Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 79

૬૭
(૪) ઇચ્છનીયની પ્રતિષ્ઠા અને અનિચ્છનીયની અપ્રતિષ્ઠા :
ચોથાં પાસાં તરીકે વિચારવામાં આવ્યું કે અનિચ્છનીય વ્યક્તિ અને અનિચ્છનીય સંસ્થાઓની પ્રતિષ્ઠા સમાજમાંથી તેડવી અને ઈચ્છનીય વ્યક્તિ અને ઈચછનીય સંસ્થાઓની પ્રતિષ્ઠા ઊભી કરવી જોઈએ.
આ પાસાંના અન્વયેજ વિશ્વ વાત્સલ્ય પ્રાયોગિક સંધ, કેંગ્રેસ જેવી સંસ્થા અને રચનાત્મક કાર્યકરોમાંની ચુનંદી વ્યકિતઓની પ્રતિષ્ઠા સતત કરે છે. એવી જ રીતે સાધુ સંસ્થાને ટકાવી રાખવામાં માને છે. ગામડાઓ, નારીજાતિ અને પછાત જાતિને પણ આગળ લાવી જગત માટેના હિતમાં એમનો ઉપયોગ થાય તેટલી હદે પક્ષપાતપૂર્વકની પ્રતિષ્ઠા પણ આપવામાં માને છે.
એવી જ રીતે અનિચ્છનીય ત તરીકે સામ્યવાદ મૂડીવાદ કે કોમવાદ કે તેવા ધોરણે ઘડાયેલી સંસ્થાઓ અને સંસ્થાઓ સાથે સંકળાયેલ વ્યક્તિઓની પ્રતિષ્ઠા તોડવી જોઈએ. એની સાથે ભૂતકાળમાં એવી સંસ્થાઓ સાથે સંકળાયેલ વ્યક્તિઓની ચકાસણી કરી લેવી જોઈએ. ધર્મના નામે ચાલતાં પાંખડે, સંકીર્ણતા ચમત્કારો, ભય અને લાલચોનો વિરોધ કરવો જોઈએ. વિશ્વ વાત્સલ્ય પ્રાયોગિક સંધ આ રીતે કાર્ય કરી રહ્યું છે એ વિનમ્રપણે જણાવવું રહ્યું. (૫) યોગ્ય સ્થાને યોગ્ય સ્થાપવાં :
ઉપરનાં ચાર પાસાંઓ અંગે ઘણું ઘણું કહેવાઈ ગયું છે. અત્યારે પાંચમાં પાસાં અંગે વિચાર કરવાને છે. તેના અન્વયે એમ કહી શકાય કે સુસંસ્થાઓમાં પણ જેમનું જે સ્થાન છે તેજ સ્થાને તેમને મૂકવી જોઈએ. જેનું આગળ સ્થાન જોઈએ અને તે પાછળ રહી ગઈ હોય તેવી સંસ્થાઓને તેનું સ્થાન પાછું અપાવવું જોઈએ એ અનુબંધ વિચાર ધારાનું પાંચમું પાસું છે. એના કારણે ગ્ય વાઢકાપ અને રૂપાંતરની ક્રિયાઓ કરવાની પરિસ્થિતિ ઊભી થાય તો તે પ્રમાણે કરવું રહ્યું.