Book Title: Rushimandal Vrutti Uttararddh
Author(s): Shubhvardhansuri, Harishankar Kalidas Shastri
Publisher: Jain Vidyashala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022020/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSimaMDaLavRtti uttarArdha ( bhASAMtara sahita, ) racanAra. AcAryazrI zubhavardhanasUrIzvarajI. chapAvI pasiddha karanAra, zrI jaina vidyAzALA, DAzIvADAnI poLa amadAvAda. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSimaMDalavRtti-uttarArdha. (mApAMtara sahita) mULa racanAra: AcAryazrI zubhavardhana sUrIzvarajI. bhASAMtara kartA zAstrI harizaMkara kALIdAsa. bhASAMtara karAvI prasiddha karanAra:zA, subAjI ravacaMda jayacaMde sthApanA karelI zrI jaina vidyAzALA. DosIvADAnI paLa, amadAvAda wwwwwwwwwwwwwwwww w prasiddhakartAe A graMtha pharIthI chApavA tathA chapAvavA saMbaMdhInA sarva hakka svAdhina rAkhyA che. .. vIra saM. 2452: (prathamavRtti) vi. saM. 1982 mUlya rUA. 2-8-0 sana 1958 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLavAnuM kANuM - zrI jana vidyAzALA, DosIvADAnI piLa, amadAvAda A pustaka zrI vIrasamAjanA zrI vIra-zAsana prInTIMga presa, hAjA paTelanI poLa, amadAvAdamAM zA. viThThaladAsa mehanalAle chApyuM, maLavAnuM kANuM - zrI vIrazAsana prInTIMga presa.. hAjA paTelanI piALa, amadAvAda, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prastAvanA. AjathI lagabhaga 24 varSa pUrve zrI raSimaMDaLavRttinA pUrvArdhanuM bhASAMtara karAvI ahe prakAzita karyuM hatuM. pUrvArdha pragaTa thayA bAda aneka mAgaNIo uttarArdha mATe thaI hatI, ane amhArI prabaLa IcchA hatI ke, vAMcakonA karakamalamAM e pustakane uttarArdha vibhAga jaladI upasthita kare; parantu jagamAM ghaNe sthaLe jovAya che tema IcchAo ane saMgenA virodhathI, ahe paNa na bacI zakayA. chatAM varSo pachIthI paNa ahArA dharmapremI, kathA rasika, sajajane samakSa, asvArI bhAvanAonA sAphalya rU5 A uttarArdhanuM bhASAMtara laI upasthita thaIe chIe. ane zAsanadeva prati prAthIe chIe ke, pUrvAdha karatAM paNa uttarArdhamAM ahane vizeSa saphalatA prApta thAya, ahArI saphalatA eTale keI sajajana ema na mAnI bese ke-"ahune A pustaka prakAzanamAM Arthika vizeSa lAbha he, ema ahe IcchIe chIe. parantu janasamUha A pustaka vAMcI Atmika mArgamAM gati kare ane dharmamAM susthita bane tathA potAnA pUrvabhUta mahAtmAonAM adabhUta caritra vAMcI, hemane satyAkAre oLakhe eja ahArI bhAvanA ane emAMja amhArI saphalatA ! RSimaMDaLavRttine uttarArdha vibhAga vadhu mATe hovAthI uttarArdhamAMnuM pAMDavacaritra akhta pUrvArdhamAM ApI gayA chIe eTale e caritra A graMthamAM dAkhala karavAmAM AvyuM nathI; AthI A graMtha zrI kezi gaNadharanI kathAthI zarU thAya che. A uttarArdhamAM caritra ane kathAo maLI 70 nI saMkhyAmAM ApavAmAM AvyAM che; je eTalAM badhAM rasika che ke eka caritra yA kathA pUrNa thatAM tatkALa bIjuM caritra vAMcavAnI IcchA rokI zakAtI nathI. - vidyAzALA taraphathI "pustaka prakAzana vibhAga" ghaNA vakhatathI khelavAmAM AvyA che e vibhAgamAMthI atyAra sudhImAM aneka upayogI graMtha prakAzamAM lAvI zakyA chIe. A pustaka paNa teja pustaka prakAzana vibhAgane AbhArI che. dareka samAjanA astitvane AdhAra henA sAhityanI vipUlatA ane prAcina tIrthonI saMrakSaNatA upara avalaMbI rahyo che. je samAjamAM sAhitya samRddhivAnuM nathI, te samAja kAM to amUka varSo pUrve ja utpanna thayo hovo joIe athavA henuM jIvana, maraNa najadIka pahoMcyuM hovuM joIe. ApaNe joI zakyA chIe ke ApaNuM jana sAhitya eTaluM badhuM samRddha che ke keIpaNa vidvAnathI e mATe Azcarya pragaTa karyA sivAya rahI zakAya tema nathI. pAzcAtya vidvAno ke jeo jaina sAhityanI ajJAnatAne lIdhe ema kahetA ke, The Jain have got no literature of 3 their own and so they have no right to alive. "jene pAse potAnuM svataMtra sAhitya nathI ane ane tethI temane jIvavAne hakka nathI" teja vidvAne Aje khullA zabdomAM jaina sAhityanI ane henI vipUlatAnI tArIpha karI rahyA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jana sAhityakAroe sAhityanA keIpaNa vibhAgane paDatuM mUkyuM nathI. vyAkaraNa nyAya, campa, sAhitya, gaNita, ItihAsa, bhegolika viSaya, jyotiSa, vaidaka vigere vigere viSayonA jaina graMtha eTalA badhA racAyA che ke henI tulanA anya samAjanA sAhitya sAthe karavAmAM Ave te avazya samAna ke TimAM te ThIka paraMtu uttama koTamAM AvI zake. kahevAya che ke, jena sAhitya aneka AghAtamAMthI pasAra thaI cusyuM che. pahelAM keTalAka vidveSI jainetara rAjAoe, potAnI dharmAdhatAne vaza thaI, ene, bALI paNa mUkayuM hatuM. keTalAka graMtho corAI paNa gayA che. vaLI keTalAka sAhityanI kiMmata na samajanAra manuSyae e graMthe paradezIone vecI dIdhA che, ane vadhumAM keTaleka ThekANe udhaInA kIDAothI paNa keTalAka graMtho khavAIne maraNane zaraNa thayA che. A badhA AghAtamAMthI pasAra thatAM thatAM paNa ApaNu pAse eTaluM badhuM sAhitya bacyuM che ke, hene mATe e sAhityakAronA vArasadAro (jene) gauravathI zIra uMcakI zake che. jaina sAhityanA avAMtara aneka vibhAga pADavAmAM AvyA che. jema ke, gaNi. tAnuga, vidhivAdAnuga, kathAnuga vigere. gaNitAnugamAM pRthvI, AkAza, jIva, ajIva AdinI gaNatrInI saMpUrNa mAhItI ApavAmAM AvI che; vidhivAdAnuegamAM jana munie tathA jena gRhastha kevA kevA AcArenuM pAlana karavuM joIe henuM vistRta varNana karavAmAM AvyuM che. ane kathAnuyogamAM vidhivAdAnuganAM pustakamAM varNavelA AcAre, e mahAtmAoe kevI rIte pAlana karI, pitAnuM Atmazreya sAdhyuM te skuTa rIte darzAvavAmAM AvyuM che. A RSimaMDalavRtti paNa kathAnuyogamAM jatuM pustaka che. asala je cAra anuga kahevAya che te A che - 1 dravyAnuyega, 2 gaNitAnuga. 3 caraNa karaNanuga ne 4 kathAnuga. Aje ApaNe ghaNe sthaLethI sAMbhaLIe chIe ke ApaNuM ugatA yuvAne yuvAvarathAmAM praviSTa thatAM pahelAMthI badacAlanA banI jAya che, henuM kAraNa, hemane ApavAmAM AvatuM kutsita vAMcana che. Aja kAla lokemAM vArtAne zekha vadhate jAya che ane bibhatsa zabda tathA bhAvAvALI velAne pracAra vadhato jAya che. evA samaye AvAM kathAnake prakAzamAM lAvavAthI vizeSa lAbha thavAnI saMbhAvanA che. vAMcana e eka prakArano khorAka che. jahema zarIrane AhAranI AvazyakatA anivArya che tema mAnasika parizrama pachI vAMcananI AvazyakatA anivArya che. zarIramAM mele asvaccha AhAra jAya te te zarIrane bagADe che. tevI ja rIte mananA khorAka rUpa vAMcana je meluM hoya te te mananI nirmaLatAmAM vighAtaka nIvaDe che. ( jenone kathAnuga vibhAga sarvotkRSTa gaNAya che. AnuM kAraNa e che ke enI koIpaNa kathA yA caritra evuM nathI ke jethI vAMcakanA hadaya upara kharAba asara kare. uparAnta vizeSatA e che ke, e sAhitya kathAnA bahAne dharmane upadeza ApI rahyuM che. vAMcakanI dharmazraddhAne te sacoTa kare che. AthI A graMtha AjanI parika Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AOOOOOOOOOOOOOO rAjanagara jenavidyAzALAnA Adya saMsthApaka zrAddharatna subAjI ravacaMda jayacaMda. OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOooooooo AOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOiiiiii geoeld. saMvata 1929 vaizAkha vada 2. saMvata 1881 Aso suda 2 AOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOi Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthiti otAM te yuvAnAnA hAthamAM ApavAmAM Ave te vizeSa lAbhadAyI nIvaDe ema amhArUM mantavya che. vizeSamAM dioSathI kivA presanI bhUlathI jo A graMthamAM koI prakAranI bhUla rahI gai hAya teA te sudhArI vAMcavA sujJa vAMcakane amhArI namra sUcanA che. sAthe vinatI che ke bhUla jo amhane jaNAvazeA te amheM dvitIyAghrAtamAM tenA sudhArA karIzuM. DaeNAzIvADAnI poLa, amadAvAda, jaina vidyAzALA. vIra. sa. 24para zeTha sukhAjI ravacaMda jayacaMda jaina vidyAzALA taraphathI bahAra paDelAM pustakA. 1. ra. ra. zrA zatruMjaya tIrthoM mAhAtmya sAra. pRSTha 320. kiM. mAtra 7-8-0 snAtra pa'cAzikA. bhASAMtara sahita. pRSTha 340. jayAnada kevalI rAsa. zrI padmavijayajI gaNI kRta. kiM. mAtra 7-12-0 pRSTha 430. ki'. mAtra 1-0-0 4. sammedha sati. bhASAMtara sahita. zrI ratnazekharajI kRta. kiM. mAtra 2-0-0 5. zrI paSaNA mahAtmya. bAlAvabAdha. zrI jJAnavimalasUrijI kRta. pRSTha 220 pAkuM pUMThuM. ki. 1-4-0 3-0-0 6. zrAvidhi. bhASAntara. pRSTha 500 ki. mAtra 7. sulasA caritra. samyakatva saMbhava mahAkAvya bhASAMtara sahita, pRSTha 112. pAkuM puDuM ki mAtra 10-3 pAkuM pu u. kiM. rU-8-0 11. "" 8. zIlAdezamAlA. bhASAMtara. pRSTha 450. 9. zrI RSima`Dala. bhASAMtara pUrvA, pRSTha pa90 pAkuM puThThuM, kiM. 2-8-0 10. prakaraNamAlA, mULa kiM. 7-8-0. arthI sahita. kiM. 1-0-0. 12.5 pratikramaNa, pRSTha 600 pAkuM puThThuM. ki. 2-0-0. 13. zrIpAla rAntanA zasa, pAkuM puThThuM. ki. 2-0-0. 14. zrI devavadanamAlA pAkuM puDuM'. ki. 1-0-0. 15. suMdara rAjAnI sudara bhAvanA. ki. 1-0-0. 16. bhImakumAranuM bhujAmaLa. ki. 1-0-0. kamIzana--rUA. 50) uparanAM pustakA maMgAvanAraU 5) TakA ane rUA. 100) upara nAne 15) TakA ApavAmAM Avaze. lakhAH--jaina vidyAzALA, DeAzIvADAnI pALa--amadAvAda. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA apaSya ane agamya siddhAntane seTa karI te siddhAtene ja anusarI cAlatuM tathA jaina samAjanA pratyeka hitamAM zAstrAdhAre bhAga letuM, ekanuM eka, nIDara ane . svataMtra, aThavADIka patra * zrI vIrazAsana." A patramAM pU. AcAryAdi munipravarenA tathA dharma zraddhALu, saMskArI lekha kenA mananIya lekhe, suMdara rasamaya cAlu vArtA, dezadezAvaranA jaina samAcAra, dunIAnA jANavAjoga samAcAre, uparAnta tanjhI sthAnethI lakhAtI cAlu viSayanI nedha vi. nuM vAMcana dara zukravAre ApavAmAM Ave che. tathA dara varSe bheTanI buka temaja khAsa aMka apAya che. amahAre udeza-ni:svArthIpaNe dharmamAM nizcala rahI dharma ane samAjanI mAtra sevA karavAnuM che. vArSika matya I sthAnika rUA. 5-8-0. dezAvara rUA. 5-9-0 piSTa sAthe. grAhaka thavA mATe lakho: vyavasthApaka " zrI vIrazAsana." hAjA paTelanI piLa-amadAvAda. nIcenAM pustake amAre tyAMthI maLaze. nAma | kiMmata. 1 aMdhazataka prakaraNa rUA. 1-4-0 ) 2 zatakacUrNi. -12-0 3 satyanuM samarthana. 1-0-0 TapAla kharca juduM 4 cilaNadevI. 5 stavanAvalI. >> 0-4-0 6 jina sahastranAma stotra. -1-0 A uparAMta ahAre tyAM pustakAkAre temaja pratAkAre saMskRta, prAkRta, gujarAtI, hindI temaja IMglIza graMthe khAsa dekharekha nIce chapAya che. eka vAra kAma ApI khAtrI karo. lakho yA maLe -menejara, zrI vIrazAsana prInTIMga presa, hAjA paTelanI pALa, amadAvAda. >> 0-12-0 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakhara. 1 zrI kezi gaNadharanI kathA. zrI puMDarIka-kuM DarIkanI kathA.... ... 2 3 zrI vIraprabhunA pUrva mAtApItAnA sama dha. 4 pratyeka yuddha zrI karakaM u muninuM caritra..... 5 16 17 18 22 23 24 7 8 "" ,, 9 zrI atimukta muninI kathA..... 25 21 A graMthamAM Avela caritro ane kathAonI anukramaNikA nAma. 27 28 29 30 31 3ra 33 , 34 35 "" 10 11 12 13 14 15 zrI arjuna mAlInI kathA. ra "" "" "" zrI jayavama ( dvimukha )nuM caritra..... zrI namirAjiSanuM caritra.... zrI nAgAtInuM caritra. 19 zrI zivarAjiSanI kathA. 20 21 zrI prasannacaMdra rAjarSinuM caritra, ' zrI kSullaka' nAmanA muninI kathA. zrI lAha nAmanA RSinI kathA. . ' zrI supratiSTha ' nAmanA mahinI kathA. ' zrIsuvrata ' nAmanA muninI kathA. 8 zrI vAratta ' nAmanA muninI kathA. * zrI daDhaprahArI ' muninI kathA, . , ' zrI kuragaDu " muninI kathA.... zrI kADinna, dinna ane sevAla nAmanA traNa munienI kathA. .... ' zrI dazANuM bhadra ' nAmanA rAjAnI kathA. 8 zrI metA' nAmanA munivaranI kathA. zrI IlAcI putranI kathA. zrI cIlAtI putranI kathA. zrI mRgAputranI kathA. .... es * zrIiMdranAga ' nAmanA munivaranI kathA... 8 zrI dharmarUci ' nAmanA munivaranI kathA, ... 0.0 080 .... ... 9000 ... .... ... ... ... ... .... ... .... 8 zrI tetalI " nAmanA munivaranI kathA... . 121 " * zrI jitazatru ' nAmanA rAjA tathA 'subuddhi' nAmanA maMtrInI kathA. 123 126 8 zrI Ardra kumAra ' nAmanA munivaranI sthA. 8 zrI uddaya " nAmanA munivaranI kathA.... zrI sudarzana ' nAmanA munivaranI kathA. 9 zrI gAMgeya' nAmanA mahiSanI kathA. * zrI jinapAlita ' nAmanA mahiSanI kathA. zrI dharmarUci ' nAmanA munivaranI kathA. * zrI jinadeva ' nAmanA munivaranI kathA. * zrI kapila" nAmanA munivaranI kathA. .... 0000 800 pAnuM. 0000 1 * & %** * * 5 % * * ja ?? 4 * T 14 67 105 109 112 117 119 135 136 141 142 147 151 152 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 199 201 203 37 zrIharikeza" nAmanA munivaranI kathA... . 153 38 "zrI iSakAra" Adi cha maharSionI kathA. ... .... 159 39 8 zrI saMyata" nAmanA rAjarSinI kathA. .... 164 8 zrI anAthI" nAmanA nigraMtha munivaranI kathA. 41 "zrI samudrapAla nAmanA munivaranI kathA. 170 42 "zrI jayaghoSa" ane "zrIvijayaghoSa" nAmanA munivarenI kathA. ... 171 43 8 zrI annikAputra" nAmanA sUripuraMdaranI kathA 175 44 zrImatI "hiNa"ne saMbaMdha. ... 177 45 priyA ane ziSyanI sAthe "zrI kauzikArya ' nAmanA upAdhyAyanI kathA. 190 46 "zrI devilAsuta" nAmanA rAjarSinI thA. . 47 "zrI kurmAputra" nAmanA kevalInI kathA.. 193 48 "zrI caMDarUdra" nAmanA sUrIzvarajInA ziSyaratnanI kathA. ... 197 49 "zrI dhanyakumAra' nAmanA munipuMgavanI kathA. 50 "zrI zitalAcArya" nAmanA sUripuraMdaranI kathA... 51 8 zrI subAhakumAra" nAmanA maharSinI kathA. .. para "zrI raoNDaka" nAmanA munivaranI kathA.. ... . 210 pa3 8 zrI kaMdaka" nAmanA munivaranI kathA. .. * 210 54 "zrI tiSya" nAmanA munivaranI kathA.. * * 211 papa "zrI kurUdattasuta" nAmanA munivaranI kathA. - pa6 "zrI abhayakumAra" nAmanA muni puMgavanI kathA. 212 pa7 8 zrI abhayakumAra" kathAntargata "zrI udAyana" rAjarSinI kathA. 58 "zrI meghakumAra' nAmanA munivaranI thA. 240 59 8 zrI hala" ane "zrI vihalla" nAmanA munivarenI kathA. 60 zrI sarvAnubhUti ', "zrI sunakSatra" ane "zrI siMha" nAmanA muni paMganI kathA. * * * 61 8 zrI dhanyakumAra" tathA "zrI zAlibhadra" nAmanA maharSionI kathA. 22 zrI jaMbusvAmI' nAmanA carama kevalInI kathA. - ... 279 63 "zrI bhavasUri" nAmanA gruta kevalInI kathA. 336 64 zrI bhadrabAhu svAmI" nAmanA zrata kevalInI kathA. .... 341 65 "zrI sthalibhadra svAmI" nAmanA aMtima zrata kevathInI kathA 346 66 "zrI bhadrabAhu svAmI nA cAra ziSyanI kathA 67 8 zrI Arya mahAgiri" ane "zrI Arya suhasti" nAmanA daza pUrvadhanI kathA. * 68 zrI Arya samita" nAmanA sUrIzvarajInI kathA... ... 369 69 "zrI vajAsvAmI" nAmanA aMtima daza pUrvadharanI kathA. . 372 9. "zrI Arya rakSita" nAmanA pUrvadhara sUripuraMdaranI kathA, , 37 226 jaSinI kathA zrI vina kathA." je "zrI sarvAna mi zruta kevalInI kathA. La zA. . " Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yugAdidevAyanamaH zrI zrI RSimaMmalavRtti bhASAMtarasahita. (ArAsArdu ) paDibohiappaesiM, kesiM vaMdAbhi goamasamIve // vialiyasaMsayavaggaM, aMgIkayacaramajiNamaggaM // 47 // pradezI rAjAne pratibodha ApanArA, maitama svAmI pAse chellA (zrIvIra) jinezvaranA mArgane aMgIkAra karanArA ane saMzayasamUhane TAlI denArA zrI kezi gaNadharane huM vaMdanA karuM chuM te 46 chevizeSa vAta kathAthI jANuM levI te A pramANe - kathA. pitAnA kulakamAgata spaSTa nAstika matane piSaNa karavAmAM catura evo pradeza nAmane rAjA "tapikA nagarImAM rAjya karate hate. ekadA te nagaranA udyAnane viSe zrI pArzvanAthanA mukhya ziSya kezigaNadhara aneka sAdhuo sahita samavasaryA. suzrAvaka maMtrIzvare prerelA manavAle te rAjA, udyAnamAM bahu kAla krIDA karIne pachI haSathI kezi munIzvara pAse gayo. tyAM te asamAna rUpa lakSmIne dhAraNa karanArA ane sarva prakAranA saMdehane nAza karanArA te mahA munine joI vismaya pAme chata tarkathI gurUne kahevA lAgyo. he sUri! tame A sarva mUrkha mANasone dharma, adhama, parabhava ane jIva achavAdinA kahevAvaDe karIne zA mATe niraMtara chetare che? he mahAtmana ! jIvanI siddhi chate dharma adharmAdi sarva siddha thAya che, paraMtu je jIva che te tenuM kevuM svarUpa che ane teno varNa paNa kevo che? janmathI AraMbhIne nAstika matanuM nirUpaNa karanAra hAro pitA maravA paDayo tyAre meM temane prathathI ja kahI rAkhyuM hatuM ke "tamArA mArganA duHkhanuM phala tame mane kahevA Avaje." hArA pitA mRtyu pAmyA paraMtu temaNe tenuM kAMI paNa phala mane dekhADayuM nahi. evI rIte jainadharmavAlI hArI mAtA pitAnA puNyanuM phala paNa mane kAMI dekhADayuM nahIM. mATe je AtmA hoya te teNe bIjA bhavathI ahIM AvI puNya pApanuM sarva phala pitAnA mANasane Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) zrI RSima'DalavRtti uttarAddha kahevuM joIe. kyAre paNa evuM nathI saMbhaLAyuM je kAI purUSa parabhavathI AvIne peAtAnA puNya pApanuM phUla keAInI Agala kahyuM. mATe he muni ! nizcaya AtmA nathI ema siddha thAya che. valI khIju paNa e ke ekadA meM koi eka pApI purUSane jIvatA chidra vinAnI peTImAM ghAlyA, te temAMja mRtyu pAmyA. he muni ! jo jIva hAya tA tene nikalI jatAM peTImAM chidra kema na paDayuM ? mATe have tame A vAtamAM kema bhrAMti pAmeA che ? he muni ! vaLI kAI divasa meM eka cAranA zarIranA kakaDA talatala jevaDA karAvyA paraMtu meM tenA zarIrane viSe paNa jIva dIThA nahIM. A pramANe me aneka draSTAMtA joI ni:sa MdehapaNe harSa thI evA nizcaya karyo che. ke jIva nathI ja," AvA tenA mithyA dhamopadeza sAMbhalI kezigurUe kahyuM. "he rAjan ! teM je kahyu che tenA sarva uttara sAMbhala, puNya pApa karanArI parabhave gaelA jIva, sukha duHkhanA te tela kharekhara bhAgave che. AmAM mane jarA paNa bhrAMti nathI. thArA pitA na AvyeA tenuM kAraNa sAMbhala. pAtAnA pApe karIne eDInI peThe durgatimAM paDelA te, ahiM AvavAne samartha nathI. jema dezAMtaramAM gaelA du:khI mANasa tyAM bahu sukha pAmavAne lIdhe potAnA pUrva sthAnane viSe na jAya tema A leAkamAM karelA puNyanA larUpa :ati viSayasukhamAM magna thaelI hArI mAtA ahIM AvatI nathI. vaLI chIdrarahita peTImAM pUrelA mANusa zaMkha vagADe te tenA zabda bahAra saMbhalAya che, tevI ja rIte peTImAM karelA grUpanA sugaMdha paNa mahAra Ave che teA tenuM zuM kAraNa hAvuM joIe? kAraNa peTIne chIdra te kyAMi dekhAtuM nathI. he rAjana! peTIne ati sukSma chIdro rahelAM hoya che tethI ja te zabda saMbhaLAya che ane grUpanA vAsa Ave che. tevI ja rIte amUrttapaNAthI jIvanuM AvavuM javuM dekhAtuM nathI. huM bhUpa ! teM cAranuM zarIra tala tala pramANu chedI nAkhyuM paraMtu jIva dIThA nahI. tenA satya uttara sAMbhala. jema araNInA kASTamAM, sUryakAMta maNuimAM, caMdrakAMtamaNimAM ane dahIM vigeremAM agni, teja, jala ane ghI vigere bhAvA anukrame che temaja dehane viSe AtmA rahyo che. jIva na heAya teA grahagRhita peThe, huM sukhI jANu. hai chuM athavA du:khI chuM ema keNu eTale ? mATe jIva che ema nizce bhUpAla 1 manuSyapaNuM sarakhuM chatAM puNya puNya vinA prANI ahu sukha du:khane dhAraNa karanArA kema hAya te kahe ? traNa bhuvanane prakAza karavAmAM sUrya rUpa kezi sUrinA ItyAdi yuktiyukta vacana rUpa kAMtithI nAza thayA che ajJAna rUpa adhakAra jene evA te rAjA pradezI pramAdha pAmIne phrI kahevA lAgyA ke " huM bhagavan ! mane ApanA prasAdathI jIvAdinuM astitvapaNuM sArI rIte siddha thayuM che. temaja he prabhuA ! A leAka ane paraleAka che ema paNa siddha thayu che. have Apa mane nararUpa khADAmAM paDatAM avalaMbana rUpa dharma Apo. " pachI gurUe tenI yeAgyatA jANI tene zrAvaka dhama ApyA. dI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezIgaNanA samaya (3) kALa paryaMta zuddha evA zrAddha dharmane pAlanArA te bhUpatine tenI strIe mArI nAkhyA tethI te, sUyaeNla devaleAkamAM sUryasamAna kAMtivALeA mahA samRddhivALA devatA thayA. A pramANe pradezI rAjAne pratiAdha pamADIne pachI kezI gaNadhara banya jnAne pratiSedha pamADavA mATe zrAvastI nagarInA tika vanamAM savasaryo A vakhate zruta kevaLI iMdrabhUti (gItama ) bhagavAn aneka ziSyA sahita vihAra karatA karatA teja nagarInA kASTaka vanamAM samavasaryo. have te nagarImAM vihAra karatA evA te bannenA ziSyAe paraspara eka bIjAnA veSane joi bhrAMti pAmavAthI turata te vAta potapAtAnA gurUne kahI. pachI gai!tama gaNadhara peAtAnA ane paranA ziSyAnI zakA dUra karavA mATe jayeSTha ane vratathI lAbha mAnI kezi gurU pAse gayA. pAtAnA ziSya sahita AvatA evA gItama munine joi kezi gaNudhare vinayathI pAtharelA darbhosana upara temane besAryA. peAta peAtAnA ziSyagaNusahita ane upazama rasathI pUrNa evA te banne sugurU, nirmala jJAnavaDe tejathI sUrya caMdra samAna zelatA hatA. anne pakSane viSe kututuLa jovA mATe hu pAmelA bahu mANasA ekaThA thayA hatA. eTaluMja nahi paNa " ahiM mhoTA vAda thaze" ema kahetA evA devatAo paNa mahu AvyA hatA, pachI munienA saMzayanA nAza karavA mATe kezi gurUe anne hAtha joDIne kahyuM ke "huM gAtama ! huM je tamane pUchuM te kaheA ?" gautame kahyuM "huM pUjgyA! tamane je rUce te pUcheA." gAtamanAM AvAM vacana sAMbhaLI. vinayanA vistAra karatA evA kezi gaNudhare pUchyuM. " he muni ! zrI pArzvanAtha prabhue, cAra mahAvratA kahyAM che ane zrI vIraprabhue pAMca mahAvratA kahyAM te apavarga rUpa sAdhya eka chatAM A bheda kema ?" gautame kahyuM. " zrI AdinAthanA avasare jIvA saraLa jaDa hatA tyArapachI madhyama avasare saraLa prANa hatA ane vIra prabhunA avasare vakra jaDa hatA. gaNamAM saraLa jaDa jIvA hAya che teo gurUe kahelA dharmane du:khathI jANI zake che. vajrajaDa jIve paNa gurU praNIta dharmane ati kaSTathI jANe che tema pALe paNa che. paraMtu madhyama kALane viSe rahelA zreSTha prajJA yukta saraLa buddhivALA jIvA tA jinadharmane sukhethI jANI zake che ane rakSaNu karI zake che. eja kAraNathI jinezvarIe e prakAranA dharma kahelA che. A pramANe gatama gurUe kahyuM eTale kezi gaNudhare kahyu ke " saMzayane haraNu karanArI tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che ! mATe bIjo paNa eka mhArA sa'zaya haraNa karI. " zrI pArzvanAtha prabhue peAtAnA ziSyAne icchA pramANe veSa dhAraNa karavA kahyo che teA pachI zrI vIra prabhue peAtAnA ziSyAne pramANavALA veSa zA mATe kahyo ?" gAtama gurUe kahyuM. sthira manavALAne veSanI kaMI jarUra nathI jemake veSa vinA paNa sthira manavALA bharata rAjA kevaLI thayA ane veSavALA prasannacaMdra vezyAne joi calAyamAna thayA jethI temane narakamAM paDavuM paDayuM. " Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) zrI RSimaDalavRtti uttarA (arthAt khAvIza prabhunA zAsanamAM sarala ane buddhimAna sAdhune vividhavaNI vasra paheravAnI chuTa paNa pahelA ane chellA prabhunA zAsanamAM tevI chUTa nathI kAraNu pahelA prabhunA sAdhue sarala ane jaDa hatA tyAre chellA prabhunA sAdhue vakra ane jaDa hAya che.) gAtamanAM AvAM vacana sAMbhaLI kezi munie kahyuM " saMzayane haraNu karanArI tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe bIjo eka mhArA saMzaya haraNu karo. huM gAtama ! tamane joi tamArA sanmukha doDI AvatI zatrunI senAne tame ekalAe zI rIte jItI ? " gaitame kahyu, " pAca, cAra ane eka e rUpa durjAya evI zatrunI senAne meM turata svAdhIna karI che," e kayA ?" ema kezi munie pUchyuM tyAre gItame kahyu ke " he mahAbhAga ! krodhAdi cAra kaSAyA, pAMca IMdrie ane eka mana e rUpa daza zatrue jANavA. jo ke cittanA zatru rUpa te eka paNa mahA duya che teA paNa meM zubha dhyAnathI e saghaLA zatruone sArI rIte jItelA che ema tuM jANuM." gAtama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezi gaNudhare kahyuM ke " saMzayane haraNa karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che mATe bIjA eka mhArA saMzayane dUra karo, huM gAtama ! nice A lAkamAM bahu jIvA pAzathI badhAelA dekhAya che ane tame nhAnA chatAM paNa te pAzathI pAtAnI meLe chuTI zI rIte vihAra karI che? " gItame kahyu" me peAtAnA parAkramathIja vairAgya rUpa khaDagavaDe rAgadveSAdi bhayaMkara tIvra mAharUpa pAzAne chedI nAkhI peAtAne chuTA karyA che tethI huM icchA pramANe vihAra karUM chuM." gAtama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezi gaNudhare kahyuM " saMzayane dUra karanArI tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe mhArA khIjA eka saMzayane nAza karo. he gAtama ! hRdayamAM utpanna thaelI eka latA che ke je mahA viSamaya klA latI chatI rahelI che te tene tame zI rIte jhaTa uccheda pamADI ?" gaiAtame kahyuM. viSa phaLa bhakSaNathI rahita evA huM, te latAne sarva prakAre chedI nAkhI athavA te mULamAMthI ukheDI nAkhI icchA pramANe vihAra karUM chuM." " Ape kahelI te kaI vela" ema kezi munie pUchyuM eTale zrutajJAnI evA iMdrabhUti (gAtama) bhagavAne A pramANe kahyuM. " narakAdi bhayaMkara phaLa utpanna karanArI bhavatRSNA rUpa viSa vela kahI che. te velane saMvegarUpa kAdALA vatI ukheDI nAkhIne huM vihAra karUM chuM." gAtama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezi gaNudhare kahyuM. "saMzayane dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che ahu sArI che. mATe mhArA bIjA eka saMzayane dUra kare. he gAtama! dehanI aMdara rahelA dArUNa agni tamAe atyaMta bujhAvI nAkhyA che chatAM te kema bahu dagdha kare che? " gAtama gurUe kahyuM. agnine meghanA jalavaDe khujhAvI dIdhA che tethI te jarApaNa mane khALI zakatA nathI." e kezigaNudhare pUchyuM, " he gaiAtama ! te agni kayA ane megha paNa kayA ? te mane kaheA ! " gItame kahyu, " kAparUpa agni, jinavacana rUpa megha ane temAM zIla, zAsra tathA taparUpa jala che. zruta (zAstra) rUpa jalathI bujhAvI dIdhelA kaSAya rUpa te agni k Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kezIgaNadharanA samRdha (5) mane jarA paNa khALI zakatA nathI." gAtama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNudhare kahyuM. " sa Mzaya dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che. mATe mhArA A eka khIjA sa*zayane dUra karI. huM gatama! durdama, ati duSTa ane mArga tyajI dai avalA mArge janArA azva upara besIne tame sArA mArgane viSe zI rIte cAlI zakA che ? gautame kahyuM. "e azvane meM zAsrarUpa dorIthI mAMdhIne vaza karelA che jethI te kumArge na jatAM sArA mArga pratye cAle che. " kezigaNudhare pUchyuM. " e kyA azva ? " gAtame kahyuM. sudhyAna rUpa dorIthI caMcala mana rUpa azvane kramana karIne hu, zItedre kSeAbha pamADavAnA avasare rAmanI peThe sArA mArga pratye cAluM chuM. gAtamagurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNudhare kahyuM. " saMzaya dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe mhArA A eka bIjA sa MzayanA nAza karA. huM gAtama! A lAkamAM bahu kumArgo kahelA che jethI bIjA azvovaDe karIne bhraSTa thayelA jIvA kutimAM paDe che. chatAM tame te azvothI kema mArgabhraSTa thayA nahIM ? " gAtame kahyuM. " je uttama buddhivALA purUSA sArA mArge cAle che ane je mUDha buddhivALA khATA mArge cAle che te sarvene jANIne huM te duSTa bIjA azvothI bhraSTa thatA nathI. " kezigurUe kahyuM. " e kayA mArga ? " gAtame kahyu. " zrI vIraprabhue kahelA mArga, meAkSa ApanAra che ane khIjAoe kahelA khIjA sarve mArgo, utpatha (khATA mArga) jANavA. teja kAraNa mATe jema aMkhaDa, sulasAnA manane avaLA mAge laI javA samartha thayA nahIM tema zrI jine mArgane viSe rahelA mhArA manane kAI thavaLA mArga pratye lai javA samartha nathI." gautama gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNudhare kahyuM. " saMzaya dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che mATe mhArA A eka khIjA saMzayane dUra karA. tame ati mahA jalanA vegathI khuDI jatA evA sarva prANIone dvIparUpa zaraNu, gati ane sthiti kAne mAne che ? " gAtama gaNudhare kahyuM. " eka mahAuttama evA dvIpa che ke jene viSe mahA jaLanA samUha paNa javA samartha thatA nathI." kezI munie kahyuM, " e jaLa karyu ane dvIpa kayA ? " gItame kahyuM. " saMsArUpe samudramAM duSTa karmarUpa jala che ane temAM dharma e mahA dvIpa jANavA. mATe je purUSa draDhaprahArInI peThe duSTa ka rUpa jaLane tarI dharmarUpa dvIpa pratye jAya che. te du:kha pAmatA nathI." gItamagurUnA AvAM vacana sAMbhaLI kezigaNudhare kahyuM. " saMzayane dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe mhArA A eka khIjA saMzayane dUra karI. saMsArarUpa samudramAM eka hADI jIvAne tAre che ane khuDADe paNa che. tA kahA ke te hADI zI rIte oLakhAya ke je hADIthI saMsAra samudra tarAya che ? je chidrarahita hADI kAi paNa rIte jalathI bharAI jatI nathI evI heADIvaDe samudra tarAya che hADI kaI ? ema kezigaNudhare pUchyuM eTale gAtame kahyu. " he munIzvara ! nAnA pra Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mI gAyiaAvRtti karanArA kAza pApa jalathI apUrNa (nahIM bharAyelI) evA zarIra rUpI heDI, puMDarIka sajAnI peThe jIvarUpa khalAsIne nice saMsAra samudrathI tAre che." gotama gurUnA AvAM vacaH sAMbhaLI kezigaNadhare kahyuM. "saMzayane dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che. mATe mArA A eka bIjA saMzayane dUra kare. ghera apakarI traNa bhuvatra yApta chate tene prakAzita paNa karaze te tame mane kahA?" gatame kahyuM "je sa traNe jagatane praRAza karavA mATe udaya pAmyA che tenA prAza karaze." kezimunie pUchyuM. "e ye sUrya?" gotame kahyuM. "anaMta cittane prakAza karanArA zrI vIra jinezvararUpa sUrya udaya pAmyA che. temaNe kSaNamAtramAM hArI sarva mithyAtvarUpa aMdhakArane paNa nAza karyuM che." tama gurUnAM AvAM vacana sAMvALI kezigaNudhare kahyuM ke "saMzayane dUra karavAmAM tamArI buddhi bahu sArI che bahu sArI che mATe hArA A eka bIjA saMzayane dUra kare. A jagata nAnA prakAranA ga, jAra, janma ane mRtyu vigere aneka duHkhathI saMtapta thaI rahyuM che. te evuM koI sthAnaka che ke jyAM emAMnuM jarA paNa duHkha na hoya?" tame kahyuM. "he muni eka evuM acala sthAnaka che ke jyAM gayelA jIvane janmAdithI utpanna thaevuM jarA paNa dukha thatuM nathI." kezimunie pUchayuM e karyuM sthAna?" tame kahyuM. "avyAbAdha rUpa muktiAna ke jemAM janmAdinuM jarA paNa duHkha nathI. je purUSa janma, jarA, mRtyu vigere duHkhathI bahu bhaya pAme che te purUSa, zivakumAranI paDe mokSa mArgane viSe pUrNa rIte raDo udyama kare che " kezigaNadhare kahyuM. te gajU ! tamArI buddhi saMzayane apaharanArI che. jethI mahAsa cittanI sarva bhrAMti dUra karI. kezinie A pramANe rahIne ane kRti karma (vaMdana Adi) ApIne pachI garama gurUnI pAse zrI vIra prabhue kahelA veSane ane pAMca mahAvratarUpa dharma aMgIkAra karyo. vizvane pUjya evA gatama tathA kezigaNadharane paraspara thaele jarmasaMvAda sAMbhaLI sarva sabhApatie potapotAne sthAnake gaNyA - jarmanA mahA kevI sevA pradeza rAjane paripUrNa rIte arihaMta dhArmimAM cApana karanArA zrI kezi nAmanA gaNadhara ane temanA asaMkhya saMzane dUra karanArA zrI gotama gurU, e ane mahAmunio cAritra pALIne mekSA pratye gayA. iti RSimaMDala vRttA dvitIya khaMDe kezigaNadharasaMbaMdhaH - - kAliyaputte mehala there, ANaMdarakkhie taie // kAsava e e cauro, pAsAvacijamuNipavarA // 48 // akahiMsu tuMgIAe, sarAgatavasaMjameNa samaNAvi // kamAvase sapaDibaMdhau a devA havijaMti // 49 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cI dezIla saMbaMdha. jaMtaMti paMcaratti pAuvagayaM tu khAiye siAlI // muggilaselasihare vaMde kAlAsavesarisi // 50 // kAlika putra sthavira, mekhaLa nAmanA sthavira, trIjA AnaMda rakSita sthavira ane cethA kAzyapa sthavira A cAre munIvara pArzvanAthajInA ziSya che. 48 sarAga tapa saMyamathI thoDuM karma jene bAkI rahyuM che te deva lokamAM devatApaNe utpanna thAya che ema bauddhAdi sAdhuo paNa kahe che. 4 pUrvokta vAkaya sAMbhaLI, dIkSA grahaNa karI muddagala parvatanA zikharanA upara paMdara divasa sudhInuM jeNe pAdapamana nAmanuM anazana karyuM - che ane navIna prasUtA mAlI tuM bhakSaNa kare che te kAlAvesa munine huM vAMdu chuM. je 50 che eka vakhata jaMbudvIpanA bharatakSetramAM puSkala dhana suvarNAdike karI paripUrNa svarga loka tulya eka tuMgIA nAmanI nagarI che. tyAM jIva ajavAdi tane jANanArA, deva dAnavathI #bha nahi pAmanArA ane caMdaza, AThama pUrNamAsI vigere pavemAM saMpUrNa piSadha samyaka prakAre pALIne pAraNAne divase munione azanAdi ane vastra ASadhAdi harAvIne pAraNuM karanArA, maharSika zrAvake vase che tyAM carama tIrthapati samesaryA ane tyAM kAlAsavesa, mekhala, ANuMdarakSita ane kAzyapa e cAra AcAryo pArzvanAtha prabhunA santAnIyA che. temane vAdIne prazno pUchIne nisaMzaya thayela. teoe prabhunI pAse pAMca mahAvrata aMgIkAra karIne samya pALI mekSamAM gayA emane vizeSa saMbandha bhagavatI sUtrathI jANo. itizrI RSimaNDala vRttau kAlAsavesa-mehalANaM darakkhi akaasvaayriasmbndhH| have kAlAsika putrane sambandha kahe che-eka vakhata rAjagRhI nagarInI bahAra guNazIla nAma cityamAM zrI mahAvIra jJAmInA keTalAeka samagra zratanA pAragAmI sthavira zive samavasaryA. te samayamAM vAda karavAnA abhiprAyavALA zrI ? pArzva prabhunA santAnIya kAlAsika putra sthavira muniyenI pAse AvI evI rIte kahyuM ke he pUjyo ! AtmAja sAmAyika che. te sAmAyikathI bhinna AtmA nathI tyAre sthaviree kahyuM ke A tAruM kahevuM ThIka nathI kAraNa ke jIvanA sAmAyika Adi guNe hoya che. ema ame jANIe chIe tyAre kAlAsavesika putra belyo che tamArA mate sAmAyika zuM che? ane tene artha zuM che ? sthavire kahe che ke he Arya ! hamArA mate AtmA sAmAyika che je kAraNathI kahyuM che ke--vyArthika nayanI apekSAe guNapratipanna jIva che te ja sAmAyika che yatA sUtramAM be na darzAvyA che. dravyArthika ane bIjo paryAyArthika ane bIje dravyArthikanI apekSAo AtmA sAmAyika ja che. ane paryAyanayanI apekSAe Atmadravya che ane sAmAyika tene guNa che temane kathacabheda samaja. kAraNa sUtramAM kahyuM che ke- "jeo Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI raSimahalavRtti uttarAddha. saMyamamAM, niyamamAM ane tapamAM AtmAne laI gayA che temane sAmAyika hoya. evuM evuM kevaLI bhagavAne kahyuM che traNa sthAvara rU5 sarva jIvamAM je sAmAna che tene sAmAyika heya evuM kevaLI bhagavate kahyuM che." hamezAM guNavAna jIvane sAmAyika hoya che. vAste kathaMcit AtmAthI sAmAyika bhinna che. ItyAdi sthavirenI ghaNI yukti A sAMbhaLIne kAlAsavesika putra pratibaMdha pAmyo ane sthavironI pAse pAMca mahAvratArUka dharma aMgIkAra karI samyaka prakAre ArAdhIne mekSamAM gaye enuM vizeSa svarUpa bhagavatI sUtrathI joI levuM. itizrI RSimaNDalavRttau dvitiyakhaNDe kAlAsavesika sutasaMbaMdhaH / dhammo daDhasannAho, jo nicaM madaro iva akaMpo // iha loga nippivAso, paraloga gavesau dhoro // 51 // jo someNa jameNa ya vesamaNeNe varuNeNa ya mahapyA // muggilasela sihare namaMsiu taM namasAmi // 52 // je mahAtmA kAlAsavesarSi, dharmane viSe daDha pariNAmavALA, ziyALanA upasarga chatAM merU parvatanI peThe dharmadhyAnathI niSpakaMpa evA che temaja A lokamAM athavA A bhavamAM eTale rAyaza ane mAnAdikanI IcchA rahita tathA parabhavanI gaSaNanA karanAra ane mahA dhIravaMta che. vaLI jemane mudagaLa parvata upara caMdra, yama vaiSNava, ane varUNa vigere lakSALoe temanA asama guNothI harSa pAmIne namaskAra karyA che. te kAlAsazarSine huM namaskAra karuM chuM. 51 . para che kAlAsavesia suo AyA sAmAiyaMti therANa // vayaNaM sou paDivanapaMcajAmo gao siddhi // 53 // ' sthavirenAM sAmAyika evA vacanane sAMbhaLI paMca mahAvratane aMgIkAra karanAra, kAlAzikano putra AtmA siddhi pAme che. A pa3 che pukhalavaIi vijaye sAmI puMDaragiNIi nayarIe // dachaNa kaMDarIassa kammaduccilasiaM ghoraM // 54 // siri puMDarIya rAyA nikhato kAu nimmalaM caraNaM // theveNavi kAleNaM sapatto jayau sabaThe // 55 // puSkalAvatI vijayamAM puMDarikiNa nagarInA rAjA puMDarika, pitAnA bhAI kuMDarikane mAThA karmanA udayathI bhagna cAritranA pariNAmavAle jaI pote vairAgyathI rAjya tyajI daI dIkSA lIdhI. pachI thoDA kAle nirmala evA cAritrane pAlI sarvArthasiddha vimAna pratye gayA, te puMDarika muni sarva prakAre viyavaMtA varto. 54-15 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI puMDarIkakuMDarIkanI kathA. (9) kathA, videha bhUmimAM rahelA puSkalAvatI nAmanA vijayamAM svargapurIthI paNa adhika suzobhita puMDarIkiNa nAme nagarI che. tyAM jagane vakhANavA yogya ane nimala pratApavALo kuMDarika nAme rAjA, pitAnA baMdhu puMDarika sahita rAjya karato hato. . ekadA sugurUno upadeza sAMbhaLavAthI utpanna thaelA vairAgyava kuMDarIke, nahi IcchatA evAya paNa potAnA baMdhu puMDarikane rAjyabhAra seMpI pote dikSA lIdhI. pachI niraMtara niraticArapaNe cAritra pAlatA evA te kuMDarikane kaI eka divasa pUrva karmane yegathI bahu rega thaye. baMdhurUpa puMDarika bhUpatie tene nirdoSa AhAra ane uttama vaidyoe kahelA bahu prakAranA AhArathI rogarahita karyo. pachI kuMDarika sAdhue gurU pAse AlocanA laI zuddha cAritra pALavA pUrvaka puMDarikanI rajA laI vihAra karyo. niraMtara ATha pravacana mAtAnuM paripAlana karatA temaja saMsAranI utpatti karanArA evA kaSAyarUpa staMbhone dUra karatA vaLI potAnA uttama prakAre daza prakAranA sAdhu dharmane sahatA nAnA prakAranA upasargone tathA parISahone sahana karatA hatA. A prakAre e mahAmunie eka hajAra varSa paryata nirmala cAritra pADyuM. evAmAM temane karmanA yogathI cAritra pALavAmAM pratibaMdha karanAruM kamanuM AvaraNa udaya pAmyuM. jethI bhAgI gayuM che ane jemanuM evA te kaMDarika muni parvatanA bhAranI peThe sattara prakAranA saMyamabhArane upADavA samartha thayA nahIM. chevaTa kaMDarika muni rAjya levAnI IcchAthI baMdhu puMDarikanI nagarInA udyAnamAM gayA. tyAM temaNe potAnAM pAtro eka vRkSanI DAle vaLagADI nivAsa karyo. pachI vanapAlanA mukhathI potAnA baMdhu kaMDarika muninuM AvAgamana sAMbhaLI puMDarIka rAjA parivAra sahita udyAnamAM gayA. tyAM te potAnA baMdhune AkAra, ceSTA, gati, bhAvaNa, netranA vikArAdi mukhya bhAvo vaDe cArivathI kheda pAmelA cittavALA jANuM bahu kheda karatAM hatAM kahyuM ke "he baMdhu! tame siMhanI peThe potAnuM cakravarti sarakhuM rAjya tyajI daI dIkSA lIdhI che to have tene pAlavAmAM ziyAlanA sarakhA na thAo. tame A lekamAM bahu kALaparyata ati nirmaLa cAritra pAvyuM che te hamaNuM thoDA divasa mATe duHkharUpa saMsAramAM zA kAraNe paDe che? bahu kAlaparyata bhegavelA asaMkhya bhegothI paNa AtmA tRpti pAmato nathI mATe A caritrane viSe AnaMda ane sukhadAyaka evo saMtoSa rAkhe." A pramANe bahu kahyuM chatAM e mahAmuni cAritrane viSe sthiratA na pAmyA tyAre puMDarika bhUpatie kahyuM ke "je te rAjyanI IcchA karate hoya te te le ane tyAre veSa mane Apa." kaMDarike te vAta kabula karI eTale rAjAe tene teja vakhate rAjA ApI pote tene veSa laIne saMyamarUpa sAmrAjya aMgIkAra karyuM. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwww (10) zrItraSimaMDala vRtti uttarAddha. have dIrghakAle prApta thaelA rAjyavAlA ane rasamAM lubdha thaelA manavAlA mUDha kaMDarike bahu sarasa AhAre bhakSaNa karyA jethI tene ajIrNa thayuM. AvA vRthA duHkharUpa samudramAM magna thaelA te bhUpatie, potAnA ajIrNanI cikitsA mATe tatkAla zreSTha matrione bolAvyA paraMtu "A saMyama tyajI denArAnuM mukha jevAthI ApaNane pApa thAya" ema dhArIne pradhAnAdi kAI purUSa tenI pAse gayA nahIM, kuMDarika rAjA vicAra kare che ke "hAro Apelo grAsa bhegavavAthI sukhI thaelA A pradhAnAdi sevake hArI pAse AvatA nathI tema mhArUM kaheluM karatA paNa nathI jethI savAre e ne kuTuMba sahita pakaDIne hArI nAkhIza." A pramANe vRddhi pAmatA raddha dhyAna rUpa mahA samudramAM magna thaele te ghADha vedanAthI parAbhava pAmato chato mRtyu pAmIne sAtamI naraka pratye gaye. jema nirdhana mANasa dravyane bhaMDAra malavAthI harSa pAme tema atyaMta saMveganA raMgathI pUrNa e te puMDarika dIkSAnI prAptithI bahu saMteSa pAmavA lAgyo. atyaMta sukamAla che hAtha paganAM talIyAM jemanAM temaja puSTa zarIravAlA, mArgamAM kAMTA ane kAMkarAnI pIDAne sahana karatA valI kSudhA tRSAnA pariSahane sahana karavA pUrvaka pAMca samiti tathA traNa guptimAM prItivAlA, anazana grahaNa karavAthI bahu pIDA pAmelA ane ati vRddhi pAmatA zubha pariNAmavAlA te paMDarika rAjarSi thaDA kAlamAM mRtyu pAmIne turata sarvArthasiddha nAmanA vimAna pratye gayA. zrI puMDarika rAjAnuM darzana ane zuddha cAritranuM pAlana sAMbhalIne bIjA bhavya purUSoe paNa zuddha cAritra pAlavuM. " iti RSimaMDala vRttau dvitIyakhaMDe zrIpuMDarika-kuMDarika kathA." vIrajiNapuvvapiaro devANaMdA ya usamadatto a|| ikkArasaMgaviuNo hoUNaM sivasuhaM pattA // 64 // zrI vIra prabhunA pUrvanA mAtA pitA devAnaMdA ane RSabhadatta e bane dIkSA laI, ekAdazAMgInA jANa thaI mokSa sukha pAmyA. e 64 che kathA, ekadA zrI mahAvIra jinezvara, pRthvI upara vihAra karatA karatA brAhmaNa kuMDa gAmane viSe samavasaryA. te vakhate tyAM devatAoe uttama evI samavasaraNanI racanA karI. manuSya, devatA, bhuvanapati, sAdhu ane sAdhvIthI sarva sabhA bharapura bharAI. devAnaMdA sahita RSabhadatta paNa tyAM AvyA. vizvamAM atizAyi rUpAlA, mahA sukharUpa jala samUhanA kUvA rUpa, ane cAra prakAranA jinadharmane upadeza karatA evA bhagavAnane joI putranA premathI ati harSa pAmelI ane romAMca thaelI zarIravAlI devAnaMdAnI vRddhAvasthA chatAM paNa teNInA stane jharavA lAgyA. devAnaMdAnI AvI avasthA joI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vIrAbhanA pUrva mAtApItAno saMbaMdha. (11) gatama gaNadhare jANatA chatAM paNa bhavya jIvone pratibaMdha pamADavA mATe vinayathI zrI vIra prabhune pUchayuM. "he jinavaraMdra! tamane joIne Akula vyAkula cittavAlI, vRddhAvasthAvAlI ane satI evI A devAnaMdAnA stane kema kare che?" prabhue kahyuM. he IMdrabhUti ! nize e sarva mehanuM vilasita che." gatame kahyuM. "e zI rIte ? jinezvare sarva vAta karavAne AraMbha karyo. zrIvIra prabhu, gautamane kahe che ke te pUrve A prazna bharatIkartie zrI AdinAthane pUcha hatuM ke "he svAmin ! A paSadAmAM koI e che ke je bhaviSyakAlamAM jinezvara thavAne hAya?" zrI RSabhadeva prabhue kahyuM. "he bharata ! sabhAmAM evo koI jIva nathI je AvatA kAlamAM jinezvara thAya. paraMtu sabhAnI bahAra tyAre putra marIci je tridaMDI thaI rahele che te A covIzImAM traNa jagane pUjya evo zrI vardhamAna nAme covIsamo jinezvara thaze. valI te mahAvideha kSetranI sUkA nagarImAM priya mitra nAme cakakati ane A bharatakSetramAM Adya tripRSTa nAme vAsudeva thavAno che." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta harSa pAmele bharata, jinezvarane praNAma karI turata parivAra sahita marIcine vaMdana karavA gayA. tyAM teNe marIcine kahyuM "he marIci ! tuM mUkA nagarImAM priyamitra nAme cakravatI thavAno che ne A bharatakSetramAM tripRSTa nAme pahele vAsudeva thavAne che e hetuthI nahi paraMtu te chevaTe A bharatakSetramAM vIzame vIra nAme tIrthaMkara thavAne che mATe bhaktithI tane vaMdana karuM chuM." bharata cakravatI marIcine A pramANe kahI ane tenI traNa pradakSiNa pUrvaka bhaktithI vaMdanA karI potAnI vinItA nagarI pratye gaye. pAchala jene abhimAnane samUha utpanna thaye che e marIci bhujAphAlana karIne mehathI potAnA mukhavaDe A pramANe kaheto chate bahu nAcavA lAgyo. "aho ! yugAdIza hArA pitAmaha (dAdA) che. bharata cakravatI jevA hArA pitA che. huM paNa sarve viSNune paNa mukhya viSaNu thaIza arthAt tripRSTa nAme prathama vAsudeva thavAno chuM. kharekhara amArA kulamAM sarva padArtho moTAInAja AvI malyA che mATe lekamAM niraMtara amAruM kula sarvottama che." A pramANe atyaMta kulamada karatA evA mohane vaza thaelA te marIcie bahu daDha evuM nIca netra karma upArjana karyuM. pachI marIci, bhavyajIne bAdha pamADI uttama sAdhuo pAse mekalavA lAge. koI pUche tyAre te kahetA ke mahArI pAse nirmala dharma nathI. keI eka divase te marIcine kAMI vyAdhi thaI AvyuM. sarva virakta evA sAdhuothI paNa sahAya vinA niraMtara cAritra pALI zakAtuM nathI ema mAnI vicAra karavA lAgyuM ke "hArAthI sahAya vinA A duSkara evuM tapasvIpaNuM pALI zakAze nahIM. mATe huM eka vineya ziSya karIza." ekadA marIci nirogI thaye eTale kapila nAmane kaI purUSa tene dharma pUchavA lAgyuM. tethI te tenI agila yatidharmanuM varNana karavA lAgyA. te dharma sAMbhalIne pachI pratibadha pAmelA kapile kahyuM ke "te dharma mane Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cItraSimaMDala vRtti uttarAddha. Ape." marIcie kahyuM. "sAdhu pAse jaIne te dharmane tame aMgIkAra kare." kapile kahyuM. "he marIci ! zuM hArI pAse te dharma nathI. jethI te dharma grahaNa karavA mATe mane bIjA sAdhuo pAse mokale che?" marIci manamAM vicAra karavA lAgyA ke "nile A bakamI dekhAya che. kAraNa bIjA keIe nahi pUcheluM te e mane pUche che. huM eka ziSyanI zodha karuM chuM. je hArI vRddhAvasthAmAM sevA kare. mATe A purUSa mhAre ziSya thaIne hArI pAchala bahusaMsArI thAo." Ama dhArIne bahu saMsArIpaNAthI marIcie tene kahyuM ke "he kapila ! hArI pAse dharma che ane sAdhuo pAse paNa che." pachI marIci, usUtranA nirUpaNathI kaDAkaDI sAgara pramANu ane niraMtara duHkhanA samUDanA sthAna rUpa saMsAra upArjana karyo. IvAkukulamAM utpanna thae te marIci AdinAtha samAna AyuSya bhegavIne ane te potAnA kAryanI AlocanA lIdhA vinA mRtyu pAmIne pAMcamA devalokamAM devatA thayo. tyAMthI cavIne kallAka nAmanA saMnivezamAM kezika nAme brAhmaNa thaye, tyAM paNa te eMzI lAkha pUrvanuM AyuSya bhegavI mithyAtvanA poSaNa thakI mRtyu pAmIne dIrghakAla paryata cAra gatirUpa saMsAramAM bahu kALa bhamI sthaNa nagarImAM puSpamitra nAme brAhmaNa thaye. tyAM botera lAkha pUrvanuM pUrNa AyuSya bhAgavI. aMte saMnyAsI thaI mRtyu pAmIne siMdharma devalokamAM devatA thaye. marIcine jIva tyAMthI cavIne caitya saMnivezamAM ane zita nAme uttama brAhmaNa thaye. te bhavamAM teNe cosaTha lAkha pUrvanuM AyuSya bhagavyuM. chevaTa saMnyAsI thaIne mRtyu pAmI IzAna devalokamAM devapaNe upanyA. tyAMthI vine maMdiraka saMnivezamAM agnibhUti nAme brAhmaNa thayo. te bhavamAM chapana pUrvanuM sukhamaya AyuSya bhegavI aMte parivrAjaka dIkSA laI trIje devaloke gaye. tyAMthIcavIne te marIcine jIva tAMbikA nagarImAM bhAradvAja nAme brAhmaNa thaye. tyAM cuMmALIza lAkha pUrvanuM AyuSya bhegavI aMte saMnyAsI thaI mRtyu pAmIne mAheMdra devalokamAM bahu sukhavALo devatA thayA. tyAMthI AvIne te bahu kAla paryata saMsAramAM bharmane rAjagRha nagaramAM sthAvara nAme vijha thaye. te bhavamAM citra lAkha pUrvanuM AyuSya bhegavI chaThIvAra saMnyAsI thaI mRtyu pAmIne pAMcamAM devalokane viSe devatA tha, bahukAla saMsArane viSe bhamIne pachI te marIcine jIva, rAjagRha nagaranA vizvanaMdi rAjAnA baMdhu vizAkhAbhUti yuvarAjane balavAna, guNavAna ane sarva rAjAone priya evo vizvabhUti nAme putra thayo. vizvanaMdI rAjAne vizAkhanaMdI nAme putra che. paraMtu te, vizvabhUti kumArathI rUpa, guNa ane lakSamIe karIne rahita hato. ekadA vizvabhUti, pitAnI priyA sahita naMdanavana samAna sugaMdhavALA krIDA udyAnamAM eka mAsa parvata kIDA karavA gayA hatA. tyAM tene krIDA karato joI vizAkhanaMdie IbyathI pitAnA pitAne kahyuM ke "he tAta! A vizvabhUti kIDA kare che. te udyAnane tame kheDAvI nAkhe jethI huM mArI IcchA pramANe kaDA karuM. nahi te A Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vIramabhunA pUrva mAtApItAnA saMbaMdha. (13) janmane viSe meM sarva bhajana tyajI dIdhuM che." potAnA ekanA eka putrane Ave ghera kadAgraha jANa rAjA vizvanaMdie manamAM kAMI vicAra karI udyAnamAM krIDA karavA javAne paDaha vagara. 5Dahane zabda sAMbhalI vinayathI namra e vizvabhUti - tAnA parivAra sahita jeTalAmAM rAjAnI pAse AvIne kAMI kahevA jAya che teTalAmAM strI sahita vizAkhanaMdie te udyAnamAM praveza karyo. valI teNe te udyAnane kheDAvI nAkhyuM jethI te vizvabhUti, tene daMbhI mAnI bahu kheda pAmavA lAgyo. pachI vizvati, eka muSTinA prahArathI moTA koThInA vRkSane mUlamAMthI pADI nAkhI tene hAthamAM laI udyAna Agala e eTale vizAkhanaMdie tene kahyuM ke "are!tuM potAnA cittamAM A udyAnane viSe pesavAnuM mAna na kara, hamaNAM huM tane vRkSanI peThe jhaTa unmelana karI nAkhIza." pachI vizvabhUti "are A heoTA gurUrUpa bhUpatinI Agala meM A zuM lajAvAluM kAma karyuM? ema kahIne manamAM vicAra karavA lAgyo. pachI bahu vairAgyarasathI vyApta evA teNe saMbhUtimuninI pAse zrI jinezvara praNita dIkSA laI ghera tapa AraMkyuM. - ekadA mathurA nagarImAM bhikSA mATe vicaratA evA te durbaLa zarIravALA vizvabhUtine koI ati durNa gAye pADI dIdhA. vizvabhUtine pahelA je vizAkhanaMdI bahu hasavA lAgyA. vaLI te ema kahevA paNa lAgyuM ke "he muni ! hamaNAM keDInA vRkSane pADI denAruM tamArU baLa kayAM gayuM ?" vizAkhanaMdInAM AvAM vacana sAMbhaLI utpanna thayuM che abhimAna jemane evA vizvabhUtie te gAyane zIMgaDAmAMthI pakaDIne sarva janene vismaya pamADatAM chatAM bahu bhamAvI pachI aMte huM bahu baLavAna thauM" evuM niyANuM karIne eka mAsabhaktathI mRtyu pAmI ne te vizvabhUti, zukra kalpane viSe mATe devatA thaye. tyAMthI cavIne adha bharata kSetrane adhipati prajApati tathA mRgAvatIne putra ane mahA baLavAna e tripuSTa nAme pahele vAsudeva thaye. corAsI lAkha varSanA pUrNa AyuSyavALo te viSNu saMpattine bhegavI aMte mRtyu pAmIne sAtamI narake gaye. tyAMthI nikaLIne siMha thaye. vaLI te narake gaye A pramANe tiryaMca ane manuSyanA bahu bhothI saMsAramAM bhamIne mahAvideha kSetra ne viSe mUkA nagarImAM dhanaMjaya rAjA ane dhAriNI mAtAthI utpanna thaI pUrNa corAsI pUrvanA AyuSyavALe priyamitra nAme cakravarti thaze. te piTTIla gurU pAse dIkSA ane tene koTi varSa paryata pAlana karIne aMte mahAzuka devalokamAM devatA thaye. tyAMthI AvI chatrA nagarImAM paccIsa lAkha varSanA AyuSya vALA tathA jitazatru ane bhadrAno naMdana nAme putra thayo. teNe covIza lAkha varSa paryata sukhakArI rAjya bhogavI eka lAkha varSa payata nirmala dikSA paryAya pAlyA. have te naMdane dIkSA laIne evo niyama aMgIkAra karyo hato ke "huM mAsakSapaNu vinA pAraNuM nahi karuM." A pramANe niyama lIdhAthI temane agayAra lAkha, eMzI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14). zrIhaSimaMDala vRtti uttarAddha hajAra chasene pistAlIza mAsakSamaNu thayAM hatAM. eka lAkha varSa ane pAMca divasamAM te mahAmunie tyAMja nikAcita evuM tIrthakara nAma kama upArjana karyuM. jene mATe kahyuM cheke, parAyaNatA, sArA varasa jharavALavAthI mAsakhamaNA naMdaNabhavammi vIrassa paNadivasA // 1 // artha zrIvIra prabhune naMdanabhavamAM agIyAra lAkha, eMzI hajAra, charo ne pIstAlIsa mAsakSamaNanA lAkha varSane paNa divase thayA. pachI eka mAsanA anazana vratathI mRtyu pAmelA naMdana prANuta ka9pamAM puttarAvataMsa vimAnane viSe viza sAgaropama nA AyuSyavALe devatA thayA. tyAMthI cavIne nIca netrakarmanA anubhAvathI brAhmaNa kaMDa gAmane viSe devAnaMdAnA udaramAM avataryA. A vAta avadhijJAnathI Indra jANI ane tenA hukamathI harSapUrvaka harinagameSadeve devAnaMdAnA udaramAMthI garbha laIne siddhArtha rAjAnI rANI zrI trizalAnA udaramAM mUkaye. zrI viraprabhu gatamane kahe che ke, te huM bAsI divasa sudhI A devAnaMdAnA udarane viSe sthira rahyo tethI mAtA putranA mehathI mane dekhI bahu harSa pAmyA."gatamasvAmI prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI vicAravA lAgyA ke "A saMsArane dhikkAra che je tene viSe zrIjinezvarane paNa kamane anubhava karavo paDe che." prabhunAM AvAM kharAM vacana sAMbhaLI saMsArathI uThega pAmelA RSabhadatta ane devAnaMdAe turata cAritra lIdhuM. anukrame agIyAra aMgane abhyAsa karI niraticArapaNe cAritra pALI karmanA kSayathI cheDA kAlamAM teo mokSa pAmyA. " iti zrIvIramabhupUrvapitRmAtRzrIruSabhadattadevanaMdAsaMbaMdhaH" saMbuddho dANaM riddhiM vasahassa joariddhi y|| so karakaMDUrAyA kaligajaNavayavai jayau // 57 // je karakaDu, baladanI yuvAvasthA. ane puSTa deha, zabdamAtrathI bIjA vRSabhane trAsa pamADavuM, ItyAdi samRddhi joIne tathA yuvAvasthA gayA pachI teja baLadane ati durbaLa deha bIjA baLadenA yuddhamAM parAbhava ane nirUpatAdika paNa joI pratibaMdha pAmyA. te kaliMga dezanA bhUpati karakaMDu rAjA vijayavaMtA varte che 57 paMcAladezaahivo, pUamapUaM ca iMdakeussa / daTuM virattakAmo pavvaio domuhanariMdo // 58 // IdravajanI loke karelI pUjA ane lekanA javA AvavAthI Ama tema athaDA vAne lIdhe thaelI apUjA I saMsAra sukhane tyajI denAra paMcAla dezanA aSipati dvimukha bhUpatie dIkSA lIdhI. 58 che succA bahUNa sadaM valayANamasadahaM ca egassa / buddho videhasAmo, sakkeNa parikhio a namI // 59 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka buddha karaDa yuninuM caritra (15) caMdana ghasavAne vakhate bahu strInA kaMkaNenA zabdone sAMbhaLI tathA eka kaMkaNanA zabdane nahi jANIne "ekalAmAMja saMsArane kalaklATa thatuM nathI" evI bhAvanA bhAvatA ane parIkSA karelA zrI videha dezanA adhipati namirAjAe dIkSA lIdhI. e 59 upphallavaM vigayapallavaM taha ye daDu cUataruM gaMdhArarAyavasaho paDivanno naggaimaggaM / / 60 // prathama prallita thaelA ane pAchalathI zuSka banI gaelA AMbAnA vRkSane joI gAMdhAra dezanA mahArAjA nagnatie zrIjinezvara praNita cAritradharma AdaryodavA nayaraMmmi khiipaiThe cauro viparUpparaM samullAvaM // akariMsu tatthao jarako bhattIi cauvayaNo // 61 // upara kahelA cAre rAjarSio, kSitipratiSThita nagaranAM yakSamaMdiramAM ekI vakhate AvI paraspara dharmavArtA karavA lAgyA. te vakhate tyAM yakSadeva bhaktithI, teone jevA mATe cAra mukhavAle thayo che 61 che pupphuttarAo cavaNaM pavvajjA taha ya tesi samakAlaM // patteabudvakevali siddhigayA egasamaeNaM 62. // e cAre pratyeka buddha rAjarSionuM prANI kalpamAM rahelA pupattara vimAnathI cavana, pratrajyA, pratyekabuddhapaNuM, kevalIpaNuM ane mokSagamana e sarva ekI vakhate thayuM. 