Book Title: Jain Darshan Paribhasha Kosh
Author(s): Kundkundacharya, Tarachand Manekchand Ravani
Publisher: Ajit Ravani

View full book text
Previous | Next

Page 869
________________

વિહાર :સ્ત્રી, ક્રિડા આદિની વાત. (૨) પ્રવર્તના, પ્રવર્તવું, બહારમાં રમણતા કરવી, |
વિભાવમાં રહેવું. વિહિત :ફરમાવવું (૨) બરોબર મુકાયેલું, જેને માટે વિધાન કરવામાં આવ્યું હોય
તેવું શાએ જે કરવાનું કહેલું હોય તેવું વિધિએ બતાવેલું વિહિત કરવું ફરમાવવું, આદેશ આપવો. વિહિત કરવામાં આવતો ફરમાવવામાં આવતો. વિદશ અને સદશ :પર્યાયના નવા નવા રૂપ ઉપર નજર રાખીએ તેને વિદેશ
પરિણમન કહેવામાં આવે છે. જયારે એકરૂપતા જોવામાં આવે છે ત્યારે તેને સદશ પરિણમન કહેવામાં આવે છે. પરિણમનના બે પ્રવાહ નથી પરંતુ પર્યાયના પ્રવાહને જોવાની બે દષ્ટિઓ છે. નવા નવા રૂપને અસત્ ઉત્પાદ અને જે છે તે ઉત્પન્ન થયું-સદશ પરિણમનને સ-ઉત્પાદ પણ કહેવામાં
આવે છે. વિદેહક્ષેત્રમાં વર્તમાન તીર્થશેઃ (૧) સીમંધર, (૨) યુગમંધર, (૩) બાહુ, (૪) સુબાહુ, (૫) સંજાતક (૬) સ્વયંપ્રભ, (૭)વૃષભાનન, (૮) અનંતધીર્ય, (૯) સૂત્રપ્રભ, (૧૦) વિશાલકીર્તિ, (૧૧) વજધર, (૧૨) ચંદ્રાનન, (૧૩) ચંદ્રબાહુ, (૧૪) ભુજંગમ, (૧૫) ઈશ્વર, (૧૬) નેજા પ્રત્ય, (૧૭) વીરસેન, (૧૮) મહાભદ્ર, (૧૯) દેવયશ, અને (૨૦) અજિતવીર્ય એ નામના ધારક પાંચ મેરુ સંબંધી વિદેહક્ષેત્રમાં વીય તીર્થંકર
હાલ દેવળ જ્ઞાન સહિત વિરાજમાન છે. વિદારણ :કાડવું, ચીરવું, કટકા કરી નાખવા. વિદાર૬ :તોડવું, ટૂકડા કરવા. વિદારિત ખંડિત વિદિત :જાણેલું, જાણીતું (વિદિત કરવું= જણાવવું, વાકેફ કરવું) (૨) જાણ થવી.
(૩) જાણીતું, પ્રગટ કરવું. (૪) જાણમાં આવેલું વિદિતાર્થ:વસ્તુ સ્વરૂપ જાણીને (૨) વસ્તુ સ્વરૂપ જાણઈને, વિદિતાર્થ : વિદીર્ણ :છિન્ન ભિન્ન થવું.
વિધત્ત નિત ખરાબ વ્યસનથી ભરપૂર, ખરાબ આદતોથી ભરપૂર, કુકર્મોનો
ખજાનો. વિષ્ક હરકત, સંકટ, મુશ્કેલી (૨) દુઃખ, અડચણ,હરકત, અંતરાય, મુશ્કેલી,
સંકટ, બાધા. વિMવિનાશક આત્માની પૂર્ણ આનંદ દશા વિMવિનાશક છે. મારું સ્વરૂપ
સિદ્ધસમાન છે. જેમ માનતા વિદ્ધનો નાશ થાય છે ને તે સુખનું કારણ છે. વિધેય :કરવા યોગ્ય વિદારણ :ચીરવાની સ્થિતિ, કાડવાની સ્થિતિ, મારી નાખવું એ વિધ્વંસ નાશ કરનાર (૨) નાશ, નિકંદન (૩) નાશ પામવું. વિધ્વંસક:નાશ કરનારું વિધાન કથન, બાન, આચરણ (૨) આચરણ, કથન,સૂચન,નિયમ,ધારો (૩)
આચરણ (૫) વસ્તુના ભેદોને વિધાન કહે છે. (૬) આચરણ (૭) આચરણ, અમલમાં મૂકવું. (૮) વિધિ (૯) વસ્તુના ભેદોને વિધાન કહે છે. સમ્યગ્દર્શન એક પ્રકારે, અથવા સ્વપર્યાયની લાયકાતની અપેક્ષાએ ત્રણ પ્રકારે ઔપથમિક, ક્ષાયોપથમિક અને ક્ષાયિક, અથવા આજ્ઞા, માર્ગ, બીજ, ઉપદેશ, સૂત્ર, સંક્ષેપ, વિસ્તાર, અર્થ, અવગાઢ અને પરમ અવગાઢ એમ દશ
પ્રકારો છે. વિધાનમાં આચરણમાં, અમલમાં મૂકવામાં વિધાયક:વિધાન કરનાર, રચનાર વિહત : વીજળી વિધિ રીત (૨) અંશ કલ્પના રહિત-નિરંશ પરિણમનને વિધિ કહે છે.
સ(પદાર્થ) જયાં સુધી પોતાના વસ્તૃત્વમાં સામાન્ય રીતે સ્થિર રહે છે અને જયાં સુધી તેમાં ભેદ કલ્પના કરવામાં આવતી નથી ત્યાં સુધી તો તે સત્ શુદ્ધ અખંડ છે અને જયારે તે દ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાય આદિ ભેદોમાં વિભાજિત કરવામાં આવે છે, ત્યારે તે જ સત્ વિશેષ-ખંડરૂપ કહેવાય છે. વસ્તુમાં જયાં સુધી ભેદબુદ્ધિ થતી નથી ત્યાં સુધી તે શુદ્ધ દ્રવ્યાર્થિક નયની અપેક્ષાએ શુદ્ધ છે અને તે જ અવસ્થામાં તે નિરપેક્ષ છે. પરંતુ જયારે તેમાં

Loading...

Page Navigation
1 ... 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117