Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 131

૧૧૯
ઇટાલીમાં, જર્મનીમાં લોકશાહી સરમુખત્યારશાહીમાં બદલી અને નેપલિયન, મુસલિની, હિટલર વગેરે જેવા પાક્યા જેમણે લાખોની નૃશંસ હત્યામાં ભાગ લીધો. ત્યાં રાજ્ય સત્તાશાહીમાં ચાલ્યું ગયું. એવું જ ચીનનું પણ થયું. બૌદ્ધ ધર્મ હોવા છતાં, ત્યાં વર્ણાશ્રમ જેવાં સંગઠને ન હેઈને ચાંગકાઈ શકનું કાંઈ પણ ન ચાલ્યું. - ત્યાં ધમસસ્થા રૂઢિચુસ્તતા તરફ ઢળી ગઈ અને તેમાં પણ મધ્યયુગમાં એટલી બધી પિલ પટ્ટી પપ લીલાના નામે ચાલવા લાગી કે સુધારવાદીઓ પ્રોટેસ્ટેડ રૂપે અને તેમાં પણ ઉગ્ર સુધારવાદીઓ પ્રેએટેરીયન તરીકે નીકળ્યા. તે છતાં ધર્મસંસ્થાનું સ્વરૂપ ન બદલાયું અને તેને રાજાશાહીને ટેકો હાઈ--ધર્મના નામે લોકો ઉપર રાજા અને જમીનદારોનાં જુલ્મ થતાં, લોકોએ રાજ્યદ્વારા લોહિયાળ ક્રાંતિ કરી. અને તેમાંથી સામ્યવાદ આવ્યો.
આજે પછાત લોકોની પ્રાથમિક જરૂરતોને સ્વીકારતો એ એક જ માર્ગ હોઈ અને સામાન્ય લોકોની પિતાની જરૂર પ્રમાણે એનામાં શ્રદ્ધા હેઈને મતસંખ્યા નિશ્ચિત બને તે માટે એ તરફ ભારતમાં ઘણું કાર્યકરે કૂણ નજર રાખે છે. એમ પણ હોઈ શકે કે મૂડીવાદનું વર્ચસ્વ ન વધે તે માટે પણ એવું બની શકે. આ અંગે સૂએઝ અને હંગેરીની વાત રજૂ થઈ ચૂકી છે. ભારતની ઉતાવળ અને ધીરજ ઃ
ભારતે વિશ્વના અનેક પ્રશ્નોમાં ભાગ લીધે છે. તેમાં કયારેક ઉતાવળ પણ થઈ હશે અને ધીરજ, અતિ-ધીરજ પણ રાખી છે. કયારેક ઘર આંગણેના પ્રશ્નોના કારણે પણ એવું બનવા પામે એ પણ સંભવ છે. એટલે સહેજે ભૂલો થાય એ પણ સ્વાભાવિક છે. પણ આ ભૂલોના કારણે તેનું મહત્વ ઘટી જતું નથી. દેશનું ઘડતર અને વિશ્વમાં સક્રિય તટસ્થતા જાળવવી. આ બને કપરાં કામ છે. દેશના ઘડતરમાં ક્યારેક કોંગ્રેસને મૂડીવાદ તરફ ઢળેલી બતાવાય છે તો કયારેક સામ્યવાદ તરફ. આજે