62 cAre pratyeka buddhanA bhAvArthanI sthA he bhavyajano ! mekSalakSmI ApanArA bIjA zrI ajitanAtha jinezvarane namaskAra karIne huM pratyekabuddha sAdhuonuM caritra kahuM chuM. temAM prathama saghalA pAparUpa kAdavane dhoI nAkhavAmAM jalasamAna zrI karakaMDa mahAmuninuM caritra sAMbhalo , zrI vAsupUjya jinezvaranA pAMca kalyANakothI niSpApa ane zatruothI paNa na kaMpAvI zakAya tevI caMpA nagarIne viSe dadhivAhana nAme rAjA rAjya karate hate. apratima rUpalakSmIe karIne jANe sAkSAt padmAvatI devI hAyanI evI zrI ceDAmahArAjAnI putrI padmAvatI tenI strI hatI. ekadA garbha dhAraNa karatI evI te rANIne e dehada utpanna thayo ke " huM purUSane veSa paherI, rAjA pAse chatra dhAraNa karAvI ane harita upara besI vanamAM krIDA karavA jAuM." padmAvatIne Ave dehada utpanna thayo hato paraMtu lajA ane vinayathI dadhivAhana bhUpatine kahI zakatI na hatI tethI te bahu durbala thaI. rAjAe tenuM kAraNa pUchayuM eTale teNI e pitAne sarva mane ratha kahyo. pachI prasanna thaela rAjA pite chatra dhAraNa karavA pUrvaka purUSane veSa dhAraNa karanArI priyAne paTTahasti upara besArI vana pratye gaye, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItraSimaMDala vRtti uttarAddha, A vakhate bahu varSAda varasavA lAgyo hato jethI salakInA gaMdhavaDe ane hastionA vanathI utpanna thaelA pavana vaDe cAre taraphathI haNAele te madenmatta hasti potAnI viMdhyATavInuM maraNa karI deDavA lAgyA. jo ke anucare tenI pAchaLa doDayA paraMtu tene pakI zakyA nahIM. eTaluM ja nahIM paraMtu teonI draSTie paNa na Ave teTale dUra ja rahyo. jema kukama vaDe karIne cetanA sahita jIva viSamasthAna pratye caDI jAya tema te duSTa hastivaDe priyA sahita rAjA, vanamAM bahu dUra jato rahyo. kelanA samAna kemala zarIravAlI ane garbhayukta rANInI sAthe rAjAne paNa e balavaMta hasti mahA araNyamAM kheMcI lAvyuM. pachI sama, viSama, utkRSTa dUra ane najIkanA aneka bhAne vicAra karatA evA rAjAe mArgamAM eka vaDanuM vRkSa joIne kahyuM ke " he bhadre ! A mArgamAM sAme peluM vaDanuM vRkSa Ave che tenI zAkhAo ApaNe vaLagI paDIe." ema kahIne vaDavRkSa AvyuM eTale rAjA pote cAturIthI tene vaLagI paDyo. rANI tema na karI zakI tethI hasti, teNIne AgaLa laI gaye. rAjA vaDavRkSathI nIce utaryo eTalAmAM tene bahu harSavAluM sarva sainya AvI maLyuM. pachI priyAnA viyogathI gADha zekavAlo te rAjA dhIme dhIme pitAnI caMpApurIne viSe gaye. have jANe sAkSAta duSTa karmaja hoyanI ! e te duSTa hasti, te rANIne manuSya rahita evA mahA araNyamAM laI AvyuM. tyAM tRSAthI Akula vyAkula thaelA AtmAvAlA ane tApathI tapI rahelA te hastio, dizAone jotAM chatAM kaI jalathI bharapUra talAva dekhI temAM praveza karavA mAMDe. jalamAM praveza:karI suMDhavatI jalane uDADI duni banAvI dete evo te hasti AkRti ane kAryathI-karmathI megha samAna dekhAvA lAgyuM. pachI tRSAthI Akula e te hati jeTalAmAM agAdha jalane viSe javA lAgyo teTalAmAM rANI tenA uparathI dhIme nIce utarIne talAvanI bahAra AvI. ekato hastithI bhaya pAmelI ane bIju mahAbhayaMkara vanamAM AvelI te rANI bahu kheda pAmatI chatI pitAnA manamAM A pramANe vicAra karavA lAgI. " manuSyanA vidhine dhikkAra ho dhikkAra ho ! je vidhi moTA purUne paNa kAraNa vinA niraMtara eMcitI viTaMbanA pamADe che. are te hAruM nagara kyAM ? te hAre prANanAtha kayAM ? te hArI lakSmI kayAM ? ane te hAruM sukha kayAM? khare. para duSkarmanA vipAkathI hAruM te sarva vRthA thayuM. have vidhine Thapako ApavAthI zuM ? athavA kukarmanI ciMtAthI paNa zuM ? A vakhate te prApta thaelI ApattinI pratikriyA karavAmAM utsAha rAkhavo joIe. aneka hiMsaka jIvathI unna thaelI ApattivaDe karIne kAraNa vinA A ati bhayAnaka evA ghATA vanamAM nice hAruM atyu thavAnuM che. te pachI hamaNuM zA mATe pramAda karuM ? " A pramANe vicAra rIne pachI dhIraja Azraya karI te padmAvatIe jANe potAnuM chelluM kArya hAyanI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrIkA muninuM caritra, ( 17 ) ema zrI jinezvara prabhue kahelI ArAdhanA karavA mAMDI. temAM prathama cAra zaraNane aMgIkAra karI potAnA duSTa karmanI niMdA karatI evI te ceTakarAjanI putrIe sarve ane, saMghane ane jinamatane khamAvyA. sAdhu ane zrAvakanA sukAnI anumodanA karIne teNIe svabhAvathI sAgArI anazana aMgIkAra karyuM. " jo mhArA dehane pramAdamRtyu thAya te Aja avasthAne viSe eka kSaNamAtramAM A deha, upAdhi ane AhAra pramukha tyajI dauM chuM ane jinamatanA sAra rUpa, mRtyunuM rakSaNa karanAra, pApane dUra karanAra ane vizvane nAza karanAra evA parameSTI maMtra namaskArane zubha bhAvathI maraNa karuM chuM. have pachI hAre sukhanA sAmrAjaya pada rUpa rAye karIne sarSa arthAta tenuM mahAre kAMI prajana nathI paraMtu A parameSThi namaskAra, mane ekalIne tyajI na gho. " ( A pramANe vicAra karIne manamAM namaskAranuM smaraNa karatI evI te padmAvatI eka dizA tarapha cAlI. evAmAM zuddhatratavAlI te mahArANIe keI eka mahA ugravratavALA tApasane dIThe. padmAvatI temanI pAse jaI vaMdanA karIne ubhI rahI eTale te tApase pUchayuM ke " he vatsa ! kahe, tuM kahyuM? kenI patnI ane tenI putrI che ? kharekhara AkRtie karIne to tuM keAI mahetA bhAgyazAlInA gharane viSe utpanna thaelI dekhAya che. tuM nirbhayapaNe kahe ke hArI AvI avasthA zAthI thaI me paNa upazamadhArI tApasa chIe. " pachI viAvAsa pAmelI padmAvatIe, nirmala dharma kArya karavAmAM tatpara evA te tApasane vikAra rahita jANI tenI Agala pitAnuM sarva vRtAMta kahyuM. tApase paNa ceDA mahArAjAnI putrIne amRtanA heTA kathAra samAna vacanavaDe karIne siMcana karI. te A pramANe " he vatsa ! tuM ahiM AvI mahA ciMtAvaDe potAnA manane kema bahu duHkhI kare che ? A saMsAra to AvI ja rIte niraMtara vipattionA sthAna rUpaja che. mANasa, anityapaNAthI e pittine jItavAnuM vRthA mana kare che. kAraNa ke manuSya utpanna nahi thaye te e vipatti paNa utpanna thatI nathI ane utpanna thaelA manuSyane to e haNI nAkhe che. vaLI kaI paNa thaelI athavA thavAnI vastu arthathI satya nathI mATe saMpurU e vartamAna yogyathI ja cAlavuM. " A pramANe pratibodha ApIne tApasa, te saNune potAnA AzramamAM laI gaye tyAM teNe pote ANelA phalavaDe karIne rANane bhejana karAvyuM, pachI akRtrima upakArI evA te tApase satIne ekAMta sthAnake laI jaIne harSathI A pramANe kahyuM. "ahiMthI have haLathI nahiM kheDAyelA sAvadha parvate Ave che. mATe te muniothI ulaMdhIne javAya nahIM. A daMtapura nagarane mArga che. te nagaramAM daMtacaka nAme rAja che, mATe tyAM jaI ane pachI koI saMgAthanI sAthe tyAMthI nirbhayapaNe potAnA nagara tarapha jaje" tApasa A pramANe kahIne turata potAnA Azrama pratye AvyA. padmAvatI paNa daMtapuramAM AvI ke sAdhvI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) zrI gahaSimaMDalavRtti uttarAddha. pAse gaI. tyAM sAdhvIe pUchyuM "he suzrAvikA tuM kayAMthI AvI che?" rANIe pitAne sarva vRttAMta kahyo eTale pharI sAdhvIe kahyuM. "bahu duHkhanA maMdirarUpa A saMsAramAM je kAMI sukhane AbhAsa dekhAya che te kharekhara mahA svamAmAM rAjyanI peThe jamarUpaja jANa. he zubhe! vadhAre zuM karyuM paraMtu caturvidha saMgha,zrIjinamata ane jinezvara vinA bAkIne sarva saMsArane vistAra satparUe tyajI devA che." sAdhvInAM AvAM vacana sAMbhaLI vairAgyavAsita thaelI rANIe turata cAritra aMgIkAra karyuM. kahyuM che ke dharmanA kAryane viSe kayo purUSa vilaMba kare ! padmAvatIe pitAnA cAritramAM viddhanA bhayathI vidyamAna evA garbhanI vAta jaNAvI nahi paraMtu jyAre te svAbhAvikapaNAthI puSTa thaI tyAre sAdhvIoe tenA garbhanI vAta jANuM. udaravRddhinA praznathI sarva vRttAMta jANe chate sAdhvIoe, potAnA dharmanA uDDAhanA bhayathI teNIne ekAnta sthAnamAM gupta rIte rAkhI. pachI avasare padmAvatIe putrane janma Ape. tene teNIe ratnakaMbaLamAM vIMTALI nAma mudrA sahita turata smazAnamAM mu. A prakAranA bALakane je atyaMta prasanna thaelA ramazAnapati janaMgame tene laI lIdho ane potAnI saMtAnarahita strIne seM. A sarva vRttAMta paDyAvatIe gupta rIte rahIne je. tethI te bahu harSa pAmI ane pachI pite sAdhvIAnI AgaLa "hAre putra janma pAmyA pachI turata mRtyu pAme." have ahiM janaMgama cAMDAlanA gharane viSe potAnA zarIre lakattara tejane dhAraNa karato tathA pADayuM che apakarNita nAma jenuM evo te padmAvatIne putra vRddhi pAmavA lAgyaniratara bahAra jatI evI padmAvatI sAdhvI putranA snehathI te cAMDAlaNane saMgAtha temaja tenI sAthe madhura vAto karatI. anukrame vRddhi pAmate e te kumAra bIjA bAlakonI sAthe kIDA karato chate rAjatejathI kAcanA kaDAmAM paDelA maNinI peThe zobhate hate. garbhathI ja mAMDIne bahu zAkAdikanA doSathI e apati nAmanA bALakane zarIre kaMDulatA ( kharaja ) nAmane roga thayo tethI bhUpatinI peThe sAmana rUpa banela te apakaNita, potAnA zarIre jyAM kharaja AvatI tyAM sarva bAlake pAse khajavalAvatA tethI lekamAM tenuM karakaMDu nAma paDayuM. jo ke karakaMDu, pitAnI mAtAne oLakhatA na hatA, te paNa te, padmAvatI sAdhvIne dekhI bahu harSa pAmate, teNInA AgaLa vinaya karato ane tene viSe bahu prIti rAkhate. ThIka ja che mAtA vinA bIjAne viSe evo aMtarane prema kayAMthI hoya? arthAta naja hoya. padmAvatI sAdhvI paNa niraMtara bhikSAmAM maLela modakAdi sarasa AhAra te kumAra karaThaMDune ApatI. aho ! nizcaya sAdhupaNumAM putraneha duHsahAja hoya che. cakravatinA cinDathI manahara aMgavALo te cha varSane kumAra karakaMDa, pitAnA pitAnI AjJAthI karmanA SavaDe smazAna bhUminuM rakSaNa karato hato. ekadA karakaMDu smazAnamAM ubhe hate evAmAM tyAM thaIne jatA evA kaI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrIkarakaDa muninuM caritra. ( 9 ) sAdhue uttama lakSaNavALA vAMsane joi peAtAnI sAthenA khIjA nhAnA sAdhu pratye kahyu ke "je purUSa A vaMzane mULamAMthI cAra AMzula lai peAtAnI pAse rAkhaze te avazya rAjya pAmaze." muninu AvuM vacana tyAM kAI ubhelA brAhmaNe ane te caDALaputra karakaDue sAMbhaLyuM. pachI te brAhmaNe gupta rIte mULamAMthI khAdI jeTalAmAM te vaMzane cAra AMzula kApyA teTalAmAM karaka Due tene turata chInavI lIdhe. mahu leza karatA evA brAhmaNu karaka une rAjyasabhAmAM laI gayA. tyAM karakaDue kahyuM ke "mhArI vADImAM utpanna thayeleA e vaMza huM tene nahIM ApuM." adhikArIoe "tyAre e vaMzanuM zuM kAma che. arthAt e vaMza hArUM zuM kAma karaze. ?" ema pUchyuM eTale te bALake kahyu ke "e amane mhATuM rAjya Apaze." adhikArIoe hAsyapUrvaka kahyuM ke "jyAre tane rAjya maLe tyAre tuM hathI e brAhmaNane eka gAma Apaje. kumAra te vAta aMgIkAra karI peAtAnA vAMsanA kakaDA laIne jhaTa ghera AvyeA. dhrAALu paNa bIjAenI sAthe maLI karakaDune mArI nAkhavAne vicAra karavA lAgyA. ahA ! leAbhathI vyApta thaele mUDhamati jIva karyuM akRtya nathI karatA ? je brAhmaNu paNa rAjyane arthe te karakaDu khALakane mArI nAkhavAnI icchA karavA lAgyA. catura evA karaka unA pitA janagama brAhmaNunA abhiprAyane samajI gayA, tethI te pAtAnI strI ane putrane sAthe lai turata khIjA deza pratye nAsI gayA. anukrame kuTuMba sahita pRthvInuM ullaMdhana karatA evA te janagama, zubha zreNi ane lakSmInA dhAmarUpa kAMcanapura pratye AnyA. have ema banyuM ke te vakhate te kAMcanapuranA rAjA aputriyA maraNa pAmyA tethI pradhAnAe taiyAra karelA eka azva nagaramAM pheravavA mAMDayA hatA. azva, karakaMDune traNa pradakSiNA karI ubhA rahyo. pachI manuSyAe karaka une rAjya cinhavALA jANI te vakhate jaya jaya zabda karavA lAgyA. karakaDu paNa pAtAnuM anAhata evuM nAMdI nAme vAjIMtra vagADavA lAgyA. pachI mahA pradhAnAe ANelAM vastrone dhAraNa karI jANe prathamathIja zIkhelA hAyanI ? ema karakaDu te azva ratna upara beThe. jeTalAmAM udAra evA nAgarIka leAkeAnI sAthe te hapUrvaka nagaramAM praveza karavA lAgyA. teTalAmAM brAhmaNeAe " A cAMDALa che" ema kahIne aTakAvyeA. vipree rokI rAkhelA kumAre krodhathI jeTalAmAM peAtAnuM vAMsanA kakaDArUpa IDaranI hAthamAM lIdhuM teTalAmAM te vijaLInI peThe atyaMta dedIpyamAna banI gayA. A vakhate bhAgyAdhiSThAyaka devatAe puSpavRSTi pUrvaka evI udghASaNA karI ke "je A kumAranI avagaNanA karaze tenA mastaka upara A daDaprahAra thaze." atyaMta bhaya pAmelA brAhmaNA hAtha joDhIne kahevA lAgyA ke nizcaya varNAzramane peAta peAtAnA niyamamAM rAkhanArA gurU ane rAjA tameja che, tame zaMkara, iMdra, viSNu ane brahmA che. vaLI sAkSAt pavitra evuM kSatriya teja paNa tamAre viSe udyota pAme che. vaNuM (brAhma Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w www ( 20 ) zrI ziDalavRtti uttarAddha. NAdi jAti) zubha karmathIja vakhANavA yogya che anyathA avarNanIya che. brAhmANAdi vaNenI jAti e kAMI kAraNa nathI. vaLI je parabrahma rUpa purUSa, karma prakRtine viSe niraMtara lIna te saMkacukInI mAphaka jAtie karIne kyAre paNa parAvartana nathI pAmata? arthAt na pharI zake? nArakIomAM, bhuvanapatiomAM, tiryayamAM ke manuSyamAM kaI sthAnake AtmAnuM apamAna karavuM nahIM kAraNa ke te koI sthaLe vakhate devatArUpe hoya che. Aja kAraNathI trikALajJAnI vipro kahe che ke prANIne vinAza karavAthI pApa ane prANInuM rakSaNa karavAthI puNya thAya che. amArA jevA ajJAnarUpI aMdhakAramAM buDI gaelA purUSono tuMja gurU che. vaLI hArA A teja vaDe karIne amane jJAna pragaTa thayuM che. te vize ! rAjArahita dezamAM agni balIdAna grahaNa karatoja nathI, vAyuo vAtA nathI, vaLI jyAM samaya bhupati, manussAne rakSaNa karanAra nathI tyAM dhana nAza pAme che. deha sukha hotuM nathI te pachI strIo sArA AcAra vALI te kyAMthI ja hoya? tame manuSyane zItala karavAmAM caMdrarUpa ane paMkane dhoI nAkhavAmAM jaLanA pura samAna che. vaLI dubhikSane vinAza karavAmAM athavA pApanI zuddhi karavAmAM eka bhUpatija kAraNa che. mATe he bhUpALa! tamArA apamAnathI utpanna thaelA amArA pApane Apa jhaTa dhoI nAkho kAraNa lokonA pApane dhoI nAkhavAmAM bhUpatine tIrtharUpa kahela che," A pramANe brahmajJa evA vipree rAjAne vinaMti karI eTale krodharahita thaelA bhUpALe meghanA sarakhI gaMbhIra ane madhura vANIthI kahyuM "ahiMyAM tamoe je kahyuM tene jeTalA brAhmaNe saMmati dharAvatA hoya teTalAonuM mAna che ane bAkInA hAre vadha karavA yogya che." sarve brAhmaNoe ekaja saMmatine ghoSa karyo eTale pharI karaThaMDu nRpatie, pitAnA mukha kamalamAM vilAsa karavA rUpa zreSTha lAbhavALI vANuM kahI. "je ema che te A cAMDALAne divya saMskAra thI brAhmaNa kare. kAraNa ke saMskAra karIne te advijane paNa dvija karI zakAya che," pachI harSa pAmelA brAhmaNe lokavyavahAranuM baLavattarapaNuM nivedana karatA chatAM kahevA lAgyA. "he deva! Ape kahyuM te satya che, saMskArathIja brAhmaNapaNuM prApta thAya che. kAraNa saMskArarahita brAhmaNa jAti brAhmaNapaNuM pAmatI nathI. juo brAhmaNanA kuLamAM janmyA chatAM eka varSa sudhI brAhmaNa kahevAtuM nathI. paraMtu saMskAra prApta thayA pachI te brAhmaNa kahevAya che." - pachI cittamAM vicAra karIne harSa pAmelA rAjAe brAhmaNone kahyuM. dvijo tyAre te vATadhAnaka nivAsI cAMDALa brAhmaNa thAo." rAjAe Ama kahyuM eTale AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI che ane bhUpati ! jaya jaya ane bahu " evI AkAzavANI thaI pachI uttama brAhmaNoe karelA saMskAravaDe te sarve cAMDALe brAhmaNapaNuM pAmyA jethI deva ane manuSyoe tenI bahu pUjA karI. jene mATe kahyuM che ke "dadhivAhana rAjAnA putra karakaMDu rAjAe, vATadhAnakanA nivAsI evA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekamAM zrIkara suni kSatri cAMDALAne brAhmaNa karyA. pachI mahAtsava pUrvaka kAMcana puramAM praveza ne rAjyAbhiSeka karyo. anukrame te mahA pratApI thayA. ( 1 ) karAvI karakaDu have pelA vaMzanA kakaDAnA prativAdI brAhmaNu, karakaDune rAjA thaelA jANI tenI pAsethI eka gAmanI icchA karatA chatA te bhUpatinI sabhAmAM ALyeA. karakaDue "kahe tuM kema Avye chuM." ema pUchavA uparathI brAhmaNe kahyuM. "mhArUM ghara caMpA nagarImAM che. mATe te dezanA eka gAmanI huM. IcchA karUM chuM." karaka Due "tane mhArI AjJAthI caMpApurIne dadhivAhana rAjA eka gAma Apaze." ema hIne tene caMpApurI pratye melyA. brAhmaNe tyAM jaI sarva vAta nivedana karI. eTale vismaya pAmelA ane aMdarathI bahu krodhAtura thaelA dadhivAhane kaMika hasIne kahyuM, "ahA mUDhapaNAthI maravAne icchatA te mRga samAna bIkaNu mlecchaputra siMha sarakhA mhArI sAthe zA mATe virodha kare che ? sarve rAjAo tamukha hAya che mATe huM kUta tane huM haNutA nathI.tuM ahiMthI cAlyA jA ane huM mhArA khaDga, rUpa tIthaeN karIne tenI zuddhi karIza. mhArA khaDganI tIkSaNa dhArA rUpa jala vinA e rAjAnI paravastunI abhilASathI utpanna thaelA pApa rUpa kAdavathI zuddhi thavAnI nathI. " te phrI karakaDu pAse jaI tene sarva satya vAta karI. pachI krodha pAmelA karaka Due, sainya capApurI tarapha mokalyu. pAtAnI nagarInA samIpe AvelA te sainyane jANI dadhivAhana rAjA pote killAne sajja karI yuddha karavA mATe nagara bahAra AvyA. jeTalAmAM anne sainyeA yuddha karavA taiyAra thayA teTalAmAM padmAvatI sAdhvIe karaka Du pAse jaIne kahyuM keH " he karakaDu bhUpAla ! teM A ayAgya karma zA mATe AraMbhyuM ? pitA sarva prANIone pUjya hAya che chatAM te temanI sAthe kema yuddha AraMbhyuM ? " karakaDu bhUpAle kahyuM " he mahAti ! e rAjA mhArA pitA zI rIte ? " sAdhvIe mUlathI ArabhIne peAtAnA sarva vRttAMta kahI saMbhalAvyeA. pachI karakaDu rAjA, sAdhvI rUpa pAtAnI mAtAne dadhivAhana rUpa potAnA pitAne elakhI kAdavamAMthI nikalelAnI peThe bahu hu pAmyA te paNa cAvanathI madonmata evA teNe abhimAnathI pitA dadhivAhana nrupane namaskAra karavAnuM citta karyuM nahI. nila manavAlI sAdhvIe paNa te mAnmatta evA putranuM vRttAMta jAvA mATe turata caMpAnagarImAM praveza karyA. mahelanA AMgaNAMmAM AvatI evI sAdhvIne joi vRddha dAsIoe tene elakhIne harSathI tenA caraNakamalamAM namaskAra ko. dAsIoe vijJApanA karelA rAjAe paNa saMbhramathI tyAM AvI bahu bhaktithI sAkSAt tapeAlakSmI rUpa sAdhvIne namaskAra karyAM. mahAsatIe AzirvAda ApyA pachI rAjAe teNIne garbha saMbaMdhI vAta pUchI eTale teNIe kahyu ke " jeNe Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) zrI RSimaDalavRtti uttarAddha tamArI nagarI gherI lIdhI che te tamArA putra che. " sAdhvInAM AvAM vacana sAMbhalI prasanna thaelA rAjA putra pAse gayA. putra paNa pitAne joi temanA caraNamAM paDayA. pitAye tene uThADI AliMgana karI ane tenuM mastaka saMdhyuM. kharekhara pitAne putra upara AzcaryakArI prema hAya che. dadhivAhana rAjAe prathama putra upara harSanA AMsune abhiSeka karIne pachI tIrthaM jalathI potAnA rAjyanA abhiSeka o ane peAte karmanA vinAza karavA mATe turata dIkSA lIdhI. A vakhate karakaDu rAjA e rAjyanA adhipati thayA. pachI iMdranA sarakhA parAkramI, pracaMDa AjJAvAlA ane liMgadezanA mahArAjA evA karakaDu bhUpati sava pRthvInuM pAlana karavA lAgyA, IMdranA sarakhI samRddhivAlA, sUrya sarakhA tejavALA ane niraMtara pRthvInuM pAlana karatA evA tene ISTa evAM gAkulA hatAM. cinha, AkRti ane varNAdike karIne judAM judAM rAkhelAM te gAkulAne jotAM chatAM te rAjAnI draSTi ahu tRpti pAmatI. ekAda karakaDu rAjAe, sphaTika maNinA samAna kAMtivAlA tathA varNa ane AkRtie karIne zreSTa evA kAI eka nAnA vAcharaDAne dIThA tethI te hu MmezAM gAvAleAne emaja kahevA lAgyA ke " A vAcharaDAne tamAre dudhavaDe bahu pASaNu karavA. " anukrame keTalAka mAse mahA balavaMta ane puSTa zarIravAlA banelA te sAMDha pAtAnA gheraghura zabdavaDe meghanA garava tulya garjArava karavA lAgyA ane khIjA sAMDhaDAone trAsa pamADavA lAgyA. jevI rIte kRSNanI prIti garUDa upara ane iMdranI prIti arAvaNu hasti upara hAya che tevIja rIte karakaDu rAjAnI prIti te sAMDha upara thaI. rAjyakArya karavAmAM vyagnacittavAlA manelA karakaDuM bhUpAla keTalAka varSa sudhI te sAMDhane joi zakayA nahIM. tethI keAI divasa sAMDhane jovA mATe utsAhathI gAkula pratye gayA. bahu vakhata zeAdha karyA chatAM paNa sAMDhane dIThA nahI. tethI teNe gAvAlAne pUchyuM ke " mhArA mAnava MtA sAMDha kayAM che ? " pachI gAvAlAe vRddhAvasthAne lIdhe jINuMmanI gaelA, paDI gaelA dAMtavAlA, maLa ane rUpa rahita zarIravAlA khIjA vAcharaDAoe saMghaTita karelA dehavAleA ane dula agavAle te sAMDha dekhADayA, rAjA tevA prakAranA sAMDhane joi tenI viSama dazAne vicAra karatA chatA tatkAla utpanna thaelA kSeAbhathI manamAM citavavA lAgyA. " ahA ! jenI garjanA sAMbhalIne gadhArI mhoTA vRSabho paNa dUrathI gASThamAM nAzI jatA te A sAMDha Aje khIjA nAnA vAcharaDAethI saMghaTTana karAya che. sarva prANIonI utpatti ane saMhAra karavAmAM rahelA A anavasthita kAla, kharekhara ISTavastunA saMcAganI peThe tenA viyeAga karAve che mATe tene dhikkAra thAo dhikkAra thAo. valI Azcaya tA e che je mhATA udaravAlA A pApI kAla jIva ane nirjIvavALA evA A leAne sarajI sarajIne pAchA galI jAya che chatAM te tRpti pAmatA nathI. duSTa thakI paNa nAza pAmatI evI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zI jayavarma (dvimukha)nuM caritra, (23) vastunuM nAnA prakAranA upAyathI rakSaNa karI zakAya paraMtu A khale karelA nAzane kAMI paNa pratikAra dekhAto nathI. A lokamAM ApaNe je je vastuo dekhIe chIe te pachI devagathI dekhAtI nathI. kAraNa ke kAla rUpanI bhAvaparAvartirU5 rasa karIne potAnI marajI pramANe kIDA kare che. svani ane AkAzapuSpa samAna thaelI ane thavAnI vastu arthakArI nathI. e kAraNa mATe kaye mUrkha purUSa, kSaNika sukhanI AzA kare ? je sarva vastunuM haraNa karanArA evA balISTa kAlathI bhaya na hoya te kayo purUSa deha kuTuMba ane strIyAdi suMdara bhAvane na mAne ? te te sthAnane viSe amAruM hATuM sthAna che ke jyAM sarva vastunuM haraNa karavAvA kuzala evA kAlanuM kiMcitmAtra vilasita nathI. " A prakAranI mahA jaMkhanA jakhavAthI te rAjAne pUrvabhAvanA saMskArathI utpanna thaele bedha thaye jethI tenA aMtaranuM sarva ajJAnarUpa aMdhakAra nAza pAmyuM. turata zAsanadevIe ApelA veSane aMgIkAra karI ane tRNanI peThe rAjyane tyajI daI te karakaMDu sAdhu pratyekabuddhapaNAne pAmyA. jene mATe kahyuM che ke--ujavaLa, zreSTha jAtivALA ane sArI racanA vAlAM ziMgaDA che jene evA sAMDhane gaSTanA AMgaNAmAM vRddhAvasthAthI vyApta thaele joI bodhathI hine ane addhine vicAra karatA evA kaliMga dezane mahArAjA dharma pAme. // iti karakaMDu caritraM samAptam. pratyeka buddha zrI jayavarma (dvimukha) nuM caritra, paMcAla dezanA AbhUSaNa rUpa ane IMdrapurI samAna kAMpIlyapuramAM gADha sukhavAle ane zubha kArya karanAra jayavarmA nAme rAjA rAjya karatA hatA. jeNanA svarUpanI Agala raMbhA paNa nisteja banI jatI hatI evI rAjyalakSmInI peThe adabhUta guNavAlI te rAjAne guNamAlA nAme strI hatI. ekadA zubha manerathavAlA ane sarvotkRSTa evA te rAjAe zilpazAstranA jANa evA uttama kArIgarone kahyuM ke "tame eka adabhUta sabhAmaMDapa karI Apa,pachI vAstuzAstranA jANu purUSAe pRthvIpUjA pUrvaka bhUminI parIkSA karIne sarva vidhahArI evA zubha muhUrtane viSe harSathI khAtamuhUrta karyuM. anukrame pRthvIne khedatA evA te lekee pAMcame divasa divyamaNinA sthAnarUpa ane sUryanI peThe vAjalyamAna evo eka abhUta mukuTa dIThA, turata teoe sabhAmAM AvIne rAjAne jANa karyuM eTale bhUpatie zIdhra tyAM jaIne khodelI pRthvImAMthI adabhUta evA te mukuTane grahaNa karyo. tyArabAda teNe jayajaya zabda tathA vAjItrAnA nAda pUrvaka mahAsaMtoSathI te mukuTane potAnA kezamAM mUkyo. rAjAe vastrAdikathI satkAra karelA zilpI leke svarganA vimAna samAna adabhUta sabhAmaMDapa jhaTa taiyAra karI Ape. jANe svarganI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) zrI vaDilavRtti uttarAddha, parSadA hAyanI? ema citrakAroe paNa vividha prakAranAM citrae karIne te sabhA traNa jagatane AzcaryakArI banAvI. pachI dhanya purUSomAM uttama e te rAjA, zubha mUhUrtane viSe mastaka upara mukuTa dhAraNa karI siMhAsana upara beThe. te nirmala mukuTa matakane viSe dhAraNa karyo tethI jayavarmA rAjAnuM mukhakamala bevaDu dekhAvA lAgyuM. A kAMI Azcarya nahotuM. pachI IdranA sarakhe parAkramI te jayavarmA nAmane sajA lekamAM primukha evA nAmathI prasiddha thaye. have jayavarma bhUpatinA mukuTanI vAta sAMbhaLIne mahA koSAtura thaelA caMDamavatana bhUpALe avaMtIthI eka dUta primukha bhUpati pAse meka. DUta paNa dvimukha pAse AvIne caMDapradyotana bhUpatinI AjJA kahevA lAgyuM ke "je tamAre jIvitanuM kArya hoya te tamane pRthvImAMthI jaDelo mukuTa caMDapradyotanA mahArAjAne sepe." dvimukha bhUpatie kahyuM. "he cara! kharekhara tyAre rAjA mahAmUkhe dekhAya che. je duSpAya evA mahA mukuTane abhilASa kare che. jA hArA rAjAne kahe ke te pitAnI zivA rANa, analagiri hasti, agnibhIrU ratha ane lehajagha dUta eTalI vastuo jhaTa mane sepe." A pramANe kahIne pachI dvimukha rAjAe potAnA sevake pAse te mahAdUtane gale pakaDAvI nagaranI bahAra kADhI mUkyuM. te avaMti nagarIe jaI sarva vAta caMDapradyotanane kahI. caMDapradyotane paNa mahAkrodhathI prayANane paTapsa vagaDA. gaNatrI na karI zakAya teTalA azva, gaja, ratha ane pAyadalavAlA mahAsaMnyathI caMDapradyatana rAjA prayANa kare che te vakhate kayA kayA balavaMta rAjAo paNa kaMpAyamAna nathI thayA? sthAnake sthAnake pitAnA tAbAmAM karelA aneka bhUpatiothI vadhatA sinyavALA avaMti nagarInA mahArAjA caMDapradyotane paMcAla dezanA simADA upara paDAva karyo. pitAnA sAta putra sahita asaMkhya senAthI viMTAela, aneka zatruonA samUhane kaMpAvanAra ane bamaNu utsAhavAlo dvimukha bhUpati paNa pitAnA nizAnenA ghera zabdathI zatrunI senA rUpa strIonA garva rUpa garbhane teDI pADate kta matAnA sImADe A. anukrame ane rAjAone yuddha cAlyuM. temAM mukuTanA prabhAvathI dvimukha sajAnuM parAkrama zatrunA samUhane du:saha dekhAyuM. dvimukhe zatrunuM sanya jItI lIdhuM tethI avaMti nAtha pote yuddha karavA Avyo paraMtu tene te zastra tathA 7 rahita karI nAkhyo, jhaTa dvimukhe avaMtipatine bAMdhIne potAnA nagaramAM Aye. jenuM sarva sainya hArI gayuM che evA caMDaadyatana rAjAne dvimukha bhUpatie laghu banAvI dIdhe e kAMI ketuka nahotuM. - ekadA kArAgrahanI Agala pharatI evI lakSamInA samAna ke dhanya chIne joi caMDa pradyotane paheredArane pUchayuM ke " A rAjAne keTalA putra che ane A putrI kenI che?" A pramANe pUchatA evA avaMtinAthane paheredAre kahyuM. "he deva! A rAjAne namAlA nAme strI che ane teNInA udarathI jANe dizAonA adhipatieja hAyanI ! Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zI jayavarma (dvimukha)nuM caritra, evA sAta putra thayA che. pachI "mane eka kanyA thAo" e mane ratha dhAraNa karatI evI vanamAlAe pite madana nAmanA yakSanI ArAdhanA karI. pachI rANI vana-. mAlAe kalpavRkSanI kalInA susvapna sUcita eka sebhAgyathI mane hara evI putrIne . janma ApyuM. tyArapachI teNIe yakSane ISTavastu ApIne saMtoSa pamADI mahotsava pUrvaka putrInuM madanamaMjarI nAma pADayuM. jeNae bAlyAvasthAmAM ja pUrNa vidyAbhyAsa karyo che evI A rAjaputrI hamaNAM vanAvasthAmAM kalAnA samUhathI temaja rUpa saM5- . ttie karIne sAkSAt lakSmInI peThe zobhe che." paheredAranA mukhathI AvI vAta sAMbhaLIne tathA teNInuM rUpa joIne kAmAtta thaele caDapradyotana rAjA manamAM vicAra karavA lAgyA. "aho ! jyAM sudhI A strI malI nathI tyAM sudhI lamIe paNa zuM? A zreSTha rUpavALInI prApti thAya to ja sAruM, kAraNa teja vinA mahATAM netra paNa sA kAmanA nathI. je ahi A strInI prApti thAya te rAjyanA bhraMzane paNa huM. zreyakArI mAnuM chuM. temaja teNIne vinA sukhadAyI paNa rAjyanI prApti kharekhara duHkha rUpa che." A pramANe vicAra karatA evA caMDapradyotanane jANa dvimukha bhUpatie turata paheradArathI tene potAnI pAse sabhAmAM bolAvyo. caMDapradyotana sabhAmAM Avyo eTale dvimukhe tenA sAmAM jaIne potAnA ardhasiMhAsana upara besAryo. caMDapradyotana paNa hAtha joDIne kahevA lAgyo. "hArA prANa tamAre vaza che, sarva saMpatti paNa tamArI svAdhinamAM rahelI che tame mahArA prANunA ane saMpattinA prabhu che. vadhAre zuM kahe. paraMtu tamAre svAdhina che prANa ane saMpatti jenI evo huM tamAre sevaka chuM. mahAre rAjyasaMpattine khapa nathI tema nathI khapa sarva senAne." caMDapradyotananAM AvAM vacana sAMbhalIne tenA bhAvane jaNanArA dvimukhe te sarvotkRSTa rAjAne potAnI putrI madanamamaMjarI ApI. jozIe ApelAM sArA muhUrtamAM avaMtinAthanI sAthe putrInAM lagna karIne tene turata tenI nagarI tarapha vidAya karyo. te divasathI AraMbhIne dvimukha rAjAne jamAI caMDapradyotana,uttama kIrtithI ujavala hAlatA cAlatA vijayadhvaja rUpa thaye. have koI eka divase dvimukha rAjAnA puramAM nagara janee mahA utsavathI adbhuta e iMdradhvaja banAvIne purInA kalyANa mATe pUjA karI. loka jema bhaktithI rAjAne ane devatAne pUje tema dvimukha bhUpatie paNa te devane pU. mahotsava pUrNa thayA pachI koI divasa paDI gaelA ane Amatema athaDAvAthI phATI gaelA te Idhvajane joI dvimukha bhUpAla pitAnA manamAM vicAra karavA lAge ke "aho ! ja e jenuM maNi muktAphala ane puSpamAlAdi sugaMdhi padArtho vaDe bhAvathI pUjana karyuM hata te idradhvaja Aje vinAza pAmyo. lekamAM svArthathI mahATe Adara ane asvAWthI anAdara thAya che. jene svArtha nathI tene Adara paNa nathI. bhogavavA yogya evAM lakSmI, strI ane zarIrAdi sarva padArtho vRthA che mATe ja tatvanA jANu purUSa tene tatvathI svArtha mAnatA nathI. phakta jaDa purUSa niraMtara svArthamAM vyagra bane che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) zrI raSimaMDalavRtti uttarAddha. svArthanA nAzathI mUDha banatA evA jaDa purU, svArtha pratye tAtvika e dAsInapaNuM nathI jANatA. udAsIpaNuM eja utkRSTa tapa ane zuddha dharma che eja hetuthI vidvAna purUSe udAsIpaNAmAM pratyakSa mukita jANe che. teja kAraNa mATe rAgadveSa rUpa svArthane tyajI daI udAsIpaNAne Azraya kare. je rAgadveSa svArthane AbhAsa rUpa dekhAya che. tene tyajI daI khare svArtha te sAmAyika kahyuM che." A pramANe suvicArathI utpanna thaelA akhaMDita vairAgyathI raMgIta thaelA manavAle dvimukha rAjA, pUrvabhavanA saMskArathI prApta thaelA zuddha bedhane pAme. zAsanadevatAe Ape che yatiSa jene e te dvimukha rAjarSi tRNanI peThe rAjya tyajI daI pratyekabuddhapaNuM pApe. jene mATe kahyuM che ke, nAgarika lokee pUjana karelA ane pachIthI paDI gaelA iMdradhvajane joI samRddhi ane asamRddhine vicAra karatA evA dvimukha rAjAe pratibaMdha pAmIne jinadharma Adaryo. iti dvimukha saMbaMdha. zrI.naSi pariNA mAlavadezanA AbhUSaNa rUpa sudarzana nAmanA prasiddhapuramAM pitAnA guNethI manuSyane AnaMdakArI evo maNiratha nAme rAjA rAjya karato hate. tene yugabAhu nAme ati vinayavaMta yuvarAja baMdhu hatuM. e yugabAhune suzIla ane sadAcAravALI madana rekhA nAme strI hatI. bAlyAvasthAthI ja samaktivrata ane nirmaLa evA arihaMta dharmane utkRSTapaNe aMgIkAra karIne te madanarekhAe manuSyabhavanA saMsArarUpa kalpavRkSanuM uttama phala meLavyuM hatuM. teNIne guNothI pUrNa ane caMdra samAna nirmala yazavAlo caMdrayazA nAme putra hatA. anukrame dazavarSanA thaelA e rAjaputrane niraMtara rAjalakSmI kaTAkSavaDe jotI hatI. ekadA maNiratha rAjA, pitAnA baMdhunI pavitra madanarekhA strIne jeI kAmapizAcathI grasita thaye. kAmathI vyApta thaelA manuSya, nathI gaNatA lajajAne ke nathI gaNatA nirmala kulamaryAdAne, valI nathI gaNatA apavAdane ke nathI gaNatA adharmane. maNiratha rAjA vicAra karavA lAgyo ke "madanarekhA zI rIte hAre vaza thAya ? prathama huM teNIne sAdhAraNa kAryathI vizvAsa pamADuM ane pachI avasara maLe kAmanI vAta karIza. nirmala buddhivaDe duSkara kArya zuM siddha nathI thatuM?" Ama vicAra karIne maNiratha rAjA, teNIne tAMbula, puSpa, vastra, alaMkAra ane vilepanAdi sarve vastuo bheTa tarIke mokalavA lAgyo. madana rekhA paNa te vastuone nirvikArapaNe ja aMgIkAra karavA lAgI, te ema dhArIne ke "pitAnA nhAnA bhAInA upara kanehane lIdhe je A prasAda mane ekale che mATe hAre temane melelo prasAda aMgI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www ^ ^^ pratyekabuddha grInamirAjarSinuM caritra (27) kAra kara joIe. " Ama dhArIne te, je mekalelA prasAdane svIkAratI. koI eka divase maNiratha rAjA pite ekAMtamAM tyAM AvIne madarekhAne kahevA lAgya ke " tuM mane pitAne svAmI banAvIne hArI paTTarANIpada bhagava. " kharekhara pitAnA kulAcArathI bhraSTa aMta:karaNavAlA te rAjAne jANa tenA kAma viSane nAza karavA mATe madanarekhA amRta samAna vacana kahevA lAgI. he rAjana ! tame kalaMkarahita kulamAM utpanna thaelA pAMcamAM lokapAla che. te AvAM mithyA vacana bolatAM kema lajajA nathI pAmatA ? vibhe! zastra, agni, viSama viSa ityAdikathI mRtyu pAmavuM e zreSTha che paraMtu potAnA kulAcArarahita jIvita sAruM nathI. jeoe iMdriya upara vijaya meLavyuM nathI evA rAjAoe diphayAtrAthI karelo vijayavistAra vyartha che. kharuM te eja che ke jeNe indriyane nigraha karyo teNe vizva jItyuM che. je purUSa indriyane svAdhina karyA vinA bIjAothI jaya meLavavAnI IcchA kare che te nice potAnA baLatA gharane tyajI daI parvatane siMcana karavA jevuM kare che. je mUkha purUSe pataMgIyAnI peThe sukhanA AbhAsane viSe lubdha bane che, hA ! teo saMpAdana karelA potAnA sarva yazane nAza kare che. prANIo, corI, hiMsA, juThuM ane parastrIsaMganA pApasamUhathI temaja potAnA bIjA ceSTitathI ghara evA narakapratye jAya che. he rAjana ! tame potAnI saMpattine nAza karavA mATe A vajApAta AraMbhyo che mATe narakamArgamAM bhAthArUpa e kukRtyane tyajI dho. prANuonA mRtyusamAna ane kulane kalaMkita karavA mATe mazInA kucaDA samAna evo te kIrtirUpI velaDInA kaMdane nAza karavA kema taiyAra thayA che? ahaMkAra sahita kuzIlavaMta purUSonI, avicAryuM kArya karanArAnI ane maMdamatinI AyuSya sahita lakSamI nAza pAme che." madana rekhAe A pramANe bahu pratibaMdha karyo chatAM pitAnA kadAgrahane nahi tyajI denAre te bhUpati lajajA pAmIne teNInuM smaraNa karate chato pitAnA ghara pratye gayo. tyAM paNa te kSudramativALe emaja vicAravA lAgyo ke "vizvAsa pAmelA e nhAnA baMdhune haNI nAkhyA vinA te madanarekhA mahAre vaza thaze nahIM." ekadA madanarekhAe svapnAmAM zaraRtune pUrNa caMdramA dIThe. turata jAgIne teNIe te vAta pitAnA pati yugabAhune kahI. yugabAhue paNa "tane pRthvInA IMdrarUpa mahA parAkramI putra thaze." ema kahIne teNune jinezvara ane munionI sthA tathA pUjArUpa dehada pUrNa karyo. koI eka divasa yugabAhu priyA madanarekhA sahita divase kriIDA karavA mATe udyAna pratye gayo. jeNe thoDA parivAra saMgAthe rAkhyo hato e te yugabAhu thAkI gaele hovAthI rAvIne viSe priyA sahita kadalIgRhamAM rahyo. A vakhate avasara malaye jANe adhama baMdhu maNiratha rAjA tyAM Avyo. ane "yuvarAja ! tuM Aje ahiM kema suto che?" ema kahete chate kadalI graha Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) zrI SaDalavRtti utA, pratye dAkhala thaye. pachI turata jAgI gaelA te nhAnA baMdhue tene namana karyuM eTalAmAM adhama ane nirdaya cittavALA maNirathe tene khagaprahAra karyo. dhikAra che tenA nirdayapaNAne, "hAruM khaga pramAdathI paDI gayuM" ema kahIne paheredAra parUe choDI dIdhelo te turata nagaramAM ja rahyo. A vAta caMdrayazA kumAra sAMbhaLI, tethI te pote vaidya ane pitAnA ISTa amAnI sAthe tyAM A. bha. nA jANa evA vaidyoe aMdara prasarAI gaelA rUdhiravAlA ane vidhura evA yugabAhunA zarIrane joI upAya karavA tyajI dIdhA. jene mATe vaidyakazAstramAM kahyuM che ke: draSTi sthira thaI gaI hoya, ghuraghura zabdathI zvAsa cAlato hoya ane hoTha pahoLA tathA zithila banI gayA hoya te ariSTa utpanna thayuM che ema jANavuM. pachI satI madanarekhAe potAnA patinI aMta avasthA jANe tene parabhavamAM bhAthAne mATe vidhithI ArAdhanA karAvI ane kahyuM ke "he prANanAtha ! hArI vinaMti sAMbhaLe. tame dhana ane strI vigeremAM meha tyajI daI jaina dharma aMgIkAra kare. sAvadhAna thaI pitAnA hitane bhaje, jeNe karIne saMsAramAM sAruM kuTuMba, nirogI deha ane uttama gRhAdi prApta thAya che. te zrI jinezvara praNita dharma sukRtathI ja pamAya che. he nAtha ! AlecanA, vrata, gaha, puNyanI anumodanA, jIvakSamA, pApasthAnane tyAga, anazana, zubha bhAva, catu:zaraNanI prApti ane parameSimaMtranuM smaraNa AvI mokSa sukhakArI daza prakAranI ArAdhanA tamane thAo. jinezvaranuM dhyAna dharI, gurUnA caraNane namaskAra karI ane ratnatraya rU5 samakitane manathI Azraya karo ke jethI tamAre kalyANakArI mArga hoya, jIvane vadha, juThuM, paradhana ane strIne saMga tyajI daI tame potAnA pApane kSaya karavA mATe bhAvathI aNuvratane se. potAnA cittamAM uttama evA cAra guNatratAne dhAraNa kare. vaLI A lekamAM tame je kAMI kArya karyuM hoya te sarva duSkRta mithyA thAo. he gRpa ! mana vacana ane kAyA vaDe AlocanA laI zrI jinezvaranA caraNanI sAkSIvaDe sarva mithyA duSkRta karavAthI tamane pratikramaNa che. A lekamAM ane paralekamAM karelA potAnA duSkRtane niMdavApUrvaka bIjAonA puNyakAryanI anumodanA kare. vaLI A bhavamAM ane parabhavamAM tame mana, vacana ane kAyAthI je puNya karyuM hoya tenI vAraMvAra anumaMdanA kare. je jIne ghaNuM duHkhamAM nAkhyA hoya tenI kSamA mAge ane keIe karelA tamArA potAnA aparAdhanI pIDA tyajI gho. karmathI utpanna * thaelA sukha duHkhanuM keI kAraNa nathI temaja jIvone tattvathI koIpaNa mitra ke zatru nathI. prANIo sAthe kareluM vaira durgatine arthe ane maitrI, mekSa tathA sukhane - artha thAya che. mATe tame prANuonI sAthe vera tyajI daI tatvanuM ciMtavana karatA - chatA maitrI dhAraNa kare. mANasanA je kAryathI chakAya jIne AraMbha thAya che tevA * kAryane tyajI daI A uttara kAlamAM hitanuM ciMtavana kare. prANIone vadha, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha grInaziASita caritra, ( 9 ) p ' jIThuM, cArI, maithuna, dhananA meAha, krodha, mAna, mAyA, leAbha, rAga ane dveSa e sarvane tajI dyo. mAyAmRSAvAda, kahe, abhyAkhyAna, cADI, paraparivAda ane mithyAtvazalya e sarva pApanA sthAnane jhaTa mUkI gho. pApasahita AMtaranA ane khAdyanA sa`cAgane temaja upAdhine tyajI dyo. eTalu ja nahIM paNa chellA zvAsanA pahelA A zarIrane pazu tyajI dyo, bhAvathI zuddha manavALA tame saMsArane nAza karavA mATe khAra prakAranI bhAvanAne bhAvA, kAraNa ke hitasvI manuSyA dharma vinA khIje sthAnake jyAre paNa peAtAnuM mana preratA nathI. jinezvara, siddha sAdhu ane jinarAja praNita dharma e sarvanA zaraNane aMgIkAra karo. kAraNa ke temanA vinA bIjA koi rakSaNa karavAne samartha nathI. bhAvathI manamAM parameSThi namaskAranuM smaraNa karI. kAraNu e maMtrarAja, meAkSa lakSmIne vaza karavAmAM pUrNa sattAvALA che. jenA prANa parameSThima MtranuM smaraNa karatA chatA jAya che te mRtyu pAmyA chatAM jIvatA jevA che. huM vIra ! manathI aMtaranA cAdhAne jItI dhIrapaNuM dhAraNa kareA. madanarekhAe je je vacana kyAM te te sarva zAMtamanavAlA yugamADue hAtha joDIne 'gIkAra kyA. pachI yugamAhu devaleAka pratye gayA eTale cAkathI putra tathA khIjA leAkeA AkraMda karavA lAgye chate madanarekhA vicAra karavA lAgI. " humaNAM svataMtra - ele! jeTha maNiratha mhArA zIlane khaMDita karaze athavA tA te pApI A mhArA kumArane viSe pApa Acaraze. mATe hamaNAM zaraNurahita evI mhAre nAzI javuM te zreyakArI che. kAraNa mhArUM mRtyu thAya te sArU paraMtu zIlakhaDana thAya te sArUM nahi." A pramANe vicAra karIne pachI strIne viSe te mahAsatI, jema vAghane dekhIne gAya nAsI jAya tema koi viSama mArgathI vanamAM nAsI gaI. A zrvakhate jANe bhArebAnI Apatti rUpa gADha aMdhakArane joi lanta pAmelI hAyane zuM ? ema rAtrI nivrutta thai. araNyamAM bhamatI evI madanarekhA, sAMje kAi eka talAva pAse AvI pahoMcI. tyAM teNIe lanA AhAra karI, zItala jalapAna karI ane kAi latAmahumAM vizrAma karyA. zubha AzamavAlI te mahAsatIe sAgArI AhAranuM paccakhANu karI namaskAramaMtranuM smaraNu karatAM chatAM zayana karyuM, zIlavrata dhAraNa karanArI e mahAsatIne pAtAnA zIlaprabhAvathI vyAghrAdihiMsaka jIvAnA bhaya thayA nahIM. pachI e rAtrIne same vedanAthI pIDA pAmelI te madanarekhAe adbhUta lakSaNavALA eka putrane janma ApyA. jethI te mahAnamAM sahasA prakAza thayA. pachI savAre, yugamADu pitAnA nAmavAlI mudrA yukta ratna kaMkhalathI putrane viMTAlI eka vRkSanI chAyAmAM mUkI danarekhA pote aMga dhovA mATe talAve gai. tyAM teNIne jalahastie suMDhavaDe pakaDIne turata AkAzamAM phekI dIdhI. dhikkAra che dhikkAra che pUrvabhavanA saMpAdana karelA kukarmane pachI AkAzathI paDatI evI rabhA samAna te mahAsatI manarekhAne kAI yuvAna vidyAre lakSmInI peThe jhIlI lIdhI. anukrame vaitADhaya parvata upara paheAMcADelI ane potAnA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) zrI raSimaMDalavRtti uttaraddha, pApa karmathI utpanna thaelA phalanuM dhyAna karatI madanarekhAe vidyAdharane kahyuM ke "he baMdha! tuM sAvadhAna thaIne hAruM kahevuM sAMbhaLa. "nice A rAtrIne viSe meM vanamAM eka putrane janma Apyo che. huM vastra dhovA gaI eTalAmAM jalahatie mane AkAMzamAM uchAlI. nIce paDatI evI mane te jhIlI lIdhI che. te hArA putrane jhaTa ahiM lAvI Apa athavA mane tyAM pahoMcADa. nahi te te bhAgyazAlI bAlakane kaI laI jaze. ahe! hArI Apatti rUpa gharanuM bAraNuM vidhie ja ughADayuM che. nahiM to patine vadha, jeThanA bhayathI vanamAM nAzI AvavuM, tyAM putrane janma ane tyArathI pakaDAvuM e sarva kyAMthI bane ? tuM hArA vinIta putranI sAthe hAre jhaTa melApa karAva, valI prasanna thaIne putrabhikSAnA dAnathI hArA upara dayA kara." te yuvAna vidyAdhara paNa rAgasahita teNanA sAme netra pheMkate chate kahevA lAgyuM. "gaMdhAra dezamAM rAtAvaha nAme nagara che. tyAM vidyAdharane agraNI maNicUDa nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. tene kamalavatI nAme strI hatI. teone maNicUDa rAjA, mane vatAya parvatanI ane zreNinuM rAjya ApI pote dIkSA laI cAraNamuni thayA. hamaNAM caturnAni thaelA te mahAmuni jinezvarane namana karavA mATe AThamA dvIpa pratye gayA che. huM paNa te vakhate temane namana karavA mATe tyAM jato hato. paNa ardhA mArge jatA mane hArI prApti thaI tethI huM pAcho vaLyo chuM. have huM tane prArthanA karIne kahuM chuM ke nizce tuM hamaNAM mahArI prANapriyA thA. meM prajJapti vidyAnA prabhAvathI hArA putranI vAta jANI che. mithilA nagarIne rAjA, hArA putrane vanamAMthI pitAnI nagarI pratye laI gayo che." maNiprabhanAM AvAM vacana sAMbhaLI madanarekhA vicAra karavA lAgI. "je ke A svataMtra ane kAmAtura thayela che chatAM hAre tenAthI paNa zIlanuM rakSaNa karavuM joIe. hamaNuM kAlakSepa kara yogya che." ema dhArIne teNIe spaSTa vidyAdharane kahyuM. "tuM prathama ane naMdIzvaranI yAtrA karAva. tyAM huM jinezvarene vaMdanA karIne kRtakRtya thayA pachI hArA kahevA pramANe karIza." teNunAM AvAM vacanathI bahu harSa pAmela maNiprabha, madanarekhAne vimAnamAM besArI AThamA dvIpane viSe teDI gayo, tyAM teNIe zAzvatA bAvana jinAlayane namana karyuM. aMjanI parvata upara cAra, dadhimukha parvata upara seLa ane ratikara parvata upara batrIza ema te bAvana jinamaMdiramAM pratyeka sa yojana lAMbA, pacAsa ejana paheLA ane bahotera jana uMcA che. te zAzvatA cityane viSe zrI RSabha, varSamAna, caMdrAnana ane vAriSeNa nAmanI ekane ATha uttama jinapratimAo che. te jinAlamAM zAzvatA arihaMtapratibiMbane vidhipUrvaka harSathI praNAma karIne madanarekhAe potAnA AtmAne atyaMta kRtArtha mAnyo. pachI tyAM madanarekhA satIsahita cAra jJAnanA dhAraNahAra maNirDa cAraNamunine maNiprabha vidyAdhare harSathI vaMdanA karI. upazamadhArI maNicUDe paNa madana rekhAne mahAsatI ane maNiprabhane lapeTa jANIne pi Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInamirAjarSinuM caritra. (31 ) tAnI dezanArUpa amRtathI te vidyAdharAdhipatine zAMti pamADI. pachI maNiprabha, mu. ninI pAse svadArAteSa nAmanuM vrata aMgIkAra karI ane temane namaskAra karI madarekhAne kahyuM ke "havethI tuM mahArI mAtA athavA bahena che." harSita manavALI satI madanarekhA paNa pitAnA zIlakhaMDana rUpa Apattine aMta Avyo jANIne te mahAmunine potAnA putranA kuzala samAcAra pUchayA. munie kahyuM. "he zubhe! zoka tyajI daI sthira cittathI sAMbhala. A jabUdvIpamAM puSkalAvatI nAme vijaya che. tyAM maNitAraNa nagaramAM mahAbalavaMta e amitayaza nAme rAjA rAjya kare che. e rAjAne puSpavatI nAme strI che. teone dharmakAryamAM tatpara, vinayavaMta ane dayAvaMta evA puSpasiMha ane ratnasiMha nAmanA be putro thayA. bhUpatie cAraNamuni pAse dIkSA lIdhe chate banne putro corAsI lAkha pUrva rAjya bhegAvI ane sola lAkha pUrva dIkSA paryAyapAlI aMte mRtyu pAmIne azruta devalokamAM sAmAnika devatAo thayA. tyAMthI AvIne teo dhAtakIkhaMDanA bharatakSetramAM hariSeNa samudradattAnA putrapaNe utpanna thayA. pahelo sAgaradeva ane bIje datta, anukrame teo dharmi ane paraspara prItirUpa amatathI siMcAyelA thayA. pachI akhaMDita evA vairAgyathI vyAsathaelA te bane jaNue agIyAramA tIrthakara zrI zreyAMsanAthasvAmI pAse dIkSA lIdhI. trIje ja divase vijalI paDavAthI kAladharma pAmelA te pahelA devalokamAM mahAsamRddhivaMta evA devatAthayA. ekadA A bharatakSetramAM teoe zrIneminAtha jinezvarane pUchayuM ke amAre haju sudhI saMsAra keTalo bAkI che?" prabhue kahyuM. "tamArA bannemAMthI eka jaNa mithilA nagarInA jayasena bhUpatine pahele pavaratha nAme putra thaze ane bIjo sudarzanapuranA yugabAha rAjAnI strI madanarekhAnA putra paNe utpanna thaze. anukame tame banne jaNa pitA putranA saMbaMdhane pAmI, rAjyapada bhegavI, pratibodha pAmI temaja karmamalane nAza karI thoDA kALamAM mokSapada pAmaze." A pramANe banne devatAe potAnuM ekAvatArIpaNuM sAMbhaLIne pachI AyuSya pUrNa thaye temAMthI eka mithilAnagarIne padAratha rAjA thaye. koI divasa durvinIta ane vanamAM kheMcI ANelA te rAjAe vRkSa nIce hArA putrane dITho. pachI bahu harSa pAmelA mithilAdhipatie putrane laI nagarImAM AvIne potAnI priyA padyamALAne meM ane hoTe janmamahocchava karAvyuM." cAra jJAnanA dhAraNahAra maNicUDa cAraNamuni madana rekhAne A pramANe vAta kare che teTalAmAM AkAzathI puSpavRSTi thavA pUrvaka sUryamaMDaLa samAna vAjatyamAna eka vimAna tyAM AvyuM. koI eka kAryane jANa ane divya AbhUSaNene dhAraNa karanAra koI eka deva, te vimAnamAMthI nIce utarI satI madanarekhAne praNAma karI ane pachI cAraNamunine praNAma karI temanA AgaLa beThe. devatAnuM AvuM vilama kArya joI maNiprale tenuM kAraNa pUchayuM eTale devatAe spaSTa kahyuM. " huM pUrvabhavamAM maNiratha rAjAne nhAne bhAI cugabAhu hatuM. mane hArA moTA baMdhue vairathI mAryo paraMtu Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 32 ) zrI RSiga vatta uttara.. A sattIe mane upadezathI zAMti pamADI. eja kAraNathI mane adbhUta evI devazrI ne daiRszrI prApta thaI che. pUrvabhavamAM A satI te janadhane viSe mhAro gurU thaI che. anukhya dharma dAna karavAthI pitAnA ane latonA upakAranA badale ApI devAthI mukta thaI zake che. paraMtu sudharma ApanArA sugurUnA nijya purUSA zI rIte pratyupakAra karI zake ? utkRSTa Agama, deva ane dharmamaya gurUja che. jeNe gurUnuM apamAna karyuM teNe upara ahelA traNenuM apamAna karyuM samajavuM. huM vidyAdhara ! prathama gurUnA caraNanuM pUjana karyA pachI devatAnuM pUjana karavuM. anyathA gurUnuM apamAna thAya. " devatAe A pramANe vANI vaDe vidyAdharane pratimASa pamADI ane pachI pharIthI snehavaDe hAtha joDIne satI madanarekhAne kahyuM. "huM sAdharmike ! kahe, hamaNAM huM thArUM zuM priya karUM ?" madanarekhAe kahyuM. "mane te mukti joie chIe paraMtu devatAo te ApavA zakti ta nathI mATe tu mane putranuM mukha dekhADavA mATe mithilApurI pratye lai jA ke tyAM huM nivRtta thaIne paralIkanA hitanuM AcaraNa karUM. " madanarekhAe A pramANe kahyuM eTale ha pAmelA devA, teNIne zrImallinAtha tIrthaMkaranA kalyANake karIne pavitra mithilAnagarI pratye thai gaoN tyAM te devatAhita manarekhA, jinAlayamAM tIrthaM patine namaskAra karI pavitra evI sAdhvIonA upAyane viSe jaI vadanA karavApUrvaka dhama zravaNu karavA beThI. sAdhvIe paNa te mahA satIne pratibaMdha pamADavA mATe kupAthI upadeza Apyo. " dharma vinA saMsArane kSaya icchatA mUDhamati jIvA meAhane vaza thai putrAdi janAne viSe atyaMta sneha kare che. A akha MDita prasarI rahelA mhoTA sasAra mArgamAM jIve bhamatA chatA ISTa vastune meLavI zakatA nathI teApaNa tenI icchA karyo kare che. jIvAne saMsAramAM mAtA, pitA, bhAI, vhena, strI ane putrAdi kanA anekavAra saMbaMdha thayA che. lakSmI, kuTuMba ane dehAdi sarva vinazvara che. zAzva tA eka dharmaja che. mATe sajjana purUSAe teneja aMgIkAra karavA. " sAdhvIne upadeza pUrNa thayA pachI devatAe teja vakhate madanarekhAne putra khAse javAnuM kahyuM eTale teNIe kahyuM ke "hamaNAM mhAre saMsAranI vRddhi karanArA putra upara premapuranuM kaI prayeAjana nathI. pachI devatA, teNInI rajA laIne peAtAne sthAnake gaye eTale madanarekhA, dIkSA laI sutratA nAme prasiddha sAdhvI thai. have ahiM padmaratha rAjAnA gharane viSe divase divase te bAlaka jema jema vRddhi pAmavA lAgyA tema tema bhUpatine khIjA aneka rAjAe namana karavA lAgyA. puSpa mALA ane padmarathe putranA AvA prabhAva dekhI maheAtsavapUrvaka " nami " evuM gAya nAma pADyuM, jema darpaNune viSe peAtAnI pratimA dekhAya che. tema te AzcaryakArI putrane viSe gurUnA prayAsa tranA sarva kaLAoe Azraya karyo. cAnAvasthAthI aneAhara svarUpALA e rAjakumAra che. kalI caMdra ane tApArI sUryanI upamA na ghaTavAthI te nirUpamaja hatA. mAtApitAe ikSvAkuvaMzamAM utpanna thaelI eka Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i (33) pratyekabuddha bInagirAjarSinuM caritra, hajAra ne ATha rAjakanyAonuM ekaja lagnamAM tene premathI pANagrahaNa karAvyuM. pachI padyaratha rAjAe nami putrane rAjya ApI pite dIkSA lIdhI. anukrame kevaLajJAna, pAmIne te mahAmuni mahAdayapada pAmyA. - pachI mahA durdhara zatruone paNa namAvI denAra ane pratApathI sUrya samAna parAkramI nami rAjA akhaMDita pRthvInuM rAjya karavA lAge. lakSamIe viSNune tyajI daI guNanA samudrarUpa e rAjAne Azraya karyo ema jANIne ja jANe bhayane lIdhe zaMkare paNa pArvatIne pitAnA ardhA zarIrane viSe bAMdhI lIdhI hoya ke zuM? anukeme nyAyavaMta, samartha, upazamavALa, zaktivaMta, saraLa, suzIla, ane subhaga e te nami rAjA, sarva guNanA samudrarUpa thaye. prajAnuM pAlana karavAmAM tatpara evo te bhUpALa, kIrti, yaza, nyAya, vinaya, aizvarya ane vivekanI saMpattie karIne zeSarAja samAna zobhate hate. have ahiM sudarzanapuramAM ema banyuM ke potAnA nhAnA baMdhu yugabAhune haNuM siddhamaratha mAnatA evo pApI maNiratha rAjA potAne ghera gaye. teTalAmAM tene pApanA yogathI rAtrIne viSe sApa karaze. tethI te mRtyu pAmIne ati du:khadAyI evI cothI naraka pratye gaye. aDA! mohathI AMdhaLe, mahApApI ane duSTa buddhivALo maNiratha rAjA adharmane lIdhe mahA samRddhivALA padathI bhraSTa thayo. dhikAra che dhikkAra. che AvA nirdaya kRtyane ? AMsuthI vyAsa evA pradhAnAdike te banne bhAIonuM udgha dehika karIne pachI yugabAhunA putra caMdrayazAne rAjyAbhiSeka karyo. pitAnA bhujabaLathI teDI pADyA che rAja zatruonA mAna jeNe evA te caMdrayazA rAjAne kayAreka hasti, azva vigere vAhanonI kIDAne maratha thayA. mahAvega vALA bahu vAhanone kharIda karI uttama veSa dhArI te bhUpati vizAla pradezamAM jaI niraMtara pradhAna vigere purUSonI sAthe kIDA karavA lAge. - have ekadA IMdra samAna saMpattivALA nami rAjAne ujavala dehavAge, airAvaNa samAna, vidhyATavInuM maraNa thavAthI AlAnastaMbhane ukheDI nAkhI nAsI jate, madathI Akula mahA baLavaMta evA paNa bIjA hastione trAsa pamAData, bhayaMkara AkRtivALe, kAlanA sarakho dudama, sparzathI vAraMvAra mastakane dhuNAvate, jharatA madarUpa jaLathI pRthvIne siMcana karato, baLavaMta, ugra evA suMDha ane dAMtathI ghara ane hATane pADI dete, valI bhamarAthI gherAyela ane vegathI bIjA hastione pAchaLa tyajI daI nAsI jato e hasti mithilA nagarInI bhUmine ullaMghana karI AgaLa nAsI javA lAgyuM. nami rAjAnA dezanI sImA sahita bahu mArga ullaMghana karI te hastirAja sudarzanapuranI pAse bhamato hato evAmAM tene vAhanothI kIDA karatA evA caMdvayazAnA dUtoe dITho. rAjAnI AjJAthI teoe turata kSudhAthI vyApta thaelA ane thAkI gaelA te hastine pakaDI rAjA pAse A. mahArAjA caMdrayazA paNa bahu Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrASimaMDala vRtti uttarAddha. harSa pAmate chate te hastine laI zaNagArelI potAnI nagarI pratye gaye. "sudarzana puranA adhipati caMdrayazAe pitAne hasti pakaDa che." evI nami rAjAe ATha divase cara purUSathI vAta jANuM. pachI teNe dUta mekalI pitAne hasti magAvyo paraMtu prArthanA karatA evA te dUtane bhUpatinI AjJAthI caMdrayazAnA dUtae prahArathI dAMta pADI nAkhavApUrvaka nagaranI bahAra kADhI mUkyo. te pAchA AvIne namirAjAne sarva vAta nivedana karI eTale abhimAnayukta mahA balavALo nami bhUpati bahu senA sAthe laI keTaleka divasa avaMtipuranA simADe AvyuM. caMdrayazA paNa yuddha karavA tenA sanmukha cAle. evAmAM tene pakSioe apazukanathI nivAryo eTale maMtrIoe kahyuM ke "he svAmin ! hamaNAM Apane killAnI aMdara rahIne yuddha karavuM yogya che pachI avasara Avye kAlane yoga evuM kArya AraMbhavuM. " pachI caMdrayazA rAjAe annajalAdikathI temaja bIjI bahu sAmagrIthI kIllAne sajaja karyo. eTaluM ja nahIM paNa tenA yaMtro vaDe potAnA kIllAne zatruothI na pesI zakAya te mahA viSama karI dIdhuM. akhalita prayANathI nami rAjAe, nagaranI samIpe AvI nirdoSa bhUmi pratye senAne paDAva karAvyuM. pachI nIce rahelA nami rAjAnA sainyanI sAthe killA upara rahelA caMdrayazAnA subhaTana, dIna purUSane bhayakArI ane vIra purUSane purUSArtha upajAvanAra mahA saMgrAma cAlyo. killAnI prAptine upAya zodhI kADhanArA nami rAjAe sliAmAM pesavAne prayatna karavA mAMDayo ane avaMtipatie tene niSedha karavAne udyama karavA mAMDe. ( A pramANe bane bhUpationuM bhayaMkara yuddha cAlatuM hatuM evAmAM tenI mAtA adanarekhA ke jeNIe savratA nAma dharAvI dIkSA lIdhI hatI. teNIe te vAta jANI. tethI te zuddha mativALI sutratA sAdhvI manamAM kahevA lAgI ke, " paraspara eka bIjAne vadha karavAne udyamavaMta thaelA A banne bhAIo naraka pratye jaze." ema dhArIne te mahA satI, pravartinInI rajA laI ane eka sAthvIne sAthe rAkhI nami rAjanA zibira pratye gaI. nami rAjAe teNIne namaskAra karIne Asana AvyuM. suvratA Asana upara beThI. eTale nami temanI Agala beThe pachI sAvIe amRtavRSTi samAna upadeza Apyo "he rAjana ! Adi ane aMta vinAnA A anaMta du:khanA pAtrarUpa saMsAramAM manuSyabhava pAmIne yuddhathI karelA pApovaDe zA mATe moha pAme che ? he narezvara ! amita evI rAjya saMpatti chatAM tamArA sarakhA purUSa, pitAnA kulAcArathI bhraSTa nathI thatA. nirapekSapaNe rAjyapada bhAgavatA evA bhUpatione dhikkAra thAo dhikkAra thAo ke jemanAthI utpanna thaelI jAjvalyamAna ciMtA rUpa agnithI leka udvega pAme che. teonuM ja sAmarthya traNa jagatamAM vakhANavA yogya che ke jemane Azraya karIne sarve nirbhayapaNe zayana kare che. he mahipati ! tuM pitAnA pUjya purUnI AzAne bhaMga karate chate bIjAone Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha zrInamirAjarSinuM caritra. (35) ISTa vastu Ape te paNa tuM kaMI sAruM karatuM nathI. pitAnI meLe AvelA hastine baMdhue grahaNa karyo che te pachI potAnA moTA baMdhune viSe zA mATe kopa kare che? lobhI mANasa, dhana prAptine jue che. viSayavALI strI purUSane ja jue che. gAMDa mANasa bhrama dekhe che, paraMtu krodhathI Akula thaelo mANasa te kAMI paNa dekhatA nathI. kepa mahA agni rUpa che. utkRSTa viSa rUpa paNa kepa che. kepathI mRtyu thAya che ane naraka gati ApanAre paNa kepaja che. jo ke bIjA mANasa upara karelo koi manuSyane narakagati ApanAre thAya che te pachI je potAnA baMdhu upara krodha kare evA hArA sarakhA purUSonI te vAta ja zuM kahyuM. " sutratA sAdhvInAM AvAM vacana sAMbhalI namirAjA, pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyo ke " A caMdrayazA, yugabAhune putra che. ane huM padyarathane putra chuM. chatAM devatAnI peThe pUjya evAM A sAdhvI vAraMvAra Ama kema bole che ? rAgadveSarahita evAM te kyAre paNa juThuM te bele nahIM. cAla emane paramAthe daSTithI hamaNuM pUchI jouM, kAraNa pRthvI upara paDI gaelA purUSane pRthvI ja avalaMbana rUpa che " Ama vicAra karIne teNe pUchayuM ke " he pUjya, huM kyAM ? ane bhinnakulamAM unna thaele te kayAM ? hAre ane tene baMdhano saMbaMdha kema ghaTe ? " sutratA sAdhvIe kahyuM. "he vatsa ! je tuM vana ane aizvaIthI utpanna thaelA madane tyajI daIne sAMbhaLe te huM hAruM sarva vRttAMta kahuM, " vibhavathI unna thaelA pu, bIjAonI vAta sAMbhaLavAmAM baherA, bIjAone jovAmAM AMdhaLA ane vinayayukata vANI bolavAmAM muMgA thAya che. pachI vinayathI namra ane te potAnI sarva vAta jANavA mATe utsAhavaMta thaelA te nimirAjAne sutratA sAdhvIe tenA yugane janmavRttAMta kahI saMbhaLAvyo ane kahyuM ke " sudazana purIno rAjA hAro kharo pitA che temaja mAtA paNa huM madanarekhA ke je hamaNuM sutratA nAme sAdhvI thaI chuM. he zrImAna ! A puSpamALA ane padyaratha e banne jaNuM to phakta tane dhAvamAtAnI peThe vRddhi pamADanArA temaja abhyAsa karAvanArA che. mATe mehamAM vaza thaelo tuM A sarva pitAnuM hitakArI jANIne zatrunI peThe pitAnA sagA bhAIne viSe virodha na kara. kAlarUpI sarSe kazelA che, pitAne mane ratha pUrNa nahi thayA chatA dhana, putra ane strI vigerene tyajI daI parabhava pratye cAlyA jAya che. he vatsa! narakamAM bhedana, chedana, sudhA, tRSA vigere bahu vedanAo che to tyAM kuTuMba, rAjya ane dehasaMpattinI te vAta ja zI karavI ? nami rAjAe, suvratA sAdhvInAM vacanamAM saMdeha te paDaye paraMtu mudrAnA dekhADavAthI teNInA vacanane te jainasiddhAMtanI peThe satya mAnavA lAgyA. eTaluM ja nahi paNa te sutratAnA darzanathI utpanna thaelA snehavaDe sUcavelI te potAnI satya mAtAne nami rAjAe bhaktithI praNAma karyA. kAraNa mAtA najIka raheluM temaja utkRSTa evA tApa ane saMtApane haraNa karanAruM mahAtIrtha che. valI te mAtAnuM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItraSimaMDala vRtti uttaraddha. darzana pitAne pavitra karanAruM jala vinAnuM nAma jANavuM. tIrthanA tapanuM phala paralokamAM kaheluM che. paraMtu mAtArUpa tIrtha te nicce A lekamAM siddha phala Ape che, harSanA AMsuthI bhiMjAI gaelA mukhavALA ane namAvelA mastakavAlA nami bhUpatie cAritradhArI potAnI mAtAne kahyuM. "he mAtA ApanuM kahevuM satya che. emAM kAMI vicAra karavA jevuM nathI temAM paNa A mudrA mane " tuM yugabAhune putrI che, ema jaNAvI Ape che. hAre nirvikalpapaNe hoTe bhAI pitAnI peThe mAnavA. gya ja che. te paNa he mAtA! jenA bolavAnuM ThekANuM nathI tene kema choDI devAya? sarvathA guNa yA deSane karanAra lekanI avazya parIkSA karavI joIe kAraNa ke lokamAM jene sArA AcAra hoya te ja vizvAsanuM pAtra che. je nhAnA bhAI uparanA snehane lIdhe hoTo bhAI tenA sanmukha Ave to temane bhAkArI evo vinaya karuM. TeTA purUSanuM akhaMDita evuM vIravata to e ja che ke temaNe dhanane viSe lobha nahi karatAM mAnane viSe karavo temaja AyuSyane viSe kare. temaja AyuSyane viSe tRNuM nahi rAkhatAM kIrtine viSe rAkhavI. jema mUla sUkAI gaye chate heTuM vRkSa paNa phaladAyI hotuM nathI tema mAna gaye chate yaza samUha kyAre paNa rahI zakato nathI. pachI potAnA subhaTee ghAlelo ghere suvratA sAdhvInI AjJAthI nami rAjAe choDAvI nAkhe. sutratA mane hAsatI paNa nami rAjAnI rajA laI killAnA garanAlAne raste thaI caMdrayazAnA rAjamahelamAM gaI. citAM AvelAM te potAnI mAtA rUpa sAdhvIne joI ane temane oLakhI caMdrayazA rAjAe abhyatthAnAdi pUrvaka namaskAra karyo. sutratA pite tene dharmalAbha ApI caMdrayazAe ApelA Asana upara lokanA namaskAra pUrvaka beThAM. prathama mahAsatIe, caMdrayazA bhUpatine potAnI vAta nivedana karI ane pachI nami rAjA pitAne (caMdrayAne) bhAI thAya che. ema jaNAvyuM. nami rAjA potAnA nhAnA bhAI thAya che e vAta sAMbhaLIne caMdrayazA bhUpati svajana purUSa sahita harSa, utsAha ane lajajAnuM pAtra banI gaye. sarva prANIone sArAM putra strI maLavA sulabha che paraMtu sago bhAI mala bahu muzkela che. te te je pUrvanuM puNya hoya te ja male. senAsahita caMdrayazA bhUpati nagaranI bahAra nikaLI nhAnA bhAIne maLavA cAlyo eTale namirAjA paNa te vAta jANIne turata sAme cAlyo, harSa vyAsa caMdrayazA bhUpatie, bAhya zarIrathI jANe pitAnA nhAnA bhAIne mananI aMdara pisArI daIne ekaja thaI javAne Icchato hoyanI? ema AliMgana karyuM. samAna AkRti, samAna varNa ane samAna aMgapramANavAlA te banne bhAIo, eka mAtA pitApaNAthI (sagA bhAIo hovAthI) paraspara bahu prItinA sthAna thayA. pachI harSa pAmelA caMdrayazA rAjAe teja vakhate vegathI nami baMdhune moTA utsavapUrvaka sudarzanapurane rAjyAbhiSeka karyo ane pote saMgane abhilASa tyajI daI tathA te nhAnA baMdhane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka yuddha zrInamisarjayinuM caritra ( 37 ) joi hu pAmI ane karmanA kSaya karavA mATe nirmala cittathI dIkSA lIdhI. have avatI ane mithilA e banne nagarIenA adhipati banelA namirAjA, pRthvIne viSe pAtAnA parAkramathI anukrame pracaMDa AjJAvAlA thayA. ekadA namibhU patinA dehane viSe pUrvakarmanA vipAkathI vaidyone paNa asAdhya evA chamAsika mahAdAhavara utpanna thayA. ataHpuranI strI, tene zAMta karavAmATe vilepanA zrIkhaMDa caMdanane ghasatI hatI. paraMtu teNInA kakaNAnA mahA zabda mirAjAne vAjIMtrAnA zabdathI paNa vadhAre du:zakya thaI paDayA ane teja vakhate vAravAra mUrchA pAmavA lAgyA. pachI te save strIoe peAtAnA valayazabdathI pIDA pAmatA bhUpatine jANI phakta maMgaLa nimitte eka eka valaya hAthamAM rAkhI bAkInAM utArI nAkhyAM. "have kaMkaNune zabda kema saMbhAlatA nathI ? " ema rAjAnA pUchavA uparathI pAse beThelA sevakAe kahyu ke " he vibhA ? phakta hAthamAM eka eka kakaNu rAkhyuM chate tene zabda kyAMthI saMbhaLAya ? kAraNa zabdanI utpatti teA kaMkaNAnA samUhathI ja thAya che. " sevakAnAM AvAM amRta samAna madhura vacana sAMbhaLIne mirAjA pratidha pAmIne zAMta manathI vicAra karavA lAgyA. " jema saMceAgathI ( e vastue bhegI thavAthI) zubha ane azubha zabdo thAya che, tema ja sAga ane viyeAgathI utpanna thaelA rAgAdi dASA hoya che. manuSya, sukhanI prAptine mATe jeTalAM kukarma kare che. teTalAMja duHkhA te avazyapaNe nizcaya bhAgave che prANI, mAhane lIdhe jenI jenI sAthe saMbaMdha kare che tenI tenI sAthe phrI zalya samAna pariNAma anubhava che. mATe jo have huM A rAgathI mukta thauM teA sarva mUkI daine sukhanA mUla rUpa sarva saganA tyAgane arthe prayatna karIza, A pramANe vicAra karatA evA te rAjAne nidvA AvavAthI teja vakhate cha mAsika dATuvara tadna zAMta thai gayA. kArtika mAsanI pUrNimAnA divase nidrAvaza thaelA te rAjAe rAtrIne viSe svasa dIThuM ke " jANe huM iMdranI peTe kalAsa parvata samAna ujavala hasti upara esI merU parvatanA zikhara upara caDhayA." savAre maMgala vAjItrAnA zabdathI jAgRta thaelA ane jANe amRtapAna karyuM hAyanI ? ema nirAgI thaelA te namirAjA vicAravA lAgyA. " meM svaptAmAM dIThelA parvata nizce kAI sthAnake dIThA che. " Ama vicAra karatAM tene jAtismaraNa jJAna prApta thayuM. " jyAre huM pUrve zuka devalAkamAM devatA hatA tyAre vimAnamAM esI AkAza mArge jatA evA me" arihaMta prabhunA janma vakhate e parvata joyA hatA." pachI kakAnA nirAkhAdhapaNAnI peThe ekalApaNAnA vicAra karatA evA te nimarAjAe, pratyekabuddhapaNuM pAmIne dIkSA lIdhI. te vakhate ekI vakhate rAjya, pura ane aMta:pura tyajI detA evA nimana joi iMdre temane namaskAra karyo iMdre, mAnarahita, mAyArahita, niSkraya, nirmala manavALA ane maharSioe pUjelA nima rAjAnI bahuM ?? prazaMsA karI. // iti zrI namicaritra samAptam // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zItraSimaMDala vRtti uttarAddha. atha nagAticaritram. asaMkhya viSano nAza karanArA ajItanAtha prabhune namaskAra karI ane kalpavRkSa samAna Atma gurUnuM smaraNa karI potAnA janmanI zuddhi mATe pratyekabuddha evA nagAti rAjAnA caritrane kahuM chuM. A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM paMkavardhana nAme nagara che. tyAM zatrurUpa hastione mardana karavAmAM siMhasamAna siMharatha nAme rAjA rAjya kare che. ekadA gAMdhAradezanA adhipatie tene mukhya be artha bheTa tarIke mokalyA. siMharatha rAjA kyAreka te azvonI parIkSA karavA mATe eka upara pite besI ane bIjA upara bIjA purUSane esArI bIjA seMkaDe svAra sahita eka maheTA medAnamAM gayo. bIjA sarva azvonI sAthe judI judI cAlanI parIkSA karyA pachI pAMcamI veganAmanI gatinI parIkSA karavA mATe tatkAla che. jema jema te rAjA azvanA cekaDAne kheMcavA lAgyo. tema tema te azva vAyuveganI peThe ekadama doDavA lAge. kSaNamAtramAM mahA parAkramavAlo te azva, bIjAone pAchaLa mUkIne rAjA sahita zramarahitapaNe eka moTA arayamAM AvI pahoMce. pachI thAkI gaelA rAjAe jyAre cekaDuM DhIluM mUkavuM. tyAre te azva ubhuM rahyo. e uparathI bhUpatie manamAM tenA viparIta abhyAsane jANuM lIdho. nIce utarelA bhupatie tene pANI pAI ane eka vRkSanI nIce bAMdhyo.tyAM te ghAsa khAvA lAgyo. rAjAe paNa uttama pAkelA phaLavaDe AhAra karyo. pachI kaI pAse rahelA parvata upara caDhatA evA te bhUpALe, sAMjane vakhate ke pradezamAM divya bhuvana dIThuM bhUpati AzcaryathI upara caDhavA lAgyo. anukrame te jeTalAmAM sAtamA mALa upara caDhaye teTalAmAM teNe tyAM pavitra aMgavALI kaI eka kanyA dIThI. kanyA bahu harSa pAmI ane teNue prIti tathA hAsyapUrvaka rAjAne ardhapAdyathI pUchane aMta:karaNathI uttama Asana ApyuM pachI atyaMta vismaya pAmelA rAjAe jharatA amRtasamAna vacanathI pUchayuM ke "he zubhe! tuM koNa che? A parvata upara zA mATe rahe che? A ramyasthAna keNe banAvI ApyuM? ane hArUM rakSaNa karanAra kezu che?kanyAe kahyuM. "he rAjana, hamaNuM sUrya asta thAya che. vaLI A pAse rahelA vedikAnA agra bhAgane juo. he subhaga ! tame prathama hAruM pANI grahaNa kare. pachI pUrNa thaelA abhilASavALI huM tamane hArA pitAnA vRttAMtane kahIza ke je mane hamaNAM varadAnarUpe che." kanyAnAM AvAM vacana sAMbhaLI harSita manavALA rAjAe pUjana karelA tIrthaMkara prabhune namaskAra karI vedikA upara rahelA agnine pradakSiNA karavA pUrvaka te kanyAnI sAthe vivAha saMbaMdhI mogalIka kArya karyuM. pachI te kanyA rati jema kAmadevane zayanagRhamAM laI jAya tema pitAnA AvAsa maLe devatAnI zayyAsamAna potAnI zA pratye rAjAne vinayathI vizrAmane mATe tatkALa teDI gaI. tyAM te kanyAe Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrI nagatinuM caritra (39) vividha prakAranA manahara upacArathI rAjAno bahu satkAra karyo. bhUpati paNa A vakhate potAnA janmane saphala mAnato chato manamAM vicAra karavA lAgyuM. "A bhayaMkara araNyamAM vimAna samAna A mahela kayAMthI? A rassA samAna divya kanyA kyAMthI ? vaLI e kanyA amRta samAna apratima vacanathI hAre viSe apUrva prema zA kAraNathI dhAraNa kare che? prabhAtanAM sarva kArya karI, pharIthI jinezvara prabhunuM pUjana karI ane uttama padArthanuM bhejana karI chevaTa A sarva vRttAMta e kanyAne pUchuM" A pramANe vicAra karIne pachI kAryane jANa ane kRtArtha e te rAjAnuM namaskAra smaraNa karate chate zayyAmAMthI uThI AvazyakAdi dehazuddhi karI, pavitra vastra paherI vidhithI jinezvaranuM pUjana karI ane te potAnI priyA sahita Asana upara besI harSathI vyApta thayo che te kanyAne kahevA lAgyuM. "he priye ! pUrvanI peThe ApaNe saMbaMdha pUrvanA nimala punyathI ja thaye che. te kAraNathIja tane spaSTa pUchavAmAM mahArUM mana bahu lajajA pAme che ke nizcaya C keNa che? he tatvi hArA vacanarUpa amRtanuM pAna karavAnI mane tRSNa che mATe tuM potAnuM AnaMdakArI saghaluM svarUpa mane kahe." pitAnA patinA AvA AdezathI atyaMta harSa pAmelI te kanyA jANe sAkSAta sarasvatI poteja hAyanI? ema amRtane paNa misyA karI denAra vANunA vilAsathI pitAnuM saghaLuM svarUpa kahevA lAgI. he rAjana " jevI rIte alakA nagarImAM kubera, svargamAM Idra ane AkAzamAM caMdra rAjya kare che tevI ja rIte pRthvI upara kSitipratiSThita nagaramAM mahA pratApravAle jitazatru rAjA rAjya kare che. ekadA te bhUpati, pRthvInA sarva bhUpAlAthI pitAnA vaibhavane adhika mAnate chate pitAnA carapurUSane kahevA lAgyuM ke " he purUSe ! bIjAonA rAjyathI mahArA rAjyamAM zuM nyUna ? " sarve carapurUSoe vinaMti pUrvaka kahyuM ke "he rAjedra! ApanI sabhAmAM citrakAranAM banAvelAM citra nathI eja eka nyUna dekhAya che. carapurUSanAM AvAM vacana sAMbhalI mahA lakSmIvaMta evA te rAjAe mahA vicakSaNa evA citrakArone bolAvIne, teone samAna bhAge pitAnI citrazAlA citaravA mATe seMpI. te citrakAmAM manehira citrane batAvanAra ane ativRddha evo koI eka citrAMgada nAmane citAra pitAne pelA bhIMtanA bhAga upara zIdhra vicitra prakAranA citro citarato hato. sahAya rahita evA te citArAnI atiuttama rUpAlI kanakamaMjarI nAmanI putrI haMmezAM bhaktipUrvaka pitAnA gharethI tene bhAta ApavA AvatI hatI. ekadA uttama vaivanAvasthAvAlI ane catura kanyAomAM zreSTa evI te kanyA pitAnA pitAne mATe gherathI bhAta laI jeTalAmAM rAjamArga pratye AvI teTalAmAM teNue manuSyathI bharapUra evA rAjamArgamAM pitAnI marajIthI azvane khelAvatA ane rAjyasaMpattithI yukta evA keI eka jatA evA gheDevArane dIThe. bhayathI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI praSimaMDala vRtti uttaraddha. trAsa pAmelA sarve leko Ama tema nAsI gaye chate te citrAMgada putrI kanekamaMjarI paNa turata nAzI jaIne koI sthAnake ubhI rahI. pachI ghoDesvArane gaye chate kanakamaMjarI, pitAnA pitA pAse AvI. hAthamAM bhAta laIne AvelI putrIne joI citrAMgada zarIraciMtA mATe hAra gaye. pachI kanyAe vastrathI DhAMkelA bhejananA pAtrane eka bAjue mUkI ane te potAnA pitAnA raMganA nAnA prakAranAM pAtro. hAthamAM laI kotathI te raMgavaDe sphaTikamaNinA sarakhI ujavala bhIMta upara AdarathI eka kalAvAna mara citaryo. A vakhate rAjA tyAM AvI caDe. anukrame citro jevA mATe pharatA evA te catura bhUpatie pelA merane bhramathI sAce mAnI tene pakaDavA mATe hAthathI jhaDapa mArI, Ama karavAthI tenA nakha bhAgI