Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 52

ભગવાન ઉપર તેલેસ્યા ફેંકી. તે તેમણે શીતલ લેસ્યાથી સામને કર્યો. ભગવાન મહાવીરે જમાલિનો તત્વથી વિરોધ કર્યો પણ ગોશાલક અગે તો તેમણે કડક જવાબ આપ્યો અને તેનાં ભવિતવ્ય વાદ” (એટલે કે થવાનું છે તે થશેજ માટે એજ સાચું છે. બીજું કંઈ ન કરવું) ને ખુલ્લો પાડો એને અંતે તેના જ પ્રખર અનુયાયીઓ જેમાં શકપાળપુત્ર હતો તેમની પાસે ગોશાલકે ભગવાન મહાવીરની મહાશ્રમણ, મહાબ્રાહ્મણ, મહાતારક વગેરે પ્રશંસા કરીને ભિક્ષા માગવી પડી.
ભગવાન મહાવીર માટે એવું છે કે તેમણે કદિ કોઈની બિનજરૂરી ટીકા કરી નથી. ભગવાન બુદ્ધના દર્શનશાસ્ત્રના સિદ્ધાંતને મત તેમનો વિરોધી મત હતો પણ તેમણે કદિ બુદ્ધની ટીકા કરી ન હતી જમાલિનને પણ વિરોધ કેવળ સિદ્ધાન: પૂરતો જૂજ કર્યો અને ગોશાલકને તે સામે પડ્યું ત્યારે વિરોધ કર્યો. . અનુબંધકારે સાચા તરીકે ટકી રહેવા માટે પણ આ રીતે વિરોધ તે કરવો જ પડે છે. પાર્શ્વનાથે તે વખતે નાગજાતિ (પછાત જાતિ)ના ઉદ્ધાર માટે પુરૂષાર્થ કર્યો. વ્યર્થ ક્રિયાકાંડે અને અંધ વિશ્વાસનો વિરોધ કર્યો તેથી કમઠ તેમની સામે થયો. કમાડની સામે યોટો જનસમૂહ હતો અને પાર્શ્વનાથની પડખે ઘરણેક અને પદ્માવતી (નાગ-યુગલ) બને હતાં. છતાં તેઓ વિરોધની સામે ટકી રહ્યા. પોતે સાચા હતા એટલે તેમને વિજય થયો, આજે જમાલિ કે ગોશાલકને કોઈ યાદ કરતું નથી. પણ ભગવાન મહાવીરને સહુ યાદ કરે છે. - આ ઉપરથી અનુબંધમાં વિરોધની મર્યાદા સમજી લેવી જોઈએ.
જ્યાં સામાન્ય ખુલાસાથી વિરોધ ટળતો હોય તે તેમ કરવું; કદિ મૌન સેવતાં સામાની વાત નિરર્થક થતી હોય તો કંઈપણ ન બોલવું તેમજ સમાજ અને સંસ્થાના ઘડતરમાં વિરોધી આડે આવતો હોય તો કટ્ટર સામને કરે પણ જરૂરી છે. - અનુબંધકાર કદિ ખેટા સંગઠનને ટેકો આપી શકે નહીં. ગાંધીજી સાચાં અને સારાં સંગઠનને ટેકો આપતા હતા. બેટી વ્યક્તિ કે બેટી સંસ્થાનો