Book Title: Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara
Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir
View full book text
________________
એનું બીજું કારણ એ છે કે આજે રાજકારણ કે રાજકીય સંસ્થાઓનું જોર આખા જગતમાં વધી રહ્યું છે અને તેના મોટા પ્રભાવ નીચે લોકો, કાર્યકરો અને બીજાઓને સહન કરવું પડે છે. એને જોઈએ તેના કરતાં વધુ મહત્વ અપાઈ ગયું છે. એટલે એનાથી નિલેપ તો ન જ રહી શકાય. વિશ્વ વાત્સલ્યની દષ્ટિએ સમાજરચનાને ખ્યાલ કરતાં રાજ્યસંસ્થા કે રાજકારણને અલગ રાખી શકાતું નથી.
ભગવાન ઋષભદેવે તે સમાજ વ્યવસ્થા પછી રાજ્ય કરેલું અને રાજ સંસ્થાને પ્રારંભ કરેલો. રામ અને કૃષ્ણ, બુદ્ધ અને મહાવીર, રાજકુમારો અને રાજાઓ હતા. તેઓ કદિ ત્યાગ – તપના નામે રાજકારણથી અલગ રહી શક્યા ન હતા. તે ક્ષેત્ર એમને અડ્યું જ પડેલું. ગાંધીજી પણ રાજકારણમાં પડ્યા ત્યારે ઘણાને લાગ્યું કે તેઓ ગંદકીમાં ઉતરી રહ્યા છે. ગાંધીજીને ઘણાએ એ અંગે પ્રશ્ન કરેલો અને ગાંધીજીએ તેમણે જણાવેલું કે:-“અધર્મને વધારેમાં વધારે અડ્ડો જામ્યો હોય તે તે રાજકારણમાં છે. દુનિયાનું અસરકારક બળ રાજકારણ છે, એટલે તમે એને પલટો નહીં ત્યાં સુધી કોઈ પણ કામ કરશો તે ઉપરથી આડું આવીને ઊભું રહેશે.”
જૈન સાધુઓની વાત લઈએ. તેઓ એમ જ કહેશે કે આપણે રાજકારણ સાથે શું ? એને છોડે ! પણ હમણ ચેરીટી ટ્રસ્ટને કાયદો આવ્યા. તે બધાને લાગુ પડ્યો એટલે બીજા બધા તો ઠીક પણ જૈન સાધુઓ વિરોધ કરવા લાગ્યા. એમ કહે કે એમાં સાધુઓને શું? તે જવાબ મળ્યો કે “રાજ્ય બધામાં ડખલ કરે છે. મંદિરના પૈસા સાર્વજનિક કાર્યમાં ખર્ચે-આમ કરે તેમ કરે એવું કહે છે” પણ કોઈનું કંઈ ચાલ્યું નહીં. જોવા જઈએ તે સાધુઓને અવાજ બુલંદ હોવો જોઈએ પણુ રાજ્યને ખોટું મહત્વ અપાઈ જતાં તેના પ્રભાવમાં સાધુઓને અવાજ દબાઈ જાય છે.
બીજી એક વાત લઈએ મત્સ્ય (માક્લાં) ઉદ્યોગની. આ ભારતભૂમિમાં બુદ્ધ અને મહાવીર જેવાઓએ અહિંસાનું ખેડાણ કર્યું છે. હેમચંદ્રાચાર્ય જેવાઓએ પણ અહિંસાનું ખેડાણ કરાવ્યું છે ત્યાં
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