javAne lIdhe te bahu vilakSa banI gayo. A avasare citrakAra putrI kanakamajarI, rAjAne vilakSa banelo joI hasIne bolI ke " kharekhara traNe pAyAthI DagatAM evA mAMcAne ce pAya tuM Aje mane ma." rAjAe kahyuM. " te traNa pAyA kayA che ke jemAM cothA pAyA rUpa mane banAvyo? kanaka maMjarIe kahyuM "he nRpe! je ApanA manamAM te bAbatanuM kautuka hoya to sAvadhAna thaIne sAMbhaLe. * Aje bALaka ane strIothI bharapUra evA rAjamArgamAM ativegathI azva doDAvatA evA eka purUSane meM dIThe. te purUSa pahele pAye che. he gRpa ! bIje pAye tene jANe ke jeNe A bIjA moTA kuTuMbI purUSonI sAthe nirdhana ane vRddhAvasthAthI vyAsa evA hArA pItAne A citrakAmamAM sarakhe bhAga Ape. valI - saMpAdana karelI lakSmIno vyaya karanAra ane sarala manavAle A mhAro pitA pRthvIne viSe kharekhara trIjA pAyA rUpa che. kAraNa ke meM haMmezAM bhAta ApyA pachI te hArajavA jAya che. he rAjana ! te traNamAM cothA pAyAnI pUrti karanArA tame dekhAyA cho. kAraNa ke tame vicAra karyA vinA sahasA citarelA morane sAco jANe tene pakaDavA mATe pitAnA hAthathI jhaDapa mArI." A pramANe vAta karatI evI ane mRganA samAna draSTivAlI te kanakamaMjarIe, madhura vacana ane yuktithI vyAse evI cAturIe karIne camatkAra pamADelA 'ane harinA sarakhA te bhUpatinA manane haraNa karI lIdhuM. jo ke teNIe eka eka vacana avaLI rIte kahyuM hatuM te paNa te manuSyane grahaNa karavA jevuM hatuM. kahyuM che ke kALA agara caMdanathI utpanna thaelo dhumADe paNa kyA mANasane manahara na lAge ? pachI mane harapaNAe karIne tene viSe Asakta thaele rAjA atyaMta harSa pAmate chate pitAnA maMdIra pratye gayo. paraMtu te potAnuM rAtrI saMbadhI kRtya ane mana e banne vastuone kanakamaMjarI pratye mUkI gayo. pachI bhUpatie potAnA sagaDha nAmanA uttama pradhAnanI mAraphate heTA AdarathI citrAMgada pAse te kanyAnuM mAruM karyuM. chevaTa kSaNamAtramAM bahu dravyathI te citrakAranA gharane pUrNa karIne jita Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha cInagAtInuM caritra. (41) zatru rAjAe tenI kanyAnuM kRSNa jema lakSmInuM pANagrahaNa kare tema pANI grahaNa karyuM. pachI pUrvanA puNyathI bhUpatinA prasAdarUpa mehelane pAmelI te kanakamaMjarI, moTA bhUpationA vaMzamAM unna thaelI sarva strIomAM paTTarANI pada pAmI. ekadA te kanakamaMjarIe, pitAnI madanA nAmanI dAsIne ekAMtamAM zIkhavI rAkhyuM ke " he bhadre ! ApaNe tyAM AvIne rAjA kIDAthI DhAMta thAya tyAre tyAre mane keIeka kathA pUchavI. " pachI rAtrInI sabhA visarjana thaI ane pradhAna loke pota potAne ghare gayA eTale dhanurdhArI purUSetathI zarIranI rakSAvALe te rAjA kanakamaMjarInA mahela pratye Avyo. kanakamaMjarIe rAjAnI sAthe kAmasukhane bahu anubhava karyo. bhUpati paNa bahu krIDAthI thAkI javAne lIdhe kapaTanidrA karIne sute teTalAmAM dAsIe kanakamaMjarIne kathA kahevAnuM kahyuM. rANIe kahyuM " he sakhI! kSaNamAtra dhIraja rAkha, rAjA sutA che te uMghI jaze eTale huM tane hArI marajI pramANe kathA kahIza. " " A zI kathA kaheze " ema vicAra karI teNanI kathA sAMbhaLavAnI IcchA karate bhUpati kapaTanidrAthI suI gayo eTale citrakAranI putrI kanakamaMjarI, dAsIne kathA kahevA lAgI. kathA 1 prAcIna evA vasaMtapuramAM kRtArtha evA varUNa nAmanA zreSTIe eka uttama paththaranuM eka hAtha pramANa uMcu eka devamaMdIra karAvyuM. temAM teNe cAra hAthanI manahara devanI pratiSThA karI. e pratiSThA karelA deva, pUjana karavAthI te zreSTIne niraMtara Icchita phala ApanArA thayA. " eka hAthanA maMdIramAM cAra hAthanA deva zI rIte rahI zake ? " ema dAsIe pUchyuM eTale rANI kanakamaMjarIe kahyuM ke " hamaNAM huM nikA karIza." pachI atyaMta harSa pAmelI madanA dAsI rANInI rajA laIne potAnA sthAna pratye gaye chate kanakamaMjarInAM be netro bahu nidrAthI vyAsa thayAM. arthAta te uMghI gaI. kathAnA rahasya-arthane jANavAnI IcchA karato ane manamAM vismaya pAmele bhUpati paNa " e kathA mahAre kAle nizcaya sAMbhavI " ema vicara karIne te vakhate suI gayo. bIje divase sAMje kathAmAM ja ekacittavAle ane te sAMbhaLavAmAM utsAhavaMta evo te rAjA pote AgalA divasanI peThe AdarathI tyAM ja AvyuM. kIDA karIne zrAMta thaelo rAjA kapaTanidrA karIne suto eTale madanA dAsIe AgalA divasanI adhurI rahelI vAta rANIne pUchI. rANIe kahyuM: " he mugdha ! meM tane cAra hAthanA deva kahyA che. te cAra hAtha pramANe uMcA na dhAravA paraMtu cAra hAthavAlA kahyA che ema jANavuM. " rANInAM AvAM cAturIyukta vacana sAMbhaLI rAjA pitAnA manamAM bahu vismaya pAme. ti pI jayA , dAsI madanAe pharI teja vakhate bIjI kathA pUchI eTale rANIe kahyuM, he Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) zrI raSimaDalasibauttara suMdarisa viMdhyAcala parvatane viSe bahu moTuM evuM koI eka azokavRkSa hatuM. jenI zAkhAo bahu dizAmAM vistAra pAmI hatI evuM te vRkSa arka (AkaDA) nA gADha patranA samUhathI DhaMkAeluM hatuM. A pramANe te vhoTuM vRkSa chatAM paNa tenI jarA paNa chAyA nahAtI." dAsIe kahyuM. "ema kema? kanakamaMjarIe kahyuM. "Aje huM kIThanA zramathI thAkI gaI chuM mATe uMghI jAuM chuM te vAta kAle kahIza." pachI trIje divase paNa rAtrIe vAta sAMbhaLavAnI lAlace rAjA tyAMja Avyo ane kapaTanidrAthI sute' dAsIe AgalA divasanI adhurI rahelI vAta pUchI eTale teNIe kahyuM. "arka (sU)nA tApathI atyaMta tapta evA vRkSanI te chAyA kayAMthI hoya? ke je vRkSane Azaya karI rahelA pakSIo tenI chAyA ane phalane atyaMta upalega karanArA thAya." tti dvito thA. valI dAsIe kathA pUchI eTale kanakamaMjarIe kahyuM. " koI eka ThekANe kaI .kAMTAsahita phalAdikanuM bhakSaNa karato hate. evAmAM teNe asaMkhya phala puSpavAluM babula vRkSa dIThuM, uMTa, tenI pAse gayo ane bhakSaNa karavAnI IcchAthI lAMbI Deka karIne ubhe rahyo paraMtu te vRkSa bahu dUra hovAthI tenA patra phala vigerene melavI zake nahIM. pachI uMTa bahu khedAtura thayela ane babulavRkSane joI joIne IrSyAthI vidhinA vAmapaNAne lIdhe bahu pastAvo karavA lAge." vRkSanI zAkhAne nahi meLavI zakavAne lIdhe jene manamAM atyaMta matsara utpanna thayo hato evA te zUnya manavAlA uMTe tatkAla te vRkSa upara malamUtra karyuM." rANunI AvI vAta sAMbhalI madanAdAsIe pUchayuM. he mRgAkSI! je uMTa potAnI lAMbI DAkathI paNa babula vRkSane pahoMcI zako nahIM teNe tenA upara kSaNamAtramAM malamUtra zI rIte karyo ?" A vakhate suratazramathI atyaMta thAkI gaelI kanakamaMjarI sUI gaI, cothe divase jitazatru rAjA vArtAnA kutuhalathI tyAM AvyuM. pUrvanI peThe kIDAthI zAMta thaelo te bhUpati kapaTanidAMthI sUto eTale dAsIe AgalA divasanI adhurI rahelI vAta pUchI. rANIe tene hasIne kahyuM. "are sakhi! tane emAM zuM Azcarya che? kAraNa ke tattvi ! uMTe te vRkSane kUvAnI aMdara dIThuM hatuM." ti vatIyA thayA che dAsIe pharI bIjI vAta pUchavAthI rANIe kahyuM. "koI eka kanyA hatI. tene paraNAvavA mATe tenA mAtA pitA ane bhAIoe teDAvelA traNa purUSamAMthI eka jaNa mehane lIdhe te kanyAnI sAthe baLI mUvo. bIje teNInA bhasmanA DhagalAnI tyAM (umazAnamAM) rahIne sevA karavA lAgyuM. trIje tene pharIthI jIvatI karavAnI IcchAthI devatAnuM ArAdhana karavA lAgyA. anukrame prasanna thaelA devatAthI prApta thaelA jalathI bhasmane siMcana karI trIjA purUSa, te kanyAne purUSasahita turata jIvatI karI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInagAtInuM' caritra. (43) pachI AdarathI teNInI ekI kALe icchA karatA evA te traNa purUSAmAMthI keAnI sAthe te kanyA paraNAvavI te kahe? " A pramANe kahIne pUrvanA divasanI peThe nidrA AvavAnuM kahI rANI sUi gaI. khIje divase vAta sAMbhaLavAnI icchAthI rAjA tyAM AvI krIDAthI zAMta thaIne sute chate dAsIe AgalA divasanI adhurI rahelI vAta pUchI eTale rANI kanakamaMjarIe kahyuM ke "kanyAne jIvADanArA teno pitA thAya, sAthe jIvatA thayA te teNIno baMdhu, ane je teNIne piMDadAna ApavA pUrvaka bhasmanA DhagalAne sevatA hatA te teNIno pati thAya. "" / / rUti catuthI thA / maDhanA dAsInA pUchavAthI rANIe karI vAta kahevA mAMDI ke " koi eka rAjAe peAtAnI priyAne mATe uttama ratnajaDana alaMkAro ghaDAvavA mATe sAnIne khelAvyA. vaLI teNe te senIone eka gupta bheAyarAmAM ke jyAM sUrya tathA caMdrano khIlakula prakAza paDatA nahAtA tyAM rAkhyA. te sAnIemAM eka evA catura hatA ke te praveza vakhata jANIne haMmezAM peAtAnI pAse dekharekha rAkhavA besatA evA rAjAnA adhikArI purUSane te vakhata kahI ApatA." maDhanA dAsIe " e zI rIte jANutA " ema pUchyuM eTale rANI, te vAta khIje divase kahevAnuM kahI sUi gai. bIje divase rAjA vAta sAMbhaLavAnI IcchAthI AvyA ane krIDAne aMte kapaTanidrAthI suteA. pacI DhAsIe pUchyuM eTale rANIe kahyuM ke "huM mugdha ! ene ratAMdhalAno roga hAvAthI te rAtrInA vakhatane jANI zakatA hatA. 66 ,, // rUti paMcamI thA / / dAsInA pUchavAthI rANI pharIthI vAta kahe che. " kAi. eka rAjAe vadha karavA caiAgyae cArAnA vadha nahi karatAM chidrarahita peTImAM pUryo ane pachI te peTI nadImAM taNAtI mUkI. keTalAka divasa gayA pachI peTI nadIne kAMThe nikalI gaI. tyAM tene kAi purUSe dIThI. peTI ughADIne temAMthI nikalelA purUSAne pelA bhAra rahelA purUSa pUchyuM' ke " tamane A peTImAM rahetA keTalA divasa thayA ? " eke uttara ApyA ke Aje ceAtheA divasa che. " madanAe "teNe ceAtheA divasa kema jANyA " ema pUchyuM eTale rANIe te vAta khIjA divase kahevAnuM kahyuM. bIje divase vAta sAMbhaLavAnI IcchAthI rAjA tyAMja AdhyA ane krIDA karIne kapaTanidrAthI suteA. pachI dAsIe apUrNa rahelI vAta pUchI eTale rANIe kahyuM ke " ene ceAthIe tAva AvatA hatA te uparathI teNe ceAtheA divasa jANyA hatA. " 33 11 rUti pachIthA / / madanAe pharI khIjI vAta pUchI eTale rANIe kahyuM. " kAi eka strI, peAtAne tyAM kAMi prasaMga AvavAthI dravya ApIne gharANu e kaDA lai AvI. pachI jeNIne Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI baSimaMDalavRtti uttara, te kaDAM maheTAM paDyAM che evI te strI bahu kautuka pAmI. anukrame kaDAM paheratAM traNa varSa gayAM evAmAM te te bahuja puSTa dehavAlI banI gaI. ekadA te strI je dhanavaMtane tyAMthI kaDAM lAvI hatI te purUSe pelI strIne tyAM AvI teNIe ApeluM dravya pAchuM laI potAnAM kaDAM pitAne svAdhina karavAnuM kahyuM. strIe bahu mehenata karI paNa vRthA, kAraNa pite bahu puSTa thaI javAne lIdhe hAthathI kaDAM nikaLI zakyAM nahIM pachI te banne jaNAoe vicAra karI yogya kiMmatathI te strIne kaDAM rAkhavAnuM TharAvyuM." dAsIe "hAthamAM rahelAM kaDAMnI kiMmata zI rIte thAya? ema pUchavAthI rANIe te vAta bIje divase kahevAnuM kahyuM. vAta sAMbhaLavAne lAlacu rAjA bIje divasa paNa tyAM ja AvyuM. ane ratizrama thavAthI kapaTaniMdrAmAM suto. dAsIe AgalA divasanI vAta pUrNa kahevAnuM kahyuM eTale rANIe kahyuM. prathama jeTaluM dravya ApyuM che. eTaluMja ApavuM." rUtti saptamI vAyA che madanAnA pUchavAthI pharI kanakamaMjarI kathA kahevA lAgI. "kaI eka strI, pitAnI zakyanI cerInA bhayathI potAnA aMganA AbhUSaNe, peTImAM mUkI sIla karIne dAsInI pAse eka dekhAtA sthAna upara mUkAvI potAnI sakhIne ghera gaI. pachI ekadA pelI zokaye jANe hameMzA ughaDatI hAyanI ? ema peTI ughADIne temAMthI mahA mUlyavAlo hAra corI lIdhe. have pelI strI pAchI AvI ane teNIe peTIne ughADayA vinA dUrathI joIne hAranI corI thaelI jANI. "nice hArI, zakaye te hAra corI lIdhuM che. " ema dhArI te strIe sarva mANasonI samakSa te strInuM vRttAMta pragaTa karyuM. pachI te strI pitAnI zakayane kaI duSTa devanA segana ApavA mATe tyAM teDI javA lAgI. tethI bhayabhrAMta cittavALI te zoye turata lokonA jotAM chatAM teNIno hAra pAche ApI dIdhuM." madanAe pUchayuM ke-"he bAI ! hAranI mAlIka te strIe peTI ughADI nahotI chatAM teNue dUrathIja peTI jeI hAranI corI zI rIte jANI ? " rANI kanakamaMjarI " e vAta kAle kahIza" ema kahI nidrAvaza thaI. pachI bIje divase vAta sAMbhaLavAmAM mahA lobhI banelo rAjA tyAMja avyo ane kAmasukhano anubhava karyA pachI kapaTanidrAthI sute. dAsIe AgalA divasanI adhurI vAta pUchI eTale rANIe madanAne kahyuM. "he sakhI ! te peTI nirmala eva kAcanI banAvelI hatI jethI aMdara rahelI sarva vastu pragaTapaNe bahArathI dekhAtI hatI. te rUti gaSTamI vAyA che. valI paNa kAsIe vAta pUchI ane kanakamaMjarI kahevA lAgI. " ekadA kaI eka vidyAdhara kaI rAjakayAnuM haraNa karIne AkAza mArge cAlyuM. putrInA haraNanI vAta sAMbhalI pitA kahevA lAgyuM ke "je vIra purUSane hArI putrI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha cInagArInuM caritra, ne pAchI vAlaze tene huM te hArI putrI paraNAvIza." rAjAnA AvAM vacana sAMbhaLI cAra purUSa taiyAra thayA temAM eka jozI, bIje suthAra, trIjo subhaTa sahasrodha ane cothe vaidya. vidyAdhara kaI dizAmAM gayA che te vAta jozIe kahI. suthAre divya ratha taiyAra karyo. pachI temAM besI AkAza mArge jatA evA subhaTe vidyAdharane haNyo vidyAdhare paNa maratAM maratAM pelI kanyAnuM mastaka chedI nAkhyuM. paraMtu teNIne vaidya turata jIvatI karI. pachI rAjAe te pitAnI putrI cAre jaNane ApI. kanyAe kahyuM "je mhArI sAthe agnimAM praveza karaze tenIja huM priyA thaIza e hAra nizraya che." pachI bIje divase manuSyarahita sthAnake suraMganA dvAra upara racelI citAmAM je purUSa te kanyAnI sAthe peTho te utsAha pUrvaka teNune paraNya." madanAe "he tatvi! e cAre purUSamAMthI kaye purUSa, te kanyAne para te mane kahe ?" ema kahyuM eTale kanakamaMjarIe te vAta pUrI karavAnuM Ave te divase kahyuM. bIje divase rAjA tyAM ja AvyA ane kapaTanidrAthI sute. pachI dAsInA pUchavAthI kanakamaMjarIe kahyuM. "kanyAnuM mRtyu thavAnuM nathI ema je nimittajJa jANato hato te teNIne pati thayo." | kRti navI jathA | valI paNa madanA dAsInA pUchavAthI rANI kanakamaMjarIe vAta kahevAno AraMbha karyo. pUrve jayapura nAmanA nagarathI kAMtie karIne suMdara evA rAjAne keI avinita azva, vanamAM laI gayA. cokaThuM DhIluM karavAthI ubhA rahelA azva uparathI nIce utarelA te bhUpatie ema tema jevAthI tyAM keI eka nirmala jaLathI bhareluM talAva joyuM. A vakhate bahu lAvaNyavALI kaI tApasakanyA tyAM AvI. rAjA te tApasakanyAne pitAnI rAgavAlI draSTithI abhilASa pUrvaka jevA lAgyo. pachI tApasa kanyAe potAnI sakhInA mukhathI te rAjAne Adara satkAra karIne tene dAnamAnavaDe potAnA Azrama pratye AvavAnuM nimaMtraNa karyuM. AzramamAM AvelA rAjAnI kulapatie tApasajanane yogya evI pUjA karI. tyArabAda te bhUpati, kulanAthe ApelI te tApasakanyAne mahotsava pUrvaka parA . bIje divase atyaMta prasanna e te rAjA, tApasanI rajA laI potAnI navI patnI sahita azva upara besI potAnA rAjya tarapha pAchA valyo. anukrame AvatA evA te rAjAe sAMja thavAne lIdhe eka talAvane kAMThe vRkSanI nIce paDAva karyo. tyAM tApasakanyA uMghI gaI evAmAM kaI rAkSasa rAjAnI pAse AvI tene kahevA lAgyA. "huM cha mAsa thayA bhUkhyo chuM. sAruM thayuM je Aje tuM mane ISTa janarUpa prApta thaye. he bhUpa! huM tyArathI atyaMta tRpta thaIza. athavA tuM mane ISTa vastu bhejanane mATe Apa. te eja ke keI brAhmaNane Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kimI milAvRtti uttarAddha, . aDhAra varSano putra, ke jene mAtAe mastakane viSe ane pitAe pagane viSe gralebhale hoya, tene te potAnA khaDagavatI haNI mane balIdAna Ape te tane tyajI dauM. A kAryanI huM tane nizcaye sAta divasanI avadhi ApuM chuM." rAjA, avasara - malavAnI IcchAthI te datyanAM vacana aMgIkAra karI turata priyAsahita azva upara besI potAnA nagara tarapha cAlyo. prabhAta vakhate potAnI pAchaLa AvatA ane pote saLavAthI, harSa pAmelA, sevakane te, baLavaMta bhUpati ma. anukrame te bhUpapala, nisAhapaNe pitAnA nagaramAM AvIne pitAnA maMdIramAM gayA. pachI rAjAe pitAne sarva vRttAMta vRddha pradhAnenI pAse kahyo eTale teoe turata patinA samAna eka sUvarNanI mUrti karAvI. pachI maMtrIe jyAM ghaNA vipronA ghaNAM ghare hatA evA nagarane viSe lakSa dravyasahita te suvarNa purUSane pheravavA pUrvaka e paha vagaDAvyo ke "he leke ! keI puNyathI pavitra aMdhArI rAtane viSe janmelo brAhmaNa putra arpe che? ke je dayAvaMta potAnA jIvitanA dAnathI rAjAne prasanna thAya. nitye . rAjA tenA pitAne asaMkhya dravya ane A suvarNa purUSa Apaze." A pramANe paha vagaDAvatAM sAta divasa thayA evAmAM te sAtame divase keI eka brAhmaNanA putre te paTane rekIne tenI uoSaNAne sarva tAtparya jA. pachI te vAta pote kabula karI. rAjapurUSane gharanI bahAra ubhA rAkhI dayAthI bhiMjAI gaelA cittavALe pite gharanI aMdara jaIne atyaMta bhayabhrAMta thaelA mAtA pitAne pratibodha karavA lAgyo. "he mAtA pitA ! Aje hArA upara pUrvanA bahu puNya prasanna thayAM che. - valI asaMkhya manorathI hArI IcchAo phalIbhUta thaI ni vAyumaya prANe nAzavaMta svabhAvavAlA che. mATe jema tema karIne paNa huM A hArA prANethI. ane - khaMDita evA yazane kharIda karUM. valI "huM sarva prANIonA hadayamAM vaselo chuM." . ema je kahe che. te traNa jagatanA niyaMtA bhagavAna paramAtmA kharekhara mhArA upara prasanna thayA che ke jethI mane A avasara malya. A jagatamAM peTabharA manuSya te ghaNAe utpanna thAya che. paraMtu je popakArane mATe ja janme che. teja janme kahevAya che. tema te muvA chatAM paNa jIvate kahevAya che. vizvamAM sarve prANIo pitAnA AtmAnuM poSaNa kare che. tema jagat paNa pitAnuM poSaNa kare che. paraMtu keI keInuM poSaNa karatuM nathI. niro A deha bhAgyAdhIna che. eja kAraNathI AtmA- nuM hitakArI zAzvatuM puNya aMgIkAra karavuM. jene deha kRtaghapaNAthI bIjAone vigha upajAvatAM chatAM vRthA nAza pAme che te purUSa paropakAra athavA puNyane arthe zuM kArya karI zakavAne che. je deha paropakAra karavAvAmAM samartha na hoya te adhama bhakSaNathI piSaNa karelA te adhama dehathI zuM ? arthAt kAMI nahi. je paropakAra kara - nArA che teoja maheTA kahevAya che jema ke megha, vRkSa, sUrya ane caMdrakAMta paro- pakArathI vizvamAM garISTapaNuM pAmyA che. he mAtA pitA ! tame dravya vaDe karIne, rAjA prANavaDe karIne, rAkSasa ISTa bhajanavaDe. karIne ane huM hArI mane rathanI prA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu nagArInuM caritra (47) mie karIne ema pUrNa IcchAvALA thaIe. popakAra karavAmAM prItivALA putrane AjJA ApI ane rAjakArya karavAnI hA pADI. mAtA pitAe nagaravAsI janene harSita karyA. pachI snAna karI caMdanAdine lepa karI ane bhajana karI vaLI vAItranA zabdapUrvaka nagaramAM pharI rAkSasanI pAse AvelA te putrane mAtA pitAe rAkSasanA kahevA pramANe uMcakayo. A vakhate hAthamAM khaDaga dhArI rahelA rAjAe te brAhmaNa putrane "tuM hArA ISTanuM smaraNa kara." ema kahyuM. brAhmaNa putra paNa rAkSasa sAmuM joIne hasavA lAgyA. rAkSase tene hasavAnuM kAraNa pUchayuM eTale te vipra putre kahyuM. "he rAkSasa prathama tane A rAjAe svArthapaNue karIne A zuM ApyuM ?" brAhmaNa putranAM AvAM vacana sAMbhaLI jene harSathI pulakAvalI utpanna thaI hatI evA te rAkSase kahyuM. "he dvija ! huM hArA savathI saMtuSTa thaye chuM mATe kahe huM hAruM zuM kArya karuM ?" brAhmaNa putre hasatAM chatAM kahyuM "jo tuM mane ISTa vastu ApavAnuM kahetA hoya te prathama tuM hiMsAne tyAga kara." vaLI te vipra putre manamAM hiMsaka jInuM citta zubha kayAMthI hoya? ane mAMsa bhakSaNa karanArA amRtabhejI kayAMthI cAyaema vicAra karIne kahyuM ke " hAre vRthA hiMsA tyajI devI." brAhaNapatre karelA hAsyathI pratibaMdha pAmele rAkSasa zrI arihaMta prabhune dayAmaya dharma aMgIkAra karI te brAhmaNaputrane gurU samAna mAnavA lAgyuM. pachI brAhmaNa putrathI pratibaMdha pAmIne bhUpAdi aneka mANasoe zAMta ane dayAmaya jainadharmane aMgIkAra karyo. (dAsI rANuM kanakamaMjarIne kahe che ke, he nRpapriye ! brAhmaNaputra zA kAraNathI haryo hato te kahe? ke jenA hAsyane sAMbhaLIne te rAkSasAdi sarvane dayAmaya dharmane viSe buddhi thaI." rANI "te kAle kahIza" ema kahIne sUI gaI. bIje divasa vAta sAMbhaLavA mATe Avele rAjA kriIDA karIne sute eTale dAsIe AgalA divasanI vAta pUchI kanakamaMjarIe kahyuM. "manuSyane mAtA pitA zaraNarUpa che. ane rAjA devarUpa che e saghaLA vipraputranI pAse hatA, chatAM rAjAe tene tenA ISTa devatAnuM smaraNa karavAnuM kahyuM tethI te ema vicAra karIne hasyo ke jenuM hAre smaraNa karavuM joIe te te mahArI pAse che te have hAre konuM samaraNa karavuM? mATe he nRpa ! je dayArUpa amRtanA samudra che. ahiMsaka che, ane zaraNa AvelAnuM rakSaNa karanAra che te ja bhavapAragAmI zrI arihaMta zaraNuM karavA gya che, " A prakAranI aneka kathAo vaDe vAraMvAra moha pamADatI rANI kanaka maMjarIe rAjAne potAnA svAdhIna banAvI dIdhuM. rANuM kanakamaMjarIne viSeja atyaMta anurakta cittavALo ane niraMtara tenA upara meha pAmele rAjA kayAre paNa bIjI rANuonuM kuzaLAdika paNa pUchata nahote. ghaNuM karIne strIo, bALako ane rAjAo niraMtara mugdha hadayavALA hoya che, mATe jema pAradhIe vanamAM mRgane Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) zrI RSimaMDalavRtti uttarAddha, peAtAnA kabaje kare che tema tene nIca mANase peAtAne svAdhina karI le che. purUSAne viSe purUSArtha tyAMja sudhI TakI zake che ke jyAM sudhI te strIonI utkRSTa bhrakuTIvaDe vidhANA nathI. have rAjA niraMtara kanakamajarIne tyAM javA lAgyA tethI atyaMta krodhayukta hRdayavALI bIjI sarve strIe kanakamaMjarI upara dveSa karavA lAgI sarve rAjastrIAnI kaLA, kuLa ane rUpane atyaMta tiraskAra karI citrAMgada putrI kanakamaMjarIe kathAnA rasavarDa rAjAne vaza karyo kAraNu kAmaLa vANI, nidravya mukhamaMDana, pavitra lakSmInA meLApa e sarva kArya vinA paNa vaza karavAnAM sAdhana che. pachI mahu dveSa thavAne lIdhe te sarve zAkyo nira Mtara gupta rIte kanakama jarInAM chidra khALavA lAgI. '' have te kanakamaMjarI haMmezAM madhyAhnane vakhate ekAMtamAM peAtAnAM pUrvanA vasro paherI ane ArasAmAM potAnA AtmAne jotI chatI peAtAnI niMdA karatI hatI. A teNInu chidra joi bahu harSa pAmelI rANIoe turata ekAMtamAM rAjA pAse AvIne vinaMti pUrvaka kahyuM ke "he svAmin ! e tamArI kSudra strI nira Mtara kAmaNa kare che. jo ame khAtu khelatAM hAie te Apa pAte madhyAhnane vakhate tyAM jaI jue ke te zu jue che." strIonAM AvAM vacana sAMbhaLI bhUpati te kanakama'jarInuM svarUpa jANavA mATe te jyAM rahetI hatI te ghara pratye teja vakhate turata gayA. ahiM kanakama jarI jyArathI rAjAne paraNI te divasathI AraMbhIne te hamezAM apAra vakhate peAtAnA AtmAne zikhAmaNa ApatI. evI rIte ke Ate ekAMtamAM jai, rAjAe ApelA vastrAla kArane tyajI dai ane peAtAnA pitAe ApelA nidha vastrAdikane dhAraNa karatI, temaja peAtAnA pUrvanA kAca ane kathiranA ghareNAne dhAraNa karIne te citrAMgada putrI, peAtAnA AtmAne evI rIte pratikheAdha karatI ke " huM A man! tuM peAtAnA A pUrvanAM AbharaNAnA vicAra karI ane A rAjyalakSmIthI anarthakArI evuM mAna na karIza. he jIva! tuM svAmInI sa Mpattie karIne potAne na bhUlI jA, kAraNu madya ane viSathI paNa mAyAnI mehazakti bahu mhATI che. patinI bhakti vinA strIe rUpa, vaza, veSa ke kAmaNe karIne sukhI thatI nathI. vaLI teo ziyaLa vinA alaMkAra, divya vastra ke aMgakAMtithI zaiAlatI nathI. " vivekavALI ane AtmAnA vazIkaraNa kAryane jANanArI kanakamaMjarI A pramANe nitya peAtAnA AtmAne zikhAmaNa daI ane pachI bIjuM kArya karatI. A vakhate gupta rIte chidra jovA mATe AvelA rAjA teNInuM sarva vRttAMta sAMbhaLI bahu harSa pAmyA. pachI prasanna thaelA rAjAe teNIne paTTarANI pada Apyu. kahyuM che ke--srIonI patine viSe bhakti eja eka kArya vinAnuM vazIkaraNa che. zAkayAne atyaMta tApa pamADanArI kanakamaMjarI utkRSTa guNane pAmI. kahyu` che ke agnimAM tapAveluM sutra adhika tejavALuM thAya che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInagati gAMdhAranuM caritra (49) ekadA udyAnamAM vimalAcAryane AvelA sAMbhaLI bhUpati, paTTarANI sahita temane vaMdana karavA gaye. pAMca abhigamanathI avagrahanI aMdara praveza karIne bhUpatie traNa pradakSiNA karavA pUrvaka gurUne namaskAra karyA. pachI rAjAdi sarve manuSya pota potAne yogya Asane beThA eTale gurUe meghanI peThe dezanA rUpa amRtane varSAda karavA mAMDayo. "jema samudramAM paDI gaeluM ciMtAmaNi ratna durlabha thAya che tema A saMsAra samudramAM khovAI gaelo manuSyabhava paNa pharIthI mala muzkela thaI paDe che. hA ! je manuSyo, kAmanI IcchAthI pitAnA manuSya bhavane vRthA gumAve che teo ni potAnA AMgaNAmAM ugelI ka5latAne ukheDI nAkhI viSavallIne vAvavA prayatno kare che. he bhavya jI! rAgAdi doSathI nimukta evA deva, parigraharahita gurU ane jinabhASita dharma eja tattva che. mATe tame niraMtara te tatvane Azraya kare. je devAdikane viSe bedha te jJAna kahevAya che. ane te jJAnane viSe je prIti tenuM nAma samakti kaheluM che. jJAna, darzana ane cAritra rUpa mArga deva, gurU ane dharma rUpa traNa tatvathI gocara hovAthI traNa prakArano kahelo che. he nRpati ! teja mArga nice bhavya jIne mokSAthe thAya che." A pramANe sUrinuM dharmavyAkhyAna sAMbhalI dharmakAryamAM vizeSe tatpara thaelo bhUpAla, kanakamaMjarInI sAthe zrAvaka dhama pAlavA lAgyo. pachI te jitazatru rAjA niraMtara A loka tathA paralokane mATe rAjyanuM ane arihaMta dharmanuM paraspara avireAdhathI nyAyIrIte pAlana karavA lAgyA. ekadA rANu kanakamaMjarIe pitAnA pitAne mAMde paDele jaI namaskAra maMtra Ape. citrAMgada paNa te namaskAranuM samaraNa karate chate kAlathI mRtyu pAmyo. pachI kanakamaMjarI paNa keTalAka kAle karIne arihaMta dharmanuM ArAdhana karI kAla dharma pAmIne divya sukhanA sthAna rUpa devIpaNuM pAmI. tyAMthI cyavIne te vaitADhaya parvata upara bhArataraNa nAmanA nagaramAM daMDazakti nAmanA vidyAdharAdhipatinI kanakamAlA nAme putrI thaI. ekadA kAmadevathI tapta thaelA vAsava nAmanA vidhAdhare te vaivanAvasthA pAmelI kanakamAlAne haraNa karI ? A mahA parvata upara lAvyo. tyAM teNe maMgala cityanI AgaLa eka vedI banAvI. kAraNa ke devatAonI peThe vidyArUpa dravyavAlA vidyAdharo paNa potAnI marajI pramANe vilAsa karanArA hoya che. pachI vidyAnA balathI sarva sAmagrI taiyAra karIne jeTalAmAM te vidyAdhara utsAha pUrvaka kanakamAlAnuM gAMdharva vivAhathI pANagrahaNa karavA taiyAra thayo, teTalAmAM kanakamALAne suvarNa teja nAmane moTo bhAI te cAra rUpa vAsava vidyAdharano tiraskAra karate chato tenI pAchala AvI pahoMcyo. pachI dusaha evA te banne jaNA paraspara khakAnuM yuddha karatA chatA krodharUpa agnimAM baLidAna rUpa thayA. A avasare kanakamAlAne prasanna thaelA keI devatAe baMdhunA agAdha zekathI pIDA pAmelI ane bhayabrAMta thaelI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) zrIRSimaMDala vRtti uttarAddha. jANI tene ekAMta sthAnamAM lAvIne kahyuM. "he putrI ! yuddhamAM sanmukha haNAyelA baMdhune tuM zoka na kara, jema dravyathI dravya vRddhi pAme che. ane duHkhathI duHkha vadhe che tema zekAnubaMdhI zeka bIjA zekane zamAvata nathI. he vatsa! tuM hArI putrI hovAthI hArA prANathI paNa vadhAre vahAlI chuM. mATe ahiM prasanna cittathI ni:saMdehapaNe dIrdhakAla payata rahe. " devatAnAM AvAM vacana sAMbhalI kanakamAlA " A devatA keNa, huM enI putrI zI rIte, e mahAre viSe kema sneha kare che tema mahAre aMtarAtmA paNa tene viSe kema prIti pAme che ? " ema jeTalAmAM vicAra kare che teTalAmAM daDhazakti vidyAdhareMdra tyAM AvI teNune amRta draSTithI jovA lAgyo. valI teNe tyAM pRthvI upara paraspara haNAIne paDelA vAsava vidyAdharane tathA potAnA putra suvarNa tejane dIThA. eTaluM ja nahIM paNa te potAnI Agala paDelI, kapAI gaelA mastakavALI kanakamAlikA putrIne joI vicAra karavA lAgyo. " prathama A adhama vAsave mArI putrInuM haraNa karyuM ane mahArA putra suvarNa tejane mAryo. valI mahArA putre tene paNa mArI nAkhyo dekhAya che. are jIva! duHkhanI bAIrUpa A saMsAramAM kaI sAra vastunuM varNana karuM? ke jyAM ISTa purUSanA viyega rUpa aniSTa yogathI utpanna thaeluM du:kha vRddhi pAme che. kayAM mahAro putra ane putrI ? vaLI kayAM A zastradhArI vAsava? he jIva ! niraMtara tuM A jagane svamAnA samAna jANu. A hAra zatru ane A mahAro mitra e kevala mehanIja ceSTA che. mehathI ja jaDa hadayavAlA lake potAnuM hita jANI zaktA nathI. avalA mArge cAlanArAne varI athavA mitra gaNu e sarva manuvene viSe bhrAMti che. A manuSya sukha duHkhanuM nirNaya kareluM tatva jANe che ke asaM. teSathI mahAduHkha ane sa teSathI ulka sukha maLe che." A pramANe vicAra karatA evA te laghukamI ane dhami evA daDhazakti vidyAdharane pUrva bhavanA jAti maraNane lIdhe svayaMbuddhapaNuM prApta thayuM. pachI devatAe veSa Ape eTale te daDhazakti cAraNu muni thayo. A vakhate putrI kanakamAlAnI sAthe pelA devatAe AvIne tene namaskAra karyo. putrIne jIvatI joI atyaMta vismaya pAmelA cAraNa munie te devatAne pUchayuM ke aho ! A zuM?" devatAe kahyuM. "he muni! raNamAM paraspara yuddha karIne mRtyu pAmelA te banne vidyAdharanI pAse meM mAyAthI ja A kanyA mRtyu pAmelI dekhADI hatI." munie "tame tevI mAyA zA mATe karI ?" ema pUchayuM eTale te vyaMtara devatAe hasIne kahyuM ke "he mahAmuni ! e vAta tame sthira thaIne sAMbhaLe. pUrve huM kSitipratiSThita nagaranA rAjA jitazatrunI priyA kanakamaMjarIno pitA citrAMgada nAme hate. teNIe ApelA navakAranA prabhAvathI huM mRtyu pAmIne vyaMtara devatA thaye chuM. ane te hArI putrI kanakamaMjarI paNa devIpaNAne anubhava karIne pachI tamArI vidyAdhara putrI thaI che. vAsava vidhAdhara teNune haraNa karIne prAsAda Agala lAvyuM eTalAmAM A parvatamAM rahetA evA meM avadhijJAnathI tene mahArI putrI jANuM. paraspara yuddha karIne vAsava tathA suvarNa teja bane jaNuM mRtyu pAmyA. pachI huM jeTa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAA pratyekabuddha zrInagAtI gadhAranuM caritra, (51) lAmAM tene AzvAsana karato hato teTalAmAM meM tane Avate je. tethI ja me evI mAyA karI hatI te ema dhArIne ke A kanakamALA te potAnA pitAnI sAthe na jAo. AvI rIte tamane nirAza karavAnA hetuthI ja meM te mAyA racI hatI. he mahAmuni ! Ape A hAra aparAdha kSamA kare." A pramANe hAtha joDIne kSamA mAgatA joI te vyaMtara devatAne cAraNamunie kahyuM ke "tame A hAre viSe yojelI tamArI mAyA divya che. ke je mahAmAyAe hArI sarva bhavarUpamAyAne haraNa karI lIdhI. aho ! tame mahAra jarA paNa aparAdha karyo nathI." ema kahIne te mahAmuni yaMtara devatAne AzI ApI anyasthAne vihAra karI gayA. have vyaMtara devatAe kahelA pitAnA te pUrva bhavane sAMbhaLIne kanakamALAne turata jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI te pitAnA pUrva bhavanA pitA rUpa vyaMtara devatAnI prArthanA karavA lAgI ke he tAte! hamaNAM tame te hArA pUrva bhavanA patine melavI Apo." vyaMtare kahyuM. "he putrI ! tyAre yAcanA karavI paDe tema nathI kAraNa ke A yAcanAmAM hAruM jAgatuM bhAgya vijayavaMta vate che. tyAre pati jitazatru rAjA mRtyu pAmIne devatA thayo ane tyAMthI te avIne daDharatha rAjAne putra siMharatha nAme thayo che. te paMDrapuranA mahArAjA, gAMdhAra dezanA adhipatie ApelA azvathI haraNa thayo chate A parvata upara Avaze A vaidyAdi sarva sAmagrI chatAM te tane turata paraNaze mATe te jyAM sudhI ahiM Ave tyAM sudhI A sthAnake rahe. ema kahI vyaMtaradeva zrIjinezvaradevane vaMdana karavA merU parvata upara gaye. bIje divase siharatha rAjA tyAM Avyo. (kanakamALA siMharatha rAjAne pUrvabhavano saMbaMdha kahIne kahe che ke, he svAmina ! te vyaMtara devatA kAleja zrI jinezvara prabhune namaskAra karavA mATe merU parvata upara gayA ane mahArA bhAgyathI kheMcAyelA tame Aje ahiM AvI pahoMcyA." siMharatha rAjA A pramANe pitAnA pUrvabhavanI sarva vAta sAMbhaLI vicAra karato hato evAmAM pele vyaMtaradeva ke je teno sasaro thato hato te tyAM Avyo. pachI divya vAjItrAnA nAda pUrvaka zrI jinezvara prabhunuM pUjana karIne siMharatha rAjAe madhyAnha bhejana karyuM. pachI devatAe jenI sarva IcchAo pUrNa karI che evA te siMharatha rAjAe te parvata upara eka divasa peThe eka mAsa nigamana karyo. pitAne dIrghakALa thavAne lIdhe rAjyanI kharAbI thavAnI zaMkA pAmelA rAjAe aniSTa chatAM paNa potAnI priyAne A pramANe kahyuM. "he priye! prabala e zatrune samUharAjyane kharAba karaze. mATe huM tyAM jAuM chuM. AjathI pAMcame dahADe pharI pAchA ahiM AvIza. kanakamAlAe kahyuM. "he nAtha ! Apa ahiM rahevA mATe rAjyane tyajI devA zakitavaMta nathI jethI AvajA karavAmAM Apane bahu kaSTa thaze. mATe Apa hArI pAsethI prajJapti vidyA grahaNa karo ke jethI AvavuM javuM sukhe karIne thAya. pachI priyAe ApelI pra Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (52), zrISimaMDala vRtti uttarAddha. jJapti vidyA rAjAe turata aMgIkAra karI ane sAdhI. jethI te siMharatha rAjA sarva vidyAdharomAM agraNI thaye. pachI pUrvabhavanA premathI pUrNa evI priyAnI rajA laI siMharatha bhUpati, nagaravAsI lokoe karelA utsava pUrvaka potAnA nagaramAM Avyo. tyAM keTalA divasa nigamana karI pharI te parvata upara gayo. A pramANe teNe vAraMvAra tyAM javuM AvavuM karyuM. paraMtu kanakamAmALAne pitAnA manamAMthI jarA paNa dUra karI nahIM. pachI te te haMmezAM vidyAnA balathI tyAM javA AvavA lAgyo. te uparathI lokee tenuM nagati evuM nAma pADyuM. have pachI siMharathane ThekANe nagati gAMdhAra nAma ApavuM. ekadA pele vyaMtara devatA kheda dharato chato siMharatha rAjAne kahevA lAgyA. "huM ApanA pUjyapaNAthI bIjA devatAonI madhye mAna pAmyo chuM. hamaNAM huM mhArA svAmInI AjJAthI bIjA deza pratye jAuM chuM. paraMtu A parvatane viSe ane putrIne viSe mahAre bahu sneha che. mahAtmA purUSane snehasahita mugdhapaNuMmAM jarA paNa bheda nathI tethI cAturyanA sAgara ane jamAI rUpa tamArI pAse huM eTalI yAcanA karuM chuM ke, tame hArI putrIne pitAnA nagara pratye laI jaI A parvatane zunya karaze nahIM. temaja A hArA sthAnanuM rakSaNa karaze." A pramANe kahIne te vyaMtara devatA potAnA parivArane sAthe laI cAlyo gayo. siMharatha rAjAe paNa te vyaMtara devAtAnuM vacana aMgIkAra karI parvatane zunya na karavA mATe tyAM eka moTuM nagara vasAvyuM. devAlayothI dedIpyamAna, divya amarAvatI samAna ane kalyANanI zobhAnA sthAna rUpa te nagaranuM nagAtipura evuM nAma pADayuM. heTA prasAdanA zikhara upara rahelA suvarNanA kalaze jANe madhyAkAlanA sUryanAM maMDala hAyanI ? ema zobhatAM hatAM. siMharatha e parvata upara rahenArA vyaMtarane ane te nagAtipura ema be prakAre rAjA thaye. tyAM potAnI priyAnI sAthe asaMkhya bhegone bhegavata e te bhUpati, deguMdaka devanI peThe zobhato hato. niraMtara nyAyathI rAjyanuM pAlana karatA evA te rAjAne tyAM anukame bahu kAla nirgamana thayuM. ekadA siMharatha rAjA potAnA svajananA AgrahathI nagaranI pAsenA udyAnamAM vasaMta jevA gaye. tyAM teNe mArgamAM guMjArava karatA bhramarothI vyAsa ane maMjarInA samUhathI manohara jANe pRthvInuM adabhUta chatra hoyanI ? evuM eka AMbAnuM vRkSa dIThuM. vasaMta samayathI utpanna thaelI aneka kaLIo vaDe mane hara evA te vRkSane joI rAjA bahu harSa pAme. "pachI maMjarInA samUhanI saMpattie karIne zebhAnA sthAna rUpa ane mane evuM te vRkSa sarva prANuonA manane khuzI kare che." ema prazaMsA karatA evA bhUpatie pote AMbAnI eka maMjarI laI vAraMvAra suMghatA suMghatA AgaLa prayANa karyuM. pAchaLa gADariyA pravAhanA sarakhA lekee Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyekabuddha zrInagAti gAMdhAranuM caritra. ( 53 ) majarI, la ane patrAdi lai laIne e AmravRkSanuM mAtra thaDa rahevA dIdhuM. pachI krIDA karIne pAchA pherelA rAjAe phakta thaDavAlA te AmravRkSane joI vicAryuM ke, " ahA ! netranI prIti karanArA A AmravRkSa prathama meM kevA dIThA hatA. chatAM tenI AvI avasthA thai ? kharekhara enAja samAna dazA manuSyeAnI paNu ghaNuM karIne thAya che. saMsAramAM parivartana thai rahelA sarva bhAvAne anityapaNAne lIdhe zuM nizce vipa yapaNuM nathI prApta thatuM ? du:stha evA maneArathanI peThe nivana nivana dhana, kuTuMba ane dehArdi sava nAza pAme che. A sarve saMsAranI sthiti saMdhyAnA vAdalAnA raMganI peThe, hastinA kAnanI peThe, valI vijalI ane pAkelA patranI peThe temaja maTThAnmatta evI strInA TAkSanI peThe sthiratA pAmatI nathI. pApa puNyathI utpanna thaelA ane apAra evA bhavanA eka kAraNa rUpa evA jenA asAtA sAtA rUpa pApa puNya zAMta thayAM nathI evA jIva kayAre paNa siddhipada rUpa mahela upara caDI zakavAne samartha thatA nathI. anAdisiddha, zAzvata ane amUrta evA jIvane nAzavaMta svabhAvavAlA ane mUrtimaMta evA dehanI sAthe vRthA mamatvapaNuM che. mATe he jIva ! tuM deha uparanA meha tyajI de. " AmravRkSanI zrI athavA azrI joi A pramANe vicAra karatA evA te nagAti gAMdhAra bhUpati pratidha pAmIne pratyekabuddhapaNuM pAmyA. te vakhate devatAe tene turata sAdhunA veSa ApyA. iti zrInagAti caritram >> ?? have karakaDuM, dvimukha, nAmi ane nagAtigAMdhAra e cAre munIzvarA pRthvI upara vihAra karatA karatA anukrame kSitipratiSTa nagarane viSe AvyA. tyAM teo koI bahu nhAnA evA caturmukha devamaMdiramAM pUrvAda dizAone viSe anukrame zuddha dhyAnamAM niraMtara eka cittavAlA thayA chatAM beThA. A vakhate atyaMta prasanna thaelA manavAlA madIrAdhipati deva vicAra karavA lAgyA ke, A satASadhArI mahAmunionuM mhAre zI rIte Atithya karavuM ? nizce Aje huM kRtakRtya, dhanya ane puNya dehavALA thayA je pavitra danavAlA A munIzvarAe Aje mhArA maMdirane pavitra karyuM. hamaNAM emanA sanmukha thaIne besavuM eja Atithya karavuM ceAgya che. " ema dhArIne te devatA te cAre munienI tarapha cAra mukha karIne beThA. A vakhate kharaja AvavAne lIdhe saLIvaDe khaNutA evA karakaDu munine joi dvimukha munIzvare kahyuM ke, " tame pura, aMta:pura, rAjya ane deza tyajI dIdhA che chatAM pharIthI parigraha zA mATe kareA che ? " dvimukhanAM AvAM vacana sAMbhalI karakaDu jeTalAmAM temane uttara ApavA jAya che. teTalAmAM utpanna thayA che tarka jemane evA nami munie dvimukhane kahyuM. " tame pitA saMmadhi rAjyanA kAne tyajI dIdhuM teA paNa Aje pharIthI tevuM kAma zA mATe karA che. " phrimukha jeTalAmAM nami munIzvarane uttara ApavAnA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItraSimahala vRtti uttarAddha vicAra kare che. teTalAmAM nagAti rAjarSie namine kahyuM. "je tame rAjyane tyajI daI mukti pAmavAnI IcchA karate ho te sarva kAryanA karaNahAra tame bIjuM kAMI bolavAne egya nathI." pachI karakaDue nagAti munine zAMta, hitakArI, madhura ane amRta samAna vacana kahyuM, " mekSa mArgane pAmelA brahmacArI ane sAdhune hitanI zikhAmaNa ApatA evA munione deSa kahe e Apane egya nathI. game te sAthe mANasa ApaNA upara krodha kare, Sa kare athavA te ApaNI vANI mahAviSa samAna mAne paraMtu potAnA pakSane guNakArI munie to hitakArI amitavANI bolavI. " A pramANe paraspara dharmasaMvAda karatA evA te mahAtmAone kevalajJAna thayuM jethI teo anukrame mokSapada pAmyA. he bhavyajane! tame potAnA kitane ma i manuSyanA tApane haraNa karanAruM karaDu, nami, dvimukha ane nagAti sarijhale. itithI bharddhanagaNipraNItAyAM zrIRSimaMDalavRttau dvitIyakhaMDe catuHpratyeka buddhacaritravarNana nAmAdhikAra sabhAptaH // . mnnkhiasttm-puddhviisvvhaasiddhigijogo|| dasa pasannacaMdo, tatkAlaM kevalaM patto // 63 // dha nezvara prabhue kahyo che sAtamI narakagatine ane sarvArthasiddhivimAna gatinone jemane ane valI teja vakhate kevaLajJAna pAmelA zrI prasannacaMdra rAjarSi AnaMda pAme. 63 piutAvasasvagaraNaM, pamajjayaMtassa kevalaM nANaM // upannaM jassa kae, vakalacIrissa tassa namo // 14 // pitArUpe tApasanA upakaraNane pramArjana karatA evA jemane kevaLajJAna utpanna thayuM te valkalIrine namasakAra thAo. 64 | | amacaMdra rASinI sAtha che. sarva prakAranA vighane haraNa karanArA zrI ajitanAtha tIrthakarane harSathI namaskAra karIne pApano nAza karanArUM zrI prasannacaMdra rAjarSinuM caritra kahuM chuM. pUrve ekadA zrI mahAvIra prabhu rAjagRha nagaranA guNazila nAmanA daityane viSe samavasaryA. tyAM harSa pAmelA devatAo samavasaraNanI racanA karI eTale siMhAsana para birAjamAna thaelA zrI arihaMta prabhue cAra prakAranI dharma dezanA AraMbha karyo. zrI viraprabhune samavasarelA jANu mahArAja zreNika harSa pAmate chate potAnA parivArasahita temane vaMdana karavA javA mATe nagarathI bahAra nika. mahArAjA ekjhiI senAnI agrabhAgamAM sumukha ane durgakha nAmanA be subhaTe cAlatA hatA. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka buddha zrIprasannacaMdrarAjarSinuM caritra, (55) teoe eka page ubhA rahelA, uMcA hAtha rAkhelA sUrya sAmuM joI rahelA ane valI Idriye vaza karavAthI jANe sAkSAt mUrtimAna zAMta rasa hoyanI ? evA temaja kaSAyarUpI vastra vinAnA koI munine dIThA. pachI temAMthI eke (sumukhe ) kahyuM. aho ! zuddha AtmAvAlA A sAdhuziromaNi vaMdanA karavA yogya che. je te A prakAranuM tapa kare che. aho ! nizca emanuM tapa duSkarakArI che. kAraNa te eka page ubhA rahI sUrya sAmuM joI tapa kare che. kharekhara A mahAtmAne svargasaMpatti athavA mela dUra nathI kAraNa ke mahAtapathI du:sAdhya vastu paNa meLavI zakAya che." sumukhanAM AvAM vacana sAMbhalI durmukhe kahyuM. "he bAMdhava! e prasannacaMdra rAjA che. te tuM zuM nathI jANato? enuM sarva tapa vRthA che. eNe pradhAnanI sAra saMbhALa nIce potAnA bAlaputrane rAjya soMpyuM che. paraMtu teo vRkSanA apakava phalanI peThe bAlaputrane rAjyamAMthI hamaNAMja kADhI mUkaze. teNe pradhAnone je potAnuM rAjya rakSaNa karavA eMdhyuM che te kevaLa bIlADInA baccAone dudha bhaLAvavA jevuM karyuM che. jyAre pradhAne te putrane naSTa karaze tyAre te rAjAnA vaMzane cheDa thayeja jANa, ane tema karavAne lIdhe potAnA pUrva jenuM nAma nAza pAmavAthI te pApI thaye na kahevAya ke zuM? valI vrata lenArA te rAjAe potAnI mAnavaMtI priyAone zidhra tyajI dIdhI che. te have te anAtha strIonI AlokamAM zI gati thaze te kahe ?" A pramANe te bane. subhaTanA paraspara thatA saMvAdane sAMbhaLI te mahAmuninuM zubha dhyAna nAza pAmyuM. tethI e rAjarSi vicAra karavA lAgyo ke "ahA ! meM te pradhAnane moTo satkAra karyo te sarva bharamamAM Ahuti dIdhA jevuM thayuM. pApa karma karanArA e jaDa pradhAnae hArA bALaputranuM rAjya laI levAno vicAra karyo te potAnA svAmIne ghAta karanArA duSTone dhikkAra thAo. je huM tyAM jAuM to te duSTone navA navA nigrahathI zikSA karUM, mhAre bahu tapavaDe karIne athavA jIvitavaDe zuM kAma che je huM kumaMtrIoe karelA hArA putranA parAbhavane sAMbhaLuM chuM." A pramANe daSTa dhyAnathI malIna evo te rAjarSi kopa rUpa pizAce adhika grasita karyo chato pitAnuM vrata bhUlI gayo. pitAnA kSatriyatejathI vyApta ane skUraNayamAna remapaMktivALe te rAjarSi, potAnA putranA zatrurUpa duSTa maMtrione jANe pratyakSa dekhato hAyanI ? ema pUrvanA abhyAsanA vazathI ane dhAraNa karI yuddhamAM cittavaDe teone khaMDa khaMDa karI nAkhavA lAgyo. mahA kodha pAmelA te prasannacaMdra rAjarSie manavaDe zatraene chedana bhedanAdi kayuM kayuM dArUNa duSTa karma nathI karyuM? A vakhate zrIjinezvaranI bhaktirUpa amRtathI sicana karAeluM che cittarUpa vRkSa jenuM ane kAryajJa evo zreNika rAjA te sthAnake (jyAM prasannacaMdra rAjarSi ubhA che tyAM AvI pahoMcyA. munine joI turata hasti uparathI nIce utarelA mahArAjA zreNike mukuTavaDe pRthvIne sparza karatA chatAM bhaktithI temane namaskAra karyo. eTaluM ja nahi paNa te magadhezvara, eka page ubhA rahelA, uMcA hAtha rAkhelA ane sUrya sAmuM joIne tapa karatA evA te mahA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) zrI raSimaMDala vRtti uttaraddha. munine joI bahu harSa pAme. pachI zreNika rAjA rAjarSinA adbhUta tapanA prAga9bhyapaNAne vicAra karato chatA zrIvaddhamAna svAmI pAse gayo. tyAM te paMcAMgathI pRthvIne sparza karI zrIjinezvarane namaskAra karI hAtha joDIne yogya sthAnake beThe. pachI avasara AvyuM harSathI zrIjinezvara prabhune namaskAra karI hAtha joDI zreNika rAjAe pUchayuM "he prabhe! mahA dhyAnamAM beThelA prasannacaMdra rAjarSine meM jyAre joyA hatA te vakhate teo je mRtyu pAme to te kaI gati pAme ?" prabhue kahyuM. "je te vakhate kALa kare che te rAjarSi nice mahAduHkhadAyI sAtamI naraka pratye jAya." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI zraddhAvAnuM saraLa buddhivALA zreNika rAjAe vicAryuM ke " hA, hA ! mahAtIvratapavALA e mahAmunine AvI bhayaMkara gati kema hoya ?" Ama dhArI pharI teNe prabhune pUchayuM. "he nAtha ! je te mahAmuni atyAre kALa kare te kaI gati pAme?" prabhue kahyuM. "he narezvara ! hamaNuM te taparUpa dravyavALA rAjarSi sarvArthasiddhane pAmavA yogya che." bhUpatie kahyuM. "he prabhe ! ApanI vANI Ama judI judI kema thaI ? zrIjinezvaranI vANuM mRSA hotI nathI mATe ajJAnI evA mane te yathArtha rIte samajAvo?" arihaMta prabhue kahyuM. "he rAjana ! jyAre teM e rAjarSine namaskAra karyA tyAre temane sedradhyAna hatuM paNa hamaNAM te zukladhyAnI thayA che eja kAraNathI je te te vakhate mRtyu pAmyA hatA te vaidradhyAnanA vazapaNane lIdhe narakane egya hatA. ane hamaNAM zukala dhyAnanA cegathI sarvArthasiddhipadane gya thayA che. " zreNika rAjAe kevaLajJAnathI sUryarUpa zrI prabhune pUchyuM ke ? " emane haidradhyAna ane zukladhyAna zAthI thayuM? zrIvaddhamAna prabhue kahyuM. ke temaNe hArA subhaTanA mukhathI evI vArtA sAMbhaLI je potAnA putrane parAbhava thavAne che. e kAraNathI putrasnehane lIdhe krodhavaDe AkuLa vyAkuLa thaele te prasanacaMdra rAjarSi pitAnA subhaTa sahita pradhAnanI sAthe vairathI yuddha karavA lAgyo. jANe pratyakSa yuddha karato hAyanI ? ema pradhAnonI sAthe mAnasika yuddha karatAM tenAM sarva zastro khuTI paDayAM. tethI te bahu khedAtura thayA. pachI pitAnA AtmAne saMnaddhamAnI krodhathI AkuLa vyAkuLa thaelo te vicAravA lAgyuM ke " huM mahArA mastaka upara rahelA mukuTavaDe te sarve duzmananA Ayudhane teDI nAkhI mArI nAkhuM." Ama dhArI je te mukuTa levAnI IcchAthI hAtha mastaka upara mUkavA game teTalAmAM tene pitAnA loca karelA mastakane sparza thavAthI potAnuM vrata sAMbha nyuM. pachI te rAjA vicAravA lAgyo. je "vaidra dhyAna karanArA mane dhikkAra thAo dhikkAra thAo. have mamatArahita evA hAre pradhAne vaDe ane putravaDe zuM kAma che ?" A pramANe vicAra karatA evA te rAjAne sarva mehAMdhakAra nAza pAmyo eTale karI tenA cittamAM vivekarUpa nirmaLa sUrya udaya pAmyuM. pachI te jANe pitAnI AgaLaja hAyanI ? ema amane bhaktithI vaMdanA karI, pratikramaNa karI tathA AlecanA laI pharI zukaladhyAna dhyAvA lAgyA. (zrI mahAvIra prabhu zreNika rAjAne kahe che ke ) Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIprasannacaMdrarAjarSinuM caritra, ( 17 ) he rAjana ! duSTa dhyAnarUpa aTavImAM utpanna thaelA karmarUpa vRkSanA samahane bhasmIbhUta karI hamaNuM te rAjarSi kevaLajJAna pAmyA che." prabhue varNana karelA zrIprasancaMdra rAjarSinA caritrarUpasugaMdhivaDe vAsIta thaelA zreNika rAjAe harSathI prabhune pUchyuM ke he bhagavan ! pitAnA bALaputrane rAjyasana upara besADI e prasannacaMdra bhUpatie zAmATe dIkSA lIdhI ?" zrI mahAvIra prabhue kahyuM ke - pitanapuramAM nAmanA nagaramAM yathArtha nAmavAlo somacaMdra rAjA rAjya karate hate tene sarala svabhAvavALI, viveka ane vinayathI udAra tema zIlarUpa alaMkArane dhAraNa karanArI dhAriNI nAme strI hatI. ekadA gokhamAM beThelI rANI pite hAthathI rAjAnA kezane jotI hatI evAmAM teNue bhUpatinA mastakamAM paLIyAM joyAM. tethI teNIe "he svAmin ! A dUta Avyo." ema bhUpatine kahyuM. rAjAe Ama tema jaIne kahyuM. "ahiM dUta kema dekhAtuM nathI ?" te uparathI rANIe tenA mastakane paLI dekhADa. rAjA paLIne joI "jIvita rU5 bhUpatine uttama dharmaduta rUpa A paLI che. vaLI e vRddhAvasthAne hetu che." ema kahIne bahu kheda karavA lAge. dhAriNue kahyuM. he nAtha ! tame eka paLIne joI atyaMta kheda karatA chatA bahu vRddha purUSanI piThe lajajA kema pAme che? meM jevI rIte tamArI vRddhAvasthA vAtothI paNa prasiddha na thAya tevI rIte paTahanA udaghoSaNathI sarva lokane niSedha karyo hato." bhUpatie kahyuM he suMdarI ! paLI AvavAne lIdhe huM lekathI kyAre paNa lajjA pAmuM te nathI paraMtu hArA khedanuM kAraNa e che ke amArA pUrvajoe paLI AvyA pahelAM dIkSA lIdhI che ane huM maLI AvyA chatAM paNa kAmAsakta thaI rahyo. huM savAramAMja rAjya tyajI daI nirmalamane vrata aMgIkAra karuM, paraMtu haju stanapAna karatA evA bAlaputrane viSe rAjyabhAra kema AropaNa thAya ? athavA vrata aMgIkAra karatA evA mahAre have rAjya ane putravaDe zuM? huM te AnaMdathI vrata laIza. tuM hArA pitAnA putrane vRddhi pamADa.) dhAriNIe kahyuM. "huM ApanA vinA rahevAnI nathI. kAraNa satI strIo sarva vakhate patine anusaranArI hoya che. pUrNa manorathavAlA Apa, bAlaputrane rAjyAbhiSeka kare ane huM te chAyAnI peThe ApanI vanamAM paNa sevA karIza. putra prasannacaMdra bAla che. topaNa te vanavRkSanI peThe potAnA karmathI vRddhi pAmaze. tene hArA vRddhi pamADavAvaDe karIne zuM?" pachI semacaMdra rAjA putrane rAjyAbhiSeka karI pote strI ane dhAtrI sahita vanamAM jaI tApasa . tyAM te mahA zUnya vanamAM kaI Azrama pratye rahI sukAM patrAdikanuM bhojana karato chato duSkara tapa karavA lAgyuM. vanamAM teNe pAMdaDAM vigere ekaThAM karI tenI eka vaTemArgune tathA mRgone zItala chAyAnA sukhane ApanArI jhuMpaDI banAvI. premanA samUhathI vyAsa evo somacaMdra bhUpati, potAnI priyAne mATe vanamAMthI madhura phala ane jala lAvI Apate. rANI dhAriNI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) zrIRSimaDala vRtti uttarAddha paNa patinA upara bahu anurAgane lIdhe kemala tRNAdakathI tene mATe zayyA khanAvatI eTaluMja nahiM pazu te potAnA svAmInI AjJA laI divase pAkelA iMgudI phUla lai AvatI ne tenA rAtrIne viSe dIvA karatI. valI te potAnA sukhane mATe bahu lIlA vananA chANuthI Azramane lIMpatI ane vAravAra khAlatI, e AzramamAM mUganA baccAMone lAlana pAlana karatA evA te strI purUSa tapa kaSTa nahi jANutA chatAM bahu samaya nimana karyo. dhAriNIne tApasI dIkSA dIdhA pahelAMneA rahelA temaja sa MtASa sukhanA dAhaDhavALA garbha, koi prakAranI pIDA karyA vinA tyAM anukrame vRddhi pAmyA. ekadA dhAriNIe pavitra lakSaNavALA putrane janma ApyA ane tenuM nAma valkalacarI pAyuM. dhAriNI sUtIkAnA rogathI mRtyu pAmI jethI te khALaka daivayogathI mAtA rahita thayA. pachI sAmacaMdra tApase niraMtara vananI mahiSIenu dudha pAi vRddhi pamADavA mATe te putra dhAtrIne soMpyA. dhAtrI paNa keTaleka kALe daivayeAgathI mRtyu pAmI jethI sAmacaMdra pote te bALakane dudha pAvA vigeretu' kAma karavA lAgyA. anukrame vRddhi pAmele te khALaka valkalacIri cAlavA zIkhyA, jethI te nhAnA mRgalAMo sAthe vanamAM krIDA karavA lAgyA vanamAMthI ANelA pavitra dhAnyanI rasAi karI sAmacaMdra pote te khALakane bhAjana karAvatA. vananAM khIjA phUla phula vigerethI poSaNa karIne sAmacandre te khAlakane potAnA du:saha tapamAM madadagAra banAvyeA. pachI cAvanAvasthA pAmelA ane haMmezAM sarva kAma karavAmAM samartha thaeleA e valkalacIri pitAnI bhakita karavAmAM tatpara thayA. aMgane cAMpavuM tathA vanamAMthI sjida lAvI ApavAM ityAdi te sarva vratamAM uttama evI pitRbhakita karavA lAgyA. A valkalacIrI vratI janmathI AraMbhIne brahmacArI hatA kAraNa ke skrIrahita vanamAM vasatA evA teNe strInuM nAma paNa jANyuM nahatuM. ekadA prasannacaMdra rAjAe vanamAM rahelA peAtAnA pitAnI ane dhAriNI mAtAnA uttarathI utpanna thaelA peAtAnA adhu valkalacIrInI vAta sAMbhaLI, tethI " e mhArA baMdhu kevA haze ? ane tene melApa mane zI rIte thAya? " ema vicAra karatA chatA tene malavA mATe adhika utsAha karavA lAgyA. pachI teNe citrakArane elAvIne AjJA karI ke " tame vanamAM jai pitAnA caraNakamaLasahita tyAM nivAsa karatA tathA nira Mtara pitRbhakitamAM parAyaNa evA mhArA nhAnA baMdhunuM rUpa AlekhIne jhaTa ahi lAveA. " pachI citrakAre " ame Apane hukama pramANa karIe chIe. " ema kahI seAmacaMdra tApasanA nivAsathI piyatra thaelA vanapratye AvyA. tyA teoe jANe vizvakarmAnI bIjI mUtti hAyanI ? ema darpaNunA pratibiMbanI peThe tenI ( valkalacIrinI ) yathArtha mUrtti AlekhI. pachI te citrakAroe sRSTine amRta samAna valkalacIrInuM rUpa prasannacaMdra rAjAne dekhADayuM. rAjA khaMdhunI mUrtti Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha zrIprasannacaMdrarAjarSinuM caritra. (59) joI vicAravA lAgyo. kharekhara e hArA pitA samAna dekhAya che. kharuM che. "putra pitAsamAna thAya" e zruti misyA hoya nahIM. pachI "he baMdha! A je meM tane dIThe e mahArAM moTAM bhAgya" ema vAraMvAra kahetA evA bhUpatie te mUttine AliMgana karI, sughI ane mastake tathA chAtine viSe dhAraNa karI. eTaluM ja nahiM paNa valkala vastrathI AcchAdita evA pitAnA baMdhu kalacIrine joI jANe moTA parvata uparathI jharaNAM paDatAM heyanI ? ema te bhUpatinA netramAMthI AMsu paDavA lAgyAM. vaLI teNe kahyuM ke "vRddhAvasthA vALA mahArA pitA tapa karo paraMtu bAla e te hAra baMdhu tapa karavA yogya nathI. huM ahi rAjyanA sukhasvAdamAM lIna thayo chato devanI peThe rahuM chuM ane te mATe baMdhu vanamAM pazunI peThe duHkhI thato cho rahe che. AvA vidhine dhikkAra thAo. aho ! mahAro bALa baMdhu janamAM nivAsa kare che to pachI hAre A vistAravaMta rAjya ane mahA saMpatti vaDe karIne paNa zuM?" A pramANe pitAnA baMdhunA vanavAsa kaSTane zoka karatA evA te catura prasannacaMdra rAjAe vezyA strIone bolAvIne AjJA karI. "tame munionuM rUpa dhAraNa karI ane sparza, vANIvilAsa, navIna phaLa ane evI bIjI vastuthI mahArA nhAnA baMdhane bheLavI ahiM laI Ave." prasannacaMdra rAjAnA AvA AdezathI muninA veSane dhAraNa karI te sarve vezyAo somacaMdra rAjarSie bhUSita karelA te vanAzrama pratye harSathI gaI. tyAM teNIoe velakala vastrathI AcchAdita evA ane vanamAMthI bilvAdi phala laIne AvatA evA valkalacIrIne dIThe. valkala cIrIe paNa mugdhapaNAthI te muniveSadhArI vezyAone vaMdana karI pUchayuM ke "tame koNa cho ? ane tamAro Azrama karyo?" vezyAoe kahyuM. "ame pitAnA AzramamAM rahenArA tApaso chIe, he upazamadhArI! amArA atithiono tame zuM satkAra karaze ? "vakala cIrIe kahyuM. "he munio? huM vanamAMthI A pAkelAM madhura phalo lAvyo chuM te tame bhakSaNa kare. " vezyAoe kahyuM. "he tapodhana ! amArA Azramane viSe koI AvAM nirasa phala khAtuM nathI. he munIzvara ! amArA AzramonA vRkSonA phalane varNa juo." ema kahIne te vezyAoe tene modaka ApyA. pachI phaLanI buddhithI sarasa modakanuM bhakSaNa karatA evA te vakalacIrinuM mana medakanA svAdane lIdhe bilvAdi phaLathI bahu udvega pAmI gayuM. pachI vezyAoe ekAMta sthAnamAM beThelA te vakalacIrIne potAnA aMgane sparza karAvyuM eTaluM ja nahi paNa teNIoe pitAnI chAtIne viSe puSTa stano upara tene hAtha mukA. valkalagIrIe kahyuM ke " aho munIzvara ! tamAruM zarIra AvuM kemaLa kayAMthI? temaja tamArA hRdayane viSe A be UMcAM sthaLo zenA?" vezyAoe pitAnA komaLa hastathI sparza karatAM chatAM kahyuM ke "amArA vananAM phaLanuM bhakSaNa karavAthI AvAM kamaLa zarIra bane che. temaja te sarasa phaLanA bhakSaNathI hRdayamAM AvA kemala sthale thAya che. tame paNa A Azramane ane tuccha phaLane Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60) zrI SimaMDalavRtti uttarAddha tyajI daI amArA Azrama pratye AvI amArA sarakhA thAo." pachI modaka rUpI phaLanA bhakSaNathI te vezyArUpa sAdhune viSe atyaMta lubdha thaelA mugdha valkalIrI teNIonI sAthe javAne saMketa karyo, ane tApasonA yogya pAtrone eka sthAnake saMtADI prathamathI karI rAkhelA saMketasthAna pratye Avyo. vezyAoe rAkhelA carapurUe vRkSa upara caDIne joyuM te pAchaLa semacaMdra rAjarSine AvatA joyA tethI teoe vezyAone turata te vAta nivedana karI. vezyAo paNa "e amane zrApa deze" evA bhayathI jhaTa ekaThI thaIne mRgalIonI peThe nAzI gaI. pitA Azrama pratye gaye chate valkalacIrI vanamAM vezyAone bahu zodhavA lAgyuM paNa te maLI nahI. pachI mRgayukta vanamAM bhamatA evA teNe eka rathikane dIThe. tethI te tene tApasa mAnate "he tAta! huM vaMdanA karuM chuM." ema kahevA lAgyA. rathike pUchayuM. "he kumAreMdra! tuM kyAM jAya che? teNe kahyuM. "he maharSi ? mahAre pitananAmanA AzramamAM javuM che." rathike kahyuM. "huM paNa pitanAzrama pratye jAuM chuM." rathikanAM AvAM vacana sAMbhaLI ati mugdha buddhivALe temaja bahu guNavALe valkalacIrI tenI pAchaLa pAchaLa cAlyA. mArgamAM vakalacIrIe rathamAM beThelI rathikanI strIne dIThI tethI te teNIne "he tAta ! huM vaMdanA karuM chuM" ema vAraMvAra kahevA lAge. strIe rathikane kahyuM. "A bALaka mane tAta kahe che. e tenI kevI vANI?" rathike kahyuM. "e strI vinAnA vanamAM vasele mugdha tApasaputra che. ene strI purUSanA bhedanI mAlama nahi hovAthI tene paNa purUSarUpaja jANe che." vaLI valkalacIrIe rathane joDelA baLadene joI hyuM "he tAta ! A mRgane zA mATe Ama AdhyA che. munione Ama karavuM te yogya nathI. rathike kAMIka hasIne kahyuM. "he muni ! e mRgonuM evuM karma che jethI te ema pIDA pAme che pachI rathike tene harSakArI svAdiSTa medake ApyA. valkalacIrI paNa bhakSaNa karI tenA svAdanA sukhamAM magna thaye chate kahevA lAgyuM. "he muni ! pUrve pitanAzramavAsI maharSioe ApelAM AvAM phaLe meM khAdhelAM che." Ama kahete ane bilAM tathA AmalAdi phaLone khAI khAI atyaMta kheda pAmele te valkalIrI modakanA svAdathI pitanAzrama pratye javA bahu utsAha dharavA lAgyA. rastAmAM sArathIne kaI baLavaMta evA coranI sAthe yuddha thayuM temAM teNe gADha prahArathI cerane mAryo. cera kahyuM " zatrune paNa prahAra vakhANavA cogya che. te mane prahArathI jItyA tethI huM hamaNuM hArA, upara prasanna thayo chuM mATe he bhAI, ahiMyAM hAruM bahu dravya che te tuM laI jA. rathike te sarva dravya potAnA rathamAM mUkayuM. pachI rathike pitanAzrama nagara pratye ja. Ine valkalIrIne kahyuM "he muni? tamane je priya hatuM te A pitanAzrama che. " ema kahIne teNe pitAnA mArgane mitra evA te valkalacIrIne thoDuM dravya ApyuM. tyArapachI te potAne ghera gayo. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prasannacaMdra rAjarSinuM caritra, have ahIM valkalacIrI nagaravAsI janene "huM Ama jAuM ke Ama ? ema pUchate chato sarva havelIone joI bhrAMti pAme. mugdha buddhivALo te strIone ane purUSane muninI buddhithI he tAta! namaskAra karUM chuM." ema kahete chate hasAvatA hatA. sarva nagaramAM bhamIne pachI te vakalacIrI choDelA akhkhalita bANanI peThe eka vezyAnA nivAsa ghara pratye game tyAM te vezyAne tApasa ane teNunA gharane Azrama mAnate chate kahevA lAgyuM "he tAta! huM Apane vaMdana karuM ." vaLI teNe prArthanA pUrvaka kahyuM ke, "he maharSi! mane rahevA mATe eka jhuMpaDI Ape ane A dravya manuSyanA bhADAne badale " vezyAe paNa "he sAdhe! A Azrama Apane che aMgIkAra kare." ema kahIne temanA zarIrane zuddha karavA mATe hajAmane belA. hajAma paNa te muninA zarIrane sparza karavA IcchatA hatA nahi te paNa teNe vezyAnA AdezathI temanA supaDA samAna no utAryA. pachI vezyAe tatkAla vastra utarAvI nakhAvavA pUrvaka snAna karAvIne uttama vastra paherAvyAM valkalIrIe kahyuM "he tapAdhana! tame mahAre A janmathI mAMDIne dhAraNa karelo veSa utarA. nahIM." vezyAe kahyuM "A maharSionA AzramamAM atithi rU5 tamAre bhaktithI karele satkAra kema nathI IcchatA? he mahAmuni ? jo tame amArA AzramanA AcAra ahiM amArA AzramamAM Icche teja tamAro Azrama nice maLaze. ** pachI te AzramanA lAbhathI valkalacarI gArUDIe vaza karelA sarpanI peThe pitAnA dehane kaMpAvyA vinA te uttama vastro dhAraNa karyo. vezyAe te mahA muninA jaTA samAna kezane telathI mardana karI dhIme dhIme una samAna nirmala banAvyA. vezyAe telathI zarIre mardana karelA te valkalacIrI kharcana karelI gAyanI peThe sukha nidrA yukta netravALA thavA lAgyA. sugaMdhI ane kAMIka unA evA jalathI snAna karAvIne vezyA e temane uttama vastrAlaMkAre paherAvyA. vezyAe potAnI eka putrI sAthe valkalacIrIne pANI grahaNa karAvyuM. te vakhate vakalacirinA hastagata thaelI te kanyA jANe sAkSAt gRhasthonI lakSamIja hoyanI? ema zobhatI hatI. A avasare sarve vezyAo te vara kanyAne gIta gAtI hatI tethI te muni pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyA ke "A munIzvaro zuM bhaNatA haze ?" vezyAoe maMgala vAjIMtro vagaDAvyAM tethI te te vakalacIrIe "A zuM ?" ema kahIne brAMti pAmatA chatA pitAnA kAna baMdha karI dIdhA. have prasannacaMdra rAjAnI AjJAthI je vezyAo tApasane veSa laI valkalacIrInuM haraNa karavA mATe vanamAM gaI hatI teo pAchI AvIne bhUpatine kahevA lAgI. "he rAjan ! amee te te prakAre karIne te kumArane lebha pamADe, jethI te amoe batAvelA saMketa sthAna pratye Avyo hato paraMtu teTalAmAM tenA pitAne dUrathI AvatA joI zrApanA bhayathI ame nAzI AvIe kAraNa strIo sva Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra ) zrI RSimaDalavRtti uttarAna bhAvathI khINu hAya che. lAbhathI vaza karelA te amane vanamAM zeAdhatA hatA paraMtu peAtAnA pitAnA AzramamAM gayA nathI paNa vana vana pratye bhamatA hatA." vezyAnAM AvAM vacana sAMbhaLI prasannacaMdra bhUpALa vicAra karavA lAgyA ke, " aheA ! meM mUrkha A zuM karyuM je nhAnA bhAinA ane pitAne viyeAga paDAvyeA. pitAnA samIpathI bhraSTa thaele te kema jIvI zakaze? jalamAMthI khahAra kADheluM matsya keTaleA vakhata jIve ?" Ama thADA jaLamAM rahelA matsyanI peThe bahu ativALA te rAjA du:khathI zayyAmAM paNa sukha na pAmyA. A vakhate vesyAnA gharane viSe vAgatAM vALAne rAjAe sAMbhalyAM, tethI teNe kahyuM. " A sarva nagarI mhArA du:khathI atyaMta du:khita thaI che, chatAM atyAre evA kANu leAkeAttara sukhavAleA jAgyA . je tenA ghane viSe AvA vAjIMtrAnA zabda thAya che. ? svArthanA iSTapaNAne lIdhe A vAtrAnA zabda keAnA hane mATe thAya che, ke je mane te vajrapAta samAna lAge che. e vAta vezyAnA kAne AvI. eTale tarataja vezyA prasannacadra rAjA pAse gai hAtha joI kahevA lAgI. " mahArAja ! pUrve mane koI nimittie kahyu hatuM ke hArA gharane viSe kAI yuvAvasthAvAlA muni Avaze. tene tuM peAtAnI putrI paraNAvaje. Ajeja mhArA ghare khaladanI peThe vyavahAranA ajANu kAi suvAvasthAvAlA munIzvara AvI caDayA hatA tene meM mhArI putrI paraNAvI. te vivAha prasaMge mhArA gharane viSe gIta ane vAjItrAnA zabdo thatA hatA tethI me ApanA du:khanI vAta jANI nathI. mATe Apa mhArA aparAdha kSamA kare. " pachI prasannacaMdra rAjAe jemaNe prathama valacIrIne joyA hatA te citrakArone vezyAne tyAM AvelA munine elakhavA mATe mAlyA, citrakAroe paNa tyAM jai te kumArane AlakhyA. pachI teoe bhUpati pAse AvI sarva yathArtha vAta nivedana karI. rAjA, jANe sArUM svapna dIThuM. hAyanI ? ema bahu harSa pAmyA. pachI prasannacaMdra rAjAe te peAtAnA baMdhu valkalacIrIne srAsahita hasti upara besArI peAtAnA gharapratye lAnyA. anukrame bhUpatie tene satra vyavahAra zIkhavyeA. kAraNa leAkA pazuAne paNa zikSaNa Ape che teA pachI manuSyAne zikSaNa ApavuM emAM te zuM ? bhUpati potAnA nhAnA mane bahu rAjya kanyAo paraNAvI temaja rAjyanA bhAga ApI kRtAtha thayA. valkalacIrIe paNa te peAtAnI iSTa strIonI sAthe keTalA kALa viSayasukha bhAgavyuM. ekadA valkalacIrIneA mArgamitra pelA rathika, cAre ApeluM suvarNAdi dravya vecatA hatA evAmAM pelA cAre jenuM jenuM dravya cAyuM hatuM teNe tatkAla elakhI kADhayuM. tethI teoe turata te vAta rakSaka leAkeAne kahI. rakSakAe paNa rathikane khAMdhI turata rAjasabhAmAM ANyA. tyAM tene valkalacIrIe pUrNa kRpAmaya draSTithI joyA. rAjAe paNa peAtAnA nhAnA baMne mArgamAM upakAra karanArA te rathimne elakhIne cheDI mUkayA. kahyu che ke, saMta purUSA upakArathI vimukha thatA nathI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 , 111/ 11/11/1111/ / /^ ^^^^ ^^^^^^^ zrIprasannacaMdrarArSinuM caritra, have ahiM semacaMdra munie paNa sarva vanamAM zedha karatA chatA putrane dIThe nahIM. tethI te putranA viyegarUpa agnimAM bahu baLavA lAgyA. paraMtu eTalAmAM te pitAnA putra prasannacaMdra rAjAe mokalelA datathI valkalacIrInuM vRttAMta sAMbhaLI bahu prasanna thayA. paraMtu putranA viyogane lIdhe karelA rUdanathI temane paDala valavAne lIdhe aMdhapaNuM prApta thayuM. tyAra pachI temaNe tapane aMte bIjA brahmacArI ane tApasanI sAthe phalAdikathI pAraNuM karyuM. A pramANe bAra varSa nirgamana thayAM. eTalAmAM ekadA adhei rAtrIne viSe valkalacIrI vicAra karavA lAgyo ke " AhA ! huM kevo maMdabhAgyavAle, je hAro janma thatA mAtramAM ja hArI mAtA mRtyu pAmI. eja kAraNathI araNyamAM paNa pitAne hArUM pAlana poSaNa karavuM paDayuM. aho ! niraMtara keDamAM besanArA meM durAtmAe thoDA vakhatamAM tapanA kaSTathI paNa duHsaha evuM pitAne duHkha dIdhuM. huM jeTalAmAM temane pratyu pakAra karavAmAM samartha e vanavasthA pAme teTalAmAM sukhane viSe Asakta thaele huM pApI daivayogathI ahiM AvI caDayo. ahIM jeNe asahya duHkha sahana karI mane nhAnAne heTa karyo. te pitAne huM eka janme karIne devAdAra kema maTuM ? A pramANe vicAra karate e te valkalacIrI potAnA moTA baMdhu prasannacaMdra rAjA pAse jaI kahevA lAgyo. " he vile ! mane pitAnA caraNanA darzana karavAno utsAha thayo che. " prasannacaMdra kahyuM. "he baMdha ! ApaNA banenA e samAna pitA che te tane temanuM darzana karavAmAM jeTalo utsAha che eTale mane paNa che. " pachI te bane baMdhuo, sarva parivAra sahita harSa pAmatA chatA pitAnA caraNathI pavitra evA te Azrama pratye gayA tyAM teo banne jaNa vAhanathI nIce utaryA. eTale nhAnA bhAIe kahyuM " A tapavanane jevAthI mane rAjya lakSamI paNa tRNa samAna lAge che. A teja talA ke jemAM huM haMsanI peThe krIDA karato hato, vRkSo paNa teja ke meM vAMdarAnI peThe jenA phale bahu divasa sudhI bhakSaNa karyA che. mahArI sAthe dhulamAM krIDA karanArA mahArA baMdhu cugalI paNa tenAM teja dekhAya che. AhA ! meM ghaNA divasa sudhI jenuM dudha pIdhuM che. te A mAtA samAna bheMse haju hArI draSTie paDe che. he bhAI ! huM tamArI pAse A vananAM sukho keTalAMka varNavuM. vaLI A araNyamAM pitAnI bhakti karavA rUpa meM je sukhano anubhava karyo che. te rAjyane viSe te kyAMthI hoya ? " banne bhAIoe pitAnA pavitra AzramamAM praveza karyo te temaNe najIkamAM harSanA samUhane vRddhi pamADavAmAM caMdra rUpa pitAne dIThA. rAjA pite praNAma karate chato somacaMdra munine kahevA lAgyo ke, he pitA ! huM Apano prasannacaMdra putra Apane namaskAra karuM chuM." semacaMdra munie tenA viyegathI uptanna thaelA duHkhane dhoI nAkhatA chatA potAnA hastavaDe tene sparza karyo. A vakhate pitAnA hastathI spezita thaelA tene kadaMbanI peThe rAjyaRddhinA harSathI paNa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vaSimalavRtti uttarAddha, vadhAre AnaMda thaye. pachI vAlkalacIrI paNa pitArUpa munine namana karato chate kahevA lAgyuM. "he tAta ! Ape bahu kAla sudhI lAlana pAlana karela huM Apane nhAne putra valkalIrI Apane namaskAra karuM chuM. " munie kamalanI peThe tenA mastakane suMdhI navIna megha jema parvatane AliMgana kare tema tenA sarva aMgane AliMgana karyuM. A vakhate te mahA munine harSathI usanna thaelA AsuMthI netranAM paDele devAI javAne lIdhe aMdha-vapaNuM nAza pAmyuM. jethI temane putrane melApa uttama ASadha rUpa thaI paDayo. turata paDala dhovAI javAne lIdhe semacaMdra munie bane putrane joyA tethI temane pharI meha utana thayuM. pachI te banne putrane pUchayuM ke he vatsa! tamAre Aja sudhIne kAla sukhe nigamana thayo chenI ? " teoe kahyuM. "he tAta ! ApanA prasAdathI amAre kAla sukhe nirgamana thAya che. pachI vakalacIrI "hArAM pUrvanAM pAtro kevo haze ? " ema dhArI tene jovA mATe te turata pitAnI jhuMpaDImAM peThe. tyAM teNe potAnA uttarIya vastrathI te savA pAtrane paMjavAno AraMbha karyo. A vakhate tene hadayamAM vicAra che ke, "pUrve pAda- . kesarikanA vegathI AvAM yatinAM pAtro kayAMka paDilehaNa karyA che. " Ama vicAra karatA tene jAtismaraNa jJAna thayuM jethI teNe pitAnA pUrvane manuSyabhava je. pachI pUrva janmane viSe aMgIkAra karelA vratanuM smaraNa karatA tene mikSa lakSamInA kAraNarUpa uttama vairAgya prApta thayo. eTaluM ja nahIM paNa dharma dhyAna karI zukaladhyAna dhyAtA evA tene turata kevaLajJAna pragaTa thayuM. A pramANe kevaLajJAna pAmelA te valkalacarI muni, potAnA pitAne tathA baMdhune amRtasamAna dharmopadeza ApavA lAgyA. teTalAmAM deve muniveSa Apyo. pachI pratibodha pAmelA pitAne moTA bhAIe namaskAra karyo. (zrI mahAvIra prabhu zreNika rAjAne kahe che ke, he bhUpAla! ekadA ame vihAra karatA karatA zrI pitanapuranA samIpanA manahara udhAnamAM samavasaryA, A vakhate svayaM buddha kevalajJAnI valkalacarI potAnA pitAne amane seMpI pote eklA vihAra karavA lAgyA. pasannacaMdra rAjA paNuM nagara pratye AvI potAnA jJAnI baMdhunA vacanathI sthira vaiirAgyavAle thaye. pachI teNe potAnA bAlavayavAlA putrane rAjya seMpI amArI pAse dIkSA lIdhI." A pramANe zrI prasannacaMdra rAjAnuM vRttAMta kahIne zrI mahAvIra prabhu virAma pAmyA eTalAmAM zreNikarAjAe AkAzathI AvatA evA devasamUhane che. tethI teNe pharI zrI vIra prabhune praNAma karIne pUchayuM. "he nAtha? AkAzane prakAza karanAra A devasamUha kema Ave che ?" prabhue kahyuM. "prasannacaMdra rAjarSine kevalajJAna utpanna thayuM che tethI devatAo tene mahimA karavA Ave che." - A pramANe zrI vIra jinezvaranA mukhakamalathI traNa lokane AzcaryakArI prasanna Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mItiyukta muninI kathA. ( 5 ) caMdra rAjarSinA ane valkalacIrInA uttama caritrane sAMbhaLI dharmadhyAna karavAmAM tatpara thaelI buddhivAle zrI zreNika rAjA prabhune namaskAra karI harSa pAmate jIte iMdranI peThe potAnA rAjagRha nagara pratye gaye." iti zubhavarddhanagaNivihitAyAM RSimaMDalavRtau dvitIyakhaMDe prasannacaMdrarAjarSisaMbaMdhaH samAptaH jaM cevaya jANAmI, saM ceva na vetti bhaNia pavvaio // aimuttarisI, sirivIra aMtie crmdehdhro||65|| caramadehadhArI zrI atimukta trASie potAnA mAtApitAnI pAse "huM je. jANuM chuM te nathI jANata" ema kahIne zrI viraprabhu pAse dIkSA lIdhI. . 5 / zrImatimuninIthA | pUrve pilAsapura nagaramAM vijaya nAme rAjA rAjya karato hato. tene lakSmInI peThe vizvamAM prazaMsA karavA yogya zrI devI nAme priyA hatI teone guNagarika e atimukta nAme eka putra hate. ekadA cha varSane te atimukata bAlaka ane bALakIonI sAthe ramato hate. evAmAM teNe gocarI mATe jatA evA gotama gaNadharane joyA. "tame koNa che ane kyAM jAo che? " ema te atimukta bAlake pUchyuM eTale maitame kahyuM. "ame mahAvratadhArI zramaNe chIe ane A nagaramAM prAsuka AhArane mATe ghara ghara pratye pharIe chIe." atimukta kahyuM ke he bhadaMta ! "tyAre te tame hAre ghare cAle, huM Apane nirmala bhikSA vahorAvuM." ema kahI AMgalI pakaDI pitAne ghera teDI gaye. harSita cittavAlI zrIdevIe temane pAsuka AhAra vaherA. eTale pharI atimukate pUchayuM. "he bhadate? tame keNu che ane kayAM raho cho?" gautame kahyuM. "he suMdara! ame zrI vIraprabhunA dharmanA AcAryo chIe ane ahiM A nagarInA udyAnane viSe vasIe chIe." teNe kahyuM. "he pU ! huM paNa tyAM zrI vIra jinezvarane vaMdana karavA AvuM chuM." gAme kahyuM. "he vatsa? jema sukha upaje tema" pachI gautamagurUnI sAthe atimukata lona pratye AvI zrI viraprabhune namaskAra karyo. tyAM te dharma sAMbhaLI pratibodha pAmyA pachI potAnA ghara pratye AvI saMsArathI udvega pAmela atimukata bAlaka mAtApitAne kahevA lAgyo. "mane AjJA Apo huM dIkSA lauM." mAtApitAe kahyuM. "he bAla ! apakava buddhivAlo tuM zuM tatvane jANe che?" atimukta kahyuM. "huM je jANuM chuM te nathI jANato, ane je nathI jANato te jANuM chuM." tenA AvAM vacana sAMbhaLI mAtApitAe kahyuM. "he vatsa! ema kema? ?' teNe kahyuM. "he mAtApitA ! huM jANuM che ke utpanna thaelA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (66) zrI RSimaMDalavRtti uttarAddha manuSyane nice maravuM te cheja paNa te kyAre ane kevI rIte te nathI jANate. valI huM nathI jANatA ke kyA karma vaDe narakAdi pamAya che paraMtu je pote karma karelAM che te jANuM chuM" A pramANe mAtApitAne pratibaMdha pamADI ane temanA AgrahathI eka divasa rAjya bhegavI atimukta kumAre zrI viraprabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI prabhue tene yogya zikSA ApavA mATe sthavira sAdhuone seM. sAdhue tene egya zikSA ApavA lAgyA. ekadA vaSakAle sthavira sAdhuonI sAthe bahAra gayelA gotama gurUe jalakrIDA karatA evA bAlakanI madhye atimuktane dIThA A vakhate te atimukta kumAra bAlasvabhAvane lIdhe pitAnI temaDI jalamAM mUkI mukhathI potAnA mitrane ema kahetuM hatuM ke " juo A mahAruM vahANa tare che." A pramANe krIDA karatA evA te kumArane vArI sarve sAdhuo tene sAthe laI upAzraye AvyA. savAre sarve Avazyaka karma karIne sarve sAdhuo tene sAthe laI upAzraye AvyA. savAre sarva avazyaka karma karIne sarve sAdhuo zrIvIra prabhune vaMdanA karavA hAra gayA. tyAM prabhune harSathI pradakSiNA karI namaskAra karI ane vinayathI namra evA te sAdhuo vinaMti karavA lAgyA ke "he svAmin ! nice A bAlaka dIkSAne gya nathI, kAraNu e bAlabhAvane lIdhe sacitta acitta vastune jANato nathI. " bhagavAne kahyuM " he vatsa ! tame e bAlakanI avajJA karazo nahIM, kAraNa e navame varSe kevalI thavAne che." sAdhuo prabhunI AjJA aMgIkAra karI atimuktane Adara pUrvaka samAcArI zIkhavavA pUrvaka zAstrane abhyAsa karAvavA lAgyA, anukrame te be varSamAM ekAdazAMgInA pAragAmI thayA. ekadA navamA varSane viSe atimukta muni pote karelI jalakrIDAnuM smaraNa karI bahu pastAvo karavA lAgyA pachI IriyAvahI paDikamatAM "rAma"ne e zabdanA uccArathI pANuM ane mATInI virAdhanAthI AtmAnI niMdA karatA evA te bALa munine kevaLajJAna utpanna thayuM. te vakhate devatAoe AvIne samavasaraNa racyuM. pachI bahu kAla paryata bhavya ane pratibaMdha pamADI zrIatimukta kevaLI mokSapada pAmyA. zrIatimuktamuninI kathA sNpuurnn.|| kumaraM satyavAhavahuM, maMThaM ca jou pavAve // vaM yuddha bAphe, te vaMde rahuthamAM che duddA jeNe "guru jAduItyAdi gatithI pratibodha pAmIne rAjakumArane, sAthevAhanI strIne maMtrIne ane mahAvatane dIkSA levarAvI. te kSullakakumArane huM vaMdana karUMchuMdA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M zrIkruka nAmanA muninI kathA. ( 7 ) ' zrIkSullaka' nAmanA muninI kathA -0OO--- A jaMbUdvIpanA sAketana purane viSe puMDarIka nAme rAjA rAjya karatA hate. tene kuMDarIka nAmano yuvarAja baMdhu hatuM. te kuMDarIkane yazabhadrA nAme pativratA strI hatI. ekadA puMDarIka bhUpati, yazabhadrAnI rUpalakSamI jaI kAmAtura thaye. tethI teNe dAsInI mAraphata yazobhadrAne kahevarAvyuM ke, "he bhadde ? tuM mane aMgIkAra karI mahArA rAjyanI svAminI thA. nice hArA vinA hArA prANanuM bIjuM kaI rakSaNa karanAra nathI." yazobhadrA "A saMsAraja vicitra che. dhikkAra che dhikkAra che kAma viDaMbanAne, "ahA ! jeTha paNa pitAnA nhAnA bhAInI strInI IcchA kare che." A pramANe manamAM vicAra karI dAsIne kahevA lAgI. "tuM rAjAne jaIne kahe ke tame pitAnA nhAnA baMdhunI strInI IcchA karo cho te zuM kulane yogya kArya kahevAya? kharekhara parastrInI prArthanA karavI e paNa eka narabaMdhananuM kAraNa che. te pachI te vibhe! pitAnA nhAnA bhAInI strInI pArthanA karavI, tenuM to zuM ja kahevuM? nice mane A lekamAM ane paralokamAM je sukha prApta thaze te sukha rAyavAlA chatAM tamane prApta nahIM thAya. kAraNa pitAnA samAna evA tamane huM kayAre paNa IcchatI nathI, kemake mahAre pativratA dharma tamArA thakI paNa mahA tejavaMta che." yazabhadrAe kahelAM A saghalAM vacana puMDarIka rAjAe dAsInA mukhathI sAMbhalyAM. tethI kAmavaDe bahu pIDA pAmate e bhUpati manamAM vicAra karavA lAgyA. " jyAM sudhI suMdara AkRtivAle hAre hAne baMdhu jIvato che tyAM sudhI e mane IcchanArI nathI mATe nizca hAre hArA nhAnA baMdhune mArI nAkhavo joIe." ekadA duSTa buddhivAlA rAjAe chala karI potAnA baMdhune mArI nAkhe. tethI tenI strI mahAsatI yazobhadrA potAnA zIlavratanA bhaMganA bhayathI nAsI jaIne zrAvatI nagarI pratye AvatI rahI. tyAM ajitasena sUrIzvara ane kIrtimati sAdhvI hatAM. temanI pAse yazobhadrAe bhayathI pitAnA garbhanI vAta nahi pragaTa karatA dikSA lIdhI. anukrame teNue avasare eka putrane janma Ape. jyAre te putra ATha varSane thayo tyAre gurUe tene dIkSA ApI. paraMtu te jyAre yuvAvasthA pAmyo tyAre tene dIkSA tyajI devAno vicAra thaye. A vAtanI tenI mAtAne khabara paDI tyAre teNue putranI pAse AvI dIkSA pAlavAnuM kahyuM. putre mAtAnA vacanathI bAra varSa dIkSA pALI. evI ja rIte pravartananA AgrahathI bIjA bAra varSa dIkSA pALI. vaLI gurU ane upAdhyAyanA vacanathI paNa teNe mana vinA bAra varSa dIkSA pALI. A pramANe aDatALIsa varSa paryata mana vinA dIkSA paryAya pALI e kSullaka nAmanA kumAre chevaTa nirlajapaNe dIkSA tyajI dIdhI. pachI mAtAe ApelI pitAnA nAmanI mudrikA ane ratnakaMbala laI te rAtrine Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) zrImahaSisaMla vRtti uttazAha, vakhate puMDarIka rAjA pAse gayo. A vakhate tyAM nAca thatuM hatuM. bahu moDuM thavA ne lIdhe nartakIne kAMIka nidrAyukta thaelI joI naTe kAnane amRtanA kyArA samAna eka sukomaLa gIti kahI. te nIce pramANe - muTu gAiaM suTu vAiaM, muTu nacciaM sAmasuMdari // aNupAliadIharAiaM, sumiNate mA pamAyae // 10 // he suMdari sArUM gAyuM, sArU vagADayuM, sAre nAca karyo ane AkhI rAtrI apramAdapaNa vyatIta karI. paNa have aMta samaye pramAda na kara.. kSullaka kumAre A manahara gIti sAMbhaLIne naTane ratnakaMbala ApI. yuvarAja kuMDala, sAthe patinI strI zrIkAMtAe hAra, jayasiMha maMtrIe kaDAM ane karNapAla mahAvate aMkuza ema cAra jaNAe cAra lakSanA mUlyavALI judI judI vastuo ApI. pachI savAre rAjAnA pUchavA uparathI kSullaka kumAre kahyuM ke, huM tamArA bhAIne putra chuM. mahArI mAtAe dIkSA lIdhA pachI hAre janma thayo che. meM paNa mAtAnA, gurUnA, upAdhyAyanA ane pravartinInA vacanathI aDatALIsa varSa paryata dIkSA pALI. he bhUpati ! Aje rAjyane athI e huM dIkSA tyajI daIne rAtrIe ahiM AvyuM. paraMtu nATayamAM A gItine sAMbhaLI pratibaMdha pAmelA meM hArI ratnakaMbala tene ApI dIdhI che. te vibhe ! A anartha phaLadAyI ane saMsAranA kAraNe rU5 rAjyavaDe zuM? bahu AyuSya te gayuM mATe have to mhAre cAritranuM zaraNu ho." A vakhate yuvarAja paNa tyAM AvIne kahevA lAgyuM. "he pitA ! huM paNa tamane haNI rAjya laI levAnI IcchA karato hato. paraMtu A gItinA zravaNathI pratibaMdha pAmIne rAjyathI virAma pAmyo chuM." jayasiMha ane karNapAla mahAvata e banne jaNAe paNa bhUpatine kahyuM ke, "ame paNa yuvarAjanI AjJAthI tamane haNavA mATe utsAhavaMta thaI rahyA hatA, paNa A gItinA zravaNathI nivRtta thayA chIe. he bhUpati! ane eja kAraNathI ame kaDAM ane aMkuza ApI dIdhAM che." pachI zrIkAMtA kahevA lAgI. he bhUpa! mhAre pati dara videza gayuM che. te divasathI mAMDIne kAmAtura evI huM navina pati karavAnI IcchA karuM chuM. tene Aja bAra varSa vItI gayAM. he rAjana ! Aja rAtrIne viSe pati na karavA mATe meM citta sthira karyuM temaja gItinA zravaNathI nivRtti pAmelI meM mahAre hAra ApI dIdhuM." kSullaka kumAranA dharmopadeza rUpa amane tanuM pAna karIne rAjAdi sarve loke jinadharmane viSe AdaravAlA thayA. yuvarAja, maMtrI, mAvata ane zrIkAMtAdi bIjA aneka manuSyanI sAthe kSullaka kumAre pharI bhAvavaDe dIkSA lIdhI. sarva prakAranI kriyAne jANa kSullakakumAra niraticArapaNe vidhithI cAritrane ArAdhI karmakSaya karI siddhipada pAme. ' zrIkSullakakumAra ' nAmanA muninI kathA saMpUrNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrIhu' nAmanA RiSanI kathA. dho so lohicco, khaMtikhamo pavaraloha sirivaNo // jassa jiNo pattAo, iccha pANIhiM bhutu je // 67 // jenA pAtramAMthI hAthavaDe bhAjana karavA zrI vIraprabhu icchA kare che te leAhasamAna zyAmavarNa vAlA ane kSamAdhArI leAharSi dhanyavatA vate che 567 5 jo kamasesavali, avihaM chiMdi niravasese // siddhivasadhruivano, tamarUM hodde narmalAmi || 68 || je saMpUrNa evI ATha prakAranI karrarUpa velane chedI siddhipada pAmyA te leharSine huM namaskAra karUM chuM. 5 68 5 jeNegarAiAe, caudasa ahiAsiA ya uvasaggA // vosaThThacattadeha, tamahaM lohaM samaNabhaddaM // 69 // jemaNe eka rAtrImAM devakRta cAda upasarga sahana karyo vaLI zramaNeAne viSe bhadrakArI hAvAthI zramaNabhadra nAmadhArI thaelA ane dehane tyajI denArA te leASine huM vaMdana karUM chuM. 5 69 u bhogesu arajjaMto, dhammaM souNa vaddhamANassa // jo samaNo pavvaio, supaiharisiM nama'sAmi // 70 // ( 69 ) zrI vamAna prabhunA dharmAMne sAMbhalI bhAgane viSe Asakta nahi thayA chatAM je tapasvIe dIkSA lIdhI te supratiSTha RSine huM namaskAra karUM chuM. // 70 // jo vAgariDaM vIreNa, sIhanikIlie tavokamme || osappiNIi bharahe, apacchimo'sitti taM vaMde // 70 // zrI vIraprabhue kahyuM ke " A avasarpiNImAM bharatakhaMDane viSe siMhaeNni kriDita tapa karanArA tame chellA che arthAt tamArA pachI koi e tapa karanAra nathI" evA te supratiSTha RSine huM vaMdana karUM chuM. // 70 u nAmanA RSinI thA / / 'zrIjo ======= bhaktithI jharatA evA cAsaDha iMdroe sevana karelA, ATha prAtihAryathI suze kSita, vaLI siddhArtha rAjAnA putra, siddhaarthanI dezanA ApanArA, siddha zAsanavALA ane tape karIne siddha thayelA zrI mahAvIra prabhu, suvarNa kamalane viSe caraNa mUkatA chatA A bharatakSetrane viSe vihAra karatA hatA. e prabhunA caiAda hajAra guNuvaMta sAdhue hatA temA eka nAmAMkita leAhAka nAme muni hatA. e munimAM kamalapaNu, saralapaNu, kSamA, mukti, satya, tapa, aparigraha, brahmacaya, saMyama ane uttama pavitratA ityAdi sarva utkRSTA bhAveA nivAsa karIne rahyAhatA. jethI leAhiSa sarva sAdhuomAM uttama gaNAtA hatA. A kAraNathIja traNalAkanA gurU evA zrI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 70 ) RSimaDala vRtti uttarAddha vIraprabhu e maharSie AdarathI ANelA bhakta pAnAdikane aMgIkAra karatA hatA. keTalAka mUDha purUSaSa ema kahe che ke " kevaLI bhAjana karatA nathI " te sAcuM nathI, kAraNa ke bhAjana vinA deha rahI zakatA nathI. " jee peAtAnA anaMta khalathI pRthvIpIThane chatrAkAra ane mene rUpa anAvavA zaktiva ta che. te zrI jinezvarA bheAjana vinA peAtAnA dehane dhAraNa na karI zake ema je tamArUM kahevuM che. te sAMbhalI amane Azcarya thAya che, chadmasthAvasthAmAM zrI RSabhaprabhu ane bAhubalI eka varSa paryaMta nirAhAra rahyA tA pachI kevalI zuM ADArivanA na rahI zake? kayA manuSyane A tamArUM vacana hAsyakArI nahIM thAya ? ahA ! kevalIne kavalanA ahAra tA ceAgyaja nathI. e peAtAnA anaMta vIrya paNAthI dehane dhAraNa kare che. " AveA mUDha digambarAnA abhiprAya che te ThIka nathI. ema jANI granthakAre tenA uttara ApatAM kahyuM ke "he mUDhA ! A pudgalamaya zarIra niraMtara dhIme dhIme vRddhi pAmyuM che, teA te AhAra vinA zI rIte rahI zake ? jo ke anata zaktivAlA jinezvarAnuM leAkeAttara ala hAya tApaNu temanuM AArika zarIra teA pudgalamaya che. jevI rIte kevalIpaNuM chatAM paNa upavezana, vizrAmaNa ane gamana ityAdika hAya che. tevI rIte zuM AhAranuM grahaNa heAtuM nathI. he dakSaTA ! ahaMtAne Ati kramanA kSayathI kevalajJAna hAya che. ane temane kSudhAdinuM kAraNa teA vedanIya karma jANavuM. jo ke kevalIpaNuM chatAM kSudhA tRSAdi hAya che. teA paNa dehadhArI evA aritAne te kSudhAdi zuM nathI hAtuM ? valI zrI RSabhAdi tirthaMkarAne je nirAhArapaNAnA kAla kahyo che paNa te kAla koi kAraNe hoya ema jANavuM. kevalajJAna teA deze karIne nyUna evA utkRSTathI pUrva keATi varSa paryaMta hAya che teA teTale vakhata AhAra vinA deha kema rahI zake? te kAraNa mATe kevaLajJAnIone kavalaAhAra kahyo che ane sarvathA aNuAhAra jIvA tA nIcenI gAthAmAM kahyA che teTalAja che. fart imAvanA kevaliNA samuhayA ajogIa // siddhA ya aNAhArA, sesA AhAragA jIvA // 1 // vigraha gativALA, samuddAta avasthAmAM trIjA cAcA ne pAMcamA samayamAM sayeAgi kevalI ane ayAgi kevalI tathA siddha bhagavAna eTalA aNuAhArI hAya che.ane bAkInA sarva jIvA AhArI che. A prakAranI yuktithI sarvajJa devAne AhAra levAmAM vAdheA hAi zakatA ja nathI. leSi muni zrI vIraprabhune mATe AhAra lAvatA. zrI vIraprabhu paNa leAharSie ANelA AhArane ni:saMzayapaNe jamatA AvA kAryathI lASi sarva sAdhuomAM zreSTha kema na gaNAya ? vaLI ekaja rAtrImAM kAi kSudra devatAe karelA bahu upasa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsupratiSa nAmanA maharSinI kathA. ( 7 ) gene sahana karanAra e harSi sarve sAdhuomAM vakhANavA gya kema na hoya ? anukrame kAle karI sarva karmane khapAvI kevalajJAna pAmelA te leharSi ekSapada pAmyA. he bhavyapurUSa! A pApano nAza karanArUM laharSinuM caritra sAMbhaLI jinezvara prabhue kahelA dharmane viSe udyama karo. "zrI jo' nAmanA upanI mA pU. "zrImati" nAmanA parvanI cA | pratiSThAnA eka sthAnarUpa kaI dhanavaMta zreSThiputra supratiSTha, zrIvIraprabhunA mukhathI arihaMtane zuddha dharma sAMbhaLe. tethI bhegasukha tyajI daI saMvega pAmelA teNe tRNadinI peThe bAhya ane AtyaMtaranA sarva saMga tyajI dIdhA eTaluM ja nahi paNa pitAnuM sarva dravya sAta kSetrane viSe vAparI teNe zrI vIra prabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI kSamA ane saraLatAdi guNayukta evA te mahA muni, siddhAMtamAM kahelA sarve tapa karavA lAgyA. ekadA vinayavALA te supratiSTa munie zrI vaddhamAna prabhune praNAma karI hAtha jeDIne pUchayuM. "he svAmina ! je A5 AjJA Ape te huM harSathI karmakSaya mATe ghora pApano nAza karanAruM siMhaniSkriDita tapa karuM." prabhue kahyuM. "he vatsa ! hA tuM te ghora tapanuM AcaraNa kara." prabhue AjJA ApI eTale te supratiSTha muni harSa pUrvaka siMhaniSkrIDita tapa karavA lAgyA. pachI vidhithI tapa pUrNa karI uttama buddhivAlA supratiSTha munie bhaktithI zrI vaddhamAna prabhune namaskAra karyo. A vakhate zrI prabhu sura, asura ane manuSyanI sabhAmAM beThA hatA. tethI temaNe jaganA jIvane hitakArI evuM vacana supratiSTane kahyuM. "he supratiSTa mahA muni ! ahA ! tame A avasarpiNImAM siMhaniSkrIDita tapa chelluM karyuM che. arthAt have pachI A tapa koI, karanAra nathI." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI temanA guNathI harSa pAmelA sarve sAdhuo supratiSTa muninI prazaMsA karavA lAgyA. arihaMta prabhuthI prazaMsA pAmelA supratiSTha muni paNa saMyamane uttama prakAre pALI akSaya evA mokSapadane pAmyA. code dhaNakaNagarayaNapauro, jeNaM saMsAravAsabhIeNa / mukko kuTuMbabAso, taM sirasA suvvayaM vaMde // 72 // saMsAravAsathI bhaya pAmelA je mahAmunie dravya, suvarNa ratnasamAha ane kuTuMbavAsa tyajI dIdho te suvratamunine huM mastakavaDe vaMdanA karuM chuM. che 72 che Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) mInavihala vRtti uttarAddha, - te "zIzugata" nAmanA muninI kathA ^ ^ ^^^ lakSamInA nivAsasthAnarUpa A bharatakSetranA sudarzanapuramAM uttama guNAnA AzrayarUpa zizunAga nAmano uttama buddhivALA zreSThI vasato hato. lakSmI pitAne svabhAvika capaLatAne dedha tyajI daI niraMtara tenA gharane viSe utsAha pAmatI chatI rahetI hatI. jeNIe potAnA zILaguNathI satI strIone viSe agresarapaNuM melavyuM hatuM evI ane jANe sAkSAta dehadhArI gRhalakSamIja hAyanI? evI te zreSThIne suyazA nAme strI hatI. niraMtara zrAvakatrata pALatA ane bega bhegavatA evA teone uttama guNalakSamIe karIne pavitra evo suvrata nAme putra thayo. gurU pAse sarva kalAone abhyAsa karatA evA te zreSThiputre pitAnA puNyathI kalAdhArIomAM agresarapaNuM elavyuM. anukrame te strIonA manarUpa madenmatta mUgane vaza karavAmAM pAsarUpa sibhAgyalemIvALuM divya vaivana pAme, jethI te deguMdakadevanI peThe niraMtara sukhasaMpatti bhegavata hato. ekadA te pitAnA AvAsanA gekha upara besIne nagaranI zobhA jete hase. evAmAM teNe potAnA gharanI pAsenA keI gharane viSe jevA gya kAMtivALI, manohara ane raMbhAnA sarakhI koI strIne dIThI. vividha prakAranA te te ISTa vilAsathI kIDA karatI evI te strIne joI buddhimAna evo sutrata vAraMvAra vicAra karavA lAgyuM. "ahA! zuM eNanuM rUpa! ene pati ke tenI sAthe krIDA kare che. kharekhara uttama purUSane Avo yoga te puNyathI ja prApta thAya che. sutrata A pramANe vicAra karate hate evAmAM tenA priyamitro AvyA tethI te temanI sAthe vAte karavA lAge eTale pelI vAta bhUlI gaye. bIje divase pavitra buddhivALe suvrata karI ane viSe beThe. A vakhate pelI strIne acAnaka vyAdhi thaI Avyo tethI te turata marI gaI. AkaMda kaztA evA teNInA baMdhuo zokathI teNIne samazAnamAM laI jatA hatA. te gekhamAM beThelA suvrate dIThI. tethI te potAnA manamAM vicAra karavA lAgyo. "prANIone du:khanA bhaMDArarUpa A saMsArane dhikkAra thAo, dhikkAra thAo, phakta mUrNa purUja A saMsAramAM Asakta thAya che. paraMtu vivedI purU te tethI virAgavaMtA thAya che. jIvita ane dhanAdi sarva saMdhyA samayanA vAdaLAnA raMga jevuM che. saMsAranA saMga paNa viyegathI nAzavaMtA che. mATe vinazvara evA kuTuMbamAM nivAsa karavAnI hAre kAMI jarUra nathI. jyAM zAzvata tatva hoya tyAM vAsa kare gya che." A pramANe vicAra karIne puNyAtmA tathA kSamAdhArI evA suvrate mAtA pitAnI AjJA laI sugurU pAse dIkSA lIdhI. tyArapachI te cAritrane pAlavA lAgyo. anukrame sarva siddhAMtanA abhyAsavALA ane sAdhunI zikSAdinA pArane pAmelA te suvata muni, gurUnI AjJAthI ekala vihArI thayA. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsuvrata nAmanA muninA thA. (73) ekadA krodha, mAna ane mAyAdine jItanArA te mahAmuni, iMdriyAne vaza karI araNyamAM kAyAtsage rahyA hatA. A avasare iMdre avidha jJAnathI te sunnata munine joI harSa pAmatA chatA devatAone kahyu ke " he devatA ! sAMbhaLeA jamUdrIpanA bharatakSetramAM suvrata nAmanA mahAmuni, jevA vratane viSe TUDha che tevA khIjA kAI paNu muni hamaNAM traNa jagattte viSe nathI. kAraNa e munIzvarane suredra paNa temanA vratathI calAvavA samartha nathI." IMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI eka mithyASTi devatA vicAra karavA lAgyA " ahA ! A iMdra pote tenI samapaNAnI zI vAta kare che. zuM manuSyeAmAM eTaluM badhuM sattva hAya che ? mATe cAla huM bharatakSetramAM jaI tene vratathI bhraSTa karI ane A pramANe tenI prazaMsA karatA evA iMdrane khelatA baMdha karI ghauM, " pachI peAtAnI divya zakitathI te devatA jyAM araNyane viSe muni kAryotsage rahyA hatA tyAM AvyeA. tyAM teNe prathama jhaTa zarIrane sukhakArI ane sugaMdhavALA vAyu vikA. akALe sarva kSeAne puSpa ane phUla pragaTa karI sarva sthAnake rAgasahita madhura gIta racAvyAM. vidyAdharA ane sthAnakacArI sarva prANIonAM maithunakrIDA karatAM evA joDalAMe banAvyAM. vaLI te devatAe viSuvelI ujavaLa alaMkArane dhAraNa karanArI maneAhara rUpavALI strIe kaTAkSathI traNa jagattne kSeAsa pamADavA lAgI. A sarva akALe eciMtuM utpanna thaeluM joi sutrata muni peAtAnA cittamAM vicAra karavA lAgyA ke, " mAhanu kAraNa A zuM? mhArA meAhane unmAda karAvanArUM A sarva zuM divya che ke svAbhAvika che ? game te hA, mhAre tenA vicAra karavAnI kAMi jarUra nathI. nizce mhArA A duma AtmAne vaza karavA kAi devatAe A udyama karyo hAya tema jaNAya che. " Ama dhArI te mahAtmA peAtAnI pAMca iMdriyAne manasahita niyamamAM rAkhI merUparvatanI peThe sthiratAe eka ekAMta sthalamAM beThA. "" have pelI kRtrima sa strIo, munine lAbha pamADatI chatI kahevA lAgI. " huM muni ! tamane ati ugra evA tapanu kula Ajabhavane viSe maLyuM che. tethIja vidyAdharanI putrIe ane svayaMvara karanArI ame tamane varavA mATe ahiM AvIe chIe. mATe tame amArUM pANIgrahaNa karo. huM suvrata ! niraMtara pRthvInA sAmrAjyanI peThe svarAjya bhogavatA chatA tame amArI sAthe peAtAnA tArUNyane kRtArtha kare. " srIenAM AvAM vacanathI paNa sthira buddhivALA te sutrata muni kiMcitmAtra kSeAbha pAmyA nahIM. kahyuM che ke bahu pavanathI kyAre paNa merU parva ta calAyamAna thAya kharo ? strIee AliMganAdi khaTu bhAvA karyA. paraMtu bharelA ghaDA upara pANInA siMcananI peThe te sarvanila thayuM. pachI devatA adhijJAnathI muninuM vratane viSe dhairya joi mAyA tyajI daI ane pragaTa thaI kahevA lAgyA. " huM suvrata muni ! tame dhanya, tratru jagane mAnya ane vratadhArIonI madhye zreSTha che. je tamArUM potAnu vrata pALavAmAM AvuM DhapaNuM che. huM muni ! hamaNAM iMdra, potAnI 10 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) zrIRSimaMDala vRtti uttarA sabhAmAM tamArI bahu prasaMzA karatA hatA. tethI mUDha evA meM parIkSA kavA mATe tamArI avajJA karI che. A mhArA aparAdha kSamA karo. kAraNu sata purUSA sa sahana karanArA hoya che. " devatA A pramANe suvrata munine kahI bhaktithI namaskAra karI ane vAravAra stuti karI temanA guNAne smaraNa karatA chatA potAne sthAnake gayA. chevaTa te sutrata nAmanA mahAmuni, krodhAdi zatruone vaza karI, nirmala evA cAritrane pAlI, ugra evA upasargane sahana karavAthI duSTa evA ATha karmanA kSaya karI ane leAka tathA aleAkanI yathArtha artha ghaTanAne prakAza karanArU kevalajJAna pAmIne meAkSa lakSmIne varyA. / / 'zrI sunnata" nAmanA muninuM caritra saMpUrNa jeNa kathaM sAmannaM, chamAse jhANasaMjamarayeNa // teM muLijIvAiitta, gomarisiM namAmi // 73 // dharma zukala dhyAna ane sattara prakAranA saMyamamAM Asakta evA je munie cha nAsa paryaMta sAdhupaNuM pALyuM te tattvajJa ane udAra kIrtivAlA gAbhadra RSine huM... namaskAra karUM che. / chara // A gAbhadra kRSinI kathA Agala zAlibhadra ane dhanyakumAranA adhikAra viSe kahevaraze. vAratapure jAyaM, sohammavarDisayA caittANaM // siddhiM viyarayamalaM, vArattarisiM nama'sAmi // 74 // sAdharma vimAnathI cavIne vArattapurane viSe utpanna thaelA ane dhoI nAkhyAche karmarUpa mala jemaNe evA temaja siddhi padane pAmelA vAratta RSine huM namaskAra karUM chuM. * zrIvAtta' nAmanA RSinI thA. =Qpy pAtAnI saMpattie karIne amarAvatIne paNa kaMpAvanArI caMpApurI nAme nagarI che. tyAM mitraprabha nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNI nAme rANI hatI. te nagarImAM dravyathI kuberanA sarakhI upamAvALA ane peAtAnA guNeAthI lAkamAM vikhyAta evA dhanamitra nAme uttama buddhivALA sArthavAha rahetA hatA. tene premanA pAtra rUpa uttama rUpavAlI ane satI dhanazrI nAme strI hatI. zreSTha evI te strI haMmezAM pativratA rUpa mahA dharmanuM pAlana karatI hatI. nira Mtara bhAvathI zrAvakadharmane pAlatA ane sukha bhAgavatA evA teone kALe karIne eka mahAtejavaMta putra thayA. " A vaMzamAM A sArA putra thayA." ema leAkeA tenI prazaMsA karavA lAgyA. e uparathI kAmadeva samAna rUpa vAlA te putranuM sujAta evuM nAma pADayuM. putre gurUnI pAse sa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) wwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwLa zrIvArasa nAmanA rASinI kathA. zAone abhyAsa karyo, tethI zrI arihaMta prabhunA dharmane viSe tenI vizeSe buddhi thaI. pitAnA nirmala guNAthI sarva manuSyone AnaMda pamADe evo te sujAta, anukrame kAminIonA kAmanI khANa rUpa thavana pAme. zuddha pakSavALe te kumAra, pitAnA samAna guNa ane vayavAlA uttama mitronI sAthe haMmezAM zuddha pAMkhovALA haMsanI peThe kIDA karate hate. - have te nagaramAM te vakhate rAjAne dharmaghoSa nAme satyavAdI pradhAna hatA. tene priyaMgu nAmanI strI hatI. ekadA priyaMgu, nirUpama evA sujAtane joI tenA upara atyaMta anurAga dharavAthI pitAnI sakhI pAse tenI prazaMsA karavA lAgI. A pramANe sakhInI pAse sujAtanI prazaMsA karatI evI potAnI priyAne sujAta upara anurAga vALI thaelI jANuM dharmazeSa pradhAna pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyo. " hA ! hAruM ghara nAza pAmyuM je hArI priyA bIjA upara Asakta thaI. have e sujAta jIvatAM chatAM mane sukha maLavAnuM kyAMthI? kAraNa bIjAne viSe Asakta thaelI nardaya strI, pitAnA pati vigerene haNuM nAkhe che. mATe keI upAyathI dhanamitranA putrane mArI nAkhyuM jethI nice kuTuMba sahita mane sukha thAya, paraMtu tene pitA rAjayamAnya ane sarva nagaramAM zreSTha kahevAya che. jethI tenA putrane aparAdha vinA zI rIte mArI zakAya ? hA, jeNe karIne rAjAo paNa potAnA asAdhya kAryane sAdhI zake che, tevI buddhi hAre che te pachI zI ciMtA rAkhavI. jene mATe kahyuM che ke - __ yasya buddhirbalaM tasya, nirbuddhezca kuto balaM // vane siMho madonmattaH, zazakena nipAtitaH // 1 // jenI buddhi tenuM bala, buddhi rahitane bala kyAMthI hoya ? buddhinA balathI sasalAe madenmatta siMhane kuvAmAM nAkhe. e 1 che pachI kapalekhathI te dharmaghoSa maMtrIe rAjAne sujAta upara bahu kapa pamADe. have ema banyuM ke yArakhurI purInA rAjA caMdravaja A mitraprabha rAjA pAse kAMI kAmanI mAgaNI karatA hatA. tethI mitraprabhe A sujAtane eka cIThI ApI tenI pAse mArI nAkhavA me . sujAta paNa niSkapaTapaNe caMdradhvaja rAjA pAse jaI harSane nAza karanArI potAnA rAjAnI cIThI ApI. cIThI vAMcI vRttAMta jANI bahu kheda pAmelA caMdradhvaja rAjAe tene cIThI na dekhADatAM chatAM pUchayuM ke "he uttama buddhivALA vatsa ! te rAjAne evo zo aparAdha karyo che ke jeNe tane A adhama hukama karIne mahArI pAse mekalyo?" sujAte kahyuM. temane kAMI paNa aparAdha karyo nathI temaja mane vadha karavA mATe ahIM zAmATe meka te paNa huM jANatuM nathI. Apa te rAjAnA hukama pramANe jhaTa kare. emAM tamAre deSa che. kAraNa kyAM purUSanuM pUrva bhavopArjita karma nAza pAme che?" caMdradhvaja rAjAe tene Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) zrItraSimaMDala vRtti uttarAddha niSkapaTapaNe nirdoSa jANI pitAne tyAM ekAMta sthAne rAkhe. eTaluM ja nahIM paNa potAnI caMdvayazA bahena paNa tene paraNAvI. pachI sujAte, tene koDhanA regavALI jANa evo upadeza dIdhuM ke, te bhaktanuM paccakhANa karI ( anazana laI ) vargane viSe mahA devatA thaye. have svargane viSe rahelA devatAe sujAtane pitAne upakAra karanAra jAye. tethI teNe mitraprabha bhUpatine zilAnA utpAta dekhADI, sujAtane vizvane AzcaryakArI evA maheTA utsavathI ratnasRSTi pUrvaka tenA gharane viSe pahoMcADo. bhUpati mitraprabha paNa potAnA dharmaghoSa maMtrInuM duHceSTita jANa sujAtanA ghara pratye AvI tenI kSamA mAgavA lAgyo. sujAte kahyuM. " e maMtrIne doSa nathI paraMtu duSTabuddhithI karelA hArA pUrva karmane deSa che. mATe he rAjana ! mane AjJA Apo ke jethI huM A duHkhanA nivAsasthAna rU5 grahavAsane tajI daI teja duSTa karmane jItavA mATe ceAgya udyama karuM." A pramANe sujAte rAjAnI tathA mAtApitAnI AjJA laI sarva saMga tajI daI AdarathI tapasyA aMgIkAra karI. thoDA kAlamAM duSkara tapathI sarva karmane kSaya karI te sujAta mahAtmA mekSa pAmyA. have pAchala mahA krodhAtura thaelA bhUpatie dharmazeSa maMtrInuM sarva ghara luMTI laI tene potAnA dezamAMthI kADhI mUkyo. maMtrI pRthvI upara bhramaNa karate karate vairAgya pAme. tethI teNe koI sthavira sAdhu pAse harSathI jainanI dIkSA lIdhI. pachI te gurU pAse zAstrone abhyAsa karatA chatA anukrame bazrata thayA. pachI te mahAtmA gurUnI AjJAthI ekalA vihAra karavA lAgyA. te ekadA vArtaka nagaranA bahAra udyAnamAM AvI pahoMcyA. te vArtaka nagaramAM putranI peThe prajAnuM pAlana karanAre ane sUrya samAna priDha pratApavALe abhayasena nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene prazaMsA karavA gya guNanA sthAna rUpa vArtaka nAme mahAmaMtrI hatuM. ke je maMtrI lIlA mAtramAM ja bhUpatinAM asAdhya kArya karatA hatA. eka divasa upasarga ane parISahane sahana karanArA tathA paMca samiti ane traNa guNiyukta evA te dharmaghoSa, muni bhikSAne arthe bhamatA bhamatA puNyanA udayathI kalpavRkSanI peThe te vArtaka maMtrInA gharane viSe AvyA. A vakhate maMtrI gokhamAM beTho hate. pachI harSita cittavAlI maMtrIpriyA jeTalAmAM ghatAdiyukta pAyasAnna munine vahorAvavA mATe AvatI hatI teTalAmAM temAMthI eka TIpuM nIce paDayuM. jo ke muni, te zuddha AhArane jANatA hatA te paNa te pAyAnnanuM snigdha TIpuM pRthvI upara paDatuM joI turata pAchA cAlyA gayA. "eka TIpuM pRthvI upara paDaye chate pAyasAnane lIdhA vinA muni kema pAchA cAlyA gayA ? " ema vArtaka pradhAna manamAM vicAra karato hato eTalAmAM makSikAnI lAlacu evI gharelI tyAM AvI, gharelIne pakaDavA mATe eka bIlADa AvI pahoMce. valI te bIlADAne pakaDavA mATe koI ajANu kutaro Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surata nAmanA muninI kathA. (97) AvyA. teTalAmAM pradhAnanA gharane rahenAre kutare krodha karI pelA kutarA upara dhasI AvyuM. banne kutarAonuM paraspara yuddha thatuM hatuM evAmAM te te pakSanA vhoTA kutarAe pota potAnA pakSanA bIjA bahu kutarAone ekaThA karI paraspara yuddha karavA lAgyA. pachI gokhamAM beThelA vArtaka pradhAne vicAryuM ke, " nice AvA anartha thavAnA vicArathIja AvA hetuvaDe sAdhue pAyasAna vahAryuM nahIM." AvA zubha vicArathI jAtismaraNa jJAnane pAmI pratibaMdha pAmelA te vArtaka pradhAnane zAsanadevIe veSa Ave jethI teNe turata vrata aMgIkAra karyuM. niraMtara aticArarahita vrata pAlatA evA te vArtaka muni ekadA suMsumAra nagarane viSe jaI tyAM eka yakSamaMdiranA cokamAM rahyA. have ema banyuM ke jema sUryane tApa ghuvaDathI sahana na thAya tema jene pratApa zatruo sahana karI zakatA nahotA e te suMsumAra nagaramAM dhuMdhumAra nAme rAjA rAjya karato hato. tene uttama rUpAlI, navIna vana vALI, jIvAjIvAdi tatvane jANanArI ane samakata rUpa vratane dhAraNa karanArI aMgAravatI nAme putrI hatI. ekadA mikhvAtvavAsita koI eka parivAjikA tenI pAse AvIne jinadharmanI avajJA karavA lAgI. paraMtu jinazAsanathI sarva sthAnake vijaya meLavanArI aMgAravatIe teNIne yukti prayuktithI bolatI baMdha karI dIdhI. pachI rAjaputrI upara atyaMta krodha pAmIne te paritrAjikAe evI pratijJA karI ke, "huM tane A jinamatathI bhraSTa karIza. " pachI te aMgAravatInA yathArtha rUpane paTa upara AlekhI te paritrAjikA ujjayinI nagarIne viSe mahA samartha evA caMDapradyatana rAjA pAse gaI. bhUpatie bahu Adara satkAra karyA pachI teNue Azcarya utpanna karavA mATe pele paTa tenA AgaLa mUko. bhUpatie te citrapaTanA rUpane je atyaMta vismaya pAmIne pUchayuM. "he tapasvini ! A kaI devInuM svarUpa che ? " paritrAjikAe uttara Ape. he gRpa ! A kaI devInuM svarUpa nathI paraMtu e aMgAravatI rAjakanyAnuM svarUpa che. " caMDapradyotane pUchayuM " e konI putrI che. ane kyAM rahe che? " paritrAjikAe kahyuM. " e suMsumAra puranA dhuMdhumAra bhUpatinI putrI che. " pachI aMgAravatIne viSe jenuM mana Asakti pAmyuM che. evA te caMDapradyatana rAjAe vastra pAtra vigerethI te paritrAjikAne satkAra karIne rajA ApI. tyAra bAda mahA samaddhithI mardonmata evA te bhUpatie eka dUtane samAcAra ApIne turata dhuMdhumAra bhUpati pAse mokalyo. dvata paNa dhuMdhumAra bhUpatine namaskAra karI nirbhayapaNe kahevA lAgyA. " he rAjana ! tamArI aMgAravatI kanyA caMDapradyotana mahArAjAne Ape. nahiMtara hamaNAMja rAjya tajI gho. kAraNa ke te rAjA roSa pAme chate tame ahiM rahI zakavAnA nathI. he Arya ! manuSyanuM cAturya te eja kahevAya ke je te prakAre karIne potAno svArtha sAdhave. " dUtanAM AvAM vacana sAMbhalI hAsya karatA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78) mItraSimaMDala vRtti uttarAddha evA dhuMdhumAra bhUpatie kahyuM. " je bIkaNa purUSa hoya che te evI rIte pitAnuM kArya sAdhe che. he cara ! te lhArA anArya rAjAnuM bala huM yuddhamAM joI laIza. huM raNabhUmipara Ave chate kaye purUSa hArI sAme TakI zake tema che ?"he narAdhama! tuM paNa ahiMthI jhaTa cAlyA jA, nahite tane paNa A mahArA kharSathI haNa nakhIza " dhuMdhumAra bhUpatinAM AvAM vacanathI bhaya pAmelA te jhaTa caMDaadyatana rAjA pAse AvIne dhuMdhumAra bhUpatinuM kaheluM sarva yathArtha paNe nivedana karyuM. pachI atyaMta krodha pAmele caMDapradyatana rAjA, potAnA asaMkhya sanyathI pRthvIne kaMpAvate chate susumArapura pratye A. have ahiM dhuMdhumAra bhUpati, mahAbaLavALA zatrune Avele jANa killAne baMdha karI, potAnA pradhAnanI sAthe vicAra karavA lAgyuM. teNe kahyuM ke, he pradhAna ! A Avela bhUpati, mahArAthI bele karIne mahecyo che. jethI siMhanI sAthe mRganI peThe huM tenI sAthe yuddha karavA samartha nathI. mATe te uttama buddhivALA maMtrIo ! tame kaI paNa upAya kahe ke jethI hAra e durjaya bhUpatithI paNa jaya thAya." pradhAne kahyuM. "he prabho ! ame rAtrIne viSe pakSIone joI tamane upAya kahIzuM jethI tamAre vijaya thaze." pradhAnanAM AvAM vacanathI atyaMta saMteSa pAmelA bhUpati dhuMdhumAre kahyuM. "tame Aja pakSIone joI upAya kahejo." pachI rAtrIne viSe sarve maMtrIo pakSIone jotA jotA jeTalAmAM yakSanA maMdIranA pAsenA bhAga upara AvIne beThA teTalAmAM tyAM te nagaranI keTalAka bAlake ekaThA thaIne dhuMdhumAra tathA pradyotananA sainyanI kalpanA karI paraspara yuddha karatA hatA. pradyotananA sinyanA bALakethI dhuMdhumAranA bAlakanuM sainya hArI gayuM tethI te sarve bAlake yakSamaMdIranI aMdara pesavA lAgyA, evAmAM tyAM rahelA vArtaka sAdhue devagathI ema kahyuM ke "he bAlake ! tame bhaya na pAme. kAraNa tamAro jaya thaze." mahAmuninA AvAM vacana sAMbhalI sarve pradhAne rAjA pAse jaI kahevA lAgyA. "he svAmin ! yuddhamAM tamAre jaya thaze." pachI hasti jema siMha upara paDe tema dhuMdhumAra bhUpatie pitAnA thoDA sainyathI rAtrIne viSe caMDaprotananI sainya upara pasAra karyo. je ke dhuMdhumAra bhUpatinuM sainya thoDuM hatuM te paNa te balavaMta sainyathI caMDapradyatana rAjAnuM moTuM sainya nAzI gayuM. eTaluM ja nahIM paNa dhuMdhumAra bhUpatie balavaMta evA caMDapradyatana rAjAne bAMdhI lIdho. pachI vijayalakSamI pAmela dhuMdhumAra bhUpati bIje divase savAre nAnA prakAranA mahotsavapUrvaka caMDapradyotananI sAthe potAnA naga2mAM AvyuM. tyAM te potAnA maMtrIonI sAthe vicAra karavA lAgyo ke, "A caMDapradyatana rAjAne mAravo nahi. paraMtu je te uttama bhUpati arihaMta dharma aMgIkAra kare te huM tene hArI aMgAravatI kanyA ApIne harSathI cheDI mUkuM." A pramANe vicAra karIne teNe caMDapradyatana rAjAne belAvIne kahyuM ke "je tame zrAvakadharma aMga Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIarjuna mAlInI kathA (79) gIkAra kare te huM tamane hArI aMgAravatI kanyA ApuM. eTaluM ja nahIM paNa choDI mUkIne tamArA potAnA rAjyane viSe sthApana karuM. paraMtu he rAjana ! je tame mahArUM kahyuM nahi mAne te tame ahithI chuTA thavAnA nathI." pachI caMDapradyatana rAjAe zrAvaka dharma aMgIkAra karyo chate dhuMdhumAra bhUpatie tene mahotsava pUrvaka pitAnI putrI paraNAvIne choDI mUkyo. ekadA caMDapradyatana bhUpAle potAnI priyA aMgAravatIne pUchayuM ke "he priye alpa parAkramavAlA hArA pitAe mane zI rIte ? rAjAnA AvA praznathI aMgAravatIe tenI AgaLa sAdhue kaheluM sarva kahI ApyuM. tethI vizALAnagarIne mane hArAjA bahu vismaya pAmyA. pachI bIje divase caMDapradyatana bhUpatie vArtaka muni pAse jaIne kahyuM ke, "he naimittika munIzvara! huM tamane namaskAra karuM chuM." rAjA A pramANe kahIne cAlyo gayo eTale vArtaka muni vicAravA lAgyA ke, e rAjAe mane naimittika kema kahyo?" vicAra karatAM mAlama paDayuM. hA meM tenuM kAraNa jANyuM. bAlake laDatA hatA te vakhate meM spaSTa kahyuM hatuM ke, tame nAzI na jAo, tamAre vijaya thaze. aho! dhikkAra che dhikkAra che mane, je hArA vacanathI ahiM ghora yuddha thayuM. ane e ja kAraNathI A rAjAe paNa hAruM hAsya karyuM che. kharekhara eja kAraNa mATe muktinI IcchA karanArA ane saMgarahita evA munio potAnA cittane viSe AdarathI bhASAsamiti dhAraNa kare che. je meM e bhASA samitimAM bahu pramAda karyo te mane AvuM mahA atula pApa lAgyuM." A pramANe vicAra karIne pachI te munie vAraMvAra mithyAdukRta daIne cAritramAM evA pravaryA ke jethI te thoDA kALamAM mokSa pratye gayA. he bhavyajane! e prakAre sAdhuomAM maNirUpa vArtaka ane sujAta munionAM nirmaLa ane pApane nAza karanArAM vaLI bIjA paNa satparUSonA vizvane pavitra karanArAM uttama caritrone sAMbhaLI temaja zIdhra pramAdane tajI daImekSalahamInA vilAsa karavAnA maMdIrarUpa tathA pApano nAza karanArA zrI arihaMta prabhunA saMyamane viSe yatna kare." zrIsujAta ane vArttakamunino saMbaMdha saMpUrNa. * chaTheNaM chammAse, sahittu akkosatADaNAiNi // ajjuNamAlAgAro, khavittu parinivvuDo kamme // 75 // anamAlI cha mAsa paryata lekanA tirarakAra ane tADanAdikane sahana karI chaThThathI jJAnAvaraNAdi karmone khapAvI siddhipada pAmyo che 75 che zrIarjunamAlInI kathA A bharatakSetramAM sarva sthAnake prasiddha evA rAjagRha nagarane viSe parama ane rihaMta prabhune bhakta evo zrI zreNika rAjA rAjya karatuM hatuM. tene pitAnA bagIcAne Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (88) zrI raSimaMDala vRtti uttarAddha. rakSaNa karavAmAM tatpara e eka ajuna nAme uttama bAgavAna (mALI) hatA. e mALIne zreSTha rUpavALI ane navIna evI utpanna thaelI daivanalakSamIthI manuSyane mehakArI skaMdazrI nAme strI hatI. valI te mALIne muddagarapANI nAme kuladeva yakSa hatuM. tenuM maMdIra nagaranI vhAra te mALInA bAganI pAse hatuM. ajunamALI haMmezAM AdarapUrvaka sugaMdhI puSpAdivaDe te yakSanuM pUjana karato ane potAnA bagIcAnuM rakSaNa karate. ekadA ema banyuM ke kaMdazrI potAnA pati arjunabhAlIne bhAta ApI ghera gaI eTale pAchaLathI yakSamaMdIramAM rahelA kaI cha purUSoe te bhAta khAvA mAMDayuM. ajunamAlI te vAta jANIne turata hAthamAM lAkaDI laI teone mAravA mATe Avate hatA. paraMtu pelA cha jaNue tene ja bAMdhI tenI AgaLa bhAtuM khAvA mAMDayuM. pachI e mALI vicAravA lAgyuM. ke, "meM ATalA divasa puSpabhegAdike karIne A yakSanI vRthA pUjA karI. A duSTa purUSoe mahAre A dusaha parAbhava karyo chatAM e AgaLa rahyo che to paNa bIkaNanI peThe sahana karI rahyo che." mALInA AvA bhAvane avadhijJAnathI jANI te yakSarAje tenA zarIramAM praveza karIne sarva baMdhane toDI nAkhyAM. pachI teNe tatkAla lAkaDI vaDe che purUSane ane temanI sAthe rahelI eka strIne mArI nAkhI. kahyuM che ke A lekamAM bahu pApa turata phale che. A pramANe yakSathI Azrita zarIravALo ane parasvAdhina e te yakSa eka eka divase divase cha purUSa ane eka strI ema sAta mANasone mAravA lAgyA. yakSanA prabhAvathI tene koI pakaDavA samartha thayuM nahIM. jethI mArgane viSe te yamarAjanI paDe dusaha thaI paDa. pachI te mALI je mALe rahetA hatA te mA bhayathI kaI jatuM nahi. kahyuM che ke sarva bhayathI mRtyune bhaya adhika hoya che. ekadA te udyAnane viSe zrI mahAvIra prabhu samavasaryA eTale devatAoe tyAM samavasaraNa racyuM, sarve mANase, je raste arjunamALI raheto hato te mArga tajI daI bIje rastethI zrI prabhune vaMdana karavA mATe javA lAgyA. jo ke yakSAdhiSThita te mALI haMmezAM sAta mANasane mAre che e vAta sudarzana zreSThIne bIjAoe kahI te paNa te te nirbhayapaNe teja raste thaIne javA lAgyuM. sudarzana zreNIne jatA joI arjunamAlI tene mAravA mATe pAchaLa doDaze. teTalAmAM te zreSThIe jinezvaranuM dhyAna karavAmAM tatpara thaIne kAryotsarga karyo. jema haraNa siMhane mAravA tatpara na thAya tema te zreSThIne haNavA samartha thayo nahIM. jethI yakSa te mAlInA zarIramAMthI nikaLIne cAlyo gayo, pachI jyAre te cetanA pAme tyAre pote karelA ghora aparAdhane jANI atyaMta bhaya pAmato chatA zreSThIne namaskAra karI A pramANe kahevA lAgyo. vizvanA ne kAraNa vinA upakAra karavAmAM samartha evA he zreNI ! tame mane jevI rIte hamaNAM A pakSathI mUkAve tevI ja rIte he tAta! hAra upara kRpA karIne narakanA anata sukha ApanArA dura kamathI mane cheDA choDAve." zreSThIe Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIarjuna' nAmanA mAlAkAranI kathA (1) kAyAtsarga pArIne arjunamAlIne kahyuM, "he vatsa ! tane krura karmathI zrI vIra prabhu cheDAvaze. mATe cAla, vizvane abhaya ApanArA te prabhunI pAse jaIe. " ema kahIne zreSThI sudarzana arjunamAlIne sAthe lai zrI jinezvara prabhu pAse gayA. A vakhate dayAnA samudrarUpa zrI jinezvara prabhu leAkeAnI AgaLa klezanA nAza karanArI dha dezanA A pramANe devA lAgyA. " he bhavyajanA ! A leAkamAM jee mAMsanuM bhakSaNa karanArA che, je bahu AraMbhanA parigraha dharanArA che. jee raudradhyAnamAM tatpara che ane jeo pacedriya jIvAnA ghAta karanArA che te duSTa AzayavALA sarve jIvA ghAra evA narakane viSe utpanna thai tyAM asaMkhyAtA varSa paryaMta gheAra vedanA sahana kare che. " prabhunI AvI dharmadezanA sAMbhaLI atyaMta bhaya pAmelA arjunamAlI hAtha joDI vizvanA gurU ane vizvanA hitakArI evA zrI vIra prabhune vina Mti karavA lAgyA. "he nAtha ! meM parAdhInapaNAe karIne asaMkhya janAne kSaya karyo che jethI nizce mhArUM narakabhUmimAM paDavuM thaze. mATe huM svAmin! mane kAi evA upAya dekhADA ke jethI mhArUM narakane viSe paDavuM na thAya. " zrI vIraprabhue kahyuM. " he arjuna! jo tane aMtakAle narakanA bahu bhaya hAya teA narakanA du:khane nAza karanArUM pavitra cAritra aMgIkAra kara. " pachI narakanA du:khathI ati bhaya pAmelA arjunamAlIe tatkAla AdarathI zrI jinezvara prabhu pAse harSoMthI dIkSA lIdhI. pachI teNe zrI prabhune kahyuM ke " huM prabhA ! AjathI huM chaThThanuM paccakhANa karIzuM. temaja sarva prANIonA tiraskAra tathA tADanA rUpa upasargo sahana karIza. " A pramANe ghAra pratijJA karIne te sthira manavALA arjunamAlI pelA cakSanA maMdIrane viSeja kAryAtsarga karIne rahyo. have te yakSa mIramAM AvatA evA leAkA arjunamAlIne joine bahu krodha dharatA chatA tene vAraMvAra vividha prakAranA duHsahu tiraskAra karavA lAgyA. eTaluM ja nahIM paNa te durAzaya manuSyA, lAkaDI ane muSThi vigerethI tene mAravA lAgyA. paraMtu te arjunamAlIe peAtAnA aparAdhane citavatA thakA te enA upara manamAM paNa jarA krodha karyo nahIM. e mahAtmAe upasadi kaleza evI rIte sahana karyAM ke te cha mAsamAM ka kSayathI meAkSa pada pAmyA. jevI rIte te mahAtmA arjunamAlIe mahA upazamathI duHsahu evA leAkeAnA tiraskAra ane tADanAdvi upasargo sahana karyAM tevI rIte krodharahita ane mahA upazamane dhAraNa karanArA temaja muktine icchanArA khIjA zreSTha munioe paNa nira'tara peAtAnA AtmAne viSe upasargI sahana karavA. 44 'zrIarjuna' nAmanA mAlAkAranI kathA saMpUrNa.. - - Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrInavimala vRtti-uttaraddha, mAhaNamahilaM sapaiM, sagabhamavi cchinnupttverggo|| ghorAgAraM ca tavaM, kAuM siddho daDhapahArI // 75 // garbha ane pati sahita brAhmaNa strIne tathA gAyane haNI vairAgya pAmela daDhaprahAra ati duSkara evA tapane karI siddhi pada pAme che 75 che __ 'zrIdRDhapahArI' nAmanA caramazarIrI mahApuruSanI kathA A bharatakSetrane viSe A pramANe saMpattithI suzobhita evI mArkadI nagarImAM mahA puNyarUpa yazanA samUhavAlo subhadra nAme nhoTe zreSThI vasate hatuM. tene uttama rUpavAle, suMdara AkRtivAle, saMpattithI kAmadevanI upamAvA ane guNalakSamInA thAnarUpa datta nAmane putra hato. pitAe snehathI kaI kalAcArya pAse te putrane sarva kaLA ane zAstro bhaNavyAM. anukrame vanAvasthA pAmyuM eTale pitAe tene eka sArI kanyA paraNAvI. paraMtu te datta, pUrva karmanA vazathI dhUtakArI thaye. ekadA ghutanA rasamAM magna thaelo te pitAnA jevA bIjA ghutakAnI saMgAthe ghata ramatAM bahu dravya hArI gaye. pachI te te dara bIjAonA kusaMga daSathI te nagarImAM corI karavA mATe vizeSe bIjAonA gharamAM pesavA lAgyA. A vAta samudra zreSThIe jANuM tethI te rAjadaMDanA bhayathI potAnA putrane rAjasabhAmAM ghasaDI gayo. bhila samAna AcAravA ane ziSTAcArathI rahita evuM te datta paNa rAjanigrahathI bhaya pAmIne kaI pallIne viSe nAzI gaye. tyAM te bhilla lokone maLe ane teonI sebatathI te tenA jevI kura buddhivALo thayo. A datta ekaja prahArathI sarva vastunA be kakaDA karI nAMkhatA tethI bhalla lekee tenuM draDhaprahArI nAma pADayuM. pachI te draDhaprahArI haMmezA bhilonI sAthe cerInuM pApa karate. ekadA te daDhaprahArI corI karavA mATe bIjA bhilo sahita mArkadI nagarIne viSe gaye. tyAM bIjA bhilo bIjA koInA gharane viSe piThA ane daDhaprahArI kaI brAhmaNanA gharane viSe gaye. A vakhate nidrAmAMthI jAgI gayela gharano mAlIka vipra jeTalAmAM tenA sAme doDa teTalAmAM pApI daDhaprahArIe khaDagavatI tenA be kakaDA karI nAkhyA. pAchaLa garbhasahita evI brAhmaNa pokAra karavA lAgI. tene paNa teNe mArI. eTaluM ja nahIM paNa uMcA sIMgaDAM karIne prahAra karavA mATe AvatI evI gAcane paNa te duSTa daDhaprahArIe mArI nAkhI. pachI jatA evA teNe jyAre pRthavIupara loTatA brAhmaNInA garbhane dIThe tyAre tene spaSTa vairAgya pragaTa thayA. " ahA! pApI evA meM A ghora pApa zuM karyuM? manuSya janmane viSe ghora pApa karanArA ane dhikAra thAo, dhikkAra thAo, narakanA anaMta duHkhanA kAraNarUpa AvuM ghora pApa karI have huM kyAM jAuM" A pramANe manamAM vicAra karI te draDhaprahArIe paMca Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praDhaprahArI ane zrIkuraga muninI kathA. (83). muSTi leca karI arihaMta prabhunuM cAritra lIdhuM. vaLI teNe e abhigraha lIdhA ke, "jyAM sudhI mane A pApa sAMbharaze tyAM sudhI huM anna jaLa nahIM lauM." AvI rIte ghora abhigraha laI te mahAtmA, "huM brAhmaNa, strI, bAla ane gAyanI hatyA karanAro chuM." ema kahI ane pUrvanA sthAnake AvI merU parvatanI peThe nicilapaNe eka mAsa paryata kAyotsarga rahyA. tyAM anArya janoe temane lAkaDI, mukI vigerethI bahu prahAra karyA ane kaThora vacanathI bahu tiraskAra karyo te munie pitAnA cittamAM jarApaNa krodha karyo nahIM paraMtu "huM ghora pApa karanAro chuM" ema kahI potAnA AtmAnI niMdA karavA lAgyA. A pramANe ghora Upasargane sahana karI te mahA muni karmane kSaya karI cha mAsamAM kevaLa jJAna pAmI mokSa pratye gayA. prathama brAhmaNa, strI, bALa ane gAyanA ghAtathI utpanna thaelA pApasamUhe karIne pachI pRthvI upara ALoTatA evA bALakane joI virAga pAmI dIkSA lIdhelA daDhaprahArI muni upazamathI ghara upasargane sahana karI cha mAsamAM mekSa lakSmI pAmyA. 'zrIdRDhapahArI, nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. jAisaraM rAyasuaM, vaMtijuaM kUragaDuaM vaMde // caurovi tahA khavage, paMcavi sivamayalamaNupatte // 77 // rAjaputra, kSamAyukta ane jAti smaraNajJAna pAmelA kUragaDu munine valI cAtumasanA upavAsa karanArA bIjA cAra sAdhuone ema e nirupadrava ane nizcala evA mokSa sukha pAmelA te pAMce munione huM vaMdanA karuM chuM. . 77 che zrInA nAmanA muninI kathA kei eka nagarane viSe zreSTha saMyamavALA ane paMcAcAramAM pravINa evA keTalAka sAdhuo ekaThA comAsu rahyA hatA. temanA parivArane viSe nirmala manavAlA, bahuzruta, kSamAvaMta ane uttama tapavALA bahu sAdhuo hatA. teone viSe eka sAdhu haMmezAM mAsakSamaNe saMsAranI pIDAne nivRtta karanAruM pAraNuM karatA. ekadA te sAdhu, bIjA bAla ziSyanI sAthe AhAra nimitte nagaramAM pharatA hatA. tevAmAM raste kAdavamAM DhaMkAI rahelI kaI deDakIne temaNe ajANatAthI kacarI nAkhI. te haNAyela deDakIne joI pelA bAla muni vicAravA lAgyA ke " nice A sAdhu, gurUnI pAse pite A karelA pApanI AlocanA leze. " pachI zuddha AhAra vorIne teo upAzraye AvyA. ane vidhi pramANe gurUnI AjJA laI bhejana karavA beThA. A vakhate pelA bAla sAdhue pharI ciMtavyuM je "zuM A sAdhu te he pApa visarI gayA je tenI AlecanA lIdhA vinA bhojana karavA bese che ? hamaNAM te e munine huM kahevA samartha nathI kAraNa ke te eka mAsanA upavAsI che. jethI mahArA kadAthI te vacane Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) zrI raSimahalavRtti uttazaddha kapa pAmaze. paraMtu je te pratikramaNa vakhate AlocanA nahi le te huM temane te pApa saMbhArI ApIza." Ama vicArI te bAlasAdhu mana rahyo. pelA sAdhu paNa AhAra karI rahyA pachI potAnI krIyAvidhimAM pravRta thayA. pachI saMdhyAkAla thayo eTale pratikramaNa karavAne udyamavaMta thaelA sarve sAdhue potAnA gurUnI pAse pApanI AlocanA levA lAgyA. pelA sAdhue potAnA pApanI AlacanA lIdhI nahIM e vAta jANIne uttama buddhivAlA temaNe hitane mATe surata pelA sAdhune kahyuM. "Aje bhikSAthe bhramaNa karatA evA pUjya Ape ajANuthI eka deDakInA vadhanuM pApa karyuM che tenI tame traNa prakAre AlecanA kema na lIdhI?" bAla muninAM AvAM vacana sAMbhaLI daivavazathI krodha pAmelA te munie kahyuM. "IryAsamitithI jatA evA meM deDakIne vadha kyAMthI karyo hoya? are adhama kSullaka! tuM hamaNAM mane AvuM mithyAvacana kahe che tethI tuM vadha karavA yogya che." ema kahIne te sAdhu turata eka pATale laIne te bAla sAdhune mAravA doDyA. krodhathI vyAkula evA te muni rastAmAM eka staMbha sAthe evA athaDAyA ke jethI te turata matyu pAmyA. have jeo saMyamanI virAdhanA karavAthI sarparUpe utpanna thayA hatA te kulamAM A sAdhu paNa kepanA pariNAmathI sarparUpe utpanna thayA. pelA sarpo "ame saMyamanI virAdhanA karavAthI daSTiviSa sarSa thayA chIe." evI jAtismRtine lIdhe kayAre paNa hiMsA karatA nathI. te sarve sapa prAsuka AhAra le che. AvA te sarvene jaI pele sAdhunA jIva rUpa sarpa vicAra karavA lAgyA. " meM AvI krIyA pUrve kaI sthAnake anubhava karelI che. " AvI rIte uhApoha karatA te sarpane jAtismaraNa jJAna usanna thayuM. " dhikkAra che mane, je meM hitavacana kahenArA te bAla sAdhu upara krodha karyo ane tethI ja mane AvI pApadAyaka gati prApta thaI. have hAre A bhavamAM pApakArI e jarA paNa krodha kare nahi. temaja niraMtara prAsuka AhArathIja AjIvikA karavI. mahAre A bhavamAM haMmezAM vItarAga deva, susAdhu gurU ane zrIjinarAja praNita dhamarUpa samakata che." AvI rIte vizuddha AtmAvAlA, uttama buddhivAlA ane kSamAdhArI te bAla sarSe abhigraha laI eka niravadya bilane viSe nivAsa karyo. have ema banyuM ke A vakhate tusamiNa nagarIne viSe kuMbharAjAne lalitAMga nAmane putra sarpanA karaDavAthI mRtyu pAmyA tethI rAjAe krodhavaDe e paha vagaDALe ke "jeo sarpane mArI mArIne mArI pAse lAvaze tene huM tenA mahAre ApIza." rAjAnA AvA Adezane sAMbhalI nirdaya ane pApI evA bahu purUSa cAre tarapha sapane nAza karavA mATe cAlyA. sarvene AkarSaNa karavAnI vidhinA jANa evA keTalAka purUSa te tyAM AvI paheMcyA ke je vanamAM pavitra AtmAvALe pele kSaka sAdhunA chavavA sarpa vasate hato. sapanA ghasArAne anusAra te duSTa purUSa Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkaragaDa nAmanA muninI kathA ( 5) rAphaDAnI AgaLa AvI sarSane AkarSaNa karanAra maMtra bhaNavA lAgyA pachI maMtranA bhaNavAthI atyaMta vihavaLa thaelo sarpa rAphaDAmAM rahevAne azakta thayo tethI te pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyo. "ahA ! hAruM sarve kareluM azubha karma udaya AvyuM che te paNa he jIva! hAre kiMcit mAtra paNa udvega karavo nahIM. hAre te zrI arihaMta prabhu, siddha, pavitra sAdhuo ane zrI jinezvarapraNIta dharma e niraMtara zaraNarUpa che. huM sarve ne khamAvuM ane teo sarve mahArA upara kSamA kare hAre te sarva jIvo sAthe niraMtara maitrI haje paNa vera hazo nahi" A pramANe ArAdhanA karIne pachI grahaNa karyuM che anazana jeNe evo te uttama buddhivALo "hArI viSamaya draSTithI A dIna purUSo zIdhra na mRtyu pAmoema vicAra karavA lAgyo. pachI pavitra AtmAvALo te kSapaka sarSa manamAM parameSThi nava kAra maMtranuM smaraNa karato chato bahu dayAthI avaLuM mukha rAkhI rAphaDAmAMthI bahAra nikaLe eTale pelA nirdaya pApI purUSo tene chedI chedIne rAjA pAse laI gayA. A vakhate nagaradevatAe AkAzavANIthI rAjAne kahyuM ke "he naredra! tuM sarpone nahi mAra kAraNa tyAre eka putra thaze." nAgadevatAnAM AvAM vacana sAMbhaLI kuMbharAjAe turata paDaha vagaDAvI nagaravAsI lokone sapane ghAta karatA aTakAvyA. have pelo kSapaka sarSa zubha dhyAna egathI mRtyu pAmIne te ja vakhate kuMbha rAjAnI paTTarANInA garbhane viSe avataryo. pUrNa samaye rANIe eka putrane janma Ape jethI kuMbha bhUpatie pUtra janmanA aneka mahotsava karAvyA. nAma pADavAne vakhate paNa nAnA prakAranA mahotsavathI rAjAe tenuM nAgadatta evuM yathArtha pragaTa nAma pADayuM. anukrame pAMca dhAva mAtAethI lADa laDAvAte te putra vRddhi pAmyo tyAre pitAe tene kalAcArya pAse mUkIne kalAone abhyAsa karAvyo. ekadA gokhamAM beThelA ane piteja meLavelA sukhanA udayavALA nAgadatta iryAsamitithI jatA evA eka munIzvarane dIThA. munine jotAM mAtraja pUrva bhavanI smRtine pAmIne mekSanA sukhane abhilASI te nAgadatta saMsArathI atyaMta virakta thayo. pachI mAtA pitAne madhura vacanathI samajAvI uttama buddhivALA te nAgadatta vairAgyathI dIkSA laIne potAnA gurUne kahyuM ke "he gura! karmanA yogathI thoDuM paNa tapa karavA samartha nathI jethI vhAre A bhavamAM sarvathA krodhAdikane tyAga ho." gurUe kahyuM "he muni ! tamane tapa karma vinA paNa krodhAdinA tyAgathI kevaLajJAna prApta thaze." gurUnAM AvAM parama hitakArI vacana sAMbhaLI jiteMdriya evA nAgadatta munie potAnuM citta sthira karyuM, paraMtu tiryaMca (sarpa) bhavamAM upArjana karelA ati sudhA vedanIya kukarmathI te kSamAdhArIne paNa atyaMta kSudhA lAgavA mAMDI te eTale sudhI ke tene namaskAra sahita (navakArazI) paccakhANa karavuM paNa duSkara thaI paDayuM tethI te vAraMvAra bhejana karavA lAgyuM. jethI tenuM lokamAM kUragaDuka evuM nAma paDayuM. