzobhita karI rahyA che? jIvananA TheTha cheDA sudhInI zAMti-nizcitatA sajI rahyA che? bUrA bhAvothI zobhA-sukha-zAMti thatI he te durgatie khAlI paDI jAta. paDatA nahi, AmAMnuM kazuM Upaje evuM nathI. ema je bUrA bhAvathI thatuM heta te durgatio ubharAI javAne badale khAlI paDI hota, ne jagatanA jIva khUba sukha-zAMti -naciMtatA anubhavatA hatA. paraMtu AvuM nathI e hakIkata che; ne enuM kAraNa e ja bUrA bhAve che. e jagatanA jIvane duHkhI karavAmAMthI na choDe te mane tamane cheDaze? bUrA bhAvanA kAraNe ahIM ja ciMtA-azAMti-uga ke ajapa-vihavaLatAAkuLa vyAkuLatA vagere keTaluM ya anubhavI te rahyA che, lAMbe kayAM jevA javuM che? hAtha-kaMkaNa ne ArasI. ahIMnAM pratyakSa duHkhada anubhava parathI dIrgha bhaviSya kALanA eMdhANa parakhI zakAya che. kemake AnA paDelA saMskAra ene bhAva bhajavyA vinA nahi rahe. eTale have, jJAnIone "upadeza sAMbhaLavA chatAM ane vastusthiti samajI javA chatAM sAMbhaLIne samajelA hitanA upAya kema kAma nathI lAgatA? darda kayAM che? te zodhI kADhe. samajeluM chatAM kAma na Ave enuM kAraNa A che ke (1) eka to samajelI cIjanI pachI vAraMvAra bhAvanA karavI joIe, ane (2) bIjuM, manane pAke nirdhAra vAre vAre the joIe ke "mAre ene kAme lagADavI ja che" e vastu, e bhAvanA, ane nirdhAra vAraMvAra nathI karatA. ulaTuM enI sAmenA bUrA bhAvanI vAraMvAra bhAvanA karAya che, dunyavI vAta-vastu magajamAM vAraMvAra mamarAvAya che. pachI enA mahA prakhara tApamAM Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 ] "pelI zItaLa upadezanI samaja ze UbhI rahe? hRda A che, ene miTAvavA; (1) bahAranA kacarA-bhUMsAne arthAt dunyavI vAtavastune have palATAvyA karavAnuM rahevA do. [ rukmI (2) hitanI vAteAnI vAraMvAra bhAvanA kare. burAie aTakAvavAnA ane sudhAro karavAnA nirdhAra karI e nirdhAra vAraMvAra tAjo karA amalI kare. khasa, 'mAnavahRdaya jevA suvaNarasa manyeA che te enAthI uttama prazasya bhAvA rUpI seAnuM ane teTaluM utpanna karI devuM che,' AA nirdhAra karo. 'AvA mAnavamananA ucca sAdhanathI gariyA mAla nathI khanAvavA,' enA pAkA niNa ya kareA. pachI hitApadezanI ane zubha bhAvonI vAraMvAra bhAvanA kare, ene magajamAM khUba khUba mamarAvyA kare. e bhALyA karaze! eTale kudaratI rIte duniyAnA kacarA-bhUMsA magajamAM satata ghAlyA karavAnu echu thaze, ne cIvaTa rAkhIne AchuM karavAnuM paNa kharU'. e manamAM UThe ke ene rAkI rekI pelI zubha bhAvanAnA vicAra zarU karI devAne. eka cha mahinA ATaluM karo ne, pachI jue ke jIvana AkhuM kevu' palTAi gayu haze ! keTaluM gajaba Atma-parivatana thayu haze ! bAkI A je karavuM nathI, te tamArI phariyAda TheTha tame jiMdagInA cheDA sudhI karyAM karazeA, paNa kAMI ThekANu nahi paDe, ne evA ne evA raheze. rumInI rAjasabhAmAM zAstranI vAteAnI rasarela cAlatI, tethI deza paradezanA mANase AvI e sAMbhaLatA, ne rukmInI khyAti laI jaI pracAratA. ethI vaLI bIjA keTalAya navA leAkeA AvatA. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. rukamInI rAjasabhAmAM rAjakumAra zAlibhadranA dAnanI samIkSA rAjakumArane darzananI jhaMkhanA - emAM eka vAra evuM banyuM ke eka rAjakumAre rukmInI khyAti sAMbhaLI tyAre enA manane Azcarya thayuM ke "ahe eka brahmacAriNI bAI rAjA banI AvI jAherajalAlIvALuM rAjya calAve che? rAjya-khaTapaTamAM te kaI mANasanA saMparkamAM AvavAnuM thAya chatAM A bAI-rAjA nirmaLa brahmacaryanuM pAlana kare che ? leke vAta kare che kevI adbhuta enI pavitratA ! keTaluM suMdara brahmacarya-maryAdAnuM enuM pAlana!" vAha dhanya che, tyAre A nArI ratnane ! evA brahmacArI AtmAnAM darzana maLe e bhAgyazALI !" rAjakumAra dharmAtmA che pAchuM jinekta jIva-ajIva Adi nava tatva eNe pitAnA dilamAM vAraMvAranI bhAvanA-vicAraNAthI bhAvita karelA che, e rUphamInA nirmaLa brahmacarya para ovArI jAya che, enuM darzana karanArane paNa bhAgyazALI mAne che. svayaM e Indriya para vijyane puruSAthI che, chatAM garviSTha nathI ke jethI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134] [ rumI jAtane pAmI gaye mAne, ane bIjAne tuccha yA sAmAnya ke bahu te pitAnA jevA ja Indriya-vijetA mAne. nA. e te ati vinamra che, samaje che ke "hajI huM te ghaNe adhuro chuM. mArAmAM tevuM kAMI vaiziSTa nathI. mAre te haju ghaNuM ghaNuM pAmavAnuM che, pAmavA mATe mathavAnuM che." AvuM samajavAne lIdhe jyAM kayAMya jarA ThIka guNa dekhAye, pachI bhale pitAnAmAM e ja rItasarane ThIka guNa hoya, chatAM sAmA tarapha AkarSAI jAya che, enA guNa para ovArI jAya che. ahaMbhAvathI lapasaNuM - A mahatvanuM che. anAdirUDha ahaMbhAvanA lIdhe ahIM eka lapasaNuM UbhuM thAya che. ApaNAmAM aneka guNa che agara kaI eka guNa vizeSa vikasele che e vakhate bIjAne te guNa sAMbhaLatAM ahaMbhAvanA lIdhe pelAnI sArI upavRMhaNa-prazaMsAne pramodabharyuM AkarSaNa pragaTAvavAne badale ahaMbhAvane lIdhe ThIka che ema mAnavAnA tuccha valaNamAM lapasavAnuM bane che. pachI tyAM e paNa nathI jevAtuM ke pele kaI kakSA, kyA saga, kaI paristhitimAM guNane khapI bane che. zAlibhadranA dAnaguNanI samIkSA bele je, zAlibhadranA jIve pUrva bhave dAna keTaluM dIdhuM? ene dAnaguNa keTale moTe? | upalaka dRSTie joze to evuM lAgaze ke "mAtra eka ja vAra eka thALI khIra, eTale ke thoDuM ja dAna dIdheluM. ema te ame ghaNIvAra thaIne enA karatAM ghaNuM dIdhuM che. amArA karatAM ene dAnaguNa nIcenI kakSAne." AvuM lAge; paraMtu A Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 9] [15 lAgavAnuM, vicAravA jevuM che ke, vAstavika gaNAya? (1) enI pAse mUDI keTalI hatI? emAMthI keTaluM dIdhuM? (2) mUDImAM te e hatuM ja nahi, paNa bheTa AveluM te paNa sIdhesIdhuM nahi kiMtu mA-dIkarAnA karuNa rudana para bIjAoe emane anukaMpAdAna kareluM ! (3) AvuM jiMdagImAM kadI joyeluM nahi, e dravya Aja pahelI ja vAra e jIvane jovA maLeluM ! (4) emAMthI paNa dIdhuM keTaluM? potAnA manathI badhuM ja ! (5) jiMdagImAM pate e vastune bhegavaTo karelo khare? ne, Aje ja ene khare avasara hato chatAM bhegavavAnuM majA mANavAnuM paDatuM mUkayuM, ne dIdhuM! (6) dIdhuM te dhIre dhIre? ke ekI kalame? "mArA lakhe 50 rU, "nA zeTha ! eTalA ja na cAle." "sArUM ye tyAre 55 lakhe." "eTalA hoya? tamArA te rU. 201 lakhavAnA che." eTalA badhAnI bhAvanA nathI, basa 75 lakhI le. have bela ja nahi." Ama coLI cALIne ApelA, ne enA badale ekI kalame pahelI ja vAra 201 lakhAvelA, bemAM pharaka keTalo ? (7) te paNa sAmAe "keTalA lakhuM ? ema pUchayA pachI lakhAvyA, ne sAmo pUchate ja nathI ne ApaNe sAme jaIne lakhAvyA, bemAM keTale phera? (8) zAlibhadranA jIve vaLI dIdhuM te sAmAne karagarAvIne ke pote karagarIne? tame pAMca hajAra Ape te paNa sAmAne karagarAvIne ne ? Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] [ ruphamI (9) eNe dIdhuM e keTalI hAMza pUrvaka ane pahelAM kaI bhAvanA karIne ? detAM kevI bhAvanA ? dIdhA bAda kaI? (10) dIdhu temAM kIti'nI AkAMkSA keTalI ? sagI mAne paNa dvIdhAnu` kahetA nathI. e devAnA jaza maLe enAM mUlya karatAM gupta dIdhelAnuM e keTaluM. badhuM UMcuM mUlya UMcuM mahattva AMke che ? (11) detI vakhate sAdhu mahArAja kahe che 'bhAI badhI nA leje, cADI rahevA deje, tyAre A kahe che, 'bApajI ! tame maLyA pachI zuM... mAre saMsAra thADA paNu bAkI rAkhavA che ?" A zabdo pAchaLa dAnanuM karyuM phaLa sacATa samajI rahyo che? (12) dAna detAM AMkhamAM jhaLajhaLiyAM, hRdaya gadgada, mukha para apUva hu'rekhA, kAyA thanathana nAce, khAvAnI utAvaLa nahi eTalI devAnI utAvaLa, 'AhA ! huM rAMka, ne mArA bhAgyamAM A dAna ?" evI asaMbhavita ghaTanAnI 5nAnA haiye pArAvAra hu !A badhuM enAmAM kevuM ? (13) dIdhA pachI khIra khAvA maLI, khAdhI te jiMdagImAM pahelI vAra, chatAM eneA leza Anada nahi, ne 'gurue anata kRpA karI dAna karAvyA'tuM ja eka mAtra smaraNa karI karIne athAga AnaMda kevA anubhavyA ? (14) ajINu thI e ja rAte maravA paDayA, mRtyu thAya evuM duHkha che,chatAM enu vismaraNa ane karela dAna-sukRtanuM ja smaraNa kevu'! (15) varSAnI paricita vahAlaseAyI mAtA evI mRtyujhuHkhanI avasthAmAM zarIre hAtha pheravatI rahI ' bhaIlA ! bahu pIDA thAya che ?" maTI jaze' ema gadgada AzvAsananA zabda khAlI prema vyakta karI rahI che, ene bhUlA 'vAha ! guru kevA upakArI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 9] [ 137 maLyA ke mane rAMkaDA-garIbaDAne A dAnanI mahA kamANa karAvI ? Ama gurune ane gurunA upakArane kRtajJatA-bhInA hRdaye yAda kare che, te keTaluM mahatvanuM? A badhuM gaNatarImAM le, ne pachI tAraNa kADhe ke eNe keTaluM dIdhuM? eno dAnaguNa keTalA mahattvane ? ne A badhuM ja vicAravA magaja na cAlatuM hoya te dAnanA phaLa parathI mApa kADhe ke keTaluM UMcuM dAna ? zAlibhadranA dAnanuM phaLa keTaluM : koDapati ke lAkhapatine ghera janma, ekano eka putra suMdara zAlI ( DAMgara) nA khetaranA svapna sAthe Avele! bhavya ThAThamAThathI Uchera, devAMganA jevI 32 patnIe, pitA deva taraphathI pite ane batrIza strIo ema 33 mATe darekane 1 divya khAnapAnanI, 1 vastrAdinI, 1 jhaverAta alaMkAranI, ema 9 peTIo roja bheTa maLe ! vahevAra-vepAra-gharavahIvaTa badhI khaTapaTa mA saMbhALe ne Ane mahelanA sAtame majale deguMdaka deva jevA bhegavilAsamAM masta rAkhe ! dIkarAne vahu saheja paNa phariyAda vagere karI saMtApa na Ape mATe vahurone A sAsu phUlabAInI jema rAkhe ! roja ne roja AjanAM hIrA-mANeka-metInAM jara-jhaverAtaghareNAM kAle eThavADamAM jAya! mA vaDe rAjA zreNika je eka na kharIde evI vIsa lAkha seniyAnI soLa ratna kAMbaLe kharIdAI eka ja vAra paga lUchI vahure khALamAM nAkhe ! rAjA zreNikane zAlibhadranAM darzananI UlaTa thAya ! te jovA pote AnA ghera Ave ! hajI ya A badhuM te kAMI nahi, paNa zreNika mAthe rAjA che dhaNI che e vAta para mahAbhairAgya keLavI "dhaNa te mAtra eka Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ] [ rumI mahAvIra, ' evA ananya anupama arihaMta-zaraNu sAthe satyAga pUrNAMka cAritra mArge prayANunuM alaukika zUrAtana, A badhuM phaLa lakSamAM le; ane enA para dAnasukRta-dAnaguNunuM mahattva vicArA ke keTalu' dIdhuM ? ane keTalA UMcA dAnaguNu ? * ApaNe game tevA guNiyala chatAM bIjAnA guNu para evArI javA mATe e guNunI AgaLa-pAchaLanA sacaiAga, paristhiti, hRdayanA bhAva vagere keTaluM ya jovu oIze. A zAlibhadranA dAnanI vicAraNA karI enA parathI dAnakriyAmAM zuM zuM joIe enu mApa kADhI zakAze. jIe mA tAravaNI ke, viziSTa dAnadharma ArAdhavAmAM zAlibhadranuM dRSTAnta kaMi kaMI AvazyakatA khatAve che, (1) mahA kaSTa maLelI ane kadAca pUrve kadI nahi yA kavacit maLelI vastunu khAsa karIne dAna. (2) ApaNA upabhAganI majhAne paNa dhakko lagADe eTalA pramANamAM dAna. (3) vicAra karI karI, tALI teALIne, TUkaDe TUkaDe nahi, paNa ekI kalame utsAhabhera dAna. (4) sAmAne karagarAvIne ke yAcanA karyAM karAvIne nahi, paNa pAte karagarIne dAna. (5) detAM pahelAM dAnanI utkaTa UchaLatI hAMza--abhilASA, detI vakhate anahada ucharaMga, ane dIdhA khAdya evI bharapUra anumAdanA ke khIjI svArthInI dhanaprApti vagere vAta-vastunAM mahattva ja bhUlAvI de, mIThAM smaraNu ja dukhAvI de. (6) devAmAM kAI sArA dekhAvA--karavAnI ke yaza-sanmAnAddhinI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 9] [ 139 leza paNa kAMkSA nahi. ulaTuM keI na jANe to sArUM evI sAvacetI yaza-kIti karatAM dAnanuM eTaluM UMcuM mUlyAMkana. (7) devAmAM dIdhA sivAyanuM je pAse bAkI rahevAnuM hoya teTalA pramANamAM saMsAra kapAyA sivAyane mAthe paDI rahyo lAge. (8) badhuM ja devAnI hoMza je deI zakAya emAM paNa haiyuM gad gada, AMkhe jhaLajhaLiyAM, kAyA thanagana nAce, mukha para apUrva harSanI rekhAo camakI UThe, manane thAya "AhAhAhA ! huM rAMka, ne mArA bhAgyamAM AvuM supAtra dAnanuM mahAsukRta !" jANe asaMkhya bhavita ghaTanAnI kalpanA karI haiye pArAvAra harSa ! | (9) pAchaLathI koI duHkhanA prasaMgamAM paNa e duHkha visArI. pUrve thaI gayela dAnAdi sukRtane parama AnaMda jIvate jAgate. zAlibhadranA pUrvanA gamAra jIvanA ya dAnamAM A adbhuta vizeSatAo bharI paDI hatI. ene samajIe te enuM dAna ati UMcuM lAge, athAga anumodanA thAya. paradezI rAjaputra kRmInA brahmacaryanI anumodanA kare che. anumodanA karIne besI nathI rahete paNa enA manane thAya che ke lAva A bhAgyavatInA darzana karyuM, jethI mAre AtmA pAvana thAya. ema vicArIne e paradezI rAjakumAra rUphamIrAjAnA rAjyamAM Ave che. A badhA muddA vicAravA, ke dUrathI e rukamInA nirmaLa brahmacaryanI ane enA brahmatejathI rAjyanI salAmatI rahevAnI tathA dumane dabAI javAnI khyAti sAMbhaLIne enA brahmacarya para ovArI gayuM che, haiye bhAre anumodanA anubhavI rahyo che, ane tethI e brahmacArI bAinAM darzanathI jAtane pAvana karavAnI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14.] ' [ ruphamI eine tAlAvelI jAgI che. jIvanamAM devAdhideva, tathA tIrtha, jIvadayAthe jIva, zAstranA akSara, ane AvAM guNasaMpanna uttama jIve sivAya bIjuM dekhavA jevuM che paNa zuM? rAjakumAra AvI pahoMce rukamInA rAjyamAM, emAM ya TheTha rAja darabAramAM jaI caDe. darabAra bhavya bharAya che. sAme madhyamAM UMcA siMhAsana para rAjA tarIke ruphamI birAje che. mAthe chatra dharAyeluM che, pAchaLa paMkhAvALe vIMjaNe halAvI rahyo che, AgaLa baMdIvAna UbhA che. sabhAmAM maMtrIo, khajAnacI, senApati, keTavALa, bIjA amaladAro, nagarazeTha vagere zeThiyAo, brAhmaNa, paMDita, nagarajane jogI saMnyAsIe, paradezI mahemAne ItyAdithI rAjadarabAra zobhI rahyo che, tyAM pele rAjakumAra paNa Asane goThavAI jAya che, ane rukamInA darzana karatAM romAMca anubhave che. enA manane thAya che "aheke pavitra AtmA ! keTaluM enuM duSkara vrata ! A saMgamAM vrata pALavAnuM enuM parAkrama keTaluM! dhanya divasa mAre Ajane ke mane A darzana maLyuM !.." KCG); Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 rukSmI bhUle che. : nimittanI asara kamIne nimitta maLatAM jAgelAM kamanI vicitratA - hajI te rAjakumAra anamedanAmAM AgaLa vadhye jAya che, eTalAmAM enI AkhI vicArasaraNI pheravI nAkhe evuM tyAM banyuM. rukamInI dRSTi A navA AvelA rAjakumAra upara paDI. rukamI pavitra bAI che, varSone saddabhAvanApUrvakanA nirmaLa brahmacaryanI abhyAsavALI che. paraMtu nimitta ane kamapariNati-karmavipAkanI, vicitratA zuM kAma kare che! anAdine abhyAsa to IndriyenA managamatA viSaya tarapha kheMcAI javAne ja che. AtmAmAM vitarAga na bane tyAM sudhI mohanIya karmanAM daLiyAMne e ja che ke e karmanA UbhA karelA pazamane cAlu rAkhavAnI pUrI takedArI na hoya te nimitta UbhuM thatAM jhaTa emAMthI karmadaLiyAM vipAka-udayamAM AvI javA taiyAra che. basa. evuM ja ahIM banyuM. rukamIe sAvadhAnI gumAvI, ene dRSTi pheravatAM rAjakumAranuM dekhAvaDuM rUpa jevArUpI nimitti maLyuM, e bhUlI paDI. - rukamInA manane thayuM, "kevuM kuTaDuM rUpa ! kAmadevane jANe avatAra joI le ! AnA mukha para keTaluM lAvaNya dIpI rahyuM che! kevuM anupama sauMdarya che !.." enA dilamAM kAma rAgavALI lAgaNIne vikAra jAgI gaye. daSTi vikArI banI gaI. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ] [ rumI pudgalanA bhAvanA vicAra. vastunu darzana te thAya, paraMtu emAM jyAre vikAra bhaLe che tyAre e dana malina bane che. ema te nirvikAra mahAtmAone ya sAme AvI gayela vastu dekhAI tA jAya che. vItarAga sajJa AtmAne tA jagatabharanA traNeya kALanA padA dekhAya che. emAM atizaya maneAhara rUpavALA padArtha paNa jarUra dekhAya. chatAM e mAtra dRna ja che, zuddhadarzIna, eTale ke enI sAthe hRdayanA koI rAga nathI; vItarAga-bhAve darzIna che, nirvikAra darzana che. 'rUpa bahu sarasa !' ema emane keAI Azcaya ke AkaSa Nu karavAnu nathI. rUpanu AkaSa Nu kema nahi ? kAraNu ca'caLa parivartanazIla rUpamAM zu' mehavAnu` hatu` ? enA e Aje sudara dekhAtA rUpa kAlAntare milana banI jAya che. atyata malina evA aNue mahA sudara manI bese che. te AvA padyAtA puTTugala para kayAM sthira hAza karavA jevu ja che ? ema jaDa puddagalanI lIlA para kayAMya ruci ke aruci, AkaSa Nu ke napharata, harakha ke glAni karavA jevI ja na lAgavAthI nirvikAra mahAtmAne enuM darzana thAya te zuddha thAya che, nirvikAra dana thAya che. rumInA Aja sudhInA prayatna sAvadhAnInA hatA. paraMtu Aje nimitta maLatAM ane peAtAnA hRdaya para kAbu na rahetAM mAhanIya kanA udaya TapakI paDayA. kAma-vAsanAnI vikArI dRSTithI rAjakumAranuM mukha joyuM. nimitta tAre che; nimitta mAre che. mATe ja jJAnI AnA A upadeza che ke sArAM Atmahita preraka nimitta bahu sevA, ane ahitakArI nimittothI sadA dUra raheA, kadI enA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 10 ] [ 143 bharose kare nahi. "nA huM te bahu makkama chuM, sArI bhAvanAvALa chuM, nimitta mane zuM karanAra hatuM? AvA vizvAse jarAya rahevA jevuM nathI. kemake nimitta cIja evI che ke cAhIne enA saMparkamAM jAo eTale dilanI bhAvanA pheravI nAkhe. asata nimittanA avasare A khAsa yAda joIe, ke, huM hajI vItarAga nathI banyuM. eTale mArA AtmAmAM mehanayanAM vividha kamaMdaLiyAM sAgata paDelAM ja che. enA "niSeka mujaba, arthAta kramasara samaye samaye udayamAM AvavAnI thayelI racanAnusAra, e e udayamAM paNa Avye ja jAya che. mAtra mArI sAvadhAnIne lIdhe e pitAne vipAka dekhADavAne badale emaja udaya pAmI AtmA parathI chUTAM thaI jAya che. paraMtu je anukULa nimittA maLyuM te sAvadhAnI kSaNabhara sUtI raheze ane kamane vipAkedaya thatAM vAra nahi lAge." -A khyAla jAgate rahevuM joIe. khAsa karIne tevAM darzana ke tevAM vAMcana, yA zravaNa ke smaraNa vakhate te vize rAkhavAne. eTale ApaNuM cAle te evAM nimittathI khasI jaIe. jJAnIoe brahmacaryanI nava vADa amastI sevavAnuM nathI kahyuM. samajIne ja kahyuM che ke nava vADanuM pAkuM pAlana kare. brahmacarya bhAvane dhakko lagADe evAM e nimittothI dUra ja raho." AhAranI AtmA para asara : dA. ta. eka vADa e kahI ke "praNIta AhAra na kare." praNIta eTale dUdha-ghI-dahIM vagerethI lacabacate. udaramAM e vigaIo ThalavAya te ene bhAva bhajavyA vinA raheze? piTamAM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 ] rukmI padharAvela' rasa vagere thA dvArA Atmapradeza sAthe ekameka thAya che. tA e mazAlA AtmA sAthe ekameka thayelA vAsanAne kema uttejita nahi kare ? samajI ja rAkhavu' joie ke rasakasa jarUra asad vIrojana karaze, ethI cittAnA vizuddha bhAvane dhakko lagADaze, vikArI bhAvane jagADaze. pachI vyavahAra Adi baMdhanathI kadAca kAyika tevuM akRtyAcaraNa nahi thAya, te ya dilamAM eka prakAranuM madhurU' AkaSa Na UbhuM karaze, kadAca kayAMya vANImAM ya e TapakI paDaze, ane saMbhava che dRSTimAM paNa e jhera Utaraze. vigaienA sevanathI puSTa karAyelA Atmapradeza thanaganatA bane che. ene thanaganATa kAmarAgane pApe che, je eka yA bIjA rUpe mana-vacana ke kAyAnA vikArI ceAgamAM Utare che, arthAt vikArI vicAra-vANI-vartAva pravartAve che. Avu' ja strInAM a gopAMgadana, vacana-zravaNu, strIkathA, kAmakathAzravaNa-vAMcana vageremAM paNa thAya che. are pUrvanI tevI kAmaceSTAnAM smaraNamAM paNa bane che. have vicAro AjanA saceAgeA. jyAM ne tyAM reDiyAmAM strInAM madhura gIta gavAtAM sAMbhaLavA maLe, jAhera rastA para strI enAM khullAM aMgeApAMga jovA maLe, chekarAone chekarIonAM sahazikSaNa-sahavAsa maLe, chApAM-nevela-navalikAomAM bharapUra strIkathA vAMcavA maLe, AjanA maryAdA bahAranA saMsAra-vyavahAramAM strIo sAthe vAtacIte maLe, brahmacarya ke sadAcAranI bhAvanA sAme A khullA baLavAsamA saMcAgeAnA sevanamAM e pavitra bhAva kayAM UbhA rahI zake ? pavitra bhAvatuM kAsaLa ja nIkaLI jAya. .... Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 10] [15 brahmacArIne pAMca viSayethI sAvadha rahevAnuM - juo te kharA ke rukamIne "A keTaluM suMdara rUpa ?-- evuM rUpanuM AkarSaNa mAtra thayuM che. emAM paNa e vikAranA mArge caDhI. zAstra kahe che, saddA ruvA rasA gadhA phAsANaM pviyaarnnaa| meduraNa verAne paNa pure ane ' -zabda-rUpa-rasa-gaMdhasparzanI AkarSaNabharI vicAraNA e brahmacaryane atikrama Ane prAthamika ullaMghana kahyuM che, SaDUdravyanI ciMtAmAM pudgaladravyanA zabda-rUpAdi payIye kevA palaTatA rahe che, vagere tAtvika vicAraNuM thAya e ulaMghana nahi. kemake emAM te zabda-rUpAdi pratye leza paNa AkarSavAnI ke "sArU-suMdara' mAnavAnI vAta nathI. bAkI AkarSaNavALo saheja paNa zabdavicAra, rUpavicAra, rasavicAra...vagere te sIdhe atimarUpa ja thAya. ekalA vicAranuM ya Ama, te darzana ane vicAra, ke zravaNa ne vicAranuM te pUchavuM ja zuM?tapAsI juo jAtamAM ke rUpAdinAM darzana ke zravaNa yA smaraNa kevAM thAya che? leza paNa sAru yA "kharAba" ema mAnyA vinAnAM thAya che? moTA bhAge ApaNu darzana-zravaNa-smaraNa e rAgadveSathI kharaDAyelAM. rukamI bhUlI paDI, enI daSTimAM rUpadarzana thatAM AkarSaNa AvyuM, kAmarAga Avyo, nimitte ene pachADI. varSonA sArA abhyAsanI zarama tyAM na pahoMcI. daurya gumAvyuM, eTale vikAra caDI beThe. mATe kavi kahe che. viAra-tau vicitte cetAMsi yeSAM na, ta eva dhiiraaH|" Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146] -athAta vikAranuM nimitte maLyuM chatAM jemanuM citta jemanA vicAra vikRta na thAya, bagaDe nahi, te ja dhIra AtmA che. daurya A, ke tevuM nimittA AvI paDatAM mana na ja bagADavuM, rAgAdi vikArane jAgavA ja na de. evA avasare te mana para makkamatA joIe ke, "huM nirvikAra, aja-avinAzI, zuddha AtmA. nimitta game tevA Ave, mAre zI levAdevA ? mAre vaLI lahevAI javAnuM zuM ? lAgaNa suMvALI karavAnI zI? vikAranI sAme te huM kaThera patthara je chuM. jIva ghelamele thAya e bIjA, huM nahi." "nathI ne huM vikArI thAuM te e nimitto mane zuM parakhAvI devAnA hatA? kazuM ja nahi, parakhAve mAtra vivaLatA, vevalApaNuM, svasthatAne nAza. jinAjJArasane badale jaDa viSaya rasa.... vagere vagere. A keNa vahere mAthe? nimitta te AvyuM ne jaze, A vihavaLatA UbhI raheze. nimitta para vihvaLa banavuM e AtmAnI nabaLI kahI che. ene lAbha UThAvIne duzmana mAthe caDI bese che. vihvaLa banavAnI purANI nabaLI kaDI majabUta thaye, ane Ama ne Ama enuM paNa karyo gaye, kayAre UMcA AvavAnuM ? e te ene aneka vAra sAmano karyo javAya, tyAre ja e jugajunI nabaLI kaDI maLI paDe; dhIme dhIme ghasAro pAme." -AvI kaI daDha vicAraNuM manamAM ramatI rakhAya, avara navara enI bhAvanA karAya, e aMge jinavANInuM zravaNa-vAMcana rakhAya, to ja nimitta AvI paDatAM bacAva thaI zake. nahitara te AtmAnuM meta ja samaje; AtmanA bhAva prANarUpa zubha adhyavasAya khatma ! Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 10] [147 nimita AvI paDatAM vikArathI bacavA mATe, (1) bhagavAna jinezvaradevanuM zAsana ucca AlaMbana Ape che, (2) keI satA-satIonAM nirmaLa caritra paNa addabhuta preraNA Ape che; (3) saMsAranI vyApaka duHkhada sthitine vicAra paNa sAvadhAnI Ape che. () zAstra-svAdhyAya, jinavANInuM zravaNa ane satsaMga bacAva Ape che, (5) jIva-ajIva Adi nava tatvanuM ciMtana, keItAvika vicArasaraNa. (6) keI siddhagiri jevI TheTha taLeTIthI mAMDI uparanA badhA derAsara ane bhagavAnanI yAtrAnuM kamasara smaraNa, evA koI aMjanazalAkA-mahotsava jevA dharma prasaMganuM kramazaH samaraNa vageremAM paNa mana joDI devAthI AgaMtuka nimitta para vicAra ja haTI jAya che. pachI vikArane sthAna ja kayAM maLe ? rumIne vikAranuM nimittA maLyuM, paNa je AvI koI sAvadhAnI rAkhI hota to e bacI jAta. AvA avasare sata puruSArtha khAsa vikasAva paDe. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. rAjakumArane asara ta-bhAvitatAH daSTiSanA anartha have A rAjA rukamInI rAjakumAra uparanI rAgavALI dRSTi rAjakumAranA khyAlamAM tarata AvI gaI, cakara che ne ? uparAMta pite pavitra hRdayavALe che. eTale e rukamIne bhAva samajI gaye. sAmAnya rIte vijAtIyanA bhAva eTale ke strIne puruSane ane puruSane strIne bhAva dRSTimAM kevA taravare che, te sAmAnI samajamAM AvI jAya che. pachI e pite paNa duSTa hadayavALe hoya te evI sarAga daSTine evI ja daSTithI navAje e judI vAta. be ya sarakhe sarakhA thayA eTale patana AgaLa vadhatAM vAra nahi. pachI bhalene kadAca daSTinA mArge ja patana cAlyA kare ema paNa bane. have juo - daSTi doSanA keTalA bhayaMkara nukazAna che? daSTi deSathI AgaLa vadhIne pApa na hoya te paNa ekalA daSTi doSamAM ya dinapratidina haiyAnI kaluSitatA vadhatI jAya che. e kaluSitatA paNa jevI tevI bhayaMkara nathI hoM. bAhya lekavyavahAra narakanA bhaya Adi kAraNe daSTidoSathI AgaLa na vadhI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 11] { 149 zake e judI vAta. paraMtu eTalAmAM ya thate cittasaMkaleza yAne mananI malinatA bhAre khataranAka bane che, lezyA kALI, adhyavasAya kuDA, lAgaNa laMpaTa, valaNa ajugatuM, vicAradhArA pApaviThThI ! paralekane bhaya phUla! AjanAM sahazikSaNa-sinemA-chApAM-sahasavIsa-jAheramAM strIoe bhAga le, jAheramAM kArya karavAM, vageree dATa vALe che! eNe A daSTideSa ane enI pAchaLanA cittasaMkalezAdi sulabha karI dIdhA che ! have e kALI lezyA, kUDA adhyavasAya laMpaTa vezyA, ajugatAM valaNa, yAvat pApadhiThThAI phAlephUle enA bhayaMkara natIjAnI khabara che? eka te TheTha narakamAM paramAdhAmI be AMkhamAM tIrNa bhAlA vagere bheke, te paNa vAraMvAra koca keca kare, ane tevAM ya kaSTa asaMkhya varSo sudhI! tyAMsudhInA paNa duHkhadAyI cikaNuM karma daSTideSathI baMdhAI zake che! bAkI AMkha ja nahi evA ekendriya-beIndriyanA-meIndriyanA avatAranAM karma, yA AMkhavALA avatAramAM AMkhe rega pIDA, zULa, baLatarA vagerenAM ya karma UbhAM thAya. sAthe jJAnAvaraNa, azAtA vedanIya, mohanIya, nIca netra aMtarAya karma. azubha apayaza-derbhAgya-anAdeya vagere nAmakarma baMdhAya e vadhArAmAM. parastrI para ekavAra paNa daSTi bagADAya te ya A ja maLe che, te jene jiMdagInI Adata ja evI banI gaI che enI kaI bhayaMkara durdazA ? keTalAM pApakarmonAM jaththAnA jaththA ! A pariNAma samajyA pachI paNa e kuchaMda na choDAva emAM dila bhayaMkara pApadhihuM samajavuM rahyuM. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15] [ rumI zuM ATalA UMcA manuSya bhavamAMthI A pariNAma laIne javAnuM? khUbI te pAchI e ke jyAM tyAM daSTi phekI daSTi bagADIne maLavAnuM kAMI nahi. ulaTuM, hRdayadAha, nisattvatA, tAmasabhAva, lekanI daSTie halakAI, vagere pratyakSa nukazAna vaharavAnA thAya te pachI A zI lata? paranuM rUpa game, eTale pachI gharanAM nahi game. vaLI A dRSTicAra rUpacAra mANasa melA vikalpamAM caDhI mAnasika ane AgaLa vadhIne kadAca kAyika durAcAramAM ya phasavAne saMbhava. A te A leka ane paralakanAM pariNAmanI vAta thaI, - have paraMparAnA pariNAma juo. daSTi bagADavAne harAmacasko lAge eTale pachI vAraMvAra e pApa cAlyuM. ethI kALI lezyA, kUDA adhyavasAya, vagere piSAvAnA. te paNa pAchuM daSTine viSaya khasI javA chatAM manamAM enA vicAra cAlavAnA. A badhAthI AtmAmAM gherA kusaMskAra ane pApanA anubaMdhabIja majabUta thAya che. ene paTele mAthe UMcakIne paralaka javuM paDe che. tyAM pachI e kusaMskAre e pApAnubaMdha ene bhAva bhajave che. te eTale sudhI ke ahIM dekhItuM pApa to eka daSTi bagADavAnuM ja karyuM hatuM, paraMtu enI pAchaLa je kuDA adhyavasAye ane malina vicAraNA karI hatI enA kusaMskAranA phaLarUpe parabhave anekAneka pApa kRtye phUTI nIkaLe che. bhava durgatine eTale tyAM e dukRtyonIkeI arerATI keIakartavyabuddhi, keI pazcAttApa vagere rahetuM nathI. tethI khuzamizAla hisAba vinAnAM pApAcaraNa cAle che. ane e cAle pachI jaMgI pApakarmonA baMdha, navI durgatinAM sarjana, ane kALe karIne pharI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakara 11] [15] dugatimAM jaI paDavAnuM, pAchuM tyAM pApakRtyAnuM ja eka jIvana,... eTale cAlI evI para parA! ahI. khadhelA pApakarmonA ce tyAM duHkha te aparaMpAra bhogavavAnAM, chatAM vadhArAmAM A pApAcaraNanuM ja jIvana ! A badhuM zAmAMthI ? parastrI sAme dRSTi nAkhyA karavAmAMthI. A te emAMthI baMne ya duSTa hRdayavALAnI vAta thaI. have eka ja pavitra hAya te pAte te vikArI dRSTi nAkhe nahi, paraMtu sAmI vyakti tevI dRSTithI jue tA tarata parakhI le che ke AnI najara bagaDI. Aje strIo para evI vikArI dRSTi nAkhanArA puruSA pAchA leALA mUkha hAya che te emane gama nathI paDatI ke A sAme jenA para dRSTi kku chuM eNe mArA bhAva parakhI lIdhA che, ane mane lakhADa lekhI mArAthI sAvadhAna khanI jAya che. A sUjha nathI paDatI eTale keTalIka vAra AgaLa vadhIne lapuDAveDA karavA jAya che. paNa strInA hAthe capalanA mAra khAya che. 'strIe keAmaLa pariNAmavALI hAya che eTale mUkha hAya che' evuM samajatA nahi. puruSane tA e daSTi parathI parakhI le che. hA. peAte pavitra dilavALI joIe. jo AjanA jamAnAvAdamAM bhaLelI hAya te te pavitratA kayAMya dUra rahevAnI. jamAnAnA veza sajavA, DhAMkavAnA aMgo khullA zakhavA,e zu sUcave che ? parapuruSAne e dekhADavAnA ja bhAva ke khIjuM kAMI ? evuM dekhADavAnu mana kone thAya ? zrAvikAne ke gaNikAne ? pavitra zIlavALAne ke vikArI haiyAvALAne ? kadAca Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 ]. [ rumI bahArathI bhraSTa na hoya paNa hRdaya kevuM ? camakaze nahi, sadA cAranI bhAvanAnA bhaMganA aneka prakAra che. jema rAgadaSTie bIjAnuM aMgapAMga jovAnuM mana thAya e sadAcAra-bhAvane bhaMga che, ema bIjAne ApaNuM aMga dekhADavAnuM mana thAya e paNa sadAcAra bhAvane dhakko lagADanAra ja kahevAya. vicAra te kare ke AmAM strIne mAtra pitAnA ja pavitra bhAvane bhaMga nahi, ki-tu e jenAra bIjA keTalAya puruSanA pavitra bhAvane bhaMga thAya che. e keTaluM bhayAnaka? ajJAna che daSTinA deSathI pIDAI rahyA che, paraMtu nimitta na maLavAthI deSa sakiya nathI banate, duSkRtya nathI karAvate te teTalAM kusaMskAra ane pApakarmone bhAra nathI vadhArate. paNa nimitta maLyuM eTale jANe bephAma kUde che! paralekamAM pAra vinAnI vedanA pAme evA karmopArjaka apakRtya kare che! AvuM karAvanArUM nimitta ApaNe ApavuM eTale keTalI badhI ApaNInirdayatA-nirdhatA-krUratA! zuM DhAMkavAnA aMga khullA mUkanArI ke ceSTA karanArI AvI sAmAnI kalla thAya tevI nirdayatA nathI karI rahI? jI bicArA pApanI sAmagrI nathI maLatI te pApakRtya ane jAlima karmabaMdhathI bacI rahyA che. have ene huM evI sAmagrI purI pADavAnI krUratA kAM karUM? AvI nItaratI jIvadayA heye skurAyamAna rahe te bIjAne pApanAM nimitta ApavAthI bacI javAya. jevuM ApaNAM rUpa-gAtranAM pradarzanamAM ane ceSTAmAM, tevuM anya anya kAmavacana-pApapadeza-zAstradAna vageremAM samajI levAnuM. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 11] " zata A che ke AtmA para indriyanI jyAM sudhI doravaNI che, Indriya dhAre ema AtmAne viSaya tarapha tANa javA samartha rAkhI che, tyAM sudhI najIvA paNa nimitta maLatAM Indri dvArA AtmA asat pravRtti ane asadu bhAvamAM ghasaDAI javAne. e varcasvavALI indriye duSTa jaMgalI ghaDA jevI che, ane enA svAra AtmAne keI azubha bhAve, pApavicAre, kuvikalape, melI lezyA-lAgaNI, vagere aTavImAM utArI de che, pariNAma? virATa bhavATavImAM bhaTakate karI nAkhe che. rAjakumAranI bhAvita-tattvatA - rukumI paradezI rAjakumAranA rUpa-lAvaNya para bhUlI paDI. rAjakumAre enI daSTimAM vikAra tarata parakhI lIdhe. enAthI sahana thayuM nahi, kemake e bhAvitatatva hatuM. jIva-ajIva,A-- zrava-saMvara vagere sarvajJokta padArtha eNe bhAvita karelA che. daSTi ja bharapUra zraddhA sAthe TaMkazALI jinavacanane anusAra jevAnI banAvI dIdhI che. sarva kahela padArtha-vyavasthA aNuzuddha sAcI mAnyA pachI enuM jJAna meLavIne vAraMvAra enuM ciMtana manana-bhAvana karyuM che, bhAvita karela tatvathI jagatanA bhAvene e rIte ja nihALavAnuM karyuM che, tattva bhAvita eTale ? A, moTA AraMbha samAraMbhanA jalasA UDyA tyAM ene sukhanA khUba athI evA paNa asaMkhya sthAvarakAya jIne kaccaraghANa thate dekhAya. paisA AvyA tyAM lAge ke A mejamajAhane nahi, paNa anekAneka Azra sevavAne daravAjo khUlyo! duniyAnI bhAre doDadhAma dekhAya tyAM thAya ke "A karmabaMdhanA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w4] sikaDAM InAma de che." Apatti-saMpattine karmanA cekhA vipAka ke kheAma jinekta jIva-ajIva Adi padArtha vyavasthAne jagatamAM ghaTAvyA kare -ema karIne seya jIva-ajIva tatvamAM udAsInatA, heya pApa-Azrava-baMdha tomAM tyAjyatA, tathA upAdeya puNya-saMvara-nirjarA-mekSa tatvomAM AdaraNIyatAnI buddhine bharapUra abhyAsa vAraMvAra karate ja jAya, karate ja jAya. eTale citta have jIvAdi padArthothI bhAvita thatuM jAya che. ahIM dhyAna rAkhavAnuM che ke paisA TakA-parivAra khAnapAna Adi sagavaDa vagerene jagata je rIte nihALe che ane navAje che, zI rIte ? A ja rIte ke "A, badhA kharI maja majAnA sAdhana che, evo bhAva jAge che-e rItanA bhAvathI nihALyA-navAjavAnuM nahi kintu A badhuM mahAna Azrava ke AzravanA sAdhana rUpa che. AtmAne karmabaMdhanathI bAMdhanAruM che, jenA pariNAma duHkhada che; bhavacakramAM bAMdhI rAkhavA rUpa che. e rIte nihALavA-navAjavAnuM thAya. ene abhyAsa karatAM karatAM e daSTi rAkhavAnI ane e rIte apanAvavAnI Teva siddha thAya tyAre kahevAya ke AtmA Azrava padArthane bhAvita karanAro banyo. evuM jIva-ajIva Adi badhA ya padArthamAM samajavAnuM. enA darzana-zravaNa-smaraNanI pitAnA AtmA para tevI tevI asara thAya. rAjakumAra e rIte jIvAdi padArthone bhAvita karanAre banya che eTale sAme rAjA rukamI strI potAnA para mehita thaI jAya. che, e prasaMgane juo kevI rIte e nihALa-navAje che - Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. rAjakumAranI bhavya vicAraNuM rAjakumAranA manamAM thAya che ke "hA hA hA ! A rAMkaDI zuM karI rahI che! rAgAbhilASabharI daSTi nAkhIne te A bicArI. ghora aMdhakAramaya ane anaMta duHkhanI dAyaka naraka-pAtAlamAM A UtarI paDI ! paraMtu ene zuM vAMka kADhuM? vAMka mArA rUpane, mArA zarIrane che ke e ene A gejhAre rAga karAvI rahyuM che. dhikkAra paDo mane ke jenuM A pudgalanA lAcArUpa zarIra rAgayaMtra banI rahyuM che! te have mAre AvuM rAgayaMtra dhAraNa karI rAkhIne zuM kAma che? rAjakumAranI bhavya bhAvanA :"keNa jANe keTalAyane A zarIranuM rU5 rAganA zastrathI haNyA ja karanArUM bane ! AvI kaleAma calAvanAra A jIvatarathI. saryuM ! have te A pApa zarIrane nAza ja karI dauM..paNa nA, ema avidhi maraNamAM eka te kadAca durgati thAya, ane bIjuM A ja mAnava kAyAthI sAdhya tapa-saMyama dvArA bhAvI janma-maraNa lAvanArAM karmone je vidhvaMsa karI zakAya che e karavAnuM rahI jAya. mATe evA avivekI avidhimaraNathI saryuM. enA badale Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ] [ ruphamI sasAra tyAga karI ugra tiUgra tapa-sayama sAdhI A pApa zarIrane zASatAM aMtima salekhanA ane anazana sathAre caDAvI I enA tyAga karI dauM. ene kAyamanuM vAsirAvI dauM. mahApurUSonA vArasAnI kadaraH-- ya jojo enI vicAradhArA. ApaNane kevA kevA mahAna parAkramavALA Uttama puruSAnAM divya cAritranA vArase maLyA che ! kevAM ApaNAM ahAbhAgya che! enI kadara paNa karIe te ya te Apa Nane preraNA-prAtsAhana ApI evI AtmatAraka vicAraNA ane vIllAsa jagADI de evAM che! meAhanI nidrAmAM suSupta-susta ApaNA AtmAne TaTAra karI de evAM che! e uttama zubha puruSArthanA mArge caDAvI zake ema che. paraMtu emanI kadara karIe te mane ne ? sAMbhaLIne kAna taLe kADhI nAkhavAnuM hAya ke khAlI zAbdika ADaMbara dekhADavA-manAvavAneA hAya ke 'vAha sarasa vicAraNA karI !' te aMdarathI kazu pAMruSa nahi jAge. kadara karavI joie ApaNane maLelA saccaritronA mahA kimatI vArasAnI. e jAgRti Ape che, joma Ape che, beThA tyAMthI ubhA kare che! manane dhakko lagADe che ke cAla jIva ! uThe. jIvana tA kANA kuMbhamAMthI DhaLI rahelA amRtanI jema DhaLI rahyu che, jotajotAmAM badhuM ja khatma thaI jaze. mATe jyAre A mArA uttama pUjoe A bhavya vicArasaraNI karI che, A adbhuta AtmahitanAM parAkrama karyAM che, te huM paNa emanA ja pathe cAlu.... e pUrva puruSA tA mArA karatAM keTalA badhA vadhAre buddhimAna, vadhAre sukhI, ane vadhAre guNavAna hatA ! tA emaNe karyu e huM karU emAM mAre kAMI deze| rAkhavA jevA che nahi. khasa, . Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12 ] [ 157 emanI mAphaka kalyANane ja mArga che, mATe jhukAuM emanI pUThe." jhAjhuM zAstrajJAna na hoya. tattvanuM tevuM UchaLatuM zraddhAbaLa na hoya, te paNa mahAna buddhizALI ane sukhI AtmAo A karI gayA che e AlaMbane paNa dharmanuM ane guNenuM joma pragaTe che. prastutamAM A rAjakumAranI vicAradhArAne anusaravA ATaluM AlaMbana paNa basa che ke evA sukhI ane buddhizALI rAjakumAra jevAe kevA prasaMgamAM kevI uttama daSTi, vicAraNA, ane pitAnA uttama kartavyane mArga lIdhe? te mAre paNa evI ja daSTi vicAradhArA ane kartavyapaMtha mubAraka ho." have tapAsa enI daSTi, vicAraNa, ane kartavyabuddhi. kerI kathAnA premI banatA nahi. emAM te mAtra kSaNika AnaMda ane saravALe AtmA kere dhAkAra raheze, kazuM laIne UThavAnI vAta nahi ! levuM hoya te kathAprasaMgenA pRthakakaraNa-vizleSaNa karI rahasya tAravavA joIe. rAjakumAre rukamInI rAgabharI daSTi para kheda karyo e sUcave che ke eNe sAmI tevI ja najara na banAvI. "cAle, A rUpalAvaNya bharI rukmI ApaNuM tarapha rAgathI jue che te ApaNe jAtane bhAgyazALI samaje, ane sAme tevI daSTithI javAba vALo." nA, AvuM na karyuM, rAganuM nimitta UbhuM thaI javA chatAM emAM jarA ya taNAye nahi, gilagilAM na anubhavyAM, daSTi ane haiyuM bagADayAM nahi, ulaTuM je phamIne eka mahAna AtmA mAnI AvyuM hatuM ane have rAMkaDI tarIke dekhe che, ane dRSTinA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] rukmI doSamAM e ghAra aMdhakAramaya ane anaMta duHkhadAyI narakanA mArga letI samaje che. tethI enA para ene dayA AvI jAya che sadAcArI pavitra AtmAone AvA dRSTidoSa jevA doSa e khataranAka doSa lAge che, ane ene narakadAtA samaje che. e zrApa nathI dete haiAM; enAM haiyAne AnAda pAkArI UThe che ke ararara ! A micArIe narakanA rAha lIdhe !'emAM dveSa paNa nathI karatA ke A luccI brahmacArInI khyAti jamA vanArI, eNe A zeA dhaMdhA mAMDayA ? harAmakhAra ! nA, jarAya AvI dveSanI vicAraNA nahi, sAmAne DhAMgI prapoMcI mAnavAnI vicAraNA nahi; kintu mAtra enI dayAnI ja vicAraNA kare che. rukamI DhAMgI kema nahi ? : pra0-rAjakumAra navA AvyA che, sAMbhaLyu che juThThu' ane dekhe che jIdu, teA DhAMga na lAge ? u--nA enuM kAraNa enI tattva-samaja che. tattva A, ke eka AtmA amuka vakhate kharekhara guNiyala hAya; paNa karmIpariNati vicitra che te nimitta pAmIne enA adhama kanA udaya jAgI jAya e susaMbhavita che, tethI e guNu gumAvI doSanA mArge caDI jAya. evuM banavA joga che. eTale tyAM DhAMga mAnavAne kAM rahe ? koI nA jarA doSa dekhI jhaTa prapa cIne Arepa caDhAvatAM pahelAM A khAsa dhyAna para levA jevuM che. nahitara asad abhyAkhyAna, mRSA vicAraNA, dveSa, asahiSNutA vagere ghAra pApamAM paDavAnuM thAya. evA evA pApathI bacavA mATe A ja vicAravAnu ke 'karmInA udaya vicitra che; te na dhAreluM kA dekhADe Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12 ] [ 159 emAM navAI nathI. evA jInI te ApaNe, zuddha hRdayane kALuM karyA vinA, zuddha dayA ja khAvI rahI, Ane pahele pratyakSa lAbha A ke ApaNuM dila phArUM rahe, citta zAMta svastha rahe, lehI baLe nahi, paNa vadhe. dveSathI lehI baLe che, dayAthI vadhe che." pitAne deSa jovAnI kuzaLatA - have AgaLa juo. e vaLI gajaba vizeSa vAta che. rukUmI bhule che emAM rAjakumAra potAne doSa jue che ke "A mAruM rAganA yaMtrarUpa pApazarIra kevuM ke e A bicArIne bhayaMkara rAga pUro pADe che ! dhikkAra paDe A zarIrane !" daSTi kyAM jAya che ? kRmI bhUlI rahI che te enI pitAnI mehanIya karmanI pariNatine lIdhe, pitAnI bina-sAva dhAnInA hisAbe, chatAM A rAjakumAra doSa de che pitAnAM zarIrane! sajajana mANase sArI vAtamAM jaza bIjAne Ape che, ne khoTI vAtamAM doSa potAnA upara laI le che. emAM ya vaLI A te potAnA puNya maLelA rUpALA zarIrane baLadeva munine nagaramAM pesatA joI kUvAnA kAMThA paranI strI emanAM rUpa para mugdha banelI; te e jovAnI lIna tAmAM AMkha emanA tarapha bhUlI paDI, doraDAne phAMse ghaDAne badale bAjumAM beThelA pitAnA baccAne gaLAmAM ghAlavA jatI hatI. e anartha joI munie ene rekI, ane pitAnA rUpane dhikakAra ApatA muni havethI gAma-nagaramAM gocarI na javAne saMkalpa karI jaMgalamAM cAlI gayA. "rUpanuM Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160] [kumI nimitta ma te sAme jIva bicAre bhUle ne? mATe jAo e nimitta ApavAnuM baMdha kare, A gheraNa levAmAM mana keTaluM badhuM pherUM, svastha ane svaccha rahe che? jIva para bhAvadayAne jharo vahe che. - samarAditya kevalI maharSinA jIva dhanyamunine cothA bhavamAM, emanI patnI agnizamane jIva dhanazrI rAtanA muni dhyAnamAM khaDA che tyAre pUrva bhavanA verathI emanI AjubAju lAkaDAM goThavI saLagAvI mUke che. tyAM muni e vicAre che ke "arere ! keI bicArA jIvane A mAruM zarIra naraka-duHkhadAyI pApa baMdhAvAmAM nimitta banI rahyuM che ! dhanya che te azarIrI banelA siddha bhagavaMtene ke jemane zarIra ja nathI te keIne pApamAM nimitta banatA nathI ! dhikkAra che mArA zarIrapaNane! Ava mAre che - jevA jevI che A tAraka vicAradhArA. ahaM heThuM mUkAI jAya to pachI sAmAne kAMka deSa jevAne badale potAnI ja keI khAmI jevAnuM mana thAya. mANasane ahaMndu ja mAre che te vAtavAtamAM bIjAne vAMka dekhyA kare che. huM tyAre jiMdagI AkhI ya A karavAmAM javAnI ? potAnI keInyUnatA ja dhyAnamAM nahi lAvavAnI? nyUnatA najare ja na caDhe te ene sudhAravAno vicAra paNa zAne Ave? ane udyama paNa zAne thAya? basa tyAre AtmA vItarAga ja banI gayo che ne? nA, evuM te kAMI nathI, te pachI vItarAga banavAnuM to che ne? e zI rIte banaze? jAtamAM bharelA anaMtA deSane kayA sivAya? e kADhavAnuM enA para vicAra ane upAya yAjya vinA? te zuM A mahA Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12] [1dA kiMmatI jiMdagImAM e pahelA naMbaranuM kartavya nathI ke ApaNe ApaNu doSa, ApaNI nyUnatA, ApaNI khAmIo dUra karavAnA ja mukhya ane dharakhama prayatna rAta ne divasa cAlu rAkhIe? dareke dareka prasaMgamAM kaMI ne kaMI prayatna ApaNI khAmI TALavAne karIe? jeNe A svadoSa TALavAne mukhya vyavasAya rAkhe hoya e ahaMtvane te pahele ja dhake caDAvI de, bIjAnA deSa jovAnuM mAMDI vALe. mahAvIra bhagavAnane cAritra laI A kAma karavuM hatuM, tethI ghera upasarga karanArane paNa lezamAtra deSa na dekhe mAtra pitAnA karmanI ja khAmI khyAlamAM rAkhI, pitAnA mukhya dhaMdhAthI taddana ulaTa dha dhe, bIjAnA doSa bIjAnI khAmI joyA karavAne ane enA para baLyA karavAne dhaMdhe, karyo gaye zirapAva ke maLaze? aMtakALa ane pachIne anaMta kALa ke duHkhada maLavAne bhUlA na paDe. A kiMmatI jiMdagIne svadeSa haTAvavAne amUlya samaya veDaphI na nAkhe. rAjakumAre rukamInA dRSTideSa upara potAnA rUpALA zarIrane doSa Ape; ane evA pApazarIrane vidhisara TheTha aMtima saMthAro karAvI devA sudhInuM dhAryuM. mane thayuM ke "zuM kAma che AvA pApI zarIrane piSIne ?' rAjakumArane zuM ghare rAjazAhI sukhe ne vaibhava vilAsa jogavavAnA maTI gayA che? kadAca rukamI bhUlI te "cAle ahIMthI ApaNe ApaNA ghare sArA." evuM kema na karyuM? mahAna AtmAonI Aja khUbI che ke jIvanamAM banatA keI tevA ekAda prasaMganI vyApti AkhA jagata para lagAve, Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ]i e prasaMganA AdhAre saMsAra bharanA padArthonuM mApa kADhe, ame e para vairAgyanI vRddhi kare. rAvaNanI hAra para vAlI rAjAe e karyuM - sthUlabhadrajIne rAjAe maMtrImudrikA ApavA mAMDI, tyAre emaNe mAtra emAM ja potAnA pitAnA jevo che na dekhe, paNa have te prANapriya kezA vezyAmAM paNa dhe che ane gharanA saMsAramAM paNa dekhe dekhe. pitAnA prANa lUMTanArI maMtrImudrikAnA AdhAra para jagatanA samasta vaibhava-vilAsa ane enAM sAdhanane parakhyA; ane javalaMta vairAgya e jhaLahaLI UTha ke have te maMtrIpaNuM ja zuM, kezo ya na joIe, ne ghara paNa nahi; saMsAra Akhe na joIe." A " puruM saravivAranA ra" je ApaNAmAM buddhi hevAno ApaNe dAve che, to enuM phaLa A che, enI sArthakatA karyAnuM pramANapatra A che, ke ApaNe tatvanI vicAraNA karIe; upasthita thayela prasaMganuM tatva, rahasya, marma vicArIe, ene bIje badhe lAgu thAya tyAM lAgu karI joIe. rAjakumAre rukamInA eka prasaMga para jagatabharanA prasaMgo nihALyA, ane samasta duHkhanuM-kalezenuM kAraNa zarIra joyuM. have eTalA ja mATe "A pApazarIrane piSavAnuM zuM kAma che ? kramazaH zeSIne sirAvI ja dauM,' ema vicAre che. - rAjakumArano bhAvI kAryakrama :- te zuM ApaghAta karavAne vicAra che? nA, pUrve rukamIne AvyuM te avivekI vicAra nathI. e te vicAre che ke have A zarIrathI tIvra prAyazcitta vahana karUM. e mATe pahelAM te Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12 ] sakala pApane daLI nAkhanAra, ekAMte niSpApa, ahiMsaka, tIrthakara bhagavAne batAvela, cAritra-mArge caDI jAuM. jethI paheluM te jagatanA anaMtAnaMta chamAMthI eka paNa jIvanI hiMsA mAre manathI, vacanathI, ke kAyAthI karavAnI UbhI na rahevuM na karAvavAnI, ke na koInI paNa hiMsA anumodavAnI UbhI rahe.' . temaja sAthe gharavAsa na rahevAthI dhana-mAla-milkata, viSaye, kuTuMbIo vagerenAM saMbaMdha chUTI jAya, tethI tenA aMge karavAM paDatA rAgadveSa, krodhAdi kaSAye, kaleza, kaMkAza, vagere pApasthAnake paNa nahIM karavAnA. na rAtI pAIne parigraha, ke na jIvaghAtaka AraMbhasamAraMbha. AnAthI AtmAmAM navA pApabaMdha aTakI javAnA, ane sAthe tapa-saMyama-svAdhyAya, dhyAna, sAdhu-sevA vagere sAdhanAothI jUnAM pApakarmone vidhvaMsa thaI javAne, ema karatAM karatAM ghera lapasyAthI aneka bhavenA jabaradasta ane Ama chUTavA atyaMta suMzkela pApabaMdhanenA thAka DhIlA karI dauM. ane aMtima saMthArAanazana svIkArI lauM. basa kyAre ATheya karmone bhukko karI, A pApa zarIrane haMmeza mATe tyAga karI dauM ! jethI koIne ca paNa zarIra dvArA rAgAdi karAvavAmAM nimitta na banuM, temaja bhAvImAM paNa pApazarIra maLavAnuM mAre sadaMtara baMdha thaI jAya - rAjakumAre zarIrane saMthAre caDAvI daI, tyAga karavA A rIte IchayuM, paNa avivekI ApaghAta karIne nahi kemake vItazaga bhagavAne kahelA jIvAdi padArtho aMtarAtmAmAM bhAvita karelA che. ethI e samaja che ke, vidhipUrvaka zarIrane tyAga karavAthI mRtyu vakhate paNa AmAmAM asamAdhi thatI nathI. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164] [kamI mRtyunI pIDA te aparaMpAra hoya che, kemake zarIrapradeza sAthe ekameka thaI gayela Atmapradezane chUTavuM che. evI ghera pIDA vakhate paNa je enI pUrve ethI ochI pIDAmAM ya samAdhi nahi te aMte thavAnI vAta ja zI ? vaLI vidhipUrvaka tyAga karavA jatA cAritra dharmanI anekAneka sAdhanAo sAthe kaThera tapa ane tyAganI ArAdhanA thavAmAM keTalAye karmone bhAMgIne bhukko thaI jAya. A kArya karyA vinA ema ja ekAeka ApaghAta karI devAmAM sAdhanA kAMI nahi. te vinA sAdhanAe karmone vidhvaMsa kayAMthI thaI zake ? tema sAdhanA karavA samartha A zarIra ekAeka gumAvI dIdhAthI pharI AvuM zarIra zuM maLe? - " jIvana zA mATe : mAnava jIvana hAtha para hoya enI A moTI kiMmata che, ke nirmaLa tapa-saMyama-zAstraraTaNamaitrIbhAva Adi dvArA kamazaH ucca uccatara guNasthAnakanI vRddhi thatI javAthI adhikAdhika karmane cUra karI zakAya che, ane tethI AtmAne atIta anaMtA kALamAM nahi sadhAyela vizuddhi ane unnati sadhAvI zakAya che, bhava-bhramaNane ethI ghaNuM ghaNuM TuMkAvI zakAya che. A badhuM jIvanane ekadama ja ApaghAtathI aMta lAvavAmAM kyAMthI sadhAya ? tyAre e paNa samajavAnuM che ke ApaghAta nahi sahI te paNa jIvanane AhAra, viSaya, parigraha-nidrAmAM sarAsara veDaphI nAkhavAthI paNa e kyAMthI sadhAvAnuM hatuM? emAM te vaLI A mahAdurlabha jIvana je khAsa vastu sAdhavA mATe che, te ja rahI jAya, ane pathajIvananAM khelamAM niSphala cAlyuM jAya. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12] [16pa vaLI jIvana zA mATe : sAthe A paNa samajI rAkhavAnuM che ke krodha-lebhAdi kaSA ane ahaM tvane jabaradasta saMhAra karavA mATe paNa A manuSyajIvana ja sarvotkRSTa jIvana che. emAM UMcI UMcI kSamA, nispRhatA vagere AtmaguNe siddha thaI zake che. te enuM e kAryo bhUlI, eka janAvaranI jema krodha-lobhAdinA dhamadhamATa karyo javAya, te A ucca jIvananI kevI bhAre viTaMbaNA? mATe ahIM paNa prasaMge kaSAyone vidhvaMsa, kaSAyone nigraha karavAnuM kAma paNa ati mahatvanuM ane ati Avazyaka samajI rAkhavAnuM; jethI e pramANe udyama thAya ane kaSAyanI vRtti maLI paDatI AkeTalAye prasaMgo kaSAya vinA ja pasAra karI devAya; AtmAne svabhAva gajabane pheraphAra thaI gaye dekhAya, e sAdhanA karatAM karatAM paNa kaSAyane bilakula zAMta karI devAnuM mukhya lakSya rakhAya,-AvA prayatnamAM rahevuM joIe. . rAjakumAre A badhuM khyAlamAM laIne evI sAdhanAnI utkaTa abhilASA ubhI karI. zAnA upara? brahmacArI rukmInA maryAdA bahAranI daSTinA eka pApa upara. jovAnI khUbI che ke bIjAnI nAnI dekhAtI bhUla upara pote jAte mahAvairAgya pAmI jAya che. - buddhizakti-vicAra-ciMtana-zaktine A kharekhara sadupayoga che, ke duniyAnAM game te prasaMga para potAnA AtmAnuM hita vadhe evI tattvadaSTinI ja vicAraNA karAya. - tyAre bhagavAna jinezvadevanuM uMcuM tatvajJAna ane ananya sAkSamArga maLyA pachI paNa je ene upayoga na karI levAya, enA Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArA tatvadaSTie ja jevA vicAravAnuM ane vastu ke prasaMgane mUlavavAnuM na karAya, te e A sarvottama zAsana-prAptinI keTalI badhI bekadara ane prApti eLe jatI gaNAya je vastunuM je mahattva che e vastu maLyA pachI e mahattvane anurUpa vartAva hoya to te enI kadara enuM mUlyAMkana karyuM lekhAya; paNa enA badale UMdhuM ja vartana hoya te te enI bekadara karI, enuM halakuM mUlya AMkyuM, enI avagaNanA karI kahevAya. zuM tame Icche che ke e ucca tattvajJAna-mokSamArganI ApaNA hAthe avagaNanA thAya ? ' rAjakumAre phamInA daSTidoSa para potAnA rUpane, pitAnA zarIrane, pitAnI jAtane ja nimittarUpa mAnI have ene saMsAranA sarva saMbaMdhathI mukta karI devAnuM dhAryuM, ne taya ane saMyama dvArA ugra kasI aMtima, anazana sudhI pahoMcADavA vicArI lIdhuM. kevI uttamatA ! je prasaMga para ajJAna jIve sAmAnA ja deSamAM aTavAI jaI cittasaMkalezamAM paDe che, e ja prasaMgane pAmI ANe pitAnI truTi para mana kendrita karyuM, ane cittane pavitra saMskRtimaya karI dIdhuM ! jIvana-utthAnane rAha lIdhe! bIjAnA deSa para pote bodha pAma e buddhinI vizeSatA che. rAvaNa-vAlInuM dRSTAnta : rAjA rAvaNa potAnI pAse ja caMdrahAsa khaga hovA para mustAka banI yuddhamAM, vAlI rAjAnI sAme ene mArI nAkhavA de, paraMtu vAlIe ene Akhe ne Akhe UMcakI lIdhuM ane bagalamAM bhIDAvI vidyAbaLa jabudvIpane reNu lagAvI. pachI lAvIne yuddhabhUmi para khaDe karI dIdho. have rAvaNanI zI majala Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praLu 12] 4 ch hatI ke mATuM UMcuM karI zake ? rAvaNane kahe che ke 'jo rAvaNu ! je ca'drahAsa khaDga mArI pAse nahi ane tArI ja pAse hAvAnA puNya upara te bharesA rAkhyuM, teNe ja tane ge dIdhA. tu zrAvaka thaIne Ama kema leAbhAye ? Ama kema bhUlA paDayA? paraMtu tane zuM doSa dauM ? A huM ja bhUlelA chuM ke huMya maLa ane AyuSyanA bharese besI rahyo chuM. jagatanA puNyanA zA bharAsA rakhAya ? tArU' ja puNya chuM, mArU paNu puNya evuM bhareAsApAtra nathI, mATe huM" enA bharese jIvana kharakhAda karavAne badale e puNya bhAgavavAnu cheADI cAritra la A rAjya nAnA bhAi sugrIva saMbhALaze ane te khuzIthI tArI AjJAmAM raheze, kemake e svataMtra salAmata rahe eTale enu puNya nathI;' zuM karyuM' vAlIe ? rAvaNane harAvavAnAM prasa*ga para abhimAnamAM caDhI ene tiraskAra karavAne badale, ane AjJAMkita gulAma anAvavAne badale, peAtAnI jAta para vicAravAnu` lIdhuM. rAvaNanA DhagArA puNya para potAnA puNyanuM mApa kADhayu, puNyanI ane enI paNa ThagArI prakRti oLakhI laI potAnA kabyanA patha nakkI karI lIdhA. kevA su Mdara viveka ! hA rAvaNanI, ane enA para bairAgya jhaLahaLI uThe vijayI vAlIne ! mULa aMdaranI STi khUlI javI joie che. jenI khUle e sAvadhAna banI jAya. rAjakumAranI dRSTi khUlI gaI che eTale rumInA dRSTidoSa upara peAtAnA zarIranI pApa-nimittatA najaramAM laI le che, ane have ene pASavAnuM baMdha karavA nirdhAra kare che. te! zuM rukmInA koI vAMka nathI te kumArane enA vicAra Ave Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [jUnI vizeSa mahattva jAtanA Dhekhe che. evA hAya tA peAtAnu zarIra 68 ] saMzmi karatAM nizrcitamAM mathA -- paranA vAMka te che, paNa uttama AtmA ApavA jevo vAMka paranA nahi, kintu pAtAnI eTale ja vAMka sahelAIthI sudhArI zakAya te paDelA peAtAnA hAvAnu jue che. bIjAne pApamAM nimitta bane che e mATI kSati che; ane te sudhAravI peAtAnA hAthanI saraLa vAta che e hakIkata che. khIjAnI kSati te ApaNe sudhArI zakIe ke na ya zakIe. te evI saTTehAtmaka ane kaSTa-sAdhya vastu para mananI mathAmaNa karavI enA karatAM niIta vastu para ja kAM puruSAtha kAme na lagADI devA ? ApaNI kSati ApaNe nizcita sudhArI zakIe chIe. e kartavya che, (1) khIjAnI bhUla karatAM jAtanI bhUlane vadhu mahaMttva Ape. jethI enu' have evuM pASaNa cAlu na rahe. mahattva evu" je na apAya, te| bhUlane TujI paNa pASavAnu kayAMthI aTake ? temaja jAtanAM arhatva paNa ze echA thAya? khIjAnI bhUlane vadhAre mahatva ApavAmAM teA jAta zANI lAge che, ne ahukAra TaTAra rahe che. eTale jAtamAM nathI sudhAro karatA, ne nathI haiye laghutA namratA AvatI. e teA jAtanI kSatine vadhAre mahatva apAya teA ja sudhArA ane namrabhAva Ave. e mahattva ja nathI ApatA tethI jAtanI kSatIe sudharatI nathI. (2) peAtAnI kSatine mahattva ApavA sAthe ene sudhArI levAmAM vamAna puruSAthaeN kAme lagADI devAne, paNa vAyado na joIe. zakya evA sAdhyamAM vilakha kANu kare ? Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12] [169 - basa, ItihAsa juo, vartamAna mahAna AtmAnA dAkhalA tapAse, te A ja dekhAze ke sauthI pahelAM potAnI sIdhI ke ADakatarI kSati-sUTI-bhUlacUkane vizeSa mahattvanI dRSTithI joI ane ene sudhArI levAmAM pitAnA hAthanI vAta joI emAM emaNe puruSArtha kAme lagADI dIdhe, tethI AtmA mahAna bace. 2 adhama kaTimAMthI mahAna banavAnuM paranI paMcAyata phUTavAthI nathI thaI zakatuM, paNa jAtanI truTine mahatva ApI,e para vizeSa lakSa daI, e sudhAravAmAM puruSArtha kAme lagADI devAthI thAya che. - jAtanA deSa para vadhAre ekasAI rAkhavI ane enA sudhArAmAM udyamI thaI javuM e banne ya vastu ApaNA lAbhanI ane ApaNA hAthaveMtanI che to zA mATe e gumAvIe? rAjakumAre e ja joyuM che tethI pitAnA hAtha-veMtanI vastune jhaTa upADI le che, paNa A phamI kevI? ene kema sudhArUM!' evI pArakI paMcAta phUTavA nathI jatA. alabat jAtanuM nakkI karI lIdhA pachI ene para vicAra Ave che khare, paraMtu te te bhAvadayApUrNa hRdaye, tAtvika svarUpa-darzananA gharane. juo enI bhavya vicAraNa rAjakumAranI bhavya vicAraNuM rAjakumArane manane ema thAya che ke "aho! dhikAra che A jagatanA jIvanI karuNa avyavasthitatAne ! indriya-samUhanI kevI asvAdhInatA! paralekanA anartho pratye kevA AMkha-miMcAmaNI are! kevI mAtra A eka jIvana para daSTi kendrita karI de che! hA!hA!hA! kevI enI kArya-akAryanI anabhijJatA ! kevI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7] [[caNI maryAdA-rahitatA ! kevI jANe hAMsIrUpatA lAge evI pravata mAnatA ! kevInila jajatA ! hA ! hA ! hA ! AvA tatkAla pApa-pradAna kare ]; evA A dezamAM have huM eka kSaNa paNa rahI zake nahi." avyavasthitatAnA dAkhalAH-- ' eka rukmInA dAkhalA parathI rAjakumAra samasta jIvarAzinu'svarUpa darzana kare che ke kevI enI avyavasthitatA ! hamaNAM kaMIka dhAraNA-vicAraNA karI hoya, ne ghaDI pachI enAMthI ulTI A kare! rumInI pahelAMnI brahmacaryanI lAgaNI khATI-tI nahi, paNa hamaNAM pAchI e ethI viruddha kAmarAnI lAgaNImAM ja sIdhI UtarI paDe che, e enI avyavasthitatA che, ThekANu nathI. jagatamAM ya tyAre zuM dekhAya che ? A ja ke hamaNAM eka cIja para rAga karyAM hAya ne kSaNavAra pachI enA para napharata kare !' gharAka kahe ' tame te luccAI kare che. eTale vepArI gusse thAya che, paNa tarata pAchA pelA kahe che, ' ThIka, lyA tyAre pAMca. tAkAkADhI Ape' eTale vepArI gussA bhUlIne prema karavA lAge che. lADu eka khAvAmAM harSanA UbharA, paNa bIjAnA Agraha thatAM. enA ja para aruci ! dIkarA uddhRtAi dekhADe tyAM manane kheda, pazu. kamAi lAvelA paisAnA DhagaleA kare eTale khuzI khuzI ! gharethI hAMzabhera devadazane nIkaLyA, paNa rastAmAM svAMnA raMga dekhAye eTale dazana mulatavI rAkhI paDayA svArthanA kAme. hAthamAM mALA laI hajI hamaNAM te mana lagAvyu. parameSThi smaraNumAM, paNa eka e miniTamAM ja pAchu manane laI gayA. zarIra ke saMsAranI vicAraNAmAM ! hamaNAM tA kahyu koI ne, kaho zu kAma che? paNa. pelA jyAM kahe che ke zeka tamArI meTara jasa joIe eTale 4; - Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikAraNe 12 ] [ vALI have kahe che ke "e banavuM muzkela che kemake mAre agatyanA kAme javuM che....paMkcara paDayuM che,.DrAIvara nathI..." ! A badhuM zuM che? vANuM, vicAra ane vartAvanuM koI phakasa ThekANuM nathI, vyavasthitatA nathI. jo vibhinna bhAvamAM kUdAkUda kare che.. IndriyanI bAliza gulAmI rAjakumAra bIjuM e jue che ke je pitAnA Indriya gaNane ke chUTTo dora ApI enI pAchaLa pote ghasaDAya che?* pite ene pitAne vaza rAkhavAnI vAta nahi. pitAnA hitamAM. ja Utare ahitamAM na jAya, e rIte ja indriyane pravartAvavAnI. Teka nahi, kintu pite ene AdhIna! e khADAmAM paTake to pote . paTakAvA taiyAra ! lekamAM bhU lAge, palakanAM duHkhada pariNAma UbhA thAya evI IndriyanI viSaya-pravRttimAM e AMkha mIMcIne ghasaDAvAnuM hoMze hoMze kare che! kevI kevI kAramI gulAmI! bhAna nathI ke Idriyane te e viSayamAM ravachaMda nAca jotajotAmAM patI jaze, paraMtu AtmAne pitAne enA dIrdhakALagAmI kuda-kusaMrakAra- karmabaMdha sAthe UbhA ja rahevAnuM che. A kazA bhAna vinA, janme. te mare tyAM sudhI indriyagulAmInuM ja jIvana jIvye jAya che! kayAreka vrata-niyamathI enA para aMkuza mUkyA hoya te ya. pAcho prasaMga AvatAM ene kUdA kUde che ! rukamI ema ja - bhUlI paDI che ne? paraloka pratye AMkha baMdha- rAjakumAranA dilane AghAta che ke A jagatanA jIvanI. paralokanAM bhayaMkara nukazAne pratye kevI beparavAI ! ne mAtra a. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172] leka para ja eka daSTi? basa kema jANe ahIMthI parakamAM javA jevI kaI vastu ja nathI! zuM "A bhava mIDA, paraloka ke dIThA nA ja khela? jagatamAM najare dekhAya che ke bhinna bhinna caninAM jIva kevI kevI yAtanAo veThe che! zuM A emanA para - ekAeka ja TapakI paDI? emAM keIne eka, te bIjAne vaLI -bIjI ja jAtanI yAtanA! koIne ochI, te bIjAne jAlima bhAre! AnI pAchaLa zuM e jIvanI keI bhUla ja nahotI ? gunA vinA bhUla vinAja daMDa? kAraNa vinA kArya bane nahi, sajA hoya -nahi. je A janamamAM bhUla nathI dekhAtI te mAnavuM ja paDe ke pUrva bhave bhUla karelI. bhUla te jarUra thayelI. moTo kare -janmIne nIrogI tagaDe thato gaye hate; have nAne jamyA -pachI kema tarata ja regamAM rIbAya che? ahIM te kazuM evuM -khAI-pI nAkhavAnI bhUla karI nathI; nigI mAtAnuM dUdha mAtra -pIe che, chatAM regISTha kema ? paralakanI pUrvabhavanI bhUla jInI hiMsA, jinanI AzAtanA, gurunI avagaNanA, jUTha - anIti-rI ke ubhaTa-viSayAMdhatA vageremAMnA keI pApanI - duSTa vicAraNa-vANI-vartAvanI bhUla,-e vinA ahIM vyAdhi akasmAt jevI azAtA zAnI jogavavI paDe ? - ephakhI nyAya-nItithI paise kamAyA chatAM kayAreka e paisA- mAMthI cerI kema thaI jAya che ? ekAeka beTa kema Ave? - jogavavAnA avasare mAMdA paDI javAya, paradeza javuM paDe, sarakArI kAyadA naDe, evuM kema bane che? pUrva bhavanAM pApanA udaya vinA keNa javAbadAra che? Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12 ] [173 haiyuM khelIne javuM hoya te paraloka-darzana te ThAmaThAma thAya evuM che. chatAM e jevuM nathI ane je kAraNee vartamAna duHkhanA poTalAM UbhA thayAM che, e ja kAraNe pAchA sebe javAM che! ene te artha eka ja ke paralekanA pratyAghAta mATe kaI ciMtA ja nathI rAkhavI. paralokanI ciMtA kema bhUlAya che? A jIvananI ja sukha-sagavaDa para eka mAtra dRSTi che mATe, ahIM anIti- apramANikatA karI, te bhaviSyamAM eka be bhava nahi paNa bhavenI paraMparA kevI anItimaya ane e karmanAM kevA dAruNa duHkhavipAkamaya banI jaze e jevuM nathI. jevuM che mAtra A jIvanamAM paisAthI kevI sukha-sAhyabI raMgarAga ane lokasabhAna maLe. eTaluM ja ! rAtribhUjana kema? pazupaNe te viveka nahote, tethI dahADe ne rAte cagara hatuM, paraMtu manuSyapaNuM maLavA chatAM ya e ja karuNa hAlata ? te ya jaina dharma maLyA pachI ? kema ema? A ja kAraNa ke paralokamAM A rAtribhejanapApanA phaLamAM ghuvaDa bilADI girelI jevA duSTa avatAra maLavAnI koI ciMtA nathI, bhaya nathI, paravA nathI? kadAca vizvAsa paNa nathI, te mAtra "ahIM bajAra sArA paisA Ape che ne ? rAtre khAvAnI majhA Ave che ne? cAra rAtrijImAM zAbAzI maLe che ne ? basa, A ja jIvananI lahera sagavaDa. jevI che. bhagavAna zrAvaka mATe zuM kartavya kahI gayA che ? e kartavyanA bhaMganA kevA khataranAka pariNAma batAvI gayA che ? e kazuM jovAnuM nahi? keTalI durdazA !! kamI kema parapuruSa Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ] [ mI pUra kAmarAgathI dRSTi nAkhI rahI che ? paraleAkanA vicAra bhUlI mAtra A jIvanamAM maLatA cakSunA AnaMdanA ja ekamAtra svAda levA lapaTa banI che. rAjakumAranA manane thAya che ke jagatanA jIvAnI A kevI mUDha dazA che ke kAryAMkA nA vicAra'nathI ? kAM te bicArAne gatAgama ja nathI ke zuM karavA jevuM nahi, athavA gama paDI che te viSayasukhanI sagavaDa dekhAtAM ene yAda karavuM nathI, paradezI -rAjakumAra rukmInI A sthiti joI le che ke e viduSI hAvA chatAM atyAre kAryAMkAnA vicAra bhUlI rahI che, ethI ja akAya mAM pravatI rahI che.' samajanArI kSmI hamaNAM u--ema tA bhUlI na paNa hoya ema bane. ceAkkasa na kahevAya. samajadAra mANasa kayAreka akAya karavA prerAya che tyAre sabhava che enA manane thatuMya hAya ke A khATu thaI rahyuM che. e dRSTie akAya tarIkenA vicAra vistRta nathI. kintu ahIM rAganI prabaLatA akAyamAM tANe che. eTale bhUlavAnuM kahevAya che te e hisAbe ke kAryAMkAnA vivekane mahattva e ane indriyaviSayAsvAdane mahattva vadhAre apAya tyAre bhUlA paDavAnu kahevAya. pra-zuM atyAra sudhI kAryAkA eTalAmAM bhUlI jAya? kAryAMkA nA vicAra eTale :-- mATe 'kAya -akA, sAra-asAra, hita--ahita vagerenA vicAra rAkhavAnA aA ke enA vivekane mahattva vadhu ApavAnuM, akA--asAra-ahitanA tyAgane mahattva vadhu ApavuM, paNa nahi ke enA sevanamAM thatA kSaNika Anandane, manane Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12 ] nirdhAra joIe ke akArya sevana, asAragrahaNa ane ahita pravartanamAM tAtkAlika game te lAbha ke harakha dekhAte heya chatAM e mAre na joIe, na joIe, te naja joIe. evA lAbha-harakhanI huM keDInI kiMmata gaNuM chuM. ulaTuM emAM te jIvanI anAdiraDha rojhArI viSaya-parigrahanI khaNuja laSTapuSTa thAya che, ne unnati dUra haDaselAya che. "zA sArU e artha-kAmanI khaNa je teDavAnA A eka mAtra zreSTha bhavamAM ene have macaka ja ApavI joIe? e teDavAnuM ja kema na karuM ? zA mATe mAre artha-kAmanA tuccha AnaMdane mahatva ApI Atmasa haNa nAkhavuM joIe? *" "zuM kAma samajadAremAM aMkAye-asAra-ahita AdarI adhamAdhame kaTimAM mUkAvuM? je bicArA ena vivekane samajatA nathI ne e Adare che e adhama che, tyAre huM samajavA chatAM AdarUM e adhamAdhama chuM. bharata cakravartIe A ja vicAryuM haMtuM ke viSane bhavata-saMsAravRkSanuM bIja nahi samajanArA adhama che, tyAre huM samajavA chatAM e viSane pakaDI beThele adhamAdhama chuM. AtmAnI pAyarI vadhAravAnA A suMdara bhavamAM halakI pAyarIe UtAravAnI mUrkhAI zA mATe? mATe mAre evA tuccha AnaMda na joI e kUcA jevA manaHsaMteSa joIe nahi. huM te akArya-asAra-ahitanA tyAgane ja vaLagI rahIza. ethI prabhue A viveka ApavAnA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * kAra a ne mAnasika karelA upakAra pratye kRtajJa kadaradAna banyA rahevAze, anAdinI aNaja vadhu ghasAre paDaze, jIvanane eka kharo sAra hAthamAM Avaze." AvA prakAranI vicArasaraNI sAthe mAnasika pakko nirdhAra karI AtmAne enAthI bhAvita karI rAkhyuM hoya, pAche enI vAra vAra bhAvanA karI karI AtmAne enAthI vizeSa bhAvita karI rAkhe hAyate avasara AvatAM e akArya AdinA tyAgane ja pakaDI rAkhI enA sevananA tuccha AnaMda jatA karAya, A je tyAgane mahattva ApavuM ene kAryakAryane "vicAra rAkhe gaNAya; ne. bhegane mahatva ApavuM e vicAra "bhUlavAnuM gaNAya. A cha para bhAvadayA - rumI bhUlI che, parapuruSa para rAga-daSTi nAkhI cakSunA. tuccha AnaMdane mahatva ApI rahI che. enA para rAjakumAra jagatanuM, jagatanA jIvonuM A svarUpadarzana kare che ke "e bicArA kArya-akAryanA vicArane samajatA nathI." enA A vicAramAM cha para bhAvadayA che. . enA manane ema thAya che ke "are! jIvenI kevI nirmacaMda pravRtti! keTalI ati duHkhada durdazA ke hAMsI karavA jevI emanI pravRtti! e vinA lajajA vinAnI bezarama ceSTA hoya? nahitara A rumI bharI sabhAmAM pitAnI eka sArA strI-rAjA. tarIkenI maryAdA cUke? lajajA bhUle ?" are ! paNa mAre have, hA ! hA! hA !, ahIM eka kSaNa vAra paNa rahevuM ucita nathI. kemake eka te A bicArI vadhu pApa-vicAramAM sapaDAya, ane bIjuM ethI ya vizeSa, mArA mATe pApanuM zIdhra Agamana atyanta dunivAra banI jAya." Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNa 12] - sArA rahevA narAM nimitta cheDe - - rAjakumAra ThIka ja vicArI rahyo chesAsa rahevA IcchanAre zIdhra pApAgamana jyAM aTakAvavuM muzkela hoya evA sthAnamAM kSaNavAra paNa UbhuM na rahevuM joIe. AtmAne anAdi kALathI bagaDavAnuM te sahaja jevuM che, sudharavAnuM muzkela che. eTale narasAM nimitta maLe eTalI ja vAra ! bagaDavAne svAbhAvika rAha pakaDatAM vAra nahi sArA banavuM sArA rahevuM e avAbhAvika jevuM che, mana para pAke aMkuza rAkhIne muzkelIe e ane che. narasAM nimitta dUra rAkhIne e bane che. mATe joIe chIe zuM thAya che. evA khoTA bharese rahI narasAM nimittavALAM sthAnamAM UbhA rahevAya nahi. corAzI vIsImAM sthUlabhadrajI te eka ke je premALa vezyAnI sAme aDIkhama nirvikAra besI zake. bAkI te emanA gurue paNa e akhataro na karyo, ke bIjA keIneya na karAvyuM. 