Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 224

૨૧૨
કસ્તુરબાએ એકવાર પાંચ રૂપિયા એક ખાતાના બદલે બીજા ખાતામાં લીધા તે ગાંધીજીએ તેમની ઝાટકણી કરી નાખી. એક પાઈને પણ ગોટાળો કાર્યકરે ન કરવો જોઈએ. એ ગાંધીજીએ કરીને બતાવ્યું. પ્રમાણિક્તા એ જાહેર જીવનને મુખ્ય ગુણ છે.
એવી જ રીતે ચારિત્ર્ય પણ નિર્મળ હોવું જોઈએ. ગૃહસ્થી કાર્યકર હોય તે તેણે સંતાન મર્યાદા ઉપર વિચાર કરવો જોઈએ. આ મર્યાદા બ્રહ્મચર્ય દ્વારા પળાય નહિ કે સંતતિ નિયમનના કૃત્રિમ-સાધને વડે–એ સ્પષ્ટ કહી દઉં. એમ નહીં થાય તો લોકે કાર્યકરો ઉપર વિશ્વાસ નહીં મૂકે. કદાચ ભૂલ થઈ જાય તે એનો એકરાર અને ખુલાસે કરવો જોઈએ.
હમણાં સાવરકુંડલાને એક પ્રશ્ન આવ્યો છે. ત્યાં સહકારી મંડળીમાં ગોટાળો થયે છે. નાને નહીં પણ ૩૫ હજાર રૂપિયાને. ગુંદીમાં પણ એક ભાઈએ ચાર-પાંચ હજારને ગોટાળે કર્યો હતે. આવા બધા પ્રશ્ન, આર્થિક બાજુ લેતાં આવશે પણ તેનાથી હારી જવાનું નથી. જેમ જેમ વિશાળ કાર્યક્રમ હાથ ઉપર લેવામાં આવે તેમ તેમ ગંદકી ઉપર આવવાની અને તેને સાફ કરવાનું કાર્ય, કાર્યકરોએ કરવાનું હોય છે. પાણીમાં પગ મૂકતાં કાદવ ઉપર આવે એટલે પાણી લેવું હોય તે કાળજીપૂર્વક પગ મૂકવા પડે; એમ દેષો દૂર કરતાં આગળ વધવાનું છે. ગાંધીજીના જીવનમાં, તેમના આશ્રમમાં ધણી ભૂલો થતી. ટૉલ્સટોય ફોર્મમાં એક બહેને ભૂલ કરી. પ્રસંગ બની ગયા પછી ગાંધીજીને જાણ થતાં તેમણે સાત દિવસના ઉપવાસ ખેંચી કાઢયા. એટલે ભયસ્થાને તે છે પણ તેનાથી કંટાળ્યા વગર, ભૂલ સુધારતાં આગળ વધતા જવાનું છે. જો તેમ નહીં થાય તે અતડા પડી જવાશે અને કોઈ પણ સામાજિક કાર્ય થઈ શકશે નહીં.
કેવળ વિકારથી જ માણસ જીવતો નથી. એવું હેત તો એક જ માના પેટે જન્મેલા ભાઈ–બહેને જીંદગી સુધી સાથે રહી શકે છે તેમ ન થાત. એ બતાવે છે કે વિકાર મુખ્ય નથી, કાર્યકર માટે એવું તેવું