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (86 ) zrIRSimaDala vRtti-uttApU ekadA rAtrIne viSe pahelI pArasImAM vidhithI svAdhyAya karI te muni peAtAnA AtmAnI niMdA karatA chatA upAzrayamAM beThA hatA te nidA A pramANe:-- " virati nahi pAmelA ane thADA paNu tapa karma rahita evA mane dhikkAra thAo. mhArAM sarva karmo zI rIte kSaya pAmaze ? A kAyAtsage rahelA zreSTha cAra sAdhue anukrame eka, be, traNa ane cAra mAsanA nira Mtara tapa kare che. A pramANe potAnI niMdA ane bIjAnI praza MsA karatA evA te kUragaDu sAdhu dharmAMdhyA namAM lIna thayA. A vakhate divya AbhUSaNathI pyamAna evI kAi devIe pelA cAra sAne tyajI kUragaDu munine namaskAra karyAM. ane ati harSita cittathI teNIe vAravAra phUragaDune kahyu ke "he bhAvasAdhu gaDu muni ! tame dIrghakALa paryaMta jayavatA va." A pramANe kahIne jeTalAmAM te devI pAchI vaLI eTale pelA cAra sAdhue krodhathI teNIne pragaTapaNe kahevA lAgyA. ahA ! ApaNe sAMbhaLIe chIe ke deva ane devIone viSe parama viveka hAya che tA A devIe tapasvI evA ApaNane tyajI daI e aviratine kema vAMdyo ? " devIe pAchA vaLIne kahyuM. " huM zreSTha munie ! tame vRthA krodha na kare kAraNa A bhAva sAdhu che ane tame dravya sAdhu che. te mATe me tamane tyajI emane vaMdanA karI che vaLI emanuM bhAvasAdhupaNuM tame savAramAMja jANuze. A pramANe kahIne devI turata pAtAne sthAnake gaI ane cAra sAdhue paNa krodhathI AkuLa vyAkuLa "" thatA chatA rahyo. have savAramAM nirmala manavAlA kuragaDu munIzvara potAnuM Avazyaka karI temaja e ghaDInuM paccakhANa pUrUM karI vidhipUrvaka zuddha AhAra laI AvyA. tyAra pachI te vidhithI pelA sAdhuonI vina Mti karIne jeTalAmAM bhAjana karavA bese che. teTalAmAM krodhAtura thai rahelA pelA sAdhuoe AvIne tenA bhAjanamAM (blema, sukha ane nAsikAnA mala ) nAkhyA. ahA ! krodhI purUSaSa zuM zuM nathI karatA ? pachI teTalA pramANu AhAra judo karI kSamAvata evA te uttama buddhivAlA sUragaDu mane bAkInA AhAra karatA chatA cittamAM A pramANe vicAravA lAgyA ke:- " ceDA paNuM tapa karmathI rahita evA mane pramAdIne dhikkAra thAe. je huM A sAdhuonI vaiyAvacca paNa karI zakatA nathI. valI e paNa mhArA pramAda che je emanA zleSma mhArA bhAjanamAM paDayA. jo meM emanA zleSma nivRtta karyo hAta tA Ama thAta nahi, tapa ane vaiyAvacca karavAmAM asakta chatA he jIva! jo tuM AvI rIte mada karIza teA thArI zI gati thaze ? A pramANe hAthamAM bhAjananA kAlIe laI zUnya cittathI peAtAnAja doSane jotA evA te muni bahu kheda karavA lAgyA. pachI dharma dhyAna karI zukaladhyAna karatA evA te kUragaDu munine sarva artha ApavAmAM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkaragaDa tathA keDIza, dizA ane sevAla nAmanA traNa munionI kathA (87) samartha evuM kevalajJAna uptana thayuM. devatAoe suvarNa kamala upara siMhAsana karyuM. tenA upara kUragaDu kevalI beThA. A vakhate "kevalajJAne karIne sUryarUpa che kUragaDu muni ! tame jyavaMtA vartA" ema kahetA evA devatAoe ATha prAtihArya racyA. kUragaDune kevalajJAnanI prApti jANuM pelA cAra sAdhuo zAMta thayA chatA paraspara kahevA lAgyA "aho ! rAtrIe devatAe satya kahyuM hatuM je ene bhAvasAdhu kahyo hato ane ApaNane krodhI jANIne dravya sAdhu kahyA hatA. hA ! pApI evA ApaNe e mahA munine bahu aparAdha karyo. jethI ApaNane belibIja paNa durlabha thayuM. " pachI " Aja bhagavAna ApaNane saMsAra samudrathI tAraze " ema vicArIne zAMta thaelA te cAre munio, sarvajJamAM zreSTha evA te kuragaDu muninA caraNamAM paDI prAdurbhAva pUrvaka pitAnA aparAdhanI evI rIte kSamA, mAgavA lAgyA ke atyaMta zAMta evA te cAre mahAtmAone turata lokAlokane prakAza karanAruM kevalajJAna uptana thayuM. ahi ! je ke pote pApasamUhane nAza karanArA evA thoDA paNa tapane karI zaktA nahatA tepaNa maheTI evI eka kSamAe karIne kevalajJAna melavuM te zrI kuragaDu munIzvara, te cAre kSapaka sAdhunI sAthe uttama lekane pratibaMdha karavA nimitte pRthvI upara dIrghakAla paryata vihAra karI siddhipada pAmyA. zrIkuragaDu muninI kathA saMpUrNa. koDinnadinnasevAla-nAmae paMcapaMcasayakalie // paDibuddhe goyamadaMsaNeNa paNamAmi siddhe a||78 // zrI gautamasvAmInA darzanathI pratibaMdha pAmelA, pAMcaseM pAMcase sAdhunA parivAra yukta, ane siddhipada pAmelA koDina, dinna ane sevAla nAmanA muniene huM vaMdana karuM chuM. je 78 che egassa ravIrabhoaNaheU, nANuppayA muNeyavvA / bIassa ya parisAe, dichIi jiNaMmi taiassa // 79 // temAM pahelA keDina munine jJAnettinuM kAraNu kSIrajana jANavuM, bIjA dinna munine jJAnettinuM kAraNa khAInuM darzana jANavuM ane trIjA sevAla munine jJAtinuM kAraNa jinadarzana jANavuM. e 79 che zrIkoDinna, dinna ane sevAlanAmanA traNa munionI kathA. A bharata kSetramAM svarga saMpattine parAjaya karanArI caMpApurImAM sAla ane mahAsAla nAmanA be rojAe rAjya karatA hatA. ekadA tyAM zrI mahAvIra prabhu samavasaryA, eTale devatAoe bhaktithI temanuM samavasaraNa racyuM. vanapAlanA mukhathI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (88). zrItraSimaMDala vRtti-uttarAddhi, zrI vIraprabhunA Agamanane sAMbhalI atyaMta harSa pAmelA te banne bhUpatio tatkAla zrI jinezvara prabhu pAse gayA. tyAM kAryanA jANa ane unna thaelI bhaktithI bhAvita cittavAlAte banne baMdhuoe zrI jinezvarane traNa pradikSaNA karI vidhithI praNAma karyA. pachI ISTa vastu ApavAmAM kalpavRkSarUpa ane zAMta tejathI suzobhita evA zrI prabhue bhavya jInA upakAra mATe mane hara dharma dezanAne AraMbha karyo. he bhavyajano ! devaratnanI peThe durlabha sarva sAmagrI yukta A manuSyabhava pAmIne kugatirUpa strIne melavanAra Alasyane aMgIkAra na kare. yavana, nadInA puranI peThe asthira ane anarthakArI che. lakSamI nadInA kallola jevI caMcala che. pAMca viSaya paNa kiMpAkaphala samAna che. temaja svajanAdikene samAgama paNa svama jevo che. he bhavyajana? ItyAdi sarva vicAra karIne saMsAradAyaka pramAda tyajI daI ane zAzvata AnaMda tathA sukha ApanArA arihaMtanA dharmane se." AvI zrIjinezvara prabhunI dharmadezanA sAMbhalIne pratibodha pAmI vairAgyavaMta thaelA zAla ane mahAzAla prabhune vinaMti karavA lAgyA ke - he vibho? ame hAlamAM rAjyanI vyavasthA karI zIvra ahiM AvIe tyAM sudhI Ape kRpA karI ahiMyAja rahevuM." prabhue kahyuM. "A kAryamAM tamAre vilaMba karo nahIM kAraNake moTA purUne paNa uttama kAryo bahu vighavAlAM thaI paDe che." pachI te banne bhAIoe nagarImAM AvI pitAnI bahena ke je kAMpItyapuranA piThara bhUpatinI strI thatI hatI, tenA putra (bhANeja) gogaline potAnA rAjyane abhiSeka karyo ane pachI pote tatkAla zrI jinezvara prabhu pAse AvyA tyAM teoe dIkSA lIdhI pachI sattara prakAranA zuddha saMyamane pAlatA evA te bane sAdhuo anukrame ekAdazAMgInA-sUtra tathA arthanA jANa thayA. ekadA te bane munio, zrI mahAvIra prabhune vinaMti karavA lAgyA ke, "he tIrthezvara prabhu! je Apa amane dharma lAbha mATe AjJA Apo to ame zrI gautama gurUne sAthe laI pRSacaMpA nagarImAM gegAliAdikane pratibaMdha karavA mATe jaIe." prabhue emaNe ema ho' ema kahyuM eTale te banne munirAja zrI zaitamane sAthe laI pRSacaMpA nagarImAM gayA. pachI sAla, ane mahAsAla sahita Adi gaNanAtha evA zrI gautamane AvyA jANuM mAtApitA sahita gAgali bahu harSa pAmyuM. tyAra pachI mAtApitAdi parivAra sahita te gAgali bhUpati temane vaMdana karavA mATe sukRti nAmanA udyAnamAM AvyuM. tyAM teNe prathama gotama gaNadharane traNa pradakSiNA karavA pUrvaka namaskAra karIne pachI bhakitathI sAla mahAsAla munine vaMdanA karI. zrI gautama pAse dharmopadeza sAMbhalI mAtApitA sahita gAgali utkRSTa saMvega pApe. tethI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI keDitra, dinna ane sevAla nAmanA traNa munionI kathA. (9) pitAnA putrane rAjya seMpI mAtApitA sahita zrI gautama pAse dIkSA lIdhI. pachI zrI viraprabhune vaMdana karavA mATe teo javA lAgyAevAmAM raste sAla ane mahAsAla bane munio potapotAnA cittamAM vicAra karavA lAgyA ke "A traNe jaNane (hena banevI ane bhANejane) ApaNe rAjyapada ApyuM hatuM ane hamaNAM teone saMsArathI utArI mUkyA che." A pramANe harSanA utkarSathI vicAra karatA evA te mahAtmArUpa banne jaNAne ujavala evuM kevala jJAna utpanna thayuM. have pelA gAgali vigere traNa jaNa paNa pitapotAnA cittamAM vicAra karatA hatA ke, A bane bhAioe prathama amane rAjyasane sthApana karyA hatA ane hamaNAM teoe ja amAre saMsArarUpa kUvAthI uddhAra karyo che," AvI rIte nirmala adhyavasAyathI vicAra karatA evA te traNa mahAtmAone paNa vizvane prakAza karanAruM kevalajJAna utpanna thayuM. pachI teo sarve samavasaraNamAM jaI prabhune traNa pradakSiNA karI vaMdanA nahi karatA chatA turata kevalajJAnInI parSadAmAM gayA, AvI rIte prabhune vaMdana karyA vinA jatA evA teone joI gautama gaNudhare kahyuM. "he vinita vatsa! tame prathama zrI jinezvara prabhune kema vaMdanA karatA nathI?" A avasare tIrthanAtha evA zrI viraprabhue autamane kahyuM ke "he gatama! tame e jJAnIonI azubha evI AzAtanA karaze nahIM." zaitame pUchayuM. "he tIrthezvara? emane kevalajJAna zAthI utpanna thayuM?" prabhue kahyuM. zubha dhyAnanA yogathI "tIrthanAthanAM AvAM vacana sAMbhalI gatama vicAra karavA lAgyA ke "hA hA ! hArA pachInA sAdhuone kevaLajJAna utpanna thayuM ane mane nahIM." AvI rIte vicAra karatA keTalAmAM temanA manane viSe mahA kheda utpanna thaye teTalAmAM te parSadAne viSe devatAo paraspara vAta karavA lAgyA ke "Aje dezanA ApatA evA zrI arihaMta prabhue ema kahyuM ke je purUSa, aSTApada parvatane viSe devane namaskAra karaze te purUSa teja bhavamAM kevalajJAna pAmI ahAtha evA mekSa sukhane pAmaze. nice eja uttama tatvArtha che. " pachI gautamagurU devatAnAM AvAM vacana sAMbhaLI zrI jinezvaranI AjJA laI aSTapada tIrtha pratye gayA. have ema banyuM ke pAMcase pAMcase ziSyanA parivAravALA dinna, koDinna ane sevAla nAmanA traNa tApase sacitta evA kaMda ane sevALa vigerenuM bhakSaNa karatA chatA eka, be ane traNa evA anukrame upavAsanA pAraNe aSTApada pratye javA mATe taiyAra thayA hatA. temAM citta cothabhakta tapathI pahelI mekhalA pratye gaye. koDina chaThThanA tapathI bIjI mekhaLA pratye gayo ane trIjA sevAla aThThamanA tapathI trIjI mekhalA pratye gayA pachI teo gautama gaNadharane AvatA joI viramaya pAmatA chatA paraspara vicAra karavA lAgyA ke - "aho ! tapathI durbaLa aMgavALA ame te A aSTApada parvata upara caDhI zakatA nathI te gajarAja sarakhA aiDha delavALA A muni zI rIte caDhI zakaze?" Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI raSimaMDalavRtti uttarAddha. Ama teo vicAra karatA jotA hatA teTalAmAM maitama gaNadhara sUryanA kiraNanuM avalaMbana karI pitAnI labdhithI zIdhra aSTApadanI upara caDhI gayA. tyAM bharatezvare karAvelA pota potAnA aMganA varNa ane pramANayukta dehavALA covIsa tIrthaMkaranA pratibiMbavAlA jinamaMdIrane viSe vidhithI stutipUrvaka namaskAra karI zramaNa ane tenA sAmAnika devatA je vajAsvAmInA jIvane puMDarIka adhyayanathI pratibaMdha karIne adabhUta AkRtivALA gautamasvAmI jyAM tApasa che tyAM Ave che teTalAmAM vismaya pAmyuM che citta jemanuM evA te tApase pitAnA hRdayamAM vicAra karavA lAgyA ke-"jo AvI zaktine dhAraNa karanArA, puSTa zarIravALA ane tejavaMta mahAtmA je amArA gurU thAya te jarUra sarva arthanI siddhi thAya. Ama vicAra karIne te traNe tApaso turata zaitama gaNadharane vinaMti karavA lAgyA ke "he bhagavan! Apa amArA sugurU che mATe amane dIkSA Apo" pachI tame, temanI gyatA jANI harSathI te paMdarase tApasene dIkSA ApI. tyAra bAda te pitAnA moTA parivAra sahita aitama, gajarAjanI peThe zrI viraprabhune vaMdana karavA mATe cAlyA. madhyAnha vakhate rastAmAM koI gAma AvyuM. tyAM gAma gurUe sarva ziSyane pUchyuM ke "he vatsa ! kaho huM tamArA mATe ze AhAra lAvuM ? teoe kahyuM. " he bhagavan ! ame bahu kAla paryata kharAba annanuM bhakSaNa karavAthI kaSTa pAmyA chIe mATe hamaNAM amane sAkara ane ghI yukta paramAnna lAvI Ape. " pachI sarva labdhinA dhAraNahAra gotama gurUe gAmamAMthI paramAna lAvIne kahyuM. " he vatso ! bhajana kare." save ziSya pAtramAM rahelA paramAnsane joI vicAravA lAgyA. " A ATalA paramAnathI ApaNane zuM thavAnuM che? athavA te satizaya labdhivALA A gurU kalpavRkSanI peThe ApaNane mane bhiSTa padArtha ApanArA thaze." pachI sarve ziSya bhejana karavA beThe chate gatamasvAmIe pAtramAM aMguTho mUkIne paramAnna pIrasyuM. A vakhate te gurunI mahA labdhithI cakravartinA nidhAnanI peThe pAtramAM paramAnna AzcaryakArI akSayarUpa pAmyuM. tene joIne vadhatI evI zubha bhAvanA vaDe pAMcasaeN ziSya sahita dikSane kevaLajJAna utpanna thayuM. bhajana karI rahyA pachI jatA evA gautama gurUne te ziSyoe ekaThA thaIne pUchayuM ke "he svAmin ! Apa kyAM jAo cho?" tame kahyuM "hArA gurUnI pAse " ziSyAe pharI pUchayuM " aho! lekettara bhAvavALA tamArA paNa je gurU che te kevA che? " gautame kahyuM "he vatsa ! je hArA gurU che te sarvajJa che, niraMtara cosaTha iMdro temanA caraNakamaLanI sevA kare che, temanA mastaka upara avalaMbanarahita traNa chatro zobhe che. temanI pAchaLa sUryanI peThe bhAmaMDala dIpI rahyuM che, temanA upara bAra guNavALo ane yojanapramANa bhUmi paryata vistAra pAmele azoka vRkSa adhika zobhAthI zobhI rahyo che e tri Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keDija, dizA ane sevAla nAmanA traNa munionI kathA. (91) leka nAthanI dezanAbhUmine viSe devatAo ati harSathI abhUta puSpavRSTi kare che. traNa bhuvananI prabhutAnA padane sUcavanArA ane traNa jagatanA janene AzcaryakArI evA siMhAsanane viSe e prabhu virAje che. vaLI traNa lekanA janane AkarSaNa karavAmAM maMtrarUpa che jemane devaduMdubhi nahi vagADayA chatAM paNa huMkAra zabdanI peThe atyaMta vAgyA kare che. temanA banne paDakhe haMsanA samUhanI peThe cAmaronI paMkti zobhI rahI che. temaja save prANIo potapotAnI bhASAmAM samajI zake tevI temanI vANI eka ejana paryata saMbhaLAya che. ItyAdi aneka saMpattivALA traNa jaganA pati ane zrI vIra nAmavAlA hArA gurU Aje tamane pratyakSa thaze." A pramANe paraspara vAta karatA evA te sarve munIzvare mokSanA samIpa rahelA samavasaraNa pratye AvyA. tyAM samavasaraNanA darzanathI ja prApta thaelA zubha dhyAnavaDe daLI nAkhyA che karmarUpa mala jemaNe evA te bIjA keDitrAdi pAMcaseM sAdhuo kevaLajJAna pAmyA. bAkI rahelA sevAlAdi pAMcaseM sAdhuo jinasvarUpane joI zubha bhAvanA bhAvatA chatA kevalI thayA. pachI te sarve paMdarase kevalI sAdhuo zrI jinezvarane pradakSiNA karI jeTalAmAM kevaLInI parSadAmAM javA lAgyA. teTalAmAM gotama gurUe pUrvanI peThe kahyuM ke, "he vatsa! zrIvIra prabhune namaskAra na karavA rUpa te vizvagurUnI avajJA na karo." tamanAM AvAM vacana sAMbhaLI zrI vIra prabhue temane kahyuM ke -"he gatama! hamaNu tame e kevalajJAnIonI pApadAyI evI ghADha AzAtanA na kare." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI zuddha AtmAvAlA gautama pitAnA manamAM nizcaya karIne bahu ciMtA karavA lAgyA ke, "aho ! huM jene jene jenI dIkSA ApuM chuM tene tene ujvaLa evuM kevaLajJAna utpanna thAya che." paraMtu mane kevaLajJAna thatuM nathI. zuM mane A bhavamAM kevaLajJAnanI prApti nahi thAya? dhikkAra che mahArA AtmAne " AvI rIte kheda karatA evA aitamane zrIvIra prabhue kahyuM. "he vatsa gautama ! tuM kevaLajJAnanI utpatti nimitta kheda na kara, kAraNa aMte ApaNe banne jaNA sarakhA thaIzuM. prabhunAM AvAM vacanathI gatama niHsaMdeha thayA. ane temaNe saMkhyAbaMdha mANasone pratibodha pamADI saMsArathI mUkAvyA. pachI vIra prabhue pitAno nirvANa samaya pAse Avyo jANI te vakhate gemane devazarmA brAhmaNane pratibodha pamADavA mokalyA. gatama te brAhmaNane pratibaMdha pamADI pAchA AvatA hatA evAmAM temaNe rastAmAM prabhuno mokSa sAMbhaLyo. tethI te vajana vaDe haNAyelAnI peThe kSaNamAtra te zunya thaI gayA. pachI saceta thayA eTale vilApa karavA lAgyA. he prabhe ! tArAvinA Aje mithyAtvarUpa aMdhakAra phelAze, kutIrthika kezika gajArava karaze, durbhikSa, Damara, virAdi rAkSasone pracAra thaze tathA rAhugrahasta caMdravALuM jema AkAza ane dIvA vinAnuM ghara tema tArA vinAnuM bhArata Aja thaI gayuM. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) zrI miDalavRtti uttaza huM vibhA! vAraMvAra kAnI mAgala jaine prazno pUchIza tema huM sadana, bhadanta ne kahIza, tema mane gaitama kahIne kANu elAvaze, hAhA vIra ! A zuM karyuM ? AvA avasare mane dUra karyo, zuM pAlakanI mAphaka huM tArA cheDA pakaData mathavA zuM kevalajJAnamAM bhAga mAgata athavA zu mane lai gayA hAta te! meAkSamAM saMkINa tA thAta ? A pramANe zrI gAtama prabhu mAlakanI peThe vividha prakAranA vilApa karIne pachI utpanna thaelA vivekavAlA te pAte manamAM vicAra karavA lAgyA. hA meM jaryuM. vItarAga purUSA sneharahita hAya che. mane pramAdIneja dhikkAra thAo. kAraNa ke je meM ahiM zrutApayeAga svIkAryo nahIM. mUDha evA huM A meharahita evA zrI vIra jinezvarane viSe vRthA mAha karUMchuM ke je mAha nice saMsAranuM kAraNa che. huM ekaja chuM. mhArUM kAi nathI. " AvI rIte vicAra karatA evA te zreSTha gAtamasvAmIne kevalajJAna utpanna thayuM. savAre IMdrAdi devatAoe temanA evA kevaLamahAtsava karyo ke jethI sarve janA bahu hu pAmyA. AvI rIte gItama gaNadharanA adhika darzanathI pratibeAdha pAmI cAritra agIkAra karanArA ane zuddha cittavALA te koDinnadvijJAdi tApase pota potAnA ziSyA sahita kevaLajJAna pAmIne nitya lakSmInA sthAnarUpa zivapadma pAmyA. zrIkoDina, dina ane sevAla munino saMbaMdha saMpUrNa vipparivaDiavibhaMgo, saMbuddho vIranAhavayaNeNa || sivarAyarisI ikkAra - saMgavI jayau siddhigao // 80 // visati avadhi jJAnanA AbhAsavAlA zrIvIra prabhunA vacanathI pratimAdha pAmelA, ekAdasaMgInA jANu ane chevaTa siddhipadma pAmelA zrIzivarAjarSi vijayavatA va. / / ' zrIzivamAra ' nAmanA rAvinI jyA d ** ,, A bharata kSetranA magadha dezane viSe sarva prakAranA sukhathI pUrNa ane prajAne AnaMdakArI evA ziva nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenA kAzamAM nira Mtara dhana dhAnyAdi vRddhi pAmatuM hatuM tethI laghu kamI evA te bhUpALane manamAM vicAra thaya ke, " nizce pUrva bhavanA utpanna thaelA dharmarUpa kalpavRkSanuM A la che. mATe A bhavamAM paNa te dharma rUpa kalpavRkSanuM sevana karU ke jethI bIjA bhavamAM tenuM uttama kula pAmI zakAya. A pramANe vicAra karatA te ziva bhUpatine vairAgya prApta thayela. tethI teNe bheAjana vastrAdikathI sarva svajanAne sASa pamADI dIna tathA adInajanene mahA dAna ApI ane harSathI pAtAnA putrane utsavapUrvaka rAjyAbhiSeka karyo. pachI te zavelA trAMkhAnA adbhUta bhikSApAtrane tathA jalapAtrane laI tApasa thaye ane aniza chaThThuM aThThamAdi ugra tapa karI pAraNAne viSe pakavAnnanI peThe sukAM paDAM vigerenuM bhANuM karavA lAgyA. A pramANe samatAthI rahelA evA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivarAjarSinI kathA te zIva tAyasane saMkhyAvaMta dvIpa ane samudranuM gocara evuM vibhraMza jJAna utpanna thayuM. tethI te nagaramAM AvIne konI pAse saMkhyAvaMta dvIpanuM svarUpa nirUpaNa karavA lAgyuM. A avasare sarvanA hitaciMtaka ekvA zrI vIra prajIe potAnA sAdhuene kahyuM ke, "he munIzvara ! tame zIgha ziva tApasa pAse jaI tene kahe che tuM lekenI pAse dvIpa ane samudranuM mithyA prarUpaNa kara nahi kAraNa ke zrI jinezvaree dvIpa ane samudro asaMkhyAtA kahelA che mATe utsutranuM nirUpaNa karanArA purUSane mahA pApa lAge che " prabhunuM vacana aMgIkAra karI sarve sAdhuoe ziva tApasa pAse AvIne jinezvara evA zrI vIra svAmInI AjJA kahI. zIva tApasa paNa te vAta sAMbhaLI rmakSayane viSe manamAM zaMkA dharate chate sAdhuone pUchavA lAgyA ke, "tamane A sarva kayA mahAtmAe kahyuM che?" sAdhuoe kahyuM "he zivarAjarSi ! sarva darzananA jANuM ane sarva evA zrI vIra nAmanA mahAtmAe e sarva amane kahyuM che." pachI ziva tApasa vicAravA lAgyuM "hamaNAM zrI vIranAmanA mahAtmA sarvajJa ane rAgarahita saMbhaLAya che te te mithyA kema bele? mATe cAla hamaNuM temanI pAse jaI ane mahArA hadayanA saMzane dUra karI temanA kahelA dharmane huM aMgIkAra karuM." Ama vicAra karIne te ziva tApasa sAdhuonI sAthe zrIjinezvara prabhu pAse gayo ane potAnA AtmAne ni:saMzaya karI pratibaMdha pA khyo. tyAra pachI te mahAmuni ziva tApasa, jinezvaranI pAse jenI dIkSA laI thoDA kALamAM ekAdazAMgInA jANa thayA. tIvra tapathI upasargane sahana karI ane kevaLasAna pAmI te zivamuni mokSapada pAmyA. ajJAnavaDe karelA ugra tapathI utpanna thaelA vilaMba zAne karI saMkhyAvaMta dvIpa ane samudranuM sthApana karavAmAM tatpara ane tApasenA adhipati evA ziva tAyasa, zrI vIra prabhunA vacanathI pratibodha pAmI, vrata laI ekAdazAMgIne abhyAsa karI ane chevaTa kevalajJAna pAmI avyaya evA ekSapuranA aizvaryane pAmyA. thI rivara/s"nI kathA saMpUrNa, casahi karisahassA, sahi adaMta asirA / daMte a egamege, pukhariNIaM aSTha // 81 // ikanI AjJAthI airAvata nAmanA devatAe cosaTha hajAra hastinA spa vikalve temAM eka eka hastine ATha ATha mastaka, mastake mastake ATha ATha dAMta ane eka eka dAMtane viSe ATha ATha vA. 81 aSTa lakkhapatcAI, tAsu paumAI huMti patte / patte pane battIsa-baddha nADayavihI divbo // 82 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) zrIRSimaDala vRtti uttarAna te pratyeka vAnyamAM lAkha lAkha pAMkhaDIvALAM ATha ATha kamaLA ane patre patra atriza akre divya nATaka deva devIo kare che. // 82 // ege kanaAe, vAsAya vaDisao ayai paramaM / gaLAmahitI saddhi, niza sau taddei sai5 82 || kamalanI eka eka karNikAne viSe racelA uttama mahelamAM iMdra pAtAnI agra mahiSIonI sAthe bhagavAnanA guNa gAya che. ! 83 5 eArisa iTTie, vilaggamerAvaNaMmi dahU hariM / rAyA satramo, nivaMto pusavaDyo // 84 || AvI mahA labdhithI airAvata hasti upara beThelA IMdrane joine apUrNa thaI che pratijJA jenI evA dazANuM bhadra bhUpatie cAstri lIdhuM. 584 5 4 zrIdazArNabhadra ' nAmanA rAjAnI kathA dazANu nAmanI mahApurIne viSe sarva rAjAomAM mukhya ane samudra samAna gaMbhIra darzANu bhadra nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenA aMta:purane viSe jagatane AzcaryakArI rUpavaDe sarva devAMganAonA parAbhava karanArI pAMcase strIe hatI. dazAchuMbhadra rAjA pAtAnA yAvanathI, rUpathI, bhUja parAkramathI ane senAthI khIjA sa rAjAone tRNu samAna mAnatA hatA ane tethIja garva rUpa parvata upara ArUDha thaelA te bhUpati, iMdranI peThe potAnA mhATA rAjyane nira'tara bhAgavatA hatA. A avasare dazA purInI pAse rahelA dazAkUTa nAmanA parvatane viSe deva manuSyAne ha karAvanArA zrI vIra jinezvara samavasaryA. devatAoe racelA samavasaraNamAM siMhAsana upara besI zrI vIraprabhu dharma dezanA ApavA lAgyA. vanapALe prabhunA Agamanane jANI bahu harSa pAmatA chatAM turata darzANubhadra rAjAne vadhAmaNI ApIne kahyuM, "he svAmin! jemanA caraNakamalanI devatAo sevA kare che te traNa jaganA pati zrI vIraprabhu hamaNAM dazAkUTa parvatanA zikhara upara samavasaryAM che" vanapALanAM AvAM vacana sAMbhaLI manamAM atyaMta harSa pAmelA dazANuMbhadra bhUpatie tene tuSTidAnamAM potAnA aMganAM AbharaNA ApIne vicAryuM je "huM kAle tevI mhATI samRddhithI vIra prabhune vaMdana karavA jaiza ke jevI samRddhithI pUrve kAI paNa gayA nahI. hAya. A pramANe vicAra karIne savAre prabhAta saMbaMdhI krIyA pUrNa karI dazArNabhadra bhUpatie parvata samAna hajArA hAthIone, iMdranA azva samAna lAkhA azvone; subhaTa purUSothI vyApta evA asa Mkhya rathAne ane suzAbhita vastrAbharaNu tathA AyudhathI dIpatA kATI vAlAone taiyAra karyo. valI uttama zeAbhAvAlI potAnI pAMcase rANIone paNa sukhAsanamAM besADI. AvI adbhUta saMpattithI bIjA bhUpatine "" Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - "zrI dazArNabhadra nAmanA rAjAnI kathA. (95 ) tRNa samAna gaNatA e te dazArNabhadra nRpati bhaktithI zrI viraprabhune vaMdana karavA mATe cAlyo. zrI jinezvara prabhune vaMdanA karavA jatA dazArNabhadra bhUpatine joI sodharmendra vismayathI vicAra karavA lAgyo. "vizva madhye A rAjAne dhanya che. valI tenuMja jIvita kRtArtha che ke je te AvI mahA bhaktithI varaprabhune vaMdana karavA jAya che. paraMtu pUrve bIjA koI rAjAe prabhune na vAMdyA hoya evI mahA samRddhithI hAre prabhune vAMdavA" evA abhimAnathI e bhUpatie potAnI bhaktine dUSita karI che. jo ke cosaTha iMdro potAnI sarva samRddhithI ekI vakhate zrIjinezvarane vaMdana karavA Ave te paNa te tIrthapati saMtuSTa thAya tema nathI kAraNa ke jinezvarI anaMta baLa, jJAna ane AnaMdavAlA hoya che. mATe A bhUpatinA abhimAnane dUra karAvavAne A avasara che. " ema vicAra karIne i, airAvaNane AjJA karI. pachI rAvaNe paNa iMdranI AjJAthI sATha hajAra hastinA rUpa vikuvya. pratyeka hAthIne pAMcase bAra mukha, pratyeka mukhe ATha ATha dAMta, pratyeka dAMte jalathI pUrNa evI ATha ATha vAge. pratyeka vAvyamAM lAkha lAkha pAMkhaDInAM ATha ATha kamale. pratyeka pAMkhaDIo batrIzabaddha divya nATake thAya che. valI pratyeka kamalanI kArzikA upara eka eka mahA samRddhivALo mahela ra. ane te dareka mahelanA agrabhAgamAM rahelA siMhAsana upara pitAnI ATha agra paTTarANIonI sAthe beThele idra che, te devatAo sahita zrI jinezvara prabhunA guNa gAya che. AvI mahAsamRddhithI arAvaNa hati upara beThelA IMdra bhagavaMtane traNa padakSiNa pUrvaka namaskAra karyA. A vakhate pAchalA e ugra pagathI pRthvI upara ubhA rahelA rAvaNu hastinA AgalA be paga prabhunA prabhAvathI parvata upara gayA. te uparathI lekAe arihaMta prabhunA caraNathI pavitra evA te dazArNakUTa parvatanuM gajAgrapAda evuM nAma pADyuM. IMdranI AvI samRddhi joI dazArNabhadra bhUpati pitAnA cittamAM vicAra karavA lAgyA. ke " meM vizvane AzcaryakArI AvI samRddhi vistArI te paNa A iMdranI saMpattithI huM atyaMta laghupaNuM pAmI gaye. hA ! meM je pUrva pratijJA karI hatI te niSphaLa thaI. nice A IMdra pUrvabhave agaNya puNya karyuM che, meM tevuM puNya karyuM nathI. tethI ja huM a5 vaibhavavAle thayA. have huM A bhavamAM nirmala evo arihaMta dhamane evI rIte AcaruM ke jethI AvatA bhavamAM bIjAothI alpapaNuM pAmuM nahIM. " AvI rIte vicAra karI vairAgyavAsita thaelA te dazArNabhadra bhUpatie paMcamuSTi lonca karI devatAe Apelo yatiSa aMgIkAra karyo ane te ja vakhate jinezvara prabhune traNa pradakSiNa pUrvaka vaMdanA karI mukitarUpa vadhunI sAthe pANagrahaNa karAvanAruM caritra aMgIkAra karyuM. pachI dazArNabhadra bhUpatine munirUpe joI atyaMta harSa pAmelA che temanI prazaMsA karI ke " traNa lekane stuti karavA gya sadaguNavAlA he rAjarSi ! tame Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ () zrI harimaMDalavRtti harahe. jayavaMtA varto. traNa jagamAM tamAruM abhimAna satya karyuM che ke jene mATe tame pitAnuM vistareluM rAjya paNuM zIza tyajI dIdhuM. tame pitAnI pratijJA pUrNa karavAthI mane paNa jItyA to pachI bIje saMsArI jIva tamane jItavA kema samartha thAya te he sAdhu ! saMsArane haraNa karatA evA tame jevI rIte mane jItyA che tevIja rIte ceDA kAlamAM karmarUpa zatruone jItI tame kevalI thAo." A prakAre dazANubhadra rAjarSane stuti karavA pUrvaka namaskAra karI temaja arihaMtaprabhunI dharma dezanA sAMbhalI guNavaMta e Iddhi, svarga pratye gaye. dazArNabhadra rAjarSi paNa ghare tapa karI karmarUpa zatrune nAza karavAthI kevalajJAna pAmyA. traNe lokamAM dazArNa bhUpati samAna bIje kaye abhimAnI puruSa thayo che athavA zivAne che ke je potAnI pratijJA pUrNa karavA mATe sarva pRthvInA sAmrAjayapadane tyajI daI, zrajinezvara prabhu pAse dIkSA laI, IMdranI prazaMsA pAmI mela lakSmIne pAmyuM. 'zrI dazArNabhadra' nAmanA rAjarSinI kathA saMpUrNa. rAyagihami puravare, samuANahA kayAiM hiMDato // patto a tassa bhavaNaM, suvanagArassa pAvassa // 85 // nippheDiANi dunnivi, sisAveDheNa jassa acchINi // naya saMjamAo calio, meajjo maMdaragirivva // 86 // navapuvI jo kuMcaga-mavarAhiNamavi dayAi nAirake // taM niajianiravirakaM, namAmi meaamaMtagaDaM // 87 // sarva puramAM zreSTha evA rAjagRha nagarane viSe kayAreka gocarI mATe bhamatA evA je metAye muni, RSighAta karavAthI prasiddha thaelA suvarNakAranA gharane viSe prApta thayA. temaja te suvarNakAre lIlI vAdharavaDe mastaka bAMdhavAthI jenAM netro pRthvI upara nakalI paDayAM. AvI rIte pIDA karI to paNa dayAne lIdhe jenuM mana saMyamathI merU parvatanI peThe jarApaNa calAyamAna thayuM nahIM eTaluM ja nahIM paNa jemaNe java carI jatA evA kreca pakSIne dIThA chatAM paNa dayAthI te vAta kahI nahIM. ane jemaNe nava pUrvane abhyAsa karyo hato evA te pitAnA jIvitane viSe paNa nirapekSa evA metArya munine huM namaskAra karuM chuM. je 85-86-87 che "zrImetA" nAmanA niveranI vathA. A jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM sAketapura nagarane viSe caMdrAvata sa nA rAjA rAjya karate hate te rAjAne sudarzana ane priyadarzana nAmanI be strIo hatI. temAM sudarzanAe uttama guNavaMta evA sAgaracaMdra ane municaMdra nAmanA be putra Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI metArya' nAmanA munivaranI kathA, (97) thayA hatA. priyadarzanAe paNa guNacaMdra ane bAlacaMdra nAmanA be putrane janma A hate. caMdrAvataMsa bhUpAle sAgaracaMdrane yuvarAja pade sthApI municaMdra kumArane ujajayinI nagarI ApI. ekadA mAghamAsane viSe caMdrAvataMsa bhUpAle rAtrIe sAmAyika vrata laI evo abhigraha lIdhe ke " jyAM sudhI A hArA vAsagRhamAM A dIvo baLe tyAM sudhI hAre traNa prakAranA saMsAranA tApane nAza karanAra kAryotsarga ho " bhUpatie A ugra abhigraha laI kAyotsarga karyo eTalAmAM tenI zayyApAlikA dAsI pitAnA manamAM vicAra karavA lAgI ke, " dIvo holavAI javAne lIdhe ghera adhakAra thaye chate hAre bhUpati zayyAmAM sUvA mATe zI rIte AvI zakaze ? " Ama vicAra karIne teNIe pahelA pahorane viSe dIvAmAM tela khUTyuM eTale pharI bhUpatinA duSkarma yegathI dIvAmAM tela pUryuM. A pramANe teNue svAmIbhaktine lIdhe bIjA, trIjA ane cothA paherane viSe dIvAmAM tela pUryA karyuM. pachI prabhAte caMdrAvataMsa bhUpatine kamaLapaNathI kAI evI vedanA utpanna thaI ke jethI te mRtyu pAmyo. pAchala pradhAnAdi purUSoe mahA bhAgyavaMta evA sAgaracaMdrane utsava pUrvaka rAjyAbhiSeka karyo. eka divasa mahAzaya evA sAgaracaMdra bhUpatie potAnI apara mAtA priyadarzanane snehapUrvaka kahyuM. "he mAta! Apa hArI AjJAthI A sAmrAjyapada ApanA mananI prasannatA mATe nice ApanA putrane Apo. kAraNa vairAgyavAsita thaele huM arihaMta saMbaMdhI dIkSA laIza." putre Ama kahyuM topaNa priyadarzanAe lokalajajAthI tenuM vacana mAnya karyuM nahIM. pachI sAgaracaMdra bhUpati pitAnA putranI peThe prajAnuM pAlana karato chato pitAnA puNyathI pRthvInuM rAjya bhegavavA lAgyo. ekadA rAjyalakSmIthI dedIpyamAna evA sAgaracaMdra bhUpAlane joi apara mAtA priyadarzanA vicAra karavA lAgI ke. " hA hA ! dhikkAra che mane, je meM te vakhate hArA putrane rAjya ApatA evA Ane nA pADI. je hArA putrane rAjya maLyuM hota to te paNa hamaNa AnI peThe bahu zobhA pAmata. je te Aja sudhI nAza nathI pAmyo te huM tene mArI nAkhyuM jethI mhArA putrane rAjaya male." A pramANe vicAra karI te priyadarzanA rAjAnAM chidra jevA lAgI. keI eka divasa savAre sAgaracaMdra bhUpati potAnA parivAra sahita bahAra udyAnamAM kIDA karavA gayo. tyAM kIDA karatA evA bhUpatine bahu bhUkha lAgI tethI teNe rasoIyA pAsethI zIvra bhejana magAvyuM. rasoIyAe paNa snigdha bhejana dAsInA hAthamAM ApI bhUpati pAse mekalI. te bhejanamAM bhUpati mATe eka moTo lADu banAvyeA hato. A vAtanI aparamAtA priyadarzanAne khabara paDI tethI duSTa buddhivAlI te potAnA hAtha viSa vALA karI jhaTa mArgamAM AvIne ubhI rahI. pachI te duSThAe dAsIne AvatI joI pUchayuM ke "are! lhArA hAthamAM zuM che ane tuM kyAM jAya che te kahe?" dAsIe 13 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) zrI RSima''Dala vRtti uttarAddha " priyadarzanAe tr kahyuM. " huM mAtA ! huM rAjAne mATe bhAjana laine udyAnamAM jAuM chuM. kahyuM. " jouM te bhAjana kevuM che ? " dAsIe kahyuM "he mAta ! juo rasAIyAe anAveluM A leAjana bIjA mATe ane A lADu bhUpati mATe che. " priyadarzanAe kahyuM, " bhUpatine mATe je lADu mAlyA che te kevA che. mane dekhADa. " dAsIe mugdhapaNAthI haSakArI evA mAdaka dekhADayA. te priyadarzanAe peAtAnA viSavALA hAthathI mati karyo. pachI mAdakane pAche! pAtramAM mUkI priyadarzanAe "he suMdarI ! vAha tenI kevI madhura sugaMdha che. " ema kahI teNIne rajA ApI. pachI dAsIe rAjA pAse jai tene bheAjana ApyuM. bhUpati paNa meAdakane joI manamAM vicAra karavA lAgyA. " A mhArA nhAnA e aMdhuone mUkI e lADu mhArAthI kema khavAya ? mATe lAva vehecIne teeneja ApI dauM." Ama dhArI bhUpatie niSkapaTapaNe te lADunA e kakaDA karI potAnA nhAnA e aene (priyadarzanAnA putrAne )veheMcI ApyA. ane pAte khIju bheAjana khAdhuM. jeNe pUrNa bhave zuddha bhAvathI puNya kareluM che tene khIjAoe karelA aniSTo kayAre paNa nathI lAgatA. duSTa buddhivALA kSudra purUSa sajana upara je duSTa vicAra kare te nizce te durAtmAne viSeja kLIbhUta thAya che. have pelA e kumArIe jeTalAmAM te meika khAdhe teTalAmAM te viSavazathI turata murchA pAmIne pRthvI upara paDI gayA. bhUpatie saMbhramathI turata vaidyone belAvI evI cikitsA karAvI ke jethI tee turata nirviSa thayA pachI sAgaracaMdra rAjAe dAsIe meAlAvIne pUchyuM ke "are dAsI ! te rastAmAM kAine mAdaka dekhAcA hatA ?" dAsIe kahyu'. " meM te mAdaka kAine dekhADayA nathI paraMtu A kumA rAnI mAtA priyadarzanAe te joyA hatA ane mardana karyA hatA." pachI jANyu che sarva vRttAMta jeNe evA te rAjAe priyadazanAne melAvIne kahyuM " he pApINI 1 dhikkAra che tane, meM thArA putrane prathamathIja rAjya ApavA mAMDayuM hatuM te te strIkAryuM nahi ane mane mAravA mATe AvA viSaprayAga karyo. hA ! te saMsArasamudramAM pheMkI dIdhelA hu puNyarahita thAta." ema kahIne sAgaracaMdra bhUpati priyadarzInAnA anne putrAne rAjya soMpI pAte vairAgyathI dIkSA lai kRtArtha paNe vihAra karavA lAgyA. anukrame sAgaracaMdra muti gurU pAse abhyAsa karatA sarva zrutanA pAragAmI thayA. ekadA gurUnI pAse ujjiyanI nagarIthI sAdhunA saMdhADA ALyeA. tene joI sAgaracaMdra munie pUchyuM " he munie ! sarva prakAranI saMpattithI suAAbhita evI ujjayinI nagarImAM jinadhamasukhe pravarte che kanI ?" sAdhuoe kahyuM. " are tyAM jinadharmanuM sukhathI pravartana karyAMthI hAya ? kAraNa tyAM rAjAnA ane purAhitanA putra dharmanA bahu dveSa kare che." munienAM AvAM kAnamAM ukALelA kathIra reDayA jevA vacana sAMbhalI sAgaracaMdra muni, gurUne vina Mti karavA lAgyA ke, " he bhagavaMta ! huM tyAM jAuM ? " gurUe AjJA ApI ke " he vatsa ! tuM te mahA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nnnnnnnn zrI metArya" nAmanA munivaranI kathA. (9) purImAM jaI dharmaSI evA te banne putrane dharmane viSe sthira kara." pachI sAgaracaMdra muni avaMtI nagarI pratye gayA ane anukrame sAMja vakhate tyAM upAzraye pahoMcyA. tyAMnA sthAyI sAdhuoe temane potAnI pAse rAkhyA. tethI te muni tyAM. potAnI zuddha samAcArI karavA lAgyA. bIje divase bhikSAvasare sAdhuoe temane kahyuM ke "he mahAmuni ! ame ApanA mATe bhikSA lAvazuM mATe Apa ahi ja raho." sAgaracaMdra munie kahyuM huM pote ja ANele AhAra lauM chuM. mATe he munio! tame mane vega kula batAvo." pachI sAdhuoe temanI sAthe eka bAla ziSyane mokalyo. te ziSya temane purohitanuM ghara banAvI temanI AjJAthI pAcho vaLyo. sAgaracaMdra muni paNa purohitanA gharanI aMdara jaI moTA zabdathI jeTalAmAM vAraMvAra dharmalAbha kahevA lAgyA teTalAmAM purohitanI sarva strIoe temane kahyuM ke, "he muni ! Apa dhIme belo kAraNa ke ahIM be duSTa kumAre rahe che. strIoe Ama kahyA chatAM paNa muni te temane gADha svarathI dharmAziSa devA lAgyA. te uparathI strIoe jANyuM ke A muni beherA dekhAya che. pachI te strIoe zuddha annathI pratilAlelA muni mahATA svarathI dharmalAbha ApI jeTalAmAM dvAra pAse AvyA teTalAmAM dhamalAbhane zabda sAMbhaLI atyaMta krodha pAmelA purohita ane rAjAno putra turata dvAra pAse AvI te uttama munine kahevA lAgyA ke are muMDa ! amArI AgaLa nRtya kara, nahi te hAro ahIMthI kayAre paNa chuTake thavAno nathI." munie kahyuM. "he kumAre! adabhUta evuM nRtya to karIza paNa tene gya evuM vAjIMtra keNu vagADaze ? je tame banne jaNuM mArA nRtyane cogya vAjIMtra nahi vagADe te huM tamane banne jaNAne mahA duHkhadAyI zikSA karIza." madonmatta evA te be kumAroe muni sAgaracaMdrane kahyuM "he munIzvara ! tame nRtya kare ame tamAre yogya vAjIMtra vagADazuM," pachI subuddhivALA sAgaracaMdra muni pUrvanA abhyAsathI AdarapUrvaka nRtya karavA lAgyA te vakhate ane kumAre mUrNapaNAne lIdhe vAjIMtra vagADavA lAgyA. pachI atyaMta krodha pAmelA sAgaracaMdra munie "are adhama kumAre! hArA nRtya pramANe tame egya vAjIMtra kema nathI vagADatA?" ema kahIne eka hAthavaDe pakaDI teone evA tADana karyA ke jethI temanA zarIranA sAMdhe sAMdhA utarI gayA. Ama thavAthI to teo javA, AvavA, uThavA ke besavA paNa samartha thayA nahIM. tyAM ne tyAM rahyA chatAM bahu duHkha pAmavA lAgyA. munie paNa turata dvAra ughADI udyAnamAM jaI jinezvaranuM dhyAna karavApUrvaka kAyetsarga karyo. pachI A vRttAMtanI bhUpatine khabara paDI eTale te rAjasevake pAse sAdhuonA Azramane viSe te mahAmuninI zodha karAvavA lAgyA. upAzrayamAM rahelA sAdhuoe kahyuM. "ahIM kaI prALuNaka sAdhu AvyA hatA paNa te kayAM gayA te ame Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) zrIhaSimaMDala vRtti uttarA. jANatA nathI. rAjasevake muninI zodha karatA karatA udyAna pratye gayA. tyAM teo munine joI vismaya pAmatA chatA vicAra karavA lAgyA. "vizvamAM uttama evA Aja sAgaracaMdra rAjarSi che ke jemaNe guNacaMdrane rAjya ApI pote dIkSA lIdhI che." pachI te sarve subhaTee guNacaMdra rAjA pAse AvIne udyAnamAM sAgaracaMdra muninA AgamananI khabara ApI. guNacaMdra bhUpati paNa vicAra karavA lAgyo. "nice A putronuM dharma dveSIpaNuM jANuM sAgaracaMdra munieja temane AvI zikSA karI che. kAraNa temanA vinA bIje kayo purUSa e duSTa putrone sarala karavA samartha thAya? pRthvI uparathI khasI paDelAne pRthvI eja avalaMbana che mATe cAla vinayayukta vacanathI e rAjarSine zAMta karI e banne kumArane jIvADuM. anyathA teone jIvavAno upAya nathI." A pramANe vicAra karIne guNacaMdra bhUpati turata udyAnamAM AvI muninA caraNamAM paDI putranA aparAdhanI kSamA mAgavA lAgyA. sAgaracaMdra munie kahyuM. "are adhama nRpa ! je dharmadhvaMsa karatA evA te dura kumArane tuM mehane lIdhe nathI nivArI zako to mahAre tane AvI zikSA karavI ghaTe che. kAraNa ke purUSa dharmane nAza karanAranI upekSA kare che te pApI kahevAya che." sAgaracaMdra muni A pramANe kahIne virAma pAmyA, eTale bhayathI vivala evo bhUpati munine kahevA lAgyo ke, "he kSamAvaMta! e banne kumAranA aparAdhane kSamA kare. have pachI teo A aparAdha nahi kare mATe dayA karI teone sArA kare. kAraNa saMta purUSa te dayAvaMtaja hoya che." munie pharIthI kahyuM. "he rAjan ! je e banne kumAre dIkSA le to huM teone sArA karUM anyathA nahIM. " muninA AvA Agrahane jANa zaNacaMdra bhUpatie te vAta bane kumArane pUchI. banne kumAree te aMgIkAra karI eTale sAgaracaMdra munie teonA zarIrane evAM mardita karyo ke jethI teonA zarIranA sAMdhA jema hatA tema malI gayA. pachI duSkarmane bheda karanAra sAgaracaMdra munie teja vakhate te banne kumArene loca karI, dIkSA daI ane te bannene sAthe laI vihAra karyo. pachI te divasathI rAjAne putra ema vicAra karavA lAgyuM ke "A zreSTha mahAmunie mAre saMsArathI uddhAra karyo che." purohita putra paNa tethI viparIta eTale ema dhAravA lAgyo ke "A munie kapaTa karIne mane zA mATe dIkSA dIdhI? mATe tene dhikkAra che." rAjaputra munie niSkapaTapaNe vratanuM ArAdhana karyuM ane bIjA purohita putre yatidharmanI durgadha karI ArAdhana karyuM. pachI Ayune kSaya thaye te banne jaNa mRtyu pAmIne svargane viSe sukhanA sthAnaka evA ekaja vimAnamAM mahA samRddhivaMta devatA thayA. zAzvatA arihaMta prabhunA cityane viSe niraMtara occhavathI jatA ane vartamAna evA jaina munionI bhakti karatA evA te banne devAoe pitAnuM samukita ati nirmaLa karyuM pachI te banne jaNAe paraspara evo saMketa karyo ke Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 mI metAryuM ? nAmanA munivaranI kathA. "ApaNA bannemAMthI je pahelA cavIne manuSya thAya teNe pAchaLa prayatnathI pratikhAdha karavA," ( 11 ) rahelA devatAe have purAhitanA putranA jIva svargathI cavIne muninI dugacchA karavAthI rAjagRhanaramAM kAi eka khetI ( cAMDAlaNI ) nA udarane viSe avataryAM. cAMDAlaNIne ane kAi eka zreNInI strIne daivayeAgathI paraspara prIti thaI tethI eka divasa gavatI evI zreNInI strIe mAMsa vecavA jatI evI te caMDAlaNIne kahyuM ke " ke metI ! tuM mAMsa vecavA mATe khIjAnA ghare jaiza nahIM huM thArUM sarva mAMsa dina dina pratye laIza. " pachI te metI hu MmezA te zreSThIne ghare mAMsa ApavA lAgI ane adhika adhika mUlya levA lAgI. A pramANe karatA teone paraspara avarNanIya prIti thai jethI te metI pAtAnA kuTuMba sahita zreNInA gharane viSeja rahevA lAgI. khetI paNa garbhavatI thai. prasavane samaya najIka Avye . eTale zreSThInI strIe metIne kahyuM. " he zubhe ! tyAre te putraja thAya che mATe A pherAnA hArA putra tuM mane Apa ane mhAre mRtyu pAmeluM putra athavA putrI je khALaka thAya te tuM svIkAra, metIe prItinA yAgathI A sarva vAta kabula karI. pachI avasara Avye zreSThInI strIe eka mRtyu pAmelI putrIne janma ApyA. A vakhate pelI metIe paNa kAMtithI dedIpyamAna evA eka putrane janma ApyA. zreSThInI strIe peAtAnI mRtyu pAmelI putrI metIne ApI tenI pAsethI ciMtAmaNi samAna putrane laI lIdhA. zreSThInI strIe ta putrane metInA caraNamAM namADIne kahyuM ke huM jIvitezvarI ! thArA mahimAthI A putra jIvA. pachI nAma sthApanAne avasare mAtAe mhATA ecchava pUrvaka te khAlakanuM metAryuM evuM yathA nAma pADyuM. pUrva janme karelA uttama puNyanA ceAgyathI vRddhi pAmatA evA te metA kumAre sukhethIja sarva kalAonA abhyAsa karyAM. A vakhate vacanathI baMdhAyalA tenA pUrva bhavanA mitra devatAe AvIne tene pratidha karavA mAMDayA, paraMtu te pratiSedha pAmyA nahI. pachI pitAe ATha zreSThInI putrIonI sAthe tenA mhoTA maheAcchavathI eka divase pANigrahaNa karAvyuM. te vakhate zikhikAmAM beThelA te kumAra metAryuM, jayaMtanI peThe rAjamArgamAM jatA hatA. A vakhate pelA devatAe rAjamAmAM ubhelI meta (caMDAla ) nA zarIramAM praveza karyA. tethI te cAMDAla mahurAvA lAgyA ane kahevA lAgyA ke 68 jo hA te mhArI putrI jIvatI hAta teA huM tenA AvA mhoTA AcchavathI pANigrahaNa karAvata ane tethI mhArI jJAtivargane bheAjana paNa malata, "" " are tenI AvI vANI sAMbhaLIne cAMDAlaNIe peAtAnI sarva kharI hakIkata pAtAnA patine kahI. pachI atyaMta krodha pAmelA cAMDAle devatAnA prabhAvathI uttama vaibhavavALA metAne zikhikAmAMthI pRthvI upara pADI dIdhA eTaluMja nahi paNa tuM ApaNA kulane ayeAgya evI kanyAonuM pANigrahaNa kare che ? " ema kahIne Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) zrIhaSimaMDala vRtti uttarAddha. tene turata nagaranI khAlamAM pachADe. A vakhate devatAe pharI pragaTa thaIne metArthane kahyuM. "je hajI sudhI pratibadha pAma, te hAruM kAMI paNa nAza thayuM nathI." metA kahyuM. "he deveza ! have pratibaMdha vaDe karIne paNa zuM, kAraNu lokamAM huM avarNanIya thaye apavAda pAme. ane hArI lakSmI paNa gaI. he deva! je have tuM mane pharIthI tevuM prabhupaNuM Ape te huM hArA kahevA pramANe sarva karIza. " devatAe kahyuM. "je ema che te kahehuM hAruM zuM kAma karuM ? " metArye kahyuM. "hamaNAM tuM hAre zreNika rAjAnI putrI sAthe pANigrahaNa karAva. jethI A hAre mATe apavAda nAza pAme, heTAI male temaja adhika lakSmI paNa prApta thAya. eTaluM ja nahi paNa te vize ! utsavarahita jaina dIkSA letI vakhate hAre A lokamAM yaza, saMpatti, dharma ane zobhA vRddhi pAme. anyathA nahIM." metAryanuM vacana aMgIkAra karI devatAe tene eka chAga ( bokaDo ) Ape. te chAga haMmezAM metAryanA gharane viSe ratnamaya chANa karavA lAgyA. metArya te ratno vaDe thALa bharI potAnA pitAne kahevA lAgyA. " he tAta! tame A ratna thAla zrI zreNika rAjAne aparNa karo. jyAre te bhUpati tamArA upara prasanna thAya tyAre tamAre mahAre mATe tenI putrInuM mAguM karavuM. bIjuM kAMI paNa mAgavuM nahIM." putranA AvAM vacana sAMbhalI atyaMta harSa pAmela cAMDAle ratnane thAla laI zreNika rAjAne arpaNa karyo. te divya ratnane joI ati prasanna thaelA zreNika rAjAe kahyuM " are meta ! hArI marajI hoya te mAga. " cAMDAle kahyuM ke-hArA putrane mATe ApanI putrI Ape." zreNika rAjAe "are ! teM A gya mAgyuM ?" ema kahIne tene rAjasabhAmAMthI kADhI mUkyuM, tethI te potAne ghera AvyA. pachI te divasathI AraMbhIne dina dina pratye cAMDAle ANelA ratnanA thAlane zreNika rAjA svIkAre che paraMtu tene potAnI putrI ApatA nathI. A pramANe haMmezAM ratnathAla bhUpatine ApatA evA cAMDAlane joI abhayakumAra maMtrIe tene pUchayuM. are! tuM AvA uttama ratno kyAMthI lAve che? cAMDALe kahyuM. "hAre tyAM eka chAga che. te chANane badale AvAM ratna kare che." abhayakumAre kahyuM. "he mahAzaya! je tuM te chAga bhUpatine Ape te huM tyAruM sarva ISTa kArya karIza." cAMDAle "ema thAo" ema kahIne turata pitAne gherathI chAga lAvIne zreNika rAjAne arpaNa karyo. zreNika rAjA te chAgane jeTalAmAM potAnA aMtaHpuramAM laI gayo teTalAmAM teNe e durgadhI malamUtra karyo ke jethI tatkALa sarva rAjakula Akula vyAkula thaI gayuM. pachI abhaya kumAre cAMDAlane bolAvIne kahyuM ke "tuM juThuM kema bolyo? cAMDAle kahyuM. "huM bhUpatinI Agala kyAre paNa juThuM nathI bolate. AmAM kAMI kAraNa dekhAya che. kemake mahA bhAgyavaMta e mhAro putra jyAM jyAM rahe che tyAM tyAM te chAga sahajathI ratnamaya chANa kare che. te svAmin ! te vAtanI hAre ghera AvIne Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrI metArya nAmanA munivaranI kathA (103) Apa parIkSA kare." cAMDAlanAM AvAM vacana sAMbhaLI viramaya pAmelA abhayakumAra maMtrI chAgane metAryanI pAse laI gayA. tyAM to teNe ratnamaya chANa karyuM. pachI bahu Azcarya pAmelA abhayakumAre kahyuM ke "A zuM?metArye kahyuM. "he maMtrIzvara! Apa hRdayamAM Azcarya na pAme. kAraNa mahAtmA purUSone divyaprabhAvathI zuM zuM nathI malatuM?" abhayakumAre kahyuM, "he zreSTha! je tyAre divyaprabhAva che te A vaibhAra parvatane viSe ratha cAle te saraLa mArga karAvI Apa. jethI zreNika rAjAne te parvata upara zrIvIra prabhune vaMdana karavA jatAM AvatAM thatI aDacaNe dUra thAya." metAryo turata devasahAyathI vibhAra parvata upara sukhe javAya tevI saDaka banAvI dIdhI ke je adyApi sudhI vidyamAna che. abhayakumAre pharI metAryane kahyuM. "A rAjagRha nagarane pharate kAMgarAvAla uo suvarNane keTa banAvI Apa." A kArya paNa metAye pitAnA divya prabhAvathI turata karI ApyuM. pachI te bahu Azcarya pAmelA abhayakumAre kahyuM ke "jo tuM kSIra samudrane ahiM lAvI tenA zuddha jalavaDe kuTuMba sahita snAna karI pavitra thAya te huM tane rAjakanyA ApIza." metAye paNa pitAnA divya prabhAvathI ucchalatA kallola vaDe manuSyane AzcaryakArI evA kSIra samudrane tyAM A ane tenI velAmAM kuTuMba sahita snAna karIne pavitra thayo. pachI abhayakumAre metAryanuM rAjakanyA sAthe pANagrahaNa karAvyuM. A vakhate pUrvanA ATha zreSThIoe je potAnI putrIe nahAtI paraNAvI te paNa mahecchavapUrvaka metAryane dIdhI. pachI mahA bhAvAlA te rAjagRha nagaramAM metArya potAnI marajI pramANe zibikAmAM besIne niraMtara harSathI pharavA lAgyA. ekadA rAtrIe pelA devatAe pharI AvI metAryane kahyuM. "metArya ! pratibodha pAma ane saMsAramAM pharI na paDa." jo tuM have zIdhra hArUM kahyuM nahIM kare te huM hArI pharI tevIja vale karIza." devatAnAM AvAM vacanathI bahu bhaya pAmelA metAryo tenA caraNamAM paDIne kahyuM. "he surezvara! hamaNuM hAruM mana vrata levA utsAha pAmatuM nathI mATe hArA upara dayA karI mane bAra varSa paryata grahasthAvAsamAM rahevAnI rajA Apa pachI huM sarva vyArA kahevA pramANe karIza." devatA metAryanuM kahevuM dayAthI mAnya karI svarga pratye cAlyo gaye ane pharI bAra varSane aMte metAryane kahevA lAgyo ke "he metAya ! pratibaMdha pAma ane saMsArarUpa samudramAM na paDa." devatAnAM AvAM vacana sAMbhaLI bhegane tyajI devAne temaja devatAnA bhayathI gRhasthAvAsamAM rahevAne asamartha evo metArya parataMtratAne lIdhe jeTalAmAM mana dhArIne ubho rahyo teTalAmAM ati dIna thaelA mukhavALI tenI nave strIo devatAnA caraNamAM paDI tene vinaMti karavA lAgI ke he surApIza! he kRpAnidhi ! amArA upara kRpA karI amArA patine pharI bIjA bAra varSa gRhasthAvAsamAM rahevAnI AjJA Ape." devatAe paNa teNIonA vacanathI dayAne lIdhe pharI bIjA bAra varSa paryata metArthane gRhasthAvAsamAM rahevAnI AjJA ApI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 104 ) zrIgaDhavimala vRtti uttarA. pachI covIza varSa tenuM bhegAvalI karma kSaya thayuM eTale devatAnA vacanathI metA potAnI nave strIo sahita cAritra aMgIkAra karyuM. anukrame gurU pAse navapUrvane abhyAsa karI zrI metArya muni ekalavihArI thayA. ekadA uttama buddhivALA te mahAmuni rAjagRha nagaramAM bhikSAne arthe bhamatA bhamatA keI eka sonIne ghare AvyA. te vakhate sonIe suvarNanA ekasene ATha java gerUvALA karI potAnA gharanA AMgaNAmAM mUkyA hatA kAraNa ke zrI zreNika rAjA zrI jinezvaranuM pUjana karI rahyA pachI harSathI prabhu AgaLa te java vaDe nitya svastika karate. munie tenA AMgaNAmAM AvIne eka dharmalAbhane uccAra karyo hatuM. paraMtu ati vyagrapaNAthI suvarNakAra, muni mATe prAsuka AhAra lAvI zako nahi pachI metAryamuni, te sanInA gharanA bAraNamAM AvyA eTale sonI temanA mATe prAsuka AhAra levA mATe gharanI aMdara gayo A vakhate koI eka kaeNcapakSIo AvIne pilA suvarNanA sarva javane carI lIdhA pachI bhIkSA laI AvelA sanIe joyuM te java dIThA nahi tethI te bahu bhaya pAmato chate manamAM vicAra karavA lAgyo ke " hamaNuM zreNuka bhUpatine zrI jinezvara prabhunI pUjA karavAne avasara karyo che ane java te keIe corI lIdhA mATe hAya ! hAya! have huM zuM karuM? A muni vinA bIjuM koI AvyuM nathI, mATe nice temaNeja suvarNanA java cerI lIdhA" Ama dhArIne teNe sAdhune pUchyuM. "he sAdha! kahe, bhUpatinA ahIM pahelA ja teNe cerI lIdhA ?" sonInAM AvAM vacanathI metArya muni vicAra karavA lAgyA. "je huM satya kahIza to te krAMca pakSIne mArI nAkhaze, nahi kahuM che te sahu e mane anartha karaze." pUrve bAMdhelA azubha karmathI mane bhale anartha thAo paraMtu huM te pakSInuM nAma te nahi dauM" Ama nizcaya karI te mahAmuni mana rahyA. munine mAna rahelA jANa sonIe temane kahyuM. "he muni ! hamaNAM suvarNanA ja mane pAchA nahi te tamane prANAMtakArI mahA anartha thaze." sanIe A pramANe bahu kahyuM paraMtu mahAmuni metAye te dayAthI pitAne mAnapaNuM tyajI dIdhuM nahi. pachI atyaMta krodha pAmelA duSTa cittavALA sanIe nirdayapaNAthI lIlI vAdharavaDe te munIzvaranA mastakane evuM bAMdhyuM ke jethI temanAM ane netro pRthvI upara gaLI paDayAM. tatkALa AyuSyane kSaya thavAthI te munIzvara siddhi pada pAmyA. lekene A vAtanI khabara paDI eTale teo kolAhala karavA lAgyA. enI paNa tyAM AvIne potAnA AtmAnI bahu niMdA karavA lAgyA. muninA netronuM pRthvI upara galI paDavuM tathA temanuM mRtyu pAmavuM joI vaLI manuSyanA kolAhalane sAMbhaLI pele kaMca pakSI ke je java carIne sAme vRkSa upara beTho hate te bahu bhaya pAme tethI teNe carelA java vamana karIne kADhI nAkhyA te joI leke senIne kahevA lAgyA "are hArI java te A kAMca pakSI carI gaye Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatA muni ane IlAcI kumAranI kathA. ) hatuM. te nirdoSa evA munine vRthA ghAta karyo che, mATe teja vadha karavA lAyaka che." lokee A pramANe sonIne kahIne jeTalAmAM te vAta zreNika rAjAne nivedana karI teTalAmAM ati rUSTa thaelA te bhUpatie sanIne mArI nAkhavA mATe yamarAja samAna pitAnA dUtone jhaTa AjJA ApI. pAchaLa ahiM ati bhayabhIta thaelA sanIe jhaTa bAraNuM baMdha karI pitA kuTuMba sahita jeTalAmAM jenI dIkSA aMgIkAra karI teTalAmAM, ati krodhAtura evA zreNika rAjAnA dUtoe tyAM AvIne sonIne kahyuM ke "are ! teM A zuM duSTa karma karyuM. have tane ame zuM karIe? kAraNa te kuTuMba sahita dIkSA lIdhI nahi te tane ghera viTaMbanA thAta. je have pachI paNa dIkSAne tyAga karIza to kuTuMbasahita tane rAjadaMDa thaze." Ama kahIne te sarve subhATe pota potAnA sthAnake gayA. pachI kuTuMba sahita senI niraratara dIkSA pALavA lAgyo. metArya muni prANuta ghora upasarga sahana karI aMta kevalajJAna pAmI mokSa pratye gayA. ahe! je prathama saMketika mitra devanA vazI mahA kaSTa mUrkhatAnA nAza karanAra uttama pratibaMdhane pAmI ane sanIe karelA vera upasargane sahana karI tatkALa mokSa pada pAmyA te zrI Arya metArya muninI huM stuti karuM ." | "zrImetA" nAmanA munivaranI vAcA saMpUrNa che. abhiruDho vaMsagge, muNipavaraM daDe kevalaM patto // jo gihivesagharovi hu, tamilAputtaM namasAmi // 89 // vaMza upara caDelA je purUSane gRhasthane veSa chatAM paNa zreSTha munine jevAthI kevalajJAna prApta thayuM. te IlAputrane huM namaskAra karuM chuM. 89 | || zrI phAvI gumAranI vAyA che koI gAmamAM kaI eka brAhmaNe sugurU pAsethI dharma sAMbhalI vairAgyathI potAnI strI sahita dIkSA lIdhI. pachI paraspara adhika nehavAlAM te banne jaNa ugra tapa karatAM hatAM. paraMtu vipra strI jAtimadane lIdhe sAdhunI niMdA karatI hatI. dhikkAra che e jAtimadane! anukrame mRtyu pAmIne te banne jaNa svarga pratye gayAM ane tyAM sukhe rahevA lAgyAM. na A avasare bharata kSetramAM chalAvardhana nagarane viSe Izya nAme zreSThI vasa hata tene dhAriNI nAme strI hatI. putranA arthavAlI te strI haMmezAM harSathI uttama mahimAvAlI IlAdevIne sevatI ane tenI pAse ISTa phala ( putra ) nI yAcanA karatI. have pele brAhmaNane jIva ke je svargane viSe devatA thaye hato. te tyAMthI cavIne dhAriNInA putra rUpe upanna thaye. mAtA pitAe utsava pUrvaka tenuM IlAputra Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) cItraSimaMDala vRtti-uttaraddha evuM nAma pADayuM. pilI vipra strIne jIva paNa anukrame svargathI cavIne dugaMchAkarmanA vazathI ati rUpavaMtI maMkhaputrI thaI. IlAputra ane maMkhaputrI e banne jaNAM anukrame kAmadeva rUpa gajarAjane kADAvana rUpa vanAvasthA pAmyAM. * ekadA IlAputre nRtya karatI evI saMkhaputrIne dIThI tethI te pUrva janmanA premathI tenA upara bahu anurAga dharavA lAgyA. pachI kAmAtura e te IlAputra manamAM bahu ciMtA karatA chate pitAne ghera AvyuM. kAmavarathI atyaMta piDita thaelA ane keI sthAnake sukha nahi pAmatA evA te ilAputrane joI tenI mAtAe mohathI kahyuM ke "he vatsa! hArA zarIrane viSe zuM Adhi (mana saMbaMdhI pIDA) athavA vyAdhi ( zarIra saMbaMdhI pIDA) utpanna thaI che? ke keIe hArI AjJA lopI che ke jethI lhArUM aniSTa thayuM che?" nizca kahyA vinA kAryasiddhi thavAnI nathI" ema pitAnA manamAM vicAra karIne ane lajajA tyajI daIne IlAputre pitAne sarva bhAva mAtAne kahyo. pachI mAtAe tene bhAva turata pitAnA patinI AgaLa kahyo. eTale zreNI, putranI pAse AvIne madhura vANIthI kahevA lAgyuM. "he vatsa! hArA kuLane agya e A navIna bhAva kema utpanna thayo? kAraNa ke uttama purUSa te nIca lokenI sAthe vAta paNa karatA nathI. je te mane kahe te huM hamaNAM ja uttama kulavaMta kanyAonI sAthe hArUM mahotsava pUrvaka pANagrahaNa karAyuM paraMtu te A kadAgraha tajI de. " pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI IlAputre kahyuM. "he pitA! sAMbhaLo hAre bIjI rUpavatI kanyAonuM prayojana nathI huM tamAre ekaja putra chuM mATe je tamAre mane ghare rAkhavAnI marajI hAyatA hAruM maMkhaputrInI sAthe pANigrahaNa karAvo." AvI gRhanivAsa karavAmAM eka nizcayavAlI putravANI sAMbhaLI potAnA ekanA eka putra uparanA snehane lIdhe zreSThIe makha pratye jaIne kahyuM ke - "he maMkha! tuM jeTaluM dravya mAge teTaluM huM tane ApuM paraMtu te potAnI putrI mArA putrane Apa. ' maMkhe kahyuM "mAre bahu dravyanuM prayojana nathI, kAraNa mAre te putrI eja akSaya dravya che mATe te huM tamArA putrane nahi ApuM zreNI ! jo tamAre putra tamane tajI daI mAre gharajamAI thaIne niraMtara hAre ghare rahe te huM uttama guNavaMta evA tamArA putrane A hArI kanyA harSapUrvaka ApuM anyathA nahIM. " makhanAM AvAM vacana sAMbhalI zreSThIe ghare jaI pitAnA putrane kahyuM ke - meM saMkhane bahu lAbha pamADe, paNa te pitAnI putrI ApatA nathI. valI te ema kahe che ke je tamAro putra hAre ghara jamAI thaIne haMmezA mahAre ghare rahe te huM tene hArI putrI paraNavuM. mATe he putra! kulane ayogya evA te nIca saMganA kadAgrahane tajI devuM. tyAruM uttama kulanI kanyAonI sAthe pANigrahaNa karavuM. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIilAcI putranI kathA. (17) pitAnAM vacana sAMbhalI pUrva janmanA anurAgathI baMdhAyelA IlAputre kahyuM. hetAta! mhAre pratibaMdha evo che ke huM nizca saMkhaputrI vinA jIvavAneja nathI. mATe huM tenA ghare jaI tenA gharajamAI tarIke tyAMja rahIza. nahi te nizca hAruM mRtyu ja che. putranAM AvAM vacana sAMbhalI zreNI vicAravA lAgyo. " nice bhAvi anyathA thatuM nathI. " pachI rAgathI vyAkulita manavAlA mAtA pitAne tajI daI IlAputra, potAnA duSTa karmanA yogathI maMkhane gharajamAI thaIne rahyo. ekadA te mane potAnA kuTuMbasahita benAtaTa nagare jaI rAjAnI Agala lakane AzcaryakArI nATaka AraMhyuM. nATakanI aMdara nRtya karatI evI IlAputranI strI ke je maMkhanI putrI thatI hatI tene joI turata bhUpati kAmathI bahu vyAkula thavA lAgyo. pachI teNe vicAryuM je " A (IlAputra ) keI upAyathI mRtyu pAme to A naTI hArA maMdIra pratye Ave. anyathA nahIM." Ama vicArIne tatkAla utpanna thaelI buddhivAlA bhUpatie Ilaputrane kahyuM. " je te sarva nATaka krIyAmAM kuzala hoya te vaMzanA upara pATale mUkI tenA upara sthira ubhuM rahI uMcA hAtha rAkhI traNavAra nATaka kare to huM tane pramANurahita suvarNa, ratna, hasti ane azvAdikanuM dAna ApuM. " bhUpatinAM AvAM vacana sAMbhaLI te IlAputra naTe je jevA mAtrathIja loke Akula vyAkula thaI jAya evuM te sarva nRtya karI rAjAne kahyuM ke "he nRpa ! Ape kaheluM dAna mane Ape. " zuddhAtmA bhUpAle kahyuM " he bhadra ! vyagrapaNuthI huM hAruM nATaka joI zakayo nathI, mATe pharIthI kara, jethI huM tane dAna ApuM. " IlAputre pharIthI tevuM nATaka karI tuSTidAna mAgyuM. eTale bhUpatie pharIthI paNa te ja uttara Apyo. tethI IlAputra vicAravA lAgyo ke, " bhUpati kAmathI Akula vyAkula thavAne lIdhe hArI priyAne grahaNa karavAnI IcchAthI ja mane vAraMvAra Ave kSudra Adeza kare che. hAya hAya have huM kyAM jAuM ane zuM karuM? hita deva evo A bhUpati nice mane hArIne turata mArI priyAne aMgIkAra karaze. " AvA vicArathI Atura cittavAlo ane vaMza upara besI purazobhA jotA evA te IlAputre potAnA duSTa karmane aMtarAya kSaya thavAthI koI eka zreSThInA gharane viSe alaMkAravaDe divya rUpa dhAraNa karatI evI koI strI sAdhune bhikSA vaherAvatI paNa te mahA sAdhu teNInA sAme potAnI draSTi jarApaNa karatA nahi hatA te joyuM. te uparathI viveka buddhivALe ilAputra manamAM vicAravA lAgyuM ke moTA purUSamAM Aja aMtara che. juo A elA evA muni potAne bhikSA vahorAvatI evI A uttama rUpavatI strIne nirAgapaNAthI jotA paNa nathI. huMja eka pApI Tharyo ke je meM adhama evI naTaputrI joI ane tene viSe Asakta thaI mAtA pitAne tajI daI A duSTa evuM naTakarma AraMhyuM. uttama kulamAM utpanna thaelA hAra A naTenI sAthe ThekANe ThekANe nRtya karavuM paDe che. je ethI hamaNAM ja mahAre mRtyu Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) zrISisaMla vRtti-uttaraddha, samaya AvyuM hatuM. have pachI zuM zuM nahi thAya ? mATe he jIva! durgatinA cAnarUpa rAgane tajI de tajI de. kAraNa mRtyu pAmavAnA svabhAvavALA kayA purUSane vadhya ane strI vigere potAnuM thayuM che?" A pramANe bhAvanA bhAvatA evA te IlAputrane ghAti karmanA kSayathI vaMzanA uparaja kevalajJAna utpanna thayuM. turata tyAM AvelA devatAoe teja vaMzane uttama banAvI tenA upara suvarNanA kamalamAM divya siMhAsananI racanA karI. pachI IlAputra kevalI paMcamuSTi leca karI yatiSa dhAraNa karI te siMhAsana upara beThA. A vakhate devatAe duMdubhinA nAda ane harSanA zabdo karyA temaja devAMganAoe paNa kevalInuM gIta gAna karavA mAMDayuM. kevalIe uttama dharmadezanAne AraMbha karyo te jANIne rAjAdi mukhya purUSe tyAM AvI kevalIne praNAma karavA lAgyA. dezanA pUrNa thayA pachI keTalAke cAritra aMgIkAra karyuM, keTalAke zrAvakanAM bAra vrata Adaryo ane keTalAke zuddha samakita lIdhuM. pachI te IlAputra kevalI, vizvamAM vihAra karI, aneka bhavya purUSane pratibaMdha pamADI. sarva karmane kSaya karI mokSapura pAmyA. prathamaja maheTA zreSThInA kulamAM utpanna thaIne naTanI putrI miI tenA upara Asakta thayA, tyAra pachI mAtA pitAne tajI naTa thaI vaMza upara caDI nRtya karavA lAgyA tyAMthI munine joI vairAgya pAmI bhAvanAthI kevalajJAna pAmyA. te ilAputranI huM stuti karuM chuM. Iti che zrI viputranI yA/ uvasamAvavegasaMvarapaya-ciMtaNavajjadaliapAvagirI // soduvasaggo patto, cilAiputto sahassAre // 89 // upazama, viveka ane saMvaranA ciMtavana rUpa vaje karIne dalana karI nAkhyo che pAparUpa parvata jemaNe tathA kIDIonA upasargane sahana karanArA cilAtiputra sahasAra nAmanA AThamA devakane pAmyA. 