Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 85

૭૩
પણ, રાજ અને લોક સંગઠન (પંચ) સંસ્થા બને જ ઘડાયેલ હોય તે કામ ન ચાલે. રામયુગમાં લોકસંસ્થા રૂપે લોકો કેળવાયેલા ન હતા. નહીંતર ધોબીના વચનથી સીતા વનવાસ ન આવત. કારણ કે જેમ પ્રજા રામને ચાહતી હતી તેમ સીતાને પણ ચાહતી હતી. પણ બેબીને સમજાવવા નતો લેકસેવકો ગયા કે ન લોકો ગયા.
પરિણામે, કૃષ્ણયુગમાં લોકસેવકો (બ્રાહ્મણ) રાજ્યાધીન બની ગયા. તેમને ચેપ પણ લાગ્યો અને તેઓ લોકોથી વેગળા પડી ગયા. નહીં તે, દ્રોપદી ચીર-હરણ પ્રસંગે ઘુતમાં હરાએલી સ્ત્રીઓને અથવા ધૃતમાં જિતેલાને એવી સ્ત્રી પર હક કેટલો એવી ચર્ચામાં ન રાચત. સાફ સાફ રીતે પરિગ્રહ, પ્રાણુ અને પ્રતિષ્ઠાના ભાગે પણ દુર્યોધનને સંભળાવી દેત. આજે પણ લોકસેવકો; અરે સાધુ- સાધ્વીઓ પણ નાહકની અને અત્યારે નકામી એવી ચર્ચામાં અમૂલ્ય સમય ગુમાવી દે છે, અને પિતે જે સ્વ–પર કલ્યાણના કાર્ય માટે બધું મૂકીને જગતના પ્રાણીમાત્રની અનુકંપા માટે નીકળ્યા છે તે મૂળવાત જ વીસરી જાય છે.
બુદ્ધ-મહાવીરને યુગ:
એટલે જ ભગવાન બુદ્દે સ્પષ્ટ કહ્યું: “આ વાગેલું તીર કાઢે છે તે વખતે એ ઘાયલને એમ પૂછવામાં આવતું નથી કે આ તીર શાનું બન્યું છે ? કોણે માર્યું છે ? વગેરે. તે વખતે તે પહેલું કામ તરત એ તીરને કાઢવાનું છે. તે કાઢીને મલમપટ્ટી કરી છે. તેમ આજના ત્રસ્ત જગતને સન્માર્ગે દોરતા તમારા જીવનમાં સાવધાન બનો તે પણ જરૂરી છે.” આમ એ યુગમાં રાજ્ય કરતાં પ્રજા મોટી, પ્રજામાં ધર્મ મોટો અને એ ધર્મને દેવ-દેવીઓ પણ નમે છે એ વાત સિદ્ધ કરી બતાવી. પ્રેમ સત્તાનું આધિપત્ય રાજ્ય સત્તા પર સ્થપાયું. અલબત રાજાઓ ખેંચાયા-પ્રજા ખેંચાઈ તે માટે. જ્યારે રાજાઓ તરફ ખેંચાયા એટલે લોકસેવકો ઈદ્રભૂતિ-ગૌતમ જેવા પણ સંપૂર્ણ ખેંચાયા. એથી વિરોધ