Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 210

૧૯૪
ફાવે છે. પણ તેવા તકવાદી લોકોનું નૈતિક મૂલ્ય ઓછું રહે છે. મજુર મહાજનના કાર્યકર્તાઓ તરીકે, અનસુયાબેન શંકરલાલ બેંકર, વસાવડા, નંદાજી, ખંડુભાઈ દેસાઈ વગેરેનું સહગીમંડળ સારે છે. આમ છતાં પણ, કોઈપણ સંગઠનમાં પ્રેરકબળ કયું તેના ઉપર મુખ્ય આધાર છે. એક બાજુ રાજકીય દૃષ્ટિ હોય. બીજી બાજુ આર્થિક લાલચ હોય આમાંથી કોઈપણ કારણે સંગઠન થાય છે. એટલે દિભાષીનો તેફાને વખતે ગ્રામસંગઠનોની ટુકડી નીકળી તેમ મજૂરોની નીકળે તે માટે વાટાઘાટો કરી પણ તે લોકો તૈયાર ન થયા. અહીં હું મજૂર મહાજનના અમૂક વર્ગની, જેમને અન્ય પ્રેરણા હતી તેમની વાત કરું છું. તેઓ કેવળ આર્થિક લાભ માટે જોડાયા હતા. જ્યારે મજૂર–મહાજનનું ખરું પ્રેરક બળ તે ગાંધીજીના પાયાના નૈતિક સિદ્ધાંત છે. એટલે એને ન માનનારો વર્ગ સાથે ન થયો. કુરેશભાઈના ઉપવાસ વખતે સહાનુભૂતિ બતાવવાથી વધારે કઈ પણ ન કરી શકયા. આમ જોવા જઈએ તે સંગનો પાછળ નૈતિક પ્રેરક બળ હોવું જોઈએ, જેથી આર્થિક બાજુ કરતાં નૈતિક બાબતોને વધારે મહત્વ આપી શકાય. એમની સાથે સંબંધ જાળવવા છે એટલે ખેડૂત મંડળના બંધારણમાં મજૂર મહાજનના બે પ્રતિનિધિઓ સલાહકાર તરીકે, કેંગ્રેસની જેમ લીધા છે. સદ્દભાગ્યે ખેડૂત મંડળના અધિવેશનમાં જેમ મોરારજીભાઈ આવી ગયા તેમ ખંડુભાઈ પણ આવી ગયા.
મજૂર મહાજને એક મોટી સિદ્ધિ (થોડા વખત પહેલાં મધ્યભારતમાં કોંગ્રેસ સાથે સંધિ કરવામાં પ્રાપ્ત કરી છે. ઈટુક અને કેંગ્રેસના કાર્યકરોની આપસની અથડામણે વખતે ત્યારના કોંગ્રેસ મંત્રી શ્રીમદ્ નારાયણે કામની વહેંચણી કરી આપી...પછી કોંગ્રેસ સાથે ઈન્દુકને સંધિ થઈ તેમાં નક્કી થયું કે ઈકના કામમાં કોંગ્રેસીઓએ જવું હોય તે ઈન્દુક મારફત જ જવું; સીધું કામ ન કરવું. કોંગ્રેસને મજૂર અને કિસાન વાળ કે શ્રમજીવીઓવાળી બનાવવી હોય, વકીલો, ડેકટરે, મૂડીદારો કે સામ્યવાદીઓથી બચાવવી હોય