84 covIsInA kALamAM munie keTalI saMkhyAmAM? kareDo-abajo-parArthe ja nahi paNa asaMkhya! emAM eka mAtra sthUlabhadrajI apavAda ! e zuM sUcave che? e ja ke moTA maharSieAe paNa halakAM nimittamAM UbhA nahi rahevAnuM. mATe te emane paNa mukAma karavAnI vasti-sthAna-makAna strI ane pazu napuMsakathI rahita hovI joIe che. AjanA upAzcAM saMyamabAdhakA AjanA keTalAka upAzraye A bhayaMkara khAmIvALA hoya che. vANiyAnnAIne zAstrane vicAra nathI, munionA saMyamane vicAra nathI ke e saMyama kema pALoI emane vicAra che mAtra Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlIzAna bilaMkI, rasatA paramekhanA makAnate. eTale pachI upAzraya eNvA baMdhAve che ke jemAM paheluM te sAdhune deSita vasati vaLI bhapakAdAra kuriMga (pharasI) bArI-bAraNAM, jharukha-aTArI sevatAM munine rAga thavAno saMbhava rahe. pachI gAmaDAnA sAdAM makAna eTalA game nahi. vaLI zrAvake bhale ajAye paNa upAzrayamAM sthAna keTalIkavAra evuM pakaDe che ke bArI bahAra najara jatAM sAme ja, bhaluM hoya te, sAdhvInA upAzrayamAM dRSTi paDe, agara gRhasthanA makAnamAM dRSTi paDe athavA bAjumAM ja evI rIte ghara hoya ke jyAMthI strIonA avAja AvatA hoya, bapora jevA akALe puruSarahita ekalI strIne vAsa banatA heya. A badhuM muninA saMyamane bAdhaka che. AjanA upAzrayamAM jIvarakSAnuM zuM ? - A te brahmacaryanI daSTie vAta thaI. bAkI ya jIvarakSAnI apekSAe paNa zuM che? upAzraya bhavya hAya, paNa mAtra paraThavavAnI nirdoSa jagAnA ja vAMdhA! kadAca nAnakaDI jagA rAkhI hoya te eka vAra paraThavelA upara pharI paraThavavAnuM thAya; eTale pUrvanuM na sukAvAthI emAM je asaMkhya saMmUchima manuSya utpanna thaI gayA hoya tene kaccaraghANa! ", A jIvarakSArthe yojAyelI paraThavavAnI samitimAM ja karo bhaMga! kare jIvahiMsA !" AnuM bhAna nahi eTale dukAne kADhI bhADA upajAvavAnuM AvaDe, paNa dharmanA pAyAbhUta jIvarakSArthe paraThavavAnI ekaLI jagA rAkhatAM na AvaDe! tyAre kahevAnuM mana thAya ke jarA sthAnakavAsInA sthAnaka jaI A vizALa jagA khullI rAkhI kevI jIvarakSA sarzive chejuo Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 12] [ 179 amAro dharma UMcArane garva laI pharavA pAchaLa koI mAthe bhAra? jyAM sAdhune vicAra nahi, tyAM pachI piSadhavALAne vicAra hoya ja zAne? 1 TI nimittathI karma jAge - astu. vAta A cAle che ke narasAM nimittavALAM sthAnamAM paNa UbhA na rahevuM. nahitara tevA tevA dravya-kSetra-kALa bhAvanuM nimitta pAmI udayamAM AvanArAM karma jANe kiyAM karIne beThAM hoya che. nimitta maLyuM ke jhaTa udayamAM AvyuM samaje vadhAre paDatuM khAI nAkho, yA bhUlamAM maracAMne phAkaDe memAM nAkhe ke azAtA vedanIya karma jAgyuM ! sinemA, vilAsI nevele, ubhaTa vezavALI strInAM citra vagere evAM nimitta che ke e seve ke vikarALa mahanIya karma udaya pAmyuM samaje. ema vijAtIyanuM aMge pAMga nirakhe ke meha jAgatAM vAra nahi. - rAjakumAra eja vicAre che ke "hA!hA! hA! kevI dhiThTha AcAravALI adhama A aSTakarma-rAzi! kevA dhik zatru! ke jethI A bicArI rAjakuLamAM janmelI bAlikAne duSTa pApazarIranAM rUpanAM darzanathI AMkhamAM rAgAbhilASa phurI Avya! mATe have te A viSaye A deza cheDIne pachI cAritra ja laI lauM, ane vidhisara tapadvArA A pApa zarIrathI chUTuM." * ' basa, rAjakumArane tarata tyAMthI nIkaLI javuM che eTale sabhAnI rajA mAge che. rajA paNa mAgavAnI zuM, ucita saMbodhana karI nIkaLI dhu che. rajAnI rAha nathI jevI; kemake akaLAI UThe che: AtmAnA pariNAma bagADe tevA saMgathI bhaDakI gayo che. emAMya Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asthiya te e che ke have te A ja zuM, A ghara sAru paNa nathI jete rAjakumAra ruphamInA deSa upara have kSaNavAra e dezamAM zahevA cAhato nathI. tarata ja nIkaLI javuM che, eTale jatAM pahelAM sabhAnI vacamAM kahe che, ke "zalyarahita banI mana-vacanakAyAe zuddhapaNe A samagra rAjasabhAne mArI kSamA-kSamApanA hai." basa, ATaluM kahI tyAMthI tarata cAlI jAya che. vivekI ane gaMbhIra che. rAjyasabhAmAMthI ekAeka vacamAM UThI cAlyA javuM ucita nathI, chatAM sagavazAt javuM paDe che, te kSamA mAgI levI joIe e viveka che. gaMbhIratA evI che ke ruphamInA kAraNe javAnuM thAya che paraMtu e kAMI bahAra prakAzavAnuM nathI, manamAM ja samajI rAkhavAnuM che. e gaMbhI, ratA che. | ucca pAyarIe caDavuM hoya te AvA viveka gAMbhiryAdi prAthamika guNe khAsa Avazyaka che. AtmAnI unnatimAM ema kUdake mArIne arthAt prAthamika guNenI paravA karyA vinA caDI zakAtuM nathI. dharma-kriyA judI cIja, ane Atma-pariNatinuM ghaDatara e judI cIja che. je ApaNe ema samajI mUkIe ke jaina dharmanI ane vItarAga arihaMta paramAtmAnI zraddhA karI lIdhI amuka amuka vrata laI lIdhA eTale UMce caDI gayA, pachI bhale pAyAnA guNa viveka, kRtajJatA, akSudratA, bairAgya, dayA vagere sAthe hoya te A samaja beTI che, kemake te - bAla nAnI pAchaLa Avatara kerAnuM AhavAna Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ . pariNamana UbhuM thavuM ja joIe. aMtaranA bhAva vinAnI kiyA dravyakriyA che. enuM kAMI mUlya nathI. - AtmAno udaya aMtaranA bhAva upara avalaMbe che. bhAva jema jema cakkhA thatA Ave, tema tema AtmAnuM guNasthAnaka vadhe che, ekalI bAhya kriyAmAtrathI e vadhe nahi. alabatu ethI kAMI bAhya kriyA nakAmI nathI karatI. kemake aMdaranA bhAva jagAvavAmAM ane jAgelA bhAva vadhAravAmAM e ghaNI upayogI che. duniyAmAM dekhAya che ke, ( bAhya kriyAnI aMtaranA bhAva upara asara paDe che. chokarAne ramADIne ke sAruM sAruM khavarAvIne mA rAjI thAya che. e kriyAmAM aMtarane premabhAva vadhavAnuM lakSaNa che. ema manamAM Si Avyo paraMtu bahAra kAMI AvezanuM bolyA nahi, te kadAca Sa eTale ja Ubho rahe che. paNa je bahAra jema tema belavA lAgyA te ethI aMtarano TheSabhAva vadhatuM jAya che A dekhAya che. e sUcave che ke bahAranI kriyAnI aMtaranA bhAva upara asara paDe che, ane zubha bhAva lAvavA te che ja, mATe bAhya zubha kriyAo, AcAre, ane tyAga-saMyamanA AcaraNa atyaMta Avazyaka che. bAkI e pAchuM eTaluM ja sAcuM che ke, bAhya sAdhanA karatI vakhate aMtaranA bhAvanI vizuddhi thavA para khAsa lakSa rAkhavuM jarUrI che. te ja AtmAnI pragati thatI Ave. nahitara varSonA varSo kriyAo karAtI jAya, chatAM "miMyA TherakA Thera" jevuM thAya. aMtaranA bhAvanI vizuddhimAM prAthamika guNene khapa karavAnuM khAsa Ave. mATe ja cAgya AtmAomAM prAthamika guNene khapa khAsa dekhAya Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' * ** , ** : '; , 182] che. yogyatAnuM mApa paNa enA parathI nIkaLe che. ApaNAmAM kSudratA, svAtha dhatA, nibhIka viSayalaMpaTatA, kRtajJatA vagere hAya te cetI javuM paDe. jhaTa jAtane dhamI mAnI levAya nahi. A deze kADhavA mATe khAsa prayatna kare paDe pahela vaheluM mana kabUlanA thAya te ya mana mArIne A doSane dAbavA cIvaTa cekasAI zakhI aMtaramAM jhajhumavAnuM, deSanA nimittathI AvuM rahevAnuM. : bIjAnI bhUla para vairAgya - : - rAjakumAra egya che, gaMbhIra che, vivekI che, jinazAsana pratye kRtajJabhAvavALe che, tethI bIjAne doSane peTamAM samAve che, ane zAsana pratye pAkI vaphAdArI rAkhI asat nimittamAMthI khasI javAnuM kare che. are! pite bIjAne pApamAM nimitta na bane e mATe mAtra tyAMthI khasI javAnuM ja nahi, kintu saMsAranA sarvasaMgathI chUTavAnuM dhArI le che. rumInI dayA khAtAM vicAra Ave che ke "ANe bicArIe A mArAM duSTa pApI zarIranAM rUpanA viSaya darzanathI evA kama udIya ke enI AMkhomAM rAgAbhilASa phurI Avyo. te have huM A rUpAdi viSaye ja sarvathA tyajI daI cAritra laI lauM.' * * * * * Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. rAjakumAra saMnyAsI vezeH arihaMtanI citya zakti para tenI bhagavAna kahe che, he gautama ! te ke uttama rAjakumAre A vicAra karI sabhA vacce kahe che ke A maDapamAM rahelA samasta rAjakuLa ane nagaranA leAkeAne trividha trividhe ( rAga-dveSa-mehathI karavA-karAvavA-anumeAdanA rUpe )mana-vacana-kAyAnI azuddhi TI trikaraNazuddhie ni:zalyapaNe me khamyA, sahI lIdhA,' ATalu kahIne tyAMthI nIkaLI jaI peAtAnA AvAse Ave che. AvIne have te sasAratyAganI ja tamannA che, eTale mAla-milaktanI kAMI paDI nathI. bhAtu laI le che, paherelA vastre nIkaLI javu che, te paNa ThaThArAma'dha vastro naddhi. paNa ekanA be khaMDa karIne eja paherI-eDhI laI ne eka sanyAsI jevA veze nIkaLI javAnI vAta che: jamaNA hAthamAM eka sajjana puruSanA hRdaya jevI saraLa netaranI soTIneA TUkaDA pakaDI le che. arihaMtanI aciMtya zakita para vizvAsa rAjakumArane zubha kArya mATe cAlavu che tethI ma'gaLa karavu joI e; eTale tribhuvanaikaguru jagatthaSTha dharmatIrthaMkara ari Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184] haMta bhagavAnanI stuti-vaMdanA kare che. koI paNa kArya mATe pitAnI game teTalI zakti-sAmarthya heya, sAthe bhalene kAraNa sAmagrI paNa haya, kintu kArya ADe je pitAnA aMtarAya karma naDatA hoya te zakita-sAmagrI zuM karI zake? mATe vidana teDavAM keIe, ane arihaMta bhagavAnanA stavana-namaskArAdithI e tUTI zake che. mATe e maMgaLa che. viddhanAzaka che, ane enI prAraMbha jarUra che. . ApaNe Ane keTale upayoga rAkhIe chIe e vicAravA jevuM che. kahe che "bhUlI javAya che." . : ahaMduvaMdanA kema bhAI! bhUlI javAya? ema kahe. . (1) pitAnI zaktine mada che ke ApaNI zaktithI kArya kema siddha na thAya!" tema ja mA (2) cetanane nahi paNa jaDa sAmagrIne ja aMdhavizvAsa che ke enAthI ja kAryasiddhi thaI jAya. vaLI . (3) mAtra atIndriya tatva aMtarAya kama upara daSTi nathI, ke ene kSaNazama te prathama naMbare jarUrI che. tema | (4) kadAca ema paNa UMDe UMDe lAgatuM haze ke vaLI arihaMtanI stuti-smRtithI ema te zI rIte aMtarAya tUTatA haze ? sava aMtarAya kSaya karavAnuM AlaMbana - AtmAnI AMtara-jAca kare ke AmAMnuM kAMI naDe che ke kema ? jo e na hoya te pachI sarve kAmamAM prAraMbhe bhagavAnane kema bhUlAya ? ATalI zraddhA hoya ke aMtarAya kama evAM baLavAna che ke badhI zakti-sAmagrIne aMte niSphaLa karAve, ane e aMtarAyane teDavAnI jabaradasta tAkAta jemaNe samasta aMtarAya Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . nAza karI sarva kSAyika bhAvanI labdhio pragaTa karI che, evA arihaMta paramAtmAmAM che, te arihaMta te vAre ne vAre yAda Ave - arihaMta ahI bhUlavAnuM? - . jIvanI pAmaratA keTalI badhI ke kAryamAtramAM naDatA aMta-rAya karmane teDI nAkhanAra arihaMta prabhune ja bhUle! teya A zAmastA ahI mAnavabhavamAM? te paNa arihaMta deva maLyA che tyAre? jagata upara daSTi te nAkho ke manuSya-avatAra maLavA chatAM ya kroDe aje jIne arihaMta paramAtmAnI prApti kyAM che? e ya mAtra pitAnI zakita-sAmagrI para jhajhume ne tame paNa evuM ja kare? are! emAMya Aje evA manuSya che ke ari-haMtanA svarUpane je eka aMza aciMtya zakti teTalA ja aMzarUpe paramAtmAne kalapI emanA para athAga vizvAsa mUke che, ane emanuM zaraNu pakaDI mAnavajJakitanI bahAranI kAryasiddhi kare che. Aja vilAyata amerikAmAMnA evA dAkhalA jANakA maLe che. - amerikananI prArthanAno prabhAva - : - amerikAmAM eka meTaranA kArakhAnAvALAne page bhAre taka dalIpha UbhI thaI. zakita-saMpanna hato. eTale DAkaTarI IlAja karavAmAM bAkI na rAkhI. paNa paramAtmazaktithI ja tUTe evAM karma naDatA hoya tyAM hajAro zuM lAkha rUpiyA kharcI nAkhe, ne duniyAnA nAmAMkita DAkaTerethI IlAja le, paNa tethI zuM vaLe? pele moTo lAkho ke kroDa Dolara zrImaMta, ene ca laMgaDAtA page cAlavuM paDe emAM takalIpha ane zarama naDe che paNa zuM thAya? keivI durdazA? Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 3. mAnavanI kevI pAmaratAM kyAM laDavA jAya? I. keraTamAM kenI sAme kesa mAMDI nukazAnI bharapAI karAvI zake ? te eTaluM te nakkI thayuM ne ke pratyakSa dekhAtI jaDa sAmagrIsaMpatti chatAM kaI evI caDhiyAtI adazya cIja, jene kudarata. kahe, kismata kahe, bhavitavyatA kahe, paNa evuM kAMka che ke je prasaMge Aje rUpiyAnI saMpatti paNa: nAkAmiyAba banAvI de che? ema hajAre mAnavene naM maLI hoya evI buddhi-vikatA zarIra-zakitane paNa asamartha banAvI de uMdaraDA jeve ghamaMDana ' hace A tagamagatuM nathI eTale jarAka, zrImaMtAI AvI, buddhi maLI, vidvAna baMnyA tyAM era kUdI rahyA che, chAtI phUle che, paga dhamadhama cAle che, nAkamAM havAmAtI nathI te nasakAM phUlI jAya che, avAjamAM mijAsa hoya che - kevI kaMgAliyatatA: zatanA pharavA nIkaLelA uMdarane ceDAM anAjanA dANA maLe ne. enA para mastAna banI magarUbIthI pAchalA page UbhuM thaya thana. thana nAce, paNa pAchaLa bilADe, tAkIne rahyo hoya tyAre e uMdaraDAnI kevI pAmara dazA ApaNane lAge? te ahIM kALa, kudarata ane karmarUpI. bilADAthI takAyelI ApaNI abhimAnI jAta mATe kema evuM nathI lAgatuM? khera! - pelA moTara kaMpanInA mAlikane bahu bahu upAye karavA chatAM page sArUM thatuM nathI. evAmAM eka vAra eka bhale mANasa ene bheTI gayo ane vAta para vAta nIkaLatAM eNe kahyuM ke bIjA phAMphA zA sArU mAro?' Izvarane prArthanA kare, paNa sArA thaI jaze." Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 13] - - - - - - - - - - [17 * A hase che, "huM huM huM zI vAta kare Izvarane prArthanAthI A paga sAre thAya ? huM te IzvaramAM ja mAnato nathI. ' tyAre pelo bhale mANasa zAMtithI kahe che, "nahi mAnatA hi, paNa Izvara che e hakIkta che, ane enI prArthanAthI Aje paNa hajArenAM vAMchita phaLyA che. e ya hakIkata che." I : "are paNa meDhethI prArthanA belI jaIe ethI zarIranuM aMgaze sAjuM thaI jAya che * mAtra maDhethI belavAnI A vAta nathI. hRdayathI Izvarane. kharekhara zaraNe jaI prArthanA karavAnI che. enI aciMtya tAkAta che, kemake IzvaranI aciMtya zakti che. e enI gebI rIte zarIranA aMga paraja zuM, ki tuM hajAro mAIla dUranI cIja para paNuM. camatkArika asara kare che. mATe huM tamane kahuM chuM ke tame bIjA upAyo : teM laI lIdhA ne? have hArIne te beThA to che ja, te basa. have A upAya karo juo e ze camatkAra kare che. te ? Ane manamAM lAgyuM ke hajAne anubhava kahe che tyAre jarUra kAMka IzvarIya tattva jevuM haze kharUM. te lAvane huM paNuM, praga karUM. Ame ya DAkaTaroe hAtha te khaMkherI ja nAkhyA che. pachI A karavAmAM zuM jAya pelAne kahyuM, "sArUM tyAre karIza." , vicitra prArthanA - karyo prayoga eNe, zraddhAthI karyo, paNa jue e prArthanAmAM kevI vicitra rajuAta kare che. dilathI prArthanA karatAM e kahe che - e prabhu! huM tAre zaraNe chuM; tAre mAro paga sAje. karI ja deve joI e. kemake jyAre huM mArA kArakhAnAmAM mATe banAvI gharAkane ApuM chuM, ne te laI janAra gharAkane jo emAM kei. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * kAkA kAkI aMga che A maramanuSya hatI te have e saMgamAM khAmI Ave ane mArI pAse laI Ave che te aMge huM sAjuM karI dauM chuM; te pachI A mArA manuSya deha tArI phekaTarImAM banyo che, te have enA kaI aMzamAM khasI Ave to te tAre ThIka karI ja devI joIe, basa tuM karI deze ja evI mane ATaluM zraddhA che." . * enI rejanA cakkasa karelA samaye dilathI karAtI prArthanAthI paga sudharate gaye. enA manane camatkAra to lAge ja paNa ethI vizeSa, IzvarIya zakita para zraddhA aLa vadhatuM cAlyuM. ziDA vakhatamAM paga sAjo thaI gaye, ane Izvarane e pAke premI banI gayo. AvA keTalAya dAkhalA bane che. pararI loke paramAtmAnAM anaMta jJAna-darzanAdi svarUpa bhale nathI jANatA, paraMtu eka aciMtya zakita-yukatatA guNa carazraddhA mUkI prArthanA kare che, zaraNa svIkAre che, AbhAra mAne che, vagere kare che, te paNa kaSTa dUra thAya che. alabata, ahIM eTaluM dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke aciMtya zakitavALA paramAtmA kAMI jaMgatanuM sarjana karavA nathI besatA, jagakartA nathI, eTale hiMduonI jema paradezavALA paNa "badhuM Izvare banAvyuM che, ApaNe deha paNa Izvare banAvyo che, evuM je mAne che. e vAstavika yukita yukata nathI, chatAM bIjuM badhuM mUkI bhagavAnanI aciMtya zakita-aciMtya prabhAvane je vizvAsa thare che, e vizvAsa ane enI pAchaLa emane zaraNa svIkAra karyasiddhimAM anukULa banI jAya che. ApaNe muddo ATale ja che je paramAtmAnA aciMtya prabhAva para ananya vizvAsa ane ene zarANusvIkAra zuM kAma kare che! prIta thaze Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 13] [ k&s na pratA zu ApaNe vItarAga kRtakRtya arihaMtanA Ave prabhAva mAnIe chIe ya OMnhA, paNa A rIte, ke bhagavAna sana yAne kA nirmANunI kazI khaTapaTamAM UtatA nathI, emane sarjananI koI kriyA karavAnI hAtI nathI, icchA sarakhIya nahi. tema e kAMI ApavA karavAnI kriyA ya nathI karatA, kintu je kAMI jIvanuM zubhanirmANa thAya che, emAM emanAM ja smaraNa, pUjana yA emanI ja AjJAnAM pAlananA pradhAna prabhAva che, enA prabhAva eTale ke e maraNa-pUjana-AjJA dvArA mukhyapaNe emanA ja prabhAva che. smaraNa-pUjana-AjJA-pAlana bIjAnAM kara teA tevu phaLa na maLe, ane arihaMtanA kare teA maLe; e ja sUcave che ke ahiM tanA ja evA koi viziSTa prabhAva che ke emanAM ja smaraNu--pUjanAdi dvArA viziSTa phaLa maLe. khasa, A rIte arihatanA aciMtya upakAra mAnavAnA che. AtmAne uttarAttara caDhiyAtA zubha bhAva jAge emAM paNa at prabhAva ja mukhyapaNe kAraNabhUta mAnavAnA che; kemake e paNu arihaMtanA Ala ane ja thAya che. mATe tA bhagavAna 'abhayadAtA cakSudAtA, mA dAtA' vagere kahevAya che; 'kalyANa velaDInA vizALa kaMda, lekanAtha, lAkahita, dhama dAtA, dha sAthi....'ItyAdi vize thaze! prabhune apAya che. 1 te savAla A che ke pelA rAjakumAre arihaMtanA acitya prabhAva paranI zraddhAthI emanuM stavana-vaMdana karyuM, ema bhale.. tamane arihaMta para zraddhA che kintu tame ahiMtanI ananya nacitya zakti upara anaMta zraddhA dharI che. kharA ? Apatti Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtramAM agavaDa pratikULatAmAM e daDha vizvAsa rahe che khare ke arihaMta devane prabhAve sArUM ja thaze, kemake e sarva kalezasarva kaSTa-sarva duHkhanA nivAraka che. mATe lAva emanuM ja zaraNa lauM, emanuM ja smaraNa karUM, emanA ja stuti - guNagAna karuM, A paddhati jIvanamAM cAlu che kharI? haribhadrasUrijI mahArAja kahe che, ( "saMpUritAbhinata-laka samIhitAni jinarAjapadAni' jinendradevanAM caraNa kevAM che? abhinata-namelA lekanA samIhita-vAMchita jemaNe samyapha rIte pUryA che evA. eTale? A sAcuM kahe che? jinacaraNa vAMchita pUre? hA. eTaluM jene ke emanI AgaLa je ne te mAgavAnuM nathI, mAgavAnuM to Atmahita ja, paNa aTala AsthA e rAkhavAnI che ke sau sArUM emanA ja prabhAve thAya che. : 8 paisA puNyanA prabhAve maLe ema te yAda che ne? - paNa puNya keNe pamADayuM ? dharme. eTale? arihaMtanI AjJAnA pAlane. emAM mahattva tamArA pAlananuM ke emanI AjJAnuM? arihaMtanI AjJAna mahatvamAM ya arihaMtanuM mahatva kharuM ke nahi? jinanI AjJAne prabhAva khare ane jinane prabhAva nahi? jinane prabhAva na manAvAthI durdazA :- . : - bhUla ahIM ja thAya che, badhuM sAruM thavAmAM jina arihaM. tane mukhya prabhAva na manAvAthI emanA evA zaraNe nathI javAtuM, e kRtajJabhAva nathI jAgata, e na jAgavAthI emanI bhakti karavAmAM tUTI maravAnuM. sArA ghasAvAnuM, sArA leNa devAnuM mana * * * Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 13] [ 191 nathI thatuM, ke ruDuM rUpALu maLe, sagavaDa-anukULatA thAya, rAgAdi Apatti jAya, emAM arihaMtanA upakAra yAda nathI AvatA. sArA zeTha, sArA gharAka, sArI gharavALI, sArA DAkaTara vagere khIjA trIjA koInA upakAra hajI manAya che, manamAM Ave che, nathI AvatA -adhAnA mAkhare arihaMtanA upakAra ! kevI ne keTalI durdazA ? tA vicAre ke arihaMtanA upakAra evA paLe paLe pagale pagale yAda AvyA vinA, emanAM zaraNe javAnuM, emane ja eka AdhAra kharekhara mAnavAnu', ane emanI sarvAM gINa sevAnA umaLakA anubhavavAnuM kayAMthI khanavAnu` hatu` ? rAjakumAra tribhuvana-ekaguru, vizvazreSTha, tIrthaMkara zrI arihuM ta bhagavAnanI stuti-vadanA karI tyAMthI nIkaLI gayA, ane cAlatAM cAlatAM dUra dezAntaramAM hiraNyotkaraTI nAmanI rAjadhA nImAM AvI UbhA. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14, bIjAnuM ja jovAmAM jAtanuM - kayAre jovAnuM? , , , anaMta upakAra karanAra jagadguru mahAvIra paramAtmA rukamI zajAne prasaMga kahI rahyA che. emAM phamInuM bhavya utthAna kevA. prakAranuM hatuM, kevI sAmAnya bAbatamAM enuM patana thAya che, pachI utthAna thavA ADe kevA dIrgha kALanA aMtara paDI jAya che, tyAre bAda keTalI adbhuta unnati thAya che, ene ati rocaka zabdomAM bhagavAna varNavI rahyA che. emAM ya avAntara prasaMgenuM paNa bahu ramya varNana Ave che. A caritra sAMbhaLatAM je je mAtra rukamIne ja paDe na vAMcatA, mukhya te jAtanuM ja khAtuM jevAnuM che ke ApaNe kyAM UbhA chIe ane have kevI nivRtti pravRtti karavI joIe, karavA mAMDIe A sAMbhaLatAM je AtmA saMsAranI asArA ane AtmAnA mANasAmrAjyanI ja eka sArabhUtatAnAM savA ane samanI vRddhi na kare te mAnavuM paDe ke jIva kAM durlabha-bodhi che, agara dIrgha saMsArI bhArekamI che. bIjAne sarTiphikeTa ApavAnI A vAta nathI, paraMtu pitAnA AtmAne telavAnI A vAta che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 14 ] [193 dha-kathAnuM zravaNu chu, ke zAstra vAMcana chuM, yA koI paNa sukRta ke dharmAnuSThAna zuM, e svAtmAnA AMtara nirIkSaNa sAthe nijanA utthAnanI prakriyAnA amala--AcaraNu arthe karavAnuM che, bIjAnu... jovA ke bIjAne batAvavA mATe nahi. mANasa ghaNIvAra bhulAvAmAM paDI jAya che, dhamakathA sAMbhaLe tA emAM AvatA pAtromAM ja UtarI jAya che, jANe peAtAne koI levA devA ja nathI. 'rAme sItAne jaM galamAM mUkAvI dIdhI ? rAme bhAre bhUla karI ! te| sIttAne ya jaMgalamAM mUkAvu paDyuM ? bicArI ! keTalu badhuM duHkha ene ?" asa kathA sAMbhaLatAM ATale ja aTakI paDavAnu' ne ? alyA ! tane kAMI AmAMnu' lAgu thAya che? rAme droha karyA evu lAge che, paNa te jiMdagImAM koInA droha karyA che kharA ? sItA 'bicArI' lAgI, paraMtu tArAthI droha pAmanArA 'bicArA' lAge kharA ? are ! tArI jAta ke jene kama phUTI rahayA che, e 'khicArI' lAgI ? lAge te te zu cAnaka na lAge ke teA pachI mAre kayAM sudhI Ama kathI cUMTAyA karI 'bicArA' banI rahevuM ? UThe jIva UThe, tItha kara bhagavAnanuM zAsana maLyuM che, pachI zA sArUM cUMTAyA karavuM ? zAsananA sahAre ja kane phUTI nAkhIza.' AvA keAI vicAra sphure kharA ? nA, kathA sAMbhaLI-lakhI-vAMcI te mAtra pArakI ja vahI sAMbhaLI, lakhI, ke vAMcI, peAtAne aDe ke AbhaDe ? nA kazu' nahi. AmAM peAtAnA uddhAra zI rIte thAya ? te zAstravAMcanamAM paNa hitanI vAta ke ahita-tyAganI vAta jAtamAM na geAThavatA jAya, te zuM vaLe ? y 92 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194] | | | kamI na para sAme jee zuM vaLe? - ema, koI dAnAdi sukRta seve emAM paNa paranI ja sAme joyA kare te zuM vaLe ? dAna te kare, mahA supAtradAna kare, vItarAganI bhaktimAM kAMI kharca, paNa daSTimAM e lAve ke "phalANa, karatA ApaNe raMga sAre Avyo, bIjAoe prazaMsA ThIka karI, bIjA zakitasaMpannene A sUjhayuM nathI, agara "A te kharaca vadhAre thaI gayA, tyAM jAtamAM jovAnuM kayAM rahyuM ? are mUrakhAM e je ke "mArAM ahebhAgya ke nAthanA pratApe maLelAmAMthI thoDuM paNa nAthanI sevAmAM gayuM ! chatAM hajI mArI kRpaNutA-svArthodhatA kema ochI nathI thatI? AthI paNa vizeSa bhakti kayAre karUM! prabhunI dravya bhakita te karI, paNa enA phaLarUpe vItarAganI najIka kayAre AvIza ? najIka AvavA mATe rAga-tRSNA, mada- mAyA vagere ochA kayAre karIza? sarvavirati kayAre pAmIza?" je A jevAya, te sIdhuM jAtamAM ja UtaryA gaNAya. ema, dharmAnuSThAnamAM paNa bIjAnA ja sAmuM jue ke ANe kriyA barAbara na karI, A sUtra barAbara nathI bolate, ahIM bhUla tahIM bhUla kare che, A kema cAle? mahArAja paNa zuM jeIne AvAne Adeza ApatA haze?..."Ama mahArAjane ya bhegA le, emAM e kriyAnuM jAtamAM zuM lIdhuM ? jAtamAM levA mATe te pade pade pitAne ja lAgu karavuM paDe, aticAranA sUtramAM deSanI saMtApabharyA hRdaye niMdA-mahAghaNA karavI rahe,-namutthaNa" jevA sUtroccAraNa vakhate pite manamAM pitAnuM pAmarapaNuM kaMgAla paNuM lAvI, adanA sevakabhAve ga gada thaIne jAtane arthe prabhune stavavA paDe, paNa manamAM zeThAI-hoziyArI-Thasso rAkhIne nahi, Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 14] [1 kuzaLa bolanAra-gAnAra-tarIke nahi, ke bIjAne saMbhaLAvavA yA dekhADavA athe nahi. tapamAM bhAvanA. - tapa karavAne, te ya jAtane ja cAlu vicAra rAkhIne karavAne ke "Aje mArAM ahobhAgya ke duSTa AhAra-saMjJAne dabAvavAne suMdara meke maLe ! pApI pudgalane paMtha mUkI prabhunA paMthe cAlavAne avasara maLyo ! have mAre khAvAnA dahADe vizeSa sAvadhAna banavAnuM, tyAgavRtti ne nIrasavRtti rAkhavAnI. jIvana tyAga-tapamAM saphaLa che, khAvA pIvAmAM TesTa uDAvavAmAM nahi. mAre te ze tapa che ? dhanya che te zAlibhadra-dhane- sanakumAra jevA mahA munione! emanA tapane !..." - AtmanirIkSaNa, AtmAnA utthAnane vicAra,ane enI prakriyAnuM kramazaH amalIkaraNa, e ja sAdhanA-ArAdhanAne saphaLa kare. tyAre paradaSTi sthAnanuM sarAsara vismaraNa, jANe pate te pUrNa thaI gayo che evA raMgaDhaMga, bahAramAM ja gaDamathala, ItyAdi to sAdhanAne svAtmAmAM sparzavA ja detA nathI. | mATe, A phamI rAjAnI kathA sAMbhaLe temAM paNa "rukUmIe A khoTuM karyuM. rAjakumAra DAhyo mANasa vageremAM ja na paDI rahetAM jAtamAM lagAvatA cAle, nahitara kathA te vistArathI paNa saMbhaLAI jaze, chatAM pariNAma jAte kAMI laIne UThavAnuM banyuM che. sthAnA pagalA levAnI ApaNe te kathAnA pade pade svAtmanirIkSaNa karavAnuM che, svAtmAne ghaTatI hitazikSA levAnI che, vAkya vAkya svakatavyanA nirdhAra karatA cAlavAnuM che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16] A tyAre ja bane ke jyAre prasaMge prasaMgamAM jAtane yogya preraNA levAya, jAtane vicAra thAya, eka yA bIjA prakArane zubha bhAva karAya. A vastu jarA daSTAntathI vicArIe. kathA-prasaMga jAtamAM kema ghaTAvAya? - zrIpAla caritra sAMbhaLavA beThA. emAM AvyuM ke mayaNAsuMdarIe rAjasabhAmAM bApane kahyuM ke "puNyathI vinaya, viveka, suprasanna mana vagere maLe.' tyAM jhaTa jAta mATe vicAravAnuM ke ' (1) "jIva! tane je A vinaya, viveka vagere aMze paNa. maLyA che, te tAruM puNya kevuM joradAra! ane je e hoya te pachI be paisA ochA maLyA che, agara cAramAM mAna ochuM maLe che, te manane duHkha lagADavAnuM zuM kAma che ? kehInUra hIrA. maLyA pachI kAca ochA maLavA para kheda keNa kare ? athavA, " (2) ema vicArI zakAya ke visA vagerenuM puNya havA para gumAna zuM kare ? e te surasuMdarInuM methemeTikasa (gaNita).. e gaNita TuM. sAcuM gaNita, vinayAdi vinA puNyazALIpaNuM nathI. prasanna manane badale ukaLATa-unmAdAdivALuM mana maLyuM che, te tuM abhAgiyo che. mATe have sAce puNyazALI thavA. vinaya, viveka, prazAMta-prasanna mana vagere keLavavA lAgI jA." AvI jAta mATe preraNuM levAnI. " ema sAMbhaLyuM ke "maNae cAkhuM kahyuM ke "jIvane pitAnA zubhAzubha karmAnusAra ja prApti thAya che ane phaLa maLe che, mAbApa te emAM nimitta mAtra che," A kahevA para ene Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 14] . [197 keDhiyA sAthe paraNavAno avasara AvyuM," A sAMbhaLavA para manane ema thAya ke "dhanya e siddhAMtavAdI mayaNAne ke bApanI beTI zehamAM na taNuI, sarvajJanA siddhAntanuM ane pitAnAM sattvanuM khUna na karyuM. ulaTuM siddhAntanI rakSA khAtara bApe ANI dIdhelA keDhiyAne paraNuM! paNa ema na kahyuM ke "huM uMmara lAyaka chuM, mArI marajI haze enI sAthe lagna karIza" nA, bhalene bApa keDhiyA sAthe paraNave, aMte te mAruM puNya-pApa ja AgaLa AvavAnuM che. duniyAmAM enA ghaNA dAkhalA jovA maLe che. mAre -je zubhAzubha karmonusAra ja nIpajavAne siddhAnta mAnya che, te enI ja A eka ghaTanA mAnI ene vadhAvavI ja joIe. dhanya dhanya mayaNa!" A vicArI jAtamAM ghaTAvavAnuM ke mArAmAM AvI siddhAnta-Teka satyanI Teka kayAre Ave !" AvI zubha vicAraNa sAthe jAta mATe preraNA levAnI. ema sAMbhaLyuM ke "dhavale zrIpAlane dariyAmAM pheMkyA, te e sAMbhaLatAM dhavala upara dveSa nahi ubharAvavAnuM ke "mALe ke duSTa? nA, jAtamAM dayA pragaTAvavAnI ke "bicAro ! ke karmapIDita! hInabhAgI ke AvA sajajanane bhayaMkara droha karavA sudhI pahoMce ! te dhanya zrIpAlane ke AvA prasaMge paNa dhavala upara paNa dveSane ke jAta mATe hAyaveyane vicAra na lAvatAM "name siddhacakkassa" "name nava payANuM karyuM. dhanya enAM dauryane ! enI sidhacakra paranI zraddhAne !" are ! mahAvIra prabhu para saMgama devatAnA ghora upasarga sAMbhaLatAM manane zuM thAya che? "bicArA bhagavAnane Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198] [ rukamI keTaluM badhuM dukha ! pele saMgama ke pApi " A ja ne? jene AvuM vicAratA. emAM jAtane zuM maLyuM? bhagavAnane bacArA" banAvyA e prabhunuM avamUlyAMkana karyuM ane saMgama para dveSane bhAva karyo. tyAM AvuM kAMIka vicAre ke "dhanya prabhu?. Ape kevuM adbhuta sahana karyuM! dharaNe dhrujatI hatI, Apa sthira hatA !" ethI sukRtAnumodanane lAbha maLe. basa, vAta e che ke dareka zravaNa-dazanamAMthI jAtane zubha lAva, zubha preraNA kamAvavAne abhyAsa rAkhe. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 gurunI durlabhatA dharmamAM kakSAo rAjakumAranI guru mATe zodha: pele rAjakumAra hirotkaraTI nAmanI eka rAjadhAnImAM AvI pahoMcyo che. have te lakSya nakkI karyuM che ke "pAchA ghare javuM nathI, tema svatanta saMsAra paNa mAMDa nathImAtra cAritra laI karma khapAvI bIjAne pApamAM nimittabhUta thatA pitAnA zarIrano tyAga kare che !" eTale eNe guNasaMpanna dharmAcAryanI zodha lagAvI, paraMtu nagara sArUM hovA chatAM evA dharmAcArya maLatA nathI. - ahIM bhagavAna kahe che, "he gautama! e rAjakumArane zodha karatAM vicAra Avyo ke jyAM sudhI guNaviziSTa dharmAcArya maLe nahi tyAM sudhI mAre A nagaramAM ja rokAvuM. paraMtu emAM kadAca keTalAka divase paNa lAge. te te daramiyAna mAre ahIMnA rAjAne Azraya le, kemake enI kIrti dezabharamAM vyApelI che." gurunI dulabhatA : jovA jevuM che ke evA moTA nagasmAM zuM kaI AcArya mahArAja nahi hoya? agara haze to rAjakumAranA dhAravA jevA Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] ' [ rumI nahi hoya? A jagatamAM sadgurunI prApti keTalI moMghI che! tamAre ghera beThe guru AvI maLe eTale ema lAgatuM haze ke guru te sulabha che. kema kharuM ne ? ne strI-putra-parivAra maLavA kaThina ? mATe ja gurune samAgama reja sAdhavAnuM bhUlI strIputrAdinA pAkA paricayamAM rahetA haze ne ? UMdhe ja rAha ke bIjuM kAMI? saddagurunAM paDakhAM sevavA mATenA ja A suMdara bhavamAM kuTuMbanA ane bIjA trIjAnA mehamAM phasyA rahI enI upekSA karavI e keTalI badhI mUrkhAI che? prabhu pAse belyAne zira para bhAra? - rAja prabhu pAse mAgI Ave che ke "suhaguru go tAvayaNa-sevaNuM zubha gurune yega, emanA vacanane amala', e mATe mAge che ? joIe che mATe? ke zuM thAya, sUtramAM evuM dAkhala che tethI bAlavuM paDe mATe? pUcho aMdara "kharekhara e pAmavAnI dhagazathI ja mAguM chuM? kharekhara mAre e joIe che? caityavaMdana bele, sUtra bele, stavana-stuti je kaI bole, emAM je prabhunA guNagAna hoya, te enI anamedanA evI karavAnI ke tyAM haiyuM mUkI paDe, ne bIjuM badhuM tuccha lAge; potAnA denI bhArobhAra ghaNA thAya, ane e guNe pAmavA mATenA oratA-abhakharA thAya. prabhu pAse bolyAnA zira para kaI bhAra kharA? kyAM zuM karavAnuM :- agara jo e caityavaMdana AdimAM ApaNuM deze gAtA hoIe te ene dilamAM bhAre kheda-saMtApa-baLatarA thAya, jAtanI pAmara - 1nuM : Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' ? prakaraNa 15] [ 21 kaMgAla dazA lAge, ane dila jhaMkhe ke "AvA samartha vitarAga paramAtmAnA AlaMbane e doSane pite lAta mArI kADhI mUke." eTale badhe enA para tiraskAra chUTe, eTalI badhI enI lAja -zarama lAge. tyAre je caityavaMdana AdimAM prabhu pAse mAgaNa heya, te aMtaramAMthI gadgad thaIne kAkaludIbharI prArthanA nIkaLe ke "nAtha! mane A Ape. mAre kharekhara A joIe che, khAsa joIe ne te ApanAthI ja siddha thavAnuM che." '' vAta A che ke (1) guNagAna, te prabhunA guNa para ApharIna thaI jaIne karAtAM heya; (2) svadoSa-nivedana to raDatA rahRdaye karAtA hoya; ane ISTanI (3) prArthanA te "enI potAne khAsa jarUra che e bhAva karI, "prabhunA baLe ja e prApta thaze evA aTala bhAre bhAra vizvAsa sAthe karagaratA dila ane -zabdathI karAtI hoya. .' dilanI stutine prabhAva anere che. vAraMvAra prabhunA guNe ane upakAra para kharekhara ApharIna thavAya, lubdha thavAya, sAthe bIjA samayamAM enI bhAvanA karatA rahevAya, te enI AgaLa bIjuM tuccha lAge. moTI rAjyasaMpatti, ThakurAI vagere ya tuccha lAge, ane pratipakSI deSo para kharekharI dhRNA varasyA kare, evuM svadeSa kIrtanamAM enA upara vRNe varasyA kare. A dukRtagaha ane sukRtAnamedanA e te bhavasthiti pakavavAnA anupama upAya che. sAthe ucca getrikama ane zAtA vedanIyAdi puNyane - baMdha karAve. vaLI dilanA ahaMkAra toDI nAkhe, tethI AtmAmAM zaNunadI vahetI thAya che Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 [ rumI abhimAna tA e guNanadI relAvA ADe mATa pahADa che. jJAnavimaLasUrijI mahArAja sImaMdhara bhagavAnanI stavanAmAM peAtAnA doSa gAtAM kahe che, 8 krodha dAvAnaLa prakhaLathIjI, Uge na samatAvela, mAnamahIdhara AgaLejI, na cale guNunadI-rela.... --kRpAnidhi ! suNa meArI aradAsa" -' he prabhu ? mArA pramaLa krodha dAvAnaLane lIdhe samatAnI velaDI UgI zakatI nathI. mArA abhimAna rUpI pavatanI Ane lIdhe guNanadI aMtarAtmAmAM relAtI nathI * kevI suMdara vAta karI ! aMtaramAM gussA bhabhukatA hAya, dveSa saLagatA hAya, virodhI pratye paNa aruci uddeza tiraskAra thatA hAya, te tyAM samatAbhAva, kSamA, zAMti-svasthatA nahi AvI zake,, arhatva-abhimAna-mAnAkAMkSA pravartatI hAya te tyAM guNapravAha nahi vahI zake. eTale kheda sAthe vicAravA jevuM che ke jo ApaNe. niraMtara dveSa-aruci ane ahaMkAramAM maratA hAIe te kevA samatA bhAva ane guNa-samUhane dUra ne dUra rAkhanArA manIe. chIe ? jenA mATe e gussA ane gava karIe chIe te cIja vinazvara che, tuccha che. chatAM ajJAnanA aMdhApAmAM cUMTAvA jevI. A paristhiti kayAM sudhI calAvavAnI ? ahIM ja ati saraLatAthI kamAvavI zakya evI samatAvela ane guNasa'pattinI epa-svA raheze tA pachI e karyAM. sadhAze ? abhimAna kema tuTe ? :-- abhimAna-ahaMkAra e pahADa che, enI Ane lIdhe guNAnI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 15] [23 nadI vahI zakatI nathI. ene teDavA mATe duSkRtagaha, sukRtAnumadana ane cAra zaraNane svIkAra che. vItarAganA stavanamAM traNe ya che. pitAnA dezanAM nivedanathI duSkRtagaha thAya che, prabhunAM guNagAnathI sukatAnamedanA Ave che, ane prArthanA dilathI karavAmAM e bhAva UbhuM thAya cheke "prabhu! huM tAre zaraNe chuM" -zaraNane svIkAra thAya che. mAtra zabdamAM nahi, paNa dilamAMthI prArthanA UThe. ene artha e ke mAre e prArthita vastu joIe che, ane te vItarAga prabhunA.. aciMtya prabhAve maLavAnI, e dilane avAja rahe. ' te A prazna che ke roja "jaya vIyarAyamAM mAgIe chIe. ke "suhaguru '-'zubha gurune vega hete zuM e kharekhara joIe che? kavionAM zabda belI kADhavA e eka vastu che, ane ene bhAva ApaNe banAva e bIjI vastu che. A bIjI vastu ja agatyanI che, prArthanA-bhAganA zabda bolya. jaIe ane ene bhAva manamAM na Ubho karIe, emAM dilanI prArthanA kayAMthI Ave ? prArthanA pAchaLa dilanA bhAvamAM te. yAcanAne ne pitAnI AvazyakatAne bhAva paNa Ave. te bhagavAnanAM vizeSaNa bolIe "abhayadayANuM cakakhudayANuM... dhammadayANuM" tyAM dilanA UMDANamAM e beThuM hoya ke "mAre e. abhaya, cakSu, mArga, zaraNa, badhi ane dharmanI jarUra che. badhi" eTale tavabedha, ane "dharma eTale cAritra dharma, e zAstra artha karyo che. mAre enI atyaMta AvazyakatA che, ane dAtA arihaMta bhagavAna che." ema hou marma tuha5bhAvao....suhaguru jege" mAgIe tyAM paNa dilane zubha gurunA veganI a8i Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204] [ rukumI AvazyaktA lAgatI hoya, ne e arihaMtane prabhAve maLe che e pAka vizvAsa ja hoya. . pra-zubha gurune vega maLI gayuM pachI paNa raja aneka vAra "jaya viyarAyamAM"suhagurujogo belI e mAgavAne arthaze? - u0-AmAM jege" eTale ke ga-padArtha samajavA jevuM che. e samajAI jAya te pachI ema nahi lAge ke pharI pharI AmAM zuM mAgavAnuM? ulaTuM khyAla raheze ke A ega mAgI rahyo chuM. suhaguruge" no artha : guruSanI parAkASThA: ga" eTale prApti, saMbaMdha. zubha gurune saMbaMdha emanI prApti e mAtra bAhya prApti, bAhya saMbaMdha nathI samajavAne, kintu Abhyantara paNa levAne che. gurune AtyaMtara yuga thaye eTale dilamAM gurune pUjya yAne pUjApAtra ane mArgadarzaka tathA AjJAkAraka tarIke sthApita karyA. A guruga sthApita karavAnuM paNa eTale sudhI ke e guDhyogamAM guru sAthe svAtmAne TheTha abhedabhAva UbhuM thAya, yAvat parama guru vItarAga paramAtmAne abhedAga nIpaje, arthAt vItarAga banAya. A uparathI sama-jAze ke prAraMbhamAM zubha guru hRdayamAM e rIte sthApita thAya ke e mAre khAsa pUjya che ane mArA satpatha-pradarzaka che. emanI AjJA mAre svIkArya che;" pachI enI kakSA vadhate vadhate eTale ke emane dilamAM pradhAna ati pradhAna sthAna apAye jate, emanI AjJA pradhAna ati pradhAna thatI jAya; yAvat vItarAga bhAva lAvavAnI emanI AjJA pradhAna karatAM karatAM TheTha vItarAgapaNa sudhI pahoMcI javAya. A utkRSTa zubhaguDhyoga kahevAya. e -ne Ave tyAM sudhI prabhu pAse guruga ja mAgatA rahevuM ja paDe kemake arihaMtanA prabhAve ja e AvavAne che. . Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205] guNAnI aneka kakSA : 'jaya vIyarAya'mAM karAtI badhI mAgaNI aMge A vastusthiti che ke emAM mAgelAnI caDhatI caDhatI aneka kakSAe che, te parAkASThAe ThaMDa vItarAgapaNA sudhI pahoMce che. e na Ave tyAM sudhI badhI mAgaNI karyAM karavAnI, vItarAgapaNuM AvI gayA pachI mAgavAnu kazuM rahetuM nathI, ne 'jaya vIyarAya' khelavAnu ya rahetu nathI. prakaraNa 15] 'abhayadayANuM, cakqhudayANu....vagere melIe tyAM paNa A samajavAnu` che ke abhaya cakSu vagerenI uttarAttara caDhatI kakSA prApta karatAM karatAM parAkASThAe vItarAgapaNuM meLavavAnuM che. e maLyA pachI 'namrutyu Nu' bhaNavAnI jarUra nathI. tApa, prAnIya vastunI peAtAnI aneka kakSAe che, ane uttarAttara caDhIyAtI kakSAnI vastu meLavavA mATe prAthanAnI jarUra rahe che, mATe vAravAra enI prArthanA karavAnI che, vAravAra 'namrutyuNa" 'jayavIyarAya' vagere sUtra bhaNavAnA che. A kakSA vastu khyAlamAM rahe, te 'ApaNe atyAre guNanI ke dhamanI keTalI kakSA sudhI pahAMcyA chIe ane kaI UMcI kakSA joIe. che,' enA vicAra rahe. Ave! kAI vicAra na rahe, teA mAgaNI zI karI, enuM bhAna kayAMthI kahevAya? bhAna vinAnI kriyA te. samUmi kriyA banI jAya. guNanI-dharmanI prApta kakSA ane prArthanA dvArA prApta kakSAnuM bhAna rahe tA ta tu kriyA Ave. samR ima kriyAnA lAbha, ane lakSyavALI takhetu-kriyA tathA amRta-kriyAnA lAbha, e baMne vacce AkAza-pAtALanuM aMtara Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 [2mI che. mATe jyAre dharmakriyA karIe ja chIe te ene sabhAnapaNe karavI joIe; bhAna rahe ke "A huM zuM karI rahyo chuM, zuM belI rahyo chuM ane mAre e karIne-elIne zuM karavuM che? zuM joIe che? , "suhaguruga" mAgIe tyAM zubha gurune ke yoga joIe che? paheluM te, kharekhara e joIe che kharo? zuM enA vinA khUTatuM lAge che? zuM enA vinA cena nathI paDatuM? jiMdagI bekAra lAge che? jyAre e maLe evI jhaMkhanA rahe che? maLe te tarI jAuM beDo pAra thaI jAya -AvuM kAMI lAge che kharuM? e lAgatuM haze te prArthanA dilanI thaze, sAthe e kharekhara joIe che mATe e meLavavAnI dhagaza ane prayatna raheze, zubhaguruga aMtaramAM adhika adhika vikasvara thatuM jaze. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. rAjakumAra rAjAnA Azraye: dharmarasa pilA rAjakumArane guNasaMpanna dharmAcAryane khapa lAgyo che tethI hiraNyAkaraTI nagaramAM emanI zodha kare che. zodhatAM zodhatAM keTalAka divasa jAya evuM che, kemake evA guNaviziSTa AcArya mahArAja nagaramAM padhAratAM kadAca vAra lAge. tethI rAjakumAra rAjAne Azraya le che. pUrvanA kALe rAjAo vidvAnepaMDite, paradezI pravAsIo. citrakArasaMgItakAra-zilpakAra vagere kaLAkAre ItyAdine Azraya -ApatA. ajANyAne Azraya ApatA. ajANyAne Azraya ? hA, mANasane enA vinaya, vANuM, rItabhAta vagerethI sajana-durjana tarIke parakhI levAmAM AvatA. emAM ya pAchaLathI keI agya mAlama paDe te tene rukhasada paNa ApI devAmAM AvatI. bAkI e paMDita vagerene rAjyane Azraya maLavAthI vidyA-kaLA vagerene pracAra thate rahete, vikAsa thate, ane rAjAo paNa emAM rasa levAthI moTA bhAge ADe mAge nahi jatA. prajAmAM paNa evuM hatuM. zuddha kaLA, vidvattA. kauzalya vagerene rasa bahulatayA durAcAranA mArgathI bacAvI levAmAM sahAya kare che. e kAMI ja je vyavasAya hAya nahi te mANasa navare paDe ane kahe che ne ke navare nakheda vALe ? Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208] [kumI pra-te zuM A rasa dharAvanArA leke durAcAranA mArge na ja jAya? u0-e ekAMta nathI, kintu navarA paDIne je anartha jIvanamAM pese che, emAMthI A rasa bacAvI zake che, paNa te nirbheLa rasa hoM. pachI te pUrvanA saMskAranuM prAbalya, tevuM vAtA varaNa, nimitta, karmanA vicitra udaya, vagere ya pitAne bhAva bhajave che, kayAMka pAMDitya kaLA vagerene ya bAjue mUkAvI de!. chatAM sAmAnyathI A vAta che ke rasa, rasavALA vyavasAya, e manane emAM rokI rAkhe che, jethI pAzavI-pizAcI kRtye. tarapha e manane javA detA nathI, paNa te zuddha kaLA-vidyAne. prema che. ema to Aja vidyA-kaLAne rasa vartavAnuM dekhAya. che. paraMtu keTaleka sthAne emAM enA zuddha prema karatAM viSayarasa. poSavA iMdriyenAM taraNa karavAne mULa rasa kAma karatA hoya che tethI ja Aje bhavADA vadhI gayA che. dA. ta. saMgItakaLA, nRtyakaLA vageremAM jue te A pariNAma dekhavA maLe che. evuM paisAne rasa paNa jora karatA jaNAya che. pachI artha ane kAmanA AvezamAM tAmasabhAvanA tAMDava mace emAM navAI nathI. - atha-kAma-kIrtine rasAveza chate dharma pravRttimAM ya dhama-* rasa nahi? kALane prabhAva zuM kAma karI rahyo che ! mANasa dekhItI dharmasAdhanA karate hoya, dharmanuM kAma karato hoya, chatAM A artha-kAmane rasa jera karI jAya che. dharmakSetramAM AvuM bane tyAre te hada thaI gaI ne? paraMtu cAre bAju umaTele artha--kAma-kIrtinA rasane juvALa pitAnuM nATaka ahIM paNa bhajavI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNa 16] [209 jAya che! dharma khAtAmAM paisA kharacI Avaze, paNa kIti-nAmanA -vAhavAha tarapha mukhya daSTi rAkhaze! mATe te kIti-vinAnuM dharmakArya hoya to e karavAmAM akhADA thAya che. nahitara be pAMca hajAra rUpiyA kharacI svAmivAtsalya jamADanAre koI dukhI sAdhamikane pAMca pacAsa rUpiyAnI paNa zuM sahAyatA ke sahAnubhUti na karI zake? gAmamAM muninA vaMdana arthe AvatA be pAMca sAdhamikane na jamADI zake? paNa kema jANe zuddha dharmane rasa ja nathI; rasa artha-kAma-kItine, te enA trAjave khAya eTaluM ja karavuM che ! tyAre svAmivAtsalya jamanAranI paNa kaI dazA che? daSTi zuM paphavAna uDAvavA tarapha che? ke dharmane rasa poSavA tarapha? dharmarasa nahi, eTale te jamavAmAM paMdara mANasa ane eja nimittanI pUjA bhaNatI hoya emAM pAMca mANasa hAjara ! basa, miSTAnna-pUrInA ja kIDA? zuddha dharmarasa na hoya tyAM bIjuM zuM hoya? arthane rasa, iMdriyasukhene rasa, sattA-sanmAnakItine rasa; buddhinI A viTaMbaNA nathI? A viTaMbaNAthI bacavA artha (pasA) vagerene rasa teDe. e mATe suMdara upAya dharmarasa che. ati durlabha mAnava jIvanamAM mATInA rasa zA rAkhavA'tA? jIvananuM mUlyAMkana kare,-ucca dharma rasa keLavavA mATe bIjuM kayuM jIvana che? devakanuM? devatA thaIne mahAvideha kSetramAM jaI sImaMdhara bhagavAnanI sAkSAt dezanA sAMbhaLI zakAze tethI sAre dharmarasa jAgaze, e gaNatarImAM che ? bhUlA paDatA nahi, tyAMnA 14 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210] [kamI vAyade ahIM dharmarasa choDI artha-kAma-kIti AdinA rasamAM phasAyA rahyA, te devaleka maLavAne ja kyAMthI ? kadAca theDI dharmasAdhanA karI lIdhI, paNa artha-kAma-kItinA vicAramAM AyuSya baMdhAI gayuM te ya te devakanuM kayAMthI baMdhAvAnuM? kayAreka zubha bhAvathI deva AyuSya baMdhAI devaleka maLe te ya e sUjhavAnuM zAnuM? je ahIM ghUsyA karyuM te ja tyAM AvaDaze. dhamarasa vinA durgati - . A khAsa samajavA jevuM che ke haiiye zuddha dharmarasa jhaLahaLato nahi, eTale pachI dharmasAdhanA karavA chatAM parabhavanuM AyuSya kharAba baMdhAvAnuM jokhama che. kAtAlIya nyAye kadAca kayAreka dharmabhAvanA AvI gaI ane emAM ja sAruM AyuSyakama baMdhAI gayuM, te e leTarI! bAkI te AyuSyakarma kayAre baMdhAya eno ze bharese ? je artha-kAma-kIti AdinA bharapUra rasathI moTAbhAge enA ja vicAra cAlatA hoya ane tethI aMtarAtmAmAM rAga-dveSanA saMkaleza pravartatA hoya, to pachI emAM kayAMka AyuSya baMdhAI jatAM e durgatinuM baMdhAvAnuM. pachI durgatinA bhavamAM paDayA eTale te jANe ja che ne ke kevI (1) pApabuddhi (2) pApAcaraNa ane (3) duHkhamAM viDaMbAvAnuM thAya ! | mATe ja dharmarasanuM mahAmUlya che. e jAgate haze te mAtra dharma pravRtti ja zuM, paNa sAMsArika pravRttimAM ya zubha bhAvanA hRdaye ramatI rAkhI zakAze. tyAre, A paNa dhyAnamAM rahe ke zuddha dharmarasa jagADe hoya to kevaLa AtmahitanI tamannA jhagamagatI rahevI joIe. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 211 prakaraNa 16] dhamasa jamADavAnA upAya Atsahita-tamannA :-- Atmahita tarapha dRSTi hAya tA ja enA upAyabhUta dharma tarapha dhyAna jAya. kAyAnAM hita, indriyAnAM hita, kuTuMba-paisA-- pratiSThA vagerenAM hita ghaNAM joyA, ghaNIvAra anatIvAra joyA, have peAtAnA sanAtana aMtarAtmAnuM hita jovAya, enA rasa jAge, te zuddha dharmAMrasa jAge, te ja AstikapaNuM gaNAya. kevaLa pratyakSa kAyAkrika tarapha ja dRSTi rahe ane atIndriya svAmAnA vicAra ja na heAya te Astiya zu? e teA nAstikanuM hRdaya ke jene pratyakSanA ja vicAra hoya che, apratyakSa AtmAdinA nahi. Astikane te apratyakSa AtmA tarapha mukhya dRSTi rahe,kemake pratyakSa kAyAdi vinazvara che, tyAre apratyakSa AtmA sanAtana che. e sanAtana AtmAnA zubhAzubha kRtya upara ja kAyAdi ne kAyAdimAM sArU narasuM sA ya che. mukhya AtmA che, kAyAdi nahi. evA AtmAne vicAra te pahele ane vAravAra karavAnA. enuM hita pahela" jovAnu, vAre vAre jovAnuM. e jovAya eTale dharmanI pahelI garaja jAge. dhamamAM mukhya rasa rahe. khAkI zuddha dha garaja dharmAMrasa na hoya eTale paisA- pratiSThA-parivAra ane indriya-sukhA jIvane tANatA ja rahevAnA. jIvane enI ja garaja, enA ja rasa, enI ja kheAja rahyA karavAnI. pachI e paisA vagere kyAreka dha pravRttithI peASAI zakavAnuM lAge, te jIva dhama pravRtti paNa karavAne, chatAM tyAM rasa te jaDa padArthAMnA ja heAvAthI dhamanA rasa nahi. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212] [amI ahIne jaDane rasa bhavabhava enuM nATaka race che. Aloka-paralekamAM taphAvata - - jIvanabhara jaDane rasa rAkhyA karavAthI svAbhAvika che ke enA gherA saMskAra AtmA para paDatA rahe ne e paralekamAM sAthe AvI bhabhava enuM nATaka bajAvatA rahe, e paNa sahaja che. ahIM te hajI saMskAranuM caNatara cAle che, emAM devaguru-zAsanane saga maLe che eTale tenuM pAkuM AlaMbana rAkhyA karI A kusaMskArane jAmavA na devAnuM karavuM hoya te zakya che. paNa paralekanI sthiti judI che. paralekamAM gayA pachI te ahIMnA caNAI gayelA saMskAre khaDA rahevAnA. vaLI ahIM devaguru-zAsana maLyA chatAM enI gaNanA nathI karI eTale paralekamAM deva-guru-zAsanane vega na maLe, pachI e kusaMskAra ene bhAva bhajavyA ja kare ne? kadAca zAsananI prApti thAya te paNa caNAI pAkA thaI gayelA kusaMskArevaza ene lAbha uThAvavAnuM ze bane ? ahIM ja anubhava kare che ne ke pUrva bhavamAM 2sa sAthe sevelA AhAra-viSaya-parigrahanA ane krodhAdi kaSAconA saMskAra kevA naDI rahyA che? kevA paravaza karI rahyA che? have emAM vadhAre karatAM aTakavuM nathI, te pachI parabhave ane te pachIne bhava kaI dazA? eTale ja A vAta che ke koI dharma pravRttivaza ahIMthI kadAca devalekamAM gayA, te paNa ahIMnA AhAra-viSaya-parigraha -sukhazIlatA tathA krodhAdhi kaSAyanA rasa rAkhI UbhA karelA kusaMsakAra tyAM kevA naDavAnA? jIvane ke pAgala banAvavAnA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 16] [213 zuddha dharma rasa na rAkhyAnAM A be meTAM nukasAna ke sAruM UbhuM thavAnuM nahi, ne narasuM ghaNuM vadhI javAnuM caMDaleziyA-jIva sAdhue saheja dharmarasa gumAvyo ane jAtavaDAIne rasa rAkhe, emAM nAnA sAdhu para gusase UbhuM karyuM, te pachInA bhavemAM e gusso dravya-kSetra-kALa-bhAvathI kevo phAlya phUlyo ? brahmadatta cakrIe pUrva bhave sAdhupaNAmAM dharmarasa gumAvI cakavartInA sukhane rasa UbhuM karyuM, te parabhave kevuM narakadAyI cakravartIpaNuM maLyuM? bAkI padgalika AzaMsAmAM dharmarasa teDI nAkhIne devalakamAM gayA, te tyAM sukha-vaibhava to kharA, paNa dharma buddhi nahi jAge. tyAM nahi eTale pachI AgaLanuM zuM pUchavuM ? mahAvIra prabhunA jIva vizvabhUtie munipaNuM prakhara vairAgya ane parAkramathI lIdhuM, pALyuM paNa suMdara, tapa ane saMyamamAM ADe AMka vALe ! tapasyAthI zarIra hADapiMjara-zuM karI nAkhyuM ! paraMtu pAchaLathI pitarAI bhAI vizAkhanaMdI tarapha gusso Avya, baLanuM abhimAna tathA rasa ane lAlasA jAgI, emAM niyANuM karyuM ke "bhavAMtare A tapa-saMyamanA prabhAve mahAna baLane dhaNI thAuM." kevI karuNa dazA! emAM dharmarasa teDI nAkhe, ane jaDa kAyAnA baLane ane tethI duniyA para sattA-varcasva-baLapratiSThAne rasa UbhuM karyo. pariNAma? saMyamanA prabhAve devalekamAM te gayA, paraMtu tyAM dharmarasa zAne ? tyAM nahi to pachI caNa zAne? Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214] [ rukamI tyAMthI evI ahIM mahA baLavAna tripRSTha vAsudeva thayA. vicaratA zreyAMsanAtha bhagavAnane bheTo thaye, paNa tethI zuM ? pelA jaDa pudgalanA saMskAra jAmI paDayA che, eTale dharmarasa jAgavAnA phAMphA ! pUrvabhave jabaradasta cAritra dharmane abhyAsa che, ane ahIM vicaratA tIrthakara bhagavAnane yoga maLe, pachI dharmamArge doDavAmAM bAkI rahe ? heIsamavasaraNa maMDAyA heya, jagadaguru jinezvara bhagavaMta enA para birAjyA hoya, keTigame devatAo tyAM UtarI paDyA heya, Indro paNa prabhunI pAse cAmara laIne thanathana nAcatA hoya, siMha-vAgha-varu jevAya zAMta besI sAMbhaLatA hAya, rAjA-mahArAjA zeTha-zAhukAra paNa prabhunI janagAminI ane pAMtrIsa atizayavALI vANuMnuM zravaNa karI karI haiyAM bhInAM lacabaca karatAM hoya, keI manuSyo cAritra ke zrAvakanA vrata letA hoya,-A badhuM jovA maLe ne tIrthakara bhagavAnanA zrImukhe hRdayavedhI, mehabhedinI, saMvega-vairAgyajanaka, divya rasabharI, mAMcaka vANuM sAMbhaLavA maLe, pachI dharmarasa UlasavAmAM ane dharma mAge jhukAvavAmAM bAkI rahe? camarabaMdhIone vaibhavavilAsabharyA saMsAranI kAMcaLI phagAvI detA jevAnuM maLe, tyAM haiyAM UchaLAUchaLa karavA mAMDe, emAM navAI che? dhamarasa teDI nAkhatAM thatI durdazA - paraMtu nA, pUrve chata dharmarasa teDI nAkhyo che, viSThA jevA asAra viSayasukha vahAlA karyA che, tyAM have rasa enA ja rahe, dharmane rasa kayAMthI jAge? tripRSTha vAsudevane A badhe Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 16] [215 saMyoga maLyo hate, chatAM pUrve dharmarasa teDIne A meLavyuM che, tethI ahIM ATalA ucca saMyoganI paNa kaI asara nathI. cariNAma? "pApa ghaNuM karI sAtamI narake upanyA!" viSaya-kaSAyamAM cakacUra banI pApa karavAmAM bAkI na rAkhI. marIne ghera raurava duHkhabharI 33 sAgaropama yAne 330 kaTArkaTi palyopamanI kALa-maryAdAvALI sAtamI narakamAM utpanna thayA ! jIvatA jAgatA tIrthaMkaradeva maLavA chatAM ya Ama? hA, pitAne viSayarasa mUka na hoya te bhagavAna zuM kare? pahelI narakanA paNa duHkhe evAM ke sAMbhaLatAM ya kamakamI Upaje, te sAtamInAM duHkhanuM pUchavuM zuM? eTaluM veThayA pachI ya chUTakAro kyAM che? tyAMthI cyavIne siMha thayA? kevuM kara ghAtakI jIvana? enA aMte zuM maLe? marIne javuM paDyuM jethI narakamAM! tyAMnA ghera dukhemAM rIbAI eNvIne ya chUTakAre kayAM che? pachI ya saMsAramAM bahu bhaTakyA ! A badheya dharmarasa jAgavAnI vAta kayAM? vicAraje, dharmane rasa jAgyA pachI ya teDI nAkhavAmAM keTalI durdazA che? to dharmarasa jagADavAne ja nahi ne jIvanabhara viSayarasa tathA mada-mAna AdinA ja rasa pive javAmAM kevI durdazA? marIcie lebhamAM dharmarasa gumAvya : vIra prabhunA jIvane pahelAM paNa AvuM baneluM. marIcinA bhavamAM bharata cakravatInA dIkarA, paNa RSabhadeva tIrthakara bhagavAnanI samavasaraNAdi Rddhi jaI "aho! je dharmanuM ja A alaukika phaLa che te mAre dharma ja karavA jevuM che. saMsAranA Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216] [ rumI vaibhava -vilAsamAM jIvana zu veDaphI nAkhavu', je badhe mULa prabhAva dhanA ja che ?' ema vairAgya pAmyA. cAritra lIdhu, pALe che, 11 aMga bhaNe che. ahI sudhI dharmanA rasa kAma karI rahyo che. pUnA nayasAranA bhavamAM gurunA upadezathI dhanA rasa UbhA karI samyaktva pAmelA, teNe ahIM cAritra sudhI paheAMcADayA. paraMtu pachIthI UghADA mAthe cAlavAnuM, snAna nahi, kSudra kapaDAM, zuddha geAcarI, vagere cAritranAM kaSTathI muMjhAyA, cAridharmAMnA rasa kAMka meLeA paDatA cAlyA, aMte sAdhupaNu mUkayuM, ne parivrAjakane veza karyAM. emAM ekavAra mAMdA paDavAthI ziSya karavAnA rasa jAgyo. chatAM hajI peAtAnAthI pratibaMdha pAme ene bhagavAna pAse ke bhagavAnanA sAdhu pAse cAritra levA mAle che, eTaleA dharmarasa hajI jAgatA che. paNa avivekI kapila rAjaputra maLyA enA nimitte bhUlA paDayA, kemake pelAe ahIM marIci pAse ja dhama hAya tA ziSya banavA taiyArI batAvI. kaseTI AvI. marIci bhUlyA, peAtAnI pAse paNa dhamahAvAnA sikko mAryo. A ziSyaleAlamAM dharmarasa gumAvyeA. dharmArasa eTale ? savajJakathita zuddha dhama ja dhama, bAkI adha; zuddhadharma ja kalyANakara,'-AvI sacATa zraddhA, sAthe mAre ane bIjAne e ja joie evI laganI, evu AkaSa Nu, a abhilASa e dharmarasa. marIcie e dharasa gumAgye. pariNAma ? bhavAnA lave sudhI gabaDayA. saMsAramAM bhamavAnu' vadhArI mUkayuM. dharmImAM na caDe te te saMsAramAM bhamatrAnu che ja; paNu cacA pachI ya o dharasa gumAvavAnuM thAya teA ya. bhaTakavAnuM Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 16 ] [ ra7 UbhuM thaI jAya che. vintarAya karmanA udaye dharmanI pravRtti eTalI joramAM na cAlI zakatI hoya e bane, paNa ApaNe dharmarasa te jIvaMta jAgrata, joIe. e mATe paugalika sukhasAhAbI-sanmAnane tuccha lekhavA paDe; -"dharma AgaLa e kucha nahi, mAnavuM paDe. . jema marIci bhAve tema vizvabhUtinA bhave jaDanA sukhamAM subdha banI. aMdha banyA, dharmarasa khece, te phera saMsAmAM bhamatA thaI gayA. emAM kALane kALa vItyo! tIrthakarane jIva che, paNa kamane zarama nathI; hisAba pAke le che. te karma paNa kayAM ema ja coMTI paDyA hatA? tame dharmarasa gumAvI agara pahelethI ja dUra rAkhI viSaya-kaSAyanA rasamAM rAce eTale duHkhada karma cuMTayA ja samaje. pachI e enI zirajorI batAve che. hA, vaLI je dharma rasa UbhuM karo to karmane DhIlA thaI javuM paDe che. bAkI, viSaya-kaSAyanA rasamAM to karmanI bela-bAlA che. gautama mahArAje pUchayuM "bhayavaM! soI diya-vasaNuM kaI kammapagaDio baMdhaI?-bhagavana ! eka zrotra-Indriyane ya paravaza paDe te keTalI ka-prakRti badhe? ema bIjI bIjI Indriyane ke krodha kaSAyane agara mAna vagere ekAda kaSAyane vaza paDe te ?" bhagavAne darekane uttaramAM kahyuM "gAyamA! Auvaje satta kammapagaDio, "--arthAt AyuSyakarmane cheDIne jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya vagere sAteya karmanI prakRti bAMdhe. AyuSya to jIvanamAM kavacita kayAreka ja baMdhAya che. tethI ene na gayuM. -kAkI sAte ya kamane mAro cAlu !" Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 ] [ rumI bhavanI kaTTI dharasathI thAya. H-- viSaya-kaSAyanA, artha-kAmanA ane sAhyakhI-sanmAnanA sanuM A pariNAma che. emAMthI khacAvanAra dharmAMnA rasa che. caCrasa UbhA karavAnuM ane puSTa karatA javAnuM A manuSyajIvana che, ethI bhavanI kaTTI ane meAkSanI dostI thAya che. te ruDu" jinazAsana maLyA pachI e karavAmAM zuM kAma bAkI rAkhIe ? e mATe dhamarasa jIvaMta rAkhI satata bhAvanAmaLa rAkhavu joI e. pelA rAjakumArane dharmonA rasa che. eTale brahmacArI ruk mInAM darzanAthe AvyA hatA. paraMtu rukmInA dRSTi-vikAra joI khinna thayA, ane ethI ja vairAgya vadhI jatAM enA dRSTi-vikAramAM peAtAnu zarIra nimittabhUta banyu. jei, cAritra sAdhavA dvArA aMte zarIrane veAsirAvavAnA niNa ya karyAM, ne tyAMthI nIkaLI jaI hiraNyeAtkaraTI nagaramAM AvI pahoMcyA. zuddha dharmanA rasa che eTale tevA guNaviziSTa AcAya mahArAjanI zeAdha kare che. daramiyAna zuM karavu ? eTale tyAMnA prasiddha rAjAnA Azraya sIdhA che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 rAjasabhAmAM : AdhyAtmika upAya para zraddhA rAjA rAjakumArane AvakAre che, pAse rAkhe che. A cAritra levuM che mATe guNasaMpanna AcArya mahArAjanI tapAsamAM chepaNa hajI e maLyA nathI. emAM ahIM eka vAra rAjA A. rAjaputrane pUche che, A tamArI AMgaLIe vITI nA nAmathI alakRta che? tame kayA kayA deza joyA?kenI sevAmAM rahyA ! ane kayAMya koIe. tamArUM apamAna jevuM kareluM kharuM ?" rAjaputrane rAjAne khulAso - rAjaputra je javAba Ape che, emAM A mukhya vAta kare che ke "apamAna te kazuM nahi, paNa cakSukuzIlanAM darzana thayAM. tethI mAruM mana khUba udvigna thaI gayuM, eTale ahIM cAlI Avyo." rAjA pUche che, "koNa che e cakSukuzIla? zuM nAma enuM ?' A kahe che, "mahArAja ! rahevA dyo enuM nAma levA jevuM. nathI, nahitara khAvAnuM gumAvavuM paDe." rAjAne A sAMbhaLI iMtejArI vadhI; sAthe manane ema paNa. thayuM ke "have nAma levAmAM te khAvAnuM TaLatuM haze ?" tyAre rAjakumArane sacoTa zraddhA che ke AvA cakSukuzIlanuM nAma levAthI. khAvA na maLe. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 ] [ aphamI bemAM keNa sAcuM? rAjAne sAce kahevA jatAM te eTale prazna nahi UThe kemake Upalaka daSTie te lAge ke jarA evAnuM nAma lIdhuM emAM zuM thaI gayuM te e divase bhejana na maLe evuM zAnuM bane? tyAre rAjakumAranI vAta vicAravA jaIe ke e sAcI hoya te prazna thAya ke "bhejana maLavAnuM te lAbhAMtarAya karmanA kSapazamathI, ane bhajana karavAnuM te bhegAMtarAyanA kSepamathI thAya. emAM cakSukuzIlanuM nAma levA sAthe zuM saMbaMdha cakSukuzIlanuM nAma levAthI bhejana kema TaLe? - paNa saMbaMdha A che ke karmanA udaya ane kSApazaw vicitra che. amuka amuka jAtanA dravya-kSetra-kALa-bhAvanAM nimitta maLavAthI e jAge che. to keI cakSukuzIlanuM nAmasmaraNa karAya e bhAva che, ne e bhAva evuM nimitta banI jAya ke e bhejananA lAbhAMtarAya ke bhegAMtarAyane udayamAM lAve, e banavAjoga che. mATe te tethI ulaTuM arihaMta bhagavAna ke gautamasvAmI AdinuM smaraNa maMgaLarUpa arthAt lAbhAMtarAya-bhegAMtarAyane kSayapazama karanArUM bane che. sAdhu gocarI jatAM gautamasvAmInuM nAma yAda karIne jAya che. AdhyAtmika upAya para zraddhA che? - .' ApaNane A vAta upara jeTale sakriya vizvAsa nathI eTale jAtanA udyamanI vaDAI ane jagatanI jaDa cIje-ja-nAo para vizvAsa che. tethI dilamAM enA para kharI hoMza-dhagaza Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 17] [221 rahe che, ane prayatna enA para kharI hoMza-dhagazathI karIe chIe. bhautika upAye karatAM AdhyAtmika upAya para eAchuM lakSa ke beparavAI ja rahe evA dilamAM AdhyAtmika paribaLonI aciMtya zakti upara zraddhA keTalI? zraddhA hoya te zuM paheluM lakSa enA para na jAya? bele, arihaMta upara te zraddhA che, paraMtu arihaMtanI aciMtya zakti para zraddhA che ? Aja vilAyata-amerikA jevAmAM paNa Izvarane prArthanA karavAmAM IzvaranI aciMtya addabhuta zakti para vizvAsa karI ene pradhAna banAvavAmAM Ave che ane enuM adbhuta phaLa meLavAya che. enA paranA pustakanI lAkhe nakalo vecAI gaI! ane seMkaDo hajAre mANasoe potAnA jIvanamAM ene sukhada anubhava karyo. ApaNe lekera jinazAsana pAmelA chatAM "uvasaggaharaM pArsa... maMgalakalyANa-AvAsa "eso paMca namukkAro. paDhamaM havaI maMgala gautamanAme nave nidhAna vagere mAtra belavAmAM rAkhIe paNa tevI tAkAtanI sacoTa zraddhA na karIe, e keTaluM vicitra mATe te A mahAmaMgaLane visArIne lebhAdi kaSAmAM ane pApapravRttiomAM pUrapATa deDayA javAnuM thAya che. khabara nathI ke puNya vadhyA vinA sukha nahi vadhe; ane sAruM puNya deva-gurudharmanI niravArtha sevA vinA nahi maLe. alabata aMtarAyanA kSapazama ja sAdhana-sagavaDa karI Ape, paNa e kSapazama dharma-sAdhanAthI thAya, sarvaaMtarAyathI mukta arihaMta prabhunI bhaktithI thAya, e kayAM yAda rahe che? arthakAmanA puruSArtha kastAM dharmapuruSArtha pradhAna che, mukhya : che. ane te pahele yAda kare joIe, pahelo amalamAM lAva , Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -222]. [ rukamI joIe. mATe te dharma saMgraha zAstramAM lakhyuM che ke zrAvaka AjIvikAnI ciMtA arthe dhaMdho karavA jAya temAM pahelAM paMcanamaskAdi maMgaLane dharmapuruSArtha kare. dharma-puruSArtha mukhya kema?-- alabata A maMgaLa dhanakamAI mATe nathI karavAnuM; kintu dharmapuruSArtha sarva puruSArthamAM mukhya che, sarvane AdhAra che tethI -ene te dareka puruSArthanI mokhare rAkhavAne. eTale ane zraddhA jarUra hoya ke dharmathI ja sau sArUM thaze.dharma ja trANa-zaraNatAraNahAra che. bAkI pApapravRtti te jIvane mAranArI ja che, tAranArI nahi. mATe dharmane mukhya karIne cAlavAnuM. devAdhidevane prArthanA karIe te paNa tuccha svArtha sAdhI levA mATe nahi, paNa citta-samAdhi ane abhaya-cakSa-mArga-zaraNa-bedhi Adi arthAt AtmasvasthatAdharmaruci-saraLatA-tava jijJAsA-tatvabedha vagere AtmakalyANenI prApti mATe karavAnI. pachI jIvanamAM bIjI trIjI Apatti-saMkaDAmA Ave, citta asamAdhimAM paDe, AkuLa vyAkuLa thatuM hoya, tyAM A prArthanAnI aciMtya zakti yAne arihaMta prabhunA anaMta prabhAva para athAga zraddhA rakhAya ane prArthanA karAya ke "prabhu! tArA prabhAve ja mArUM badhuM sAruM thavAnuM che. hAu mamaM tuha prabhAva * bhayavaM!...IphalasiddhI,-bhagavan! tamArA prabhAve mAre ISTa phaLanI siddhi che; arthAt mAhe sumanaskatA-svasthatA-samAdhinAM bAdhaka vina dUra thAo." prabhunAM samaraNanI balihArI che ke emAM evo uttama bhAva che ke e aMtarAyakarmane teDe che. ethI ulaTuM cakSukuzIlanuM maraNa -evo azubha bhAva che ke e aMtarAyane udayamAM lAve, e banavAjoga che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18, cakSukuzIla : chatA puNyanI beparavAI, achatAnAM rodaNuM cakSukuzIla" samaje che ne ? "cakSukuzIla eTale daSTinA kharAba AcAravALA, daSTithI vijAtIyanAM rUpanA cera, enAM gAtra aMge pAMga jevAnA laMpaTa. jemake prastutamAM rAjA rukamI paradezathI AvelA rAjakumAranuM rUpa lAvaNya jovAmAM laMpaTa banI e cakSukuzIla. sabhA bharAI hoya ke ekAMta hoya tyAM parastrI yA parapuruSanuM mehaka rUpALuM aMge pAMga jovAmAM daSTi cerI- chupakIthI doDyA kare. evA cakSukuzIlane lokalajajAnI ya paravA nathI hatI. ane keIkane lekane Dara hoya che to siphata hoziAMrI vAparI daSTi nAkhI Ave che! kaI vaLI kALA cazmA paherI phare che, jethI bIjAne khabara na paDe ke enI dRSTi kayAM pharI rahI che! pachI A cakSukuzIlatAnI kuTeva jiMdagIbhara chUTavI muzkela bane che. e te kaI paralekabhaya, tattvadaSTi, samyaka zAbedha, samyagdarzana vagerene jabaradasta dhakko lAge ane cakSukuzIlatA-daSTideSa chUTe te chUTe; bAkI daSTideSa chUTa Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] [ rukmI muzkela che. tyAre e bhUlavAnu nathI ke dRSTidoSanA vipAka narakAdi gatimAM ati du:khada Ave che; dA. ta. narakagatimAM te e AMkhamAM paramAdhAmInA bhAlAnI gheAMcA dheAMca sahavI paDe. spa`kuzIlanI paNa bhUMDI dazA che. ene geArA gulAbI aMge para sparza karavAnI laMpaTatA haiAya che. evA sevA karavA Ave tA ya sAvadhAna rahevAnuM; kemake emAM ya e peAtAnI sparze kuzIlatAnAM gilagiliyAM pUrAM karatA hAya che. rAjakumAra rAnane kahI rahyo che ke ' mAre je cakSukuzIlanA anubhava thayA che enuM nAma levuM rahevA gho, nahitara khAvAnuM nahi pAme,'-e A tattva upara che ke evAnA nAmasmaraNamAM A tAkAta A nimittatA sabhave che ke lAbhAMtarAya-- bhAgAMtarAya karmanA udaya jagADe. dilanA bhAvanu nimitta pAmI krama ne udbhaya thAya. rAjAnI IMtejArI vadhI eTale e cakSukuzIlanu nAma uccAravA Agraha kare che; paNa e vakhate leAjana kayu" nathI eTale rAjakumAra kahe che; 'hamaNAM rahevA de. nahitara kadAca bhejana nahi pAmeA.' rAjA kahe 'paNa mane jovA to de ke kharekhara AvuM ane che." mahArAja ! mApha kare. vaLI kAi jagAe huM... A vastunA anubhava karIza tyAra pachI tamane khAtarI karI ApIza.' 6 rAjA kahe ' are paNa zabda uccAravAmAM zuM bagaDI jAya ? kumAra kahe che, ' evA cakSukuzIla adhama jIvanuM nAmeAccA tru paNa jokhamI che.' Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 18] [225 nAmAbhidhAnanI zakitane akhatara - basa, rAjAne AturatA have evI vadhI gaI ke eno tatkAla akhatare karavAnuM mana thayuM, eTale tarata mANasone hukama karyo ke bhajana-maMDapamAM jamavAnI taiyArI karo. juo parivAra sAthe jaladI jamavA besavAnuM che." rAjAne Adeza eTale zI vAra? karo kAme lAgI gayA. thALI pATalA goThavAI gayA. paphavAna miThAI, pharasANa, vagere aDhAra jAtanI vastu hAjara karavAmAM AvI. rAjAne khabara ApatAM rAja parivAra sAthe kumArane pAse laIne jamavA sthAne besI gaye. jamavAnuM zarU karyuM nathI, ne rAjA kumArane kahe che, "have pelA cakSukuzIlanuM nAma bela je." kumAra kahe che, "mahArAja ! pahelAM jamI le. jamyA bAda nAmeccAraNa karIza." paNa rAjAne te akhatare jeve che. eTalA mATe te A tarata jananuM maMDANa goThavyuM che. eTale have te jamaNA hAthamAM keLiye laI kumArane Agraha kare che ke "juo A have to tarata bhejana thAya evuM che. emAM ApaNe jevuM che ke atyAre ja e nAma levAthI zuM bhejanamAM koI vina Ave kharuM? je Avaze te mane paNa tamArI jema khAtarI thaze." kumAra cetave che, "are khAtarI bApu! zI karavI che ? jheranA akhatarA na hoya. A huM evA pApiSka ane paralekaparA mukha adhama cakSukuzIlane joIne AkhA saMsArathI UbhagI gaye chuM. mane thayuM ke AvA jaga...siddha brahmacArI jIvane paNa 15 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je A cakSukuzIlatAnuM pApa naDI jAya, e ya jIva uttama dazAmAMthI adhama dazAmAM pheMkAI jAya, te evA A saMsAramAM ze mAla che? emAM ya vaLI ApaNe bIjAnAM pApamAM nimitta ajANyuM paNa banI jatA hoIe, te bahetara che ke enA karatAM AvA mahA uttama manuSya jIvanane pAmI puNya mArgo keka jabaradasta Atmahita sAdhI levuM joIe ke jethI bIjAne ya pApamAM ajANye paNa nimittabhUta na banIe. ahIM puNyamAge lagAvavAnI evA AtmahitanI tAkAta maLI che te zA mATe ene e divya upayoga na karI le? jIvanano aMta te eka di AvavAne ja che, ane e aMta AvavA sAthe A tAkAta ane ene ajamAvavAnI sAmagrIrUpa A viziSTa mAnavadeha ane mAnavamana evAI javAnAM che, te e vAtanuM pahelAMja ene sadupaga kAM na karI lauM?" rAjakumAranI vicAradhArA jevA jevI che, manana karavA yogya che. ApaNAmAMnA keIne keI, te bIjAne bIjI puNyazakti maLelI to che ja. "have ene sadupayoga cAlI rahyo che ke durupaga ? A tapAsavAnuM che. ApaNe jIvana je jAtanuM jIvIe chIe emAM be jAtanI viMTabaNuM anubhavIe chIe, 1. achatA puNyanAM redaNa yAne abhAvamukhI daSTi, ne 2. chatA puNyanI beparavAI tathA dura5ga, yAne saddabhAvamukhI daSTino abhAva. abhAvamukhI daSTinAM be nukazAnaH (1) "achatA puNyanAM rodaNane artha e che ke jIvana Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 18 ]. [227 jIvatAM daSTi moTA bhAge Negative side niSedhAtmaka bAjunI rahe che; dA. ta. "mArI pAse paisA nathI, mAruM zarIra sAruM rahetuM nathI, kuTuMbIo lezakArI maLyA che, mAruM kaI mAnatuM nathI, pADozI vAMkA che, moMghavArI bahu, achata ghaNI, jeItI vastu na maLe...." vagere vagere. A nakArAtmaka yAne abhAvamukhI rUSTi eka viTaMbaNuM che. ApaNe ApaNI jAte AvI abhAvamukhI daSTinA pApe cittakaleza UbhuM karIe chIe, ane bIjuM ghaNuM ghaNuM ApaNane anukULa chatAM emAMthI cittazAMtine anubhava gumAvIe chIe. vaLI ethI bIjuM keTaluM ya UMdhuM vaLe e juduM. aMdu jIvana tapAsavAthI roja AvuM keTaluMya keTalI vAra calAvI rahyA chIe e mAluma paDaze. saddabhAvamukhI daSTino lAbha - - tyAM kharI rIte jovAnuM te e che ke AnAM badale hakArAtmaka bAjunI daSTi sadbhAvamukhI daSTi kAM na rAkhavI? e rakhAya te dekhAze ke paisA khAvApIvA jeTalA te che ja; kuTuMbIo ApaNuM amuka sagavaDa AmanyA te sAcave ja che, zarIra haratuM pharatuM ane cAlu kAma karavA jeTaluM te cAle ja che; pADozI amuka rIte te sIdho ja che; meMghavArI paNa hajI evI hada bahAranI nathI ke ApaNe kazuM ja kharIdI na zakavAnI sthitimAM hoIe. achatamAM paNa amuka amuka pramANamAM te vastu ApaNane maLe ja che." AvI sabhAvamukhI daSTi rAkhavAno pahelo sIdhe lAbha A ke citta kalezamAM nahi paDe. ne zAMta praphullita raheze. pachInA lAbhamAM keTaluMya sIdhuM sUjhaze, ane evI sUjha kasuMbIno rasa ane cAlu thAya , mAM Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228] ( [ rukama : para sukhazAntinI rItarasama ajamAvAze. Ama achatA puNyanA daNanI eka viTaMbaNAmAMthI bacI javAze. ethI keTalAya krodhalebhAdi kaSAya, durgAna, malina vikalpa, durbhAvanA, azubha karma , vagerethI bacavAnuM sulabha raheze. (2) " chatA puNyanI beparavAI ane durupayoga,-e bIjI: vaTaMbaNA che. achatA tarapha najara rahI eTale chatuM najare nathI hatuM, mana enA para nathI jatuM, e jevA tarapha beparavA rahe che. alyA! e te che ke tArI pAse vartamAna bhAre kaparA kALamAM paNa asaMkhya pazupaMkhI kIDAdine nahi maLela mAnavabhava mejuda. che. e pazukaDAdi karatAM bhAre viziSTa buddhi-zakti tane maLelI, tArI pAse hAjara che; pAMce Indriyo kAma ApI rahI che. Arogya, paNa kAma karavA jeTaluM te pahoMce chejIvana-nivaha sAva aTakI. nathI paDe. vaLI kevA vizvazreSTha arihaMta deva, muniguru ne jaina dharmane saMga maLyo che! syAdvAdamaya tatva ane samyagdarzana nAdimaya mokSamArgane vivecanArAM kevAM kevAM vizvazreSTha zAstra maLyAM che! kevI parameSThinamaskArAdi sAdhanAne gya mahAna mana maLyuM che!" AvuM AvuM te keTaluMya puNyage prApta che, ne ethI sAdhanA karavI hoya te hAthaveMtamAM che. evAM chatA puNya sAme jevuM nathI, beparavA rahevuM che, tethI ja ene sadupayoga sAre. karI levA tarapha dRSTi na hoI ene durupayoga karAI rahyo che. kharUM karavAnuM A che ke najara A prApta vastuonA chatA puNya tarapha rAkhavI; vicAravuM ke "A puNya kAyama TakanAra nathI. chevaTe jIvana samApta thatAM A badhuM maLeluM khavAI javAnuM te che. ja. te pachI mahA muzIbate maLela tathA karoDo-anta-asaMkhyane Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prikaraNa 18] [229 - nahi ane mane maLela A chatI sAmagrIne sadupayoga kAM na - karI lauM? nahitara sAmagrI ya kayAMya khevAI haze ane huM ya virATa bhavacakramAM kayAMya evAI jaIza. ema banatAM pahelAM have che te huM ene sadupayoga, te ya bhAremAM bhAre, karI lau. basa A vicArI sadupayoga karI levA vividha mAge udyama rAkha. maLela puNyanA sadupayoganA aneka rastA che (1) pahele te raste A, ke manane svastha ane svaccha anAvatA jaIe. ene saMsAranI vicitra ane viTaMbaNakArI ghaTamALathI asvastha azAMta na banavA daIe; tathA jaDa viSayo ane kakSAnI AMdhIthI malina na thavA daIe. saMsAramAM na lahevAI javAnuM, yA na asvastha banI javAnuM ke anucita bolacAla ane viSaya-kaSAyathI mana meluM karavAnuM nahi. * A pahele sadupayoga cAlu karyo, pachI te anekAneka jAtanI AtmakalyANanI vRttio amalamAM AvatI jaze. temaja pelI niSedhAtmaka dRSTinAM rodaNuM paNa A svastha svaccha mana para AvatA aTakI javAnAM. e badhAM rodaNanI bAbatone te saMsAranI vicitratA ane viTaMbaNAmayatAnA khAtAmAM khatavI nAkhatAM AvaDaze. te A rIte - . saMsAra vicitra ne viTaMbaNAmaya - : manane lAgaze ke, "huM zAne reI rahyo chuM? jene jouM chuM e badhuM ya saMsAranI ghaTanAo che, ane saMsAra to vicitra che eTale emAM evuM badhuM vicitra banyA ja kare. saMsAra te viTaMbamapa ja che, temAM evI viTaMbaNAo heya ja emAM tAI nathI. huM evA vicitra ane viTaMbaNAbharyA saMsArane Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270] [ sanI * vaLagI, eThA chu eTale badhu sama-sarakhu ane sagavaDabharyu maLavAnI AzA rAkhu te ja khATu' che, garamAgarama pANInA tapelAmAMthI pavAlu' pANI laI, e pIne gaLuM tathA peTa ThAravAnI AzA rAkhavI e khATu', viTabaNA na joI e tA saMsAra cheDa, ane na cheDe tyAM sudhI kamamAM kama dRSTi e rAkhyA kara ke 'sAr keTakeTalu' maLyu che, ane enA sadupayeAga kema karyAM karU".pachI e pramANe vartavA mAMDa." manamAM vAravAra AvuM AvyA kare, te game tevA saceAgamAM ke prasa'gamAM paNa emAMthI sArU Ubhu` karI levA tarapha ja tatparatA raheze. AmAM mana keTalu* sarasa svastha ane svaccha! vAta A hatI ke pelA rAjakumAranI vicAradhArAe cAlIne vicArIe te ApaNane maLelI badhI puNya-sAmagrImAMthI vadhumAM vadhu sadupayeAga upajAvI levA tarapha dRSTi rahe. brahmacArI rAjA rukmInA diSTadoSanA kharAba prasaMga para ApaNu' dila soMsAranI vicitratA ane viTakhaNAmayatA joi saMsAraparathI UbhagI jAya, ane have jIvana-kALa jarAya na veDaphAI jAya e mATe chatA tana-mana-dhanathI jeTaluM sAruM ane teTaluM karavA tarapha vaLI jAya, tA enA udyama cAlu thaI jAya. kemake avazya khAvAI javAnI puNyasAmagrI dvArA kANu sujJa sAruM sAruM na kamAI le? sAru. na kamAya e te mUkha gaNAya, mUkhamAM khape; ane durupayoga karI narasAnAM peTalAM UbhAM kare te mahAmUkhamAM khape. mukhane zu' AvaDe che, te zuM nathI AvaDatuM ? vicAravA jevu che ke, - jeTalA pramANamAM sagavaDa-sAmagrI maLI che, uparAMta mAnava deha, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 18] [231 mAnava mana ane buddhi tathA puruSArtha-zakti prApta thaI che e kayAM nakhAI rahI che? (1) pApanA mArge ke dharmanA ? - (2) kAyA, iMdriya ane manane mahalAvavAmAM ke AtmAnuM kazuM bhaluM karavAmAM ? jIvana ane badhI ya puNyasAmagrI beI nAkhaze tyAre ja UMdhAM vetaratA japaze ? paNa e che tyAM sudhI UMdhAM karyo ja javAnA ne UMcA sadupaga nahi karavAnA, ema ne? keTalI sarasa akkala ? ke bevakUphI ? prabhAte UThI zuM vicAravuM? savAre UThayA barAbara manamAM ekalA saMsAranA kacarA bhUMsA ghiAlatAM AvaDe che, paNa arihaMtAdi parameSThInuM ciMtana, svAtmAno vicAra, tIrthavaMdanA, mahApuruSanAM smaraNa, ane AjanA divase zuM zuM Atmahita sAdhIza enI saMkalanA nathI AvaDatI !. - savAre UThayA bAda mATInA dehane cAha-pANImAM ane saMsAra-ThakarANInI sevAmAM ragadoLatAM AvaDe che. sAmAyika pratikramaNadevadarzanAdimAM joDatA nathI AvaDatuM! indriyo AMkha-kAna jIbhane pApadarzana-pApazravaNa-pApauccAraNamAM taraboLa rAkhatAM AvaDe che. deva-guru-zAstra-javadayA vagerenAM darzana-zravaNa-uccAraNathI ajavALatAM nathI AvaDatuM ! dhanya jIvana ? ke anya abhAgiyuM jIvana tyAre dhana-mAlane kAM te kedamAM purI rAkhatA yA pApa vepAra vadhAravAmAM joDatAM AvaDe che, athavA duSTa IndriyenA bhega-vilAsa ne amanacamaniyAmAM UDAvatAM AvaDe che, paNa sAta kSetramAM jame karatAM nathI AvaDatuM ! - are eTale lAMbe kyAM javuM? TUMkI vAta juo ke eka kiMmatI vacanaga kayAM kayAM veDaphAI rahyo che?-- Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra.] [ rukamI vacanagathI jAtinI vaDAIna zabda bolI mAnakavAyanI sevA-puSTi karatAM AvaDe che, paNa mana rAkhI yA jAtanI laghutA -tucchatA ane deva-guru-guNavAnanI stavanA-prazaMsA belI zubha adhyavasAyanI puSTi karatA nathI AvaDatuM! ema prasaMge prasaMge . bIjAnI lAgatI bhUla para gussAnA piSaka veNa kADhatAM AvaDe che, paNa somyatAnA zabda nathI AvaDatA ! "vacanaganI yAne besavAnI zakti e puNya sAmagrI che, ene mAre sadupayoga ja kara" evI dhagaza ja kayAM? evuM ja mananI zaktimAM vicAra nathI ke "maLelI mananI zakita-sAmagrI dvArA kenuM ghara majabUta karI rahyo chuM ? kusaMskAranuM ke susaMskAranuM? mehanI pariNatinuM ke dharma pariNatinuM ?" A vicAra nathI. vicAraNA che mAtra potAnA ja AMtara zatru kaSAyenA paga majabUta thAya evI! vAta A che, je puNya pAse nathI e puNyathI labhya mAla na hovAnAM rodaNAM rovAM che! ane je puNya pAse che ene dhUma durupayoga kare che! to jIvana jItI javAze ke hArI?. pele rAjakumAra reguM rue che paNa keTaluM badhuM UMcuM? enA manane thAya che ke "are! A rukamInI daSTi bagaDavAmAM kema A mAruM zarIra rAga yaMtra jevuM nimitta banI rahyuM che? have te evuM karUM ke A zuM, keI paNa mAruM zarIra keInA ya pApamAM nimittabhUta na bane ! arthAt azarIrI ja thaI jAuM ? reNuM evuM DahApaNanuM ke jemAMthI tAravaNurUpe ucca Atmahitane puruSArtha jAge, ne maLelI mAnava bhava Adi puNya zakti sAmagrIne UMce sadupayeAga karI levAnuM bane. e prazaMsanIya reNuM. . - nirAzA, nIsA, aphasI thAya te ya te evI hoya ke jenA phaLamAM AtmakalayANane puruSArtha AvIne Ubho rahe che Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. mInA nAme ulakApAta : mRtyunI nirbhayatA rAjAne ati Agrahane nAmoccAraNa - kumAra rAjAne kahe che, "mahArAja ! jenI cakSukuzIlatA jatAM mAruM mana saMsAra parathI UbhagI gayuM, jenI A khataranAka -kuzIlatAnA sarAsara durupayoganI sAme A suMdara mAnavabhava Adi sAmagrIne je ucca upaga che te karI levA tarapha manane nirdhAra thaI gaye, enuM nAma jamavA pahelAM levuM rahevA dyo. pahelAM jamI le, pachI vAta." - rAjAne te iMtejArI vadhI gaI che eTale hAthamAM keLiye laI kahe che ke, "juo kumAra ! have to A keLiyA hAthamAM che, have tame nAma bela. e sAMbhaLatAM je kazuMka vina AvI A jamavAnuM sAcesAca TaLe to vizvAsa te paDaze ke kharekhara! kuzIlatA ATalI khataranAka hoya che? ane te vizvAsathI te huM paNuM tamArI AjJAnusAra dharma-ArAdhanAmAM lAgI jAuM." rAjAne bahu Agraha je, eTale rAjakumAra kahe che ke te A uttama jIvanane niSphaLa karanAra cakSukuzIlanuM nAma rAjA kimI che.' , Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 ] [ rI rukmInAM nAmeAccAraNa sAthe ulkApAta : khasa, jyAM A nAmanuM uccAraNa karyu tyAMja joradAra kALAhaLanA avAja AvyeA. avAja paNa sAmAnya nahi kintu mArA, mArA, kApA kApA,' eveA bhayaMkara ! te ya ekAda e mANasanA nahi paNa hajAre....mANasAnA ! thayuM, keALiyA have ze mAMmAM jAya ? anyuM evuM ke koI rAjAnA baLavAna cAddhAonu` mATu' lazkara A nagaramAM ghusI gayuM! subhaTo paNa laDAimAM jarAya pAchI yAnI na kare ane duzmananA lazkaramAM hAhAkAra karAvI mUke evA jakharA joddhA ! te paNa hAthamAM khullI talavAra, bhAlA vagere bhayAnaka zastro rAkhIne ghusyA; ane vizALa nagaramAM 'haNA hazeA'-' mArA mArA'nA rAkSasI gheASa macAvatA macAvatA nagaramAM pharI vaLyA che. ahIM nAmeAcAraNa thavA kharAkhara e dheAtranA kALAhaLa kAna para AvI lAgyA. rAjAnA mANasA paNa doDatA AvIne kahe che, mahArAja ! julama julama duzmananuM lazkara caDhI Avyu che ane nagara mAkhAmAM ghusI gayu' che !' kahA jAuM, have rAjAe hAthamAM upADelA kALiyA mAMmAM jAya ? kALiyA tarata nIcA mukAI gayA ne rAjA UbhA ja thaI gayA. kumArane kahe che, tamArI vAta para kharAkhara vizvAsa, tame kahyu te pratyakSa anubhavu chu.' tribhuvanapati zrI mahAvIra paramAtmA ahI* gautamasvAmIte kahe cheH : "u gautama ! rAjA basa have vadhu khelavA na pAmyA.. ane tA have sAme nRtyanAM darzana thavA mAMDayA. maraNanA bhayathI. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 19] vyAkula thayelo e rAjA "rAjyanuM zuM thaze? prajAnuM zuM thaze? AzritanuM zuM? mAre vIratAthI enuM rakSaNa karavuM joIe." IityAdi kaze vicAra karavA jarA ya ze nahi. pitAnA vikhyAta kuLamAM AvA prasaMge ke puruSArthakrama cAlyo Ave che? pitAnuM parAkrama zuM ?.ene kAMI ja vicAra na karatAM potAnA parivAranI sAthe prANa bacAvavA tarata ja tyAMthI nAThe." jIvane mRtyune bhaya ke bAvaro karI mUke che? kuLanI yazavI praNAlikA ke jAtanI javAbadArIne puruSArtha na jotAM enI tarapha mRtyune bhaya e kevAM AMkha-micAmaNuM karAve che ? maraNanA bhayanI vivaLatA vyAkuLatA cIja ja evI che, mATe te jIvana jIvatAM AvatAM pahelethI ja AvA bhaya jItI levA manabaLa. keLavavuM joIe. kema keLavAya e ? maraNane bhaya jItavA bhAvanA : eTaluM dhyAnamAM rAkhaje maraNanI sAme nirbhayatA, bhAvanAthI dIrghakALa keLavyA vinA dilamAM emaja ekAeka AvavI muzkela che.. maraNanA bhayanI saMjJA to anAdikALathI cAlu che, te zuM akasmAtane prasaMga ke asAdhya bimArIne prasaMga AvatAM maraNane bhaya nahi UbhuM kare? vAraMvAra A vicAra AvavuM joIe ke "maraNa ke maraNanta jevuM kaSTa paNa zI visAtamAM che ? kucha nahi. e AvanAra haze tyAre acUka AvIne UbhuM ja rahevAnuM che, pachI raIza, kakaLIza, mAthAM pachADIza, paNa e meta ke kaSTa nahi. TaLe. mATe evA saMga AvatAM pahelAM kapI le ke "e AvIne. sAme UbhAM che chatAM paNa mane koI ja gabharAmaNa nathI. mAruM zuM . laI jAya che e? mArUM jJAnadhana, mArUM dharmadhana, mArUM zradadhA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ +236 ] [ rUmI dhana mArI pAse ja che, bAkI zarIra te mArI rahevAnu che ja kayAM? zarIra vinA ekalA Avyo hatA, ane krame A zarIra manAvI Apyu....pAchuM e avazya mRtyu thatAM khUMcavAI janAra che. A nirdhArita hukIkata che.mATe evA kAmacalAu ne pApakArI zarIra para rAga rAkhavA khATA. tema kaSTanI dRSTie jou tA paNa vadhAre te zarIranA ane sukhazIlatAnA pApI rAgane lIdhe je drSTa lAge che. e rAga jo nathI, te kaSTa paNa jANe kAMI nathI. narakAdi gatimAM meM kayAM AchAM kaSTo joyAM che? ' 'tyAre mahApuruSAe kayAM ochAM kaSTa joyAM che? are ! AvI paDelAM te zuM, paNa jAte UThIne kaSTanI sAme jaIne te veThayA che ! jagadguru mahAvIra prabhu cAhIne anA dezamAM vicaryAM. emanA saMtAna huM, kramamAM kama, AvI paDelA kaSTane tA sahu gabharAmaNu zI ?' jIe, mRtyunI nirbhayatA rAkhanAranA dRSTAnta: (1) rAjA kumArapALane devIe trizULa lAMkayu* ! Akhu' zarIra kADharAgathI vyApta thaI gayu` ! samaya vatI gayA. zAnA? ekaDAnA bhAga devAnA nahi. kintu dha'nI niMdA aTakAvavAnA. zuM karavAnuM e mATe ? citAmAM jIvatA saLagI jaI savAra paDatAM pahelAM rAkha thaI javAnuM. jethI kADha sAthe mane jIvatA joI ajJAna-mUDha leAka niMdA na kare ke 'joyu ? emanA dayAdhama pakaDI rAkhyuM enu bhayaMkara phaLa A pratyakSa maLyuM!" kahA, maraNanI te paNu jIvatA saLagI maravAnI kumArapALa rAjAnI keTalI badhI ni yatA I (2) kalikAla sarvajJa AcArya zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjanA ziSya AcArya zrI rAmacaMdrasUrijI mahArAja rAjA ajayapAlane Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 19] [27 guruvacanathI virudhdha hukama na mAnatAM dhakhadhakhatI lekhaMDanI. kaDhAI para besI khuzIthI zekAI gayA ! AvA AvA mahApuruSoe mRtyu zI rIte nirbhayapaNe vadhAvyA haze? jIvana jIvatAM Avo kaI khyAla rahyA kare ke "maraNa kaI cIja nathI, kayAre ya paNa maravuM te paDaze ja; eka ja vAra maravAnuM che pachI vaheluM ke meDuM, te pachI bhaya che ? bIvAthI thADuM ja e TaLe che? ulaTuM mRtyu vakhate nirbhaya rahevAthI AnaMdapUrvaka marI zakAya che." maraNathI nirbhaya kema banAya - eka vAta che,kaI paNa paLe mRtyu Ave te phikara nathI evuM mana banAvavA mATe jIvanamAM aucitya, pavitra hRdaya, kSamA, saumyatAdi guNene bharacaka abhyAsa, ane zakaya eTalI bharapUra dhArmika kriyA-paropakArAdinI pravRtti vANI ane vicAraNA rAkhavI. joIe. pachI manane ema thaze ke "zakya eTaluM sAdhavAnuM meM niSkapaTa dile sAdhyuM che, guNene paNa zakaya abhyAsa karyo che, eTale Aje mRtyu Ave te zuM thAya evI kaI phikara nathI. sAdhanA ane arihaMtanA AlaMbane bhAvI paraloke sArI gati ane AthI vizeSa ArAdhanA maLaze. Ama paraleka hitakArI guNe ane dharmanuM sAruM baLa UbhuM karavA para mRtyunI sAme nirbhayatA Ave. sArAMza, mRtyune bhaya TALavA vAraMvAra nirbhayatAnI bhAvanA ane paraleka-hitakArI baLa UbhuM karavuM joIe. nahitara kAMI ekAeka e uparathI TapakI nahi paDe. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. jaDa-cetananA bheda aMte Icche te jIvanamAM ghAleH aMte zuM joIe? - ekalI niyatA ja zuM, paNa jIvananA aMtakALe je je sAruM lAvavuM hoya enI enI bhAvanA vAraMvAra abhyAsamAM rAkhavI joIe. navakAramaMtra, cittasamAdhi, samatAbhAva, pIDAmAM sahigaNutA, sarva ane kSamApanA, arihaMtanuM dhyAna, paisAparivAra-kAyA Adi para nimamatA, dAna-puNya, udAratA, jIvananAM duSkRtyonI gaha, vagere vagere badhAne aMtakALe khapa paDaze. e badhuM maraNanI asahya pIDA vakhate zuM ekAeka khurI Avaze? zuM ekAeka hRdayamAM ramatuM thaI jaze? evA bharese besatA nahi. e badhAne jIvanakALa-daramiyAna sAre abhyAsa joIza. aMte Icche te jIvanamAM ghAle; jIvatA jIve jANe e badhI vastu Atmasidadha karI evuM karavuM paDe. enAM sukhada phaLarUpe aMtakALe e sagI thaze, sahelAIthI mpharatI raheze. maravA paDelA bIjAne zikhAmaNa de: emAM te pachI bIjAe ApaNuM mRtyu vakhate ApaNane zuM ? zikhAmaNa ApatA hatA, ApaNe bIjAone sAruM AzvAsana ' Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A 20] 239] karavA jevu -zikhAmaNa ApI zakIe; kahI zakIe ke 'mu'jhAze nahiM. mRtyu tA mAtra eka vasra badalavA jevuM che, sthAnAntara che. bAkI AtmAne ne kAyAdi pudgalane kAyamanA kAyA tA ratna vaNikanI eka ghAsanI jhuMpaDI che, saLagavA jevI lAgI eTale mUkI devAnI, ne dharmaratna lai cAlatA thaI javAnuM. jIo,-- zA meLa? kAyA para ratnavaNikanI jhuMpaDInu' dRSTAntaH-- eka nagaramAMthI eka jhaverI ratnA kamAvavA arthe ratnadvIpa upayeA. tyAM pahoMcI eNe joyuM ke 'ahI khIjAe paNa Ave che te pAtapeAtAnA jhuMpaDA bAMdhIne rahe che. dariyAnA marajIvAo samudramAM paDI ratnA laI Ave che, tenI kharII karI karI ratnA bhegAM kare che, eTale eNe paNa jhu'paDI UbhI karI ane maDyo ratnAnI kharIdI karavA. dhIme dhIme karatAM eNe sArA evA ratnabhaDALa bhegA karyAM. eka vAra evuM anyu ke tyAM kAMka Aga lAgI, te enA jhuMpaDA para paNa bhaDakA AvyA, ane jhuMpaDI saLagavA jevI thaI gaI, jhaverIe joyuM ke ratnA ThIka ThIka kamAI lIdhAM che, te have A jhupaDIne bacAvavA karavAnI khaTapaTamAM zuM paDavuM hatu*? ne vaLI khacAvI bace evI paNa lAgatI nathI. mATe mUka mAthA phADa, laI le ratna pATalI, ane thA gharabhege !' jhuMpaDI saLagavA para jhaverI jarAya rAvA na beThA. e tA khuzakhuzAla jhaTa UbheA thaI kamAyela ratnapeATalI saMbhALI laI cAhyA, ane sIdhA gharabhegA thai gayA. tyAM e ka"matI ratnA para mATA vepAra karI sukhI samRdhdha anI gayA!' Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] [ rumI! pelA mRtyu zayyAmAM paDelA zrAvaka have AnI ghaTanA kAyAmAM karI batAvatAM kuTu ane kahe che,kAyA para jhupaDInI ghaTanAH-- kamara "tyAre ApaNA jIva e jhaverI che. e A manuSyabhavarUpI ratnadvIpamAM jJAna-dana-cAritrarUpI ratnA kamAvavA mATe ja AvyA che. kAyA e ahI kAmacalAu rahevA mATenI jhuMpaDI che. ane jaDa AhArAdi puddagalAnI sahAyathI eNe e UbhI karI che. paNa che takalAdI. ekAda kAI tevA roganI akasmAtanI Takkara lAgatAM tuTI jAya evI A kAyAmAM rahIne daIna-jJAna-cAritrarUpI ratnA jeTalAM kamAvAya eTalAM kamAI levAnA che. te yathAzakita me mAI lIdhA che. ' have manyu' che evu ke maraNa-samayarUpI Aga A kAyAne joradAra lAgI che. emAM have. zuM karavu' ? Aga evI che ke rAkIrAkAya evI nathI. kAyAne macAvI besI rahevAya evI nathI. tA have jIve zuM karavuM? rAvA esavuM ? nA jarAya nahi. e tA ahIthI UbhA thaI javAnuM. kamAyela dharmaratnA darzana-jJAna-- cAritraratnA sabhALI laI cAlatI pakaDavAnI. jyAM javAze tyAM enA para sukhI samRdhdha thavAze. vaLI navA vepAra thaze. pachI, ciMtA zI ? jaDa-cetananA bheda : mATe tame kai jarAya muMjhAze| nahi. kAyA te pudgalanI anelI che. enA guNadharma taddana judA ane cetana AtmAnA guNadharma judA. e saDana-paDana-vidhvaMsanazIla; tyAre jIva avinAzI. jaDa kAyAnI sArasabhALa vagere karavAnuM kAyama pAtAnuM gA Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 20 ] [21 kartavyamArga - AtmA, pudgalanA mehamAM bUle che eTale tevuM paDe che, ane pAchuM e revAnuM karyuM e kazuM phaLa detuM nathI. niraMjana nirAkAra nivikAra AtmAne pudgalanA saMga heya nahi, A te vartamAnamAM karmanI viTaMbaNuM che eTaluM ja. mATe pudagalanA javA AvavA para kaI kheda ke harSa karavA jevA nathI. ApaNe te ApaNuM potAnI jAtane arthAt AtmAnAM zuddha svarUpane vicAra kare. pudgalanA saMga ochA karatA cAlavuM. azuddhione vINI vINIne kheLI kADhI ene dhakke caDAvI devI." maravA paDele mANasa kuTuMbIo vagerene AvI zikhAmaNa Ape, ema jainazAsana pATha bhaNAve che. paNa e kayAre ApI zake? pahelAM pote mRtyuthI nirbhaya banyo hoya tyAre ja ne ? e nirbhayatA zI rIte Ave? jIvanabhara e mATe mathAya te; jaDa -cetananA bheda ane jaDanI tucchatA tathA cetananI mukhyatA hai aMkti thaI jAya che. e mATe evAM zravaNa-vAMcana, evI bhAvanA ane evA jaDanA tyAga rejIdA jIvanamAM jhagamagatA rahe che. zuM samajyA? A manuSya bhavanuM mahAna kArya (1) beMce jaDa-cetananA bheda aMkita karavAnuM che, ne | (ra) cetananI mukhyatA ane jaDanI tucchatA haiye spaSTa ane saceTa ThasAvI devAnuM kArya che. kuTuMbanA AtmA para rAga che? - Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdaya sApha sApha pokAre,-"kAyA jaDa che, emAM pUrAyele huM cetana AtmA taddana nirALa vilakSaNa chuM. dhana-mAla-kuTuMbAdi adhuM ja jaDa! badhAya mATInI mAyA che!" kuTuMba jaDa? hA, je kuMTuMbIone joI joI rAga thAya che, mamatva thAya che, e kuTuMbIone AtmA jeIne nahi, kAyA joIne. kAyA jaDa che. rAga enA para che, emAM vaselA AtmA upara nahi, nahitara te je e AtmAo para rAga hoya ne? te te AtmAne sAru saMskAra, sArA guNe ane sArI hitasAdhanA kema vadhe, emanI puNyasaMpatti kema vadhe, tathA emanA pApakacarA kema ochA thAya ene ja mukhya vicAra rahe. pachI jaDa kAyAnAM piSaNa thAya te ya A mATe. avasare 10-20 hajAra rUpiyAne hIrAne hAra paNa lAvI gharavALAnA gaLAmAM nAkhavAnuM karAya te emanA dilamAM potAnA uparane prema-sabhAva-AsthA UbhI karavA dvArA AtmahitanI vAta emanA gaLe utArI devA mATe. rAta paDeye kahI zakAya - - sagAMne bakSIsa para hitazikSA - "juo, Aje puNe yArI ApI, vepAramAM be paisAna lAbha thaye che, tyAre manane thAya ke emAM tamArAM paNa puNyane hisso che, eTale A tamArA mATe hIrAne hAra laI AvavAnuM karyuM. paNa ApaNe e dhyAna rAkhavAnuM che ke, arihaMtanuM ApaNuM mAthe traNa - "A puNya arihaMta bhagavAnanI siphArasathI maLeluM che, emanA aciMtya prabhAve maLyuM che. emanI kAMka ADA hAthe ke sIdhA hAthe ApaNe sevA bhakti karI haze, ane bhagavAna evA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 20 ] [243 aciMtya prabhAvavaMtA che ke ethI A puNya UbhuM thayuM. ATaluM ja zuM, A Akho manuSyabhava, pAMca indriya, Arogya ane bIjI khAnapAna-meja AdinI puNyAI paNa emanA ja prabhAve UbhI thaI che. eTale bhagavAna arihaMta devanA rUDA pratApa ke Aje ApaNe A puNyAIbharI sthitimAM chIe. mATe emanI sevA bhUlavAnI nahi. arihaMtanI ApaNane keTalI jarUra- bIju e paNa che ke A puNyAI kAMI haMmezAM kAyamane mATe besI rahevAnI nathI. AgaLa para navI puNyAInI jarUra paDavAnI. e navI puNyAI paNa bhagavAna arihaMtanA pratApe ja maLavAnI. mATe paNa evA tAraka devAdhidevanuM zaraNuM jarAya mUkavAnuM nahi. "A duHkhamaya saMsAramAM arihaMta vinA bIjA kone AdhAra che? e ja belI che, e ja tAraNahAra che, ahIM ane paralokamAM zAnti ApanAra bhagavAna arihaMta ja che, mATe emane te haiiyAnA hAra, mananA mora, AMkhanI kIkI ane AtmAnA sukAnI banAvI daIe. "ane juone arihaMta prabhunA ATaATalA upakAra chatAM emane mukhyapaNe yAda na rAkhIe emanI sevA na karIe ane emane bhulAvI nAkhe evI kAyAmAyAnAM raMgarAga ane jaLejathAmAM paDIe te mahAmRtadana banavAnuM thAya ke nahi? kamamAM kama kRtajJatA te visaryA ja gaNAIe. kRtajJatA te pAyAno guNa che, kRtajJatA dharma mATenI pahelI gyatA che, mATe te dekhAya che ke mAtA Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244]. , [ rukSmI pitA, saMskArI guru, bIjA upakArIo ane mahA upakArI deva-gurune je bhUle che e bicArA che hRdayamAM. zAnti anubhavI zaktA nathI kemake emanA dilamAM dharmanI pharasanA thaI zakatI nathI, dharma aMtaramAM pariNAma pAmI zakato nathI, kRtajJa nahi eTale ke maLatA nahi, kaThoratAnuM sAmrAjya. kaThora dilamAM dharma kayAMthI pharase ? dharma te kemaLa dilamAM pharasI zake, kaTheramAM nahi. ApaNe ja juone ke je ApaNA karelA upakAra para dIkarA-dIkarI ApaNI tarapha kRtajJa na banyA rahetAM kRtadhdha bane, to ApaNe emane kevA kaThera niSphara haiyAnA gaNIe chIe? te pachI ApaNane ATalI badhI puNyAI kamAvavAmAM zreSTha ane mukhya nimittabhUta thanAra arihaMta bhagavAnane ja bhUlIe, emanI sevAne badale emanI avagaNanA thAya evI kAyA-mAyAnI gaNanA rAkhIe, te ApaNe paNa kevA niSphara hayAvALA gaNAIe ? "mATe A hIrAnA hAra upara zuM, ke bIjI sagavaDa- anukULatA upara zuM, badhe ja arihaMta bhagavAnanA ananya aciMtya prabhAvane upakAraka mAnavAnuM bhUlavAnuM nahi. emane upakAra mAnavAne eTale khAlI savAsale ke vAgADaMbara nahi kinta manane ema thayA kare ke e prabhunA upakAre te mane ATaluM badhuM dIdhuM, have huM A badhuM nahi te theDuM te jarUra e. mArA nAthanI sevAmAM lagAuM. "evAmAM nahi lagAvuM te A saMpatti aMte te hAthamAMthI javAnI ja che, paNa ahI hAla saMpattithI hAthaveMtamAM rahela sevAno lAbha meLavavAnuM rahI jaze, Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 20] [245 kRtajJatA adA karavAnuM gumAvAze. mATe vItarAganI sevA karavAnuM na cUkuM. manane ema thAya teya ochuM che ke A ja hAra prabhunA ja gaLe paherAvI dauM. emanuM dIdheluM emanI zobhAmAM jaze te kharekhara te e pAchuM mArA AtmAnI ja zobhA vadhAraze, tyAre mArA gaLAmAM ghAlI rAkhI mArI jAtane dekhItI zobhA vavAnI mUrkhAI karIza te kharekhara to mArA AtmA meha ane karmathI kaddarUpa thaze. ApaNane ApaNuM zudra haiyAne lIdhe lAge che ke "he zuM ATale badhe 10-15 hajArane mAla ekadama ja daI devAya?" paraMtu khera ! eTaluM nahi, te ya rejanA cAlu jIvanamAM prabhune ApaNuM dUdha-kezarathI pUjA tathA varakha-badalAnI AMgI karavAnuM, ne phaLa-niveda dharavAnuM vagere to karI zakIe ne? prabhue ApaNA hita mATe pharamAvela dAnAdi-sAdhanA to bane ne? vAta ATalI ja che, prabhunA pratApe ja maLelI ane hajI paNa maLanAra viziSTa puNyAI tarapha najara rAkhI, e arihaMta deva ane emanI AjJAnI tana-mana-dhanathI sevA khUba khUba karIe. manathI te vAraMvAra emanA upakAra ane guNe yAda AvI AvI haiyuM bharAI jAya, hRdaya pokAre, "prabhu tamAre keTakeTalo AbhAra mAnuM ! tamArAthI ja huM UjaLuM chuM, huM pagabhara chuM, huM anAtha chuM." AnI sAthe emanA zAsananA badhA aMgenI yathAzakti sevA bajAvavAmAM jAgrat rahevAnuM." _ sagAMne AvI zikhAmaNa devAnuM kayAre bane? emanI kAyA nahi paNa emanA AtmA upara najara rAkhee te ja. emanI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246] . [ rukUrmI rUpALI ne sevAkArI kAyA joi joi enA para rAgathI malakAvAnu nahi; paraMtu emanA anaMta ataMta kALanA du:khI kaeNviDa aita AtmA para mukhya daSTi rAkhI, e phrema UMcA Ave e ciMtA UbhI rAkhavAnI. jo kAyA ja joI joI khIlavAnu ane enI ja sukha-sagavaDanI ciMtA karavAnu ja rAkhyu. te jaDa-cetananA bheda haiye aMti nahi thAya, jaDane tuccha ane cetanane mukhya mAnavAnu nahi ane. tyAre jo paranA AtmAnA nahi, tA peAtAnA AtmA mATene paNu khyAla kayAMthI rahevAnA ? e teA peAtAnI paNa kAyA ja manamAM AvyA karavAnI, e ya jaDa-cetananA bhedane prakAzavA na de. A bheda kAMi jApanI vastu nathI ke 'huM jaDa kAyAthI bhinna chuM bhinna chu" ema raTatyA karIe ne bheda aMtaramAM kharekhara skurAyamAna thai jAya. e mATe jaDane tuccha ane AtmAne mukhya karavA paDe. kAyAnAM hitane mAla vinAnA ane AtmAnA hitane kharA kiMmatI AdaraNIya mAnavA paDe, haiye ThasI gayA karavA paDe. e karavA mATe (1) ene anukULa sadguru sevA, dhArmika-AdhyAtmika zravaNa-vAMcana, (2) enI vAraMvAra bhAvanA, ane (3) jaDehitanA zakaya anekavidha tyAga saha` karavA paDe. kAyA parataMtra, AtmA strataMtra jaDa ane cetananA bheda jANavA che? te A vicAre ke jaDa e jaDa, cetana e cetana. cetananI AgaLa jaDa pAmara che. jaDa kAyAnI aNutA, para-niya MtritatA ane saDana-paDana vighna"svitA kyAM ? ane caitana AtmAnI samRtA, svataMtratA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNa 20] ne avinAzinA kayAM? najara vAre vAre kayAM jAya che? abumAM vinazvara bAho mATInA pUtaLA para? ke sabujha avinAzI aMdaranA AtmA para? ApaNe ApaNane manathI gaLiyA, dabAyelA ane parAzrita mAnIe e judI vAta; e to ApaNuM kAyarakaMgALa banI gayela daSTino deza che. bAkI kharekhara dRSTi te e joIe ke ApaNe anaMta zaktinA dhaNI chIe, svataMtra chIe, arthAt jaDa, kAyA-indriye vagerenuM jema saMcAlana karavuM hoya tema karI zakIe chIe. e parataMtra, ApaNe svataMtra. tema kAyA nAzavaMta ApaNe avinAzI chIe. jaDa kAyAmAM saDana-paDana thAya, AtmAmAM nahi. e to anaMtAnaMta kALathI e ja asaMkhyapradezI che te che ja, ane zAzvata kALa mATe raheze. A jaDa-cetananAM khAtAM judA che. baMnenA guNadharmo ane kArya niranirALAM che. ApaNe A badhuM samajanAra agara samajavA mathanAra, te cetana chIe. ApaNI AgaLa ApaNI kAyA keNu? rAMkaDI bicArInuM enuM jevuM saMcAlana karavuM hoya tevuM ApaNe karI zakIe, alabat ApaNe vikasAvelI. ApaNI zaktinA anusAre. paraMtu e saMcAlana karI AtmAnA guNadharmanuM khAtuM tara karavAnuM che. e ApaNuM "sarvahaka svAdhInane upaga karIne thAya. kAyAne bhUkhI rAkhavI ke khavarAvavuM? ane eAchuM khavarAvavuM ke vadhu? ene edI susta ne sukhazIla rAkhavI ke barAbara kAma karatI rAkhavI? ene jIvonI hiMsA-AraMbha -samAraMbha Adi karanArI banAvavI ke ahiMsaka, nirAraMbha, Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 ]! - [ rukmI manAvavI ? e ApaNI munsaphInI vAta che. ApaNe svataMtra, e ApaNane AdhIna, e vastusthiti che. kAyAne pApAmAM rulatI rAkhavI, ke niSpApa jIvana jIvatI karavI, e ApaNA kabajAnI vastu che. kAmAMdha hAziyAra paNa mANasa jaDabharata abujha patnIne paravaza paDI jAya, ane ene nacAvye nAce; ema ApaNuM sajJAna chatAM viSayAMdha khanI jaDabharata abujha kAyAne paravaza paDI javAnuM thAya che. kAraNa, mAtra e ApaNane tuccha sukha dekhADe che mATe ne? to evA ApaNe sukhanA lAlacu chIe ke ApaNu. svAtaMtrya ane dIgha hita bhUlI kAyA-IMdriyAnA nacAvyA nAcIe ? e te ApaNI bhrAnta dRSTinA kAraNe che. bAkI kharI rIte ApaNe ene nacAvI zakIe chIe, atinA sAga aMdha karI hitanA mArge joDI zakIe chIe. kAyAnA kaSTanA vicAra na karatAM ApaNAM AtmAnA hitanA vicAra karIe, eTalI ja jarUra che. jaDa-cetananA bheda haiye vasAvI devA joie. bheda jJAnamAM paheluM jarUrIH-- e vasAvavA mATe kevaLa cetana pakSe jIvana jIvanAra munimahAtmAnA sa`sagad-paricaya-sevA pahelI jarUrI che. emanAM darzanamAtrathI emanAM AtmahitakArI ane kAyA para aMkuzavALA tyAgamaya tathA niSpApa jIvananuM pratibiMba ApaNA mana para paDe che. dekhAya che ke ApaNA ja jevA e hAtha, e paga, meAM mAthAvALA A bhavyAtmA peAtAnI kAyAne peAtAnI zubha icchAnusAra derI rahyA che,' tyAre huM kAyAnA doravAyA doravAuM chu. e niSpApa jIvana, sajJAna jIvana, zAMtimaya jIvana jIvI rahyA che, te huM kAyAmAM muMjhAyelA pApabhayuM, ajJAna, ane azAMtibharyu. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 20] [249 jIvana jIvI rahyo chuM ! kevA e jaDa-cetananA bheda parakhI cetanapakSe jIvanane jIvanArA! ane huM e bheda nahi samaja: nAre ke jaDa-cetanane zaMbhumeLa karI jaDa kAyAne ja mArI jAta mAnanAro mUrakha ! ke kAyAnA ja pakSe jIvana jIvanAro abujha pAmara !" zravaNa-vAMcanamAM phera :- sAdhusamAgame A bhAna jAge che, eTale emanA para evArI jaI emane vinaya, namaskAra, sevA-bhakti ane emanI pAsethI AtmahitanuM zravaNa karavAnuM bane che. vinayapUrvaka lIdhelI vidyA phaLe che, temaja mukhanA hAvabhAva ane bolavAnA amuka amuka accent (ochA vadhatA bhAra sAthenA zabdoccAraNa)nI zrotA para gherI asara paDe che, eTale zravaNa e zravaNa, ane vAMcana e vAMcana. vAMcanamAM A lAbha na maLe. chatAM jyAM zravaNa na maLe tyAM, temaja zravaNa maLyA para ene tAjuM rAkhavuM ja che tyAM paNa dhArmika-AdhyAtmika vAMcana upayogI bane che, paNa vAMcana A hoM, ke jemAM AtmahitanI ja vastu AlekhelI hAya. mahApuruSanAM caritra, jIva-ajIva Adi tatva, samyagdarzanAdi mokSamArga, mArgAnusArI, AdidhArmika, samakitI. zrAvaka, sAdhu vagerenAM AcAra-anuSThAna,-Ane lagatAM zAstranuM vAMcana joIe. roja ne roja vaMcAyA karavAthI temaja munionAM mukhe saMbhaLAyA karavAthI AtmAne khyAla bahu AvyA kare, ane e ja jaDa-cetananA bhedajJAnanI dizA khUlI kahevAya. "jaDacetana judA che, judA che..eTalI raTaNa mAtrathI kAMI na vaLe. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5] [ sArI bhedajJAnamAM zuM zuM bane -- bhejJAna te evuM hoya ke jemAM (1) AtmA taraphane pakSapAta vadhe, AtmadaSTie jovAnuM thAya, ne AtmahitanI ja mukhya. ciMtA jAge; temaja (2) deha ane dehane lagatI vastu paranI AsthA, rAga mamatva, vagere ochA thAya; jIvana dehanI jaLe. jathAmAM veDaphAI jatuM dekhAya. tyAM haiye enI bhAre baLatarA thayA kare, ne e barabAdI aTakAvavA cAre bAjuthI zakaya AtmahitanI pravRttio cAlu rahe. vaLI (3) pApane satata bhaya rahe, ane (4) paralekane niraMtara vicAra AvyA kare, temaja (5) paramAtmA ane gurune apAra upakAra yAda AvyA kare; (6) jIvo pratye dayAnI ja lAgaNuM vahe.A badhAM bhedajJAnanAM lakSaNa che. dhArmika AdhyAtmika zravaNa-vAMcana satata rAkhavAthI A Ave. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. bhAvanAnA prabhAva. pra0-zravaNa-vAMcana tA karIe chIe chatAM kema jaDa -cetananuM bhedajJAna ane e Atma-pakSapAta vagere sphurI nathI AvatA u-enuM kAraNa, e zravaNa-vAMcana uparAMta bhAvanAne vyavasAya jeradAra nathI e che. bhedajJAnanAM traNa sAdhanamAM e khInna nakharanuM sAdhana kahevu ja che. (1) bhAvanAthI dhanI sagAI thAya; (ra) bhAvanAthI guNA kamAvavAnuM saraLa ane; (3) bhAvanA dvArA dASA AchA thatA Ave. sAvanA e dha sagAi, guNApAna ane doSanivAraNa mATe anivAya ati Avazyaka sAdhana che. ekavAra game tevu sArUM' zrAvaNa ke vAMcana karyuM ke vicAryuM paraMtu enI pAchaLa vAra'vAra bhAvanA na karAya te e havAmAM UDI jAya. bhAvanAne abhyAsa rAkhavA para saMskAra dRDha thAya che. paisA kema ki`matI lAgyA che ? enI vAta kema mukhya rahe che? bhaNatA hatA tyArathI paisAnAM mahatvanA vicAra bahu karelA mATe, bhaNatara vakhate vAtavAtamAM ene agatya ApelI. enu ja nAma bhAvanA. ethI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252] [ rukamI saMskAra daDha thatA ja gayA, ane e paisAe Aje jIvanamAM eka pradhAna sthAna jamAvI dIdhuM. ema dharmane jIvanamAM eka pradhAna sthAna ApI devuM hoya, jaDa-cetananA bhedajJAnane sakriya banAva heya, te AtmA ane Atmahitane uddezIne vicAre vAraMvAra Ave; sAMbhaLeluM vAraMvAra yAda karyA karIe, enA para jagatanI duHkhada kamaviDaMbita ghaTanAe laI ciMtana karIe, anityatA, azaraNutA, vagerenI je bhAvanA lAgu thAya tene vicAra karIe AvuM badhuM thayA kare te bhAvanA karI gaNAya. bhAvanA para enuM susaMskaraNa thayA kare, ne e jIvanamAM navI navI skuti lAve. bhAvanA bhavanAzinI," bhAvanA te AtmA paranA saMsArane nAza karanArI che, bhava pAra karAvanArI che. bhAvanA bhavanAzanI ATalAja mATe ke bhavanAM kAraNabhUta sagadveSAdine e nAza kare che. ' pataMjala yogadarzanakAra paNa kahe che ke pratipakSanI bhAvanAthI rAgAdidonA saMskAra nAza pAmatA Ave che. pratipakSa eTale vipakSa virodhI. rAgane virodhI vairAgya, dveSane virodhI upazama, kAmane pratipakSa brahmacarya, krodhane vipakSa kSamA ItyAdi. e vairAgyAdinI vAraMvAra bhAvanA kare, vicAra kare, hRdayane ethI bhAvina karanA cAle, eTale rAgAdi saMskAre ghasAtA Ave, ane vairAgyAdinA susaMskAra jAmavA mAMDe. pachI enI parAkASThAe vItarAgatA Ave. sAMbhaLIne gayA pachI asara kema nahi? A mahAlAbha karAvanArI bhAvanAnI kevI suMdara taka ahIM maLI che! kharca pAIne nahi, mahenata jarA hAtha UMcA karavAnI Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 21] [ 250 paNa nahi. basa, manane emAM parovavAnuM. mAnavamananI kiMmata AnA aMge che. TheTha vItarAgatAnI parAkASThAe pahoMcADe evI bhAvanA karI zakavA cogya mana mAtra mAnava avatAre maLe che. ApaNane maLelI AvA viziSTa mananI bakSIsanI kadara karIe te emAM bhAvanAne badale kacarA bhUsA ghAlavAnuM dila ja na thAya; bane teTalI zubha bhAvanA ja manamAM ramADayA karIe; jarA sArUM zravaNa maLyuM yA vAMcana karyuM, ke tarata e bhAvanAmAM dAkhala karI devAya. pachI sAMbhaLeluMvAMceluM bhUlAya zAnuM? e te vAraMvAranI bhAvanA-vicAraNAthI najara sAme taravaratuM thaI jAya. A je karavuM nathI te pachI bUma mAryA karIe ke ahIMthI UThIne gayA pachI asara bhuMsAI jAya che ene kaI ja artha nathI. asara na bhUMsAya ene upAya karavo joIe. upAya A, ke bhAvanA zarU karI do. bhAvanA kerI karavI? jaDa cetananA bheda haiye aMkita karavA che, te enuM sAMbhaLeluM-vAMceluM bhAvanAmAM UtArI devuM joIe, mukhya AtmadaSTi rAkhIne mahApuruSoe karela sAdhanAnAM puruSArtha-parAkrama para ApaNA dilamAM vAraMvAra bhAvanA UThayA kare. dA.ta. manane ema bhAvanA thAya ke "mahAvIra prabhu ane dhanno,zAlibhadra, dhanAjI, meghakumAra vageree pitAnuM zarIra mahAsukamaLa chatAM kevI. ugra tapasyA karI! kevA ugra parIsaha veThayA ! kAyAne kevI emAM gaDI! pachI emanA ekeka sAdhanA-prasaMga para bhAvanA karavAmAM Ave. "jaDa kAyAthI cetana AtmA jude che e vAta manamAM Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254] [ rukmI DhasAvavI che? e mahApuruSAe kAyAne tuccha gaNI AtmA khAtara vu kevu e kAyAne kacaravAnuM jIvana manAvyu. enI bhAvanA karatA rahevAthI ApaNA manamAM jaDa-cetananA bhenI vAta satI jAya. A se e leTThajJAna. sArAMza, ethI bhAvanA vAravAra karavAthI e zakaya bane che. mAMdA sAjAne AzvAsana ApeH jIvanabhara e ryo karIne jaDa-cetananA bhedajJAnane asthi majjA karyu. hAya, pachI mRtyukALe A kAyA ane enA sAMcAgika padArthoM chUTavAnI taiyArImAM che chatAM ApaNe nibha ya hAie. asAdhya rAgamAM paNa AzvAsana khIjAe ApaNane zu' ApatA hatA ? ApaNe emane tAttvika AzvAsana ApIe, evuM ApIe ke 'asAdhya roga e te eka nirdhArita hakIkata che. emAM zatru zuM ? eka rAganu' tA duHkha che ja, enA para zA sArU vaLI maneAduHkha vadhAravuM? ApaNI jAte mananI zAMti mananuM sukha gumAvavuM e mUrkhAI nathI ? vaLI mRtyu paNa zAka karavA jevI vastu nathI. mAtra. kAyAnI jhuMpaDI UbhI che tyAM sudhI emAM rahIne dhama ratnA kamAI levAnuM karavAnuM che. kAyA paDavA jAya che ke ratnA samAlI lai khuzamizAla palAka cAlyA jaIe.' * = pAMca varasanAM pramukhapadamAM zuM karavAnuM?:-- pelA pAMca varasanA paTTAnA pramukhapaNAne dAkhale yAda che ne ? daradIne joI DAkaTara sagAMone kahe che huve A kharca ema nathI, sAMja kADhe teA bhAgyazALI.' tyAre dardI prasannatAthI kahe che 'nA DAkaTara ! sAMja nahi; 2 kalAka 22 miniTa thatAM mATe maravAnuM che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 21] [ 255 DAkaTara coMkI UThe che-"are! ATalI badhI nirbhayatAthI AvA avasare rahI zake che ?" eTale eNe pAMca varasanA pramukhane dAkhala Ape. pAMca varSa pachI jyAM nirjana dvIpamAM dhakelAI ja javAnuM che evI zaratavALe ahIM pramukha banatAM ja buddhimAne aDadhe khajAne ne aDadhuM lazkara meklI e nirjana dvIpamAM dhIkhatA vepAranI nagarI vasAvI dIdhI! pitAnuM sAmrAjya UbhuM karI dIdhuM! pachI tyAM dhakelAI jatAM zo kheda? ema, ahI jamyA tyArthI ajANyA dvIpa jevA paralokane saddhara banAvavAnI ja peravI zarU karI dIdhI, puNyazaktirUpI nANuM e mATe ja bharacaka khacce rAkhyuM. pachI mRtyu vakhate ze Dara? ze kheda? basa eka ja dhUna,-"zarIra kAyazakti maLI che te karo bharapUra tyAga, tapasyA, sevA vagere, vacanazakita maLI che, te karo prabhuguNagAna, zAstrAdhyayana, dharmavArtA manazakti maLelI che, to karo uttama bhAvanAo, navakArasmaraNa vagere, hRdaya maLeluM che te bhAve nItaratI jIvadayA; hadayamAM vasAve ahaprema, vrataniyama, paisA maLyA che kare dAna, sAta kSetre bhakti;." jIvanabhara AvI ne AvI dhUna macAvI hoya pachI mRtyu vakhate nirbhaya. | daradIe DAkaTarane e ja kahyuM ke meM parameSThi namaskAra vagerenI ArAdhanA evI karI che ke huM mRtyu sAme nirbhaya chuM, svastha chuM' A svasthatAnA baLe ene kaI evI kuraNa thaI gaI ke mRtyu samaya vartAI gaye, te DAkaTara jete rahyo ne barAbara kahelA samaye AnaMdapUrvaka navakAra-maratAM prANa chAkyA. