Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 97

એવી ઘડતર પામેલી સંસ્થાને અનુમોદન આપે અને ન હોય ત્યા એવી સંસ્થાઓ ઊભી કરે અને જરૂર પડે ત્યાં એ અર્થે પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા અને પરિગ્રહને પણ ત્યાગ કરે; એને પણ વિચાર થયો છે.
ઉપરના જુદા જુદા અંગોને રજૂ કરવા માટે સંસ્થારૂપે નીચે જણાવેલ પ્રતિનિધિ સંસ્થાઓને ગણવામાં આવેલ છે –
(૧) લોકસંગઠન : લોકોનાં શુદ્ધ નૈતિક સંગઠનેને આમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. એટલે એની અંદર ગામડાંનાં કિસાન, મજૂર, પશુપાલક લોકોનાં સંગઠન (ગ્રામ – સંગઠન) નગરના મધ્યવર્ગીય લોકો, મજૂરો અને સ્ત્રીઓનાં સંગઠનોને સમાવેશ નગરસંગઠનમાં કરવામાં આવ્યું છે.
(૨) રાજ્યસંગઠન : આમાં અત્યારે રાજ્યની બહુ જ વિશાળ સંખ્યક, ઘડતર પામેલી અને ગાંધીજીએ પણ માન્ય કરેલ એવી પ્રતિનિધિ રાજ્યસંસ્થા તરીકે કોંગ્રેસને લેવામાં આવેલી છે. રાજ્ય સંસ્થા તરીકે કોંગ્રેસને લેવા અંગે આ અગાઉ ઘણી વિચારણા થઈ ચૂકી છે.
(૩) સેવકસંગઠન : વ્યાપક અને સર્વાગી દષ્ટિવાળા રચનાત્મક કાર્યકરે ( જનસેવકે--કસેવકો)ની સંસ્થાઓ, જેઓ વિશ્વને અનુબંધ સાંધવાની દષ્ટિએ કામ કરતાં હોય તેવાઓની પ્રતિનિધિ સંસ્થાઓને આમાં ગણવામાં આવેલી છે.
(૪) કાંતિપ્રિય સાધુસાધ્વીઓ : એવા સાધુઓ જે આ ત્રણેય સંગઠનેને અનુબંધ સાંધવા-સુધારવામાં માનતા હોય તેવા, ગમે તે સંપ્રદાયના પ્રાણપ્રતિષ્ઠા-પરિગ્રહના ત્યાગી સાધુઓ-જેમની વિશિષ્ટ જવાબદારી રહેશે અને જેઓ અનુબંધકાર તરીકેની પવિત્ર ફરજ બજાવશે. આવા સાધુ-સાધ્વીઓને આમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
આ ચારે અંગને અનુબંધ રહેવો જોઈએ એટલે કે તેમને તેમનું યોગ્ય સ્થાન મળવું જોઈએ. આ અંગે અનુબંધ વિચારધારાનાં પાંચમાં પાસાં અંગે વિચારણા કરતાં ઊંડાણથી ચર્ચા થઈ ચૂકી છે.