Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 188

૧૭૬
વર્ચસ્વ ગ્રામસંગઠનો થવા દેવામાં બાધક બને છે. તેની વિરુદ્ધ અનુબંધવિચારધારા પ્રમાણે ગ્રામસંગઠને ઊભાં થાય. સહકારી-સોગી અર્થનીતિ બને તે ગામડાં જરૂર નંદનવન બને. ગામડાના ચેરા પણ નિંદા-કૂથલી, ચા-બીડીનાં સ્થાનકોના બદલે ગ્રામની ઉન્નતિ વિષે વિચારણાં કરવાનાં કે ભજન વગેરેનાં સ્થળો બને.
દેવજીભાઈ: “નીતિથી ડગાવવા માટે ચોમેર ઘેરો છે તેમાંથી આ ખેડૂતને–ગામડાંવાળાઓને બચાવી લેવા જોઈએ. અને તે તેમની હમણુની નીતિ છક કરી મૂકે છે.”
બળવંતભાઈ: “તેમાં પણ માર મારીને ઢેર પાસે કામ લેવાની, વધુ દેહવાની અને ધર્મઘેલછાના નામે થતાં કૃત્યો દૂર કરવાની જરૂર છે.
દંડીસ્વામી: “મને તે બધાને નિકાલ અનુબંધ વિચારધારા પ્રમાણે નૈતિક ગ્રામસંગઠને ઉભા કરી તેમને રાજ્ય ઉપર પ્રભાવ પાડવામાં જણાય છે. કરપાત્રીજી વગેરે રાજકીય સત્તા લઈને તેના દ્વારા સુધારા કરવાની વાત કરે છે તે પાયાથી જ વાત ખોટી છે. ગાંધીજીએ દેશને ગાડ્યો અને ગામડાંને જગાડવા માટે નૈતિક ગ્રામસંગઠને જરૂરી છે. ભારતની પોતાની અર્થનીતિ
નેમિમુનિ: આજની સરકારી અર્થનીતિ રશિયા, ચીન, જાપાન, અમેરિકા વ.ને જોઈને નક્કી કરાય છે, પણ જગતના અર્થતંત્રને પાયો આજે યંત્ર છે, તે પ્રમાણે ભારતમાં ન ચાલી શકે. કારણ કે ભારતમાં જનસંખ્યા વધારે હોઈ માત્ર યંત્રથી તો બેકારી જ વધે. એટલે ભારત માટે તેની પિતાની જ ગ્રામોને (કે જ્યાં બહુસંખ્યાક લેકો છે) અનુલક્ષીને, માનવતા અને નીતિના પાયા ઉપર અર્થરચના ગોઠવવી પડશે. એમાં યંત્રો અને વિજ્ઞાન પણ રહેશે, પણ એ રહેશે નીતિની સાથે જ. નીતિ અને માનવતા વિનાનું વિજ્ઞાન તે રાવણની પાસે પણ હતું. પરંતુ