Book Title: Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara
Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir
View full book text
________________
૩૭.
એટલું જ નહીં તેના શરણે જવાનું સૂચવવામાં આવ્યું છે. ખોટાં તને અપતિષ્ઠિત કરવાં એ પણ ઘડતરની બીજી બાજુ છે. ત્યારે જ સમાજ ખરી રીતે ઘડાય. એ માટે સુ-સંસ્થાઓની જરૂરને સ્વીકારવામાં આવી છે.
આમ જોવા જઈએ તો વિશ્વ પણ એક સંસ્થા છે; દેશ પણ એક સંસ્થા છે; સમાજ પણ એક સંસ્થા છે અને ઘર પોતાની અંદર એક સંસ્થા છે. સંસ્થા હોવાથી માણસ ઉપર આપોઆપ નૈતિક બંધન આવે છે અને તેને અમૂ કે મર્યાદામાં રહેવું જ પડે છે. કુટુંબની જ વાત લઈએ. ત્યાં પિતા, માતા, બહેન, પત્ની ભાઈ ભાભી, વગેરેની મર્યાદાઓ સાચવવી પડે છે. દરેકને કેટલાક સત્ય અહિંસાના નિયમોમાં રહેવું પડે છે. એવું જ સંસ્થાનું છે. તેમાં પણ માણસને અમુક નિયમો પાળવા જ પડે છે. એ રીતે તેનું ઘડતર થાય છે; વિકાસ થાય છે, આખે માનવસમાજ એક સાથે સુધરતો નથી પણ પહેલા તબકકે અમૂક વ્યકિતઓ સુધરે છે; પછી તેમની પ્રેરણું પામેલી અમૂક સંસ્થાના સંસ્થાબદ્ધ માણસો સુધરે છે. અને તેઓ માનવસમાજ. સામે આદર્શ રજૂ કરી સમાજની કાયાપલટ કરે છે. સારી-નરસી સંસ્થાઓ:
હવે એ પ્રશ્ન આવશે કે કઈ સંસ્થા સારી છે? ભ. રામે રાજ્યને ઝડે લીધે ત્યારે એમણે જોયું કે અમુક રાજ્યસંસ્થાઓ-રાજ્યો બગડી ગયેલ છે. એક બાજુ વાલીને ભગવાદી રાજ્ય હતું અને બીજી બાજુ રાવણની સરમુખત્યારશાહી હતી. કિકિંધામાં વાલી નાના ભાઈની વહુને રાખીને બેઠો હતો. એ ભોગવાદી રાજ્ય હતું. બીજી તરફ રાવણ રૂપાળીમાં રૂપાળી સ્ત્રી મારી એમ માનતો હતો. એ પ્રમાણે તેણે સાધુને વેશ પહેરીને પણ સીતાજીનું હરણ કર્યું. રાવણની સામે તેના રાજ્યમાં કોઈ બોલી શકતું ન હતું. અન્યાય સામનો કરવાની કોઈનામાં તાકાત ન હતી. પ્રજા રાવણની સરમુખત્યારશાહી નીચે કચડાયેલી હતી. યુગ પૂર્વે આ સ્થિતિ હતી. રામે રાવણને હરાવી સીતાને
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
