Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 02 Anubandh Vichardhara

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 48

શાંતિ ભયમાં મૂકાય, યુદ્ધોની આશંકા રહે, રાષ્ટ્ર ઉત્તેજિત થઈને હિંસક યુદ્ધો કરે કે હિંસક શસ્ત્રો બનાવી બીજા રાષ્ટ્રને સતત ભય અને ત્રાસના વાતાવરણમાં મૂકે. આ બધી કથાઓ “રાજ-વિકથામાં આવી જાય છે. રાજ્યમાં અનિષ્ટ ફેલાય, હિંસા ફાટી નીકળે, અત્યાચારે કે અન્યાયો ફેલાતા હેય તો તેને દૂર કરવા માટે, રાજ્યની શુદ્ધિ કરવા માટેની વાત “રાજકથા” નથી. જે એ રાજકથા હેત તે જૈનગ્રંથોમાં ઠેરઠેર રાજાઓને પ્રતિબોધવાની અને રાજ્યશુદ્ધિ કરવાની વાત આવે છે તે ન આવત ! આ બધાને કહેવાને ભાવાર્થ એટલો જ છે કે રાજકથા એટલે રાજવિકથા ન કરજે પણ સુકથા કરજે. બૌદ્ધોનું સંઘમ શરણમાં
બૌદ્ધ ધર્મમાં શરણની વાત આવે છે. તેમાં ત્રણ શરણે જવાનું કહેવામાં આવ્યું છે –
બુદ્ધ શરણું ગચ્છામિ, સંધ શરણં ગચ્છામિ,
ઘમ્મ શરણં ગચ્છામિ. બુદ્ધ એટલે સાધુના ગુણવાચક શબ્દમાં, સંઘ એટલે સમાજ અને ધર્મ એટલે સાર તત્ત્વ એના શરણે જવાનું સૂચવવામાં આવ્યું છે. સંઘમાં, રાજ્ય, લોકો અને લોકસેવકો બધાયે આવી જાય છે. એટલે–સુશાસન કે શરણે જવામાં સંઘ-સમાજને સમાવેશ ત્યાં પણ છે અને એમાં એક બીજાને પરસ્પરને અનું બંધ રહે છે. સંઘ – સંસ્થા-સમાજ
સમાજ અનુકરણશીલ હોય છે. તેને ઘડવામાં બે વાતનું ધ્યાન રાખવાનું છે. એક તો એમાં કામ કરતી જે સંસ્થાઓ છે તેની અંદર સાચાં અને સારાં તને પ્રતિષ્ઠા મળે. અહીં સમાજમાં “સંય'ના નામે સુસંસ્થા – ધર્મ ભાગે જનારી ઉપર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે