Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 118

૧૦૬
મૂકવું પડ્યું. તે વખતે ખાત્રી થઈ કે કેગ્રેસ સંસ્થા વિશ્વનું સક્રિય તટસ્થ બળ બને તો સુંદર કાર્ય થઈ શકે. - બીજે પ્રશ્ન આવ્યા હંગેરીને એમાં ભારત થોડું મોડું પડ્યું એટલે જયપ્રકાશનારાયણ, સમાજવાદીઓએ દેશમાં આક્ષેપ કર્યા અને વિદેશમાં અમેરિકા વગેરેને લાગ્યું કે ભારત સામ્યવાદ તરફ તે ઢળતું નથી ને? આવા આક્ષેપ માટે નવાઈ ન લાગવી જોઈએ. એ બીજી રીતે બતાવે છે કે જગતને ભારતની સક્રિય સમયસરની તટસ્થતા જોઈએ છે. આ તટસ્થતા એટલે કયારેક મૂડીવાદી દેશ તરફ કુણી નજર થાય તે ક્યારેક મેનન ઉપર ઝડી પણ વરસે. કારણ કે તેને તટસ્થતા કેળવવા સાથે સંરક્ષણ અંગે પણ મજબૂત કાર્ય કરવાનું છે. તટસ્થતાના નામે દેશની સ્વતંત્રતા કે સંરક્ષણને ન વેચી શકાય. તેમજ એ પણ તકેદારી રાખવાની છે કે કયાંક કુણી નજરના કારણે હગેરી જેમ ન થાય. એવું ચીનનું છે. તે પંચશીલ અને હિંદી-ચીની ભાઈ ભાઈની ભલે વાતે કરે પણ જરાક ગફલત થતાં મોટું સંકટ બની રહ્યું છે, તે ન ભૂલવું જોઈએ.
આજે તો રાજકીય સંસ્થાઓનાં સ્થાન અંગે વિચારણું કરવાની હતી અને તેમાં રાજકારણથી નિર્લેપ ન રહી શકાય તેમજ દેશ અને વિદેશના રાજકારણ અંગે કેંગ્રેસ જેવી રાજયસંસ્થાનું પિતાનું મહત્વ વિશ્વ–અનુબંધ માટે સ્વીકારવું રહ્યું. જો કે કોંગ્રેસની અમૂક ક્ષતિઓ છતાં, તેના ઇતિહાસ તરફ જુદી વિચારણા કરશું તો તેની ઉપયોગિતાને પણ સ્વીકાર કરવું પડશે. તે હવે પછી વિચારશું.
ચર્ચાવિચારણું જગતનું તટસ્થળ :
શ્રી, માટલિયાએ અનુબંધી વિચારધારામાં રાજકીય સંસ્થાઓનું સ્થાન વિષે ચર્ચાને પ્રારંભ કરતાં કહ્યું : ઈગ્લાંડની મજૂર સરકારે જોયું કે એક બાજુ લોકશાહી તરફ ઢળેલું અમેરિકન જૂથ છે છતાં તે મૂડીવાદ તરફ વળેલું છે અને બીજી બાજુ રશિયા-ચીન બંને દેશનું જૂથ છે જે વ્યક્તિત્વ વિકાસની પાયાથી જ અવગણના કરીને