89 che cAlaNigaMpica bhayavaM, samaMtao jA kao a kIDIhiM // ghoraM sarIraviyaNaM, tahavia ahiAsae dhIro // 90 // dhIra ane sAmarthyavAna evA cilAtiputre potAnuM sarva aMga kIDIoe cAlaNI samAna karyA chatAM te asahya zarIravedanAne samyapha vRttithI sahana karI. . 90 aTThAijhehiM rAidiehi, pattaM cillAiputeNa // deviMdAmarabhavaNaM, apparagaNasaMkulaM rammaM // 91 // cilAtiputre aDhI ahorAtra vaDe apsarAonA samUhavAluM ane ramya evuM mahesuM vimAna prApta karyuM. 91 che Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zIlAtI putranI kathA. (109) zrInI chAtI putranI gAthA - ~ ~~ koI eka gAmamAM niraMtara durvidagdha buddhivAle keI brAhmaNa raheto hato. te aniMdya ( sArA ) mANasonI niMdA karate eTaluM ja nahIM paNa jinadharmanI niMdA karavAmAM paNa te pAchala rahete nahIM. ekadA te gAmamAM kamunIrI nAme AcArya AvyA. temaNe te brAhmaNane paNa vAda karIne kSaNa mAtramAM jItI lIdho. pachI te brAhmaNe teja sugurU pAse dIkSA lIdhI, temaja devatAnA vacanathI te jaina dharmane viSe sthira thayo, paNa brAhmaNa jAtine lIdhe te duzaMkA karate hate. te brAhmaNane zAMta evo jJAtivarga paNa anukrame arihaMta dharma pALavA lAgyA. vaLI te brAhmaNane eka strI hatI te tenA uparathI potAne sneha tajI detI nahAtI ane tethI ja te potAnA patine vaza karavA mATe niraMtara kAmaNa karatI. strInA kAmaNathIja kSINa thaelA zarIravALe vipramuni uttama prakAre dharmanuM ArAdhana karI devalekamAM mahaTe devatA thayA. pelI strI paNa pitAnA kAmaNathI ja mRtyu pAmelA evA pitAnA patinA samAcAra sAMbhaLI vairAgyathI vrata laI temaja karelA pApanI AlocanA lIdhA vinA mRtyu pAmIne svargane viSe gaI. have pelo viprajIva svargathI cavIne durgachA karmathI rAjagRhapuramAM dhana nAmanA zreNInI cilAtI nAmanI dAsInI kukSIe putrapaNe avataryo tenuM mANasoe cilAtiputra evuM nAma ApyuM. dhana zreSThIne paNa pAMca putra upara eka chaThThI putrI thaI mAtA pitAne priya evI te putrInuM susumA nAma pADayuM. dhana zreNIe putrI uparanA premane lIdhe cilAtiputrane potAnI putrIne ramADavA mATe tenI pAse rAkhyuM. anukrame vRddhi pAmatA evAM te banne jaNAM paraspara krIDA karatAM chatAM pUrvanA saMbaMdhathI atyaMta snehavaMta thayAM. ekadA dhana zreSThIe te cilAtiputrane pitAnI putrInI sAthe pazukaDA karate joI krodhavaDe pitAnA gharamAMthI kADhI mUkyo. pachI te bALaka tyAMthI siMhaguhA nAmanI cora5lIne viSe gayo tyAM tene pallIpatie putra karI gharamAM rAkhyo. keTaleka kALe pallI pati mRtyu pAmyA eTale saghaLA cera lokee ekaThA thaI mahotsava pUrvaka cilAtIputrane palTIpati TharAvyo. niraMtara susumAne viSe bahu rAga dharatA evA te cilAtIyatre eka divasa sarva cAra lokone kahyuM. "he ceraloke ! ApaNe cerI karavA mATe rAjagRha nagaramAM dhana zreNIne ghare jaIe. temAM saghaluM dravya tamAruM ane phakta susuma mArI cilAtiputranAM AvAM vacana sAMbhaLI sarve cora leka bahu utsAhavAlA thayA ane rAtrIe te sarvanI sAthe cilAtIputra rAjagRha nagara pratye gaye. pachI dhana zreNInA sarve cAkarene avasthApinI nidrA mUkI mahA krodha dharate cilAtIputra jyAM putra sahita dhana zreSThI suto hato tyAM gayo ane tene kahevA lAgyuM ke "are dhana! te mane bAlyAvasthAmAM gharathI kADhI mUkayo hato Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (110) zrI baSimaMDalavRtti uttarAddha, te huM cilAtIputra chuM. tuM jatAM chatAM huM hAruM dravya ane susuma putrI laI jAuM chuM mATe je hArAmAM zakti hoya che tyAre jema karavuM hoya tema kara." A pramANe kahI parivAra sahita te erarAja, dhana zreSThInA gharamAMthI dravya ane susumAne laI cAlyo gayo. pachI dhana zreSThI nagaranA rakSakane bolAvI kahevA lAgyo ke-"he rakSake ! hArI putrI ane dravya e banne varatune cera leke corI gayA che mATe tame te vastune pAchI lAve te huM tamane te dravya ApIza." turata taiyAra thaelA rakSaka ke te dhADa pAchaLa doDayA. dhana zreSThI paNa potAnA putra sahita sarve prakAranAM Ayudha laI temanI sAthe . rakSaka loke dhADhane malI cAra lokone mArI dravya laI pAchA vaLyA. kahyuM che ke prAye loka potAnA arthanAja sAdhaka hoya che. A vakhate cilAtIputra nAmane cerarAja bhayathI jeTalAmAM susumAne laI bIjI dizA tarapha nAsavA lAgyo teTalAmAM te pramANe nAsI jatA evA te cerane joI yamanI peThe krodha pAmele dhana zreNI dhotAnA putra sahita tenI pAchaLa doDayo. pitAnI pAchaLa dhana zreNIne Avate joI atyaMta bhayabhIta thaelo cilAtIputra cerarAja vicAravA lAgyo ke "have huM A kanyAsahita dhananA AgalathI nAsI javA samartha nathI. eTaluM ja nahi paNa A kanyAne ahIM tajI daIne javA huM samartha nathI mATe have te huM phakta teNInuM mastaka laI A dhananI pAsethI nAzI jAuM kAraNa kahyuM che ke jIvate mANasa pharI bhadra pAme che." A pramANe vicAra karI cilAtI putra khavaDe susumAnA mastakane kApI sAthe laI nAsI gaye. te vakhate dhana zreSThI tyAM AvI pahoMce ane potAnI putrInI tevI avasthA joI putra sahita te bahu zAka pAme. pachI teNe te vanamAM dIrdhakALa paryata bahu vilApa karyo. bahu vakhata thavAne lIdhe putrasahita te dhanazreSThIne prANAMtakArI kSudhA lAgI paraMtu te vanamAM bhakSaNa karAya tevI phaLAdi kaMI vastu nahotI. pachI dhana zreNI vicAra karavA lAgyuM "kSudhA bahu lAgI che tethI ame se ahiMja mRtyu pAmIzuM ane tema thavAthI A prakAranA vaibhavane vinAza ane kuLane kSaya thaze. mATe je koI prakAra vaDe karIne jIvitanuM rakSaNa thAya te pharIthI vaibhavanuM sukha ane pitAnA kuLanI vRddhi thAya." Ama vicArI dhana zreNIe potAnA putrane kahyuM. "he putra ! tame mane mArI ane hArA mAMsanuM bhakSaNa karI jhaTa nagara pratye jAo" tenuM AvuM vacana koI putre aMgIkAra karyuM nahi. mhoTA putre paNa pitAnI peThe sarvene potAnuM mAMsa bhakSaNa karavAnuM kahyuM Ama cAre jaNAe prItithI kahyuM paNa koIe te mAnya karyuM nahi. eTale pharI dhana zreSThIe kahyuM. "he putre? ApaNe sau cilAtIputre mArI nAkhelI susumAnuM bhakSaNa karI jIvitanuM rakSaNa karIe." putrae te vAta aMgIkAra karI tethI putra sahita dhana zreSThI susumAnuM mAMsa bhakSaNa karI sukhe potAnA nagara pratye gaye. A pramANe jIvitane dhAraNa karI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cIlAtI putranI kathA. (11) te dhana zreSThI vigere sarvene pharI bahu bhoga prApta thayA ane kula vRddhi thaI eTaluMja nahi amita evI saMpadAno paNa lAbha thayo. je sAdhuo dhana zreNInI peThe nira tara anAsaktapaNe zuddha AhAra kare che te karmakSaya karI pUrNa evA mokSasukhane pAme che. ' have ahiM nAsI jatA evA cilAtIputrane kAMI vairAgya prApta thaye eTalAmAM teNe kAyotsarge ubhA rahelA munine joIne kahyuM. "he muni ! tame hamaNuM mane saMkSepamAM dharma saMbhaLAvo. je nahi saMbhaLAvo to A khaggavaDe tamAruM mastaka huM kApI nAkhIza." kAryotsarga pArIne te cAraNa zramaNa munie kahyuM. "he mahAbhAga! saMkSepathI dharma sAMbhala." pachI 3gharama, ni , saMghara" eTale saMkSepathI dharma kahIne "name arahaMtANu" eTalo namaskAra maMtra bhaNuM AkAza mArge cAlyA gayA. muninAM evAM vacana sAMbhaLI cerapati cilAtIputra vicAravA lAgyA. "puNyazAli purUe upazama dhAraNa karavuM joIe. te hamaNu mahAre kayAMthI hoya? mATe huM prathama krodhanA cinha rUpa khaDagane tyajI daI upazama dhAraNa karUM." ema vicAra karI teNe tatkALa potAnA hAthamAMthI khaDaga tyajI dIdhuM. "valI dhama vivethIja prApta thAya che te hamaNuM hAre kayAMthI hoya? kAraNa hRSTapaNAne sUcavanArUM strInuM mastaka hArA hAthamAM rahyuM che. mATe te mastaka tyajI daI dharmanA mUlarUpa vivekane AdarUM." ema dhArI te vivaMta cilAtiputre strInA mastakane dUra pheMkI dIdhuM. "vaLI citta ane indriyanA nirAdhathI nice saMvara prApta thAya che. paraMtu uchukhalA idriya ane cittavALA mane te saMvara kayAMthI hoya? huM jyAre A muninI peThe sthira ubho rahIza tyAre ja mane save pApane kSaya karanAre saMvara prApta thaze." A pramANe vicAra karIne corarAja evA te cilAtIputre muninA sthAnake ubhA rahI potAnA pApane kSaya karavA mATe e ghora abhigraha lIdho ke "jyAM sudhI mane A strIhatyAnuM pApa sAMbharaze tyAM sudhI hAre sarva prakAre kAyAnuM vosirAvavuM che." " jyAre cilAtIputra muninI peThe kAyotsarga ubhuM rahyo tyAre rUdhiranA gaMdhathI pRthvImAMthI nikaLelI asaMkhya vAtuMDa kIDIo tenA aMganuM bhakSaNa karavA lAgI. paraMtu te cAra potAnA karelA pApanuM smaraNa karate dhyAnathI jarApaNa calAyamAna thayo nahIM. pagathI AraMbhIne sarva aMganuM bhakSaNa karatI evI kIDIo paNa nizcala AtmAvAlA te erarAjanA mastakane viSe AvI pahoMcI. cAre tarapha prasarI rahelI kIDIoe aDhI divasamAM tenuM sarva aMga cAlaNasarakhuM karI dIdhuM topaNa te tIvra vedanAne sahana karatA evA te corarAjanuM mana zubha dhyAnane viSe adhika adhika lAgyuM. pachI AyuSya pUrNa thaye te mahAtmA mRtyu pAmIne AThamA devalokamAM devatA thaye pApa karanAro chatAM paNa upazama dhAraNa karanArAomAM agresara, sAdhuone rAjA, pavitra buddhivALo ane kRtArtha evo te cilAtIputra potAnA dhIrapaNuthI kIDIoe karelI ati ugra vedanAne sahana karI aDhI divasamAM AThamA deva. loka pratye gaye. zrIcilAtI putranI kathA saMpUrNa O Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSima`Dala vRtti-uttarA daDuNa samaNamaNahaM, sarittu jAIo bhavavirattamaNo // aNucariaM miacariaM, mukkhaM patto miA to // 92 // zramaNu mahAtmAne joi pUrvabhavanI smRti pAmelA ane saMsArathI virakta thaelA manavAlA temaja mRgacarmAM AcarIne mRgAputra meAkSa pAmyA. // 2 // * zrImRgAputranI kathA K ( 112 ) A bharata kSetramAM lakSmIthI svargapurI samAna sugrIva nAmanA nagarane viSe alabhadra nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene mRgAvatI nAme priya patnI hatI. teAne alazrI nAme putra hatA. mAtA pitAne atyaMta priya ane zatruonA viccheda karanArI te putra lAkamAM bhRgAputra evA nAmathI prasiddha thaI yuvarAja pada bhAgavatA hatA. svarga bhuvana samAna pAtAnA vAsabhuvanane viSe potAnI strIonI sAthe dAzudaka devanI peThe te krIDA karatA hatA. ekadA gAkhamAM besI aneka prakAranI purasa'pattine jotA evA te rAjaputre tapathI kRtArtha evA keAi jItendriya munine dIThA. mRgAputra te munine joi manamAM vicAra karavA lAgyA. "huM jANuMchuM ke pUrve meM AvuM rUpa kAMi paNa dIThuM che. " sAdhunA darzanayAgathI A pramANe vicAra karatA evA tene mUrchA prApta thaI ane mUrchAmAMja tatkAla tene utkRSTa evuM jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI te vicAravA lAgyA. " me AvuM sAdhupaNuM pADyuM che. tyAMthI devatA thai vividha prakAranA bhAgA paNa bhAgavyA che. lAgAmAM niha rjana thatA pAMca mahAvratamAM gaMgAelA kumAra potAnA mAtA pitAne kahevA lAgyA ke: " huM mAta pitA ! meM naraste viSe manuSya ane tiryaMca bhavane viSe asaMkhya mahA du:kha sahana karyA che. have huM A anaMta du:khanA mUlarUpa sa'sArathI nivRtti pAmyA chuM. jethI mane AjJA Ape! ke huM sayama aMgIkAra karUM. huM mAtapitA! meM AraMbhe ati madhura paNa aMte mahA du:khadAyI kaDavA viSa phUla samAna bahu lAgeA bhAganyA che. vaLI apavitra vastuthI utpanna thaeluM A mhArUM apavitra anitya zarIra jIvanuM azAzvatuM sthAna ane du:kha tathA kalezanuM eka pAtra che. huM mAtApitA ! jalanA parapoTA sarakhA A vinazvara agane viSe huM kayAre paNa rati pAmatA nathI. zarIrasakhazrI ane manasabaMdhI pIDAnA ghararUpa tathA jAgRtAvasthA, jarAvasthA ane janmAvasthAnA du:kha rUpa asAra manuSyapaNAmAM kAi purUSa bahu rita pAmatA nathI. prANIone catuti rUpa saMsAra phlezanA sthAnarUpa che ke je saMsAramAM nira Mtara anaMta du:khe karIne khaDuM jI! lezaja pAme che mATe hutA emaja mAnu chuM ke deha ane dhanAdika uparathI mehu tyajI devA. kAraNa dharmahina purUSane sa MsAra sarva prakAranA duHkhanA sthAnarUpa che, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mRgAputranI kathA. ( 113) je purUSa bhAthA vinA lAMbI musApharI karavA jAya che. te rastAmAM sudhA tRSNathI pIDA pAmate chate duHkhI thAya che, temaja je prANu dharmakRtya karyA vinA bhavAMtare jAya che te rastAmAM jato chato roga zekAdikathI pIDA pAmIne mahA duHkhI thAya che. jema je manuSya bhAthe sAthe rAkhIne lAMbI musApharI jAya che te te mArgamAM sudhA tRSAdi rahita cha sukhI thAya che, tema je prANI arihaMta dharmanuM AcaraNa karI anyabhava pratye jAya che te mArgamAM Adhi vyAdhi rahita chatAM bahu sukhI thAya che. jema ghara baLavA lAge chate teno mAlIka asAra vastune tyajI daI sAra vastune kheMcI le che. tevI rIte jarA mRtyu ItyAdirUpa agnithI vyAkula thaelA lokamAM tamArI AjJAthI huM hArA AtmAne tArIza." A pramANe mRgAputre potAnA mAtapitAne kahe chate teoe kahyuM. "he vatsa ! sAdhupaNuM pAlavuM ati duSkara che. sAdhuoe potAnA zIlAMgarUpa aDhAra hajAra guNo rAtrI divasa dhAraNa karavA joIe. game te zatru hoya ke mitra heya paNa sarva prANIne viSe samatA rAkhavI e sAdhuono dharma che. munione prANAtipAtanI virati e haMmezAM duSkara che. niraMtara apramattapaNe mRSA bhASAne tyajI devI ane sAvadhAnapaNathI hita kArI balavuM. he vatsa ! valI adatta evI tRNa mAtra vastune tyajI devI e bahu duSkara che eTaluM ja nahiM paNa anavadya eSaNaya AhAra meLavavo paNa tevI ja rIte duSkara che. bhegane bhogavanAra evA tane mithunane tyAga mahA duSkara che. temaja niraMtara brahmatrata dhAraNa karavuM paNa tevuM ja che. eTaluM ja nahIM paNa hamezAM dhana dhAnyAdi paragraha tyajI devo nirmamatvapaNuM rAkhavuM ane sarva AraMbhano tyAga karavo, e bahu duSkara che. rAtrIe cAra prakAranA AhArane parityAga tathA dravyane saMcaya na karavo te paNa duSkara che vaLI sudhA, tRSAnI pIDA, bahu TADha tathA unALAnuM duHkha, matsara vigere jIvonI vedanA, bIjAothI thaele pitAne tiraskAra, tRNa sparzavAlI duHkhadAyI zayyA ane malInatA e sarva ati duSkara che. tADanA, tarjanA, vadha, baMdha, yAcanArUpa gocarI ane lAbhano abhAva e sarva dusaha che. temaja mahAtmA sAdhune krodharahitapaNe vRtti, dArUNa evo kezano loca ane ghora evuM brahmacarya vrata dhAraNa karavuM paDe che. he putra! tuM sukhane cagya sukumAla zarIravAle che jethI niraMtara AvuM zramaNapaNuM pALavA samartha nathI. jema adhara ubhA rahI gaMgAno pravAha dhAraNa karI ane bAvaDe hustara samudra tare e duSkara che tema sAdhupaNumAM guNarUpa samudra taravo paNa duSkara che. sAdhupaNuM velunA kelIyAnI peThe svAdarahita che, athavA te mahA tIkSaNa khaDaganI dhArA upara cAlavA jevuM che. he putra! lehanA caNA cAvavA jevA duSkara saMyamane viSe hari rAjAnI peThe ekAMta daSTithIja rahevuM yogya che jema ati khvAjalyamAna evI duSkara agnivAlAnuM pAna karavuM azakaya che tevI ja rIte vaivanAvasthAmAM sAdhupaNuM pALavuM kara che. he putra! jevI rIte mahA vAyuthI kaThI bharavI duSkara che. he suta ! jevI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( za4) zrIlimaDala vRtti-uttarAddha rIte merU parvata trAjavAmAM teLavo duSkara che tevI rIte niHzaMkapaNe zuddha saMyama pALavuM e paNa duSkara che. jevI rIte mahA samudra be hAtha vaDe to azakya che, tevI rIte azAMta purUSAe prathama rU5 samudra tara bahu azakaya che. mATe he putra! hamaNAM tuM pAMca lakSaNavALA samasta bhegene bhegava ane pachI vRddhAvasthAmAM cAritra leje." mAtA pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI mRgAputre kahyuM ke "nispRha purUSane A lekamAM duSkara zuM che? zarIra ane manathI utpanna thaelI bhayaMkara pIDAo meM anaMtIvAra bhegavI che tevI ja rIte duHkha ane bhaya paNa bhagavyA che. nAnA prakAbanA kalezathI bhayaMkara evA A cAra gati rUpa saMsAramAM meM janma mRtyu vigerenAM duHkhe anaMtIvAra bhegavyAM che, A lekamAM agni je uSNa che tethI narakane viSe anaMta guNa uSNutA che tenI pIDA paNa meM anubhavI che. vaLI A lekamAM jevI zIta vastu che tethI anaMta guNa zIta vastu narakamAM che tenI pIDA paNa meM jogavI che. kharAba kuztImAM nIce mAthu karI uMce paga rAkhI buma pADato javAjalyamAna agnine viSe huM anaMtIvAra pUrNa rIte pacAyelo chuM. vaLI A lokamAM jevI dAvAnaLa agninI vALA hoya che tevI retInI madhe huM anatIvAra dagdha thayo chuM. narakane viSe kaTukuMbhamAM virasa ane sahAyarahita huM karavata vaDe anaMtIvAra dAya chuM vaLI atyaMta tIkSaNa evA kAMTAothI bharapUra ane maheoTA evA zaMbalInA vRkSane viSe mane bAMdhIne paramadhArmika devAe dIdheluM dukha meM anaMtIvAra bhegavyuM che. mahA dusaha evA yaMtrane viSe zeraDInI peThe Akroza karato e huM pitAnA pApakarmathI bahu vAra pIlAyelo chuM. zabda karatA evA kAla rUpa paramAdhArmika dee pitAnA dAMtavaDe karIne mane pADI nAkhyo che, cIrI nAMkhe che ane chedI nAkhe che. vaLI te narakamAM huM potAnA pApa karmathI khavaDe chedAya temaja bhAlA ane pazivaDe jhINA kaDA thayechuM. agnithI vAjalyamAna evA loDhAnA rathane viSe paramAdhArmika devoe parasvAdina evA mane besAryo che ane tretAdi AyudhanA prahArathI jarjarIta karIne pADI nAkhe che. paramadhAmika devoe vAjatyamAna agnine viSe mahiSanI peThe mane hArA pitAnA kAryathI bhaDazuM karI nAkhe che. tIkSaNa mukhavAlA gIdha pakSIrUpa paramAdhArmika dee vilApa karatA evA mane anaMtI vAra chedI nAkhe che. " mane tarasa lAgI che. " evA hArA kahevA uparathI " huM tane jalapAna karavuM chuM" ema kahI vaitaraNa nadI pragaTa karIne tenA kharSa samAna taraMgavaDe mane bahu vAra chedI nAkhyo che. agninA tApathI tapta thaelo huM asipatra nAmanA mahAvanamAM game tyAM paNa kharuM sarakhA paDatA evA patroe karIne huM khaMDa khaMDa thaye chuM. paraspara pheMkelA tIrNa muddagarothI bhAgI gaelA aMgavAlo ane tethI ja haNAI gaI che AzA jenI e huM ghaNA duHkhane pAmyo chuM. tIkSaNa dhArAvAlA astrA, - charI, kAtaranA samUhathI huM anekavAra kakaDA karAyele chuM, cIrAyela chuM, chedAya le chuM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mRgAputranI kathA ane ghaNA jhINuM kakaDA rUpe karAyelo chuM. he pitA ! paramadhAmika devoe daDha evI jAlAe karIne tathA pAzAe karIne mRganI peThe vyAkula karelA ane paravaza evA mane bAMdhyuM che, rUMdhe che ane mArI nAkhe che eTaluM ja nahi paNa magaranA sarakhA svarUpavALA teoe potAnI racelI jAlavaDe karIne parataMtra evA mane matsyanI peThe bahu duHkha dIdhuM che. siMcANanA samAna svarUpavALA te devatAoe vajalepavAlI pitAnI jAvaDe mane anekavAra bAMdhe che, toDI nAkhe che ane mardita paNa karyo che. he mAtA pitA ! adhama devee kuhADA AyudhavaDe mane vRkSanI peThe kuTI nAkhe che phADI nAkhe che, chedI nAkhe che ane cIrI nAkhyo paNa che. te ja purUe mane hArA potAnA karmathI luhAra jema loDhAne tADanAdi kare tema tADana karyo che, kuTI nAkhe che ane cUrNarUpa karyo che. te dee ati kalakalATa karatA evA mane bahu tama evA tAmrarasa vigere virasa rasa pAyo che. "pUrva bhave tane mAMsa ane madirA bahu priya hatAM" ema saMbhALI ApIne te paramAdhArmika devoe hArA zarIranA rUdhira ane mAMsa grahaNa karI tathA agnivaDe lAlaceLa karI potAnA kukarmathI rUdana karatA evA mane khavarAvyuM che ane pAna karAvyuM che "he mUDha ! te pUrva janmane viSe parastrIne saMga karyo che." ema paramAdhArmika devoe vAraMvAra tiraskAra karIne trAMbAnI agnivarNa banAvelI pUtaLInI sAthe dIna vacanavAlA mane bahu prakAre AliMgana karAvyuM che. he mAtA pitA ! trAsa pAmelA, nitya bhaya pAmelA ane duHkhI evA meM narakane viSe A sarve vedanA utkRSTapaNe anubhavI che. he tAta! manuSya lekaMmAM je ghADha vedanAo che te karatAM narakane viSe anaMtaguNI du:khavedanA che. meM nanne viSe te sarva vedanA anubhavI che te pachI te mAtA pitA ! tame mane sukemala kahe che te huM zI rIte kahevAuM?" A pramANe kahIne mRgAputra virAma pAme eTale mAtA pitAe kahyuM. "he putra ! tuM marajI pramANe jhaTa caritra aMgIkAra kara paNa sAdhupaNAmAM ni:pratikarmapaNuM bahu duzmara che tethI te vanAvasthA nivRtta thayA pachI ujavala evuM cAritra svIkAra.". mRgAputre kahyuM. "he mAtA pitA ! tame je kahyuM te yogya che paNa vanamAM mRganAM zarIranI sevA keNa kare che! jema hariNu vanamAM potAnI marajI pramANe ekalAja phare che tema huM paNa ekaleja uttama cAritrarUpa dharma AcarIza. nirjana vanamAM vRkSanI nIce nivAsa karanArA mRgane jyAre roga thAya che tyAre tenuM ASadha keNa kare che? davA ke Ape che? tene sukha keNe pUche che? tRNa jala lAvIne keNuM Ape che? jyAre roga maTI javAthI sukhI thAya che tyAre te tRNa jaLa mATe mahA araNyamAM athavA te talAva pratye jAya che tyAM tRNa carI, jala pAna karI, mRgacaryA carI, potAnI mRgabhUmi pratye jAya che. evI rIte saMyamane viSe niyamita sthitivALA uttama sAdhu mRgacaryAnuM sevana karI kRtArtha thai urdhvagati pratye jAya che. jema eka hariNa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIRSimaDala vRtti uttazabda IjA aneka mRgeAnI sAthe krUratA chatA nizcalapaNe tRNu care che tevI rIte gAcarImAM gaelA muni paNa kASThanI kiMcit mAtra niMdA na kare tema kAinI helanA paNa na kare. he mAtA pitA ! huM tamArI AjJAthI mRgacarmAM carIza " pachI mAtA pitAe tenA durnivArya Agrahane jANI kahyuM ke " he mRgAputra kumA caMdra ! tane mRgacaryA bahu mAnya che mATe tuM tene aMgIkAra karI sukhethI sukhI thA. mAtA pitAnI AjJA malavAthI dhIra evA mRgAputra bAhya ane AbhyaMtara evA sarva parigraha tyajI daI saMyama aMgIkAra karI ane evI rIte mRgacarco sevI ke jethI te thADA vakhatamAM sarva karmane khamAvI meAkSapada pAmyA. huM munIzvarA ! tame paNa mRgAputranI peThe mahA AnaMda ane sukha ApanArI mRgacarcAne prayatnavaDe sevana kare. ( 11 ) sugrIva nagaramAM devatAnI peThe peAtAnA mahelanA gAkhamAM beThelA ane sayamI tathA jiteMdriya evA sAdhune jAI jAtismaraNa jJAna pAmelA mRgAputra pUrvanA bhavane anubhavI tathA bahu narakavedanAnA varNanathI mAtA pitA pAsethI rajA lai cAritra aMgIkAra karI meAkSa pAmyA. zrImRgAputranI kathA saMpUrNa. succA bahupiMDi ! egapiMDio daTTumicchai tumaMti / jAi saritu buddho siddho taha iMdanAgamuNI // 93 // zrI vIra prabhue mAkalelA gAtamanA sukhathI " huM iMdranAga ekapiDika tane jovA icche che." evAM vacana sAMbhaLI, jAti smaraNa jJAnane pAmI, bahu piThika ! tattvajJa thaelA IMdranAgamuni siddhi pada pAmyA. pra3A * 'zrIiMdranAga' nAmanA muninI kathA jabudvIpane viSe bharatakSetranI bhUminA AbhUSaNa rUpa ane iMdrapura samAna vasatapura nAme nagara che. tyAM pavitra guNavALA, leAkamAM prasiddha ane saMpattithI IMdrasamAna zreSThI vasatA hatA. tene bhaviSyamAM maMgalakArI iMdranAga nAmanA putra thayA. ekadA pUrva bhave upArjana karelA duSTa karmanA ceAgathI te zreSThInA kuLane viSe du:khathI paNa na nivArI zakAya tevA mahA marakInA roga cAlyA jethI phakta iMdranAga vinA sarva kuLa sahita te zreSThi mRtyu pAmyA. 66 A marakInA rAga nagaramAM sarva sthAnake na phelAya ema dhArI leAkeAe te zreNInA ghara pharatI vAMsa ane kAMTA vagerenI vADa karI pachI kSudhA tRSAthI ati pIDA pAmelA iMdranAga bALaka zvAna vigerene javA AvavAnA rastethI ahu muzkelIthI bahAra nikanyA. koI rakSaNa karanAra nahi hAvAthI temaja khALapaNAne lIdhe ati asamartha evA te mALaka khIjAonA gharane viSe bhikSA vaDe peAtAnI AjI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI iMphnAga' nAmanA munivaranI kathA. ( 117 ) vakA karavA lAgyA. anukrame vRddhi pAmele te iMdrabhUti eka divasa potAnA manamAM vicAra karavA lAgyA ke " dhikkAra che dhikkAra che mane je mhArI khAlyAvasthAmAM mhArAM sarva kuTuMmAdikanA kSaya thaI gayA. mhATA kuLamAM utpanna thaelA ane bhikSAthI AjIvikA karanArA mhAre ahiM rahevuM cAgya nathI. kAraNa ema karavAthI mhArI lAkamAM lajjA utpanna karanArI niMdA thAya che. jo hamaNAM ahiM kAI sArI sAthe Ave te apuNya evA hu tenI sAthe dezAMtaramAM jai kALa nirgamana karUM." A pramANe vicAra karatA te iMdranAga jeTalAmAM tyAM rahe che teTalAmAM te nagaranA udyAnamAM koi zreSTha vepArInA mhoTA sAthe AvyeA. pachI iMdranAge tyAM jai sArthapatine kahyuM ke " Apa kayAM javAnA che ?" sAthe patie kahyuM. " ame rAjagRha nagara pratye jaIe chIe." IMdranAge krIthI kahyuM. "he mahAzaya ! jo Apa kahA te huM paNa tamArA sAne viSe rAjagRha nagara pratye AvuM." sAthe patie kahyuM. he bhadre ! bhale hamaNAM tuM paNa mhArI sAthe cAla. huM hArI leAjana Asana vigerainI sAra sa*bhALa karIza." pachI mAge cAlatA sArthapatie bhAjana avasare tene AdarathI bahu snigdha leAjanathI jamADayA. bIje divasa bhAjana vakhate sArtha patie tene kahyuM. " huM bhadra jamI le. " IMdranAge ajINu paNAthI kahyuM. " he sAthe pati ! Aje huM jamIza nahi. trIje divase paNa sAthe patie bahu Agraha karyo paraMtu IMdranAge ajINutAthI bhAjana karyuM nahi. AvI rIte iMdranAge khabe divasane AMtare eka eka vakhata bhAjana karye chate rAjagRha nagaranI samIpa AvelA sA patie vicAryuM je " ahA nizce A atithi pUjaya ane jagamAnya che kAraNa ke je khIjAe ApelA AhArane grahaNa karI A pramANe tapa kare che mATe jo A atithI niraMtara mhAre ghare AhAra kare teA huM traNa jagamAM mAnya kahevAuM" ane mhArUM dhana paNu prazaMsanIya gaNAya " AvI rIte vicAra karIne sAthe patie te iMdranAgane kahyuM. " huM vatsa tyAre nira Mtara mhArA gharane viSe peAtAnI marajI pramANe AhAra karavA." sArtha patinAM AvAM vacana sAMbhaLI iMdranAga vicAra karavA lAgyA " meM rastAmAM ajIrNa thavAthI AhAra tyajI dIdhA hatA paNa tuSTithI tyajo nahAtA chatAM A sAthe patie mane mahA tapasvI jANyA ane teNe ema dhAryuM je A mahA tapasvI mhArA AhAra grahaNa karIne tIvra tapa kare che. jyAre mhArA kRtrima tapathI A sAthe pati mhArI bahu bhakti kare che tyAre je purUSa satya tapa kare te satpurUSAne pUjya kema na thAya? mATe have pachI huM paNa nityaM tevI rIte tapa karIza ke jethI mane A leAkamAM ane paraleAkamAM bahu sukha prApta thAya." A pramANe vicAra karI tApasa thaI te iMdranAga chaThThuM vigere ugra mahAtapa karI te eka sArtha patine tyAMja pAraNuM karavA lAgyA. AvI rIte nitya svabhAvathI ajJAna kaSTa karatA te iMdranAga svargaleAkamAM mahA tapasvI evA nAmathI prasiddha thayA. pachI save nagaravAsI janA pAraNAne divase tenA mATe AhAra nIpajAvI gharanAM anya kArya satya Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) bIga vimala vRtti-uttara tyajI daI tenA Agamana paryata ubhA rahevA lAgyA. jyAre te idranAga AhAra karIne jAya tyAre leka, bherInA nAdathI saMketa karatA ke have se pota potAnAM kArya kare." ekadA te rAjagRhanagaramAM zrI viraprabhu samavasaryA. te vakhate devatAoe tyAM AvIne samavasaraNa racyuM. pachI gecarIne avasare tIrthaMkara prabhue sAdhuone kahyuM. he bhadro ! hamaNuM rAjagaha nagaramAM aneSaNIya AhAra che mATe vAra kare. thoDA vakhata pachI bhikSA mATe jaje. " prabhumAM AvAM vacana sAMbhaLI te seve sAdhuo tyAMja rahyA. iMdranAganuM pAraNuM thayA pachI tIrthapatie gautamane kahyuM. "he vatsa! tuM InAga pAse jaIne ema kahe ke "he bahupiMDaka ! iMdrinAga ! tane eka piMDika jevA Icche che. " tAre tyAM Avavu egya che ema jaNAvyuM che. prabhunI AjJAthI game tyAM jaI IMdranAgane teja pramANe kahyuM. pachI gotamanAM vacana sAMbhalI InAga vicAravA lAgyA. " phakta eka gharane viSe bhejana karanArA meM bahupiMDa zI rIte karyA ? zrI viraprabhue mokalelA A mRSA bhASaNa kema kare che ? kharuM jotAM te aneka gharathI AhAra grahaNa karanArA teo ja bahu piMDika che. valI te iMdranAga pharIthI vicAravA lAgyA. " vItarAga evA e jinezvara kayAre paNa sarvathA mRSA bhASaNa kare nahi. hA, meM jANyuM kharekhara huM ja bahu piMDika tIrtha chuM. kAraNa sarve nAgaravAsI jane mahAre mATeja utkRSTa AhAra nipajAve che ane tenA sarvAgIpaNAthI mane pApa lAge che. aho ! tame kaheluM bahu piMDimpaNuM kharekhara hAre viSe ja lAguM thayuM mekSanA abhilASI A mahAtmAo te niraMtara gRhasthoe potAne mATe banAvelA eSaNIya AhArane grahaNa kare che. A pramANe vicAra karatA InAgane jAti smaraNa jJAna prApta thayuM tethI zubha AzayavAlA teNe pratibodha pAmIne prabhu pAse dIkSA lIdhI. pachI kRtArtha ane vidhinA jANa evA te nAga muni vidhi pramANe saMyamane ArAdhI kevalajJAna meLavI mekSa pAmyA. bAlyAvasthAmAM marakInA regathI potAnA kula kSaya thavAne lIdhe ekalA rahelA ane niraMtara bhikSAvRtti karatA temaja ajJatapa karatA evA te iMdranAga tApasa sAdhuenI tapazcaryAnI vidhine joI, jinezvaranAM vacana sAMbhalI pratibaMdha pAmyA. pachI cAritra pAlI mokSane pAmelA iMdranAga munine huM stavuM chuM. 'zrIiMdranAga ' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa amhANamaNAuTTI, jAvajjIvaMti sou muNivayaNaM // ciMtaMto dhammarui, jAo patteabuddhajai // 94 // amAvAsyAne divase vihAra karatA evA sAdhuone joI dharmarUci tApase pUchayuM. "tamAre Aje anAdI (phala patrAdinA chedana rUpa ahiMsA) nathI ? " Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wN "zrIdharmaci nAmanA munivaranI kathA. (29) sAdhuoe kahyuM " amAre jAvajIva paryata anAkuTI che, " sAdhuonAM AvAM vacana sAMbhalI vicAra karatA evA te dharmarUci pratyekabuddha muni thayA. 94 * 'zrIdharmaruci' nAmanA munivaranI kathA * A bharatakSetramAM kalyANanA vistAravAluM vasaMtapura nAme nagara che. je nagaramAM prasannatAnA mISathI jANe mUrtimAna hoyanI ? e zrI arihaMta prabhune dharma nivAsa kare che. te nagaramAM potAnA putranI peThe prajAnuM rakSaNa karanAro ane pariNAmathI pavitra lakSmIvALo jitazatru nAme rAjA rAjya karate hate. te bhUpatine rUpa, sibhAgya ane bhAgyAdi guNene dhAraNa karanArI tathA dharmakarmamAM kuzala evI dhAriNI nAme strI hatI. niraMtara viSayasukha bhogavatA evA teone dharmamAM pavitra sthitivAle dharmarUci nAme putra thayo. ekadA jitazatru bhUpati, kriDA karavA mATe potAnA aMta:puranA udyAnamAM game tyAM teNe kaI zramaNa tApasane joI bhaktithI praNAma karyA. te tApase paNa rAjAnI AgaLa pApanA tApathI pIDA pAmelA janasamUhane amRtanI nadI samAna dharmadezanA ApI te A pramANe - he prANIo ! AyuSya vAyue kaMpAvelA vAdalAnA samAna capala che. sarve saMpattio samudranA kalola samAna asthira che. tArUNya paNa tevuM ja anizcala che. sarve viSaye kiMpAka phala jevA che, mATe tame saMsArasamudrane tAranArA tathA ziva sukha ApanArA zrI dharmane aMgIkAra kare. " tApasanA AvA dharmopadezanAM vacana sAMbhalI atyaMta vairAgyavAsita thaelA jitazatru bhUpatie potAnA putra dharmarUcine kahyuM. " he uttama buddhivALA putra ! hamaNAM tuM A vistAravaMta rAjyane aMgIkAra kara ane huM pote strI sahita tApasavrata aMgIkAra karIza. " dharmaci vicAra karavA lAgyuM. " pitA A rAjya mane ApI pote zA mATe vAnaprastha dharma aMgIkAra kare che ? " pachI teNe mAtAne pUchayuM. " he mAtA ! mhAro pitA ane rAjya seMpI pote tapavana pratye zA mATe jAya che ? " mAtAe kahyuM. "he vatsa ! aneka prakAre dIrdhakAla paryaMta bhagaveluM rAjya bhavAMtare narakAdikanI vedanA Ape che ane te rAjyane tyajI daI pAleluM vrata mekSa sukhane arthe thAya che. e ja kAraNathI tyAre pitA rAjya tyajI daI tApasI dIkSA le che. " mAtAnAM AvAM vacana sAMbhalI atyaMta bhaya pAmele dharmarUci pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyo ke "dhikkAra che dhikkAra che A rAjyane kAraNa ke je jogavatAM chatAM narakAdi duHkha ApanAruM thAya che. mATe hamaNuM pitAe ApavA mAMDeluM te narakAdi duHkha ApanAruM rAjya hAre kaI paNa rIte grahaNa karavuM nahI. " Ama vicAra karIne uttama buddhivAlA te dharmarUcie pitAne kahyuM. "he tAta! meM tamAruM hAre viSe pUjanane e Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 120 ) zrI RSimaDalavRtti uttA evu hita jANyuM. je tame bhavAMtarane viSe bahu phleza ApanArUM rAjya mane ApI peAte zAzvata sukhane artha vrata levAnI icchA kare che. mATe mhAre paNa e du:khadAyI mhoTA rAjyanuM kAma nathI. hutA nirvANunA sukhane ApanArUM vrata aMgIkAra karIza. " pachI putranA AvA mahA Agrahane jANI jitazatru bhUpatie dharmarUci putra sahita tApasa vrata lIdhuM. * ekadA cAdazane divase tApasAe evI uddASaNA karAvI ke " huM tApaseA ! Aje bhAjana mATe uttama evAM phUla phula vigere grahaNa karavAM. kAle pApane nAza karanArA amAvAsyAnA divasa che mATe ati sAvadhAnapaNe anATTi karavI. la patrAdikane nahi teADavuM tene vidvAna purUSoe anAkuTTi kahela che, ane amAvAsyAne divasa te anAkuTTi uttama munioe nizce karavI joIe. " pachI cAdazane divase phaLapatrAdikanA cAgya saMgraha karI dharmaci amAvAsyAne divasa potAnA AzramamAM beThA hatA. evAmAM teNe sAdhuone jatA joi kahyu ke " huM bhatA ! Aje tamAre anAi nathI ?" sAdhuee ! " anAkuTTi ahiMsA kahevAya che. ane te amAre jAvajIva paryaMta che. " ema kahyuM. eTale te dharmarUci anArkeTTine vicAra karavA lAgyA. eTalAmAM tene jAtismaraNa jJAna prApta thayuM. tethI uttama buddhivAle te kAryanna dharmarUci jaina dikSA lai pratyeka yuddha thai anukrame karma kSaya thavAthI siddha thayeA. peAtAnI mAtAnA mukhakamaLathI narakadAyI rAjyane jANI pitAnI sAthe tApasI dIkSA lenArA dha phica sAdhunA sukhathI " amAre jAvajIva paryaMta anAkuddhi che " evuM vacana sAMbhalI pratimASa pAmIne jainI dIkSA lai siddhipada pAmyA te dhama rUci muninI huM stuti karUM chuM. ,, * zrIyameva ' nAmanA muninI jyA saMpUrNa pukkhalavaII puMDaragiNI ya, rAyA ahesi mahapaumo // caudasapuvvI saMlehaNAi patto mahAsuke / / 95 / / puSkalAvati vijayane viSe puMDarikaNI nagarImAM mahApadma nAme rAjA hatA, te dIkSA lai cAda pUrvanA dhAraNahAra thaI ane salekhanAthI mRtyu pAmI mahAzuka nAmanA devalAkamAM devatA thayA. // 5 // tatto tealiputto, vayaNeNa puTTilAi jAisaro || vanALI mAsapha, teniAma mudrAvaLa 5-16 // pachI mahAzukra devalAkathI cavI te mahApadmane jIva tetali putra thayA. te bhavamAM paNa te pAtAnI puTThilA strInA vacanathI jAtismaraNa jJAna pAmI dIkSAthI kevalajJAnI thai temaNe tetali nAme zrutAcayana racyuM // 96 u Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItatalI nAmanA zunivaranI kathA. (12) *zrI ' tetali' nAmanA munivaranI kathA * jaMbudvIpanA madhya bhAgane viSe puSkalAvatI nAmanI vijayamAM mahAvidehanA AbhUSaNa rUpa puMDarIkiNI nAme nagarI zebhe che. te nagarImAM sahastradala kamalanI peThe zreSTha mahApadya nAme rAja rAjya karate hate. durjaya zatruone te bhUpatinuM kharza uttama tIrtharUpa thayuM hatuM ke jethI te zatrusamUha svargamAM sukhanA sthAnane pAmyA hatA. ekadA sugurU pAse zrI arihaMta dharma sAMbhaLI vairAgya pAmelA mahAparva bhUpatie sukhethI potAnuM vistAravaMta rAjya tyajI daI dIkSA lIdhI. anukrame utkRSTatAthI abhyAsa karatA te muni caMdapUrvanA jANu thayA. pachI dIrghakAlaparyata aticArarahita cAritra pAlI sadupadezathI asaMkhya bhavyajanene pratibaMdha pamADI nirmala manavAlA te mahApa rAjarSi eka mAsanA anazanathI mRtyu pAmI mahAzukra devalokane viSe devatA thayA. tyAMthI AvIne tetalapura nagaramAM kanakaratha bhUpatinA maMtrI tetali putranA putra rUpe utpanna thayA. pitAe mahA mahocchavapUrvaka zubha divase svajananI anumatithI te putranuM tetalisuta evuM nAma pADayuM. anukrame vRddhi pAmatA te putre sarva kalAene abhyAsa karyo. pachI vaivanAvasthA pAmelA te putrane pitAe uttama kanyA sAthe paraNAvyuM. pitA tetaliputra mRtyu pAmyuM eTale rAjAe tetalisutane harSathI pradhAnapade sthApyo ekadA rAjya kArya karI te tetaliyuta pitAnA ghera ja hate evAmAM teNe gokhamAM beThelI koI kanyAne dIThI. teNInA rUpathI meha pAmelA maMtrIe kaI patAnA mANasane pUchayuM ke "he bhadra! A ghara kevuM che ane A vanavAlI kanyA koNa che?" te purUSe uttara Ape. " A sonI zreNInuM ghara che. ane A nahi paraNAvelI tenI piTTilA nAmanI vanavatI putrI che." pachI te kanyA upara rAgane lIdhe parataMtra banelA maMtrIe zreSThI pAse teja mANasane mokalI prANugrahaNa karavA mATe te kanyAnuM mAguM karyuM. zreSThIe paNa te mahA pradhAnane yogya vara jANI heTA mahotsava pUrvaka pitAnI piTTilA nAmanI putrI tene paraNAvI. pachI te tetaliyata pradhAna piphrilAnI sAthe dagaMdaka devatAnI peThe yatheccha bhega bhegavavA lAgyo. A vakhate duSTa buddhivAle kanakaratha bhUpati pitAnuM rAjyAdi laI levAnA bhayathI utpanna thatA evA putrone mArI nAkhata. A avasare rAjAnI paTTarANIne ane maMtrInI priyAne daivayogathI sAtheja garbha rahyo. eka divasa paTTarANIe tetalisuta pradhAnane ekAMte kahyuM. "tuM hArA eka putranuM kulanI sthitine mATe game te upayathI rakSaNa kara." maMtrI te vAta aMgIkAra karIne gayA pachI ati harSa pAmelI rANa puNyanA samUhane sUcavanArA garbhane piSaNa karavA lAgI. pUrNa samaye rANIe Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (122). zrI vaSimaMDalavRtti uttarAddhi uttama putrane janma Ape. A vakhate daivayegathI maMtrInI strI pihilAe eka putrIne janma Ape. A vAtanI pradhAnane khabara paDI tethI teNe turata te potAnI putrI rANIne arpaNa karIne tene putra potAnI priyAne soMpyo. pachI harSita cittavAlA maMtrIe janmamahocchava karI te rAjaputranuM kanakadhvaja nAma pADayuM. pAMca dhAva mAtAethI lAlana pAlana karAtA te kanakadhvajane maMtrIe sarva kalAzAstrane abhyAsa karAvyo. rUpe karIne jANe zAkSAt kAmadeva hAyanI? e te kanakadhvaja kumAra vanAvasthA pAmyuM. pachI kanakaratha rAjA mRtyu pAme eTale maMtrIe kanakadhvajane rAjyAsane sthApe. kanakadhvaja kumAra te divasathI AraMbhIne kyAre paNa bhaktithI tetaliyuta pradhAnanI AjJA ullaMghana karato nahIM. - ekadA te tetalisuta pradhAnane pitAnA prANathI paNa adhika priya evI piTTilA priyA pUrvanA karmathI apriya thaI paDI. jethI te teNInI pAse rasoI karAvavA lAgyuM. kahyuM che ke deva pratikUla hoya te kene parAbhava nathI thatuM? pachI potAnA karmathI parAbhava pAmelI pidilA potAnA patine vaza karavA mATe aneka mANasone pUchavA lAgI. eka divasa teNInA gharane viSe sAdhvIo gocarI mATe AvI. eTale pidilAe te mahAsatIone potAnA patine vaza karavAne upAya pUchyuM. A vakhate sAdhvIoe kRpAthI teNIne dharmadezanAvaDe arihaMtanA dharmamAM evI sthira karI ke jethI te turata vairAga pAmI. pachI piTTilAe dikSA levA mATe pitAnA patinI rajA mAgI eTale maMtrIe kahyuM. "he priye ! je te svargamAM devapaNuM pAme chate mane pratibadha kare te huM tane cAritra levAnI rajA ApuM." paTTilAe te sarva vAta aMgIkAra karI tathA tene ArAdhI devalokamAM mahA sasaddhivaMta devatApaNe utpanna thaI. pachI te deve sAdhu zrAvaka vigere aneka rUpa dhAraNa karI bahu prakAre tetaliyuta pradhAnane pratibodha pamADavA mAMDe. paNa te pratibodha pAmyuM nahIM. pachI te devatAe eka divasa tetalisuta pradhAna upara kanakadhvaja bhUpatine atyaMta dudhAtura karyo, jethI pradhAna bhayathI sabhAnI bahAra cAlyA gaye ane bIjA leka paNa tevI ja rIte vidAya thayA. aho ! devatAnI kevI adhika divya zakti hoya che. pachI atyaMta bhayabrAMta thaele pradhAna mRtyu pAmavAnI IcchAthI galAmAM pAza nAkhavA, aMdhArA kuvAmAM paDavA athavA agnimAM jhaMpApAta karavA lAgyo, paraMtu devatAe te sarva vRthA karyuM. chevaTa vanamAM nAsI jatA evA pradhAnane Agala cAre tarapha khAI ane pAchala bhillu lokonA bANene varasAda mAlama paDa. pachI have zuM karavuM. tene kAMI rasto na maLavAthI mUDha thaelA tetalisutane potAnI piTTilA yAda AvI. A vakhate pelA devatAe " duHkhanA auSadharUpa dIkSA aMgIkAra kara." ema kahyuM. dIkSAnuM nAma mAtra sAMbhalavAthI jAtismaraNa jJAna pAmelA tetaliyuta pradhAne pratibaMdha pAmIne devatAne kahyuM ke "tuM mhArA upara bhUpatine prasanna kara, kAraNa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zItalIpatra munivara ane jitazatru rAjA tathA subuddhi matrInI kathA. (123 ) rAjAe kADhI mUkyo ane bIje tevuM pradhAna pada na malavAthI maMtrIe dIkSA lIdhI e lekamAM hAre apavAda na thAya." pachI devatAe kanakadhvaja rAjAne zAMta karyo tethI te bhUpati turata snehathI pradhAna pAse AvI kSamA mAgavA lAgyA. bhUpatie padhAnane paTTahasti upara besArI ane pote chaDIdAra thaI jhoTA mahAcchavapUrvaka nagaramAM praveza karAvyo. A avasare maMtrIne prApta thaelA akhaMDa vairAgyanA raMgathI piphrilAnA jIva rUpa devatAo paNa moTo utsava karyo. pachI mahA kaSTathI kanavaja bhUpatinI AjJA laI tetaliyuta pradhAne sAvadya yoganuM paccakhANa karyuM ane utpanna. thaelA jAtismaraNa jJAnathI pUrve abhyAsa karelA coda pUrvane samaraNa karatA temaNe cAritra lIdhuM. anukrame te mahAmuni kevalajJAna pAmyA. jethI devatAoe temano kevalamahocchava karyo. tetalisuta mahAmunie tetali nAmanuM adhyayana banAvI kanakadhvaja bhUpatine zIdhra zrAvakadhamI banAvyo. pachI pRthvI upara bahu kAla parya potAnA vihArathI aneka bhavya janone pratibodha pamADI tetalisuta muni utkRSTa evA akSaya padane pAmyA. samRddhithI svarganI hariphAI karanArA tetalipura nagaramAM zrI piphrilAnA chavarUpa devatAe utkRSTa rIte pratibodha pamAle, uttama buddhivAle tetaliyuta pradhAna, saMsArane baMdha karanArA sAvadya genuM paccakhANa karI, dIkSA laI ane pRthvI upara vihAra karavAthI sarva bhavya janone pratibaMdha pamADI muktirUpa lakSamIne pAmyA. 'zrItetaliputra' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa jiasattu paDibuddho, subuddhivayaNeNa udayanAyaMmi // te dovi samaNasIhA, siddhA ikkArasaMgadharA // 97 // subuddhi maMtrInA vacanathI jitazatru rAja udakanA draSTAMtane viSe pratibodha pAmyo. pachI te banne jaNA dIkSA laI ekAMdazAMgInA dhAraNahAra thaI mokSapada pAmyA haLA * zrIjitazatru nRpati ane subuddhi maMtrInI kathA 36 A bharata kSetramAM jANe amRtanA medathI harSita evA devatAone priya evI amarAvatI hoyanI? evI caMpA nAme mahApurI che. tyAM mahA prabhAvavAlo jita zatru rAjA rAjya karatA hatA. tene premavALI tathA guNanA pAtrarUpa dhAriNe nAme strI ane adItazatru nAme yuvarAja hato. e rAjAne sarva rAjyanI dekharekha rAkhanAre, uttama buddhivAlo, zramaNane upAsaka ane utkRSTapaNe tatvane jANa evo subuddhi nAme pradhAna hato. purInI pAse eka khAI hatI temAM pakSI vigerenAM kalevarathI vyAsa, mAMsa, carabI, rUdhira, pAcAdinA samUhathI bharapUra, kharAba dekhAvavALuM, kharAba rasa ane gadhathI niMdya, ane jovA mAtramAM ja duHkhakArI evuM jaLa hatuM. ekadA jitazatru bhUpatie bhejanamaMDapamAM sarasa AhAranuM bhajana karI pitAnA sevakone kahyuM. "AhA! Aje janmelA bhejananA vizvane AzcaryakArI gaya." Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124 ) zrI raSimaDalavRtti uttarAddha. rasa, sparza ane svAda kevA suMdara che?" sarve sevake e "hA bahu sArI che" ema kahyuM. pachI bhUpatie mahA pradhAna subuddhine paNa kahyuM ke "he pradhAna Aje sugaMdhI ane suMdara svAdavAluM je bhejana thayuM che tevuM pUrve mane kayAre paNa maLyuM nathI." rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI arihaMtanA matathI jANuM che e pudagalanI sthiti jeNe e tathA buddhine samudra e maMtrIzvara jeTalAmAM maina dhAraNa karI besI rahyo teTalAmAM bhUpatie tene pharI pharI teja vacana kahyuM pachI maMtrIe bhUpatine pratibaMdha pamADavA mATe tenI AgaLa A pramANe kahyuM. "ahA ! je sArA svAdavALA ane sugaMdhI pudgala hoya che te paryAya palaTI javAthI viparitapaNAne pAme che. svAbhAvika athavA prayogathI sugaMdhI pugale durgadhapaNuM pAme che ane durgadhI pudagale sugaMdhIpaNuM pAme che. eTaluM ja nahi paNa duSTa svAda sArA svAdapaNA ne, sAro svAda duSTapaNane, kurUpa surUpapaNAne, surUpa kurUpapaNAne, suzabda kuzabdapaNAne ane kuzabda suzabdapaNAne pAme che. A pramANe A saMsAracakramAM pudagalanuM parAvartana thAya che mATe he mahArAjAdhirAja ! vavekI purUe kaI paNa vastunI bahu niMdA athavA prazaMsA karavI nahi" subuddhi maMtrInAM AvAM vacana sAMbhaLI jitazatru bhUpati tenA vacana upara azraddhA rAkhato chato mana rahyo. ekadA te bhUpati pitAnA parivAra sahita azva khelavA mATe nagaranI bahAra gaye. A vakhate rastAmAM khAinA durgadhathI parAbhava pAmele te bhUpati vastravaDe pitAnA mukhane DhAMkI bIjA purUSane kahevA lAgyo "he catura rAjapurUSe ! A khAInA pANIne ke dudha che?" sarve purUSoe kahyuM "he svAmina ! nice A pANIne bahu durgadha che pachI jitazatru bhUpatie maMtrIne kahyuM. "he mahA pradhAna ! A khAInA pANIne viSe kevo durgadha che?" A pramANe bhUpatie vAraMvAra kahe chate subuddhi maMtrIe tenA hitane mATe ja dharma vacana kahyuM. "he svAmina ! Apa manamAM zuddha cittathI vicAra karI meM je prathama kahyuM hatuM tenA sarakhuM Ane paNa che. . nAtha ! prayogathI athavA samAgamathI pudagale kSaNa mAtramAM gaMdha, rasa ke svAdavaDe parAvartana pAme che mATe Apa A khAInA pANInI durgacchA jIvane saMsAracakramAM pADe che." pachI maMtrInAM AvAM vacanane manamAM nahi dhAraNa karatA evo bhUpati jeTalAmAM Agala prayANa kare che teTalAmAM pradhAne vicAra karyo ke "hAre je te upAyavaDe A bhUpatine pratibaMdha pamADe ke jethI te durgacchA tyajI devAthI saMsArasamudramAM na paDe" A pramANe vicAra karI pradhAne gupta rIte te khAInuM pANI ghaDo bharI turata potAne ghare mokalAvyuM. tyAM tene kerA ghaDAmAM bharI aMdara khAra rAkhI zuddha banAvyuM. pachI tene gaLI pharI navA ghaDAmAM bharyuM AvI rIte ekavIsa divasa karavAthI te pANI ati nirmala jala ratna samAna thayuM. vaLI sugaMdhi dravyathI suvAsita evuM te pANI uttama evA gaMdha, rasa ane svAdavaDe manane AnaMdakArI thayuM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "prIjitazatru nAmanA rAjA tathA subuddhi nAmanA maMtrInI kathA. (15) pachI pradhAne te pANI bhUpatinA rasoiyAne ApIne kahyuM ke "tamAre A pAnuM bhajana vakhate bhUpatine A5vuM" rasoIyAe paNa bhajana avasare te pANI rAjAne AvyuM pachI te pANIne lokottara rasa, svAda ane sugaMdhavALuM jANuM saMteSita manavALA bhUpatie rasoiyAne pUchyuM. "are! tame A amRta samAna pANI kyAMthI lAvyA cho ?" rasoIyAoe kahyuM "he svAmina ! e pANI amane subuddhipradhAne ApyuM che." bhUpatie maMtrIne bolAvI AzcaryathI pUchayuM. "he maMtri! hamaNuM tame A jalaratna kayAMthI lAvyA che?" maMtrIe kahyuM "he rAjana je Apa mane abhayadAna Ape to huM te jaLaratnanuM sthAna vigere sarva kahuM." bhUpatie abhayadAna ApyuM eTale maMtrIe te pANInuM yathArtha svarUpa kahI dIdhuM, paNa te bhUpatinA mAnavAmAM AvyuM nahIM; tethI maMtrIe pharI te pramANe karI batAvyuM pachI bhUpatie maMtrIne kahyuM "he maMtrim ! tame pugalanuM A svarUpa zI rIte jANyuM?" maMtrIe kahyuM. "vizvane prakAza karanArA jainazAsanathI." rAjAe kahyuM. "he saciva ! mane jinazAsananuM svarUpa kaho. te sAMbhaLavAnI mane bahu IcchA che." pachI maMtrIe e arihaMta matanuM saghaLuM svarUpa uttama prakAre nivedana karyuM tethI pratibaMdha pAmelA nRpatie zrI arihaMtanA zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. uttama prakAre dharmanuM ArAdhana karatA evA maMtrI ane bhUpAle dIrdhakALa paryata pita pitAnA gharamAM bhega sukha bhegave che. ekadA sugurU pAsethI dharmadezanA sAMbhaLI pratibaMdha pApelA maMtrI ane bhUpAla banne jaNAe pita pitAne pade putrone sthApana karI saddagurU pAse bhAvathI uttama cAritra lIdhuM. anukrame banne jaNA ekAdazAMgI sUtranA tathA arthanA jANa thayA. aticArarahita uttama cAritrane pALI tathA aneka bhavya janene pratibodha pamADI mahAzaya evA te banne jaNa siddhipada pAmyA. subuddhi maMtrI pAsethI khAInA jaLanA draSTAMtane sAMbhaLI turata jitazatru rAjA pratibaMdha pAmyo pachI upazama rasavALA banne jaNa (subuddhi maMtrI ane jitazatru rAjA) sAthe dIkSA laI bahu bhavanA ekaThA thaelA ghADha pApane nAza karI mokSapada pAmyA. 'zrI jitazatru' nAmanA rAjA tathA 'subuddhi' nAmanA maMtrInI kathA saMpUrNa. uvavanno joNajje, sudamusabhassa samajaDiM paDimaM // paccaio jeNa puNo, caraNAcaraNAu iNami // 98 // appA vimoio a, bhAvabaMdhaNA davvabaMdhaNAo karI // laddhajao paratitthisu, so addarisI sivaM patto // 99 // je anArya dezamAM utpanna thayA, jemaNe AdinAthanI jaTAvALI suvarNapatimA joI pravajyA lIdhI ane jemaNe cAritra pALavAne avasare arthAt mohanIya karma Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI raSimaDalavRtti uttazaddha, udaya Avye chate pharI gRhasthapaNuM aMgIkAra karyuM; vaLI jemaNe putra ane strInA premarUpa bhAvabaMdhanathI pitAnA AtmAne cheDA tathA dravya baMdhanathI haritane cheDA, temaja jemaNe para tIrthione viSe vijaya meLavyo te zrI AdrakumAramuni mokSa pAmyA. 8-9 na dukaraM vAraNapAsamoaNaM, gayassa mattassa varNami rAyaM // jahAu akkA balieNa taMtuNo, taM dukkaraM me paDihAyamoaNaM // 10 // (zrI zreNikAdikanA pUchavA uparathI Adrakamuni kahe che.) he rAjana! jevI rIte mane kAcA sUtaranA tAMtaNuthI mUkAvuM duSkara lAge che tevI rIte vanakhaMDamAM madenmata hastine vAraNapAsathI mUkAvuM duSkara nathI lAgatuM. 100 * 'zrIAIkumAra' nAmanA munivaranI kathA * jaMbudvIpanA A bharatakSetramAM iMdrapura samAna lakSamInA nivAsa sthAnarUpa vasaMtapura nAme nagara che. te nagaramAM samAditya nAmane prasiddha vidvAna ane uttama evo brAhmaNa vasate hate. tene ghaNA premavALI baMdhumati nAme priyA hatI. temAdityane gharanAM sarva kArya karanAra ane pIDAne nAza karanAro temaja guNalakSamIe karI pavitra e eka vaNika mitra hate. ekadA samAditya vipra sUryAcArya pAse uttama dezanA sAMbhalI pitAnA mitra ane strI sahita vairAgyavAsita thaye, tethI teNe tenI sAthe te sugurU pAse AgrahathI sarvArthane ApanArI dIkSA lIdhI. jo ke te samAditya muni vaiyAvacca, tapa ane sarva siddhAMtanuM adhyayana ityAdi dharma kAryavaDe niraMtara ati pavitra evA cAritrane pAlatA hatA. tepaNuM te, mitre vAryA chatAM jAtimada karatA hatA. tethI temaNe nIca gotra kama upArjana karyuM. eka divasa somAditya munie baMdhumati sAdhvIne dIThI tethI pUrvane teNInI sAthene saMga yAda AvavAthI temanuM mana te sAdhvI upara bahu rAgavAluM thayuM. jo ke pote zubha bhAvanAthI cittane nirodha karavA lAgyA te paNa rAgane lIdhe tema karavA samartha thaI zakyA nahIM. tethI temaNe sAdhuonA samUhanI Agala nivedana karyuM ke "he mahA munie ! huM jyAre daSTithI baMdhumatI sAdhvIne jouM tyAre mahArUM citta turata tenA upara bahu rAgavAnuM thAya che, mATe he pUje ! pApAtmA ane pApa manavAle huM zuM karuM? " ahiM baMdhumatI sAdhvIe paNa potAnA karmabaMdhanA kAraNa rUpa te vyatikara jANa turata potAnA zIlanI rakSA karavA mATe pitAnI gurUNIne pUchI anazana lIdhuM. zubha AzayavAlI te mahA satI vidhi pUrvaka ArAdhanA karI svarga pratye gaI. baMdhu matI sAdhvInI svargagati sAMbhalI somAditya munIzvara, potAnA manamAM utpanna thaelA pazcAtApathI vicAra karavA lAgyA. " hA hA ! mhArA mananA duSTa pariNuM Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAddhakamAra nAmanA munivaranI kathA. (17) mane jANa e mahAsatI baMdhumatIe zIlarakSA mATe pitAnA prANano tyAga karyo. A ghora mahA pApathI malIna thaelA ane durAtmA evA hAre hamaNAM jIvavAmAM zuM lAbha che ? " A pramANe vicAra karI anazana laI te mahAmuni potAnA daDha evA te durgacchA karmane AlecyA vinA zubha dhyAnathI mRtyu pAmIne svarga pratye gayA. pavitra cAritravAlA mitra sAdhu paNa AyuSya pUrNa thaye zubha bhAvathI mRtyu pAmIne svargamAM devatApaNe utpanna thayo, have sAmAdityane jIva svargathI cavIne anArya evA Adana dezamAM Aki nAmanA bhUpatine AdrakumAra nAme zreSTha putra thayo. mitrane jIva paNa svargathI cavI zreNika rAjAnI naMdA rANIne abhayakumAra nAme pavitra putra thayo, chevaTa baMdhumatI sAdhvIne jIva paNa svargathI AvI vasaMtapuramAM dhanazrI nAme zreSThI putrI thaI. uttama puNyanA pegathI vRddhi pAmatA AdrakakumAra anukrame anupama kalAkelinA maMdIra rUpa vana avasthA pApe. A vakhate zrI zreNika mahArAjAe pUrvathI cAlatI AvatI prItinI vRddhine arthe harSathI AdrakI rAjAne bheTa mokalI. A vakhate zrI mAna AkakumAra potAnA pitA pAse beTho hato. tethI te AvelI bheTa joI vismayathI vicAra karavA lAgyuM " zrIzreNika bhUpati hamaNAM heTa rAjA saMbhalAya che. ane te hArA pitAne mitra che te hAre paNa tenA putranI sAthe maitrI karavI joIe. " Ama dhArI teNe bheTa laI AvelA mANasane potAnA mahelamAM belAvIne pUchyuM ke " zrI zreNika rAjAne koI evo putra che ke je saddaguNanI sAthe huM paNa maitrI karuM ? " zrI zreNika rAjAne mahA balavaMta evA ghaNu putro che. paraMtu temAM sukRtI, sarva guNayukta, mitra upara sneha rAkhanAre ane karyA guNane jANu e abhayakumAra nAmano mukhya putra che. " abhayakumAranuM nAma sAMbhalI AdrakakumAra pUrva janmanA anurAgathI bahu AnaMda pAmyo. pachI teNe te rAjapurUne kahyuM. "he bhadro ! tame jyAre pitAnA pura pratye jAo tyAre abhayakumAra mATe hArI bheTa tathA patra laI jajo. te vinA tamAre javuM nahI. valI tamAre te mitrane hArA sneha pUrvaka AdarathI praNAma kahevA. " pachI rAja prasAdane laI te zreNika rAjAnA purUSo potAnA pura pratye javAnI taiyArI karatA AdrakakumAra pAse AvIne A pramANe kahevA lAgyA. " he kumAra! abhayakumAra mATe bheTa ane patra Apo. ame nice Aje rAjagRha nagara pratye javAnA chIe." pachI ati harSa pAmelA AdrakakumAre pote mitra abhayakumAra mATe bheTa sahita patra te rAjapurUSane Ape. rAjapurUSe cAlyA ane thoDA divasamAM rAjagRha nagara pratye AvI pahoMcyA. tyAM teoe Adana dezanA adhipatinA sarva samAcAra harSapUrvaka zreNika rAjAne kahyA. ane AdrakumAre ekalAvela patrasahita bheTa abhayakumArane ApI. abhayakumAre kahyuM. " he bhadro ! A bheTa kenI che ane Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 128 ) zrIRSimaMDala vRtti-uttarAddha A patra paNu kANe mekalAvelA che te hamaNAM spaSTa kaheA ? " rAjapurUSoe kahyu. " he narezvara ! Adana dezanA Aki bhUpatinA putra AdrakakumAre e banne vastu ApanA mATe mAkalI che. " ema kahIne te sarve rAjapurUSA, abhayakumArane namaskAra karI ubhA rahyA. pachI abhayakumAre satkAra karI rajA ApelA sarve purUSaSa satASa pAmatAM chatAM pAta pAtAnA ghara pratye gayA. AvA have pAchala abhayakumAra bheTamAM AvelI muktAphalAdi amUlya vastu joI harSa pAmatA chatA pote Ardra kumAre mekalelA patra vAMcavA lAgyA. " prema rUpa amRtanA samudra samAna hai baMdhu abhayakumAra ! tamArUM nAma sAMbhalavAthI huM tamAre viSe bahu anurakta thayeA chuM. mATe have pachI tame mhArA mitra ane iSTa kha che. ahA ! sarvathI nivRtta thayeluM mhArUM mana tamAre viSe lIna thayuM che. " patrane vAMcI abhayakumAra vicAravA lAgyA. " jo ke A Ardra kumAra mArI sAthe maitrI karavA icche che. teA e nizce AsannasiddhivALA hovA joie. kAraNa mArI sAthe mahula kamI jIva maitrI karatA nathI. huM jANu chuM ke teNe pUrva bhavamAM vratanI bahu virAdhanA karI che ane tethIja te anArya dezamAM mleccha kulane viSe utpanna thayA che. mATe mhAre ene nizce sarva upAyavaDe pratibeAdha pamADavA. kAraNa ema na karUM tA ene mhArI sAthe maitrI karyAnA lAbha zA ? " AvI rIte vicAra karIne abhayakumAre harSathI suvarNanI zrI AdinAthanI jaTAvAlI ramya pratimA karAvI. pachI teNe padhANuM ghaTAdi nAnA prakAranAM upakaraNusahita te pratimA eka peTImAM mUkI peTIne kharAkhara adha karI ane peAtAnA sevakAne khelAvIne kahyu ke " A peTI laI tame Adana dezamAM jAe ane tyAM Ardraki bhUpanA putra akakumArane te peTI ApIne kahejo ke tamAre A peTI ekAMte ughADavI. temaja abhayakumAranA sAdhu purUSone AbhUSaNarUpa praNAma aMgIkAra karavA." AvI abhayakumAra maMtrInI zikhAmaNu lai te rAjapurUSA zubha divase Adana deza tarapha vidAya thayA. anukrame teoe Adanadeza pratye jaI A kumArane praNAma karI tenI AgaLa peTI mUkIne kahyu ke " he svAmina ! ApanA mitra abhayakumAre premathI A bheTa Apane mAkalAvI che Ape A peTI ekatamAM ughADavI ane tenI a Mdara rahelI vastu yatnathI levI. " rAjapurUSonAM AvAM vacana sAMbhaLI tathA peTIrUpa bheTa joi atyaMta sa MtuSTa thaelA Adra kumAre te rAjapurUSone kahyuM. " huM dhanya chuM, kRtapuNya chuM temaja Aje mhArA janma sala thayA. kAraNake akSayakumAre AvI bheTa meAkalI mhArA upara anugraha karyo che. " ema kahI Sita hRdayavAlA A kumAre anna, vastra AbhUSAdikathI te rAjapurUSone satkAra karavA pUrvaka turata vidyAya karyo. pachI harSita manavAlA Adra kumAre te peTIne ekatamAM laI jai ughADI to temAM temaNe padhANuM, ghaTA vigere nAnA prakAranA upakaraNA sahita suvarNamaya zrI adinAthanI pratimA dIDI. " mhArA priya mitra akSaya ' Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAddhamAra nAmanA munivaranI kathA. (19) kumAre A te zuM AbhUSaNa mokalyuM haze?" ema vicAra karatA AdrakumAre pitAnA hAtha, paga, mastaka, kaMTha, hadaya ane zravaNAdikane viSe te suvarNamaya jinapratimA bAMdhI joI paNa tethI te kAMI zebhA pApe nahIM. pachI te pratimAne potAnI sAme bAjaTha upara mUkI ane nihALI uhApoha karatA zuddha buddhivAlA te AdrakumArane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, tethI te vicAra karavA lAgyo ke "aho ! mAna durgacchA karavAthI saMyamane virAdhe huM anArya dezamAM utpanna thayo chuM. mATe dhikkAra che mane, paraMtu dhanya che te eka ja che ke je abhayakumAre zrI arihaMtanI pratimA mokalI mane pratibodha pamADI hArA upara upakAra karyo. have pachI e hAre parama mitra che. kAraNa eNe mane dharma pamADI mArA upara bahu upakAra karyo che. kahyuM che ke - kastasmAtparamo baMdhuH, pramAdAgnipradIpite // yo mohanidrayA suptaM, bhavagehe prabodhayet // 1 // pramAdarUpa agnithI baLatA saMsAra rUpa gharane viSe meharUpa nidrAthI sutelA purUSane je jagADe tenA vinA bIjo kaye uttama mitra che? arthAt kaI nathI. mATe have huM Arya deza pratye jaI saMyama laIza." A pramANe vicAra karI tathA te suvarNarUpa jinezvaranI pratimAnuM bhaktithI pUjana karI AdrakumAra pitAnA pitAne kahevA lAgyA. "he tAta ! abhayakumAra mitre mahArI sAthe evI prIti karI che ke huM tenA vinA rahI zakato nathI. mATe Apa mane eka vakhata AjJA Ape ke jethI ekavAra tene maLI jhaTa pAchA ahiM AvuM." pitAe kahyuM. "he vatsa! teM e rogya kahyuM che. paNa te amane sukhakArI nathI, kAraNa amArA zatruo pagale pagale hoya che. rAjyanA sarva bhArane dhAraNa karavAmAM samartha evo tuM amAre ekane eka putra che mATe tyAre sarvathA abhayakumAranI pAse javuM nahIM. he vatsa! tyAre ahiM. yAMja rahIne abhUta vastu mekalavAthI tenI sAthe prIti vadhAravI." pitAe A pramANe niSedhe eTale bhavathI udvega pAmelo te AdrakumAra bahu zekAtura thaye. Adraki bhUpanA manamAM A vAta jANavAmAM AvI tethI teNe putranA rakSaNa mATe tenI pAse potAnA pAMcase subhaTo rAkhyA. jema tArAo caMdrane viTalAIne rahe tema te pAMcase subhaTe haMmezAM AdrakumArane viTalAIne rahetA hatA. pachI zaMkAyukta cittavALe buddhivALe ane kAryane jANa e AdrakakumAra pAMcase subhaTenI sAthe haMmezAM nagaranI bahAra azva khelAvavA javA lAgyo. subhATe jotAM chatAM zuddha buddhivAlo AdrakakumAra potAnA azvane khelAvate khelAvato pite divase divase vadhAre vadhAre dUra jAya ane pAcho Ave. "aho ! A kumAra azva khelAvavAnuM ke sAre abhyAsa kare che ?" e teNe hamezAM te sarve subhaTenA 17 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) zrI raSimaMDalavRtti uttarAddha, manamAM vizvAsa utpanna karyo. pachI AdrakumAre gupta rIte potAnA vizvAsu purU pAse jinapratimAsahita bahu ratnAdi vastuothI bharapura evuM eka vahANa taiyAra karAvyuM. ane pite azva khelAvavAnA mISathI nAsI jaI turata vahANa upara caDI vidAya thayA. keTalAka divase te Aryadeza pratye AvI pahoMcyo. pachI te AdrakakumAra turata abhayakumAra tarapha jinapratimA mokalI, sAta kSetramAM ratnAdi sarva dravyane vyaya karI ane jeTalAmAM vrata levA mATe paMcamukhI leca kare che teTalAmAM AkAzamAM rahelI zAsanadevIe tene kahyuM ke "he AdrakumAra ! haju tyAre ugra evuM bhegAvalI kama bAkI che mATe tuM hamaNuM muktine pratibaMdha karanAruM vrata na aMgIkAra kara. kAraNa ke vatanI virAdhanA karatAM vrata na levuM te vadhAre sAruM che." devatAnuM kahevuM sAMbhaLI AdrakumAre vicAryuM je "zuM hArUM bhegAvalI karma evuM samartha che ke te hArA tapanI AgaLa TakI zake? Ama dhArI jAtismaraNa jJAnathI jANe che pUrva bhavane sAdhune AcAra jeNe e te AdrakumAra, turata vrata aMgIkAra karI cAlI nikaLyo. rAjagRha nagara tarapha jatA evA te sAdhunA AcAravALA mahAmunine rastAmAM vasaMtapura nagara AvyuM. pachI te nagaranI bahAranA devamaMdiramAM AdrakumAra muni jeTalAmAM merU parvatanI peThe nizcalapaNe kAyotsarga rahyA, teTalAmAM zreSThIputrI dhanazrI ke je temanA pUrvabhavanI strI thatI hatI te bAlikA bIjI keTalIka kanyAonI sAthe tyAM krIDA karavA AvI. pachI te kanyAo paraspara "he sakhio ! ApaNe sArA varane varIe" ema kahIne teNIoe devamaMdIranI aMdara rahelA staMbhane "A hAre pati, A mhAre pati" ema kahIne varyA. aMdhakArane lIdhe dhanazrIne eke staMbha malyo nahIM tethI teNue turata AdrakakumArane pakaDI "A hAre pati " ema kahI jeTalAmAM aMgIkAra karyo teTalAmAM AkAzamAM ubhelA devatAe kahyuM "A sarve kanyAoe mugdhapaNAthI vegavaDe staMbheneja varyA paNa dhanazrIe te traNabhuvanamAM zreSTha e vara varyo. " ema kahIne devatAoe AkAzamAM devaduMdubhine zabda karI sADI bAra koDa sonaiyAnI vRSTi karI. devaduMdubhine zabda sAMbhalI dhanazrI AdrakumAra muninA caraNamAM paDI ane te mahAmuninA pagane majabuta pakaDI sthira thaI. uttama buddhivALA AdrakumAra muni paNa mahA upasarga prApta thaye jANa kaSTathI dhanazrInA hAthamAMthI potAnA caraNane choDAvI turata anyatra vihAra karI gayA. have vasaMtapura bhUpAla ratnAdinI vRSTi sAMbhalI turata te levA mATe tyAM AvyuM. paNa zAsanadevIe nivAryo ane kahyuM ke "he bhUpati ! meM e dhanazrI sukanyAne pANigrahaNamAM te suvarNa ratnAdi sarva ApyuM che mATe te levAne bIjAne adhikAra nathI." zAsanadevInAM AvAM vacana sAMbhalI