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. dharma dravyamAMthI nake? : vacanayogane prabhAva. suratanA eka maMdiranA vahIvaTadAra mahAna zrAvaka lallubhAI evA pApabhIru ane prAmANika, ke devadravyanI kathaLImAM rokaDa rUpiye nAkhIne paracuraNa soLa AnA levAnI ya vAta nahi! pachI pitAnI svArtha-sagavaDa mATe hamaNa pAMca rUpiyA AmAMthI lauM chuM pachI AmAM nAkhI daIza, evuM karavAnI te vAte ya zI? sArA gaNAtA zrAvaka paNa je A maryAdAne custa na SaLagI rahyA ane dharma khAtAnI silakamAM ghAlamela karI-pachI bhalene manamAM ema paNa rAkhyuM ke Ane bajAru vyAja karatAM adhika vyAje pAchA vALIza,te paNa rulI gayA, dharmadravyane nAza karavAnA ghora pApamAM paDavuM paDyuM. tyAre zrAddhavidhi, dravyasaptatikA, darzanazuddhi, upadezapada vagere zAstro juo te khabara paDe ke devadravyanI jarAka ghAlamelamAM paNa keTalA bhayaMkara bhavamAM duHkhathI rIbAvuM paDe che! eka zrAvake maMdira-nirmANane vahIvaTa karatAM majUrone rAjI thAya te rokaDI na ApatAM potAnI dukAnethI ene mAla Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 22] ApavAmAM na khAze, te keTale ? mAtra 80 kArakirdIne nI ene bhavAMtare e dharmadravyanA bhakSaNanuM pApa bhayaMkara naDadhuM tamane lAgaze ke AmAM kyAM eNe devadravya khAdhuM? paNa aMtaranI pariNatine vicAra karo ke enI pariNati kevI hatI? dharmadravyamAMthI nake levAnI buddhi kevI ? - e jANato hato ke "A devadravya che. majUrone rekaDuM ApIza te mane zuM maLe? mATe mAla ApuM te mane paNa lAbha thAya. AvI lezyAthI e dhaMdhe calAvyo. ene artha ja e ke dharmadravya khAvAnI buddhi thaI tyAre Aje evI vastune vepAra karanAre vicAra karavA jevuM che ke A vastunAM vecANanAM nANAM kyAMthI AvavAnAM che? je dharAsara pitAne khabara che ke devadravyamAMthI maMdiranA nirmANa ke jIrNoddhAra yA raMgaragAnane sAmAna sAme kharIde che, kezara-sukhaDa-varakha vagere kharIde che, jJAnadravyamAMthI pustakapAnuM kharIde che, sAdhAraNa dravyamAMthI cIjavastunI kharIdI kare che, AvI je khabara che, ane chatAM potAnA mAlane naphAmAM evuM nANuM svIkArI le che, te ene artha ja e, ke dharmadravyamAMthI pitAne lAbha levAnuM mana thayuM. jene arpavAnuM enuM levAnuM ? vicAravA jevuM che ke je dharmakSetra-dharma khAtAMne caraNe te ApaNuM dravya samapa kaMIka kRtArtha thavAnuM hoya. kemake ApaNane maLeluM che te dharmanA aMgone upakAra che; enI te kRtajJatA adA karavAnI heya; vaLI jIvanamAM cAlI rahelA svArthanAM ane dha thavAnuM ane te ane 17. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258], | [ rukamI kuTuMbAdi mehamAyAnAM piSaNanAM bharapUra duSkRtyanA mAranI sAme deva-guru-dharma-zAstranI bhaktimAM kharacI sukRtarUpI rakSaNa UbhuM karavAnuM hoya enA badale ulaTuM e tAraka upakAraka deva-gurudharma-zAstranuM khAvAnuM mana thAya e keTalI kaniSTha pApiTha adhamAdhama buddhi! dhamakhAtAnuM khAvAnI vezyA paralokamAM duHkhada - A dharma khAtAnuM khuzamizAla khAvAnI vezyA e eTale badhA bhayaMkara saMskAra AtmAmAM nAkhe che, ene evo UMDe pAye ropAya che, ke ahIM ane paralokamAM te vizeSarUpe bIjA aneka pApanI vRttio taravaratI rahe che. e kusaMskAra bhulA muzkela. bhaMsA muzkela banI jAya che. bhavenA bhave karmanA mAra khAya pachI e meLa paDavA je thAya. AmAMthI bace, TUMke pate, jaladI UMce Ave, e te keka jUja apavAda bAkI prAyaH dIrgha durgati-bhramaNa ! pApamAM dhiI bhayaMkara - - dharmanuM nANuM keTaluM khAdhuM e prazna karatAM enI pAchaLa kAma karI rahelI vezyA-AtmapariNati-dhRSTatA-niSpharatAnuM mahatva che. cakravatI dIkSA laI svarga ke mekSe jAya che! kema vArU hadayamAM moTA paNa pApanI dhiThThAI nahi, naTheratA nahi. eka bhikhArI bhIkha mAgavAnA cappaNiyA para narake jaI zake che. kema ema? nAnA paNa pApanI niSpharatAne lIdhe ne raudradhAnane lIdhe narakagati ya sulabha bane che. mATe ja jIvana jIvatAM A khUba khyAlamAM rAkhe ke kayAMya niSphara buddhi, kaThera vezyA, dhiThThA pariNAma na thAya. pApa bhale Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 22 ] [259 kadAca nAnuM dekhAtuM haze, paNa A niSThura raudra pariNAma ene mahApApa banAvI deze. jANuM joIne dharmadravya khAvAnI buddhi evI vezyA ghaDe che. manane ema thavuM joIe ke "zrAvakanA avatAre AvI AjIvikA kamAI peTa bharavA karatAM pApI peTa sirAvavuM sAruM, arthAt bhUkhe maravuM bahetara! majurI karuM, paNa dhamaMdravyanI eka rAtI pAI na khAuM. majurI paNa dharmakhAtAnAM nANAM maLe evI nahi, jemAM evI pApiSTha buddhi jAgavA saMbhava rahe ke "vadhu maLe te sArU. "A jIvana te Ama pUruM thaI jaze, paNa A pApathI duHkhamaya bhavamAM bhaTakavuM paDaze !"--manane AvI bhAvanA jAgrat joIe, jethI kayAre ya kayAMya leza paNa dharmadravya khAvAnuM mana na thAya. pelA lallubhAI zrAvaka khUba zraddhALu, khUba cesa, te dharmadravyane aNIzuddha vahIvaTa karatA. sAthe zrAvakajIvanane zobhAve evI devabhakti-gurubhakti-vrataniyama-sAmAyika vagere pravRttine paNa jIvanamAM pradhAna sthAna ApatA. "pradhAna samaje ne ? sAMsArika pravRttimAM AghuM pAchuM thAya to cAle, paNa dharmapravRttimAM AghuM pAchuM nahi. e te barAbara sAcavavAnI. varSonA AvA dharmapradhAna jIvananuM pariNAma e AvyuM ke jIvananA chellA divase savAre UThIne kuTuMbane kahI dIdhuM ke "juo Aje huM javAne chuM. mAruM AyuSya pUruM thAya che. paNa tame ciMtA na karaze." zuM? kuTuMbane A sAMbhaLIne avizvAsa na Ave? ke AghAta na thAya ? Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , 260] [kumI - nA, bemAMthI eke ya nahi; kemake (1) avizvAsa eTalA mATe nahi ke jIvana ja evuM jIvelA ke jUThA ke maphatiyA bola yA AvezanA bela kADhavAnI kuTeva ja nahi. je besavAnuM te sAcuM upayogI ane svasthatAbharyuM ja balavAnuM. eTale kuTuMba para enI suMdara chAyA; tethI Aje jyAre zrAvaka Ama bele che te jarUra enI pAchaLa taththAMza che e kuTuMbane vizvAsa. mANasa potAnA belane vajanadAra kema nathI banAvI zo? vizvAsapAtra kema nathI karI zako? ATalA ja kAraNe, ke (1) kAM te jUThuM bolavAnI kuTeva che, (2) agara bina jarUrI nirupayegI bahu bolabola karavAnI kuTeva che, (3) athavA keTalIka vAra Avezane bela bolI kADhe che, pachI bhale pastAte hoya. - AvuM bolavAmAM bhale tAtkAlika AnaMda ke zudra lAbha dekhAte hoya paraMtu vacananuM vajana gumAvavAmAM kiMmata ghaTe che, ane nukazAna moTuM thAya che. mATe, bolavuM te (1) sAcuM ja bolavuM, (2) upayegI ja bolavuM, ' ane (3) AvezamAM AvyA vinA mulAyama bhASAe ja belavuM; paNa sAmAnuM haiyuM bhAMgI nAkhe evI karkaza bhASAmAM nahi. A traNeya muddA bahu sAcavavA jevA che, mahAna lAbha karanArA che. eTaluM dhyAnamAM rahe ke, Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 22] [21 vacanogamAM be khAsiyata che,- (1) eka to e prAyaH haiyAnI vRtti anusAra karAya che e sau samaje che. tethI te ApaNuM vacana parathI e ApaNA hRdayane bhAva kalpI le che. AvezanuM bolIe te mAne che ke ApaNA haiyAmAM gusse che; ane mulAyama bola kADhIe to ApaNI zAMtatA-svasthatA samaje che. alabata, haiyAmAM gusso hoya chatAM mAyAvI bahArathI mIThuM bole che, paraMtu ene e artha nathI ke ApaNe haiyAmAM Aveza hoya te taDa ne phaDa suNAvI devuM. ekAdi vAra dilamAM gusso AvI paNa gayo, chatAM sAmAne kaSAya-asabhAvAdi na thAo evI bhAva-dayAthI prerAIne paNa bhASA mulAyama belavI jarUrI che. AmAM sAmAnI bhAvadayAne Azaya zuddha che; tethI mAyA na kahevAya. vastunuM mApa enA pariNAma parathI mapAya che. eTalA mATe te, sAcuM paNa te che ke je sAmAnA ane ApaNuM hitamAM heya. pApane upadeza, AraMbhasabhAraMbhane upadeza, e dekhIte sAco hoya chatAM vAstavika sthitie satya nathI. pAradhI ke kasAIne pazunuM sAcuM sthAna kahI devuM e zuM satya vacana che? nA, jarAya nahi. e to ghera mRSA kahevAya. ema bIjAne hiMsA karavA kahevuM, agara evuM kahevuM ke jenAM nimitte pele sIdhe hiMsA karavA jAya; ema jUTha bolavAnuM kahevuM, kodha-mAna vagere kaSAya karavAnI salAha ApavI, A badhuM kAMI satya vacanamAM na Ave. niSpApa sAcuM e sAcuM. ema zubha AzayanuM mulAyama vacana e mAyA vinAnuM hoya te ja sAcuM gaNAya. tyAre upayogI ja bolavuM, binajarUrI eka paNa ugAre Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. 262 ] ( [ rukamI na kADhavo emAM paNa lAbha anupama. bahu belabola karavAmAM te jUTha AvatAM vAra nathI lAgatI. jene asatyane Dara che, asatyathI bacavuM che, eNe bolavA para pAka aMkuza rAkhavuM ja joIe. bolavuM te vicArIne ke nizcita sAcuM ja che ne ? temaja jokhIne bola kADhavA, parimita bolavuM, ke jethI ajAye paNa jUTha na AvI jAya. bahu balavAnAM 4 kAraNuM - bAkI bahu bolanAra lekamAM paNa sArA prauDhamAM nathI gaNate. binajarUrI bAye rAkhe e pitAnI kiMmata ochI kare che. bahu bole e taNakhalAne tele kahevata che ne? (1) hRdaya chIcharuM, yA (2) tuccha AnaMdamAM rAcanAruM, (3) zaMkA-avizvAsa bharyuM, ke (4) Apa baDAIthI bhareluM hoya, tyAre bolabola karavAnuM thAya che. e ApaNuM vacanaga para ApaNuM hadayanuM A mApa nIkaLe che. mANasane kAM te AvizvAsa haya, bhayabhItatA hoya, pitAnI baDAI dekhADavI hoya, ke bIjAnI IrSyA-asUyA hoya tyAre bahu balavAnI jarUra paDe che. e badhA doSathI bacavuM hoya te pahelo vacanaga kAbumAM levuM joIe. (2) vacanaganI bIjI khAsiyata e che ke e hadayamAM navI zubha ke azubha vRtti ghaDe che. haiyAmAM kadAca sArA sArA bhAva na paNa hoya, chatAM je bolavAnuM sArUM rakhAya te ethI sArA bhAva jAgavAne avakAza rahe che. ema sArA bhAva chatAM bolavAnuM halakuM narasuM niMdAjevuM karAya te sArA bhAva naSTa thai narasA bhAva jAge che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 22] [263 maMdiramAM anubhava che ke sArUM bhAvavAhI stavana bolatAM bolatAM dilamAM saMvega-bairAgya-prabhubhaktine ullAsa jAge che. zuM thayuM e? zubha vacanagathI zubha vRtti jAgI. ema keInI AgaLa sArI dharmakathA karatA ho, mahApuruSanuM caritra kahetA he, te ethI paNa dilamAM sArAM bhAva jAgavAnuM bane che. sAcI salAha ApatA hoIe, te ya evuM thAya che. bIjAnA guNanI anumodanA karatA hoIe tyAM paNa zubhabhAva jAge che. are, aMtaramAM gusso Avyo che paNa premabharyA zabdathI zikhAmaNa ApatA je sAme pIgaLI jAya te ApaNe gusse zAMta thaI vAtsalya UbharAya che. sArA-narasA vacanaga - AthI ulaTuM vikathA, kuthalI, paraniMdA, AtmazlAghA, pApapadeza, AvezanA bela, artha--kAmakathA, vagere azubha vacana gamAM paDatAM hayAnA bhAva vadhu bagaDe che. mATe (i) jIvana sudhAravA (i) anAdinA kusaMskAra sudhAravA, ane (i) cikaNuM karma. baMdhathI bacavA, dharmakathA-saccaritraprasaMga paraguNAnu medanA, svadoSa niMdA-dharma salAha-hitepadeza-prabhuguNagAna-sArAM stavana sajhAya statra vagerenA zubha vacanagane ja khapa karavo jarUrI che. pelA suzrAvaka lallubhAI kahe che "Aja mAruM jIvana pUruM thAya che," e vacana para kuTuMbIo avizvAsa nathI karatA. kemake emanI jIvanasaraNI sAcI, upayogI ane mulAyama vANuM para cAlI che. tyAre bIjo prazna e thayo ke te paNa kuTuMbane AghAta na lAge ? Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - [ mI ' lAge te khare, paNa eTale nahi. enuM kAraNa, zrAvakajI pote e AgAhI kahevA sAthe ja kuTuMbane kahe che - zrAvakanuM aMtakALa para bhASaNaH janma e mahAna gune - juo, A vastu para jarAya duHkha lagADatA nahi. jamyA pachI mRtyu thAya e te kudaratI ghaTanA che. bajAramAM gayA pachI sAMja paDaye pAchuM javAnuM hoya che, emAM rAja keNa duHkha karavA bese che ke A pAchuM kayAM javAnuM AvyuM ? e te rojanI ghaTamALa, bajAramAM gaye rAkhyuM ne pAchA pharyo gayA. ema ahIM paNa anaMta anaMta kALa vItye, janama pAmatA ja gayA, ane maratA gayA. tyAM maravAno kheda che? kheda thAya te hajI janamavAne tha joIe ke "A mAre kema janama le paDyo ke je eka moTA gunArUpa banI TheTha mRtyunA daMDanI sajA Ape che! janamavAne kheda hoya te jema maravAnA bhayavALA keI jAtanI davAo khAya che, ema janamavAnA bhayathI janama rekAya evI UMcI sat sAdhanAmAM joDAI javAya. bIjAnuM mRtyu jotAM pitAnI mRtyu dazA ciMtA - pelA zrAvaka mRtyunI AgAhI thavAthI ene nizcita jANI kuTuMbane AgAhI kahevA bAda kahe che "juo tame mArA mRtyu para zoka jarIke karatA nahi; potAnI mRtyuvaza dazA vicAra, jethI kALa kebiye karI jAya te pahelAM (i) zakya eTale dharma sAdhI levA, (ii) rAgadveSAdi kaSAye kharA maMda karI nAkhavA, ane (i) bhAvI janamanA sArA jIvana mATe ahIM pApa ochA karI sAruM saMskaraNa karI levA niraMtara garaja rakhAya. mRtyu pahelAM ja zakya Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 22] [25 chene A? ke mRtyu pachI ? je mRtyu nirdhArita AvavAnu ja che, te paNa neTisa vinA aNudhArI ja kSaNe, teA pachI dhama sevavAnu kAnA vAyade rakhAya ! e tA jeTalA rokaDA karI lIdheA eTalA phAvyA. jIvana evuM sArU' jIvAze te mRtyu AvI lAgatAM kAI ja zAka nahi thAya; AnaMdapUrvaka samAdhi jALavIne mRtyu pAmI zakAze. mRtyu eTale jInAM kapaDAM cheDavAnAM:-- "mATe mArI tamane khAsa bhalAmaNa che ke mArA mRtyu para mArA karatAM tamArA AtmAnA khAsa vicAra karI zakaya vadhu dhama sukRta sAdhI levAneA puruSA dhakhAvo; ane mRtyu te eka jInAM kapaDAM utArI navAM kapaDAM paherI levAnA prasa`gamAtra samajajo. samAM eTale ja kazananI gADIo :-- ''jIe ApaNA saMbaMdha tUTavA para bahu ciMtAmAM paDavA jevu' nathI . A vizALa jagatamAM ThAma ThAma bhaTakatA jIvane vaLI saMkha'dheAnI zI navAI che ? keI sAMdhyA ne kei tADayA. A te ahIM jakazana sTezane ApaNI gADIe manyA jevuM che. mRtyu khAda dareka darekanI gADI enI enI dizAmAM cAlI javAnI che. jevI karaNI tevI pAra UtaraNI' thavAnI. mATe saMbaMdhamAM mu MjhAyA karatAM sArI karaNInI ja ci'tA nira'tara rAkhavI ati jarUrI che. enA zakaya puruSArtha karI levA khAsa jarUrI che. arihaMtanI pAkI huM-- tyAre mArA mATe tA kAI phikara karatA nahi. bhagavAnanA dhama sAdhyA che e bhAtu sAthe hAya arihaMtadeva haiyAmAM sthira karI dIdhA * pachI ciMtA zI ? bhagavAna pachI huka maLe che. emanA Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 ] [ rumI. maLe jaga jItI jaIe chIe. mATe Aje badhA vizeSa dharmadhyAnamAM rahejo....:' kevu... mRtyu pAmavuM ? -- lallubhAI zrAvake mAthA para mRtyunA jANe keAI ja bhAra nahi e rIte zAMtithI samajAvyuM. have kuTuMbane ahu AghAta zAnA lagADavAnA hAya ? e divase zrAvakapaNAnI nitya karaNI uparAMta madira ane enA dravyanI bhara-bhalAmaNa karI dIdhI, sAmAyika, navakAra-smaraNu, tattvaciMtana vageremAM divasa pasAra thayeA. sAMja paDI gaye sAmAyikamAM eThA ane emAM ja avasara AnyA jANI adhu vAsirAvyu', badhAne kSamApanA karI, parameSThInAM dhyAnamAM dehu cheDI gayA. keAI hAya nahi, vAya nahi, cittanI asamAdhi-asvasthatA nahi, samAdhi-maraNanA vijayaDa'ko vagADI dIdhA. zrAvakanAM mRtyu kevAM thAya ? jasaMyogeAne keDInA gaNI AtmA-paramAtmAnA ja vicAramAM ramatA ramatA aMtakALane bheTa, evAM, 'hAya ? jiM'DhagI gumAvI ! kazuM sAdhyu" nahi !' evA mAtra rAdaNAM nahi, kintu deva-guru-dharma maLyAnI pAkI anumeAdanA AzvAsana sAthe, deva-guru mArA dilamAM che ne ? kaI fira rAkhelI nathI ne?-A haiyAdhAraNa hAya evuM mRtyu pAme. zrAvakapaNAnu jIvana ja evu' hAya ke mRtyunA koI bhaya nahi. maravA paDelA ene AzvAsana bIjA zu' ApatA hatA ? e peAte mIjAne AzvAsana Ape. pele hiraNyakaraTI nagarIne rAjA tA bhayanA mAryAM bhAgI ja gayA, kemake duzmanasenA acAnaka ghusI AvI. paraMtu sanyAsInA kapaDe AvelA paradezI rAjaku mAra zu kare ? e huve joIe. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. rAjakumAra vimAsaNamAM maitrIne dayA ahIM mahAvIra bhagavAna gautamasvAmIne kahe che,-he. gautama ! e rAjakumAra vicAra kare che ke "A rAjA te bhAgI gaye, paNa mArAthI ema kema bhAgI javAya ? amArI kuLaparaM. parAthI e viruddha che. tema mArAthI mArakUTa karatAM ya na nIkaLI. javAya, kemake mAre pahelA vratamAM sthUla prANAtipAtane tyAga che, ane jIvanI hiMsA karavI e ucita paNa nathI. te mAre. zuM karavuM ?" rAjakumAra vicAramAM paDaye, sAme "haNa haNuM nA bhayaMkara. nAda gAje che. evA ke bhalabhalAnA chakakA chUTI jAya ! jue. rAjA paNa bhAgye ne ? chatAM A rAjakumAra AvA jIvana-maraNanA prasaMga vakhate paNa potAnA kuLanI khAnadAnI ane niyama yAda kare che ke mArAthI ema bhAgI na javAya, tema mArakUTa. karatAMya na nIkaLI javAya. zAstrakAroe sukuLa-janmane paNa eka guNa ga. che, ane enuM samarthana karatAM A lAbha batAve che ke sArA kuLamAM janma pAmyAne mAthe bhAra heya te avasare apakRtyathI. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268] [ rukamI bacI javAya che. manane ema thAya ke "AvA uttama kuLamAM janamele huM A apakRtya karuM ? ethI te mArA kuLane kalaMka lagADanAro thAuM. bahetara che ke dunyavI moTo lAbha jato karI thAvat prANane paNa tyAga karUM; kintu kuLane kalaMka te na ja lagADuM. kemake dunyavI lAbha te caMcaLa che. e mAtra A jIva nane ja prazna che, tyAre apakRtya-nivAraNanI sukuLa-paraMparAnI rakSA karavI e sukRta amara che. ane prANa te vaLI zI cIja che? ekavAra mAravAnuM te che ja. enA DarathI kalaMkita kRtyanuM Aca raNa karavA jaIe te e bhavanI paraMparA bagADI nAkhe." A samajathI je sukuLajanma para apakRtyathI bacAya ene guNa kema na kahevAya? ApaNe ApaNA A guNanI kadara karIe, anu. medana karIe, te ApaNAmAM evuM joma Ave ke halakA bela, adhama kRtya ane kacarApaTTI vicArothI bacI jaIe. dilane ema thAya ke "huM? mane te A manuSya bhavamAM AvuM suMdara kuLa maLyuM ? te jarUra huM ene baTTo na lagADuM." mATe ja rAjakumAra emaja bhAgI javA taiyAra nathI. tyAre zuM, laDatAM laDatAM ane mAratAM mAratAM nIkaLI javuM? nA, paheluM vrata bhAMge. vaLI keIne jarA paNa duHkha na apAya, to hiMsA te kema ja thAya ? dayAbhAva kema durlabha banyA che ? - keTalAya kaTokaTInA mAmalAmAM paNa rAjakumAranI vicArasaraNI ane hRdaya kevA viveka ane jAgRtibharyA che e jovA jevuM che. laDavAnI tAkAta che, AvaData che, paNa laDavuM nathI. kemake laDavA -javAmAM te dumananA ghAthI mAtra bacavAnuM ja karAya che ema Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 23] [26 nahi, kintu avasare enA para ghA karavAnuM ya bane che. te kaI paNa jIvane kema marAya ? A saMkeca rAjakumArane che. vagara yudhe, vagara AvA viSama prasaMge, cAlu jIvanamAMya je A ahiMsaka bhAva ane jIvo pratye dayAbhAva na paLAya te pachI tevA viSama prasaMgamAM te e kayAMthI jALavI zakAvAne? jarAka keka vAMkuM bolyuM-cAlyuM, ke jhaTa enA dilane AghAta pahoMce evA Aveza dekhADAya che, marmavacana belAya che; paNa, e bicAre karma pIDita che, enI kaSAyathI kala thaI rahI che. te ene vadhAre kaSAya karAvavAnI krUratA huM kAM karUM ? vadhu kaSAyamAM te enI vadhu kalla!" -evI dayAnI lAgaNuM skuratI nathI. ApaNane jarAka-zA. aniSTamAM ya A nahi, to meTA bhAre aniSTamAM te nItaratA dayAbhAvane sthAna ja kayAM? enuM svanuMya zAnuM? svapnamAM paNa "jevA sAme tevA" thavAnI ja vAta ! AvezamArakUTadabaDAvavAnI ja svapana-sRSTi ! ema AraMbha-samAraMbha karI jalasA uDAvavAne yA gharasaMsAra masta calAvavAne ja rasa rahe paNa emAM thatA pRthvIkAyAdi asaMkhya jInA saMhArane vicAra paNa nahi, e ja pratye dayAbhAva nahi. ema vepAra-rojagArImAM bIjA vepArIo-dalAle pika mUke, nahAI nAkhe, eno vicAra ja na hoya, te haiye dayAbhAva kayAM rejaMdA saMsAra-vyavahAramAM yenakena prakAre potAne ja ekaDe ghuMTavAne ane tethI sAmAnA dilane AghAta pahoMce enI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270] [phamI paravA ja nahi karavAne Agraha hoya, evA dilamAM jIvadayAnuM vaheNa kyAMthI vahetuM hoya? - jarAkazuM koIthI pitAnuM vAMkuM thatuM dekhAyuM, ke pitAnA svArthane agavaDarUpa lAgyuM, ke jhaTa dilamAM enA pratye dveSanI lAgaNI UbharAvavA joItI hoya, kUtarU gharamAM peThuM ke dveSa, rAtanA bhasatuM hoya ke dveSa, karo ke nekara jarA bhUlyA ke dveSa, gharamAM kIDIo nIkaLI ke dveSa, meMDhA para mAkhIo pharI pharI AvI ke dveSa, Ama najIvI bAbatamAM paNa jyAM ne tyAM hAlatAM cAlatAM dveSa karavA joItA hoya, tyAM dayAnI lAgaNIne abhyAsa kyAMthI paDavAne ? dayAne abhyAsa te ja paDe ke je tevA tevA prasaMgamAM kemaLa ane bhInA hRdaye vicAra Ave ke - dayAnI vividha bhAvanA - bicAre chava karma pIDita, te bhUle che ! enA para dveSanI Aga varasAvanArA te anekAneka che paNa dayAnAM amRta AdhAsana keNa Ape ? mane vizvadayALu vItarAga bhagavAnanuM zAsana ane emanI otha maLI che, te, mArUM kartavya mAtra dayA ja vahevaDAvavAnuM che. bhale mAre jarA svArtha bagaDate heya, paNa te mArA azubha karmane hisAba che. sAme jIva te zuddha dayAnuM pAtra che. evA jIva para paNa je dayA ja karavAnI hoya, dveSa nahi. te mArA upakArIo, mArA pUjya, ane guNiyala AtmAe pratye te zreSa karAya ja kema? tyAM te hRdayamAM-bhakti-bahumAna-prema ja vahe. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 23] [ 271 mAnava jIvananA A gherA kALamAM e dayAbhakita-premane jeTale abhyAsa vadhaze e ja ahIM pAchalI vayamAM, aMtakALe, ane paralokamAM suMdara javAba Apaze; enA para ja bIjA guNene saMcaya thaze; anaMtA halakA nAM paribhramaNa bAda mAMDa maLelA A mAna. vabhavanI sArthakatA thaze. vicAravuM joIe che ke "SanI Aga saLagAvyA karavAthI te vAgha-varunA avatAranA ja abhyAsa daDha thaze. mAnavabhave A karU ? nahi, jarAya nahi, badhuM veThI laIza, paNa jIvo pratye dveSa na ja khape, dayA ja khape. "mArA vahAlA vIra bhagavAne jyAre cha-cha mAsa sudhI bhayaMkara upasarganI jhaDI varasAvanAra saMgama devatA upara paNa hRdayamAM eTalI badhI dayA UbharAvI ke AMkha AMsuthI bhInI thaI gaI, te meM e prabhune mAthe nAtha tarIke dharyA pachI te kamamAM kAma mAmulI prasaMgamAM te jIvo para mAre dayAne akhaMDa strota vahete rAkho ja joIe. vaLI tIrthakara bhagavAne te TheTha pRthvIkAya-apakAya vagere paNa jIvenI oLakha ApI che. te paNa ekeka kaNa ekeka TIpAmAM asaMkhya cha ! enI dayA bhAva paNa vAraMvAra vicAruM. ghara-saMsAranA prasaMgamAM e jIvonI virAdhanA karavAkarAvavAnuM Ave tyAM manamAM e bhAvuM ke "are ! A mArI kevI mehamAyA ke A mArA niraparAdhI jIvana mAre kaccaraghANa karavuM paDe che ! emaNe bicArAe mAruM zuM bagADayuM che? to kayAre e badhAne mArA taraphathI saMpUrNa abhayadAna daI dauM ! kayAre hiMsAmaya gharavAsa mUkI ahiMsA-saMyama-tapanA muni Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27] ( [ saphajhI mA lAgI jAuM! bicArA A che mArAthI keTalI krara pIDA pAmI rahyA che ! A dayAno bhAva vAraMvAra lAvyA karuM jethI nAnA-moTA jI pratye saheje dayAbhAva jAgate rahe. karmanI viTaMbaNA bhegavatA jIvamAtra dayApAtra che. kadAca kaI jIve mAre aparAdha karyo te ene bicArAne temAMya enA pUrva karmanI viTaMbaNuM che ! ane asat AcaraNathI e bicAre navI karma-viTaMbaNAnI taiyArI karI rahyo che ! Ama karmane bevaDo mAra khAI rahela enA para mAre dveSa zuM kare ? ulaTuM dayA ja ciMtavavI joIe ke bicAre karmaviTaMbaNAthI mukAo, ne mArA TheSa Adi nimitta pAmI adhika karma baMdhanamAM na paDe." kerI phariyAda nakAmI - AvI dayAnI bhAvanA vAraMvAra karatA rahevAya te avasare tevA prasaMgamAM dayAbhAva AvIne UbhuM rahe. vAraMvAra A bhAvanA karatA rahevuM nathI, ne phariyAda karavI che ke "prasaMga banatAM kema amane AvezamAM AvI jAya che. e kema cAle? phariyAda TALavAne upAya kare nathI ne phariyAdanuM reNuM maratAM sudhI calAvavuM che! ethI zuM vaLaze? paralekamAM kevA saMskAranI pheja laIne javAnuM thaze? pahele upAya A ja karavuM joIe ke dayAnI bhAvanA, dilamAM satata cAlyA kare, zuM sthAvara jIva, ke zuM trasa, badhAnI upara dayAnuM vaheNa vahetuM rahe. AraMbha samAraMbha dhaMdhAdhApAnA kALe te kharuM ja, paNa te vinA paNa kharUM. anaMtA bhavo zreSanI Aga saLagAvyA karI che te zuM nAyagrAnA dhodhanI jema satata dayAbhAvanAnA dha varasAvyA vinA ja bujhAI jaze? ' ' . . 6 ' . Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 23] [273 dayAbhAvane AlaMbanabhUta zloka :- nAnA moTA jI pratye dilamAM vAraMvAranI bhAvanA dvArA dayAne dhodha varasate rAkhavAnI balihArI che. dila ethI eTaluM badhuM svaccha ane phoruM rahe che ke je vAtavAtamAM TheSa-aruci -abhimAna vagere keTalAka doSa bhabhukatA rahetA, te kacarA have dekhAtA nathI, jANe aDatA ja nathI. bhAvanA sukAI jAya te dayAnI jharaNuM ya TakavI muzkela, alepa ja samajo. A dayA bhAvanA UlasatI rAkhavA mATe zAstra sArAM AlaMbana ApelAM che ene upayoga karatA rahevuM joIe. dA. ta. A eka gAthA, "sa chavA kazmavasa caudaha rAja bhamata; te me sa va khamAvia, mujha vi teha khamaMta. kSamApanA :. Ane bhAva e che ke "saghaLA jIvo bicArA karmane parAdhIna rahyA cauda rAjalakamAM bhaTake che; emAM e mArA vaDe paNa virAdhanA-duHkha pAmyA che, tethI huM teone aparAdhI hoI temane khAvuM chuM, temanI kSamA mAguM chuM, ane te paNa mane kSamA Apo.' A bhAvanAne pahoLI karIe eTale vicArI zakAya ke anaMtAnaMta bhUtakALamAM vyavahAra-rAzimAM rahelA badhA jIvane ApaNA svArthanA rasamAM pheMsI nAkhyA che, hiMsA hiMsA pahoMcADI che. are hiMsA karatAM potAnA haiyAne te kaMra banAvyuM, paNa e jIvone bicArAne ya aparaMpAra cittakaleza-saMkaleza 18 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra74 ] ( [ kamI karAvI tIvra narakAdigya karma baMdhAvyA che. kaI dazA enI karI ahIM te ApaNI hiMsaka pravRttithI ene kAramI rIbAmaNa kharI ja, paraMtu pachI AgaLa vaLI e cittasaMkalezathI baMdhAyelA karmane lIdhe narakAdi gationA bhayaMkara trAsa! A badhAmAM paheluM nimitta mArI hiMsaka pravRtti. ema bIjAone kaSAya rAga-dveSa-meha, kAma-krodha-leja, bhaya-harSa-udvega vagere jagAvIne paNa enI bicArAnI parakamAM evI ja duHkhamaya sthiti karI ! A mArA aparAdha jevA tevA che? meM emane zatru thaine, ke duniyAnA svArthI hAMdha sagAsnehI banIne, yA emanI pratye zatru-mitratAnA keI bhAva vinA tuccha jaDasvArthamAM emanA jIvatva tarapha bedarakAra banIne bahu duHkha ApyAM che; te have mArA e ghera aparAdhanI huM kSamA yAcuM chuM. khama, khame, he jIvabaMdhuo ! mArA aparAdha khame, mane kSamA Ape, mArAM e duSkRtya mithyA thAo, micchA mi dukkaDaM. mane e duSkRtyanI ane duSkRtya karanAra mArA AtmAnI bahu ghaNu-jugusA thAya che. ke huM mUDha-abujha-adhama, ke je pIDAne leza paNa mane na game, evI pIDAnA meTA poTalA meM bIjA ane pahoMcADayA ! mArA jIvanI jema jIvamAtra sukhanAja cAhaka che. emane duHkha to leza paNa gamatuM nathI. emanAM jIvavA vagerenAM sukhane nAza karI TheTha mRtyu sudhInAM ke hRdayamarmavedhI tIkSNa zabdabANanAM duHkha pamADanAra huM ke krUra-ghAtakI-nirdaya ! have te huM khamAvuM chuM, kSamA yAcuM chuM, sau mArA mitra che, saunI pratye mAre mitratA che, koInA ya pratye vaira-virodha nahi. mArA mitra evA emanuM bhaluM thAo.' Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 23] [ 201 sAcA matrI kema Ave?-- AvI AvI bhAvanA UlasatI rahevI joie. kaThAra hAMne kUzuM karavuM che ? jAtanI zekhAI ghamaMDa ane svA-paTutAnI adhamAdhama lAgaNI vosirAvavI che ? teA dayAnI bharapUra bhAvanA bhAgye ja chUTakA che. evI bhAvanA bhAvatAM ja sa'sAra-madhananA caiAge jyAM Ara'bhAddhipravRttimAM khIjA jIvane du:kha pahoMcADavAnu anatuM haze, tyAM dilamAM ene kALA kakaLATa raheze, ane e jIvA pratye yAbhAvanI ArdratA UThavA pAmaze, tyAM sAcA maitrIbhAva Avaze. bAkI jene jene ApaNe sAkSAt ke ADakatarI rIte duHkha pahoMcADIe chIe, enI kSamApanAnA bhAva ja haiyAmAM na Ave, haiyuM e virAdhanAnA kheda na anubhave, are ! virAdhanA karavA pUrve e karavI paDaze enI glAni na anubhave, ane bhAvanA karAya ke, 'sava jIvAnu bhaluM thAo, sau sukhI thAo,' ene athaze ? dayAbhAva vinAnI maitrI bhAvanA e teA eka vANInA vilAsa jevuM thAya che, bicArA bauddha dharmavALA AvI AbhAsapa maitrI bhAvanAmAM aTavAi rahe che. vizvanuM hita thAo, sau sukhI thAo ema khelavAnu kharU, paraMtu peAtAnA svA bhAgamAM jenA kaccaraghANa kADhI rahyo che, evA ekendriya zuM, pacendriya jIvAnI dayAnA bhAva paNa ene kayAM che? AMdhaLu anukaraNa H-- prazna-paNa bauddhone ekendriya jIveAnI teA oLakha ja nathI ne ? Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u0-te ene bacAva maLaze? ane jene oLakha che e paNa zuM pelAnI mAphaka mAtra "saunuM bhaluM thAo' evI raTaNa karate ja besI rahe? ke pahelAM te jene e daMDI rahyo che. khAsa pate ene maraNaH kaSTa ApI rahyo che, ene kheda pazcAttApa. kare? e kazuM karyA vinA maitrInI bhAvanA dekhADe che te jANe bauddhonuM eka AMdhaLuM anukaraNa karavA jevuM thAya che. - jaina zAsana khAmemi sava jIve paheluM AgaLa kare che., saMsAramAM bhamatAM bhamatAM je hiMsAo karI bIjAne duHkha dIdhAM che, e duSkRtane saMtApa-pazcAttApa te pahele lAvavuM joIe.. ne vinamra banI e jInI kSamAyAcanA pahelI karavI joIe. dukRtagartA, e te bhavasthiti pakavavA mATe pahelAM jarUrI traNa sAdhana cArazaraNu-svIkAra, dukRtagaha, sukRtAnamedanamAMnuM eka che. virAdhelA che ane vartamAnamAM hajI paNa virAdhAI rahelA pratye dilamAM nItarate dayAbhAva na UThe, na vahe tyAM sudhI enuM zuM bhaluM IchayuM gaNAya? kaI jIva bahAranA bIjAthI pIDAI rahyo hoya te enI e pIDA aTakAvavAnuM karAya. e na banI zake te ya kamamAM kama enI e pIDA pratye dilamAM AdratA te AvavI ja joIe; te pachI jene ApaNe pote ja pIDA ApI che, zuM ene pratye ApaNuM dila bhInuM na thAya? e thayA vinA ApaNe enuM bhaluM cAhanArA banI zakIe? khAmemi" nA pAyA para "mittI - viveka karavAnI jarUra che. sarvajJanA zAsananI ArAdhanAo ane ajJAnIonAM darzanemAM batAvelI ArAdhanAo vaccenA AkAza-pAtAlIya aMtara tapAsavAnI jarUra che. jIvonI vistRta Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekaraNa 23] [ ra77. oLakhANa kayAM che ane kayAM nathI? jIvanI pariNati kayAM zuddha thAya che, kayAM cora bane che? kayAM mULa pAyA para vikase che, ne kayAM pAyA vinA emaja AMdhaLA anukaraNamAM ghasaDAya che? enI oLakha karavA jevI che. nahitara ThagAvAnuM thaze. khAmemi savava jIve" ne pAye nAkhIne "mittI me sava bhUsunuM caNatara karavAnuM ekamAtra jinazAsanamAM kahevAmAM Ave che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrijI mahArAja paNa kSamAyAmi savana sattAna-sarva jIvone huM namAvuM chuM' kahIne pachI maitrI e sarvabhUteSu" "sarva jIva upara mAre maitrI he" ema kahe che. A maitrI bhAvamAM paNa mukhya upazamabhAva che. Avazyaka cUrNakAra "mittI e savabhUsunI vyAkhyA karatAM mittIne artha upazamabhAva kare che. arthAt "cittamAM sarva jI pratyene aira-virodha-IrSyA vagere kaSAyabhAva zAnta thaI jAo e bhAvanA che. ' upazamabhAva lAvavA mATe ja pratye snehabhAva lAvavAne, e paNa maitrIbhAva che. zAstravArtAnI TIkAmAM e artha karyo che. ' upazama ane sneha pahelA jarUrI che. e haze te pachI jyAM ApaNA svArthanA kAmamAM bIjAne dukha pahoMce che tyAM e cho paranA neha ane upazama bhAvane lIdhe e jIvene duHkha detAM haiyuM thaDakaze, kheda thaze. "kyAM huM badhAnuM bhaluM IcchanAre A jIvanI virAdhanA karI rahyo chuM ?"-kaleju kaMpaze, citta pIgaLaze. A kazuM lAvavuM karavuM nathI pachI "saunuM bhaluM thAo saunuM bhaluM thAe, evI raTaNa keTalI kAragata thaI zake? popaTapATha jevuM ja Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278] maitrIbhAva sAthe bharapura hiMsA kema? : bauddha dharmavALA e kendriya jIne nathI oLakhatA ethI emane enI dayAne vicAra na Ave, paNa vikasendriya jIva-jaMtu ane paMceMdriya jIvanuM te bhAna emane che ne ? chatAM kema emanAmAM e jInI chUTathI hiMsA ane mAMsAhAra cAle che? sarva jInI maitrIbhAvanA karI saunuM bhaluM IcchanArA zA mATe emanuM ATaluM badhuM bhUMDuM karI rahyA che? enA javAbamAM kahevuM ja paDaze ke maitrIne mukhya bhAva, "jI pratye pitAnAthI thatA ane thayelA aparAdha badala kSamAyAcanA-pUrvaka upazamabhAva tathA snehabhAva." je jAgato kare joIe te e samajatA nathI, ane mAtra uparathI sarve sukhI thAo, saunuM bhaluM thAo." eTalI ja maitrIbhAvanA samaje che. zuM vItarAga arihaMta paramAtmAnuM zAsana pAmelA paNa A ja sthitimAM hoya? jaina zAstravacane zuM kahe che? - uvasamasAra khu sAmaNuM "dhammassa....uvasamapabhavasa save javA kammarasa caudaha rAja bhamaMta; te me savava khamAvie." "heNa vA sava jIvesa..je kiMci vitahamAyariya... micchA mi dukkaDaM'-AvAM badhAM zAstra vacane jaina dharmamAM mukhyatA upazamanI sUcave che; sarva jIvone khamAvavAnI ane jIvahiMsAnAM duSkRtyanA pazcAttApanI mukhyatA sUcave che. pAyAmAM e maitrIbhAva na hoya ane khAlI "saunuM bhaluM thAo" evI maitrI bhAvanA belavA mAtranI hoya te svArtha mATenI jIvahiMsA khuzamizAla cAlu raheze ane sAthe "saunuM bhaluM thAo' raTAtuM raheze. bauddhonI e dazA che. zuM jenA pAse mULabhUta pAyAnI Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 23] [279 cIja nathI te ema ja bauddhonuM ajJAna anukaraNa ane raTaNa karyA kare? AjanA keIka sAkSara maitrI karuNanI vAta bauddhomAMthI jenomAM AvI ema kahe che! kema jANe jene pahelAM e samajatA ja nahatA ! paraMtu e sAkSarone "mittI me savabhUsu" samyaktvanuM cothuM lakSaNa anukaMpA vagerenI kayAM khabara che? beDhIne A maitrIka-ruNanI gamaja kyAM che? pAyAmAM svakRta jIvahiMsAne pazcAttApa ane jIvo pratye dayA joIze enA para ja sAco maitrIbhAva pragaTI zakaze. duHkhInA duHkha joI haiyuM pIgaLe nahi, emAM ya bIjAne pote dIdhelA duHkha mATe saMtApa-pazcAttApa thAya nahi, tyAM hRdaya kaThera che, kamaLa nahi; ane kaI paNa guNa pragaTavAnI bhUmikArUpa che komaLa hRdaya; e kamaLatAnA abhAve e hRdayamAM guNe zI rIte vasI zake? tema, vAraMvAra dayAnI bhAvanA karyA vinA prasaMge prasaMge dayAnI lAgaNI zI rIte pragaTe? A sthiti na hovAnA lIdhe ja, pitAne svArtha ghavAye lAgatAM, ke pitAnA mana viruddha banyuM dekhatAM, jhaTa bIjA para dveSa UbharAI Ave che. divasamAM keNa jANe keTalIya vAra A TheSa thayA karatA haze ? tyAM dayAne kayAM jagA rahe ? mATe je pAyAnI dayAne khapa hoya, te vAraMvAra pUrve batAvyA pramANe jIvAhiMsAne pazcAttApa ane dayAnI bhAvanA vAraMvAra karavI joIe. