Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 71

૫૯
પણ સાથે જ તેમણે તેમની પ્રતિષ્ઠા જળવાઈ રહે, એવું કરી આપ્યું. ગાંધી, તિલક અને રવિબાબુની પ્રતિષ્ઠા જાળવતા અને તેમને મહાન ગણતા.
વ્યકિતને ક્યાં સાચવી લેવી? કઈ સંસ્થાને પ્રતિષા આપવી ? એ અંગે ગાંધીજી શું કરતા તેને ખ્યાલ આ ઉપરથી આવી શકે છે. હવે એ જ રીતે અયોગ્ય વ્યક્તિની પ્રતિષ્ઠા.
આચાર્ય નરેન્દ્રદેવને લાગ્યું કે કોંગ્રેસમાં ઉગ્રદળ રહેવું જોઈએ. એટલે તેઓ ઈચ્છતા કે ગાંધીજી મવાળ જૂથના નેતા મટીને અમારા નેતા બને. સ્વરાજ્ય આવ્યું. ૧૯૪૮ ની જાનેવારીમાં મુંબઈની કોંગ્રેસમાં સમાજવાદી ગૃપ અલગ રીતે ચૂંટણી લડ્યું. તે વખતે તેઓ કોંગ્રેસથી છૂટા નહોતા પડ્યા. સાણંદમાં એ જ વખતે કાર્યકરોને એક ચાતુર્માસિક વર્ગ ચાલતો હતો. અમદાવાદમાં જયપ્રકાશ નારાયણની જાહેર સભા થઈ અને સભ્યોને જવાની ચર્ચા ચાલી.
લાલાકાકાએ કહ્યું : કોંગ્રેસીઓએ એમાં ભાગ ન લે જોઈએ. મેં કહ્યું કે “ગ્રેસીઓએ કાકાનું માનવું જોઈએ.” એમને ભાવ એ હશે કે કદાચ પ્રકાશ કોંગ્રેસથી છૂટા પડે તે ? પણ, રચનાત્મક કાર્યકરોએ સારાસારને વિચાર કરીને વર્તવું જોઈએ. મારો પિતાને મત સ્પષ્ટ રીતે એ હતું કે જ્યાં સુધી સ્પષ્ટતા ન થાય ત્યાં સુધી ન જવું.
આચાર્ય નરેદ્રદેવ વગેરે સમાજવાદીઓ દિલ્હીમાં બાપુ પાસે ગયા અને કહ્યું કે “હવે અમે કોંગ્રેસમાંથી છુટ્ટા પડવા માગીએ છીએ.” - ગાંધીજીએ કહ્યું : “આ સંજોગોમાં છૂટા પડવું તે બરાબર નથી. છતાં છૂટા પડશે તે ભગવાન પણ તમને માફ નહીં કરે.”
અહીં ગોશાલક અને જમાલી સાથે મહાવીરના વિરોધની વાતને તફાવત દેખાઈ આવશે. સમાજવાદી પક્ષ અલગ નહોતો થયો ત્યાં સુધી ગાંધીજીએ એને ટેકો આપ્યો પણ પક્ષ અલગ થતાં આશીર્વાદ ન આયા.