Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 257

૨૪૫
શ્રમજીવીઓનાં સંગઠનની વાત કરવામાં આવી છે. બાકીના ચાર સંગઠનમાં ક્રાંતિપ્રિય સાધુ સાધ્વીએ, લોકસેવકો (રચનાત્મક કાર્યકર), લોકસંગઠનો અને રાજ્ય સંગઠને આવે છે. આમ છ સંગઠન દ્વારા દુનિયાના બધા પ્રવાહને સાંકળવાનું કામ અનુબંધકારની યોગ્યતામાં સર્વપ્રથમ આવે છે.
આજની દુનિયાને સંકલનાબદ્ધ કરવાનું કામ ભારે કુનેહ ભાગી લે છે. સામાન્ય માણસનું એ ગજું નથી. પણ એમ માનીને નિરાશા થવાની જરૂર નથી. મહાત્મા ગાંધીજીએ આ અંગે રસ્તો સાફ કરી રાખ્યો છે. હવે દુનિયાની નવી પરિસ્થિતિ અને સંગે જોતાં એ માર્ગને ન વળાંક આપીને વધારે સુસ્પષ્ટ અને ચેમ્બે કરવાની જરૂર છે. એટલે વિશ્વપ્રવાહની પૂરી સમજણ અને પૂર્વોક્ત છ સંગઠને વ્યવસ્થિત રીતે પોતપોતાના સ્થાને કામ કરતા થાય એવી ભૂમિકા તૈયાર કરવાનું કાર્ય અનુબંધકારની પહેલી યોગ્યતા રૂપે છે.
સિદ્ધાંત માટે સર્વસ્વ ત્યાગ : ઉપરોક્ત યોગ્યતાની સાથે અનુબંધકારમાં સિદ્ધાંત માટે સર્વસ્વને-પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા અને પરિગ્રહનેત્યાગ કરવાની તૈયારી હેવી જ જોઈએ. અનુબંધકાર તરીકે ક્રાંતિમયિ સાધુ-સાધ્વીઓ અને લેકસેવકોને લેવામાં આવ્યા છે. એટલે સામાન્ય રીતે તેમના જે ગુણે અને યોગ્યતા હોય તે તો તેવા જ જોઈએ.
ધર્મ દૃષ્ટિએ બધા ક્ષેત્રોના પ્રશ્નો ઉકેલનાર : અનુબંધ વિચારધારા પ્રમાણે અનુબંધકારના કાર્યક્ષેત્રનો વિચાર કરતાં એક વસ્તુ સામે આવે છે કે ક્રાંતિપ્રિય સાધુ સાધ્વીઓના પ્રધાન ગુણોને વિચાર કરતાં-એ પ્રમાણે કોને તારવવા? એવો જ પ્રશ્ન અનુબંધકાર માટે પણ ઊભે થાય છે કે અનુબંધકાર તરીકે કોને તારવવા ? એવી જ રીતે કાંતિપ્રિય સાધુસાધ્વીઓને લેકસેવકો સાથે અનુબંધ જોડવો જોઈએ તે એની ભૂમિકા કઈ એ વિચારવું જરૂરી થશે.
આપણે ત્યાં પ્રાચીનકાળથી બ્રાહ્મણે ચારે વર્ણોને શિક્ષણ, સંસ્કાર