vasaMtapura bhUpati pAcho cAlyo gaye. dhanazrIe paNa ratnAdi sarva dravya laI ghare AvI potAnA pitAne saMpyuM.. pachI aneka dhanavaMta zreSThIo pitAnA putrane arthe te bhAgyavatI kanyAnuM mAthuM Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIAmAru nAmanA munivaranI kathA (131) karavA dhanazrInA pitA pAse tenA ghare AvavA lAgyA. teone AvIne gayA jANuM dhanazrIe potAnA pitAne pUchayuM. "he tAta ! te sarva vyavahArIAo ApaNuM ghare zA mATe AvyA hatA ? " zreSThIe kahyuM. " he putrI ! A sarve purUSa pAta potAnA putrane arthe hAruM mAguM karavA AvyA hatA, mATe have tuM tyAre potAne bhAva mane jaNAva. " dhanazrIe kahyuM. nirmala kulamAM utpanna thaelI uttama kanyAenuM ekavAra pANIgrahaNa thAya che. jenA pANagrahaNa vakhate devatAe mane sADAbAra koDa dravya ApyuM che, teja mAre A bhavane pati che. anyathA mAre javAlAthI vikarAla e agni ja zaraNa che. mATe tamAre mArA bIjA varane mATe jarApaNuM ciMtA karavI nahi, " putrIne A kadAgraha jANuM zreSThIe kahyuM. "nispRhI evA te sAdhu hAre pANagrahaNa zI rIte karaze ? valI pitAnI meLe hArA hAthamAMthI pitAnA paga choDAvI rAtrIne vakhateja nAsI gaelA te ekalA ane asthira munine zI rIte lakhI zakAya ? " dhanazrIe kahyuM. " emane huMja lakhIza, kAraNa meM vijalInA prakAzathI e mahA muninA pagane viSe padma dIThuM che." pitAe kahyuM. "he vatsa ! je. ema che te tuM mArI dAnazAlAmAM rahI niraMtara yAcaka janene svecchA pramANe dAna Apa, ane ApavAne vakhate nitya sAvadhapaNuthI tene lakhavA mATe sarva yAcakonA paga je. kadAcita hArA bhAgyayoge je te muni ahiM AvI caDe te hAre mane jhaTa nivedana karavuM. " pitAnI te AjJA mAnya karI dhanazrI svecchA pramANe yAcaka janane dAna ApatI chatI dAnazAlAmAM rahevA lAgI. have abhayakumArane malavA mATe jatA evA AdrakumAra muni, haMmezAM rAjagRha nagara tarapha paga rAkhIne rAtrIe sutA. eka divasa te mahA muninuM ugra evuM bhegAvalI karma udaya AvyuM jethI rAtrIe sutelA te muninA pagane sthAnake mastaka AvI gayuM. pachI te mahAmuni pitAnA pagane anusAra haMmezanI mAphaka cAlavA lAgyA ane keTaleka dahADe pAchA vasaMtapura nagare AvI pahoMcyA. tyAM potAnA bhegAvalI kameM merelA te dhIra mahA muni, bhikSAne arthe dhanazrInI dAnazAlA pratye gayA. zuddha bhajana vahorAvatI evI dhanazrIe te muninA caraNamAM padma dIThuM, tethI teNue turata te mahAmunine oLakhyA. turata potAnA pitAne muninA AgamananI vAta jaNAvIharSanA AMsune vistAra karatI dhanazrI muninA caraNamAM paDI kahevA lAgI ke "he svAmin ! te rAtrIe hArA hAthamAMthI balavaDe potAnA paga choDAvI nirAzrita evI mane tyajI daI cAlyA gayA hatA, paNa Aje zIrIte jaze? zreSThI paNa rAjA vigerene sAthe laI tyAM AvyuM ane AdrakumAra munine praNAma karI hAthajoDI kahevA lAgyo. karUNarasanA samudra ane vizvanA jIne hitakArI che munIzvara! tamArAja eka zaraNe rahelI A bALAne tame paraNaze nahIM te nice te agnimAM praveza karI pitAnA prANa tyAga karaze. kAraNa e tamArA vinA bIjA patine Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 132 ) zrI RSimaDalavRtti uttama. IcchatI nathI. mATe huM uttama purUSa! kRpA karI tenuM pANIgrahaNa karI, ke jethI tamane gheAra evuM srIhatyAnuM pApa na lAge " bhUpatie paNa temaja kahyu, tethI AdrakumAra munie peAtAnA bhAgAvalI karmanA udaya jANI tathA devatAnA vacananu smaraNa karI teja vakhate dhanazrIneA pANI grahaNa karyo pachI devatAe pUrNa ApelI saMpattivAlA A kumAre te dhanazrInI sAthe bahu lAgo bhAgavyA. keTalAka kAle teone uttama lakSaNuvAlA putra thayA. anukrame vRddhi pAmatA te putra jyAre pAMca varSanA thayA tyAre A kumAre pAtAnI priyA dhanazrIne kahyu ke " huM priye ! have tane nira Mtara AdhAra rUpa A putra thayA che, mATe mane pharI dIkSAne mATe AjJA Apa, kAraNu meM vratane mATeja prathama mhArUM mhATu rAjya tyajI dIdhuM che." tapAvelA kathIra sarakhA patinA vacanane nahi sadbhutI dhanazrI vicAravA lAgI. " dhikkAra che mane je mhArA kukarmanA udaya thayA. hamaNAM pati vrata levA taiyAra thayA, putra khAla che ane huM navacAvanA chuM tethI huM nathI jANatI ke zuM thaze." pachI tatkAla utpanna thaelI buddhivALI dhanazrI putrane kAMThe zIkhavADI pati suI gaye chate pAte kAMtavA lAgI. A vakhate putra nizALethI AvyeA ane mAtAne kAMtatI joi gADha svarathI kahevA lAgyA. " are mAtA ! garIba mANasane ceAgya evuM ApaNA gharane viSe A kAMtavuM zuM ?" mAtAe kahyuM " he vatsa dghArA pitA hamaNAM dIkSA levAnA che ane tuM mALa hAvAthI dravya kamAvA zikhyA nathI mATe nizce kAMtavAthI mhArA nirvAha thaze." putra kahyuM " he mAta ! thAre AvuM amAMgalika na melavuM. huM khaMdhanathI khAMdhIne mhArA pitAne ghera rAkhIza. huM mAta ! tuM hamaNAM mane jhaTa sUtaranI daDI Apa ke je starathI huM mhArA pitAne hamaNAMja bAMdhI lau" pachI mAtAe putrane sutaranI daDI ApI. putra sutaranA trAgathI jeTalAmAM peAtAnA pitAne khAMdhe che teTalAmAM kapaTanidrAthI sUtelA A kumAra A sarva vAta sAMbhaLI mAhathI pAtAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. " hamaNAM putra mane jeTalA trAgathI viTaze teTalA varSa sudhI mhAre nizce gRhavAsasAM rahevuM." A vakhate putre temane sUtaranA trAgathI turata khAra vAra vIMTI lIdhAM. pachI turata A kumAre uThIne tathA sUtaranA trAga gaNIne te peAtAnI priyAne kahyu " he bhadre ! putre mane sUtaranA khAra trAgavaDe viyeA che. mATe huM' khAra varSa sudhI gRhavAsamAM rahIza. jethI tuM cittamAM khedya na karatAM harSa pAma." pachI saMtuSTa thaelI dhanazrIe putrane AliMgana karIne kahyuM. " he vatsa ! thArA samAna khIjo karyeA putra hAya ke jeNe mAtAnI AzA paNa pUrNa karI-" pachI dhanazrInI sAthe marajI pramANe bhega bhAgavatA Ardra kumArane sukhamAM eka varSanI peThe khAra varSa nIkaLI gayAM. pachI mAra varSane aMte eka divasa rAtrInA pAchalA paheAre nidrAmAMthI jAgRta thayelA A kumAra manamAM vicAra karavA lAgyA. " hA hA ! meM nizce pUrvabhavane Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AdrakumAra nAmanA munivaranI kathA. (133) viSe mahAvata virAdhyuM hatuM te karmathI huM A bhavamAM anAye dezamAM utpanna thayo. vaLI A bhavamAM paNa meM cAritrane bhAMgyuM te AvatA bhavamAM hAruM kevuM hoTuM azubha thaze ? mATe have zuddha saMyamane aMgIkAra karI tene sAvadhAnapaNathI pALuM zrIjinezvaroe paNa AgamamAM kahyuM che ke - pacchAvi te payAyA, khipaM gacchaMti amarabhavaNAI // jesi piutavo saMjamo a, khaMtI abeMbhaceraM ca // 1 // jemane vRddha avasthAmAM paNa dIkSA laIne tapa saMyama ane brahmacarya pAlana karanArA che, te zIdhra devalokamAM jAya che. A pramANe vicAra karI AdrakumAra savAre potAnI strInI rajA laI ane tenI AjJAthI vrata aMgIkAra karI rAjagRha pratye javA mATe cAlI nikaLyA. have ema banyuM ke AdrakI bhUpAle potAnA kumAra AdrakumAranuM rakSaNa karavA mATe je pAMcase subhaTo rAkhyA hatA te purUSa, rAjakumAra nAsI javAthI bhUpatinA bhayane lIdhe vanamAM jatA rahyA ane koI vikarAla aTavImAM cerane dhaMdhe karatA chatA rahevA lAgyA. te cero je aTavImAM nirbhayapaNe rahetA hatA te aTavImAM eka divasa rAjagRha nagara pratye javA nikaLelA zuddha buddhivALA AdrakumAra AvI pahoMcyA. subhaToe AvatA evA AdrakumArane olakhyA, tethI teoe harSanA AMsune varSAda karatA chatA bhaktithI temane namaskAra karyo. pachI AdrakumAre teone evI dharmadezanA ApI ke teoe turata temanI pAse vrata aMgIkAra karyuM. tyAMthI anukrame pAMcaso ziSya sahita jatA evA AdrakumAra munine rastAmAM pitAnA ziSyanA samUha sahita gozALe maLe. gozALA zrIjinezvaranA doSo pragaTa karatuM hatuM. tene te mahA munie pratiSedhe. jethI ati galI gaelA mAnavALA, pratiyuktithI parADamukha thaele ane AdrakumAranI yuktithI hArI gaelo gazALa nAsIne kyAMI jato rahyo. pachI AdrakumAra jeTalAmAM rAjagRhanI pAse AvyA teTalAmAM keTalAka tApasee pitAnA AzramamAM eka hastine mArI nAkhelo ane bIjAne draDha baMdhanathI bAMdhele temaNe joye. tApasenA hRdayane bhAva evo hato ke " bahu jIvana vinAza karavAthI bahu pApa lAge mATe eka pleTe jIva mAro." AvA vicArathI teoe eka hastine mArI nAkhyuM hatuM ane bIjAne bAMdhIne pitAnI pAse rAkhyo hato. A vakhate rAjagRha nagara pratye jatA evA AdrakumAra muni pitAnA ziSya sahita tApasInA AzramamAM AvyA, eTale pelo bAMdhele hasti pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyuM ke huM baMdhanathI mukAvuM te A mahA munine vaMdanA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (134 ) zrIhamiDala kRtti uttasaddha. karuM." hasti A vicAra karato hato eTalAmAM te AdrakumAra muninA mAhA myathI tenA sarva baMdhe truTI gayA. jethI te hasti AdrakumAra munine namaskAra karI vanamAM jato rahyo. tApasI, AdrakumAra muninuM AvuM mAhAsya joI temanI pAse AvyA eTale te mahA munie temane yuktithI pratibaMdha pamADayA. have AdrakumAra muninuM Agamana jANI tathA hastine choDAvavAnI vAta sAMbhaLI zreNika tathA abhaya kumArAdi bahu janoe harSathI tyAM AvI ucchalatA premacuta mAMcavAlI bhaktithI namaskAra karI te munIzvarane pUchayuM ke "he AdrakumAra muni ! tame hastine zI rIte choDAvyo?" AdrakumAra munie kahyuM "he mahArAja ! baMdhanathI hastine choDAvavuM mane duSkara lAgyuM nahIM, kAraNa tapane prabhAva vicitra che. paraMtu he bhUpati ! meM nahi chedI zakAya evA je taMturUpa latA pAza chedyA che teja mane bahu duSkara lAge che" zreNika rAjAe "e zI rIte ?" ema pUchayuM eTale AdrakumAre temanI pAse potAne saghaLo vRttAMta kahIne pharIthI kahyuM ke "hArA putre mane sUtaranA tAMtaNAthI bAra vAra bAMdhe hatA te baMdhana huM mahAduHkhathI bAra varSe chedI zakyo chuM. he narAdhIza ! e baMdhananI AgaLa A hastinuM baMdhana zA hIsAbamAM che." AdrakumAranuM AvuM vRttAMta sAMbhaLI zreNikAdi sarve mANase bahu vismaya pAmyA. pachI te AdrakumAra mahA muninI dharmadezanA sAMbhaLI vairAgya pAmelA zreNikAdi sarve ne pita pitAnA ghare gayA. AdrakumAre paNa pitAnA sarva zi sahita zrIvIraprabhu pAse AvI saMyama aMgIkAra karyuM. niHsaMgapaNe ghera tapa karatA evA te mahAmuni sarva karmane kSaya karI mokSapada pAmyA. he bhavyajano! je anArya dezamAM utpanna thayA ane abhaya kumAra maMtrIe mokalelI zrI AdinAthanI suvarNa pratimA joI pUrva bhavanuM jAtismaraNa jJAna pAmyA temaja samakIta pAmyA pachI Arya dezamAM AvI dIrghakAla paryaMta cAritra pALI nirvANapada pAmyA. te zrI AdrakumAra munine potAnI zuddhine arthe praNAma kare. 'zrIArdrakumAra nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. nAlaMdAe addhatterasa-kulakoDikayanivAsAe // pucchia goamasAmI, sAvayavayapaccarakANavihi // 101 // jo caramajiNasamIve, paDivanno paMcajAmizra dhammaM // peDhAlaputtamudayaM, taM vaMde muNiasayalanayaM // 102 // sADAbAra koDa zrAvaka kulanA nivAsa sthAna evA nAlaMdA pADAmAM zrI gItamarcavAmIne zrAvakatratanA paccakhANanI vidhi pUchI jeNe zrI vIraprabhu pAse paMca mahAta Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI udaya nAma munivaranI kathA. (135 rUpa dharma aMgIkAra karyo. te sarva nayanA jANe evA peDhAlaputra udaya munine huM vaMdanA karuM chuM. te 101-102 che zrI "" nAmanA munivaranI thAza rAjagRha nagaramAM zreNika rAjA rAjya karato hato. tene cillaNAdi bahu rANIo hatI ane abhayakumAra nAmane putra maMtrIpada bhagavato hato. ekadA te nagaramAM nAlaMda nAmanA pADe zrI tamAdi parivArathI viMTAelA zrI mahAvIra prabhu samavasaryA. " huM pahele, huM pahelo " evA AgrahathI zreNika bhUpati vigere bahu jane tyAM AvI zrI viraprabhune vaMdanA karI yogya sthAnake beThA. A vakhate peDhAlano putra udaya, zrI gAma pAse AvIne zrAvakanA vratanI vidhi pUchavA lAgyo. pachI gautamasvAmIe temanI Agala vistArathI teraseM kroDa zrAvakanA vratanA bhAMgA nirUpaNa karyA. te sAMbhaLIne pratibaMdha pAmele udaya vairAgyane pAmyuM. pachI teNe zrI viraprabhu pAse paMca mahAvrata rUpa dharma aMgIkAra karI mokSapada meLavyuM. . 'zrIudaya' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. AsI surasA divvA, sIlaM ruvaM ca jassa jayapaDaha // taM nirakaMtaM vaMde, siddhipattaM sujAyarisiM // 103 // zRMgArAdi manahara rasa, temaja jagatamAM prasiddha evuM zIla tathA rUpa vidyamAna chatA jemaNe dIkSA lIdhI, te siddhipada pAmanArA zrI sujAta munine huM vaMdanA karuM chuM. meM 103 che A sujAta muninI kathA vArtaka muninI kathAnA adhikAramAM pUrve kahelI che mATe tyAMthI jANuM levI. khaMtikhama umgatavaM, dukkaratavateanANasaMpanaM // kinnaragaNehi mahiaM, sudaMsaNarisiM namasAmi // 104 // kSamAthI sarva sahana karanArA, ugra tapavAlA, duSkara tapateja ane jJAnavaDe saMpanna tathA kinnarasamUhe pUjelA sudarzana munine huM namaskAra karuM chuM 104 gihiNovi sIlakaNayaM, nivvaDiyaM jassa vasaNakasavaTTe // taM namAmo sivapattaM, sudaMsaNamuNiM mahAsattaM // 105 // grahasthAvasthAmAM paNa jemanuM zIlatrata rUpa suvarNa, duHkharUpa kaseTImAM zuddha thaeluM che, te mahA satvavaMta ane mokSa pAmelA sudarzana munine ame namaskAra karIe chIe. je 105 che Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 136 ) zrI RSima'halavRtti uttarAddha. * zrI 'sudarzana' nAmanA munivaranI kathA A bharata kSetramAM caMpApurIne viSe rAjatejathI dedIpyamAna evA dhivAhana nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tene devAMganA samAna uttama rUpavAlI saMpattithI sarvane parAbhava karanArI ane premanA pAtra rUpa abhayA nAmanI zreSTha patnI hatI. te nagaramAM uttama buddhivAlA RSabhadAsa nAme zreSThI vasatA hatA. tene arihAdAsI nAme srI tathA subhaga nAmanA pazupAla ( gAya bheMsa vigere payunuM rakSaNa karanArA gAvAla ) hatA. ekadA ziyAlAmAM uttama buddhivAlA te subhaga, pAtAnI gAyAne carAvI sAMje vanamAMthI nagarI pratye AvatA hatA evAmAM teNe mArgamAM jitendriya, jovA cAgya zarIravAlA, vastra ADhayA vinAnA koi eka munine kAyAtsage rahelA dIThA. subhaga Asannasiddhi jIva hAvAthI te peAtAnA manamAM vicAra karavA lAgyA ke havaNAM mahA dArUNa tADha paDe che teA A muni e prANanA nAza karanArI tADhane rAtrIe zI rIte sahana karaze. hA hA ! meM pUrvabhavane viSe kAMipaNa sukRta karyuM nathI jethI A bhavamAM nitya pArakA gharane viSe dAsapaNuM karUM chuM. mATe cAla havaNAMja A kAMkhalA vaDe e mahA muninA zarIrane cAre taraphathI eDhADI huM mhAre ghare jAuM ane kAle savAre pALe AvI te kAMmale laI laIza. paNa " e muni yApaNAthI A kAMkhalAne aMgIkAra karaze ke nahIM ? " Ama vicAra karIne te subhaga kAMkhalAvaDe muninA zarIrane cAre taraphathI DhAMkI bhAvanA bhAvatA chatA potAnA ghara pratye gayA. kAmale pAse nahiM. hAvAthI jema jema subhagane rAtrIe vadhAre vadhAre tADha lAgI tema tema te muninI anumAinA karavA lAgyo. jo ke subhage munine kAMkhalA ApavAthI bahuja thAtuM puNya upAryuM hatuM paraMtu tenI bahu anumeAdanA karavAthI te puNyane teNe merU parvata samAna manAvI dIdhuM. pachI savAre kRtArtha evA subhage teja prakAre kAyAtsage ubhA rahelA munIzvarane namaskAra karI jeTalAmAM temanA zarIra uparathI peAtAnA kAmalAne lai lIdhe teTalAmAM jAgrata thaelA te munIzvara " tamo tALa e padanA uccAra karI uttama pakSInI peThe AkAzamAM uDI gayA. pachI subhaga vicAra karavA lAgyA " nizce e mahAtmAe dayAthI mane sakSevaDe AkAza gAminI vidyA ApI. mATe have huM sAvadhAnapaNe e vidyAne bhaNuM jethI te vidyA mane paNa kAle karIne nizce siddhi Apaze " pachI niraMtara navakAranA Adi padane vAraMvAra uccAra karatA subhagane sAMbhaLI zreSThIe tene harSoMthI hyu, " maneAhara AkRtivAlA hai subhaga ! tuM samaneratha pUrNa karanArA A Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www wwwwwwwww * 11 sudarzana nAmanA maharSinA thA. (137) navakAra rUpa mahA maMtrane niraMtara bhaNu, ke jethI tane siddhi thAya." zreSThInI pAse sarva navakAra bhaNIne subhaga bhAvathI AvatAM jatAM tene ja gaNavA lAge. ekadA vaSakAle nadInA sAme kAMThe koInA khetaramAM gaelI bheMsone pAchI vALavA mATe A kAMThe ubhelA zubha hRdayavAlA subhage navakAra maMtrane uMce svare zabda karI nadImAM jhaMpApAta dIdho. te vakhate te kAdavathI melA evA jalamAM rahelA khelAthI hRdayamAM vidhA jethI te turata mRtyu pAme. pachI subhagane jIva potAnA puSTa puryodayathI rUpa sibhAgye mane hara e teja ruSabhadAsanI strI arhadAsInA udarane viSe putrapaNe utpanna thaye. putra garbhamAM chatAM mAtAne sudarzana (sArU svapna) thayuM hatuM tethI pitAe te putranuM sudarzana nAma pADayuM. pachI pAMca dhAvamAtAthI lAlana pAlana karAto te putra jema jema vRddhi pAmyuM tema tema pitAnA gharane viSe saMpatti paNa vRddhi pAmavA lAgI. pitAe tene yogya upAdhyAya pAse mokalI sarva zAstrane abhyAsa karAvyA anukrame abhyAsa karate te sudarzana putra vanAvasthA pAmyo. sarva guNAe sudarzanane viSe tevI rIte nivAsa karyo ke dene tene viSe potAnuM sthAna na maLavAthI tene tyajI dIdhe pachI pitAe tene koI sArA kulamAM utpanna thaelI, dhanya, sArA zIlavAlI ane sArA AcAravAlI manaramA nAmanI kanyA paraNAvI. have sudarzanane kapila nAmanA purohitanI sAthe evI maitrI thaI ke guNA evA te banne jaNunA phakta deha judA hatA. baMne jaNAnA pitAoe saMsArathI vairAgya pAmI pitA potAnA putrane viSe pitAnA kuTuMbane bhAra AropaNa karI harSathI dIkSA lIdhI. jemaNe pitAnA aMtaranA zatruono nAza karyo che evA te nimala manavAlA banne jaNAe uttama prakAre cAritrane ArAdhI mokSasthAna pAmyA. sadaguNa evA sudarzanane potAnI manoramA priyAnI sAthe niraMtara viSaya sukha bhogavatA cha putro thayA. zramaNopAsaka sudarzana paraspara abAdhapaNe avasare avasara purUSArthane sAdhato tathA zuddhabhAvathI dharmakArya karatA. sudarzananA AvA guNothI baha harSita cittavAle kapila purohita, potAnI priyA pAse sudarzananA rUpAdi guNene vakhANa chate te potAnA mitranI haMmezA prazaMsA karato hato. kapila purehitanI strI kapilA jagatamAM zreSTha evA sudarzananA guNene sAMbhaLI nIcakulapaNAthI tenA upara bahu anurAgavAlI thaI. ekadA pitAne pati kAMI kArya prasaMge kaI bIjA gAma game tyAre kapilAe kapaTa karIne sarala manavAlA sudarzanane potAnA ghare bolAvyuM. sudarzana zreSThI niSkapaTapaNe jeTalAmAM prItithI teNInA maMdIra pratye Abe teTalAmAM te kapilAe pitAnA gharanA bAraNuM baMdha karyA. pachI uddabhaTa veSa dhAraNa karI kapilAe sudarza Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (138) zrIraSimaMDala vRtti-uttarAddha nane kahyuM. "he nAtha! mhArI AzA pUrNa kare ane ugra evA kAmadevanA Agrahane cUrNa kare." sudarzana zreSThIe kahyuM "are apaMDita ! huM napuMzaka chuM te vAta zuM te lekamAM nathI sAMbhaLI mahArA napuMzakapaNunI vAta te sarvatra leka prasiddha che." pachI kapilAe zRMgAra tathA hAvabhAvAdikathI sudarzana zreSTane bahu #bha pamADavA mAMDe. paNa jema kapAtakAlanA pavanathI merUparvata kaMpAyamAna thAya nahIM tema te kaMpyA nahiM. "nice eNe pitAnuM napuMzakapaNuM batAvyuM te kharuM che." ema dhArI kapilAe tarata temane pUtra karI vidAya karyA. pachI upasargathI mukta thaelA ane pitAne ghare AvelA sudarzana zreSThIe evo abhigraha lIdhe ke "AjathI hAre keInA ghare ekalA javuM nahIM." ekadA IMdra mahocchavane divase kapila purohita ane sudarzana zreNI sahita caMpApurIne rAjA dadhivAhana naMdanavana samona pitAnA udyAnamAM krIDA karavA gaye. rANuM abhayA paNa purehita strI kapilAnI sAthe tyAM gaI. raste devatAnA samAna kAMtivAlA cha putro sahita maneramAne joI kapilAe abhayAraNane pUchayuM "A cha putro sahita kenI strI che?" abhayAraNue kAMIka hasIne kahyuM. "are sakhi zuM tuM ene nathI oLakhatI?" A nagarInA AbhUSaNa rUpa sudarzana zreNInI e strI che. sarva guNanA vibhava avA te cha putro enA udarathI utpanna thaelA che. mATe he sakhI? nagarazreNI evA sudarzananAja e cha putro che ema tuM jANa." rANI abhayAnAM evAM vacana sAMbhaLI cittamAM vismaya pAmelI kapilA kAMIka hasIne maina dhAraNa karI besI rahI eTale pharI abhayArANIe pUchyuM. "he sakhI ! mArA vAta kahevAthI te hasI kema?" kapilAe kahyuM. "sudarzana zreNI te napuMzaka che te A putro enA kayAMthI? ethI mane bahu Azcarya thayuM che." abhayArANIe e purUSa ratnanuM te napuMzakapaNuM zI rIte jANyuM." ema pUchayuM eTale kapilAe pUrve banelI sarva vAta abhayAraNane kahI. abhayAe hasIne kahyuM. "he sakhI! kharuM che e parastrIone viSe napuMzaka tulya che mATe he mugdha ! e catura purUSe tane chetarI che." krodha karIne kapilAe kahyuM. "he sakhI? huM paNa tane tyAre ja catura jANuM ke jyAre tuM e zreSTIne ramADa" rANIe kahyuM "meM ene ramADelA jANa." A pramANe paraspara vAda karatI evI te banne jaNIo krIDA karIne potapotAne ghera gaI. pachI rANI abhayAe A vAta pitAnI dhAvamAtAne jaNAvI eTale teNIe kahyuM ke "jema keI baLavaMta purUSa siMhanI kezavAlIne, nAgarAjanA phaNA ratnane ane gajapatinA daMtazaLane levA samartha thAya nahIM tema parama arihaMtanA bhaktajanemAM mukhya evA e guNavaMta sudarzanane tuM brahmavratathI zI rIte bhraSTa karavA samartha thaIza?" abhayAraNue kahyuM. "he mAta! tuM ekavAra tene ahiM lAvI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsudarzana" nAmanA maharSinI kathA (13) mane seMpa, pachI huM enA brahmavatanuM draDhapaNe joIza." abhayArANInA vacanathI sudazana zreSThIne lAvavAnA vividha prakAranA upAyone zodhatI te catura dhAvamAtA bahuM vAra vicAravA lAgI. pachI comAsInI rAtre rANInA pujAnA bAnAthI vastrathI DhAMkIne yakSanI pUjAnI sAmagrI rathamAM laIne gaI. pAchala sudarzana zreNI eka zUnya gharamAM kAyotsarga karIne rahyA hatA. evAmAM dhAvamAtAe AvI temane upADI laI abhayArANInI Agala mUkayA. pachI addabhuta veSa dhAraNa karavAthI devAMganAone paNa tiraskAra karanArI te vAcAla abhayA madhuravacana nathI sudarzana zreSThIne kahevA lAgI. "vizvanA manuSyanI madhye dayAvaMta evA he prANanAtha ? tame lokamAM kAmadevarUpa grahathI pIDA pAmelAnA duHkhane jANe che chatAM tame hArI zA mATe upekSA karo cho? he svAmin ! ApanA zarIranA saMgarUpa amRta meghajalanA siMcanathI kAmavaravaDe tama thaI rahelA maharA aMgane jhaTa zItala kare." A pramANe kAmathI Akula vyAkula thaelI abhayArANIe bahu upasenA samUhathI temane pIDita ryA, te paNa te mahAtmA potAnA zIlavratathI jarA paNa calAyamAna thayA nahIM. pachI vilakSa banelI abhayArANIe krodhathI potAnA zarIrane tINa nakhavaDe valUrI pokAra karyo ke " A keAI dhUta purUSa mane valage che mATe ene dhikkAra thAo. " rANInA AvA zabda sAMbhalI peheredAra purUSe turata tyAM AvyA che temaNe sudarzana zeThane dIThA. pachI vismaya pAmelA rAja purUSoe bhUpati pAse jaI te vAta nivedana karI. rAjAnA pUchavA uparathI abhayA rANIe kahyuM- A durAtmA purUSa kayAMthI akasmAta AvI para purUSanuM mukha nahiM jenArI evI mane pitAnI sAthe krIDA karavAnuM kahe che. he nAtha! meM tene kahyuM ke are duSTa ! tuM asatI strIonA jevI mane jANe che ? ka purUSa potAnA kaMThane viSe hAranI peThe sarpa AropaNa kare ? meM Ama kahyA chatAM paNa teNe hArA upara balAtkAra karyo tethI meM pokAra karyo. " nareMdra ! je ApanA manamAM "e A kAma kare nahIM " ema hoya te tene pUcho. " dadhivAhana bhUpatie sudarzana zreSThIne kharI vAta jaNAvavAnuM kahyuM, paraMtu dayAthI bhiMjAI gaelA manavAlA temaNe rAjAnI pAse kAMIpaNa kahyuM nahIM. tethI rAjAe vicAryuM je "pUchatAM chatAM paNa kAMI uttara Apato nathI mATe e zuddha hoya tema dekhAtuM nathI " ema dhArI bhUpatie krodhathI pitAnA sevakane sudarzana zreSThIne vadha karavAno Adeza Ape. pachI rakSaka purUSo vadha maMDapa taiyAra karI sudarzana zreSThIne gadheDA upara besArI nagaramAM pheravavA lAgyA ane " nItImAna aMtaHpuramAM mahA aparAdha karanArA rUSabhadAsa zreSThInA putrane rAjA ghAta kare che. " evI uSaNuM karavA lAgyA. nagarInA loko "A kArya A zreSThIne viSe ghaTe che ? " ema pokAra karatA hatA evAmAM rakSaka purUSoe pheravavA mAMDelo te zreSThI pitAnA ghara pAse AvI pahoMce. manaramA potAnA patinI AvI sthiti joI vicAra karavA lAgI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 140 ) RSima`Dala vRtti-uttarA " A mhArA pati sArA AcAravALA che ane e bhUpatinI strI vaza che mATe nizce Aje mhArUM kukarma uya AvyuM. mhArA pati AvuM kArya kare nahi chatAM temane mAthe AvA mithyA Aropa AvI paDayA te pUrve saMpAdana karelA karmane kayA purUSa nivArI zake ? Ama che tepaNa huM upAya karIza." Ama vicArI manAramA potAnA gharamAM jaI jina pratimAnuM pUjana karI ane kAyAtsarga karI A pramANe kahevA lAgI tene pravacananI bhakta, uttama purUSAnA vidghane dUra karanArI ane samAdhi karavAmAM tatpara evI hai zAsana devI ! mhArA patinA lezamAtra doSa nathI mATe zrAvakAmAM sukuTamaNi samAna e zreSTInuM jo tuM sAMnidhya karIza tA ja huM A kAryAtsarga pa.rIza. " maneramA A pramANe kahI kAyAtsage rahI eTalAmAM rakSaka purUSAe sudana zreSThIne smazAnamAM laI jaI zUlI upara caDAvyeA. A vakhate zAsanadevInA prabhAvathI zulIne ThekANe suvarNa kamala thayuM eTaluMja nahiM paNa rakSaka purUSoe karelA mahAra te zreSTInA zarIre rezamI vastro tathA hIrAdi AbhUSaNA thaI gayA. sudana zreSThIne A prakAranA joi vismaya pAmelA rAja purUSAe te vAta bhUpatine kahI. bhUpati dadhivAhana paNa turata hasti upara besI sudarzana zreSThI pAse AvyA ane tene vegathI bheTI atyaMta kheda karatA chatA kahevA lAgyA. " huM zreSThI ! tame tamArA potAnA puNyAdayathI mRtyu pAmyA nathI. eTaluMja nahiM paNa pApI evA meM tamane maraNu kaSTamAM nAkhyA chatAM je tame jIvatA rahyA che te nizce tamArA zIlanuM mAhAtmya che. hA hA, pRthvImAM dadhivAhana vinA khIje kAI nRpati pApI, avicArI, samada ane srIvaza nathI, ke je mUDha tamane mArI nAkhavAne nizcaya o. athavA De zreNI ! A saghaluM pApa tameja mane karAvyuM che kAraNu meM tamane mahuvAra pUchyuM chatAM tame mane kAMI paNa uttara ApyA nahI. " A pramANe potAnA AtmAnI niMdA karatA dadhivAhana bhUpati sudarzana zreSThIne hAthiNI upara besArI satpurUSAthI prazaMsA karAtA chatA potAnA ghara pratye laI gayA. tyAM snAnAdi karAvI, vastrAbharaNuthI satkAra karI ane vidhithI bhAjana karAvI rAjAe tene sarva vAta pUchI. zreSTIe abhayAne abhayadAna ApavAnI vinaMtI karIne pachI abhayarANInI sarva vAta rAjAnI Agala kahI. dRSivAhana bhUpatie paNa turata abhayArANIne pAtAnA gharamAMthI kADhI mUkI pachI rANI peAtAnA AtmAnI niMdA karatI chatI thADA kAlamAM mRtyu pAmIne vyaMtarI thaI. haryotkarSane dhAraNa karatA bhUpAle sudana zreSTIne potAnA pa%0hasti upara besArI mheATA maheAcchava pUrvaka tenA ghara pratye pahoMcADayA. have abhayArANInI dhAvamAtA pa MDitA peAtAnA duSkRtyathI bhaya pAmIne nAsI gai, te kusumapuramAM jaI tyAMnI devadattA gaNikAnA ghare rahI tyAM paNa te paMDitA, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI gAMgeyanAmanA maharSinI kathA. (141) sudarzana zreNInA guNonA vakhANa karatI hatI. tethI devadattA gaNikA, sudarzana zreNI upara bahu anurAga dharavA lAgI. - have ahiM sudarzana zreSTIe vairAgyathI vrata lIdhuM. anukrame te muni, tapa ane vihAra karatA kusumanagare gayA. te nagarImAM gocarI mATe pharatA evA sudarzana munine joI paMDitAe te vAta devadattAne kahI. devadattAe daMbhathI bhikSAne mATe munine pitAne ghera bolAvyA. eTalAmAM sudarzana muni tenA gharamAM AvyA teTalAmAM teNIe bAraNA baMdha karI Akho divasa te mahAmunine upasarga karyA, pachI sAMje vezyAe tyajI dIdhelA te muni vanamAM gayA. tyAM paNa vyaMtarI thaelI abhayArANIe krodhathI temane baha prakAre pIDA pamADyA. tyAM zubha dhyAnathI sudarzana munine kevala jJAna upanyuM jethI devatAoe vidhithI temane kevala mahocchava karyo. A vakhate sudarzana kevalIe evo dharmopadeza dIdho ke jethI abhayAdevI ane tenI dhAvamAtAdi pratibodha pAmyA. uttama prakAre samaraNa karelA ane zreSTa dRSTIvAlA devatAoe racelA adbhuta potAnA patinA kevala mahecchavane jANa bahuM harSa pAmelI mane ramAe kAryAtsarga pAryo, jemane zUlI suvarNanuM siMhAsana thayuM ane prahAra hAro thayA, gRhasthAvasthAmAM abhayAraNue kukalaMka ApavAthI paNa je zuddha rahyA. dIkSA vasthAmAM paNa jemane abhayAraNarUpa vyaMtarIe mahA upasargo karyA jyAMthI kevalajJAna utpanna thayuM te kevala jJAnI sudarzana muninI ame haMmezA stutI karIe chIe. zrI 'sudarzana' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa jIvANuvavAyapavesaNAi pucchittu vIrajiNapAse // gihitu paMcajAma gaMgemo jayau sidigao // 106 // chanI utpatti, caturgatimAM gamana, bhavasthiti ane kAyasthiti ItyAdi puchI zrI vIra prabhu pAse paMca mahAvrata grahaNa karI siddhipada pAmanArA gAMgeya jayavaMtA varto. me 106 che | zrInAtha muninI thI. te vANija nagaramAM zrI vardhamAna svAmI samavasaryA. tyAM zrI pArzvanAthanA putra gAMgeya nAmanA aNagAre zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIrane vaMdanA tathA namaskAra karI sarve jIvanI utpatti tathA vigamAdi prazna puchayA. zrI mahAvIra prabhue te praznonA uttara ApyA eTale gAMgeye pAMca mahAvrata rUpa dharma aMgIkAra karyA pachI dharmanuM ArAdhana karatA te mekSa pAmyA. A gAMgeyane saMbaMdha ahiM saMkSepamAM kahyo che. vizeSa jANavAnI IcchA karanAre zrI bhagavatI sUtrathI jANI le. zrI 'gAMgeya' nAmanA maharSinI kathA saMpUrNa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (142) mItraSimaMDala vRtti uttarAddha. ikArasaaMgadhArI sIsA vIrassa mAsieNagao // sohamme jiNapAliya nAmA sibhissai videhe // 107 // agIyAra aMganA dhAraNahAra ane zrI mahAvIra prabhunA ziSya jinapAlita nAmanA muni eka mAsanA anazanathI mRtyu pAmI sadharma devaleke gayA. tyAMthI te mahA videha kSetramAM utpanna thaI siddha thaze. 107 che | | vinati ninI yA | A bharata kSetramAM zatruothI niSkapa evI caMpA nagarIne viSe dhanavaMta purUpomAM zreSTha evo mArkadI nAme sArthapati rahetuM hatuM. tene uttama AkRtivAlI, aneka puNyakArya karanArI, zIlaguNanI zobhAvAlI ane vinayakAmAM zreSTha evI bhadrA nAme strI hatI. paraspara viSayasukha bhegavatA evA te banne jaNAne jinarakSita ane jinapAlita nAme be putro thayA. pitAe te banne putrane kalAcArya pAse sarva kalAne abhyAsa karAvI ghara vepAranA kAmamAM joDyA. ekadA te banne bhAIo paraspara ekAMtamAM evI vArtA karavA lAgyA ke "ApaNe agIyAravAra samudranI musApharI karI che temAM sarva vakhate dravya melavI, kRta kArya thaI sukha yukata nirviSNapaNe ApaNe potAnA ghara pratye AvyA chIe, mATe hamaNuM bAramI musApharI karavI joIe." ema vicAra karI teoe potAnA pitAne kahyuM "he mAtApitA! je Apa amane jhaTa AjJA Ape te ame dravyanI prAptine arthe bAramI vakhata samudranI musApharI karIe." mAtA pitAe kahyuM: "he putrA ! tamee ApaNA gharane viSe bahu saMpatti ekaThI karI che, vaLI tamArI yuvAvasthA che ane rUpalAvaNyathI tamAre mane hara strIo che tethI tame baMne jaNA te strIonI sAthe saMbhoga bhegavo. he putro ! hamaNAM tamAre kaSTakArI evI samudranI musApharI karavAnI nathI. kahyuM che ke purUSoe kyAre paNa ati lobha karavo nahIM. vaLI bIjA mANaso pAsethI meM bahu vakhata sAMbhaLyuM che ke mANasane samudranI bAramI musApharI vighakArI thAya che." pitAnA AvA eka be traNa vAra kahelA vacana sAMbhaLIne paNa putroe kahyuM. "he mAtApitA ! bAramI musApharI game teTalI duSkara hoya paraMtu amAre bAramI vakhatanI musApharI karavI. satyarUSonuM eja baLa che je pitAnuM kaheluM pote pALavuM." pachI te putrane ghera Agraha jANI mAtA pitAe kahyuM. "jema tamane sukha upaje tema kare." mAtA pitAnI AjJA malI eTale te bahu harSa pAmelA te banne jaNa nAnA prakAranA bahu karIyANAthI vahANene bharI balI karma karI (eTale prabhunI pUjAdika) maMgalika karI zubha divase harSa pAmatA chatA utsavapUrvaka samudra madhye cAlyA. cheDA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAAAAAAAAA zrI jinapAlita' nAmanA maharSinI kathA (143) divasamAM teo sukhethI jeTalAmAM seMkaDe jana ullaMghIne samudranI madhya bhAge AvyA teTalAmAM mahA bhayaMkara vAyuthI te vahANa bhAMgI gayuM tethI sarve mANase ane pAtrAdi jalamAM buDavA lAgyA. jinarakSita ane jinapAlitanA hAthamAM pUrva bhavanA upArjana karelA puNya yogathI eka pATIuM AvI gayuM. tethI teo ratnadvIpane kAMThe jIvatA nikaLyA. te dvIpanA vAyuthI svastha thaelA te banne bhAIo kSudhAtura thavAthI tatkAla tyAMnA cagya ane manohara phelonuM bhakSaNa karavA lAgyA. paraspara banne bhAIo lAMgalI phalanA telathI eka bIjAnA zarIrane mardana karI ane vAvaDInA jaLamAM snAna karI svastha zarIravALA thayA. pachI teo jeTalAmAM bIjA koI deza pratye javA mATe sukhanA hetu rUpa vAta karatA hatA teTalAmAM hAthamAM khavAlI ratnadvIpanI bhayaMkara devI potAnuM sAta tADa pramANu uMcu rUpa karI tyAM AvI ane duSTa manavALI asatI tema krodhayukta te devI kahevA lAgI ke "he mArkadInA putro ! je tame jIvavAnI IcchA rAkhatA ho te nirbhaya evA tame banne jaNAo hArI sAthe divya evA asaMkhya viSaya sukha bhogave. nahi te nirbaLa evA tamArA baMnenA mastaka turata A khavaDe toDI nAkhIza." devInAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta bhayabhIta thaelA banne bhAIoe teNInuM kahevuM kabula karyuM. pachI zAMta cittavALI te devI pitAnuM manohara rUpa dhAraNa karI turata te banne bhAIone potAnA mahela upara teDI gaI tyAM te devI azubha pudgalone dUra karI tathA zubha sthAnAdi avayane dhAraNa karI marajI pramANe te banne purUSonI sAthe harSathI bhega bhegavavA lAgI, amRta phaLanA svAdathI utpanna thaelA sukhamAM ati laMpaTa thaelA jinarakSita ane jinapAlita bane bhAIo paNa potAnA mAtA pitAnA snehane kyAre paNa saMbhAratA nathI. ekadA lavaNa samudranA adhichita susthita nAmanA devatAe iMdranI AjJAthI ratnadvIpanI devIne A pramANe kahyuM: "he bhadre ! tuM hArI AjJAthI tRNa, kASTa, pAMdaDAM ane kacare bahAra kADhI nAkhI lavaNa samudrane ekavIza vAra zuddha kara. svAmInI AvI AjJAthI ratnadvIpa devI turata potAnA ghara pratye AvIne mArkadInA putrane kahevA lAgI. Aje susthita nAmanA devatAe mane AjJA karI che tethI huM samudrane zuddha karavA jAuM chuM. kAraNa svAmInI AjJA na ullaMghI zakAya tevI hoya che. he zubhe! tame banne jaNa kIDA karatA chatA A mehelane viSe sukhethI raho. tamane ahiM rahetAM kAMIpaNa duHkha thavAnuM nathI. jo tame ahiM rahetAM udvega pAme to pUrva dizAnA udyAnamAM tamAre sukhethI krIDA karavI. tyAM prAvRt ane varSo nAmanA be Rtu sukhakArI che. jethI temanAthI utpanna thaelA phaLa puSpAdi vaDe tamAre ramavuM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) zrI vaSimaMDala vRtti uttarAddha. - je tyAM paNa tame udvega pAme to tamAre uttara dizAnA udyAnamAM javuM. tyAM svAdhina ane sukhakArI hemaMta ane zarata nAmanI chellI be Rtuo nivAsa karIne rahe che tenAthI utpanna thaelA phalAdi vaDe karIne tamAre nirbhaya evA hastinI peThe svecchAthI krIDA karavI. je kadApi tyAM paNa tamane udvega thAya te tamAre pazcima dizAnA udyAnamAM javuM. tyAM vasaMta ane grISma nAmanI be Rtuo rahe che. temanAthI utpanna thaelA phaLa puSpa jaLa vigerethI tamAre dIrghakALa paryata sukhe krIDA karavI. he vIra purUSo ! je tame tyAM nirjanapaNane lIdhe uga pAmo to pharI A mehelamAM AvI sukhethI krIDA karavI paraMtu tamAre kayAre paNa dakSiNanA udyAnamAM javuM nahI kAraNa tyAM maheTA zarIravALe, rAtA netravALe, sudhAthI vyApta ane mahA bhayaMkara evo daSTi viSa sarpa rahe che e sapane jevAthI tamAruM mRtyu na thAo e hetuthI huM tamane dakSiNa udyAnamAM javAno niSedha karUM chuM." A pramANe te devI eka, be, traNa vAra teone pratibaMdha karI pite lavaNa samudrane zuddha karavA cAlI gaI. pAchaLa banne bhAIo pUrva pazcima ane uttara e traNe dizAomAM dIrghakALa paryata krIDA karI potAnA mahela pratye AvI vicAra karavA lAgyA. devIe ApaNane dakSiNa dizAnA udyAnamAM javAne zA mATe niSedha karyo. nice tyAM koI moTuM kAraNa hovuM joIe, mATe hamaNAM ApaNe tyAM javuM hitakArI che. kahyuM che ke, ajJAna vRttivALA prANIone vizvAsa karavo nahi. AvI rIte vicAra karIne te banne bhAIo gAyanA kalevarathI baha prasarI rahelA durgadhavALI dakSiNa dizA pratye gayA. tyAM teoe bahu prahAra thaele, phakta hADakAnA samUhathI vyAsa, jevAne ayogya, jevAthI duHkhI karanAra ane zUlIthI viMdhAyela hovAthI Akroza karato kaI purUSa dITho. prathama te teo te purUSane je bahu bhaya pAmyA. paNa pachI dhIraja rAkhI zailIthI viMdhAyelA te purUSanI pAse jaI te banne bhAIoe tene pUchayuM: "A kenuM AghAta sthAna che? tuM keNa che? ahiM kema Avyo chuM? ane tane AvuM du:kha koNe ApyuM ?" pelA purUSa kahyuM. "he bhadra! A ratnadIpanuM hiMsAsthAna che. huM kAkaMdIpuramAM nivAsa karanAro vaNika chuM. huM vepAra mATe vahANa laI jato hato. raste vahANa bhAMgI paDayuM. pATayuM hAtha AvavAthI huM hArA dudevathI ahiM AvI caDe. ahiM A duSTa cittavAlI ratnadvIpanI devIe mane rAkhe ane teNue mahArI sAthe bahu kALa paryata harSathI bhego bhagavyA. tamAruM AvavuM sAMbhaLIne te devIe turata mane bhUlI upara caDAvya kAraNa duSTone eja svabhAva hoya che. duSTa cittavALI A devIe A pramANe bheLA hRdayavALA bahu janene chetarIne mArI nAkhyA che. huM jANato ke rUpa sebhAge karIne mane hara evA tamane e duHkha ApanArI devIthI zI zI vipattio bhegavavI paDaze." zULImAM parevAelA purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrI jinapAlita" nAmanA munivaranI kathA, (145 ) bahu bhayabrAMta thaelA te jinarakSita ane jinapAlita bane bhAIo tene kahevA lAgyA. "he paropakArI purUSa! ame je prakAre A vipattirUpa samudrane pAra pAmIe te upAya tuM amane batAva. te purUSe kahyuM: "he bhadro ! tame potAnA jIvitane uttama upAya sAMbhaLe. ahiMthI pUrva dizAnA udyAnamAM zebhAthI manahara evuM eka yakSanuM AzcaryakArI sthAnaka che tyAM azvarUpane dhAraNa karanA selaka nAme yakSa vase che. te yakSarAja AThama, cAdaza ane punama e tIthione viSe haMmezA heTA zabdathI ema kahe che ke-huM kayA mANasane tAruM ane kayA mANasane pAchuM ?" mATe tame tyAM jaI tenuM pUjana karatA chatA rahe. jyAre samaya Ave te selaka yakSa "huM kayA mANasane tAruM ane kyA mANasane pAchuM ?" ema kahe tyAre tamAre potAnA jIvitanI IcchAthI amane jhaTa tAro ane pAlana kare, pAlana kare" ema kahevuM. tame ema kaheze eTale te yakSarAja tamane ApattirUpa samudrane pAra pamADaze e vinA bIje kaI upAya nathI." pachI jinarakSita ane jina pAlita bane bhAIo zailimAM viMdhAyelA purUSathI potAnA jIvitane upAya sAMbhaLI harSa pAmatA chatA turata selakyakSanA maMdira pratye gayA. tyAM teo puSpAdika vaDe bhaktithI yakSanuM pUjana karatA chatA aharniza AdarathI tenuM sevana karavA lAgyA. pachI avasare selayakSe jeTalAmAM " huM kyA mANasane tAruM ane kyA mANasane pAchuM? " e zabda karyo, teTalAmAM te bane bhAIoe " he svAmin ! amane pALe ane A mahA ApattithI tAro" ema kahyuM. teonAM AvAM vacana sAMbhaLI turata pragaTa thaI yakSe kahyuM: "he mAkaMDI putra! sAMbhaLo, je tame hArUM kahyuM karo huM tamAruM pAlanAdi kArya karuM. " banne bhAIoe kahyuM: "he yA~dra ! tame amArA pitA che. mATe tamAruM hitakArI kaheluM ame sarva aMgIkAra karazuM. " pachI yakSe te bannene potAnI pITha upara besArIne kahyuM: " tamAre pAchala AvelI te devInA mukha sAmuM jovuM nahIM. eTaluM ja nahIM, paNa tenAM vacana sAMbhaLI manamAM jarApaNa rAga kare nahIM. nahi to huM tamane bannene hArI pITha uparathI apAra evA samudramAM pheMkI daIza. " A pramANe zIkhAmaNa daI te banne bhAIone laI selakyakSa samudramAM AkAza mArge vegavaDe cAlyo, have ahiM ratnadvIpanI devI lavaNasamudrane zuddha karI jeTalAmAM potAnA ghara pratye AvI te teNue te banne purUne dIThA nahIM tethI te bahu Akula vyAkala thavA lAgI. teNue pUrva, pazcima ane uttara dizAmAM bahu zodhakhela karI paNa teone kyAMI dIThA nahIM. pachI pitAnA avadhijJAnathI mahA samudranI madhye selakayakSavaDe laI javAtA te bannene joI atyaMta krodha pAmelI te duSTa devI pitAnuM tIkaNa khaDaga laI tatkAla tyAM AvIne kaThora vacanathI kahevA lAgI, 19 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) zrIRSimaDala vRtti uttarAddha " are mArkInA putrA ! tame mhArI sAthe dIrghakAla bhAge bhAgavI atyAre mane kahyA vinA kema nAsI jAo che ? dhikkAra che kRtaghra evA tameAne, jo tame peAtAnuM jIvita IcchatA hA te A selayakSane tyajI daI jhaTa mhArI sAthe cAlA, nahi teA A kharDu vaDe tamArAM mannenAM mastaka chedI vRkSanA lanI peThe samudramAM pADI nAkhIza. " devInAM AvAM kahera vacana sAMbhaLIne paNa nirbhIya rahelA te banne jaNAe trAsa pAmyA vinA samudramAM cAlavA lAgyA. devI jyAre teone bhayaMkara upasargathI calAvavA samartha thai nahIM tyAre te anukula upasargathI kSeAbha pamADavA lAgI. divya zRgAra dhAraNa karI kaTAkSa phUMkatI ane hAvabhAva dekhADatI te devI pharI temanA pratye kahevA lAgI. huM prANapriya jinarakSita tathA jinapAlita ! hA hA ! tame anne jaNA mane eklIne ahi mUkI kema cAlyA jAo che ? meM svamamAM paNa tamane jarA pIDA pamADI nathI temaja kyAre paNa tamArI AjJA uddhRdhana karI nathI ! huM prANanAtha tame mane hamaNAM puNyathI prApta thaelA che, chatAM tamArA aparAdha vinA mhArI uparanA mAha kyAM jatA rahyo ? tamArA vinA huM madabhAgyavALI thai chuM, teA have mhArA divaseA zI rIte jaze ? mhArUM zarIra, saMpatti ane nivAsasthAna vigere sarva niSphala thayuM. " devIe A pramANe bahu kahyuM paraMtu jinapAlitanuM mana jarA paNa asthira thayuM nahIM paNa jinarakSita tA kaMika calacitta thayA. devIe tene adhi jJAnathI calacitta thaelA jANI kahyu, " he prANanAtha jinarakSita ! huM tane jevI priya hatI tevI jinapAlitane nathI temaja tuM mane jevA haMmezAM priya hatA tevA kyAre paNa jinapAlita naheAtA. huM nAtha ! hA hA, ni:kRtrima snehavALI, viyeAgathI Akroza karatI ane snehavALI mane tuM aparAdha vinA na tyajI de. huM jinarakSita ! tuM ekavAra te mhArUM mukha jo. uttama purUSo snehavata svajanane viSe dakSiNyatArahita thatA nathI." devInAM AvAM snehayukta vacanathI chinna bhinna thaelA cittavAlA jinarakSite pAtAnA baMdhue vAryA chatAM paNa devInA mukha sAmuM joyuM. pachI selakayakSe jinarakSitane calacitta thaelA jANI atyaMta krodha pAmI peAtAnI pITha uparathI samudramAM pheMkI dIdhA. samudramAM paDatA evA te jinarakSitane " are tuM mane mUkIne kyAM jAya che ? " ema kahetI evI te nirdaya devIe krodhathI turata hAthavaDe pakaDayo ane pharI Akroza karatA evA tene AkAzamAM uccAlI tenA zarIranA kakaDe kakaDA karI daza dizAmAM balIdAna rUpe phekI dIdhA. jinapAlita tA devInA anukula, pratikula athavA mehakArI vacanathI jarApaNu kSeAbha pAmyA nahIM tethI bhaggAcchAhavALI tathA zAMta thaelA cittavALI te ratnadvIpanI devI peAtAnA sthAnake gai. pachI selakayakSa nirvighrapaNe samudra utarI samAdhithI jinapAlitane caMpApurInA mhAtA udyAnamAM lAvyeA. tyAM teNe potAnI pITha uparathI jinapAlitane utArIne Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinapAlita' tathA zrI dharmaci nAmanA munivaranI kathA (147) kahyuM: " he vatsa ! A caMpApurI dekhAya che mATe tuM hArA ghara pratye jA ane huM kRtArthapaNe hArI AjJAthI mahArA potAnA sthAna pratye jAuM chuM" ema kahI selakayakSa turata potAne sthAnake gaye. pachI jinapAlita caMpApurImAM praveza karI bhaktivaDe mAtA pitAnA caraNamAM namaskAra karyo. " he vatsa ! hAre baMdhu jinarakSita kyAM che ? ema mAtA pitAnA pUchavA uparathI jinapAlite potAne saghaLe vRttAMta temanI Agala vAraMvAra kaho. pachI pitAe dIrghakAla paryata jinarakSitane zeka karI tathA tenuM pretakArya karI temaja jinapAlitane saghaLe gharabhAra seMpI pite dharmasAdhana karyuM. jinapAlita paNa akhaMDa bhegone bhegavate yaza, dhana ane putrAdikavaDe maheATI vRddhi pAme. ekadA zrI mahAvIra prabhu caMpAnagarImAM samavasaryA. temanI dharma dezanA sAMbhaLI jinapAlite dIkSA lIdhI. anukrame agIyAra aMgane abhyAsa karI tathA nirmala evA cAritrane pAlI te jinapAlita sadharma devakane viSe be sAgarepama sthitinA AyuSyavALe devatA thayo. tyAMthI cavI videhakSetramAM manuSya janma pAmI sarva karmane khapAvanAra te jinapAlita siddhi pAmaze. saMsAra rUpa samudra, manuSyajanma rUpa ati zreSTha ratnadvipa, ane bhegecchA rUpa duSTa devI jANavI. te bhogecchAne viSe jaDamati mANasa potAnuM mana dhAraNa kare che, te bhegecchAnA viparitapaNAthI mANaso jinarakSitanI peThe bahu duHkha pAme che ane jinavaranI AjJA pALavAthI jinapAlitanI peThe svarga apavarganA sukha pAme che. 'zrIjinapAlita ' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa tIadvAe caMpAi, somapattIi jassa kaDutuMba // dAuM nAgasirIe, uvajjiuNaMtasaMsAro // 8 // atIkAle caMpAnagarImAM sema brAhmaNanI strI nAgazrIe dharmarUci nAmanA sAdhune kaDavuM tuMbaDu vaherAvI anaMta saMsAra upArjana karyo. e 8 che so dhammaghosasIso, taM bhuccA mAsakhamaNapAraNae // dhammaruI saMpatto, vimANapavaraMmi savvadve // 9 // dharmaghoSa AcAryane ziSya dharmarUci, mAsakhamaNanA pAraNe te kaDavA tuMbaDAne bhakSaNa karI sarvArthasiddha nAmanA uttama vimAnane viSe devatApaNe utpanna thayo. palA ' zrIdharmaruci' nAmanA munivaranI kathA / atItakAle caMpApurImAM semadeva, semadatta ane samabhUti nAmanA traNa brAhmaNa baMdhuo rahetA hatA. teone nAgazrI, bhUtazrI ane yajJazrI nAme strIo hatI, mahA samRddhivaMta evA te traNe vikhe sukhI hatA. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 148 ) zrISima`Dala vRtti-uttarA ,, ekadA te traNe vipra paraspara vicAra karavA lAgyA ke " ApaNA gharane viSe supuNyayeAgathI bahu lakSmI che mATe ApaNe sAe niraMtara bhegA jamavuM. kayAre paNa judA jamavuM nahIM kAraNu bhegA jamavuM eja mukhya premanuM la che. " A pramANe vicAra karI te sarve bhAIo kuTuMba sahita haMmezA ekaThuM bhejana karavA lAgyA. eka divasa nAgazrInA rasAi karavAne vArA AvyA te divase teNIe azana, prAna, khAdima ane svAdima evA cAra prakAranI rasAI manAvI, paraMtu ajANapaNAthI kaDavA tuMbaDAnuM bahumazAlAdi padArthonuM sarasa zAka manAvyuM. pachI teNIe jeTalAmAM te zAka cAkhI joyuM teTalAmAM te viSamaya lAgyu tethI nAgazrI vicAra karavA lAgI ke " are ajANuthI A zuM thaI gayu' ? nizce A zAka pati athavA diyara vigerene pirasI zakAya tevuM nathI. tema ahu mazAlA vigere padArthothI sudhAreluM hovAthI nAkhI devAya tevuM paNa nathI. Ama vicAra karI nAgazrIe turata te kaDavA tuMbaDAnA zAkane saMtADI daI bIjA madhura tuMbaDAnuM zAka karI potAnA pati diyara vigerene bhAjana karAvyuM. sAmadevAdi traNe bhAie paNa snAna, sevA vigere karI tathA uttama bhAjana karI anukrame haMmezanI peThe pAtapAtAnA kArya mATe cAlyA gayA. nAgazrI paNa jeTalAmAM jamI uThayA pachI bahAra AvI teTalAmAM zrIdharma ghASa surinA sarvAMguNadhArI dharmaci nAmanA ziSya gurUnI AjJAthI mAsakhamaNune pAraNe bhikSA mATe ghara ghara pratye krUratA chatA tyAM AvI pahoMcyA. dharmarUcine AvatA joI hu pAmelI duSTa cittavALI nAgazrIe turata te mahAtmAne pelA kaDavA tuMbaDAnuM saghaLuM zAka vaheArAvI dIdhuM. pachI dharUci muni iryopathikI pUrvaka gocarI phrI kaDavuM tumaDu lai gurU pAse AvyA. tyAM temaNe vinayathI nirvikalpapaNe te tuMbaDu gurUne dekhADayuM. gurUe te tuMkhaDAne gaMdhathI viSamaya jANI dharmarUcine kahyuM "A tuMbaDu viSamaya che mATe tyAre te bhakSaNa na karatAM paraDhavI devuM." gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI dharmaci muni te tuMbaDAne bhUmimAM parajhavavA mATe vanamAM gayA tyAM te dharUci muni kaDavA tuMbaDAnuM eka TIpuM pRthvI upara paDI javAthI aneka kIDIonuM mRtyu thaeluM joi utpanna thaelIyAvaDe te saghaLuM kaDavuM tuMbaDu bhakSaNa karI gayA. pachI tyAMja anazana karI, mRtyu pAmI te dharmarUci muni, sarvArtha siddha nAmanA mahAvimAnamAM devatApaNe upanyA. have ahI' kaDavA tuMbaDAnuM dAna ane tethI thaeluM muninuM mRtyu sAMbhaLI sAmadeva brAhmaNe munineA ghAta karanArI peAtAnI strIne rAgavALI kutarInI peThe kADhI mUkI. pachI te pApathI du:khI thaelI nAgazrI seALa rAgathI pIDA pAmIne mRtyu pAmI chaThThI narakane viSe utpanna thaI. tyAMthI te matsyajAtimAM utpanna thai krI sAtamI narake gai. tyAMthI taMdula matsyane bhava pAmI tyAMthI pharI sAtamI narake gai phrI matsya thai pharI chaThThI narake gai. AvI rIte gAzALAnI peThe ame bhava AM Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 zrI dharmaci nAmanA munivaranI kathA. ( 149 ) tarAmAM karI sAte narake utpanna thaI. chevaTa anaMta bhava bhramaNa karI pApakarmathI tiryaMca ceAnimAM upanI. tyAMthI caMpApurImAM sAgaradatta zreNInI bhadrAvatI strInA uttarathI sukumAlikA nAmanI putrIpaNe janmI. yuvAvasthA pAmI eTale pitAe teNIne jinadatta zreNInA putra sAgaranI sAthe mhATA AcchavathI paraNAvI. sAgara teNInA dehanA sparza agninA sarakhA jANI nAsI gayA. pachI pitAe teNIne kAI makane soMpI. drumaka paNuM te sukumAlikAnA agasparzIne nahi sahana karatA chatA nAsI gayA. pachI pitAnI AjJAthI niraMtara yAcakajaneAne dAna ApatI te sumAlikAe uttama sAdhvInA saMgathI utpanna thaelA vairAgyavaDe dIkSA lIdhI. chaThThuM, aThThama ane mAsakhamaNAdi mahA tapane karatI evI te sukumAlikA sAdhvIe, gurUNIe nA kahyA chatAM vanamAM vidhithI AtApanA karavA mAMDI. ekadA tyAM pAMca pAMca purUSAthI sevana karAtI kAI rUpavatI vezyAne joi sukumAlikA potAnA manamAM vicAra karavA lAgI. " meM pUrva nirmala puNya karyuM nathI jethI mane jarA paNa sukha malyuM nahi. A vezyA mahA bhAgasukha bhAgave che. jo mhArA A tapanu kAMI paNa phUla hoya tA mane AvatA bhavamAM AvuM bhAgasukha prApta thAo." A pramANe te mUDha sukumAlikAe niyANuM karyuM. pachI vastrAdi zarIranA upakaraNeAmAM vAravAra Asakta thaelI te sukumAlikA mRtyu pAmIne izAna devalAkamAM sAdhAraNa devI thai tyAMthI cavIne te kAMpIlyapuranAM drupada rAjAnI uttama rUpavALI culanI rANInA udarathI drapadI nAmanI putrIpaNe utpanna thai. tenA vivAha karavA mATe racelA svayaMvara maMDapamAM pitAe aneka bhUpatione teDAvyA. tethI kRSNAdi aneka rAjAo tyAM AvyA. pachI pUrve karelA niyANAthI udaya pAmelA kavazapaNAne lIdhe teNIe pAMDurAjAnA pAMca putrA varyAM. kahyuM che ke pUrva kareluM karma durlabdha che. pachI pAMDavA peAtAnA nagara pratye jaine te dropadInI sAthe pota potAnA vArA pramANe niraMtara viSayasukha bhAgavavA lAgyA. ekadA nAradamuni drIpadInA gharane viSe AvyA paNa dvIpadIe temaneA AdarasatkAra ryAM nahi tethI nArada teNInA upara bahu krodha pAmyA. pachI temaNe dhAtakI khaMDanI amaraka'kA nagarImAM jaI padmotara rAjAnI pAse dropadInA rUpa guNunuM bahu varNana karyuM. TrepInA rUpanuM zravaNa karavAthI teNInA upara anurAga dharatA evA pakSettara bhUpatie devatAnI ArAdhanA karI drApaDhIne tyAM peAtAnI pAse teDAvI. ahiM khale vaMta pAMDavAe dropadInI sarva sthAnake bahu zeAdha karI paNa te kyAMIthI maLI zakI nahI, tethI teoe peAtAnI mAtA kutAne dvArakA nagarI meAkalyAM. kuMtAe tyAM jaI draupadInA haraNanI sarva vAta kRSNane kahI. kRSNe " huM jyAM tyAMthI drApadIne lAvI ApIza." ema kahI kutAne satASa pamADI temanI bhakti karI. '' ekadA kRSNe peAtAnI sabhAmAM AvelA nAradane pUchyuM ke "huM nArada ? tame Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAAA (15) zrI raSimaMDalavRtti uttarAddha, pAMDenI priyA dropadIne kayAMya dIThI?" nArade kahyuM: "he goviMda! dhAtakikhaMDamAM pakvottara rAjAnA aMta:puramAM dropadIne joI che." pachI kRSNa turata pAMDene sAthe laI pUrva samudrane kAMThe gayA. tyAM vidhithI susthita devanI ArAdhanA karI. susthita deve prasanna thaI temane cha ratha ApyA jethI kRSNa pAMDavo sahita amara nagarIe gayA. prathama kRSNanI AjJAthI pAMce pAMDe pottara bhUpatinI sAthe yuddha karavA lAgyA paraMtu teo bhayathI nAsIne kRSNanA zaraNe AvyA. pachI kRSaNe pitAnA zaMkhanAdathI zatrunI senAnA trIjA bhAgane kSaNa mAtramAM nAza karyo eTaluM ja nahi paNa dhanuSyanA TaMkArathI paNa tevI rIte bAkI rahelA sinyane trIjo bhAga haNI nAkhe. chevaTa pottara rAjA nAThe ane jhaTa potAnI nagarImAM pesI gayo. bhayabrAMta cittavALA teNe potAnA mANaso pAse daravAjA baMdha karAvI dIdhA. kRSNa nRsiMha rUpa dhAraNa karI keTa ane daravAjA vigere pagaprahAra vaDe bhAgI nAkhyA. pachI bhayabrAMta thaele padvottara rAjA satI dropadIne sAthe laI kRSNanI pAse Avyo tyAM teNe padIne kRSNanI AgaLa mUkI turata praNAma karyA. pachI dropadIne sAthe laI pAMca pAMDe sahita kRSNa pAMcajanya zaMkhane zabda karI samudrakAMThe AvyA. A vakhate dhAtakikhaMDanA bharatakSetrane vAsudeva kapila zrI munisuvrata prabhu pAse beTho hite, teNe kRSNanA zaMkhano zabda sAMbhaLI kRSNanA AgamananuM vRttAMta prabhu pAsethI sAMbhaLyuM. pachI te kapila vAsudeva kRSNane malavA mATe jeTalAmAM samudrane kAMThe Abe teTalAmAM zrIkRSNa pAMce pAMDavo sahita samudra madhye keTaleka dUra gaelA hehovAthI teNe phakta kRSNanA rathanI dhvajA dIThI. kapila vAsudeve harSathI pitAnA zaMkhane zabda karyo te zabda sAMbhaLI harSa pAmelA kRSNa sAme zaMkhane zabda karI turata samudranA kAMThe AvyA. kRSNa susthita devane vidAya karavA mATe samudrakAMThe rokAyA ane pAMDavo hANumAM besI gaMgAnA sAmA tIre gayA. jo ke pAMDavoe parIkSA karavA pAchuM kRSNane mATe vahANa mekalyuM nahIM. te paNa kRtakRtya evA kRSNa pote banne bhujAthI gaMgAne tarI madhya bhAgamAM devIe karelA sthaLamAM vizrAma karyo tyAMthI te gaMgAnA sAmA kAMThe gayA, pAMDavo to kRSNane AvelA joI temanI prazaMsA karavA lAgyA paraMtu kRSNa te krodhathI temanA rathe bhAgI nAkhI ane kahyuM ke "have pachI mArA rAjyamAM rahevuM nahIM." ema kahI kRSNa turata pitAnI dvArakA purI pratye gayA. pachI kRSNa kuMtInA AgrahathI pAMDavone nivAsa karavA mATe dakSiNa samudrane kAMThe pRthvI ApI. tyAM teo pAMDu mathurA nAme nagarI vasAvI sImADAnuM nakI karI tathA bIjA rAjAone potAnA tAbAmAM karI IMdranI peThe rAjya karavA lAgyA. pachI avasare vairAgyavAsita thaelA pAMDee dropadIthI utpanna thaelA pAMDusena putrane Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdharmaci tathA strI ninAdava munivaranI kathA. (15) heTA utsavathI rAjyAbhiSeka karI dIkSA lIdhI. chevaTa be mAsanI saMlekhanAthI nirmaLa thaelA teo sarva karmane kSaya karI puMDarIkAcaLane viSe siddha thayA. draupadI paNa vrata aMgIkAra karI mRtyu pAmI brahmalokamAM devatA thaI. tyAMthI cavI te videha kSetrane viSe nice siddhi pAmaze. nAgazrI brAhmaNae ApelA azubha viSamaya kaDavA tuMbaDAne jenA upara dayAnA vazathI bhakSaNa karI tathA sutrata gurUnI pAse anazana aMgIkAra karI je dharmarUci muni, sarvArtha siddha devaleke gayA te dharmarUci maharSine huM bhaktithI niraMtara stavuM chuM. zrI dharmaruci nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa pAlia maMsaniyama, vijehi paNiAvi gelane // pavvai siddhipuraM, saMpatto jayau jiNadevo // 10 // mAMdagImAM vaidyoe mAMsa khAvAnuM kahyAA chatAM paNa mAMsa na khAvAnA pote lIdhelA niyamane pALI tathA dIkSA laI mekSasiddhi pAmela jinadeva zrAvaka jayate vate che. 10 che zrI jinadeva nAmanA munIvaranI kathA * dvArikA nagarImAM potAnA guNee karIne saMpattinA sthAna rUpa tathA pRthvImA vikhyAta evA ahemitra nAme zreSThI vasatuM hatuM, tene uttama guNovALI azuddharI nAme strI hatI. te baMne jaNAe uttama zrAvaka dharmane pALatA hatA. kALakrame teone eka putra thayo. mAtA pitAe vinayavaMta, nyAyavaMta tathA zuddha buddhithI premavALA te putranuM jinadeva nAma pADayuM ane tene kalAcArya pAse mokalI sarva kalAone abhyAsa karA. putra anukrame pUrvanA puNyathI paivanAvasthA pAmyuM. ekadA zuddha buddhivALA te putre sugurU pAse dharmopadeza sAMbhaLavAthI mAMsabhakSaNamAM deSa jANuM tenuM paccakhANa lIdhuM. pUrva karmanA bhegathI te putrane zarIre roga utpanna thaye. vaidyo ASadha karavA asamartha thayA. tethI teoe te zreSThI putrane kahyuM. " he jinadeva ! je tuM mAMsa bhakSaNa kare to hArA rogane nAza thAya. e vinA have reganA kSayane bIjo koI upAya nathI. jinadeve kahyuM. "he vaidyo ! sAMbhaLe, pUrvakarmanA bhegathI utpanna thaelA roga nAza pAmo athavA na pAme paraMtu huM prANute paNa mAMsabhakSaNa karIza nahIM. ' mAtA pitAe paNa bahu Agraha karyo chatAM teNe te mAMsabhakSaNanI vAta aMgIkAra karI nahIM. pachI utpanna thaelA verAgyathI bhAvita AtmAvALA ane udAra manavALA te jinadeve sarva sAvadya coganuM paccakhANa karI zuddha buddhithI pravajyA lIdhI. chevaTa kevaLajJAna pAmI kRtArtha thaelA te jinadeva muni mekSa pAmyA. 'zrIjinadeva' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15ra) zrI amiDalavRtti-uttarAddha. domAsakaNayakajjaM, koDievi huna nihi jassa // chamAse chaumattho, viharia jo kevalI jAo // 11 // jemanuM be mAsa senAnuM kArya kroDa senA herathI paNa pUrNa thayuM nahiM, ane je cha mAsa paryata chavasthapaNe vihAra karI kevalI thayA. e 11 che balabhaddappamuhANaM, ikaDadAsANa paMcayasayAI // jeNa paDibohiAI, taM kavilamahArisiM vaMde // 12 // vaLI jemaNe bAlabhadra pramukha pAMcase cArene pratibaMdha pamADayA te kapila mahA munine huM vaMdanA karuM chuM. 12 che * 'zrokapila' nAmanA munivaranI kathA * A bharatakSetramAM dhana dhAnyAdi saMpattithI pUrNa evI kauzAMbI nAme nagarI hatI. tyAM mahA vidvAna kAzyapa nAme brAhmaNa vasato hato. tene eka abhaNa kapila nAme putra hato. pitA mRtyu pAmyA pachI mAtAnI AjJAthI te putra zrAvastI nagarImAM potAnA pitAnA mitra Idradatta nAmanA vipra pAse bhaNavA mATe gaye. tyAM te haMmezA bhikSAvRtti karI vinayathI iMdradattanI pAse bahu abhyAsa karavA lAgyuM. abhyAsamAM bhikSAvRtti bahu vidbhakArI thavAthI gurUe kapilane haMmeza bhajana karavAnuM TharAva zAlibhadra zreSThIne tyAM karyo. - have Idridatta gurU pAse abhyAsa karatA ane zAlibhadra zreSThIne tyAM bhajana karate eve te kapila zAlibhadranI dAsIne viSe bahu rAgavaMta thaze. eka divasa kAMI mahetsava AvavAthI dAsIe kapilane kahyuM. " A nagaramAM zrIdhana nAme zreSThI rahe che te hamezAM prabhAtanI vadhAI ApanArane be bhASA suvarNa Ape che te lAvI Ape." kapila, dhanazreSThIne tyAM vadhAI ApavA javAnA utsAhathI AkhI rAta uda nahIM ne pAchalI rAtrIe harSathI vadhAI ApavA cAlyuM. raste tene nagararakSaka lekee pakaDa ane rAjAne se. tyAM kapile pitAnI kharI vAta pragaTa karI tethI prasanna thaelA bhUpatie kahyuM "he bhadra ! tyAre je joIe te mAga, tuM je mAge te huM tane ApIza." rAjAnA AvAM vacana sAMbhaLI saMtuSTa thaelo kapila, " huM vicArIne mAgIza" ema kahI pAsenA azoka vanamAM gayA. tyAM tene teja vakhate jAtismaraNa jJAna thavAthI te pratibaMdha pAmyo. pachI te kapila, leca karI, zAsanadevIe ApelA yativeSane aMgIkAra karI ane bhUpati pAse Avyo. bhUpatie tene ema karavAnuM kAraNa pUchayuM eTale te kapile nIcenI gAthA kahI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- kapilA tathA zrIharikenAmA munivaranI kathA. (13) jahA lAho tahA loho, lohe lohA pavaI // domAsakaNayakajjaM, koDievi na niSThiraM // 1 // he rAjana ! jema lAbha thato jAya che tema lobha paNa vadhatuM jAya che, te lAbha lAbhathI vRddhi pAme che. hArUM be bhASA suvarNanuM kArya kroDa sAniyAthI paNa purUM na thayuM. 1 che pachI Azcarya pAmelA bhUpatie bhaktithI bahu prazaMsA karelA te mahAtmAe tyAMthI vihAra karyo. AcArathI zuddha ane aticArarahita cAritra pAlatA e mahAtmAe jeTalAmAM cha mAsa vihAra karyo teTalAmAM temane kevalajJAna utpanna thayuM. have rAjagRha nagarathI aDhAra ejana dUra aTavImAM IDadAsa vigere pAMcase core corIno dhaMdho karatA chatA rahetA hatA. kapila kevalI " te care hArAthI pratibaMdha pAmaze. " ema jANI tyAM gayA. munine AvatA joI ceree kahyuM "he mahAmuni ! tame amArI AgaLa nRtya kare. " pachI kapilakevali zukana ItyAdi gAthAonuM gAyana karatA chatA te cora lekonA hitane arthe ane bhUta nRtya karavA lAgyA cAra paNa Azcarya pAmI tAlIo pADavA lAgyA. pachI keTalAka cere nRtyathI ane keTalAka dhavaka e gAthAthI pratibadha pAmyA. A pramANe viza dhruvakothI pratibodha pAmelA te sarve caroe temanI pAse saMyama lIdho. pachI sarva ziSyonI sAthe pRthvI upara vihAra karatA evA te kapila kevalIe bahu kAla paryata nAnA prakAranA bhavya jIvone dharmadezanAthI pratibadha pamADayA. chevaTa kapila nAmanA uttama uttarAdhyayananA adhyayanane pragaTa karI te kapila kevalI pAMcase ziSya sahita mokSapada pAmyA. zrI ' kapila' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa daNa tavoruddhiM, buddhA mAhaNA pauThAvi jassAi sesanihiNo hariesavalaM tayaM namimo // 13 // jemanI atizaya nidhivAlI tapasamRddhi (tapamahimA) ne joI duSTa evA paNa brAhmaNe pratibaMdha pAmyA te harikezabala munine ame namaskAra karIe chIe ! 13 che * 'zrIharikezabala' nAmanA munivaranI kathA * mathurA nagarImAM zaMkha nAme rAjA rahetuM hatuM. teNe gurU pAsethI karmopadeza sAMbhaLI saMyama lIdhe. ekadA vihAra karatA te zakhasAdhu gajapura pratye gayA. tyAM gocarI mATe karatA te muni eka zerImAM jaI caDayA. ati uSNakAlano divasa 20 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) zrI haSimaMDalavRtti-uttarAddha, hevAthI te zerImAM koI javA samartha thatuM nahIM ane je jAya te nice mRtyu pAme. AvA kAraNathI lekamAM te zerInuM nAma "hutavaharacyA " evuM nAma paDayuM hatuM. kahyuM che ke je jevA svabhAvanuM hoya, tevuM tenuM ghaNuM karIne lekamAM nAma paDe che. munie "A zerImAM jaI zakAya che?" ema pUchayuM eTale purohitanA putra uttara dIdho ke " hA, sukhe jaI zakAya che." te pachI zerI mAM jatA evA sAdhunA tapaprabhAvathI te zerI zItala thaI gaI. e uparathI pratibadha pAmelA purohitaputre dIkSA lIdhI pachI jAtimada ane kulamada karate e te purohita putra muni, mRtyu pAmI svargamAM gayA ane tyAM niraMtara asaMkhya sukho bhogavavA lAgyuM. - gaMgA nadIne kAMThe balakeda aTakavAlA cAMDAlo vasatA hatA. eone balakeda nAmane uttama buddhivALo adhipati hate. tene gerI ane gAMdhArI evA nAmanI bahupriya be strIo hatI. pele pradhAnanA putrano jIva je svargamAM devatApaNe rahyo hate, te tyAMthI AvIne garInA udarane viSe avataryo. gerI svapnAmAM vasaMtatratune viSe prakullita thaelA Amra vRkSane joI jAgI gaI. teNIe potAnA svapnAnI vAta bAlakedapatine harSapUrvaka nivedana karI. balake svapna pAThakane bolAvI svapnAnI vAta pUchIne priyAne uttama putranA phalane sUcavanAre te svapnavicAra kahyo. samaya pUrNa thaye gArIne zubha divase putra janamyuM. te putra pUrva bhave karelA jAtimada ane kulamada rUpa karmathI kALe, kurUpavALe ane duHsvaravALe thaye. mAtApitAe tenuM mahAtsavapUrvaka "bala" evuM nAma pADayuM. anukrame te putra krodhI ane atyaMta kalezapriya thaye tethI tene svajanee (mitrae) pitAnA samUhathI kADhI mUkyo. eTale te haMmezA eLe rahevA lAgyA. aho ! krodhanAM phala kevA AzcaryakArI che? ekadA te cAMDAlanA bAlake ekaThA thaI madirAnuM pAna ane mAMsanuM bhakSaNa karatA hatA. bala teonA madhye na jaI zakavAthI dUra rahelo hate. evAmAM eka sApa nikalyo tene pelA cAMDAlanA bAlakoe " A sApa jherI che" ema kahIne mArI nAkhyo. vaLI thoDIvAra thayA pachI tyAMja eka alasIyuM nikahyuM. caMDAlanA bAlakoe tene "A jherarahita che." ema kahI javA dIdhuM. bala, A sarva tamAso ubhe ubhe jete hato, tethI te potAnA manamAM vicAra karavA lAgyo ke sarva prANIo kevala pitAnA daSathIja kaleza pAme che ane niraMtara potAnA deSane jenAre purUSa sukhI thAya che mATe vivekI purUSe A gAthA kahI che bhadaeNeva hoavvaM, pAvai bhahANi bhddo|| saviso hammaI sappo, bheruMDo tattha muccaI // 1 // dareke bhadraprakRtivALA thavuM. bhadraka heya te kalyANane pAme. jema viSavALe sarSa mAryo ane alasIyuM mukI didhu. