Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 247

૨૩૫
ખર્ચાવે છે તે બંધ કરાવી દે તો યે સારૂં. એટલે અમારા મત પ્રમાણે સાધુએ તેવા જ ન જોઈએ. જે સાધુઓ છે તેમનું રૂપાંતર થવું જોઈએ.” આમાં જો કે અમુક અંશે પલાયનવાદી મને વૃત્તિ છે, તેમ જ થોડું તથ્ય પણ છે. સાધુઓએ સર્વાગી દષ્ટિ કેળવી માનવજીવનના સર્વ ક્ષેત્રમાં નીતિ ધર્મને પ્રવેશ કરાવવું પડશે; એ માટે તેમણે લોકસેવકો સાથે અનુબંધ રાખવો પડશે. જે સમાજમાં અગર તો લોકસંગઠનેના પ્રત્યક્ષ ઘડતરનું કાર્ય કરવા માટે સાધુઓને જનસેવકોની જરૂર રહેવાની.
લોકસેવકો એ સમાજ કે લોકસંગઠનનાં ઘડતરનું પ્રત્યક્ષ કાર્ય છે. તેની પ્રેરણું ક્રાંતિપ્રિય સાધુ સાધ્વીઓ પાસેથી મેળવી; પ્રત્યક્ષમાં સાધુઓએ તે વ્યાપક દષ્ટિ રહે, માર્ગદર્શન મળતું રહે તેમ જ નૈતિક ધાર્મિક ચોકી સર્વક્ષેત્રનાં એ બધા કાર્યો ઉપર રહે એટલું જોવાનું છે, તે ઉપરાંત સમય આવે તપ-ત્યાગ-બલિદાનનાં કાર્યો કરવાનાં રહેશે. શ્રમણ સંઘમાં સાધુવર્ગ અને ગૃહસ્થવર્ગ બન્નેને અનુબંધ રાખવામાં આવ્યો છે તેનું કારણ એ જ હતું કે શ્રમણોપાસક ગૃહસ્થને શ્રમણ પ્રેરિત કેટલાંક કામ પ્રત્યક્ષ કરવાનાં હોય છે. જે શ્રમણ જાતે કરી શક્તા નથી. એવી જ રીતે સાધુ-સન્યાસીએ પોતાની સાધુ-મર્યાદાના કારણે જે કાર્યોમાં પ્રત્યક્ષ ભાગ લઈ શક્તા નથી તે કાર્યોમાં લોકસેવકોની જરૂર પડવાની. રચનાત્મક કાર્યકરો કે સર્વોદયી કાર્યકરોનું તેમના પ્રતિ આકર્ષણ થાય તે માટે એ જરૂરી છે કે સાધુઓ વ્યાપક અને સર્વાગી દષ્ટિ કેળવે. સર્વ ક્ષેત્રના પ્રશ્નો અને જગતના પ્રવાહને જાણીને તેમને . ઉકેલ નીતિ અને ધર્મ પ્રમાણે આણે. તેમ જ તપ-ત્યાગ વધારે.
ભારત હમેશાં સાધુસંતોને પુજારી દેશ રહ્યા છે. એટલે લોકસંપર્ક અને લોકોના ગળે વાત ઉતરાવવા સાધુઓ જ કારગત નીવડે છે. ગાંધીજીની વાત પણ લોકોએ જ્યારે તેઓ ‘મહાત્મા’ની શ્રેણીએ પહોંચ્યા ત્યારે સાંભળી અને ઝીલી હતી છેવટે લોકસેવકોના તપત્યાગની પણ એક મર્યાદા છે ને ! સર્વોદય કાર્યકરે અને જનસેવકોએ