Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 250

૨૩૮
ચર્ચા-વિચારણું સર્વાગી ક્રાંતિકાર સાધુ-સાધવી અને લેકસેવકે મળે તે !
શ્રી. માટલિયાએ આજની ચર્ચાને પ્રારંભ કરતા કહ્યું “અનુબંધ વિચારધારામાં સર્વાગી ક્રાંતિકારની કલ્પના ક્રાંતિપ્રિય સાધુસાધ્વીઓ ઉપર આપવામાં આવી છે. પણ, યુરોપને ઈતિહાસ જેમણે વાંઓ છે તેમને આ વાત આકાશકુસુમવત અથવા ગાંડપણ લાગશે; કારણકે ત્યાં ધર્મ અને રાજ્ય બન્ને લડ્યાં છે. મેં અગાઉ જણાવ્યું હતું તેમ સો વર્ષમાં સત્તાવીશ લડાઈઓમાં ચૌદ વર્ષનું નાનું બાળક પણ છોડાયું નથી. છેવટે સંધિ થઈ તો પણ રાજાએ કોને પરણવું વ. બાબતો સુદ્ધાં ધર્મગુરુઓ નક્કી કરે તેવી શરત હતી. હેલેડ. પિલેડ, વગેરેએ કબૂલ્યું જ્યારે ઈંગ્લાંડે ન માન્યું. તે ઉપરાંત કેટલાયે રાજાઓ ધર્મની આ ડખલના કારણે પ્રોટેસ્ટંટ મતવાળા પણ થઈ ગયા. ક્રોસ ચેકોસ્લોવેકિયા, વ.માં તાલુકદારે અને વેપારીઓ મળી ગયા. તેમણે ધર્મ કરતાં રાષ્ટ્ર મોટું એમ મનાવી રાષ્ટ્ર ઝનૂન ફેલાવ્યું. પછી રાજાઓ અને ધનિકોએ મળીને વૈજ્ઞાનિકોને ચઢાવ્યા. આમ “ધર્મના હસ્તક્ષેપ વગર રાજ્ય ચાલવુ જોઈએ; ધમે કેવળ પલકની વાત કરવી જોઈએ. આ લોકની નહીં,” તેમ યુરેપમાં મનાયું. આ ઇતિહાસ અમને ભણાવવામાં આવેલો.
પણ સદ્ભાગ્યે આપણને વિશાળ અર્થમાં ધર્મ સંસ્કારો મળતા હોઈને એ ખાતરી છે કે જ્યાં શિવાજીને દોરનાર રામદાસ, કુમારપાળને દેરનાર હેમચંદ્રાચાર્ય, કોગ્રેસને દોરનાર ગાંધીજી મળ્યા છે. એ પરંપરા રામયુગથી ચાલી આવે છે. જ્યાં રામને દેરનાર વશિષ્ઠ હતા.
એટલે જ આ દેશમાં ટ્રસ્ટીશીપની ભાવના ધર્મ અને સત્તામાં દાખલ કરવી હોય તે તે અશક્ય નથી જ. તે છતાં કેવળ ધર્મને નામે જવામાં જોખમ છે એને પણ ભારે ઉલ્લેખ કરવો જોઈએ. કોંગ્રેસ સિવાયના પક્ષ દ્વારા સાધુઓને, ભક્તોને, કીતિનકારોને ઉપયોગ બેટી