Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 270

૨૫૮
કરાવવા માટે થોડીક જાણ કરીને આડખીલી કરતા. તેવા તત્ત્વોની સામે શુદ્ધિ પ્રયોગ શરૂ કર્યો. એટલે એ ત ને મારી બળદને ખરસી કરવાની વાતને વિરોધ જોરશોરથી શરૂ કર્યો. મને નાત બહાર કાઢવા સુધી એ પહોંચ્યા પણ મેં કહ્યું: “ભલે તમે ખુશીથી બહાર કાઢે જે અમારી વાત સાચી ન હોય તો.” જ્યાં સત્ય અને તે પણ વહેવાર સત્ય હોય તે લોકો આપમેળે શાંત બને છે. પ્રારંભમાં ખળભળાટ જરૂર થાય છે અને ક્યારેક “એકલો જાને રે”ની પરિસ્થિતિ પણ આવીને ઊભી રહે છે. પણ સત્ય આપણે પડખે હશે તે અવ્યક્ત બળ આપણી સાથે જ રહેશે. સમાજના સાથની દૃષ્ટિ ને મુખ્ય સ્થાન આપવા જશું તે પાછળ પડી જશું. જો કે એ પણ અપેક્ષનીય છે છેજ. ક્યારેક ટોળાં ઊભરાશે અને ક્રાંતિને નાદ થતાં બધા વિખેરાઈ જતાં એકલા થઈ જવું પડશે. ગાંધીજી પણ નોઆખલીમાં એકલા હતા ને? એટલે અવ્યા બળના આધારે આગળ વધનારની પાછળ જગત તે આવશે જ તે સત્ય તરફ આકર્ષાયા વગર નહીં રહે.
અનુબંધકારને તે વાવેલાં બીજનાં ફળને લાભ મળે કે ન પણ મળે! તેના માટે તે અવિરત કાર્ય મુખ્ય વસ્તુ છે. મને એક ભાઈ કહે: “વર્ગમાં જૈન સાધુસાધ્વીઓ ધાર્યા પ્રમાણે ન આવ્યા; તેથી સંતબાલજીના મન અને તન પર અસર થઈ જાય છે?”
સંતબાલજીને જેઓ કંઇકે ઓળખે છે, તે બરાબર જાણે છે કે અનબંધકારની અદાથી તેઓ અવિરત ચાલ્યા જ જાય છે...ચાલ્યા જ જાય છે. તેમનું રૂંવાડુચે એ રીતે ચળતું નથી. કેટલાક વળી પરીક્ષા કરવા આવે છે પણ તેઓ પરીક્ષા આપીને જાય છે. અને એકવાર સત્ય સમજ્યો તેને આ માર્ગે વળ્યા વિના છૂટકોજ નથી. સહુને અનુબંધ :
પૂ. નેમિમુનિ : ગાંધીજી ખરેખરા અનુબંધકાર હતા. કોંગ્રેસમાં ઓતપ્રોત બન્યા કે છુટા થયા; છતાં આંચકા આપી આપીને પણ