Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 45

.
૩૩
છે. ગુણને ઈજા તો જે રાખે તેને હોય છે. એ ઉપરાંત અમારે ઉછેર પણ જૈન પરંપરામાં થયો છે, માટે જૈનધર્મની વાતો વારંવાર આવે છે. શ્રીમદ્ રાજચ કે પ્રથમ વૈષ્ણવ કંઠી બાંધેલી, પણ પછી તેમણે જૈનધર્મને અભ્યાસ કર્યો, એમાં ઊંડા ઊતર્યા; અને જૈન વિભૂતિ તરીકે આજે પણ ઓળખાય છે.
(૧) શુદ્ધિ અને પુષ્ટિ–ઉપર બતાવેલા પાંચ પાસાંઓ પૈકી પહેલું પાસું છે. શુદ્ધિ અને પુષ્ટિ. એ અંગે પહેલા પ્રવચનમાં કહેવાયું છે; છતાં વિશેષ ખુલાસો કરી લઈએ. જે ખરાબ ત, અનિષ્ટ કે અનિષ્ટકારી બળો છે, તેમની અને જે સુસંસ્થાઓ છે, તેમાં પણ કોઈ સડો તે અનિષ્ટ પેસી ગયું હોય તો તેની શુદ્ધિ કરવી અને તેમાં સાચાં મૂલ્યો નીતિ-ધર્મનાં તો દાખલ કરીને તેની પુષ્ટિ કરવી. બીજી રીતે વિચારીએ તે જ્યાં સુધી વ્યક્તિ કે તે વ્યક્તિ પ્રેરિત સુસંસ્થાઓ શુદ્ધ ન થાય કે ન રહે ત્યાં સુધી તેવી સાધક વ્યક્તિને પરામુક્તિ નથી મળતી. એટલા માટે સાધક વ્યકિતએ સુસંસ્થાઓને પ્રેરણા માર્ગદર્શન આપીને, તેમાં પેસતાં અનિષ્ટોને તપ-ત્યાગ દ્વારા દૂર કરી-કરાવીને શુદ્ધિ દ્વારા પાપને ક્ષય કરે અને સુસંસ્થાઓ દ્વારા સારાં કાર્યો કરાવી પુણ્ય વૃદ્ધિ કરવી જોઈએ. આમ પાપની શુદ્ધિ અને પુણ્યની પુષ્ટિ થાય તો ક્રમે ક્રમે તે મોક્ષને પામી શકે. (૨) સંસ્થાઓ અને સુસંગઠન દ્વારા
વ્યક્તિ અને સમાજનું ઘડતર
હવે બીજા પાસા ઉપર વિચાર કરીએ. આ વિશ્વમાં સૌથી અગત્યનું અંગ માનવસમાજ છે. એને જ આપણે સમાજ કહીએ છીએ. પણ એ વિશાળ સમાજનું ઘડતર નહિ થાય તો એના દ્વારા સમષ્ટિની રક્ષા કે સમાજવ્યવસ્થાની સુરક્ષા નહિ થઈ શકે, વિશ્વમાં અશાંતિ ફેલાયે. સમાજના ઘડતર માટે કુટુંબથી માંડીને ફળીયું, લત્તો, ગ્રામ, નગર પ્રાંત સંપ્રદાય, જ્ઞાતિ સુસંસ્થા અને રાષ્ટ્ર એ બધાનું ઘડતર જરૂરી છે.