Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 203

૧૯૧
સંસાયટીઓ અને ખાણ-દાણની દુકાને કરી ધીરાણ અને વેચાણું તથા ખરીદીનું કામ ગોઠવ્યું. તેમને ખેતી તરફ વાળ્યા. ખેડૂતોને ગાય તરફ વાળ્યા. ગોપાલક મંડળનું કામ સુરાભાઈ ભરવાડે હાથમાં લઈ લીધું. ધીરે ધીરે સરકારે પણ સત્તાવીસ લાખની યોજના બનાવી. ગોપાલકો માટે વિશેષ અધિકારી નીમાયા. પડતર જમીન તેમને મળવા લાગી. ખેડૂત અને ગોપાલકોના ઝઘડા પતવા લાગ્યા. આથી સ્થાપિત હિતવાળો વર્ગ વચ્ચે રોડાં નાખવા લાગ્યો. તે વખતે અમને આ અનુબંધ વિચારધારાને પૂરે ખ્યાલ નહીં; સ્થાપિત હિતવાળાની વાત મીઠી લાગતી અને અમને પણ તેઓ મોટાભા બનાવી દેતા. પણ, પૂ. મહારાજશ્રીની ધર્મમય સમાજરચના માટેની ચકી અને પ્રાયોગિક સંઘની સાવધાની ભરી દોરવણુએ અમને બચાવી લીધા. આજે તે બધું દીવા જેવું સ્પષ્ટ દેખાય છે. ગુજરાત સમગ્રમાં અત્યારે તે પ્રાયોગિક સંઘની પ્રવૃત્તિ વિસ્તરતી જાય છે. તેના પરિણામે ગુજરાત ગોપાલક મંડળ રચાયું છે. અને સહકારી મંડળીઓને એક ગુજરાત વ્યાપી ગોપાલક સંધ પણ રચાય છે. પાયલોટ ડેરી યોજના પણ હસ્તીમાં આવી છે અને અમદાવાદમાં ૨૦૦-૨૨૫ ભણુ દૂધ સહકારી સંઘ વડે જાય છે. ૨૧૩ ખેતીની સહકારી મંડળી અને ૫૮ ઉપરાંત વિવિધ કાર્યકારી મંડળીઓ થઈ છે. સહકારી તાલીમ માટે વર્ગો પણ રખાય છે.
ટૂંકમાં ખેડૂત, ગોપાલક અને ગ્રામોદ્યોગ – મજૂરો પ્રાયોગિક સંધની દોરવણી નીચે સંગઠિત થાય તો ગામડાનું પૂ. મહારાજશ્રી કહે છે તેમ વિશ્વ સાથે અનુસંધાન જરૂર થઈ શકે. એટલે કોંગ્રેસનું રાજકીય માતત્વ ઘણું અગત્યનું છે. આજે આપણે સામાજિક ક્રાંતિમાં ધર્મને પુટ અને તે અંગે ગાંધીજીએ જે સર્વાગી ક્રાંતિના મસાલે આવ્યો છે. તે ઉપર ભાલ નળકાંઠા પ્રયોગનું કાર્ય ગણાવી શકીએ.” એ પ્રયાગ વિશ્વમાં પ્રકાશ ફેલાવશે :
શ્રી દેવજીભાઈ : “કચ્છનું કામ મેં તે સક્રિય છેલ્લાં બે -વર્ષથી ઉપાડ્યું છે. પ્રથમ તે હું ધર્મદષ્ટિએ ન પરંપરામાં ઉછરેલો.