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24, anazananuM mahattva pele rAjakumAra, hiraNyakaraTI nagaranA upara duzmananI pheja tUTI paDavA prasaMge rAjAnA bhAgI javA chatAM, pote hiMmatathI Ubhe che. nagara bahAra javuM che kharuM, paraMtu keIne ya mAryA vinA; vagara laDAIe sIdhA nagara vaccethI cAlIne javuM che. eTale ene vicAra Ave che ke "ahiMsA dharmane samajanAra evA mAre keIne prahAra kare nathI, te zuM karavuM? zuM tyAre huM sAgAra anazana ja karI ahIM dhyAnamAM Ubhe rahI jauM ? pApane bhIru che ane pApa vinAne mArga kADhe che tethI cAre AhArane tyAga karIne tyAM ja UbhA rahI javAne vicAra kare che, paraMtu A anazana sAgAra yAne zaratIya; zarata A ke jyAM sudhI prastuta upadravamAMthI mukata na thavAya tyAMsudhI cAre AhAra tyAga, anazana. upadravamAM kALa karI jAya ke upadravathI mukta thAya eTale anazana pUrNa. have ahIM sAme bhaya te moTo che, kadAca mRtyu paNa thaI jAya! eTale samajIne ja cAlavuM paDe ke maraNeya AvI jAya. te zI phikara? mRtyu anazanamAM thAya e uttama maraNa kahevAya, alabat cittanI samAdhi jALavavI paDe. paNa pudagalanI mamatAne pratijJA sAthe cheDI eTale samAdhine sAre avakAza maLe, mamatA UbhI rAkhI hoya te samAdhi muzkela paDe. bAkI anazanathI mRtyu sudhare che. mATe te sAgAra Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 24] Di291 anazana karIne nAvamAM besavAnI vidhi bAMdhI. kema vArU ? nathI ne kadAca acAnaka nAva UthalI paDIne mRtyu sAme AvIne UbhuM, te anazanamAM ja karavAnuM thAya, ne uttama sadagatidAyI maraNa thAya. sAgAra anazana-muThThisahiya" paccakakhANuM - | zrAvake paNa aMta vakhate A dhyAna rAkhavAnuM che ke sAgAra anazana uccArI levAya. pachI bhale "ahIM jIvatAM be kalAka mATe agara pathArImAMthI beThe na thAuM tyAM sudhI" ItyAdi keIrUpe anazana karAya, anazanane mahimA ghaNe che. mahAtmAo upasarga AvI lAgatAM, paheluM kAma anazananuM kare che; kemake emAM sagatinuM prayANa nakkI thAya che. vicArajo sagatine sulabha karI Ape evA anazanane prabhAva keTalo ? A prabhAva je dhyAnamAM rahe te jainazAsane ja khAsa batAvela A jarUra karAya ke musihiyaM paccakhANuno rejIdo pravega jIvanamAM cAlu ja rahe. emAM tyAganuM kaSTa keTaluM? kazuM ya nahi. jyAre tame khAtA pItA nathI eTale samaya ema ne ema javA devAne badale muThThisahiyaM paccakhANamAM pasAra thavA devAne. karavAnuM zuM ? khAI pI lIdhuM eTale tarata "muhisahiyaM paccakkhAmi annatthaNAbhegeNu sahasAgAreNuM mahattarAgAreNuM savasamAhi-vattiyAgAreNuM visirAmi A paccakakhANa arthAt mUThI vALIne navakAra na gaNuM tyAM sudhI mAre A paccakkhANa ke azana-pAna khAdimasvAdimane sirAvuM chuM eTale ke meMmAM na ghAluM, sivAya ke anAga (ajANapaNuM), sahasAkAra, ati meTuM kAraNa, ane sarva samAdhinA nimitte meMmAM paDavAnuM ane -AvuM paccakakhANu Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 ] [ kumI karavAnuM. paccakkhANa khelatAM na AvaDe tyAMsudhI navakAra gaNI 'mAre murphiMsahiya'paccakkhANa' ema hAtha joDIne yA mUDI vALIne dhArI zakAya. khasa, have paccakkhANumAM AvyA eTale mahAna kanija rA ane puNyeApAnanA pravAha cAlu thayA. kevI suMdara sAdhanA ! hAtha joDacA ke kArya cAlu thaI gayuM. AvA murttisahiya paccakkhANumAM zuM kAMi bahu moTo tyAga karavAnA che ke na mane ! jyAre pAchuM khAvuM ke pIvu' heAya tyAre mUThI vALIne navakAra gaNI paccakkhANa pArI zakAya che. emAM samayanu` mApa nathI ke e paccakkhANa karyAM pachI kalAke ja parAya, paNa pahelAM nahi, nA evu kazu' ja nahi. jyAre IcchA thAya tyAre pArI zakAya che, mATe Ane 'saMketa ' paccakkhANu kahe che. navakArazI--peArisI vagerene ' addhA ' paccakkhANa kahevAya. addhA eTale kALa; AmAM kALamAna che; muoisahiya' vageremAM nahi. cha kalAka sudhI na pArI tA chae kalAka paccakkhANumAM, eTale ke anazanamAM gaNA. kAMI kaThina tyAga ke mahenata kazI nathI, ne me|kSanA aNuAhArI padane abhyAsa maLe che, sastu bhADuM ne siddhapurInI TikiTa. ahI keTalAkane Dara lAge che ke , pra--sastuM teA kharU, paNa pAravAnuM bhUlI javAya te IMDa Ave ne? u0-eTale daMDanA bhayathI meATI kamANInA vepAra ja nahiM karavAnA ? 'kalAkonA kalAkeA anazananA lAbha maLe e keTale badhe lakhalUMTa lAbha che ?' enI kalpanA nathI, enu bhAna nathI, eTale + ; Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 24] [283 ja "bhUlI javAya te? e hAu sAme rAkhI rAkhIne mahA lAbhathI vaMcita rahevAya che. pAchuM enuM dukha paNa nathI thatuM ke huM kAyara A keTale gajabano lAbha ane vratano abhyAsa gumAvI rahyo chuM ? AvuM duHkha paNa je vAraMvAra thAya te hiMmata Ave ke lAva ne tyAre abhyAsa karavA mAMDuM. be cAra vAra bhUlAze te daMDa bharIza. paNa daMDa bharatAM pachI Teva paDI jaze eTale bhUlavAnuM baMdha. bhUlI javAya te ? evA DarathI mahA lAbhanA kAraNabhUta muddhisahiyaM paccakhANane cheDAya? enAthI AghA rahevAya ? dAdara UtaratAM pagathiyuM bhUlAze te nIce paDI hADakAM kharAM thaze mATe dAdara UtaravAnuM mAMDI vALo cho ? ema vepAramAM khoTa jAya che? evA bhayathI vepAra nathI karatA ? mahAna AtmakalyANanI vastu mATe ja Dara rAkhavAne ? kahe ke Atma-kalyANanI tevI bhUkha. nathI. nahitara te raste badhe ya che. pahelA pahelAM bhale pacakhANa na karavuM ke na dhAravuM, kiMtu e abhyAsa pADI zakAya ke, khAvuM pIvuM hoya tyAre pahelAM mUThI vALIne navakAra gaNI le, ane e je bhUlAya te pachI yAda Ave tyAre dasa navakAra gaNI. levA. basa A rIte pahelAM Teva pADavA mAMDe, pachI Teva paDI gaI eTale rItasara paccakkhANa karavAnuM zarU karI zakAya. khAvAnI lata kema bhayaMkara anazanano lAbha samaje-vicAre, eTale AvA kAmacalAu anazanamAM rahevAnI tamannA raheze. jIvane anAdi kALathI AhAranI mAyA lAgelI che. mATe te nAnuM bALaka hAthamAM je Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384] rumI Ave tene mAMmAM cUsavA mathe che. kayAMthI zIkhyu e ? anAdinA abhyAsa che. samasta jIvarAzi jue, khAvAnI latamAM paDela che. emAM nathI ne jIva ne zikArI pazu thayA tA ene jIvatA pacendriya prANIe ja khAvA joI e che ! AvI bhayaMkara khAvAnI lata ze chUTavAnI ? anazananA abhyAsa e latanI upara kApa pADI zake che. evA abhyAsa muIisahiya' paccakkhANumAM sahelAIthI paDe. khAkI tA eyAsaNa, ekAsaNu, upavAsa, vagere tapasyA dvArA paNa anazananA abhyAsa pADatA rahevu joIe. e tapa karatAM A khuzI mAnavAnI ke 'cAle Aje ThIka thayuM, amuka pramANamAM anazananA lAbha maLyA.' Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. rAjakumAranI zolaparIkSA : kuzIla keTalA ? rAjakumAra e vicArI rahyo che ke 'tyAre huM sAgAra ana zana karI dau ? paraMtu pAchu manane ema thAya che ke 'Ubhe rahe, atyArathI anazana ane mRtyu zA mATe, jo cAritra jIvana pAmI anekAneka sAdhanAothI karmAMnA gajanA gaMja khALIne bhasma karI zakAya ema che? te evA ja keAI mArga kADhavA ke jethI A upadravamAMthI akhaMDa kSemakuzaLa bahAra nIkaLI zakAya.' e samaje' che ke sayamanI alihArI che. sayaMma jIvananuM mahatvaH-saMyama jIvanamAM evI aneka prakAranI rAjanI sAdhanAo che, temaja evA manArama svAdhyAya dhyAna che ke jIva emAM kAyAnI paNu mUrchA mUkI manane eka tAna karI zake che, ane ethI asaMkhya janamanAM sa`cita karmAMnAM jhuMDa kharI paDe che. jJAna ane kriyAyeAganI sAdhanAmAMtana-mana layalIna banyAvinA meniA viziSTavizrva'sa thavA azakya che. A sAdhanA paNa dIrgha kALanI sAdhanA joie. rAjakumAra ene vicAra karIne ekadama ja sAgAra anazana karI detAM acakAya che, eTale bIjo upAya zeAdhe che. zIlanI parIkSAnA saphe95 H-- enA vicAra batAvatAM bhagavAna mahAvIra paramAtmA gautama. gaNadharane kahe che, Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286] [kamI he gautama? e rAjakumAra vicAre che ke jyAre daSTimAtrathI kuzIla banela AtmAnuM nAma levAmAM ATaluM moTuM tephAna joyuM che, te pachI have ahI samyapha zIlanI paNa parIkSA karuM.' Ama vicAra karIne he gautama ! te kumAra belavA lAgyuM ke, je huM vacanathI paNa kuzIla bane houM, te huM A rAjadhAnImAMthI kSemakuzaLa aNahaNa na nIkaLuM. paNa je huM mana vacana-kAyAthI sarva prakAre zIlasaMpanna hAuM, te mArA para A ati tIkSaNa ane prANaghAtaka paNa bhayaMkara zastra-samUha ghA na kara." basa, ATaluM bolI rAjamahelanA daravAjethI "name arihaMtANuM" kaheteka bahAra nIkaLe. . upAya keTale sarasa zodhI kADhayo? paNa e mahAna dhamatmA ane aTala zraddhA-saMpanna ja karI zake. kumArane potAnA zIla para zraddhA keTalI haze tyAre A sAhasa karI zake che? e zraddhA pAchaLa eNe zIlanuM pAlana kevuM atyaMta nirmaLa karyuM haze? e pAlana paNa manathI vacanathI ane kAyAthI. te ja ATalI zraddhA dharI zake ne ? pAchuM emAM e paNa taiyArI che ke kadAca kayAMka kayAreka skUlanA thaI hoya te bhale zastranA ghA vaDe marI javAnuM thAya, vAMdho nathI. kuzIlathI jIvavA karatAM maravuM sArUM" ema ene lAge che. kAyAthI kuzIla nahi eTale? - ahIM jarA samajavA jevuM che ke kAyAthI lezamAtra kuzIla nahi eTale zuM? e ja ke parastrI-vidhavA-vezyA ke kumArikA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- -- prakaraNa 25 ] [ 27 para kAmanI dRSTi paNa na paDe. enAM guptAMga te zuM, paNa ughADA aMga are ! paganA eka AMgaLA upara paNa rAgabhArI najara paNa nahi nAkhavAnI. jyAre daSTi ya nahi, te aDavAnI te vAte ya zI? Aja moTara basa para caDatAM cAle che ne ? Siteer lift!" paNa je je "Mother lift" nahi. yuvatIne asa upara caDAvavA hAthane Teke apAya che, buddhIne nahi. zuM che A! kAmano cALe, sparzanI kuzIlatA. muMbaI-surata-amadAvAda jevA zaheromAM Aje yuvake cakSukuzIlatAmAM keTalA ya marI rahyA che! jyAM ne tyAM paranArI para daSTi nAkhavA joIe che. emAM vaLI jaise ke aisA milA je ghATa che. kumArikA ane yuvatIo ne are ! have te prauDha strIone paNa potAnAM rUpamAM potAnAM aMgopAMganAM darzana karAvavA joIe che, e emanAM vezaparidhAna, ughADAM mAthAM, laTakatA kezallApa, ardha khullI chAtIe vagere cALA parathI samajI zakAya che. nahitara A cALe zAne karavAne hoya? aMtaramAM eka bAju kAmavA-sanA ane bIjI bAju sAmA jIvenI kevI bhAre katala thaze e tarapha sarAsara beparavAI ane kaThoratA ramI rahI hoya eTale udubhaTa veza, udabhaTa cAla ane maryAdAhIna AcaraNa cAlI paDe che. kAyakuzIlamAM Aje vaLI tevAM citrapaTa-darzana, evI bibhatsa novela-navalikA-vAMcana, evAM reDiyenAM gItazravaNa, evAM patralekhana, evAM lekhanAM Alekhana, vagere paNa gaNAvI zakAya. A badhAM kAyAnI kuzIlatAnAM tophAna che. kAyAthI kuzIla sevana na ja khapatuM hoya eNe A badhAthI deDha gAu dUra rahevuM joIe. AjanA- mehaghelA saMsAramAM Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8] [phI: ahu sAvadhAna ane gaMbhIra rahevA jevu che. AMkhanA kAmavikAra rAkavA vijAtIya pratye kaTAkSa paNa na karAya; ke hAthanA eka cALe! paNa evA na khatAvAya. e khatAvanAra paNa kAya--kuzIla gaNAya. vijAtIya eTale strIne mATe parapuruSa, ne puruSane mATe parastrI, enI sAme AMkha ke hAthanA cALA na karAya. manane samajAvI devu joIe have e karavAnA divase ayA. A te A manuSya-jIvana che. emAM pazuceSTA ke anAya mAnavaceSTA na heAya. zu'. sasare chekarAnI vahu sAme evu' kare ? zANA te| na ja kare. manane eNe samajI mUkayuM hAya che ke 'hu vaDerA gaNA, mane evuM karavu' na chAje.'are ! peAtAnI patnI sAme paNa putravadhunA dekhatAM evuM na kare te putravadhunI sAme tA karavAnI vAte ya zI ? amane eka gRhastha maLelA. te kahetA hatA ke ke 'gurujI ! mANasa jo A hiMsAma mAMDI rAkhe ke jagatanI meATI uMmaranI srIo e peAtAnI mAtA, samAna maravALI e sagI meneA ane nAnI uMmaranI putravadhUo, tathA kumArikAo e dIkarIo, teA pachI emAMthI keAnI tarapha ane kAmavikArI dRSTi nAkhavAnuM mana thAya ? huM te A gaNatarIe aNu chu.' lakSmaNajInA vyavahAra H-- parastrI sAthe hAsya, hAhA--hIhI e paNa kAyakuzIlatAmAM tANI jAya che. zuM mAno che, lakSmaNajI ane sItAjIno paraspara vyavahAra keveka haze ? cauda cauda varasa vanavAsamAM gALyA, Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 25] [28 paNa kaI di evA gilagiliyAM ja nahi. rAma bahAra gayA hoya ane sItA-lakSmaNa ekalA rahyA hoya tyAM sItA jhuMpaDImAM ane lakSmaNa bahAra chatAM sItAne mana e ekAMtavAsane muMjhA nahi ke diyariyA sAthe mIThI vAto yA hAsyamajAka jevuM ya karavAnuM dila thAya. tema lakSmaNajIne ya leza paNa evI kaI pAzavI khaNaja ja nahi. sItA eTale jANe sagI mA. mATe te sAMbhaLIe chIe ne ke sItAne rAvaNa UThAvI gayA pachI rAma-lakSamaNa ene zedhavA nIkaLe che tyAM rastAmAM paDeluM kuMDaLa batAvI rAma lakSmaNane pUche che ke "je bhAI A kuMDaLa tArI bhAbhInuM hoya tyAre lakSmaNa kahe che, kuMDale nava jAnAmi na ca jAnAmi kar3a-kaNe / . nupUre tvabhijAnAmi nityaM pAdAbjavaMdanAt // -huM sItAdevInA kuMDaLane oLakhate nathI; (kemake emanA meM sAme kadI joyuM nathI.) tema huM emanA kaMkaNane paNa pichANute nathI, (kemake emanA hAtha paNa dhArIne nirakhyA nathI.) hA, emanA paganAM jhAMjharane te oLakhuM chuM, kemake emanA caraNakamaLe reja praNAma karato. (tethI e dekhAI jatA.) kevuM jIvana ! tyAre zuM sItAjIe divya karyuM te bhaDabhaDatI 300 hAthanI agninI khAI trikaraNazuddha zIlanA prabhAva vinA emaja takSaNa jaLavAvaDI banI gaI haze ! kevA zIlanA prabhAve e camatkAra ? phAsakusiyA zIlanA prabhAve ke kaDaka zIlanA..? anAdi vAsanAvaza evI kuzIlanI khaNajo manamAM UThe, paNa ekane ya bahAra kAyA, Indriya, hAthapaga ke vANImAM nahi 19 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290] [kamI UtaravA devAnI. kuzIlanI khaNuja para e sakhtamAM sakhta pratibaMdha aMkuza rAkhe jaIe tyAre dIrgha kALe e khaNa ne vAsanAo ghasAre paDe che. saheluM kAma nathI hai. gaMbhIra, tRpta, ane saumya banavA mATe seMkaDe hajAra vAra pralebhano sAme jhajhumavuM paDe che, kuTila paNane guMgaLAvI nAkhavI joIe che, anucita AturatAo ane Avezene dAbavA-aTakAvavA ane niSphaLa karavA paDe che. tyAre gAMbhIrya, tRpti ane saumyatA siddha thAya che. pachI keI pUrvajanmamAM e jahemata uThAvIne AvyA hoya te ene ahIM bALapaNathI e tripuTI sahaja jevI banI jAya e judI vAta. bAkI je ApaNe ApaNI jAtamAM dekhatA hoIe ke gaMbhIratA nathI, paNa tucchatA-chIcharApaNuM-uchAMchaLApaNuM che, tRptatA nathI paNa adhIrAI-bhUkhAravApaNuM-asaMtoSa rahyA kare che, saumyatA nathI, kintu ukaLATa-vihavaLatA-vyAkuLatA vagere che, te ene DAravA-dabAvavA mATe hajAra vAra pelI nAlAyaka tucchatA-khaNabhUkha-AturatA-Aveza vagerene niSphaLa karavA joIe che. e khaNa jene vicAraNAmAM, kAyika vikAra-ceSTA-pravRttimAM ke vANImAM UtaravA ja nahi devAnA. manamAM ne manamAM ja evA zamAvI devAnA ke bahAranAne khabara ja na paDe ke Ane koI e bhAva UThate haze; tema pitAnI vicAra dhArAmAM ya e bhAva na cAle. vacananI kuzIlatA TALavA A karavAnuM che ke kAmavikArI vacana na balavA, evI strIkathA na karAya che jemAM sva ke parane unmAda jAge, vAsanA samasame. ema, vikArapaSaka hAsya-majAkaThAnAM veNa na uccArAya. are ! parastrIne veNathI eTaluM paNa Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 25] [29 kahevuM ke "amane tamArA upara prema thAya che, e paNa vacanakuzIlatAmAM jAya. bAkI "amuka strI AvI gerI gulAbI, enI AMkhe kAmaNagArI, vagere belavuM e paNa kuzIlatAne piSanArUM bane che. vicAra AjanI rItarasame. meTI uMmaranA thayelA chekarA chokarI paraspara hasA-mazkarI kare, sinemA-ekaTara-ekaTresanI vAto kare, premanAM TAyalAM kare, e badhuM kevuM vacanakurazIlatAmAM jAya? sAthe bhaNatA hoya, eka bIjAne tyAM lesananI neTa levA karavAnA bahAne jAya, keTale di uThADe? AvI ne AvI kuzIlatA piSatAM jainanI karI khistIne paraNI jAya che ne ? ke Itara dhamIne paNa paraNI bese che ne ? A badhuM jANavA chatAM emaja calAvye rAkhe che ne ? keI UMDe vicAra kharo ? jotAM duHkha thAya evuM che ke nakharAM karatA ane yuropiyana phezana sajatA karA-chokarI AjanA mA-bApane game che ! bahu vicAravA jevuM che. bhAvI saMgha ke taiyAra karaze enI kalpanA Ave che? pUrva puruSee tamArA sudhI pahoMcADeluM zAsana AvI prajAnA panAre mUkI nisteja, saMkUcita ane karamAyeluM thavA deze ke bIjuM kAMI? vacana-kuzIlatAne rokavA mATe pahelo aMkuza potAnI jAta para ane bIjo aMkuza pitAnI prajA para rAkhavo joIze. samajavuM ane samajAvavuM joIze ke mAtAne vezyA na karAya : vANunI adbhuta zakti maLI che. e vANI te mAtA sarasvatI che. ene kAmaghelA vikArI unmAdapaSaka viSayathI Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292] [kamI abhaDAvAya nahi. potAnI mAne vezyA keNa kare? ApaNI vANInA mAlika te je paramAtmA ja rahe te e satI; ane emanA badale jene tene mAlika karIe, je te viSaye ene bhegave, te e vezyA banI jAya. basa, manamAM A jaDI rAkhe, A vAraMvAra bhAvanAmAM lAve ke, "mArI mA vANIne malina viSayathI vezyA nahi banAvuM. enA mAlika te paramAtmAne ja rAkhIza, ene saMbaMdha paramAtmAnI sAthe ja rAkhIza. kevuM belivuM ? - A je Teka barAbara paLAya ane vacanapragamAM (1) pavitra ja vANuM belAya, (2) vivekI zabda ja uccArAya, (3) aucityabharyA ja veNa kaDhAya, () saumya zailIthI ja ane sAmAnA hRdayane guNamAM pretsAhana kare evuM ja bolavAnuM rakhAya, te enI ApaNuM potAnA mana para paNa sArI asara paDe che. e vicAre umadA rakhAve che. zabdonI vicAraNuM para asara : mAnasazAstrIe ya kahe che ke zabdanI vicAraNA para asara paDe che. alabat vicAra tevI vANuM nIkaLe; yAne vicAranI vANu para asara paDe che. paraMtu vAtacIta jevA DhaMgathI jevo zabdomAM karAze te pramANe navA vicAra spharaze ane mana tevuM ghaDAze. e hisAbe zabdanI vicAra para asara che. zabdo nirAzAtmaka balavAthI vicAraNA nirAzAbharI bane che. ema mAtra kaSAyapaSaka ke kuzIlapoSaka zabdothI potAnI ane sAmAnI paNa vicAraNA bagaDe e sahaja che. e bagaDa Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 25] [294 vAthI manamAM bagADe Ubho thavAne. evuM ne evuM cAlu rahevAthI,pachI AtmAnuM valaNa paNa tevuM bagADAbharyuM bane e sahaja che.mATe vacananI kuzIlatA rokavAne paNa dharakhama prayatna jarUrI che. strIonA rUparaMga, hAvabhAva, rItinIti vagerenI vAtamAM nahi paDavuM joIe. zRMgAra ane vilAsanA prakAranI vAta paNa nahi karavI. TUMkAmAM vAsanAvikArane saheja paNa udIre, utteje, evuM vacana nahi kADhavuM. A vacanakuzIlatA aTakAvavAnI vAta cAle che. bAkI te dharmAtmA banavuM hoya eNe rAjakathA-dezakathA-strIkathA-bhejanakathA ke paisATakAnI bahu vAtemAM ya nahi paDavuM joIe. mananI kuzIlatAmAM parastrI pratyenA kAmenmAdanA vicAra Ave, kAmavAsanAnA poSaNanI yejanAnuM ciMtana Ave. parastrInA rUparaMganA vicAra, hAvabhAvanuM ciMtana, enI sAthenA bhegavilAsanA vicAra, A badhuM mananI kuzIlatAmAM gaNAya. mananI kuzIlatA thavA upara prasaMge vANImAM kuzIlatA ane kAyAmAM kuzIlatA AvI jAya che. manane bahu sAcavavA jevuM che. kAyA ane vacana para aMkuza rAkhavAthI mane rakSA sArI thAya che. emAM kAyAthI tevAM zaMgArI vilAsI citra, prasaMga, vagere jevA nahi, tema zRMgArI vilAsI vAMcana na karavAM, zravaNa nahi karavAM,... ItyAdi pAke aMkuza rAkhavAthI mana ghaNuM pramANamAM bacI zake che. Ama chatAM mAnasika vicAraNAnuM eka svataMtra khAtuM che. eTale enA para paNa khAsa aMkuzanI jarUra che. manamAM beThe cA vALe, strIonA gAtra, vANuM, gAyanagIta, premAlApa, hAvabhAva vagere yAda kare, vicAre, te mavanI vicAraNA bagaDe che, mana kuzIla thAya che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4] [ skumI kuzIla vicArathI kema bacAya ? : kuzIla vicAra khataranAka che. manane ethI bacAvI levA mATe bIjI ja lAInanI sArI vicArasaraNa rAkhyA karavI joIe. enI sArI Teva ja paDI haze te ja mana emAM rokAyuM kuzIlA vicArathI bacaze. sArI vicAraNAmAM (1) tIrthonAM tIrthayAtrAnAM maraNa, (2) tIrthakarade ne mahApuruSonAM jIvanaprasaMgenAM smaraNa -ciMtana, (3) nava tatvanI ke karma-siddhAntanI vicAraNa, (4) 12 bhAvanA, (5) navakAra jA5; vagere cittathI cAlu rakhAya. alabat mana bhAre caMcaLa che, eTale AmAMthI khasavA jAya, paraMtu AtmAnA daDha saMkalpa sAthe Ane vAraMvAra prayatna mananI sthiratA vadhAre che. Ane udyoga cAlu rahevuM joIe, ane AnI atyaMta jarUra paNa che, kemake kuzIla vicArothI manane bacAvavuM che. nahitara samajI rAkhavuM ke mananI kuzIlatAnI sIdhI asara karmabaMdha para paDe che, ane te bhAre azubha karmanA ja baMdha paDavAnA. kahe che ne ke- manane pApe re matsya taMduliye, juo marI sAtamI (narake) jAya, catura nara ! -zrI jinavANuM he bhaviyaNa citta dhare." rUpasena bicAre rAjA putrI sunaMdAmAM lebhA, vaLyuM kAMI nahi, mananI kuzIlatAmAM marIne enA ja pApe pachInA bhave halakA avatAra ane kameta mRtyu pAmate gaye ! eka manuSya bhavamAM piSelI mananI kuzIlatAne keTale bhayaMkara aMjAma ! citta ane saMbhUti munimAMthI saMbhUtimuni, namaskAra karatI cakavatanI paTTarANInA kezane kalApe jarAka page spa emAM, Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 25] [ rahyuM mananI jarAka kuzIlatAmAM paDayA, te saMyama-bhAvanA gumAvI ! niyANuM karyuM ! brahmadatta cakravatI thaI atizaya bhegalubdha banI sAtamI narake gayA ! kuzIlatA eka cepI regI jevI che. emAM ya mananI kuzIlatA bhAre cepa che. jarAka ene macaka Apo eTale pachI enuM lAMbuM pUchaDuM cAlyuM ja samaje. emAM vaLavAnuM kAMI nahi, ne mAra bhAre khAvAne. kavi prabhu AgaLa gAya che... - narabhava dohile re, pAmI havaza paDiye. parastrI dekhIne re muja mana tihAM jaI aDiyo. kAja na ke saryA re, pApe piMDa meM bhariye, zudha budha navi rahI che, teNe navi Atama tariye." kuzIlatAmAM ghora pApa pArjana te kharAM ja; uparAMta enA kusaMskAra laI halakA bhavomAM javAnuM, tyAM kuzIlatAnuM pApa keTe vaLagavAnuM ! A dAruNa aMjAma che. pele rAjakumAra potAnA zIlanI parIkSA kare che. duzmana subhaTonA "kApo kApo, mAre mAro'nA nAdanI vacce saMkalpa kare che ke "je vacanathI paNa kuzIla sevyuM hoya te duzmananAM zastra mane haNI nAkhaje; ane manavacana-kAyAthI leza paNa kuzIla na sevyuM hoya te zatrunA zastrane leza paNa ghA mane paDaze nahi." potAne khAtarI che ke pote jIvana vizuddha jIvye che, mana, vacana ane kAyAthI jarAya apavitra bhAva se nathI, eTale A saMkalpa kare che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 mAnavanI viziSTa buddhinI viziSTatA zI? pra-pitAnI khAtarImAM bhUla na thatI hoya ? u -bhUla thatI hoya te jIvavAnI jarUra paNa nathI lAgatI. jIvana te pavitra ja kAmanuM, ema e kumAra samaje che. AvA suMdara buddhi-zaktivALA ucca jIvanamAM je pavitratA na jaLavAya te pachI kyAM jaLavAvAnI? buddhithI vicAratAM je emAM apavitratA AcarAya te pachI mUDha janAvaranA avatAra karatAM zI vizeSatA ? tiryaMca karatAM lAguNa tejasvI buddhizakti maLI ene ze upaga? AhAra, viSaya-parigraha-nidrAnI saMjJAnI cAlu buddhi te pazu pAse ane kIDA pAse paNa che. mAnavanI buddhi viziSTa keTinI che, te mAtra e saMjJAomAM aTavAI rahe viziSTa na gaNAya. e te dAna-zIla-tapa-bhAvanAnI prajJAmAM joDAya, prajJAne pakaDI rAkhe, e dAna-zIlAdinI ja tarapheNa karanArI ane te ja viziSTa keTimAM jAya. - Arya saMskRtinI A vizeSatA che ke AryadAnAdinI prajJAne mukhya kare che. AryonAM jIvana ja evAM ke jemAM baccAne paNa janmathI AvuM jevAnuM maLe. e maLe emAM enA pUrvanA sArA tvaMskAra tAjA thAya che, ane navAM saMskArane umere thAya che. pachI dAnAdinI prajJA khIle emAM navAI nathI. baccAnA bApe Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 26] 297] bApA banatAM pahelAM A dhyAna rAkhavAnuM che ke potAnAM jIvanamAM dAna-zIla-tapa-bhAvanAnI pravRtti bharacaka cAlatI hoya; e pravRtti ja mukhya karAtI hAya, enI ja tarapheNa karAtI hoya, te ja baccAne vAraMvAra e jovA maLaze ne tethI e saMskArI banatuM jaze. bApamAM enA badale AhAra-viSaya-parigraha nidrAnA ja khela khelAtA haze, te baccAne e ja jovA maLavAthI enAmAM bIjuM kayAMthI AvavAnuM hatuM? anArya ke DheDa bhaMgInA chokarAnI jema e paNa AhAradine ja rasiyA banavAne. mATe kahevAne sAra A che ke mAnavapaNAnI viziSTa buddhine upaga AhArAdinI saMjJAne dabAvI dabAvI dAnAdinI prajJAne jIvaMta rAkhavAmAM che. emAM saheje zIlanI pavitratA paNa jIvavAnuM banaze. rAjakumAra samaje che ke pavitra jIvana jIvAtuM hoya te jIvyA kAmanuM nahitara marI javAya te vAMdho nathI. eTale saMkalapa karIne have "namo arihaMtANuM" kahI bahAra nIkaLe che. ahaMna namaskAra zA mATe - jIvananI pavitratA para bacAze e mAnyatA kharI, chatAM pagaluM upADatAM arihaMtane namaskAra maMgaLarUpe avazya karavAne. zuM maMgaLa na kare te bacAva na maLe ? iSTa siddhi na thAya ? thAya ne na paNa thAya, paNa je bIjA viddha naDatA hoya te maMgaLathI dUra thAya. ahIM kharI vAta te e che ke dharmanA zraddhALu jIvane dharmapuruSArtha ja mukhya lAge che, eTale bIjA badhA puruSArtha karatAM dhama-puruSArthane mekhare rAkhe che. mATe uttama dharma-puruSArtha rUpe arihaMtane namaskAra pahele kare che. dharma-pravRtti karatAM cittane malina bhAva vinAnuM nirAzaMsa bhAvanuM banAvavA ke anya rAkhavA mAM eka suMdara muddo che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298] -[rumI kaI pUche "kema navakAra gaNe che ?" te uttara A ke "manuSya jIvanamAM dharma-puruSArtha ja mukhya che, vaLI pavitra mana mATe dharma e ja sAcI cIja che ane parameSThi namaskAra e pahelA naMbarane suMdara dharma-puruSArtha che mATe. ApaNuM manamAM paNa A ja lAvavAnuM ke "cAle navakAra gaNyA eTalo eTale dharmamAM samaya gaye, tethI jIvana eTaluM saphala thayuM. ahIM maLelI viziSTa kAyA vANuM ane buddhi, dharmamAM joDAI eTalI ja lekhe lAgI. kumAra bahAra paDe che - kumAra pite saMkalpa karIne je sapATAbaMdha daravAjAnI. bahAra nIkaLe ane thoDA DagalAM AgaLa vadhyo ke tarata bhayaMkara ane jAnathI khAlasa kare evA duzmananA jabarA joddhAe ene saMnyAsIne vezamAM jue che, tethI kelAhala karI mUke che ke alyA ! A te ahIMne rAjA saMnyAsIne veza karI chUpI rIte bhAgI javA mAge che. mATe mAre mAro ene." ema kahetAMka khullI talavAra vagere zastrothI dhasI Ave che. rAjakumAre te nirdhAra karI lIdhuM che eTale ene Dara nathI. pelA tINa zastra ugAmI dhasI Ave che, paNa A nizcita. che! zIlabhaMga haze te bhale marUM ane zIla akhaMDa haze te kazuM thavAnuM nathI," be ya rIte ciMtA nathI, trAsa nathI, leza paNa manamAM dInatA ke rAMkaDAgIrI nathI. e badhA bhayabhItatAnAM lakSaNa che. bhaya jItyo ene "hAya !" zAnuM? jaDa-kAyA ane cetana-AtmA vaccenA bhedane AtmasAta karanAra mahAtmAo evA nIDara banI pRthvItala para game tyAM vicare Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 26] [29 che, ane ghera upasargamAM paNa a-dIna aDaga rahe che. kAyA-pudgala bhADutI che, sAcavyuM rahevAnuM nathI. enA meha zA? e kapAI jAya to ya AtmA chedya rahe che, pachI enI ciMtA zI? duzamanene kumAranA bela - ahIM tribhuvanaguru mahAvIra paramAtmA pharamAve che, ke he gautama! kumAra tyAM e kone kahe che, "he dveSabharyA leke ! mArA para tame ATalo badho tAmasabhAva rAkhI dhasI Ave che; paNa tame samajI rAkhe ke mArI pAse aneka vAranA zubha adhyavasAyathI saMcita puNyane mahAna samUha che. eja huM tamAre pratizatru amuka rAjA A tamArI sAme UbhuM chuM ema samajI le. evuM kahetA nahi ke amArA bhayathI bicAro ema ja bhAgI ga! nA, A huM Ubhe, tamArI tAkAta hoya te karo ghA. vANIne viveka jovA jevo che. "pote jarAya gabharAte nathI" e dekhADavA jesIlI bhASAmAM bole che, ane emAM emanA ane pitAnA hRdayanuM spaSTa aMtara khulluM kare che; pelA adhama tAmasa bhAvamAM sabaDI rahyA che, A mAtra hamaNAM ja nahi, paNa AkhuMya jIvana jIvatAM zubha adhyavasAya ane umadA sAtvika bhAvamAM ramI rahyo che. ATalA hallAnI sAme paNa bacAva athe ya mAravAne vicAra sarakhe nathI. keTalI badhI UMcI pariNati ! kAraNa? ane mana ahiMsAvratanuM pAlana e ja mATe bacAva lAge che, jaDa-cetanane viveka - jaDa-cetanane viveka karyA pachI jaDa kAyAnA bacAva karatAM cetana AtmAno bacAva mahA kiMmatI lAge emAM navAI nathI. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300] [kamI AtmAno bacAva avagaNane kAyAnA bacAvanI ja ciMtA rAkhavI, pachI bhale emAM AtmAnuM sAva vaTAI jAya, e te phera bhavane pherA UbhA karavAne dhaMdhe che. jarAka mAMdA paDyA ke jhaTa abhakSya davA-vastuo khAvI, bajAra meDA che mATe rAtre khAvuM, eka ja dhUna "basa kAyAne bacAvI le, rUpiyA bhegA karI le," pitAnAja AtmAnAM hitane nAza kare e saMsArayAtrA vadhAravAne nahi te bIjA zAne cALe che? zuM bacAvelI kAyA bace che ? amara thaze? kAyA ane dhana zuM mRtyune rekaze? zuM paralaka pramANe sAthe Avaze? zuM puNya ApI paraloke sadgati deze? jina nAtha pAmyAnuM gaurava :- zI evI kAyA ane lakSmInI gejhArI mAyA ke emAM taNAyA UMdhA hisAba mAMDavA ane zrAvakapaNuMnA ruDA AcAra neve mUkavA? anAryo ane adhamIe jema abhakSyabhakSaNa, rAtri bhejana, dharma pravRttibAdhaka sukhazIliyApaNuM ane dhaMdhAdhApA kare, ema ja zuM zrAvaka paNa kare? mahAvIra prabhu jevA mAthe nAtha manyA, emanAM tAraka zAsanarUpI prajAne maLyo, zuM enuM kaI dila para gaurava nahi ke "huM jinane sevaka te kAyAmAyAne e gulAma zAne thAuM ke jemAM mArA AtmAnuM ja vaTAI jAya ane jinanA sevapaNane baTTo lAge ? mAre mana AtmA ja kharI cIja, kAyA nahi. AtmAne bacAva mAre pahele jevAne." he? che AvuM keI gaurava ane takedArI? e je haze. te najara sAme hisAba Aja taravaryA karaze ke AtmAnA bacAva mATe te ruDA dAna-zIla -tapa che, kUDA AhAra-viSaya-parigraha nahi. jIvanamAM kevA gaMdavADe? - kaho te kharA ke AtmAne pAvAva zAnAthI thAya e nakakI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 26] [ 301 karI rAkhyuM che ke jIvana jIve che te jaDanI pAchaLa eka AMdhaLiyA deTa? te ya durguNa-gaMdavADa sAthe? mAmulI vAtamAM ya mRSA bhASaNane anArya khela karatAM AMcake kema nathI ? " anIti-anyAyane sTeDiye eka vicAra paNa magajamAM kema ghalAya che? bIjAnI IrSyAnA dAvAnaLathI kema baLe che ? gaMdI niMdAne meMmAM ke kAnamAM kema ghAle che? vAtavAtamAM kiMmatI manane kema krodha-caMDALathI abhaDAve che? rAta ne divasa ahaMkAra-abhimAnane tAva kema caDyo rahe che? strIonA rUpa-raMga-gAtra para AMkha bhaTakAvI bhaTakAvI manane kema rAganA kALA kUcaDAthI raMge che? kuTila lakSmInuM deva-guru-dharma karatAM vizeSa mahatva AMkavAnI pAgalagIrI kema cheDAtI nathI? A badhuM tamArA AtmAnA bacAvamAM Utaraze ema mAne che? AtmAne bacAva zAthI? paNa kaho, satya-nyAya-nIti,pramoda bhAvanA,paraguNa-prazaMsA, kSamA-namratA, dAna-nispRhatA, zIla-sadAcAra, vagere AtmAne bacAva karaze e najara sAme taravaratuM nathI, agara AtmAne bacAva karavAnI tamannA ja nathI. "A bhava mIThA paraloka keNe dIThA e haiye vasI gayuM che, eTale kAyAnA bacAva, dhananA saMgraha, ane kAyA-mAyAnI bolabAlAmAM ja jIva aTavAI gayA che. pachI kALanA nAme, jamAnAnA oThA heThaLa, tAmasabhAvanI ceSThAomAM ja ramatA rahI jIvana pUrNavirAme pahoMce te ya zI ciMtA hoya? Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 agamalAlanuM dRSTAntaH dhama maphatiyA? ApelA agamalAla jevuM che. agamalAla ga zrImata vepArI. mAbApe enu' nAma teA evuM zeAdheluM ke ene zAMtithI besI peAtAnA nAma upara vicAra Ave te AtmA yAda Ave, huM eTale keANu e samajAya, 'hu' eTale dekhAya che e A kAyA nahi, paNa emAM na samajI--dekhI zakAya evA ke pUrAyela agama ageAcara siddha AtmA,' athavA 'hu agamalAla agama a-geAcara bhagavAnane lAla, lADakavAyA, kAyA-mAyAnA lAla nahi," nAma tA A uddezanuM hatuM, paNa bhAInAM lakSaNa evAM ke agama eTale ke leAkeAne gama na paDe ke zeThanA dilamAM zuM bharyu` che. enA cAvavA--khatAvavAnA dAMta judA, khele mIThuM mIThuM ne peTamAM pApa; bIjAne khabara ja na paDe. evA e agamalAla ! mAyA-prapaMca anIti te hAlatAM ne cAlatAM karavA joIe. avasare rApha ane rASa paNa evA ! lakSmInA lAbhanA pAra nahi. sukRta teA zIkhyu ja kANu che? pAchA meATA zeTha, eTale rUpALI bAyaDIe sAme najara nAkhe emAM kANu emane aTakAve ? bicArI koI bhALIne sAve paNa kharA. paraMtu agamavAlanI patnI suzIla ane dhArmika vRttinI hatI. evu te pApAthI dila baLIne khAkha thaI jAya che, e kahe paNa kharI ke 'tame A zu kareA che ? paralIkanA koI Dara Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 27] [303 nathI? A lekanAM sajajanenI daSTae paNa zarama nathI? keTalAM kALa mATe A? keTaluM jIvavAnuM che? UThIne badhuM mUkI hAlyA javuM paDaze. A mATInuM beLiyuM ya ahIM raheze, sAthe nahi Ave! mATe A pApa cheDe...." patnI ghaNuM ya kahetI, paNa zeThane mana enI kazI kiMmata nahi. e te hasI kADhatA, kahetA ke "esa vevalI thA mA. jIvIe chIe te AnaMda karavA, kUce maravA nahi. A tArI vAto kUce mAranArI che. polIsIthI vepAra na karIe te paisA kayAMthI Ave ? leka vacce polIsIthI na rahIe te kUTAI ja marIe...." "paNa A tame pArakI bAyaDIo sAme najara nAkhe che e sAruM kare che? are ghelI re ghelI ! emAM zuM? jagatamAM sArUM javAnuM mana na thAya?" ke A javAba "kUtarA-gadheDAnI manedazAne ja javAba ne? Liye mAnava, paNa hRdaya ziyALiyA-kUtarAnuM, te prapaMca-durAcAranI sUga paNa nahi. pApAnubaMdhI puNyanA natIjA che A. jevA AMkha maLI e puNya, paraMtu enAthI have pApa baMdhAvanAra parastrIdarzana karavAM che, ethI e puNya pApAnuMbaMdhI. " ApaNane maLela sagavaDa-sAmagrI para citta dhama bAju jAya che ke pApa tarapha, enA para mApa nIkaLe ke e sagavaDanuM puNya puNyAnubaMdhI che ke pApAnubaMdhI ? eka vAra evuM banyuM ke gAmamAM eka sAdhu padhAryA. agamalAlane te mahAtmAnA saMga ja zAnA? paNa emanI patnI dazanArthe gaI. mahAtmAnI dharmavANI sAMbhaLI enuM dila gadu Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304] [ rumI gad thaI gayuM. mane thayuM ke "A adhamI patinA panAre kAM paDI ? paNa have e A mahAtmAthI jarA bedha pAme te sArUM.' ema vicArIne munimahAtmAne potAnI karuNa kathanI kahe che, ane vinaMti kare che ke "kRpA karIne emane kaMIka baMdha pamADe." | muni mahAtmAe kahyuM "ThIka, mekalaje emane. paNa juo dharmanuM nAma letA nahi, nahitara e nahi Ave. tame tamAre emane kaheje ke bahArathI eka sAdhu AvyA che. emane kAMka devuM che te jarA maLI Avaje.' bAI ghare AvI agamalAlane e pramANe kahe che. tyAre pele pahelAM te jarA AnAkAnI kare che, paNa vANiyo pAcho lebhamAM paDe che ke "kene khabara, sAdhu AtmA che, kaMIka jaMtara maMtara jANatA hoya te mane Apa haze. e maLe te te baMdA nyAla ja thaI jAya, mATe javuM to kharuM ja. javAmAM zuM jAya ? joIzuM.' basa agamalAla upaDyA mahAtmA pAse. jaIne praNAma karIne beThA, pitAnI oLakha ApI. mahAtmAjI kahe che. "sAruM meM tamAruM nAma sAMbhaLeluM, tamArI kIrti sAMbhaLelI, mane thayuM ke AvA bhAgyazALIne eka maMtra sAdhI ApuM, te vaLI e dhAryA paisAnA Dhera vadhavAthI keTalAyanuM bhaluM karaze." vANiyo kahe, "hA bApajI! kharI vAta, Apa jevAnI prasAdI maLe ane dhAryA nANAM AvyuM jatA hoya te te ene papakAramAM khUba uchALuM. A te vepAramAM dhAryuM nathI maLatuM eTale jarAka hAtha pAcho paDe che." che ne udAratA? paropakAra jANe che te vasI gayo che, paNa bicArAne paisAnI pahoMca nathI eTale ja kAma aTakayuM Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 27] [305 che! ! kevI tAla khajI ! vepAranA sAhasa kheDavAmAM paisA pahAMce che, durAcAranA paMthe paisA veravA paDeAMce che, bhAvI bhayanI zaMkAthI hajArA rUpiyAnu' seAnuM dharatImAM dATI rAkhavA pahoMce che, gharanA maMgalA banAvavA, meTaragADI pheravavA, meAjamajAhu uDADavA paisA paheca che; mAtra nathI paheAMcatA dhama karavA, parApakAra karavA! A kevI ThagamAjI ane nAstikatA ? A enI ja dazA ke tamArI paNa kharI ! bhagavAnanA kevA sevaka ? -- kahA jo maMgalA hAIphlAsa banAvyA pachI e vicAra Ave che kharI ke A mArA baMgalA ATalA zAnadAra, ma mArA bhagavAnanuM maMdira ke emanI AjubAjunI eka bhI'ta mAtra kALI bhaMgAra jevI ke jUnI khakhaDI gayelI kema ? lAva ene hAIlAsa anAvarAvuM.' nA, paisA pahAMcatA nathI e ja javAba che ne ? jAte rezamI buTTA ke sarakhatI malamalanA mulAyama vastra paherI dahere jAo, tyAM bhagavAnanAM jADA khadranA jhAMkhA ane barachaTa thaI gayelA aMgalUNA jotAM kAMI zarama lAge ? aTa vahelI take ghare doDI jai saramatI malamalanA mulAyama mulAyama meATA TUkaDA lai AvA kharA ? 