Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 142

૧૩૦
ત્યારે એમનું એ પ્રેરિત કરવાનું સ્થાન લોકસંગઠને અને રાજ્યસંગઠન છે. ગાંધીજીએ રાજકારણને સર્વ પ્રથમ લીધું પણ લેકસંગઠનેનાં અભાવે, લોકસેવક સંગઠનેને વિચાર કરવા છતાં તે કાર્ય અધૂરું રહ્યું. આજે એ કાર્ય પૂરું કરવાની જરૂર છે. કારણ કે વિશ્વના રાજકારણની શુદ્ધિ માટે ભારતને સક્રિય તટસ્થબળ બનાવવા માટેની અગત્ય છે. અને એ માટે રાજયસંસ્થા તરીકે કોંગ્રેસને નચિંત કરવા માટે, તેને શુદ્ધ અને સંગીન બનાવવા માટે પ્રેરક અને પૂરક બળની જરૂર છે.
- લોકસંગઠનમાં પણ ત્રણ સંગઠને લેવામાં આવ્યા છે : (૧) ગ્રામસંગઠન (૨) નગરના મધ્યમવર્ગીય અને મજૂરોનાં સંગઠને અને (૩) માતૃસમાજ. આમાં સર્વ પ્રથમ ગામડાંને લેવામાં આવેલ છે.
આજે ગામડાંની સ્થિતિ શું છે તે અંગે વિચાર કરીએ. દેશમાં યંત્રો વધ્યા છે એટલે ગામડું ચૂંથાઈ ગયું છે. મોટા મોટા શહેરની વસતિ વધતી ચાલી છે અને ગામડાં ભાંગી પડ્યાં છે. આ બધું હોવા છતાંયે ભારતને પ્રાણુ કહીએ તે તે ગામડાં છે. એનું એક કારણ તે એ છે કે અહીં વસતિ વધારે છે અને તે પ્રમાણે દરેકને ન્યાય પુરસર રોજી અપાવી શકે તો તે ગામડાં છે. એશિયામાં વધુ વસતિ વાળાં બે દેશ છે ભારત અને ચીન. ભારતને પિતાની વસતિને જીવન માટે ખેતી ઉપર આધાર રાખવાનું છે. અહી ખેતી માટે વધુ અવકાશ છે. ચીન તે સામ્યવાદ, તરફ ઢળી ગયું છે એટલે તેને પ્રશ્ન રહેતો નથી પણ ભારત માટે ગામડામાં વસતી ૮૨% પ્રજાની નૈતિક જાગૃતિ માટે લોકસંગઠનેને અવકાશ રહે છે.
ગાંધીજીએ બે વાત રજૂ કરેલી. (૧) ભારતનું એકમ ગામડું રહેશે અને (૨) બીજી વાત એ કરી કે કિસાન (ખેડૂત) એ જ કેંગ્રેસ છે. આજે ગામડું અને ખેતી એને વિચાર કરીએ. યંત્રોની ધમાલ, વિજ્ઞાનની દોટ-અને શહેરનાં આકર્ષણે આ બધા વચ્ચે ગામડું અટવાઈ ગયું છે. તે છતાં તેને જ જગાડવું પડશે અને બહાર કાઢવું પડશે કારણ કે ગાંધીજીએ નાદ વહેતે કર્યો છે કે ભારતનું મૂળ ગામડું છું.