Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 239

૨૨૭
બ્રાહ્મણોએ કહ્યું : “અમે તો ઠીક ! પણ આપે ન જવું જોઈએ. એમાં આપની પ્રતિષ્ઠાને બાધ આવશે.”
જ્ઞાન લેવામાં શેને બાધ આવે?” શણદડે કહ્યું અને તે ગૌતમ બુદ્ધ પાસે ગયા. શણદડે ભગવાન બુદ્ધને પ્રશ્ન કર્યો : “બ્રાહ્મણ કોને કહેવાય?”
ભગવાન બુદ્ધે કહ્યું : “રૂપ, મૂળ, શ્રત, શીલ અને પ્રજ્ઞા (અંતરની ઊંડી બુદ્ધિ) એ પાંચ ગુણ જેનામાં હોય તેને બ્રાહ્મણ કહેવાય !”
ગણદડે પૂછ્યું: “એમાંથી કયો ગુણ ન હોય તે ચાલે ?”
જો કે આકૃતિથી ગુણોની ઓળખાણ થાય છે, છતાં રૂપ (આકૃતિ) ન હેય તે ચાલે?” બુધે જવાબ વાળ્યો.
બાકીના ચાર પૈકી કયે ગુણ ન હોય તો ચાલે!” કુળ ન હોય તો ચાલે !” “બાકીનામાંથી કે ગુણ ન હોય તે ચાલે !”
“શ્રત ન હોય તો ચાલે ! પણ શીલ અને પ્રજ્ઞા ન હોય તે બિકુલ ન ચાલે !” ભગવાન બુદ્ધે કહ્યું. ત્યારબાદ શણદંડ અને બીજા બ્રાહ્મણે તેમની પાસે આવતા જતા રહ્યા અને તેમને અનુબંધ બંધાતો રહ્યો.
જે કે તદ્દન એમ તે ન જ કહી શકાય કે બ્રાહ્મણે સાથે શ્રમણોને અનુબંધ સ્થાયી થઈ ગયો પણ એક વાત થઈ કે શ્રમણ સંસ્કૃતિના ત્યાર પછીના આચાર્યો પૈકી ઘણું બ્રાહ્મણો પણ શ્રમણ થઈને આચાર્ય બન્યા. એટલું જ નહીં શ્રમણ બન્યા પછી જ્યષ મુનિ, પિતાના ભાઈ વિશેષ (બ્રાહ્મણ)ને યજ્ઞ-યાગ અને બ્રાહ્મણ વગેરેની નવી વ્યાખ્યા સમજાવી અને તેને પણ શ્રમણસામાં દીક્ષિત કર્યો. આચાર્ય હરિભદ્રસુરિ બ્રાહમણ હતા. ચિત્તોડ પાસેના રાજપુરહિત હતા. ગૃહસ્થાશ્રમમાં બહુ વિધાન હતા. તેમની પ્રતિજ્ઞા યાકિની મહતરા નામની સાધ્વીએ પૂરી કરી તેથી તેમણે જેલ શમણું દીક્ષા લીધી. એવી જ રીતે સિદ્ધસેન