Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 29

પ્રધાન મને સામાજિક નૈતિક દબાણ દ્વારા ઠેકાણે લાવવા માટે સમાજની પણ જરૂર રહેવાની અને સર્વગુણ પ્રધાન લોકોની ભૂલ સાફ કરવા માટે (આધ્યાત્મિક દબાણ વડે ) સાધુસંસ્થાની પણ જરૂર રહેવાની. તેમની શુદ્ધિ કરી, સત્ત્વગુણ પ્રધાનની પુષ્ટિ કરી આગળ લઈ જવા માટે સાધક સંસ્થાની જરૂર રહેશે. એટલા માટે ઘડતર પામેલાં સંગઠને કે વ્યક્તિઓને તારવી તારવીને “તહું અgiળ નિg ” એ સૂત્ર પ્રમાણે પિતાની સાથે જોડવા પડશે. એટલા માટે અનુબંધ વિચારધારાનું મહત્વ વર્ણવતાં કહ્યું છે – આ અનુબંધ વિચાર, જગતમાં આ અનુબંધ વિચાર
ઉતારશે ભવપાર... ઘણા વિચારોનું એમ કહેવું થશે કે આ રાજકારણની ચર્ચા કઈ રીતે ભવપાર ઉતારશે ? એ તો ભવમાં ડૂબાડે એમ છે ! પણ
જ્યાં લોકજીવનના ઉદ્ધારની વાત આવે છે ત્યાં એને અગર તો માનવજીવનના કોઈ પણ ક્ષેત્રને અલગ રાખી શકાતું નથી. કોઈ પણ અવતાર, તીર્થકર, સન્યાસી કે સાધકની પાસે જે રાજા કે રાજ્ય માર્ગદર્શન માટે ગયું હોય તો તેઓ એનાથી વેગળા રહી શક્યા હોય, એવું જણાતું નથી. બહુકે જૈન બૌદ્ધ શામાં જ્યાં કોઈ પણ સાધકની વાત આવે છે, ત્યાં રાજાનું સ્વતંત્ર અગર તો તેમની પાસે આવવાનું વર્ણન અનિવાર્યપણે કર્યું છે.
ગાંધીજીની જ વાત . જો તેઓ રાજકારણમાં ન પડ્યા હતા તે જેટલા પ્રમાણમાં તે વખતે શુદ્ધિ થઈ તેટલી શુદ્ધિ કે ઘડતર થાત ? અને રચનાત્મક કાર્યકરોને આજે જે સ્થાન મળ્યું છે તે મળત ? એકવાર ગાંધી–રોપીનું પિતાનું મહત્વ હતું. વાર્થી લોકોએ એને પિતાના સ્વાર્થનું સાધન ગયું અને બનાવ્યું. આજે તેની પ્રતિષ્ઠા એટલે હદ• સુધી ઘટી ગઈ છે કે લોકો સફેદ કપડાંવાળાને સફેદ ઠગ કહે છે.