Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 234

આવે છે પણ ઉપલી સપાટી પરના કોંગ્રેસી નેતાઓને તે આ પ્રેરણાની વાત ગમી છે. તેમણે આ વસ્તુને સ્વીકારી પણ છે. સતત પ્રેરણું આપતા રહેવાથી પથ્થર હૃદય પણ પીગળીને ઝીલનાર-નરમ બની જાય છે.
આ બન્ને પ્રેરક સંસ્થાઓએ પોતપોતાની જવાબદારી પ્રમાણે પિતાનામાં જે મૂળભૂત ગુણે હેવી જોઈએ તેને જરૂર સાચવવા જોઈએ. લોકસેવકના આઠ મૂળ ગુણે ઉપર અગાઉ વિચાર થઈ ગયો છે. એ ગુણે સાધુઓમાં તે હોવા જ જોઈએ પણ તેની કક્ષા–ધોરણ પ્રમાણે તેના ગુણોનું ધોરણ ઉચ્ચ હોવું જોઈએ. સાધુઓના ગુણ :
સાધુનું પહેલું લક્ષણ બતાવતા ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે –
“સમાઇ સમો હોદ્દ, વંમરેન વંમળો –સમતા હોય ત્યારે શ્રમણ કહેવાય છે, બ્રહ્મચર્યથી બ્રાહ્મણ કહેવાય છે. એટલે શ્રમણ અને બ્રાહ્મણમાં સમતા અને બ્રહ્મચર્ય સંપૂર્ણ પણે હોવાં જોઈએ. રચનાત્મક કાર્યકરોમાં કદાચ સમતા ઓછી હશે તે ચાલશે પણ ક્રાંતિપ્રિય સાધુઓમાં તે પૂરેપૂરી સમતા દરેક ક્ષેત્રમાં હોવી જોઈશે.
સમતાને અર્થ માત્ર વિચારોમાં સમભાવ એટલે નથી; પણ ક્રાંતિદષ્ટિ-વિશ્વનું સર્વાગી દર્શન અને જવાબદારીનું ભાન પણ છે અને તે નીભાવવા જતાં જે વિદો અને અવરોધે આવે; જે સંકટ અને કષ્ટ આવે, જે મુશ્કેલીઓ અને મુંઝવણે આવે તે વખતે ડગવું નહીં તેમજ પ્રશંસા, સિદ્ધિ વગેરેના કારણે ફૂલાઇ ન જવું એનું નામ સમભાવ છે.
આવી સમતા આણવા માટે શું કરવું જોઈએ? એ માટે શ્રી. અરવિંદની વિચારધારામાં બતાવેલ ત્રણ આધારે લેવા પડશે. પહેલાં