'nA paisA paheAMcatA nathI" eja javAma, kema kharU' ne ? tame bhagavAnanA lAchu sevaka ? ke ni`ja sevaka ? bhagavAna pAsethI lUMTaNiyA yA sAdAkA sevaka ? ke bhagavAnanA caraNe niHsvArtha bhAve DhagalA karanArA sevaka ? bhagavAnanA anaMta upakAranI kRtajJatA adA karavA mATe talapApaDa thanArA sevaka kharA ? ke bhagavAna pAsethI kroDAnuM puNya AMcavuM che mATe gupta rIte 2-4 rU. bhaMDAramAM padharAvanAra sevaka ? 20 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306] [ rukmI paNu jIvanamAM dhama, kRtajJatApAlana ane paropakAra e ja sAce puruSArtha lAge te ne? te to enA mATe paisA pahoMce che, bhegavilAsa mATe nahi" ema lAge. pelA vANiyAne haiye dharma hatuM nahi, tethI vepAra sAhasadurAcAra amanacamana vagere mATe te paisA pahoMcatA hatA, paNa paropakAra mATe nahi. have mahAtmAjI pAsethI maMtra maLe evuM lAge che, eTale savAsa kare che-"mahArAja ! A vepAramAM dhAryuM maLe nahi eTale ja paropakArathI hAtha pAcho paDe che, bAkI te mahArAja! ApanI kRpAthI je paisA dhAryA pramANe maLe ja jAya, te te lekenuM ghaNuM ja bhaluM karuM? mahAtmA A savAsalAne oLakhI zake kharA ke nahi? nA samaje che eTale te mahArAjanI AgaLa geLA gabaDAvI jANe mahArAjane banAvavAnI vAta kare che. mahAtmA te badhuM samaje che, paNa pelAne ThekANe lAva che eTale ene kahe che "kharI vAta, kharI vAta. have tame jarAya phikara na karatA. bele sAdhanA kyArathI zarU karIe? cAra divasanuM kAma che." - vANiye zuM kAma AmAM vilaMba kare? kahe che, "bApajI! kAlathI ja. paNa AmAM paisA te nahi kharcavA paDe ne?" - mahAtmAjI ene bhAva samajIne ene tANavA mATe kahe che, "kharaca hoya? devatA thoDA kAMI paisAnA bhUkhyA hoya. paisAne bhoga ApyA vinA paNa tamArA bhAva salAmata che te ghaNuM ghaNuM. paisA te bhale ne tamArI tijorImAM rahe." bhega ApyA vinA bhAva salAmata? dharmanuM badhuM maphata? Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 27] [307 zuM? paisAne bhega ApyA vinA paNa bhAva salAmata hAI zake ne? ghare AvelA memAnane pavAluM pANuM ya na dhare, chatAM enA dilamAM tamAre bhAva jame karAvI zako ne? bhAva zAne kahetA haze? A ThIka zeAdhI kADhayuM ke paisA mArA mArI pAse salAmata, ane mane tamArA para bahu bhAva thAya che !" devArzana te maphata ! gurudarzana to maphata ! jinavANuM-zravaNa te mata 1 keInA sArAmAM sArA sukRtanI anumodanA te maphata ! maMdira- upAzrayamAM puNya-kamAI te maphata ! "basa, dharmakhAtAnuM badhuM maphata joIe, paiso eka na kharaca paDe, ane amArA bhAvathI badhA lAbha maphatamAM maLe." A ja joIe che ne? sArA vyAkhyAnanI zI kadara kare? - jo keInI AgaLa prazaMsA kare ke "mahArAjanuM vyAkhyAna bahu sarasa !" tyAM sAme kadAca pUche ke "hai ? vyAkhyAna bahu sarasa ? ke tamArA paisA bahu sarasa ? te zuM kahe ? e ja ne ke "enI sAthe paisAne ze saMbaMdha? kema Ama kahevAnuM? eTalA ja mATe ne ke "rakhene amArA paisA para kaI dhADa na Ave." vyAkhyAna sarasa kharuM. paNa paisA AgaLa vadhu sarasa nahi; kema? e vyAkhyAna maLavA pAchaLa kiMmata ApavAne mekha nathI. kahe , te kharA ke kadI ema manamAM thayuM ke "AvI lAkha rUpiyAnI jinavANI sAMbhaLavA maLI te lAva huM enI kadara rUpe be paisA jJAnakhAtAnI peTImAM nAkhuM? mahArAjane pUchuM "sAheba ! AvI umadA dezanA ApavAne mahAna upakAra Ape amArA upara karyo, te ame te bahu AbhArI banyA chIe. mATe mArA yogya kaI evuM Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 ] [ rujhUmI sArUM' sukRta karavAnuM sthaLa batAve, emAM paisA mArA kharcAze tA kRtajJatA adA thaze, ApanA bahu upakAra mAnIza.'-AvuM koI vAre ya kaheluM* kharU...? nA, dharmAMnA bhAva tA bhAga ApyA vinA ja maphatamAM UbhA thaI zake che,' evu haiye sajjaDa kotarI rAkhyu` che. eTale enA mATe koi kimata ApavAnu` svapne ya manamAM AvatuM nathI. Itara darzanA paNa kahe che ke ! 'riktapANi pazyeddhi daivata sadaguruM tathA / " arthAt khAlI hAthe deva-gurunuM darzana na karavuM. kema Ama kahevAya che? eTalA ja mATe ke kaMi paNa bhAga Ape tyAre deva-gurunAM dananI kiMmata samajAya che, ne bhAva UbhA thAya che. bAkI maphatiyAM darzana eLe jAya. matiyA cApaDI laI jAe te ghare jaI ekavAra Amatema uthalAvyA pachI game tyAM rakhaDatI mUkI devAya che; paNa 'mata ApIne laI gayA haiA tA kALajIthI UMce mUkAya che. manane thAya che ke paisA kharcyA che.' zuM thayu? paisAnA kharace 'mata samajANI ane ATalA bhAva UbhA karyAM. bhagavAnanI pahelI pUjA ema ne ema karavAnI maLe tyAM ane uchAmaNI melIne karavA maLe tyAM pUjAnA bhAvamAM pharaka paDe che evA anubhava che ne? emAM ya vadhAre meTI UchAmaNI kheAlIne karavA maLe tyAM vadhAre bhAvanA raMga caDe che. e sUcave che ke paisAnA bhega ApavAthI bhAva UbhA thAya che. ghare AcArya mahArAjanAM pagalAM karAvyAM ne e nimitte hajAra rUpiyAnuM sukRta kare, tA varSoM sudhI bhAvabharI Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 27] . [ 309 yAdagIrI thAya che ke AcArya mahArAjanAM pagalAMthI pAvana thayA hatA. pratiSThA upadhAnamALa vagere sArI uchAmaNathI lIdhA hoya te UMcA bhAva sAthe enI anumodanA thayA kare che. maphatamAM lIdhuM heta te e thAta? A vAta A che ke dharmanAM kArya bhoga ApIne, kaMIka ghasAIne, karyA hoya te emAM anero bhAva jAge che. eka kRtajJatArUpe paNa zuM A na bane ? zuM manane ATaluM ya na thAya ke jyAre dharma mane aDhaLaka puNya Ape che ke jenAM phaLa rUpe paralekamAM bhAre sukha sagavaDa ane sadgati maLavAnI che, te huM enI kRtajJatA rUpe ahIM thoDo paNa bhaMga na ApuM? thoDe paNa paise na ghasAuM ?"--A kRtajJatAne vicAra je rahete heta te Aje sAdhAraNa khAtAmAM toTAnI bUma na rahe, kemake maMdiraupAzraya jyAre aDhaLaka puNya Ape che, te enI kRtajJatA rUpe eke eka jaNa pitAnI zakti kharcIne paisA Ape ja jatA heta. duniyAnI cIjabhAva meLavavA pAchaLa rojIMdA khAsA kharca hoya che, te AtmAne guNa ane puNya meLavavA pAchaLa rejIdA kharca na hoya ? duniyAne mAla maphatamAM maLatuM nathI, ne dharma puNya vagere te maphatamAM AMcakI zakIe chIe, ema? kaI akkala para A DiMDavANuM cAlI paDayuM che? pele agamalAla vANiye mahAtmA pAsethI maMtara jaMtara jhaMkhe che, paNa maphatamAM ! chatAM mahAtmAne te ene kAMka pamADavuM che eTale kahe che, "kaze kharca nahi kare paDe. tamArA bhAva che te ghaNuM che. mAtra eka ephakhuM tAMbAnuM nAnakaDuM pataruM Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310] [ kSama lAvaje. emAM vidhi karIne maMtra AlekhI ApavAne che. pachI e tamAre ghare jaI pUjIne enA para manavAMchita lAbha meLavavAne. jApamAM Dapake - basa, vANiye khuza khuza thaI ghare gaye, bIjA divase patarA sAthe hAjara ! mahAtmAe vidyAmaMtrane paTa belI sAme besADI pote jApa karyo, ne pelAne paNa karAvyuM. eka divasa, be divasa, traNa divasa thayA, eTale have mahAtmA ene kahe che - jue agamalAla, have A maMtra kAle siddha thaI javAne. e huM A patarA para AlekhI ApIza. paNa tamAre eka vAta nakakI karavI paDaze." pele kahe bele mahArAja zI vAta? khuzIthI huM nakakI karIza." lAkaDI paralokamAM pahoMcADavAnI - vAta te jANe e che ke "A mArI nAnI lAkaDI paNa je maMtrelI che, te tamAre mane pahelekamAM huM mAruM tyAre devAnI ane A pataruM te tamane ahIM ne ahIM ja huM ApI daIza, je tamane manamAnyA paisA Apaze. A maMtra e che ke sAdhaka ane uttarasAdhaka bena vAMchita pare; paNa bene meLa khAya te ja. te mAre ahIM te kaMI joItuM nathI, paraMtu paralekamAM A maMtrelI lAkaDI kAma Ape evI che, mATe tamAre mane e pahacADavI paDe, tyAre devA AvavuM paDe." agamalAla to sAMbhaLIne sajajaDa thaI gaye. kahe che, mahArAja ! e te kema bane ?" Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 27] [31 mahAtmA kahe, "are! emAM zuM che? tamArI ATalI badhI saMpatti jyAre sAthe laI jaze te enA bhege zuM mArI ATalI nAnI lAkaDIne bhAra vadhI paDaze?" "are bApajI ! bhAra te kAMI nahi paNa mArI ya saMpatti huM kayAM paraleka laI jaI zakuM ema chuM?" jora parizramanI lakSmI paDatI mUkI mAravAnuM ? zI vAta kare che? te pachI A maMtrathI dhananA DhagalA karavAnA te ya emaja ahIM paDatA mUkIne javA mATe ? tyAre bApajI ! ema IcchuM te ya zuM eka rAtI pAI paNa sAthe laI jaI zakuM ema chuM? kazuM ja nahi. Apa te jANe ja che ke badhuM ahIMnuM ahIMja paDayuM rahe, ne jIvane khAlI javuM paDe. pachI kema Ama pUche che? mahArAjane bhavya upadeza "huM AMkha UghADavA pUchuM chuM ke je paisA ahIM mUkIne javuM paDaze, enI zuM eTalI badhI veTha ne ghelachA karavAnI ke e ahIM paDayA rahevA chatAM enAM pApane mATe ja upADI laI ja paDe ? "jANe che ne ke paisA ApaNane cheDe che, paNa pApa ApaNane nathI choDatA ? kaI akkalathI A paisATakA ane mejamajAha pAchaLa AMdhaLA thaI maMDI paDyA che ? kAMI ja bhAnabAna nathI? sarAsara mUrkhatA ? janAvara-kIDAmakeDA vagerenA trAsa najare nihALe che ne ? zAstrathI narakanAM kAramAM duHkha saMnyAM che ne ? pApa ane pAchaLa rAtA Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra] : [2mI narakanAM kAramAM sukha- "janamatAM ja kuMbhamAM utpanna thAya te lAMbI sAMkaDI naLImAMthI ene bahAra kADhavA mATe paramAdhAmI tIkSaNa sANasAthI TUikaDe TUkaDe kApI kApIne bahAra kheMcI kADhe che ! kADhavyA pachI talavAra-bhAlAthI enA TUkaDe TUkaDA kare che. pAchuM karma evuM cIkaNuM ke zarIra AkhuM pArAnI jema saMdhAI jAya che. tyAM paramAdhAmI ene TAMgAthI pakaDI zilA para dhetiyuM kUTavAnI jema pachADI kUTe che. pAche ene yaMtramAM ghAlI zeraDIne rasa kADhavAnI jema pIle che. vaLI makAI DoDAnI jema ene pagethI jhAlI dhakhadhakhatI AganI bhaThThImAM ghAlI pheravI pheravIne zeke che ! pAcho bahAra kADhI jamIna para suvADI tIrNa bhAlAo AkhA zarIranA bhAgamAM bheMka beMka kare che! eka paramAdhAmI evA dAruNa julma karIne jAya tyAM bIje paramAdhAmI AvI vaLI navI jAtane julma varasAve che. AvAM mAM jaI paDavuM paDayuM tyAM keNa bacAvavA Avaze ? A paisA? A mojamajAha? zuM samajIne enI peThe paDayA che? bhAna nathI?" agamalAla stabdha thaI gaye. enI AMkha sAme jagatanA jInAM duHkha tarI AvyAM, "hAya ! e duHkha mane Ave te kema sahyA jAya?' e prAsako paDe. "jIvana AkhuM ya ghera pApanI ramata karI che te mAruM zuM thaze ? e sajajaDa AMcake lAgyuM. AMkhamAM pANI AvI gayAM, kahe che A "mahArAja ! mahArAja ! Aje tame mArI AMkha kholI nAkhI. mArA pApI jIvana para mane tiraskAra chUTe che, mAruM zuM Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 27 ] -- - --- - [313 thaze? mAre te koI parabhave bacAva ja dekhAtuM nathI. A mArI gharavALA kahetA hatA ke A zuM laI beThA che? paNa huM mAnate nahote. bApajI! mAruM zuM thaze? - '': mahAtmA AzvAsana Ape che. - "muMjhAze nahi, jIvatA che tyAM sudhI hajI pApa devAne taka che. marI gayA pachI taka gaI. pahele zreSTha upAya te saMsAra choDI cAritra le." . "e te bApajI! ekadama kema bane?" mahAtmA kahe, te pachI nathI ne kadAca ekadama naraka-tiryaMca gatimAM javAnuM thayuM te ekadama ja ghera trAsa veThavAnuM banI zakaze ne ? khera ! ema karo jeTalI hoMzathI paisA bhegA karavAnuM karyuM che, enAthI bevaDI, cAraguNa, dasaguNI hoMza sAthe papakAra kara, sukRta kare, vrata-niyamamAM Ave, tyAga-tapasyA kare. kahe, A te banaze ne ? "hA mahArAja ! e te jarUra karIza, e karatAM karatAM mane baLa paNa keLavIza. have jarAka kahuM? A maMtra pUre karI Ape te enAthI je vadhAre nANuM maLaze, enAthI vadhAre puNya-dAna karI zakIza." puNya karatAM mAyAnI lapa sAthe lAge e bhayaMkara - mahAtmA samajAve che, "are bhalA mANasa! e paisAnA dAnathI puNya te sAthe Avaze, paNa paisAnI mAyAnI lapa tamArI sAthe lAgaze enuM zuM? e bhAre paDI jaze. zuM ahIM ja nathI anubhavyuM ke dhananI mohamAyAmAM keTalAM kALAM karyA che? devaguru-dharmane kevA bhUlyA che? e dhanatRSNanI lapa pAchI UbhI Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ amI sakhavI che? AtmAne bacAva nahi maLe ethI. sukRta te heya emAMthI kare. bAkI anekavidha mUcchatyAgane meTa dharma karavAne che. te sivAya, zAstrAdhyayana,ahaMdubhakti...vagere keTalI ya dharmapravRtti karavAnI che. basa, have te tamArA pitAnA AtmAnA bacAva mATe emAM ja lAgI jAo. pitAne AtmA ja prANapyAra kare te ene bacAvI levA e badhuM karavuM saheluM thaze." mahAtmAnI vedhaka vANuthI agamalAlanuM jIvana sudharI gayuM. AtmAnA bacAvanI cIja mukhya karI dIdhI; zakya mUchatyAga ane dAnAdi dharmathI jIvana jhagamagatuM karI dIdhuM. - NSSSS ' . r(( /sI 'haF Sws & S Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. rAjakumArane avadhijJAna pelA rAjakumAranI dRSTi peAtAnA AtmAnA bacAva tarapha che, eTale ahI' ahiMsA-vratanu pAlana eNe sacATapaNe karavAnu rAkhyu che. tethI eNe duzmananA sulaTAne paDakAra phekayA, calAvA tamArI tAkAta hAya tA zasra. tAmasa bhAvamAM rAcatA tamane e ja AvaDe che. paNa huM jarAya gabharAtA nathI; eTale ja tamane ajANumAM rAkhI cArI chUpakIthI mAre bhAgI javuM nathI; paNa ahIM mAre e jovuM che ke kayuM tamArU' eke ya zastra cAlI zake che.' kumArane peAtAnA trikaraNazuddha zIla para aTala vizvAsa che. peAtAnA zubhra adhyavasAyAthI bharacaka-bharyAM jIvanamAM sArI rIte vadhI rahelA puNyaprAgmAranI ene khAtarI che. enuM hRdaya khUba ja phorU' ane svaccha banI gayu che, tethI ene bhAre svasthatA che. koNa sukhI ane samRddha ? trikaraNa zuddha zIlamAM ramanArA garIba paNa sukhI ane samRddha ? ke meTo zeThiyA chatAM mana-vacana kAyAthI duHzIla-kuzIlatA AcAranArA sukhI ane samRddha ? garIbI chatAM moTA bhAge zubha adhyavasAyamAM jhIlanAre ? ke zrImaMta yA samrATa chatAM azubha vikalpa-vicArI lAgaNIomAM taNAnArA ? kaNu sukhI ? kharI garIbI kaIH-- garIbIthI manane ochuM Ave che ne ? manane zA sArU ochu lagADA che? jainadharma maLyA che teA garImInu tattva samajo.. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316] [ rumI kharI garIbI te zubha adhyavasAya, zubha vikalpa ne zubha lAgaNIo na hoya e che. e revA jevI che, kemake A zubha bhAve e evI eka suMdara mUDI che ke jenAthI ahIM paNa sukha-zAMti anubhavI zakIe chIe, ane bhavAMtare te aparaMpAra sukhane bhagavaTe maLe ja che. zubha adhyavasAya eka jabaradasta suDI - zubha adhyavasAya satata rAkhe ja jaIe e eka nANuM bheguM thatuM jAya che. ethI ahIMnA bAhya game tevA saMyogamAM AtmA hRdaya svastha ane masta rAkhI zakAya che; enuM kAraNa ke hRdaya evuM TevAI gayuM che. tyAre mATInA kUkA te ghaNuM ya hoya paNa hRdaya svastha na hoya, asvasthatA, ciMtA, saMtApa saLagatA hAya, te sukha zAnuM? cekakasAI cIvaTa ane puruSArtha rAkhI cittanA vikalpa adhyavasAya bagaDavA na devAnuM ja ne zubha rAkhyA karavAnuM karAtuM hoya, te divaso, mahinAo ke varSonA abhyAsa pachI enI Teva paDavA mAMDe che. pachI saheje svasthatA rAkhI emAM ramavAnuM bane che. eja meTuM sukha che. kahe che ne ke, "jJAnasamuM kaI dhana nahi, samatAsama nahi sukha" samatA, svasthatA jevuM jagatamAM keIsukha nathI. tema ayavasAya zubha eTale sAcuM jJAna; enA samAna keI dhana nathI. zAstrabaMdha te ghaNe meLavyuM hoya, paNa ene upayoga zubha adhyavasAya rAkhavAmAM AvaDe nahi, te azubha adhyavasAya rahevAnA. tyAM e beya jJAnarUpa na bane. jJAna te dIve che, hudayamAM ajavALuM kare. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 28] [317 zubha adhyavasAya e ajavALu, ane anubha adhyavasAya e adhakArapaTa, ajavALuMna kare e jJAna zAnuM? e dIveA zAne ? zAsrameya prakAza kare teA dIvArUpa mane, jJAnarUpa ane, je alpa paNa medha zubha adhyavasAyamAM kAma lAgata hAya te dIvA che, jJAnarUpa che. enAthI prApta thatI samatA, svasthatA e sukha che. jIvanabhara e bhAgavI zakAya. mAsatuSa muni evA dIvAvALA hatA, bhale jJAna alpa hatuM. tyAre paraleAka dRSTie zubha adhyavasAyAthI (1) eka mAjI zubha kama nA jathA ekatrita thayelA te parabhave sArI sadgati-sagavaDa-sAmagrI Ape che; ne (2) khIjI mAjI UbhA thayela rakamamadha susaMskAra ahI' cittane saphleza thavA detA nathI. e bhAga tA UMcA bhAgavatA hAya paNa asaliphTa lega; arthAt jemAM keAI saphleza nahi, tIvra rAga-dveSanA pariNAma-adhyavasAya nahi. tethI ja bheAgavaTA bAdazAhI ! sa`kilaSTa cittavALAne tA salezanA cALe garIma DApaNuM-dInatA-Aveza vagere hAya che. khAkI je bhAgamAM saphleza nahi e pUrva jIvanamAM abhyAsa karelA zubha adhyavasAyanAM phaLa rUpe hAvA sahaja banI jAya che. sArAMza, cittanA adhyavasAya jarAya na bagaDavA devA e eka mahAna AzIrvAda rUpa jabaradasta suMdara puruSArtha che. adhyavasAya na bagaDe enA upAya H-- pra0-jIvanamAM-viSamasayAge aneka Ave tyAM adhyavasAya kema na bagaDe? u-jue enA keTalAka upAya che; dA. ta; Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 ] [ kumI (1) sAmAnya rIte ApaNane niSedhAtmaka abhAvamukhI dRSTithI ja jotAM AvaDe che A phalANu* kharAkhara nathI. amukanu ThekANu nathI. amuka bagaDI gayu` che. pelA kharAba ne elyA kharA.....' ApaNA manane AvuM AvuM ja jotAM AvaDe che. have emAM sudhArA karI vidheyAtmaka dRSTithI yAne sadbhAvamukhI dRSTithI ja jovAnu` karavuM. arthAt jyAM ThekANuM lAgatuM nathI tyAMya sArUM zu che? khagaDI gayelAmAM ya hajI nahi khagaDelu keTaluM ? jenI pAse taddana anukULatA nathI enA karatAM hajI paNa ApaNI pAse anukULatA keTalI UbhI che? pratikULa lAgatuM paNa kaI khIjI dRSTie lAbhamAM che ? antataH tattvadarzaka tIrthaMkara kevA maLyA che ! ityAdi jovu'. (ra) sukhadu:kha kAyamanA TakatAM nathI, e siddhAnta upara va mAna Apatti paNa eka di jaze, e AzvAsana rAkhavu. (3) jene viSama saMcAga kahIe chIe teA te amuka dRSTie, arthAt ApaNA tuccha svAnA bhaMga thavAnI dRSTie. paraMtu e sivAya mIjI kAI mahAna dRSTi che ke nahi ? AdhyAtmika dRSTie jovAnu' kharU' ke nahi ? kramamAM kama ApaNeA Resisting Power yAne ApattinI sAme svastha-avikRta rahevAnI zakti mApavA agara keLavavAnI taka maLI, e eka viSama nahi paNa sama sacaiAga che. (4) ema kSamA, samatA, tyAgavRtti, ahu kAranA nigraha, vagere AtmAhAraka mahAna guNA keLavavAnI taka maLI e paNa sukhakArI sacaiAga maLyo kahevAya. ze| viSama saMyoga che ? sAmAnA krodhilA svabhAvamAM ApaNane kSamA-samatAnI taka maLI. sAme apamAna avagaNanA kare che teA ApaNA ahaMkArane dukhAvAnI Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 28] [19 taka maLI, tyAre sArAsArImAM vaLI zI kSamA-namratA keLavAya? lakhI rAkhe, kSamAnI kamAIkrodhanA bajAramAM, krodhanA vAtAvaraNamAM thAya che. - ema viSama saMga tarIke mAlanI achata-meMghavArImAM tyAgavRtti keLavavAnI taka maLe che. caDhI jAo tyAga para. ema e IcchAnidhi-tRSNAnigrahanI taka maLe che. - zarIranI bimArImAM AraMbha-Azra-rokavAnI, ane azubha vedanIya karma ochA thavAnI taka maLe che, ne bhayaMkara ApadAo veThela naLa-damayaMtI, pAMDe, rAma-sItA vagere, tema ja bhayaMkara upasarga veThela mahAvIra paramAtmA vagere mahApuruSane kharekharA yAda karavAnI taka maLe che. A takane upayoga e koI nAnesUne lAbha nathI. (5) viSama saMyogomAM paNa maLela mAnavabhava ane jinazAsananI hAjarAhajuratA e mahAna samasaMga che. enAM AlaMbane bAhA-Abhyantara keTalIya tAraka ArAdhanA karI zakIe chIe. ene mahAna saMteSa mUkI bAhya viSamatAne zuM reyA karavI ? [6) bhavitavyatA evI ja haze, yA karmane nirdhArita udaya e ja haze, ke Ama ja bane. te nirdhArita vAtamAM mana zuM bagADavuM? khAIe eTale zarIramAM maLa UbhuM thAya ja, ane ene nikAla karavA pAyakhAne ke jaMgalamAM javuM ja paDe, azuci pitAnA hAthethI ja sApha karavI paDe, je A badhuM nirdhArita samajI mUkayuM che, te emAM mana kyAM bagaDe che? "e to emaja cAle ema mana sAbUta che. basa, evuM viSama saMgamAM banAvavAnuM, pachI adhyavasAya zuM kAma azubha thAya ? zuM kAma bagaDe ? Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 0 ] [ rukmI. (7) eka mahAna upAya A che ke e nakkI karavu' joIe ke ApaNe A jinazAsana sAthenA manuSya bhavamAM kAne paraNyA chIe ? arthAt kAnI sAthe haiyAne mukhya sabaMdha dharAvIe chIe ? trileAkanAtha bhagavAna arihaMta dhruva ane emaNe Apela mAkSa-upAye sAthe ? ke jaDa kAyA-mAyA ane cittanA doSa| madya-tRSNA vagere ca'DALa-TALakI sAthe ? kAnI sAthe haiyAne mukhya sabaMdha che ? jo pahelA sAthe teA khIjAnA AdhA-pAchAmAM mana magADavAnuM' kAma nathI,sItA rAjya ke lakSmIne nahi paNa rAmane paraNI hatI, ene rAma sAthe mukhya samadha hatA. teA vanavAsamAM emanI sAthe javAmAM jarA paNa ene AMcakA na Avye; manane echu na Avyu', kemake enI pAse rAma salAmata hatA. ema ApaNI pAse paramAtmA ane zAsana salAmata che, pachI zu' kAma manane e' lAvI avyavasAya khagADIe ? jo magAvuM che te ema kahA ke bhagavAna ane emanA zAsanane nahi paNa bahAranI duniyAne paraNyA chIe.' < pra-paNa mahAranA vinA jIvananuM gADuM kyAM cAle che ? sAdhu mahArAjane ya kAyA sa'bhALavI paDe che. u-are ! bahAranA vinA cAlatu' nathI paNa e mahAranu tamArA hAthamAM che kayAM ? UMcAnIcA thAe emAM e sudharI jAya ? e teA puNyanI nANAM-keAthanI mujaba ja maLe che. rahe che. ane bhAgavAya che. bahAranA vinA cAlatuM nathI enI kayAM mAMDA che? emAM te valakhAM mArA eTalu ja khAkI e sarAsara niSphaLa che. kAMI UpajavAnu' nathI valakhAnu', ke nathI UpajavAnu` malina adhyavasAyAtu puNyanI jevI ciThThi phATaze eTalu' ja pAmavAnuM che. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 28] [321 mATe jayAM ApaNuM Upaje nahi, je ApaNuM kahyAmAM nahi, je ApaNI icchAnusAra cAle nahi, evA sAthe haiyAne mukhya saMbaMdha rAkhavAnI mukhaI karavA karatAM, jyAM ApaNuM Upaje che, ApaNI IcchA kharekhara pUrAya che, evA paramAmA, ane emanAM zAsana, ne emanA dharma sAthe ja mukhya saMbaMdha kAM na joDI rAkhIe? mAnelA viSama saMgamAM paNa AvA eka yA aneka upAya. vicArI citta bagaDatuM aTakAvI zakIe chIe, ne zubha adhyavasAya keLavI TakAvI zakAya che. bIjuM kAMI na jaDe tyAM paNa A eka jabaradasta upAya che ke, (8) mana bagaDavAnuM lAgatAM jhaTa manamAM "arihaMtA me saraNuM, siddhA ke saraNuM, sAhu me saraNuM, kevalinatto dhame me saraNuM, e raTanA cAlu karI daIe, te paNa gaddagada dile, ema samajIne ke "he prabhu! A vikalpakArI prasaMgamAM mane kAMI samaja paDatI nathI. mAre kaI AdhAra-Azare nathI, mAruM kaI ja nathI; mAre tamAre ja AdhAra che, Azaro che, huM tamArA zaraNe chuM. nAtha ! kamamAM kAma mAruM mana na bagaDe evI kRpA karaje, cittasamAdhi Apaje, tame mArA manamAM ja vasI raheje. mane pakkI zraddhA che ke jarUra tamArA zaraNe mArUM citta svastha raheze." abhyAsa kare paDaze, A upAyenI vAraMvAra bhAvanA karavI Ize. te ja avasare viSamatAmAM paNa e zubha adhyavasAya zakhavAnuM baLa Avaze. A bhAvanAne vAraMvAra abhyAsa nathI kara,kiMmatI manathI kiMmatI kAma nathI levuM, ne daNune vAraMvAra abhyAsa rAkhave Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322] [ rukamI che, are! kiMmatI manathI kacarA kAma levuM che, to kazuM vaLaze nahi; lakhI rAkhe. rAjakumAra zIla ane zubha adhyavasAyanA baLa upara mustAka che, nizcitta che, duzamana subhaTonA tAmasa bhAvathI jarAya gabharAte nathI; paDakAra kare che, "tamArI tAkAta hoya to bhale zastra aja. mA !" khAtarI che ene ke pitAnA zIla ane zubha adhyavasAyanA baLa para kazuM thAya nahi; ne pUrvanA tevAM keI nikAcita prabaLa karmanA udaye kadAca ghA paDe, te 'pAse zubha adhyavasAyanuM baLa akhaMDita rahevAnuM hoI, ghA paDavAmAM paNa kazuM bagaDavAnuM nathI, e paNa vizvAsa che. - subhaTo oNbhita - basa, kumAranA zIlanA majabUta pAyA uparanA paDakAra para tikSaNa talavAra-bhAlA vagere zastronA ghA karavA jatAM subhaTa emaja zilAnA patthara jevA pAkA khaMbhita thaI gayA ! na hAlI zake, na cAlI zake, na ghA lagAvI zake ! ghaNuMya macyA hAlavA ne prahAra karavA, paNa zIlanA prakhara prabhAve emane jarAya casakavA dIdhA nahi. bicArA DeLA phADIne kumAra sAme joI rahyA, zuM kare? gama paDatI nathI ke Ama kema banI rahyuM che. vAta paNa sAcI, ke. tAmasa bhAvamAM ramanArane AdhyAtmika aciMtya zakti ane enAM adUbhuta phaLane khyAla na Ave. sukha-saMpatti zenAthI maLe - belo, "prabhu nAme AnaMda, sukhasaMpatti kahIe AvI jAtha zALAnanA nAmanI cAdUbhuvA zakti uce cArAbara zvasI gaI - - - - - - Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 28] ki23 che? ">> hI varNa jaDI karI, japIe pArasanAma, viSa amita thaI paragame A " hIM pArzvanAthAya nama:nA jApane prabhAva heye jacI gaye che? nA, te zuM kAraNa che? A ja, ke AnaMda ke sukha-saMpatti te bajAra vagere karavAthI ja maLe, enAM sAcAM sAdhana e ja', evA tAmasabhAvanI ramaNatA che. jhera te. davA-esiDiyAthI ja nAbuda thAya e tAmasabhAva haiiye vasele che. pachI tyAM pillI AdhyAtmika zakti haiyAmAM kyAMthI Thase ? ane Thase ja nahi te enuM ja mukhya AlaMbana karavAnuM kayAMthI sUjhe! AdhyAtmika baLa sAdho. AdhyAtmika paribaLe maLe chate ya jIvana ene siddha-saphaLa. karavA sivAya emaja veDaphI nAkhaze? alabata tuccha lAlaca mATe e AdhyAtmika baLa siddha nathI karavAnAM, paraMtu nirAzaMsa bhAve te siddha karavA joIe ne ? zuM enA para e vizvAsa laI na dharIe ke kadAca kyAMka avasara AvI lAge te huM mArI navakAra-siddhi vagere para sAmAnuM jhera utArI dauM? sAmAnI koI tevI bhayaMkara pIDA zamAvI zakuM?" A banI zake, paNa pahelAM ApaNe dilanA athAga uchaLatA vizvAsa ane samarpaNathI arihaMtAdi parameSThi-namaskAra, pArzvanAtha bhagavAnanuM smaraNa, tevA keI stotra vagerene siddha karIe. AdhyAtmika upAya je aMtarAyakarmane nAza karIne kAryasiddhi saraLa sulabha banAvI zake, e. tAkAta bAhA bhautika upAyamAM kyAMthI hoI zake? kumArane mUcha - have ahIM kumAranI vANI upara humananA sulate nizcala banI gayA, kintu e Azcarya e thayuM ke kamANa pate bhUti Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324] [2mI anI basa karatAM dharaNuM para DhaLI paDe che ! kema mUccha? kema DhaLI paDavAnuM? keI Dara te hatuM nahi, ne have te ulaTuM sAme subhaTo nizcala sthira zilA jevA thaMbhI gayA che, pachI DaravAnuM gabharAvAnuM hoya ja zAnuM? tyAre koIne eNe mAryA nathI yA enA nimitte kaIne emaja maravAkaravAnuM banyuM nathI ke jethI ene A dayAbharyA dilane AghAta lAgI gayo hoya. te pachI mUcchanuM zuM kAraNa? kAraNa adbhuta che, kumArane avadhijJAna :- subhaTo nizcala thaI thaMbhI gayA e A kumAre pitAnA zIlane jAgate prabhAva je, trikaraNazuddha zIlanI khAtarI ya thaI enA para zubha adhyavasAyanI dhArA evI vadhatI cAlI ke ethI ene avadhijJAnAvaraNa karmane kuracA uDayA ! karmane pazama thaye ane avadhijJAna pragaTa thayuM ! te paNa bhavenA bhava sAkSAt joI zake evuM ! emAM eNe je pitAnI duHkhada sthiti joI ahIMnI ane pUrva bhavanI ArAdhanAnI sAme potAnI bahu pUrvanA bhavamAM je jAlima durdazA nihALI, enA para e e -cakI UThe ke magaja ghuma thaI gayuM, bhAna cAlyuM gayuM, ane mUcchita thaI gaye ! basa paDaye dharatI para ! - ApaNe khuzamizAla kema karI zakIe chIe? pUrvanI bhayaMkara durdazA, naraka-tiryaMca gatinAM kAramAM duHkhatrAsa-ribAmaNa vagere najara sAme nathI mATe. zAstravacanathI je e pratyakSavata najaramAM AvyA kare te ahIMnA badhAya tuccha asAra harSakalela ane lAlacena sukAI jAya. manane thAya ke evA lAkha karoDe bhamAM Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 28] [ 325 duHkhanAM DuMgarA, apamAna-tiraskAra-avagaNanA, kacarAmaNa-jjudAmaNu-pIsAmaNa, bhUkha-tarasa, rAga-zAka vagere bhAgavI AvelA huM' mUDha ahIM' alpa kALanA ane ati alpa pramANamAM mAnasanmAna ke khAnapAnamAM zuM joIne rAcI rahyo .chuM ? kUtarAne AkhA divasa haDadhUta-mArapITa maLatI hAya ne kSaNavAra kAI paMpALe, khIlAve, ke TUkaDA roTalAne dekhADe, emAM e pUchaDI paTapaTAve, paga AgaLa paDI ALeTI. AnaMdaeN ullAsa khatAve, e kevA lAge ? alyA pUnA dIvra duHkha tA jaje, ane hamaNAM pachI te pAchu haDadhUta ane apamAna maLavAnAM che,teA ze| atyAre rAce-nAce ? ema kahevAnuM mana thAya ne? kutarA mATe tA ema vicAra Ave, paNa ApaNI jAta mATe ? kutarAne thatA trAsa-apamAna tA visAtamAM nathI, paNa ApaNe te ethI anataguNA trAsa- apamAna yugeAnA yugA veThI AvyA chIe, ane hajI paNa sakhaNA nahi cAlIe te bhAvI e duzA ApaNane vadhAvavA DAkiyAM karI rahI che ! pachI kaI buddhi para ahIMnA asAra tuccha ane atya5 viSayasukha ane gamAranAM sanmAna para harSaghelA ane gaoNnmatta manIe ? 'sAdhavaH zAstracakSuSaH' sajjana puruSA zAsrarUpI AMkhe jonArA hAya, zAstrathI jANyu. te jANe pratyakSa AMkhethI dekhyu ! enuM nAma zAazraddhA beAlavu che 'huM zAstra mAnuM chuM", ne zAstranI vigatA pratyakSavat najara sAme hubahu taravaratI rAkhavI nathI, e zAstramAnyatA kevI pAkaLa e zraddhA zAnI? jhera mAre' e vacana para zraddhA kevI thAya che ? jAte sva ke paramAM Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 ] [ rumI kadI enA prayAga joye nathI, chatAM aTala vizvAsa rahe che ke jhera tA kAtila, sIdhu' meAta ja pamADe!' eTale te kayAMka khArAmAM jhera paDayu' sAMbhaLatAM enA sparze ke darzana paNa karyAM vinA AghA bhagAya che. te! ahI' kema Ama ? pachI kadAca kahA ke "jo pratyakSa jovA maLe, jAtismaraNa thaI jAya, tA tA jhaTa eThA tyAMthI UbhA thaI jaI e, teA e ya khAlI samajAvavAnI vAte, kharekhara tema ane tAya pachI khIjA trIjA mahAnAM kADhI chaTakavAtuM ja thAya. nidAna A lAge che ke haiyAM nahera DAya tyAM pelA kUtarAnA dRSTAntathI vartamAnanAM tuccha AnaMdanI la'paTatAmAM atIta ke AgAmI duHkha-trAsa-viTa khaNAnuM smaraNa manane kSeAla AdhAta na lagADe. kumArane avadhijJAna thatAM peAtAnA pUrva bhavAnI du:khamaya ane ajJAnatAbharI duzA najara sAme AvatAM bhAre AghAta lAvyo, ane sUcchita thaI gayo, viziSTa zubha citananI dhArA kevA saMyogamAM kevI jakhkhara uchaLI ke eka gRhastha chatAM avadhijJAna pragaTa thaI gayuM ! saheja sUjhanA dAkhalA Aje paNa ci'tana karatAM karatAM InTayujhana INTUTION jJAna (saheja sUjha) thayAnA dAkhalA maLe che. thoDA varasa pahelAM AvuM kAMIka sAMbhaLeluM ke dilhimAM beThelA AvI sUjhavALA eka mANasa ne eka bhAi muMbaimAM beThelA peAtAnA snehI aMge pUchavA gayA, tyAre pelAe kahyu' atyAre e amuka sthitimAM che te amuka kArya karI rahela che.' e sAMbhaLIne pachI eNe tapAsa Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 28] [3ra7 karI te barAbara e sthiti mAlama pI. A sUjha jJAna che, avadhijJAna nahi ha. avadhijJAnamAM te hubaha sAme hoya enI jema pratyakSa dekhAya. A te matijJAnane eka prakAra che, ciMtanamAM bhAsa thAya eTaluM ja. amerikAmAM presIDanTa keneDInI hatyA thaI te agAu AvA eka jJAnavALAe sacoTa kaheluM ke keneDInI mane amuka samaye hatyA thavI bhAse che, paNa bricArAnuM A kahevuM manAyuM nahi, chatAM barAbara emaja banyuM, ciMtanamAM paNa che Ama matijJAnAvaraNane asa haTI javAthI ciMtanathI sacoTa bhAsa thAya, to pachI utkaTa brahmacarya tapa-saMyama AdinA baLa sAthe tanmaya viziSTa zubha ciMtanathI avadhijJAnAvaraNane aMza haTI jaI avadhijJAna thAya emAM navAI nathI. ahIM paradezI rAjakumArane e banyuM che. jIvanakartavya - A uparathI e samajAze ke mAtra pustakanuM jJAna meLavI rIdhrAthI gaMbhIra ane vistRta tathA rahasya bhale viziSTa bAdha thaI jAya e niyama nathI. tyAre gurU vinaya-bahumAna Adi pavitra jJAna-dazanAcAra ane zIla vrata-niyama tasmA jinabhakti AdinA joradAra paribaLo sAthe mArthAnusArI vastrAnusArI. ciMtanathI e viziSTa baMdha thayAnA dAkhalA maLe che. te pachI A cijIvana mAsI kevAM ugna kartavya kaaA rahe che e vicArI jue. kamanasIbI che ke Aje salathI mAMDIne moTI moTI koleja sudhI A pavitra jJAnAcAra darzanAcAra Adi, ne zIla vrata niyama Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328] [ mI vagere kazuM zIkhavADavAmAM AvatuM nathI. tethI AjanA chokarA enA bhaNataranA DhaMga dekhe che. muni banyA pachI paNa A kaka AcAronuM pAlana, Idriyadamana, vrata niyaMma saMyamana ciMtana vageremAM hAsa thato hoya, te taravAnuM kayAM? rAjakumAramAM utkaTa brahmacaryanuM baLa hatuM, saMyama hatuM, dayA hatI, pApanI bhArobhAra ghaNA hatI emAM brahmacaryane prabhAva joI "oha! A zuM?" ema mana mArganusArI ane tattvAnu sArI ciMtanamAM caDyuM. emAM avadhijJAna pragaTa thaI gayuM. jJAnamAM gajabanI dazA jotAM mUrachI AvI gaI - rukumI rAjaputrI vidhavA banI uttama zIla brahmacaryaAcAre pALanArI banI, paNa paradezI rAjakumAra para daSTi TekAvI, "parapurUSa upara daSTi nahi TakAvavI" e AcAra bhUlI, te viSayarAgamAM enuM patana thayuM. e jotAM udAsa-dukhita virakta banI gayele rAjakumAra tyAMthI nIkaLI saMyamanI bhAvanAe bIjA rAjyamAM AvyuM. rAjAne Azraya lIdhe, rAjAnA Agraha rukamI nAma bolatAM bhejanamAM aMtarAya A, pararAjAnuM sainya dhasI AvyuM, rAjA bhUgarbha-suraMgamAM nAThe rAjakumAra-mArA brahmacaryane prabhAva hoya te mane zatrunA ghA na lAga" ema saMkalpa karI bahAra paDatAM duzmana sipAIonA zasa thaMbhI gayA. enA para zubha ciMtane kumArane avadhijJAna thayuM ne mUrchA AvI gaI. samApta Page #342 -------------------------------------------------------------------------- _