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zrIharikezabela nAmanA munivaranI kathA (155) A pramANe vicAra karatAM jAtismaraNa jJAna utpanna thavAthI pratibadha pAmelA bale loca karI, zAsanadevIe ApelA veSane aMgIkAra karI vrata lIdhuM. ekadA te munirAja vihAra karatA karatA vANArasI nagarIe gayA. tyAM temaNe hiMduka udyAnanI madhye rahelA gaMDIyakSanA maMdIramAM bAgavAnanI rajA laI nivAsa karyo. munirAjanA tapathI gaMDIyakSa baha zAMta cittavAlo thayo, tethI te niraMtara bhakitathI munirAjanI sevA karavA lAgya? eka divasa tyAMnA rAjA kezalikanI putrI bhadrA, puSyAdi sAmagrI laI te gaMDIyakSanI pUjA karavA AvI. pUjA karI rahyA pachI bhAvathI pradakSiNA karatI evI bhadrAe malathI durgadhavALA te sAdhune joI thuMkavA vigere durgachA karavA lAgI. teNInA AvA kRtyathI munirAjanI bhakita karavAmAM tatpara yakSe gusse thaI bhadrAne gAMDI banAvIne bahu pIDA pamADavA mAMDI. A vAtanI bhUpatine khabara paDI tyAre teNe potAnI putrIne yakSamaMdIre laI jaI balidAna vigere karI bhadrAne eka maMDalamAM besADI pachI yakSa teNInA aMgamAM AvI belavA lAgyA. A jagapUjya munirAjane joI teNIe thuMkavA vigere durga cchA karI che, tethI meM eNIne grahaNa karI che, huM tene kyAre paNa choDavAne nathI.' kahyuM che ke pUjya purUSanI helanA, jIvane kyAre paNa cheDatI nathI. ? bhUpatie page lAgIne kahyuM. he svAmina deveMdra ! A hArI putrIe mugdhapaNAthI te munirAjane aparAdha karyo che, mATe te bAlAne tyajI dyo, have te pharIthI aparAdha karaze nahIM, kahyuM che ke saMtapuruSe parAdhIna bAlakane viSe dayAvaMta hoya che." yakSe kahyuM: "he nRpa ! jo e tamArI putrI, munirAjane vare te huM tene tyajI dauM. rAjAe, te vAta aMgIkAra karI eTale yakSe bhadrAne tyajI dIdhI. pachI bhUpatie, putrIne muninI sAthe vivAha karyo paNa muni te niHsaMga hovAthI tene tyajI daI cAlyA gayA. pachI bhUpatie, pitAnI putrIne RSipatnI banAvI potAnA rUdradeva purohitane ApI. yajJamAM dIkSA levAnI IcchAvAlA te purehite paNa "A hArI yajJapatnI thaze" ema dhArI teNIne svIkAra karI. cAMDAlanA kulamAM utpanna thayA chatAM paNa sarva prakAranA guNane dhAraNa karanArA te jiteMdriya bala munirAja te divasathI lekamAM "harikeza bala" evA nAmathI prakhyAta thayA. ekadA pAMca samiti ane uttama traNa guptithI pavitra evA te harikezabala muni, bhikSArthe pelA rUdradeva purohite AraMbhelA yajJa maMDapamAM gayA. tIvratapathI durbala evA te munine yajJa karavAnI sAmagrI pAse AvelA joI adhama vipre hasavA lAgyA, eTaluM ja nahi paNa jAtimadathI hiMsA karanArA, ajitedriya, abrAcArI ane anna evA te vipre paraspara kahevA lAgyA. " are ! kAlane paNa bhayaMkara evA apavitra dehavALe, moTI nAsIkAvAle, maLavyAsa zarIravALA ane mahAbhayaMkara e A koNa Ave che ? " pachI teoe munirAjane kahyuM " are Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156) zrIhamiDala vRtti uttarAddha, jevAne paNa ayogya e tuM koNa che ane ahiM kema Avyo che? bhUtanA tulya e tuM ahiMthI dUra jA, ahiM kema ubhe che. " A vakhate hiMduka vanamAM rahenArA te muninA bhakta yakSe munirAjanA zarIramAM praveza karIne kahyuM. " he dvijo parigrahAdithI rahita, brahmacArI ane bhikSuka e huM, ahiM avasare bhikSA mATe Avela chuM. tame bIjAone bahu anna Ape che tathA pote khAo che mATe have bAkI raheluM mane atithine Ape." sAdhunA mukhathI yakSe A pramANe kahyuM, eTale jatimadathI utkaTa evA te anArya viproe kahyuM, " brAhmaNabhejana mATe A taiyAra kareluM bahuja DuM che te zuM ame tane zudrane ApIe ? he bhikSuka ! tuM ahIM zA mATe ubhe che ? " yakSe kahyuM. " kheDute jevI rIte uMcI bhUmimAM dhAnya vAve che tevI rIte ugavAnA saMzayathI nIcI bhUmimAM nathI vAvatA. mATe he brije! hA AvA vacanathI kheDu lekonA sarakhA manavALA tame mane bhikSukane bhejana Ape. vidvAnee sAdhuone ja pratyakSa dekhAtuM pavitra kSetra kahyuM che ane mANaso puNyarUpa dhAnya saMpattine arthe tenuM ArAdhana kare che." pharI brAhaNee kahyuM "he bhikSu! amArAM te teja pavitra kSetra che, ke jene viSe vAveluM dhanya ugI nIkaLe che. vedavidyAnuM adhyayana karavAmAM kuzaLa je brAhmaNe che teja amArAM manahara kSetra che bIjA nahIM." yakSe kahyuM "jemane viSe vadha, krodha, mAna, mAna, mAyAdi sarve doSa rahelo che, te pavitra kSetra kema kahevAya ? jevI rIte zilpazAstramAM kahyA pramANe kAma karanAra zilipaka kahevAya che temaja brahmacaWvaDe karIne brAhmaNa kahevAya che, Ama zAstramAM kaheluM hovAthI tame brahmacarya dhAraNa ryA vinA zreSTha jAti kema kahevAo? valI sArA jJAnanuM phala virati che te te viti vinA vedavidyA sArI kema kahevAya ? mATe he vipra ! kevala vedanA bhArane upADanArA tame vedane bhaNyA chatAM tenA arthane jANatA nathI. uMca nIca gharone viSe sAdhuo bhikSA mATe jAya che paNa teo ekaja gRhasthanA gharathI kyAre paNa bhikSA letA nathI. zAstramAM kahyuM che ke - carenmAdhukarI vRtti-mapi mlecchakulAdapi // ekAnnaM naiva muMjIta, bRhaspatisamAdapi // 1 // - radhukara vRtti karanArA sAdhue baicarI mATe myuccha kulamAM javuM paNa eka bRhaspati sarakhA vidvAna ane pavitra purUSane tyAMthI bhajana levuM nahIM # 1 zrI jinezvara prabhue pAMca mahAvrata ucca vrata kahyAM che, ane te vratane sAdhuo pALe che tame te ajiteMdriya che." A pramANe yakSe yuktiyukta vacanathI adhyApakane kSaNamAtramAM bolato baMdha karI dIdhuM. te joI tenA ziSya bahu krodha pAmyA chatAM yakSane kahevA lAgyA ke - Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrIharikezayala - nAmanA munivaranI kathA. " (157) " are ! tuM amArA adhyApakane AvuM pratikuLa vacana kema kahe che ? ame te sahana karanArA nathI, are jaDa ! tane dhikkAra thAe. amArA adhyApakane AvA ugra vacana kahyAM te ayeAgya karyuM che. A anna bhale nAza pAmI jAya, paraMtu tane jarA paNu ApanAra nathI." munie kahyuM." traNa guptivALA ane pAMca samitivALA mane anna nahi Ape! teA tame yajJanuM la kema pAmazeA ?" yakSanAM AvAM vacana sAMbhaLI mukhya gAre dvArAdi pradezane viSe beThelA mahA AyudhavALA kSatrione kahyu. he vIra purUSA! A phakta kahevA mAtra sAdhune bahu daMDa muyAdithI prahAra karI ane gale pakaDI ahIthI kADhI mUkeA." adhyApakanAM AvAM vacana sAMbhaLI kSatriyAdi sarve purUSA doDayA ane pAtAnA puNyanA nAza karanArA teo munine daMDAdivaDe prahAra karavA lAgyA. A avasare kAzalika rAjAnI putrI ke je muninI strI thai hatI te bhadrAe munine prahAra karatA evA kSatriyAdikane nivAryA ane kahyuM ke: " je devanI AjJAthI bhUpatie arpaNa karyA chatAM mane deva manuSyAne pUjavA ceAgya je mahAtmAe aMgIkAra karI nahi, teja A ugratapavALA ane anubhAvavALA mahAvratadhArI sAdhu che. mATe hIlanA karavAne ayeAgya evA te munirAjanI hIlanA karA nahIM. kAraNa ema karavAthI bhasmarUpa thavAya che." bhadrAnAM AvAM vacana sAMbhaLI mahAmuninI vaiyAvacca karanArA yakSa, te kSatriyAdine vAravA lAgyA. vaLI teNe dhAra rUpa karI AkAzamAM ubhA rahI kSatriyAkrikane bahu prahAra karI rUdhira vasatA evA tene kahyuM: " he kSatrie ! tame je A munirAjanI niMdA karI che te nakhavaDe karIne patine khAdyA che, athavA dAMtavaDe karIne parvatane khA che ane paga vaDe agnine prahAra karI che. ema samajavuM. A maharSi ugra tapa vALA, sarpa samAna labdhivALA ane mhATA atizayavALA che te mahAmunine tame bhikSA ApavAne avasare AvI tADanA karI che. te tamArUM kema kalyANu thaze ?" he vipreA ! A mahAmuni kApa pAme te agAu jo tame pramANa vinAnI lakSmIne ane jIvitane IcchatA heA tA Ta te munirAjanA zaraNe jAe. he mUDhA ! krodha pAmelA te munirAja pAtAnI tejalezyAvarDa karIne duSTa cittavALA ane aparAdhI evA tamane mA haNeA." pachI pRSTa paryaMta nIce namI gaelA mastakavALA, bhinna bhinna thai gaelA hAtha pagavALA, peAtAnuM kArya karavA asamartha thaelA, capaLa ane netravALA uMcA mukhavALA, mukhathI rUdhirane vasatA ane nikaLI paDelI jIbhavALA ziSyAdikane joi atyaMta bhaya pAmeleA, manarahita banelA ane khedayukta cittavALA thaelA mukhya adhyApaka ( gAra) pAtAnI strI sahita munirAjane prasanna karatA chatA kahevA lAgyA. " huM bhadraMta ! amArAthI thaelI ApanI hIlanA ane niA Apa kSamA karI. ajANa ane khALa evA A mUrkha janAe, vizvane pUjya evA ApanI je Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 158 ) zrISimaDala vRtti uttAna avahIlanA karI che te Ape kSamA karavI. prasanna evA maharSie, peAtAnA aparAdha karanArA upara paNu kAi vakhate pIDA karatA nathI." munie kahyuM. " mhArA cittamAM pahelA jarA paNa krodha nahAtA, hamaNAM paNa nathI ane have pachI paNa thavAnA nathI. mhArI vaiyAvacca karanArA yakSe A pramANe tamArA ziSya vigerene haNyA che, me nathI haNyA." pachI munirAjanA guNuthI harSita thaelA upAdhyAyAdi purUSo kahevA lAgyA. " vizvane pavitra karanArA he maharSi ! rAga dveSanA vipAkane tathA jinezvara prabhue kahelA sAdhu purUSonA dharmane vizeSa jANanArA ane bhavanA pAra pAmelA tamArA jevA purUSA kApa kema kare? arthAt na kare. have pachI ame paNa amArA sa svajanA sahita zaraNu karavA ceAgya tamArA caraNanuM zaraNu aMgIkAra karIe chIe. vaLI ame tamArUM pUjana karazuM. Apa A nAnA prakAranA zAyukta bheAjana svIkArIne bhakSaNa karo." pachI abhigrahane dhAraNa karanArA munie mAsakhamaNane pAraNe te viprA upara anugraha karavA mATe uttama anna aMgIkAra karyuM. A vakhate devatAoe yajJamaMDapamAM sugaMdhI jalaneA varSAda ane suvarNa vRSTi karI eTaluMja nahi paNa AkAzamAM devaduMdubhinA zabda pUrvaka " ahA dAna, ahA dAna " evA nirdoSa karyo. vismaya pAmelA brAhmaNeA kahevA lAgyA ke " mANasAne viSe pavitra evA tapanuMja vizeSa adbhUta mAhAtmya che, jAtimahAtmya nathI. A rikezakhala muni cAMDAlanA kuLamAM utpanna thayA che paNa e munirAjanA tapanuMja Avu. adbhuta mAhAtmya pragaTa thayuM. pachI brAhmaNeAne zAMta cittavALA thaelA jANI tattvanA jANu evA herikeza munie temanA hitane arthe kahyu. huM brAhmaNA ! tame yajJa karma karatA chatAM jaLavaDe je mAhyazuddhi karI che te sArUM nathI. vaLI huM mUrkhA! kuza kASThAdine grahaNa karatA, yajJAdi kriyA karatA ane sAya kAle jaLa sparza karatA evA tame zA mATe pApa sArI lyeA che ?" muninAM AvAM vacanathI yajJakArya pratye thaelI zakAvALA brAhmaNAe temane yajJanuM svarUpa pUchyuM. " he bhikSu ! ame zI rIte vartIe, zI rIte yajJa karIe ane zI rIte pApa karmanA kSaya karIe ? kuzala purUSa yajJamAM sArI rIte hAmeluM hoya te bahu zreyakArI kahe che teA e zI rIte samajavu?" brAhmaNNAe AvI rIte pUchayuM eTale munie temanA hitane arthe kahyuM. " he viprA ! tame SaTAvakAyanI hiMsA tyajI daI, dAna cheADI daI temaja kaSAya tathA strI vigere parigrahanuM zuddhine arthe AcaraNa karo. pAMca saMvarathI nyAsa temaja nahi icchatA evA huM jevI rIte kAyAne vAsirAvI nira Mtara yajJa karUM chuM tema tame paNa yajJa karo. brAhmaNeAe karI pUchyuM. " he munIzvara ! te yajJamAM agni kayA jA mRSAvAda tathA adattApaccakhANa karI Atma asaMyama tathA jIvitane Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI harikezakhala' nAmanA munivaranI kathA. ( 159 ) NavA ? vedI kaI samajavI ? zrava kayA ? karISa zuM ? kASTa kayAM ? zAMti kaI ? ane kayA haiAmavaDe agnimAM Ahuti ApavI ?" munie kahyuM " dIkSArUpa yajJamAM taparUpa agni, jIvarUpa vedI, ceAgarUpa dhruva che ane A zarIrane karISa jANavuM. temaja kama rUpa kASTa ane sayamayeAgarUpa zAMti jANavI." brAhmaNNAe kahyuM. " draha kaye samajavA? pavitra tIrtha karyuM samajavuM ? ke jemAM snAna karI maLanA tyAga karAya ? yakSe pUjana karelA sAdhunA mukhathI sAMbhaLavAnI icchAvALA brAhmaNAne phrI munirAje kahyuM. "huM viprA ! dharmarUpa draha jANavA, khAzcatarUpe pavitra tIrtha samajavuM ane nirmala AtmAnI zuddha lezyA teja snAna jANavuM. huM teja snAnathI nirmala ane zItala thayA chatA pAtAnA karmarUpa rajane nAza karUM chuM. uttama purUSAe munione Aja uttama mahA snAna kahyuM che ane tevIja rIte snAna karIne zuddha thaI bahu munie uttama padane pAmyA che." herikezakhaLa muninAM AvAM vacana sAMbhaLI sarve brAhmaNNAe jainadharma aMgIkAra karyo ane rikezakhaLa munirAja paNa uttama rIte cAritra pALI anaMta sukhavALA mAkSa sthAnane pAmyA. 'zrI harikezabala' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. paliomAI cauro, bhoe bhuttUNa paumagummaMmi // aLiMga puvayaMsA, phyuJagarapure samuLanA 5.24 // sAdhama devalAkamAM rahelA padmagulma vimAnamAM cAra palyApama paryaMta bhAgAne bhAgavI pUrva bhavanA cha mitrA, ikSukArapuramAM utpanna thayA. 5 14 5 iAro puhavivaI, devI kamalAvaI tasseva // bhigunAmA purohiya - pavaro bhajjA jasA tassa // 15 // duni purohisuA te, jAyA bohikAraNaM tesiM // te sabve byamA, pattA gatharAmAM DhALa // 6 // * upara kahelA cha mitrAmAM 1-iSukAra rAjA, 2--tenI kamalAvatI paTTarANI 3bhRgunAme mukhya purAhita, 4 te purohitanI yazA nAmanI sro,pa-6 purAhitanA be putrA. purAhitanA banne putrA upara kahelA cAre jaNAne samyaktvanuM kAraNu thayA pachI te chae mitrA, pratrajyA lai ajarAmara evA meAkSasthAnane pAmyA. // 15-16 u * 'zrI iSukAra' Adi cha mahaSionI kathA 36 sAketapuranA rAjA caMdrAvata sakanA putra municaMdre, peAtAnuM rAjya tyajI daI dIkSA lIdhI. ekadA te muni, keTalAka sAdhuonI sAthe vihAra karatA karatA raste Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 160 ) mISimaMDala vRtti uttarA, bhukha lAgavAthI pAsenA gAmamAM bhakta pAna mATe gayA ane bIjA sAdhuoe Agala vihAra karyA. gAmamAM gaelA muni, AhAra karIne pachI je raste gurU vigere sAdhue gayA hatA te raste cAlyA. paraMtu dizA na jANI zakavAthI mahA vikaTa vanamAM bhUlA paDayA. muni trIje divasa mahA kaSTathI te araNya teA utaryA paraMtu kSudhA tRSAthI bahu pIDA pAmavAthI temaja hATha, tAlu tathA kaMThe sUkAI javAthI kAI eka vRkSanI nIce mUrchA pAmyA. A vakhate tyAM cAra gAvAlA AvI caDayA, temaNe te munine dIThA. gevAlAe dayAthI munine jagADayA ane prAsuka annAdithI pratilAbhyA. munie, temane arihaMta dharmanA upadeza karyo ane paMca mahAMvrata aMgIkAra karAvyA. temAM be jaNA sAdhunA zarIranA malanI bahu jugupsA karatA muninI anukrUpAthI ane uttama prakAre samakita pALavAthI te cAre gAvAleA mRtyu pAmIne svarge gayA. have jemaNe sAdhunA mala vigerenI jugupsA karI naheAtI te geAvAlanA jIva devatAe svargathI cavI kSitipratiSTita nagaramAM zreSThIputrapaNe utpanna thayA. te zreSThIne khIjA cAra putra thayA. te chae putrA pUrva bhavanA puNyayAgathI dIrghakALa paryaMta bhAgA bhAgavI, gurUnA upadezathI dIkSA lai, sAdhama devaleAkamAM nalinIgulma vimAnamAM devatApaNe upanyA. tyAM cAra pAtyeApamanuM peAtAnuM AyuSya lAgavI e gAvAlanA jIva rUpa devatA vinA bIjA cAra mitra devatAe cavyA. temAM 1 iSukAra nagaramAM iSukAra nAme bhUpati thayA. ra te rAjAnI strI kamalAvatI thai. 3 bhUpatinA bhRgunAme purAhita thayA, ane 4 te purAhitanI strI yazA thaI. bhRgu, putrarahita hatA tethI te nira Mtara bahu kheda pAmatA. tenA khedanI vAta avidhajJAnathI jANIne nalinIgulma vimAnamAM rahelA be govALaputra rUpa devatAe sAdhunuM rUpa laI tyAM AvyA. atyaMta priya ane harSita cittavALA te bhRgue temane vaMdanA karI. bhRgu ane te strIe munionA dharmopadeza sAMbhaLI zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. pachI bhRgue pUchyuM ke " mhAre putra thaze ? " munioe uttara ApyA. " tamane thADA kAlamAM e putrA thaze. e banne putrAne dIkSA letAM tamAre niSedha karaveA nahIM, kAraNa teo khAlyAvasthAmAMja mahu leAkane pratidha karanArA thaze. " devatAe A pramANe kahIne svarga pratye gayA. achI anukrame zubha manavALA teo tyAMthI cavIne bhRgunI zrI yazAnA udaramAM avataryA. yazAne sAdhunA darzananA DAhalA upanyA tethI bhRgupurohita, sarva kuTuMbane sAthe lai pratyaMta nAmanA gAmane viSe gayA. pachI zubha divase tathA sArA lagna vakhate te putrAne janma thayA. bhRgue `thI putronA janma mahAtsava karyo. have te putrA jyAre ATha varSanA thayA tyAre bhRgu purohita temane gharane viSe zakhavA mATe sAdhu dekhADI ema bhaya pamADavA lAgyA ke AvI AkRtivALA hAya Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkA Adi cha maharSienI kathA. (11) , te sAdhuo kahevAya che. te sAdhuono vizvAsa karavo nahIM. kAraNa teo bALakane mArIne bhakSaNa kare che. " ekadA te banne putro nagara bahAra ramatA hatA. evAmAM teoe zikSA laIne AvatA evA sAdhuone joyA. munione dekhavA mAtramAM bhayabrAMta thaelA banne jaNAo dUra nAsI jaIne eka vaDanA jhADa upara caDI gayA. jitendriya evA sAdhuo paNa teja vaDa nIce AvyA. tyAM teo gocarIcaryAne pratikamI vidhivaDe nirdoSa evA bhakta pAnane khAvA lAgyA. munione svAbhAvika bhaktapAna khAtA joI vaDavRkSa upara rahelA pelA banne kumAre potAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. " A sAdhuo pitAne svAbhAvika evA annapAna bhakSaNa kare che, teo hamaNAM kAMI bAlakone mArIne khAtA nathI. hA hA ! mehathI mUDha thaelA cittavALA mAtA pitAe ApaNane eone saMga tyajI devarAvavA mATe kharekhara bahu bhaya pamADayA hatA. paraMtu ApaNe AvA AkAravALA purUSo pUrve kaI vakhate dIThA che." A pramANe vicAra karatA evA te banne kumArane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI pratibodha pAmelA te banne bhAIo turata vaDa uparathI nIce utarI bhaktithI vaMdanA karI te sAdhuone spaSTa kahevA lAgyA. jAtismaraNa jJAnathI ame pUrva bhava jANyo che. mATe zubha AzayathI pratibodha pAmelA ame, tamArI pAse racAritra lezuM. mATe he munIzvaro ! ame mAtA pitAne pratibodha pamADI ahiM AvIe, tyAM sudhI Ape amArA upara kRpA karI ahiM rahevuM. " munioe kahyuM. "he vatsa ! tamAre vilaMba karo nahIM, kAraNa prAya: dharmakRtya bahu vighakArI hoya che. " pachI bane kumAra, pitAnA mAtApitAnI pAse jaI kahevA lAgyA che pitA ! sAdhuone joI amane baMne bhAIone jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM che. tethI ame amAre pUrvabhava temaja janma maraNanuM satya svarUpa dIThuM che. mATe ame hamaNAM tamArI AjJAthI cArItra lezuM." putranAM AvAM ukALelA kathIra sarakhAM vacana sAMbhaLI atyaMta kheda pAmelA manavALA pitAe vratavighAtakArI vacane kahyAM te A rIte. "he putra! vedanA jANu brAhmaNe kRtimAM ema kahe che ke-putra rahita mANasone svarga maLatuM nathI. kahyuM che ke-putravaDe karIne svarga prApti thAya che. vedanI zruti kahe che ke, putravaDe svargaloka pamAya che. mATe he putre ! tame prathama A lekamAM vedane abhyAsa kare, bahu brAhmaNane bhejana karAve, gRhabhAra putrane seM, mahAdurlabha evA bhego bhego ane pachI chevaTe trIjI avasthAmAM tIvra tapasvIo thaIne araNyamAM nivAsa kare." 21 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' (192) zrItraSimaMDala vRtti uttarAddha. A pramANe potAnA guNarUpa kASTane bALI nAkhanArA, zakarUpa agnithI vyApta ane moharUpa agnithI jvAjalyamAna thatA evA pitAe kahyuM, eTale saMsAramAM bhramaNa karavAthI udvega pAmelA banne putrae zekarUpa agnithI tapta thaelA aMgavALA, gRhasthAzramamAM rahevA mATe bahudhA Agraha karatA ane vAraMvAra dIna vacana belatA evA pitAne A pramANe kahyuM. he pitA! jIvahiMsAmaya veda bhaNavAthI sukha maLatuM nathI temaja annahmacArI evA brAhmaNane jamADavAthI durgatimAM javuM paDe che. vaLI durgatimAM paDatA prANIone putro rakSaNa karanArA thatA nathI. mATe he tAta! amane AjJA Ape. kAma kSaNamAtra sukha Ape che ane bhaMga te tethI paNa vadhAre duHkha karanAra che. ati kAmanA sukho, tIvra dukhanA sthAna ane mokSasukhanA zatruo che. dravyane arthe Ama tema bhamato ane aviratino Icchaka mANasa, niraMtara tapta thayo chate rahe che. hA, haMmezA sarasa AhAra ane pAnamAM Asakata e purUSa paravaza thaIne kSaNamAtramAM mRtyu pAme che. A hAruM che, A hAruM nathI, A karavA gya che ane A karavA yogya nathI ema kahetA evA purUSane mRtyu, bIjA bhava pratye pahocADe che. mATe ame sarva saMsAranA mahA bhayane bhedI nAkhanArA zrI arihaMta dharmanI sAdhanA karavAne arthe paMca mahAvrata aMgIkAra karazuM." bhUgapurohite putrane lAbha pamADavA mATe kahyuM. he putra! ApaNA gharane viSe bahu dravya che. kAmage paNa asaMkhya che vaLI svajane anukuLa ane cAkare bhakitavaMta che. jenI loko bahu spRhA kare che te ApaNuM svAdhinamAM che." putroe kahyuM, "he pitA! dharmAdhikArane viSe svajanenuM ke kAmaganuM jarA paNa prajana nathI ane te sAdhuo thaIzuM." puhite pharIthI dharmAdhAra jIvane khaMDana karavA mATe kahyuM. agni araNanA kANamAM nahi chatAM ane tela talamAM nahi chatAM jema utpanna thAya che, tema zarIramAM paNa pAMca bhUtathI jude keI jIva nathI, kinta pAMca bhUtarUpaja che. evI ja rIte bIjI paNa apratyakSa vastuo samajavI. putroe kahyuM ke jIva amUrta hovAthI IndriyagrAhya nathI te phakta DAhyA vidvAna mANasa jANe zake che. AkAzanI peThe kadAcit nitya svarUpavALo jIva niraMtara karma bAMdhe che. svArthane ane uttama evA arihaMta dharmane jANatA evA ame have pachI na karAya evA pApakArI karmane nahiM karIe. amegha paDatI evI vastuvaDe atyaMta haNAelA ane cAre taraphathI gherAyelA lokane viSe ame prIti pAmatA nathI" pitAe kahyuM loka zenAthI haNAelo che? ane zenAthI gherAyale che? te mane kahe. "putroe kahyuM. amegha paDatI evI rAtrI che. leka mRtyuthI hiNuela ane jarAthI gherAyeluM che. ema ame jANyuM che. je je rAtrIo jAya te te pAchI AvatI nathI. mATe dharma karanAra purUSanI ja saphala rAtrIe jAya che." Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI iSukAra ? Adi che mahiSa AnI kathA. (13) "7 AvA putronA vacanathI jene samyaktva prApta thayuM che evA bhRgue teone AgaLa karatAM madhura vacanathI kahyuM: " ApaNe sAe eka sthAnamAM dIkALa paryaMta ekaThA rahI ane pachI samyaktvane dhAraNa karatA chatA aMte sAtheja saMyama lezuM. ' putroe kahyuM : " he pitA! je purUSanI mRtyunI sAthe maitrI hAya tA paNa mRtyu prApta thaye chate te manuSyane nAsI javAnI zuM zakita kharI ? je purUSa emaja jANe che ke huM kyAre paNa maravAnA nathI teja purUSa AvatI kAle vrata levAnI icchA kare che. mATe he pitA ! ame te Ajeja dIkSA lezuM. kAraNa saMsAramAM kace purUSa kAInA zAzvatA svajana che. " putranAM AvAM vacana sAMbhaLI dIkSA levAne taiyAra thaelA bhRgu pureAhite peAtAnI strIne vighnakArI jANI teNIne kahevA lAgyA. " he priye ! putro dIkSA levA taiyAra thayA che mATe have mhAre paNa gRhAvAsamAM nahi rahetAM dIkSA levAnA samaya thayA che. jevA pAMkhA vinAnA pakSI, sainya vinAnA rAjA ane vahANamAM nAza pAmelA dravyavALA viSNur heAya tevA putra vinAnA huM chuM. " srIe kahyuM: "he vibhA ! ApaNA gharamAM ghaNuM dhana che mATe IcchA pramANe kAmabhAgane bhAgavI chevaTa ApaNe saMyama lezuM " bhRgu purArhuite kahyuM: " he priye ! bhAgavelA lAgA mane tyajI de che mATe hamaNAM huMja pAte bhAgAMne tyajI dIkSA laIza. " strIe kahyuM: " huM priya ! tame vrata lai tene pAlavA asamartha thazeA. kAraNa tame mane saMbhArazeA, eTaluMja nahIM paNa mhArA sAMyane, premane ane leAgIndriyathI utpanna thaelA sukhane saMbhAraze. mATe mhArI sAthe mANasAne ati durlabha evA bhAgone bhAgavA. vratamAM bhikSAcaryAM ane vihAra e bahu du:khakArI che. " bhRgue kahyuM: " he priye! jevI rIte mhArA putroe mAharUpa sarpane ane bhAgAne tyajI daI dIkSA levA taiyAra thayA tevIja rIte Asakitarahita huM paNu sajanAnA sagane tyajI daI apratibaddhapaNAthI putronI peThe vrata pALIza. jema rAhita nAmanA matseA, pAtAnA tIkSNa pucchvAdivaDe jAlane chedI nAkhI jalamAM vicare che tema huM paNa bhAgAne tyajI daI dharmane viSe vicarIza. " patinAM AvAM vacana sAMbhaLI strIe kahyuM " putrasahita tame dIkSA lIdhe chate huM zI rIte gharane viSe rahuM ? " pachI dhana dhAnyAdi nava prakAranA parigrahane tyajI daI putra ane priyA sahita dIkSA levAne taiyAra thaelA bhRgu purohitane sAMbhalI ISukAra nRpati teNuM tyajI dIdhelA dravyane levA taiyAra thayA. AvI rIte pureAhitanuM dravya levA taiyAra thaelA peAtAnA patine kamalAvatI rANIe kahyu . .. " huM mahipati ! leAkamAM vameluM bhakSaNa karanArA purUSA bahu niMdApAtra thAya che teA pAtAnA purohite tyajI dIdhelA dhanane tame zA mATe levAnI icchA karI che. ? huM nRpa ! AtmAthI anya evI sarva vastune tyajI daI jyAre tyAre tame mRtyu pAmazeA ane tamArUM rakSaNa karanAra eka dharma che. khIjI kAI nathI, jema Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) bI gaSimaMDalavRtti-uttarAddha khavAI gaelA bacAvAlI pakSiNa keI sthAnake prIti pAmatI nathI tema mANasa, mRtyu vigere upadravathI vyAsa evA A nara bhavane viSe prIti pAmatA nathI. mATe huM hiMsA ane azAMtirahita temaja mRdutA tathA saralatA yukta thaI vaLI parigrahanA AraMbhane tyajI daI cAritra aMgIkAra karIza. kayA avivekI prANIo vanamAM dAvAnaLathI baLatA evA jIvane joI bahu harSa pAme? hA hA, kAma bhegane viSe cchita thaelA mUDha mANase, avivekI purUSanI peThe mRtyu vigere dAvAnalA agnithI tapta thaelA jagatane nathI dekhatA ? priyA ane putra yukta bhRgue, bhegane bhegavI tathA tyajI daI jema saMsArathI uga pAmI sarva saMga tyajI dIdhe, tema he rAjana ! bhegane bhegavI rahelA tame zA mATe saMgane tyajI detA nathI ? zuM tamane A bhavamAM jarA mRtyu vigerethI utpanna thaeluM duHkha nathI thavAnuM ? " rANInAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta harSa pAmelA ane pratibodha pAmelA pukAra bhUpatie sarva saMga tyAjI dIdhe. pachI ISakAra bhUpatie rANI, purohita, tenA be putra ane strI sahita cAritra lIdhuM. nirmaLa manavALA te chae jaNA vizuddha cAritra pALI dIrdhakALe mokSa pAmyA. 'zrI iSukAra' Adi cha maharSionI kathA saMpUrNa. -reconna khattiyamuNiNA kahiAI, jassa cattAri samavasaraNAI // taha puvapurisacariAI, saMjao so gao siddhiM // 17 // gAli nAmanA kSatriya munie je saMyata muninA dharmavicAranA sthAna tathA temanA pUrva purUSanAM caritra kahyAM te saMyata rAjarSi mokSa pAmyA che 17 che *'zrIsaMyata' nAmanA rAjarSinI kathA * ja kapIlya nagaramAM mahA tejavaMta, balavaMta ane prajAnuM pAlana karavAmAM tatpara e saMyata nAme uttama rAjA rAjya karate hate. ekadA kusaMgathI prerAele te bhUpati azva, hasti ratha, udaMDa pAyadala ane bIjI senAne sAthe laI mRgayA ramavA gayo. mAMsanA lobhI ane azva upara beThelA saMyata bhUpatie, kezara nAmanA upavanamAM bahu mRgane lebha pamADIne bahu kheda yukta thaelA te mRgane mArI nAkhyA. te upavanamAM kaI tapasvI rAjarSi akhoDa maMDapamAM dharmadhyAna karatA hatA. rAjAnA bhayathI keTalAka mRge te rAjarSinI pAse jatA rahyA. azva upara beThele bhUpati paNa teone prahAra karate karate tyAM jaI pahae to teNe svAdhyAyanA dhyAnamAM beThelA te munine dIThA. munine joI bhayabrAMta thaelo rAjA manamAM vicAra karavA lAge ke munine zaraNe rahelA mugone meM mAryA che tethI meM nice kAMIka munine paNa haNyA kahevAya, " Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsayata nAmanA rAjarSinI kakSA. pachI bhayAkula e rAjA azvane mUkI daI muninA caraNamAM namaskAra karate chate kahevA lAgyuM ke " he muni ! A hAre aparAdha kSamA kare. " samartha evA muni dhyAnamAM hatA tethI temaNe jyAM sudhI rAjAne uttara Apyo nahIM tyAM tyAM sudhI rAjA bahu bhaya pAmavA lAgyuM. kAraNa koSa pAmelA muni potAnI tejelezyAe karIne kaTi purUSane paNa bALI nAkhe che. rAjAe pharI kahyuM. "he prabhu! huM saMyata rAjA chuM mATe Apa mane bolAve. munie kahyuM "he rAjana ! tane abhaya ho ane te paNa abhaya ApanAre thA. he bhUpati ! A jIvita anitya chatAM tuM niraMtara zAmATe hiMsA kare che? he rAjana ! tyAre rAjya tyajI nicce marI javuM te che ja, mATe jIvaleka anitya chatAM tuM rAjyane viSe zA mATe meha pAme che? dhana, jIvita ane rU5 vigere sarva vijaLInI peThe asthira che te tuM tene viSe kema moha pAme che ane maraNa saMbaMdhI arthane kema nathI jANatuM ? mitra, putra, strI ane svajane e sarve gRhapati jIvatAM chatAM tenI pAchaLa Ave che paNa gRhapati mRtyu pAmatA chatAM tenI pAchaLa kaI jatuM nathI. mRtyu pAmelA pitAne putro, gharamAMthI jhaTa bahAra kADhe che tevI ja rIte pitA paNa putrone kADhe che. A sarva jANIne meM vrata AcaryuM che. vaLI teNe ekaThuM kareluM dravya svarakSita evI strIo ane ati saMtuSTa cittavALA bIjA mANaso bhegave che tathA pote je zubha athavA azubha karma karyuM haze te marmayukta bIjA bhavane viSe pAme che." sAdhunAM AvAM vacana sAMbhaLI saMyata bhUmipati turata utkRSTa saMvega pAme. pachI rAjyane tyajI daI teNe sAvadya AraMbha varjavA pUrvaka gardabhAli muni pAse dIkSA lIdhI. dIkSA laI ane heya tathA upAdeya vastunA svarUpane jANe te saMyata muni niyama pramANe vihAra kakSA keI saMdhiveza pratye AvyA. tyAM deza vigere rAjyane tyajI daI saMyama aMgIkAra karanArA kerTa kSatriya munie temane A pramANe kahyuM. he munIzvara! jevuM tamAruM svarUpa dekhAya che tevuMja mana paNa prasanna dekhAca che. te ApanuM nAma zuM? ane netra kayuM? valI he sAdho ! sarva saMga tyajI ananyA zA mATe lIdhI? zA mATe seve che? temaja vinita zI rIte thayA?" saMyata munie kahyuM. "mahAruM nAma saMvata muni che. huM gotama gebane che ane gardabhAli muni hArA gurU che he muni ! niraMtara dharmopadeza karatA evA temanA upadezathI mane bhavane pAra pamADanAra vinitapaNuM utpanna thayuM che ane e mahAgurUnA guNethI temaja temanI vANI sAMbhaLavAthI huM harSita cittavALo rahuM chuM." pachI saMyatamuninA hitane arthe kSatriyamunie kahyuM. hai muni kriyAvAdi, akriyAvAdi vinayavAdi ane ajJAnavAdi e cAra ekAMtavAdi levAthI durgati pratye jAya che." ema vizvane prakAzakArI vacane kahe Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIharSila vRtti-uttarA nArA zrI vartamAna jinezvare sAdhuonI sthiratA mATe kahyuM che. lokamAM meM akriyAvAdi sarve ne anArya ane mithyA draSTi jANyA che. mATe huM AtmAne AtmAthIja jANuMchuM." kSatriya muninAM AvAM vacana sAMbhaLI vismaya pAmelA saMyatamunie pUchayuM "he bhagavana ! tame AtmAne zI rIte jANe che ?" kSatriya munie pharIthI kahyuM. brahmaloka nAmanA svargathI cavIne manuSya bhava pAmele huM potAnI ane paranI AyuSyanI utkRSTa sthiti jANuMchuM. asIisayaM kiriyANaM akiriavAINa huMti cuLasII // annANI sattahI veNaiH AiNa ca battIsA // 1 // 180 kriyAvAdI, 84 akriyAvAdI, 67 ajJAnavAdI, para vinayavAdInA bheda che. he sAdhe! e prakAre kiyAdI cAre bhAvane jANe te kriyAdIvAdIonA kusaM gane tyajI de. kAraNu jJAna vinA karelI kriyA phala ApanArI thatI nathI. temaja kriyA vinAnuM jJAna paNa phaLa ApatuM nathI. mATe he saMyatamuni ! akriyAne tyajI daI tathA zuddha kriyAnuM nitya AcaraNa karatA evA tame samyaktvasahita ati dustara evA dharmanuM AcaraNa kare. uttama dharma arthathI zobhatA evA A upara kahelI gAthAne sAMbhaLI saMta evA bharatAdi na uttamapada pAmyA che. kSatriyamuninAM AvAM vacana sAMbhaLI jJAnatatvavALA saMyatamuni dIrghakAla paryata tapa karI mokSapada pAmyA. zrI saMta' nAmanA pAnano yA saMpUrNa. seNiapurao jeNaM,paruviaM avitahaM annaahtt| taM vaMde hayamohaM, amohacariaMniaMThamuNi // 18 // jemaNe 8 zreNika bhUpati pAse pitAnuM satya anAthapaNuM pragaTa karyuM te saphala cAritravALA ane mohane nAza karanArA anAthI nAmanA nigraMthamunine huM vaMdanA karuM chuM. te 18 che * 'zrIanAyi' nAmanA nigraMya munivaranI kathA. * A bharatakSetranA magadha dezamAM uttama evA rAjagRha nagarane viSe pRthvImAM prasiddha evA zrI zreNika rAjA rAjya karato hate. ekadA te bhUpati, potAnA utsAhathI naMdanavana samAna maMDikukSI nAmanA udyAnamAM gaja, azva ane senA sahita kIDA karavA gaye. naMdana vanamAM iMdranI peThe tyAM harSathI krIDA karatA te zrI zreNika patie kaI uttama sAdhune dIThA, itionA samUhane vaza karI rahelA, traNa Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIanAthI nAmanA nitha munivaranI kathA. guptithI pavitra, vRkSanI nIce beThelA, sukumAla, sukhI ane vizvane AzcaryakArI rUpa vAlA te munine joI zreNika rAjA manamAM bahu Azcarya pAme. valI te manamAM vicAra karavA lAgyo ke AhA ! zuM emanuM rUpa, varNa ane sAmyatA. kharekhara e mahAmuninI kSamA, mukti ane mahAbhAgapaNe paNa AzcaryakArI che. " pachI zreNika rAjA munine pradakSiNA karI tathA temanA caraNamAM praNAma karI Agala besI temane pUchavA lAgyA. he Arya ! Apa yuvAvasthAvAlA che, to A bega bhegavavAnA avasare Ape dIkSA lIdhI. jethI ApanA cAritra levAnA kAraNane sAMbhaLavAnI huM IcachA karuM chuM." munie kahyuM. "he mahArAja ! huM anAtha chuM. mahAro kaI pati nathI tema dayA karanAro koI parama mitra paNa nathI. meM anAthapaNuthI ja cAritra lIdhuM che. he pRthvInAtha ! eja hAruM tapasyA levAnuM kharuM kAraNa che. " sAdhunAM AvAM vacana sAMbhalI zreNike hasIne kahyuM. " tame AvA samRddhivaMta che chatAM kema tamAre kaI nAtha ( adhipati ) nathI. he sAdhe AvA varNAdike karIne Apane anAthapaNuM yukta nathI. chatA je A5 anAtha ho te huM Apane nAtha ( svAmI ) thAuM chuM. mATe have pachI Apa mitra, jJAti ane uttama svarUpavAlI strI sahita banI ane pitAnA hitecchu thaI hArA gharane viSe zreSTha bhegone bhega. " zreNika bhUpatie A pramANe kahe chate munie kahyuM. " he narezvara ! tuM paNa AtmAvaDe karIne anAtha chatAM hAre nAtha zI rIte thaIza ? " munie AvuM kahyuM tethI pUrve AvuM kyAre paNa nahiM sAMbhaLanArA bhUpatie bahu vismaya pAmI pharIthI munine A pramANe kahyuM. he munIzvara ! hAre hasti, azva, ratha ane pAyadala vigere bahu senA che. temaja devAMganAonA rUpa tathA garvane haraNa karanArI strIo che. huM niraMtara IcchA pramANe manuSyabhava saMbaMdhI bhegene bhegavuM chuM. mhArA sarve svajano paNa hArI AjJA pAlanArA, azvaryavaMta ane nehayukta che. A pramANe sarva prakAranA sukha ApanArI hArI utkarSa saMpatti chatAM tame mane anAtha kema kahyo ? lekamAM saMta purUSe mRSAbhASI hotA nathI mATe Ape paNa Aje kahyuM te satya haze. " munie kahyuM. " he bhUmipati ! tame nAtha zabdano artha nathI jANatA mATe nAtha tathA anAthapaNAnA artha je thAya che, te sAMbhala. kezAMbI nAmanI mahAnagarImAM ghaNA hasti, azva, ratha ane pAyalanA sainyavALo hAre pitA rAjA hatA. ane prathama vayamAM bahu netra pIDA utpanna thaI temaja sarva aMgane viSe mahAduHkha ApanAra dAhavara utpanna thayA. jema zarIranA chIdrane viSe tINa zAstra pesavAthI bahu pIDA thAya tevI ja rIte mane netra pIDA thavA lAgI, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) gaSimaMDala vRtti uttarAddha. hArI keDane viSe jANe mahendranuM vaja paDayuM hAyanI ? evI mahA ghara vedanA pIDA karavA lAgI. he rAjana ! A hArI vedanAne dUra karavA mATe vaidyavidhAnA jANa ane maMtrazAstramAM nipuNa evA bahu catura mahAdyo AvyA. teoe hArA mATe cAra prakAranA eSadha prayoga karyA paraMtu teo mane duHkhathI choDAvI zakyA nahIM eja hArUM anAthapaNuM che. mhArA pitA hAre mATe sarva gRhAvAsa ApI devA taiyAra thayA paNa keIe mane vedanAthI choDAvyA nahIM.eja hAruM anAthapaNuM che. he rAjana ! pAse beThelI mAtA paNa bahu zeka karavA lAgI paraMtu mane duHkhathI choDAvavA samartha thaI nahIM eja hA anAthapaNuM che. hArA nhAnA ane sphoTA bhAIo kaSTa pAmavA lAgyA teoe paNa mane choDAvyA nahIM. eja hAruM anAthapaNuM che. mhArAM duHkhathI du:khI thaelI hArI nhAnI ane heTI henoe paNa mane duHkhathI cheDA nahIM, eja hAruM anAthapaNuM che. jeo snehane lIdhe hArA paDakhAne kSaNamAtra choDatI nahatI evI ane hArA upara pUrNa prema dharanArI mahArI pativratA strIo hArI ghara vedanA joIne bhajana na karatAM rUdana karavA lAgI. paraMtu teoe paNa mane duHkhathI choDAvya nahIM eja hArUM anAthapaNuM che. (anAthImuni zrI zreNika rAjAne kahe che ke,) he bhUpa! A prasANe hArI vedanA TAlavAne kaI samartha thayuM nahIM chevaTa huM ja te vedanAne dUra karavA samartha thayo, kAraNa A anaMta evA saMsArane viSe meM duSkara evI bahu vedanAo sahana karI che. meM dhAryuM ke je A vistAra pAmelI hArI vedanA ekavAra nAza pAmaze te huM kSamAvaMta ane udAra thaIne pravajyA aMgIkAra karIza. he rAjaziremaNi! A pramANe vicAra karIne huM jeTalAmAM suI gaye. teTalAmAM prabhAta thatAM hArI sarva vedanA nAza pAmI gaI. he bhUpa ! rogarahita thaelA meM savAre hArA baMdhu vigerenI rajA laI AraMbha tyajI daI ane zAMta AtmAvAlA thaIne anagArapaNuM aMgIkAra karyuM. te pRthvInAtha! meM cAritra aMgIkAra karyuM tethI ja huM pitAne, parano, vyasana, sthAvara ane sAmAnya rIte kahIe te sarva prANIono nAtha (svAmI) thayo. A AtmA ja bhayaMkara pravAhavAlI vaitaraNI nadI che. kaThIna naraka duHkha ApanAruM zAmalI vRkSa che. temAM pravartanAro jIva che tene svarga ane mokSanA hatapaNAthI icchita phala ApanArI kAmadhenu kahI che ane AtmA eja naMdanavana che. jinezvara prabhue sukha ane duHkhane kartA AtmAne mAnya che. temAM je te sAre mA cAle te mitra (sukhane kartA) ane avale mArge cAle te amitra (du:khane kartA) che. he rAjana ! valI bIjuM eka anAthapaNuM kahuM chuM te tuM sAvadhanapaNe sAMbhala. je maMda purU nigraMthapaNuM svIkArIne pachI kheda pAme che te paNa anAtha jANavA je purUSe pravajyA laI jhoTA pramAdathI pAMca mahAvratane pAlatA nathI ane rasane viSe kelelupa tathA iMddhione svAdhina rAkhatA nathI teone zrI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI anAthI nAmanA nigraMtha munivaranI kathA. (16 ) jinezvara prabhue anAtha kahyA che. jene iryAdi pAMca samitimAM gyatA nathI temaja parijhApanamAM paNa gyatA nathI tene paNa jinezvara prabhue anAtha kahyA che. je dIrgha kAlane dIkSA dhArI chatAM sthiratrata ane zuddha tapa vinAno hoya temaja AtmAne atyaMta bAdhA pamADato hoya to tene paNa zrI jinezvara prabhue anAtha kahyo che, jevI rIte khAlI muThI, kapaTa khetI ane vaiduryamAM rahelA kAcamaNi asAra che, temaja paMDita purUSonA cittamAM upara kahevA pramANe cAlanAre purUSa asAra mAlama paDe che. je sAdhu pitAnI AjIvikA mATe kuzIla ane kuliMga dhAraNa kare che te asaMyamI dharmadhvaja paralokamAM narakanA bahu duHkhe pAme che. jevI rIte kAlakuTa viSa pIvuM ane yuddhamAM Ayudha pakaDavuM du:khadAyI che tevI rIte tapasvIone viSayayukata dharma durgatinAM duHkha ApanAro che. je purUSa ghara tyajI daI tathA munirUpa dhAraNa karI ane pachI koInI hastarekhA joIne, keIne svapnAnI vAta kahIne, keInA jeza joIne, koIne vidyA bhaNAvIne tathA bIjA keI evAM ja kutuhala karIne potAnI A jIvikA kare te pApI purUSa kharekhara durgatimAMja jAya che. je purUSa nitya AgamamAM kahyA pramANe eSaNIya AhAra na letAM agninI peThe sarvabhakSI thAya che, te saMsArasamudramAM bahu bhame che. aho nareMdra! mahAduSTAcAranI pravRttivAlo muni jevuM potAnA AtmAne duHkha Ape che tevuM duHkha zatru paNa bIjA jIvane kaMTha chedIne paNa nathI Apate mATe tevA sAdhunuM sAdhupaNuM nirarthaka che ane te aMte bahu viparIta gati pAme che are eTaluM ja nahIM paNa he narapati ! sAdhune A bhava tathA parabhava paNa nAza pAme che. evI rIte potAnI IcchA pramANe cAlanAra kuzIlarUpa dhArI sAdhu, dharmavirAdhanAnA phalane jANato chate zrI jinezvaranA mArgane virAdhe che te aMte bahu paritApa pAme che. puNyavaMta mahAtmAonA jJAnaguNe karIne zobhatA evA uttama zikSaNarUpa vacanane sArI rIte sAMbhaLIne sAdhu purU kuzIla mAne cheDI daI . niraMtara sArA mArge cAle che. cAritranA guNe karIne yukata tathA Azravarahita e sAdhu, AtmazuddhithI cAritrane pAlI, sarva karmane khapAvI anaMta sukhavAlA nirvANa padane pAme che." anAthI muninAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta saMtuSTa thaelA zreNika rAjAe. hAtha joDIne kahyuM "he muni ! Ape hArI Agala je nAthapaNuM kahyuM che te satya: che. he muni! tamane vizvamAM uttama evA manuSyabhavanA lAbho sArI rIte malyA che. tame pitAnA baMdhuo sahita sanAtha che, kAraNake tame jinarAjanA mArgane viSe rahyA cho. he mahAtmA ! tame anAthanA, sthAvaranA, jaMgamanA ane sAmAnya rIte kahIe te cUrva dehadhArIonA nAtha che. huM mahAre aparAdha khamavAnI ApanI pAse kSamA mAguM chuM. valI he maharSi! meM ApanA dhyAnano bhaMga karyo temaja bhAga bhogavavAnuM AmaMtraNa karyuM, te sarva hAre aparAdha Apa kSamA kare." Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) zrI gaNaSimaMDalavRtti uttarAddha, - A pramANe bhaktithI muninI stuti karI tathA temanI rAjA laI laI dharmamAM anurakta e zreNika rAjA potAnA aMtapura ane parivAra sahita pitAnA nagara pratye gaye. niraMtara dharmAnurAgane dhAraNa karate ane te mahA muninA guNanuM smaraNa karate zreNika rAjA harSathI rAjya karavA lAgyuM. asaMkhya guNonI paMkitathI samRddhivaMta, pakSIonI peThe pratibaMdharahita, traNa guNithI guma ane ugra daMDa vinAnA te nigraMtha munIzvara pRthvI upara vihAra karatA chatA anukrame mahAdi karmanA samUhane kSaya karI akSaya lakSamI ApanArA ekSapadane pAmyA. lokamAM " anAthI muni " evI prasiddhi pAmelA ane zivasukhane bhajanArA te mahAmuni, saMghane parimANu vinAnuM maMgala Ape. 'zrI anAthI' nAmanA nirgaya munivaranI kathA saMpUrNa. vadhya nINijjataM daI, virano bhavAu nirakaMto // nivvANaM saMpatto, samudapAlo mahAsatto // 19 // vadha karavA yogya cArane vaSya bhUmi pratye laI jate joI virAgya pAmelA, saMsArathI nikalI gaelA mahA satyavAna samudrapAla muni mekSa pAmyA. * 'zrIsamudrapAla' nAmanA munivaranI kathA * zatruothI niSkapa evI caMpAnagarImAM pAlita nAme sArthavAha vasate hate. te uttama zrAvaka zrI vIraprabhune ziSya hate. ekadA jIvAjIvAdi tatvane jANa te zrAvaka vahANa vaDe samudramAM vepAra karatA karatA pihuMDa nAmanA nagara pratye gaye. pihaMDa nagaramAM vepAra karatA evA te pAlitane tenA guNathI raMjita thaelA tyAMnA kaI zreSThIe potAnI putrI ApI. anukrame bahu dravya saMpAdana karI pAlita zrAvaka potAnI garbhavatI strIne sAthe laI potAnA deza pratye javA nitye. samudramAM jatAM jatAM tenI strIe putrane janma Ape. pitAe te putranuM samudrapAla nAma pADayuM. pAlaka zreSThI kSema kuzala caMpAnagarImAM potAne ghera AvyA. putra paNa sukhe gharamAM vRddhi pAmavA lAgyuM. pitAe kalAcArya pAse mokalI tene tera kalAono abhyAsa karAvyuM. sarve nItine jANa te bAlaka anukrame yuvAvasthA pAmyo. tyAre pitAe tene rUpavatI ane satI evI rUpiNI nAmanI kanyA sAthe vhoTA utsavathI paraNAvyo. samudrapAla, pUrva bhavanA puNyasamUhathI moTA mahelamAM priyAnI sAthe gaMdaka devatAnI peThe IcchA pramANe krIDA karato hate. ekadA samudrapAla pitAnA mahelanA gavAkSamAM beTho hato evAmAM teNe vadha karavA yoga) purUSane paherAvavA yogya AbhUSaNathI zobhatA keI cArane vadha bhUmi pratye laI javAtA dIThe. samudrapAla tene jAI vairAgyathI A pramANe bolavA lAge Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI samudrapAla jayavatathA vijaya nAmanA munivarenI kathA, (17) ke "azubha kRtyanA AvA pApakArI phaLane dhikkAra thAo" A pramANe vicAra karatAM pratibodha pAmelA ane tyAMne tyAMja vairAgyavAsita thaelA teNe mAtA pitAnI rajA laI turata dIkSA lIdhI. kalezakArI ane bhaya ApanAro zaMkA tathA mehane tyajI cAritra, vrata, zILa pALatA ane pariSahene sahatA te samudrapAle ahiMsA, satya, acArI, brahmacarya ane aparigraharUpa pAMca mahAvratane grahaNa karI dharmanuM AcaraNa karavA mAMDayuM. anukaMpA karavA cagya jIvone viSe dayA karanArA, zAMta ane brahmatratadhArI temaja jiteMdriya evA te munirAja sAvadya karmane vaI eka dharmanuM AcaraNa karavA lAgyA. avasare dharmakriyA karatA temaja potAnuM belAbala jANatA te mahAmuni siMhanI peThe nirbhayapaNAthI dezane viSe vihAra karatA. cAritramAM adIna evA te munirAja priya, apriya, mAna, apamAna, temaja pUjA satkAra tathA niMdA e sarvane sarakhA jANe tene sahana karatA. merU parvata samAna sthira cittavALA te sAdhue devatA saMbaMdhI, manuSya saMbaMdhI ane tiryaMca saMbaMdhI aneka bhayaMkara upasargo sahana kya. zIta, uSNa temaja daMza ane matsara vigerenA aneka pariSahAne AvatA joI te munirAja yuddhamAM gajeMdranI peThe nAzI na jatA hatA. bhavabaMdhananA kAraNarUpa rAga cheSa ane mehane tyajI daI merU parvatanI peThe sthira AtmAvALA te mahAmuni parISahene sahana karatA hatA. sakAra temaja rnidAne pAmI harSa zeka nahi pAmanArA te munirAja kevala saralabhAvane aMgIkAra karI mekSa mArgane sAdhatA hatA. gRhasthAzramIonI sAthe rati, arati, stuti tathA nidAdine tyajI denArA, Asaktirahita, potAnA hitecchuM, zokane chedI nAkhanArA ane nirahaMkArI evA te munirAja, pitAnA dharmanuM AcaraNa karatA hatA. A pramANe dIrghakAla paryata nirmala cAritrane pAlI, saMsAra samudrane tarI temaja potAnA sarva karmano kSaya karI te samudrapAla muni, anaMta sukhavAlA mukitapadane pAmyA. ' zrI samudrapAla' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa jayaghoseNavi paDibohiuNa, pannAvio vijayaghoso // kAsavaguttA te dovi, samaNasIhA gayA siddhiM // 20 // jayazeSa nAmanA munie pratibaMdha karIne vijayazeSa nAmanA brAhmaNane saMyama levarAve, pachI kAzyapa zetravAlA te banne munirAje mekSa pAmyA. 20 che ? * 'jayaghoSa' ane 'vijayaghoSa' nAmanA munivaronI kathA * vANurasI nagarImAM joDale utpanna thaelA, snehavALA ane bahu zAstranA jANa evA jayazeSa ane vijayaSa evA be baMdhuo rahetA hatA. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (172), zrItraSimaMDala vRtti-uttaraddha, ekadA jayaghoSa, tIrthayAtrA mATe gaMgA pratye gayA. tyAM teNe deDakAe pakaDelA sarpane ane te ja sarpane pakaDelA eka gIdhapakSIne dIThe. AvA saMsAranA nATakanA svarUpano vicAra karatA turata tyAM ja pratibodha pAmelA te yaSe gaMgAne utarI gurU pAse cAritra svIkAryuM. pAMca indriyane damana karavAmAM tatpara, traNuM guptithI gupta ane pavitra cAritravALA te muni, pRthvI upara vihAra karatA bahu varSe vANarasI nagarI pratye AvyA. nagarI bahAra kAsuka zayyA saMthArAvAlA mane hara udyAnane viSe te munirAja cAturmAsa rahyA. - have A avasare te nagarImAM vedane jANa ane uttama kArya karanAra vijayazeSa nAmano brAhmaNa yajJa karato hato, pachI jayaghoSa muni mAsakSamaNune pAraNe te vijayaSa vipranA yajJane viSe bhikSAthe AvyA. munine bhikSArthe AvelA joI yajJa karanAra gora temane dhikkAravA lAgyo ane kahevA lAgyo ke he bhikSuka! ame tane bhikSA nahi ApIe. kAraNa vedanA jANa, yajJakArya karanAra, tiSazAstranA jANa, dharmanA pAra pAmelA ane paramAtmAne uddhAra karavA samartha je brAhmaNe che teonA mATeja A anna che." A pramANe gore niSedha karyo chatAM rUcha nahi thaelA paNa mokSamArganA gaveSaka evA te jayaghoSamuni, bhakta pAna temaja vastrane arthe nahi kiMtu te gerane pratibaMdha karavA mATe AvI rIte kahevA lAgyA. he vipra! tuM vedanA mukhane, yajJanA mukhane, nakSatranA mukhane, dharmanA mukhane nathI jANate. eTaluM ja nahi paNa jeo AtmAne temaja paralakane uddharavA samartha che teone paNa nathI jANate. kadApI je te jANatA hoya te te mane kahe muninAM AvAM vacana sAMbhaLI tenA bhAvArthane nahi jANanAre te yAcaka bahu vismaya pA. mato chate hAtha joDIne kahevA lAgyo. "he muni! vedanuM mukha, yajJanuM mukha, nakSatranuM mukha ane dharmanuM mukha mane kahe. vaLI jeo AtmAne uddharavA samartha hoya te paNa mane kahe. A hArA hadayanA saMzane tame jhaTa dUra kare." munie kahyuM. "agni hetranuM mukha veda, vedanuM mukha yajJa, nakSatranuM mukha caMdra ane dharmanuM mukha kAzyapa che." brAhmaNe kahyuM: "Apa agnihotrane zabdArtha zuM kahe che? yajJane artha zuM che? temaja kAzyapa kene kaho cho ?" munie kahyuM. "he dvijAdhipati ! A agnihotranA arthane sAMbhaLa. agnihotrane agnikA kahI che. ane tenuM svarUpa zAstramAM A pramANe che. dIkSAdhArI (sAdhu) purUSe dharmadhyAna rU5 agnimAM karmarUpa idhana (hemavAnA padArtha)nI saMbhAvanA rUpa Ahuti devI e agnikA kahI che. ityAdi rU5 vedanuM mukha agnihotra kahyuM che. jema dahIMne sArA mAkhaNa che, caMdanamAM malayAcaLa caMdana sArarUpa che ane auSadhamAM amRta sAra che. temaja vedamAM AraNyaka sAra che. AraNyakamAM daza prakAranA muni dharmane sAra jANa. vaLI vedane sAra AraNyakaja che. kahyuM che ke Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrA "jaya ane vijaya nAmanA munivarenI kathA. (173) navanItaM yathA danaH-vaMdanaM malayAdiva // auSadhebhyo'mRtaM yada-dvedeSyAraNyakastathA // 1 // - jema dahIMnuM sAra mAkhaNa, caMdananuM sAra malayAgara caMdana ane auSadhinuM sAra amRta che, temaja vedane viSe sAra rUpa AraNyaka che. te AraNyakamAM satya, tapa, saMteSa, kSamA, cAritra, mArdava, zraddhA, dhRti, ahiMsA ane saMvara e daza prakArane dharma sArarUpa kahelo che. agnihotrane yajJa kahelo che. temAM bhAva yajJa te kahelo che. bhAva yajJa te saMyama kahevAya che. tatvavettAoe saMyamArthine yajJArthi kahyo che. saMyamaja yajJArthinuM mukha che. vidvAna purUSoe kAzyapa zabdathI zrI rUSabha tIrthaMkara kahyA che. temaNe ja prathama dharmakarmanuM nirUpaNa kareluM hovAthI te pote dharmanuM mukha che. AraNyakamAM kahyuM che ke "RSabha prabhu pote brahmA che, ane te pote prabhue vedAne pragaTa karyo jyAre te RSabha prabhu tapathI paramapada pAmyA tyAre brArSioe teja vedone pharI abhyAsa karI taiyAra karyA." ItyAdi. vaLI tamAruM brahmAMDa purANa sarva purANamAM moTuM che, tene mATe vidvAnoe kahyuM che ke jema dahIMnuM sAra mAkhaNa ane caMdananuM sAra malayAgara che tema purANamAM brahmAMDa purANu sArarUpa che. te brahmAMDa purANamAM A vacana che, ke IvAkukulamAM utpanna thaelA nAbhi rAjAnA ane marUdevInA putra zrI RSabha prabhue pite daza prakArano yatidharma Acarele che. jeo rAgarahita, snAtaka ane nigraMtha che temanA mATe ja e parameSThI maharSi zrI RSabha prabhue kevaLajJAnathI te dharma pravartAvyo che, ane yugAdikane viSe kahyo che. zrI trASabha prabhuja dharmanuM mukha hatA te jaNAvavA mATe je mAhAmya kahyuM che te A pramANe jema grahAdi nakSatro potAnI zobhAthI caMdrane cAre tarapha seve che. temaja deveMdrAdi devatAo paNa harSathI te zrI RSabha prabhune seve che. jeo ajJAnI, hiMsaka, juThuM bolanArA, nahi ApelI vastu lenArA, abrahmacArI ane AraMbhavALA che tene brAhmaNe na jANavA. paNa je lokamAM agninI peThe nitya pUjAya che, ane je pUcheluM satya kahe che tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je kayAre paNa zeka karato nathI temaja Asakti rAkhatA nathI vaLI je arihaMtanA vacanane viSe prIti dhare che tene ame brAhmaNa kahIe chIe. jema sonuM cokhkhuM hoya che, tema je rAga dveSa ane bhaya vinAno hoya tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je tapasvI, zuddha bhikSA bhojana karanAra, durbaLa aMgavALe, sArA vratavALe ane nirvANane pAmelo hoya tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je pRthivyAdi sthAvara chene, dvIMdriyAdi trasa jIvene jANane nathI haNane tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je krodhathI, lobhathI temaja paravazapaNAthI mRSA bhASaNa karato nathI tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je sacitta athavA acitta, geDI athavA vadhAre adatta vastu nathI lete tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je mana vacana ane kAyAe karIne divya mAnuSya athavA tiryaMca Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ww /ww w ^^^^ ^ ^^^^^^^^ (174 ) zrI raSimaMDala vRtti uttara saMbaMdhI mithuna nathI sevane tene ame brAhmaNa kahIe chIe. jema jaLamAM utpanna thaeluM kamaLa jaLathI sparzatuM nathI tema je bhegothI nathI lepate tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je alabhI, phegaTa nahi jIvanAre, anagAra, akiMcana ane gharane viSe anAsakta hoya tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je mAtA pitA ane bhAI vigerene tyajI daI bIjAonI sAthe sneha nathI karato tene ame brAhmaNa kahIe chIe. jeo mithuna sevanArA heAya, hiMsA karanArA hoya, juThuM bolanArA hoya, lebhI hoya ane AraMbhavAlA hoya teone viSe pAtratA kyAMthI hoya? mAthe laca karavAthI sAdhu thavAtuM nathI, jaI dhAraNa karavAthI brAhmaNa banAtuM nathI, vanamAM nivAsa karavAthI muni thavAtuM nathI ane valkala vastra paheravAthI tApasa kahevAvAtuM nathI. paraMtu brahmacaryathI brAhmaNa, upazamathI ja zramaNa, jJAnathI ja muni ane tapathI tApasa thavAya che. karmathIja brAhmaNa kahevAya che. kSatriya paNa karmathIja thavAya, vaizya kama vaDe kahevAya ane zudra paNa karmathIja thavAya che. zrI tIrthaMkara prabhue sarva mANasonA hitane arthe prathama ahiMsAdika dharmane nirUpaNa karI ane pachI arthIdine prakaTa karyA che. je snAtaka purUSa ArAdhana karelA arthAdike karIne sarva karmathI nimukta thaelo che. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. A pramANe aneka guNethI yukta je brAhmaNe hoya teja AtmAne uddharavA samartha che. " - AvAM yazeSa muninAM vacana sAMbhalI chedAI gaelA saMzayavAlA vijayazeSa brAhmaNe hAtha joDIne kahyuM. "he maharSi ! ni hArA hitanI IcchAthIja Ape yathArtha satya brAhmasupaNuM sArI rIte dekhADayuM. kharekhara Apaja yajJanA karanArA, vedanA jANa, jAtiSazAstranA jANuM ane dharmanA pAra pAmelA che. valI Apaja pitAne tathA para ukaravA samartha che. mATe he munirAja ! mhArA upara bhikSA anugraha kare. " jayazeSa munie kahyuM. " mahAre bhikSAnuM kAma nathI, tuM saMyama aMgIkAra kara, ke jethI te bhayaMkara evA saMsArasamudramAM nahiM bhame. karmane lepa bhegIone thAya che, jegIone thatuM nathI, tethIja bhegI saMsAramAM bhame che ane jegI karmathI sUkta thAya che. keI purUSe eka lIle ane bIje suke ema be mATInA goLA bhIMta upara pheMkayA, temAM lIle geLo bhIMta sAthe ceTI gayo ane bIje na ceTa eja rIte lIlA geLA samAna kAmAsakta kubuddhi purUSe bhegamAM cATI jAya che, ane sukSma golA samAna virakta purU nathI eTatA." jayaghoSa mahA muninAM AvAM vacana sAMbhalI vijayazeSa vipre temanI pAse vairAgyathI dIkSA lIdhI. pachI utkRSTA tapa ane saMyamathI karmanA samUhane kSaya karI jayaghoSa ane vijayaghoSa e banne mahA munio mekSa pAmyA. ___'zrI jayaghoSa' ane 'vijayaghoSa' nAmanA munivaronI kathA saMpUrNa. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIarikA nAmanA sUripadanI kathA. (17pa) jAyaM payAgatityaM, devehi kayAi jassa mahiyAe / gaMgAe aMtagaDaM taM, vaMde aniAputtaM // 21 // jemanA devatAe karelA mahimAe karIne prayAga nAmanuM prasiddha tIrtha thayuM. te gaMgAmAM aMtakRta kevalI thaelA agnikAputra AcAryane huM vaMdanA karuM chuM. mArA * 'zrI anikAputra' nAmanA sUripuraMdaranI kathA * puSabhadrA gAmanI nagarImAM puSpaketu nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. tene zIla guNavAlI puSpavatI nAme strI hathI. puSpavatIe putra putrInA joDalAne sArA vakhate janma Ape. temAM putranuM nAma puSpacUla ane putrInuM nAma puSpacUlA pADayuM. ekadA paraspara krIDA karavAmAM premavaMta thaelA te putra putrIne joI puSpaketu rAjA vicAra karavA lAgyo ke " A bannene paraspara vivAha karavA gya che. " pachI bhUpatie nagarInA bahu lokone bolAvIne pUchayuM ke " aMta:puramAM ratna utpanna thAya te tene kone levAne adhikAra che ? " bhUpatinA abhiprAyane nahi jANanArA te mugdha lekee kahyuM. " he rAjana ! aMta:puramAM utpanna thaeluM heya athavA bIje potAnA dezamAM utpanna thaeluM hoya te paNa tenA Apaja dhaNI che. " lenAM AvAM vacana sAMbhalI bhUpatie te pitAnA putra putrIne vivAha karyo. A vAtanI puSpavatI rANune khabara paDI tethI te vairAgyathI cAritra laI ArAdhanA pUrvaka mRtyu pAmIne svarga gaI. anukrame puSpaketu mRtyu pAmya ane tenI gAdIe puSpagula beTho. ekadA te nagaramAM zrI annikAputra AcArya AvyA. A avasare pugyavatIne jIva je devatA thayA hatA te pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyo ke " AvA kukarmathI puSpaculA narakane viSe mA jAo." Ama dhArI te devatAe puSpabhUlAne svamamAM narakanAM duHkha dekhADayAM. pachI jAgI gaelI ane atyaMta bhaya pAmelI puSpagulAe svamAnI vAta potAnA patine kahI. bhUpatie savAre duSTa svamanI zAMti karavI paNa devatAe to puSpaculAne bIje divasa paNa narakanuM duHkha dekhADayuM. bIje divase savAre bhUpatie priyAnA kahevA uparathI pAkhaMDI lekene bolAvIne temane narakanuM svarUpa pUchayuM. temAM keTalAke utkaTa dAridraya, keTalAke rogIpaNuM, kekalAke dAmyapaNuM ane keTalAke parataMtratA eja narakanuM svarUpa kahyuM. svamAmAM ane te lekanA kahevAmAM pheraphAra paDavAthI rANIe bhUpatine kahyuM "he svAmin ! A sarva mithyA che." pachI bhUpatie agnikAputra AcAryane svamAnI vAta pUchI, eTale temaNe narakanI yathArtha zAstranA vacanathI vAta karI. puSpagulAe satya bolanArA gurUne kahyuM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) prItraSimaMDala vRtti-uttaraddha "he prabho ! zuM Ape paNa rAtrIe svamAmAM naraka dIThI che ke ?" munie kahyuM. he vatsa ! ame zAstravacanathI narakanuM svarUpa jANIe chIe, ane jinezvarIe te zAstra yathArtharUpe nirUpaNa kareluM che. " have puSpavatInA jIva rUpa devatAe bIje divase puSpaculAne svargasukha svamAmAM dekhADayAM. teNIe te vAta bhUpatine kahI. bhUpatie pAkhaMDI kene pharI belovI svarga sukhanuM svarUpa pUchyuM. teoe kahyuM ke "sArA bhega, saMpatti, ezvarya nigIpaNuM ane sAruM kuTuMba eja svargasukha jANavuM. AthI bIjuM svarga sukha nathI. " bIje divase bhUpatie anikAputra AcAryane svarga sukhanuM svarUpa pUchayuM eTale temaNe kahyuM ke "svarga sukha deva ane bhavanapati vigere bhedathI cAra prakAranuM che. " ema kahIne AcAryo asuranI azvaryatAnuM varNana, temaja temanA varNa, aMgamAna ane zakti vigerenuM varNana zrI jinezvara prabhunA kahevA pramANe varNavI dIdhuM. " adharmathI narka ane dharmathI svarganI prApti thAya che. " evAM gurUnAM vacana sAMbhalI puSpagulAe dIkSA mATe bhUpatinI AjJA mAgI. bhUpatie kahyuM. " je tuM hArA aMtaHpuramAMthI haMmezAM bhikSA laI jA to huM tane dIkSA levAnI AjJA ApuM. nahi te nahi. " puSpagulAe te vAta aMgIkAra karI mahA utsava pUrvaka teja gurU pAse dIkSA lIdhI. ekadA agnikAputra AcArya zrutabaLathI AvatA dubhikSakAlane jANuM potAnA gaNane bIje mokalI daI pote tyAM ja rahyA. sAdhvIomAM ziremaNirUpa puSyacUlA niraMtara aMtaHpurathI bhejanAdi lAvI gurUnI sevA karatI anukrame te puSpaculA uttama adhyavasAyathI kevalajJAna pAmI. te paNa teNIe gurUnI sevA tyajI dIdhI nahi che ane kevalajJAna utpanna thayuM che te paNa hAre gurUno vinaya tyajI de nahIM" ema dhArI teNue kRtajJapaNathI vinaya karo cAlu rAkhyA. ekadA te puSpaculA sAdhvI varSAda varasate hato te paNa bhikSA laI AvI. gurUe teNIne joI madhura vacanathI A pramANe zikSA ApavA mAMDI. he subhage! A uttama prakAre cAritra pAlatI evI tane Saya jIvonI mahA virAdhanA karavI kema ghaTe?" teNIe kahyuM. "he bhagavana ? huM acitta pradezathI ahIM AvI chuM." gurUe kahyuM. "te acitta pradeza zAthI jANyo?puSpagulAe kahyuM. "kevalajJAnathI." gurUe kahyuM. "ahe? kevalajJAnIne azAtA upajAvanAra evA mane dhikkAra thAo, mahArUM duSkRta mithyA che." A pramANe kheda karatA evA gurUe kahyuM ke "are mane A janamamAM dhIraja karanAruM kevalajJAna utpanna thaze ?" kevalIe kahyuM. "he bhagavana ? adhIraja na rAkhe, tamane paNa gaMgAtaTa utaratAM kevalajJAna prApta thaze. " pachI gurU, gaMgA utaravA mATe gaMgAtaTa pratye gayA. tyAM anikAputra AcArya lekisahita jhaTa vahANamAM besavA lAgyA. te gurU je bAjue besavA gayA te tarapha vahANa Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI 'agnikAputra nAmanA riphara daranI kathA ane zrImatI rehiNIne sabaMdha (177) namavA lAgyuM. "sarve mANase gaMgAmAM na buDI jAo" ema dhArI keTalAka mANasoe gurUne gaMgAmAM nAkhI dIdhA. AhA! mRtyu kene kene bhaya lagADatuM nathI? gaMgAmAM paDatA evA te zAMta gurUne koI duSTa vyaMtarIe krodhachI trizUlavaDe vidhyA. A vakhate munIzvara vicAravA lAgyA ke "pApanA kAraNa rUpa mahArA zarIrane dhikkAra che, ke je zarIrathI TapakatA rUdhiravaDe apakAya ne ghAta thAya che." vairAgya pAmelA te muni A pramANe zukaladhyAnathI kevalajJAna utpanna karIne lokArAmAM sthita thayA. zrI agnikAputra sUrI saMsArasamudrane tarIne akhaMDita zAzvata sukha meLavyuM. akhaMDita vratavAlA ane sattAdhArI anikAputrasUri, ghara upasarga sahana karI, aMte kevalajJAna pAmI mokSapada pAmyA. te muni kone namaskAra karavA yogya na hAya? arthAta sane namaskAra karavA gya che. 'zrI annikAputra' nAmanA sUripuraMdaranI kathA saMpUrNa. guhIbhatte mAsessapAraNe, rohiNIe kaDutuMba // dinnaM dayAi bhutta, dhammarui muttimaNupattA // 2 // mAMsabhaktanA pAraNe rehiNIe ApelA kaDavA tuMbaDAne dayAthI bhakSaNa karI dhame rUci nAmanA muni mekSa pAmyA. ye "zrImatI " jI" no saMrvadha & - rahita nagaramAM lalitA goSTI hatI. tene mATe rohiNI nAmanI koI strIe rasoI karavA mAMDI, teNIe abhaNapaNathI zAkamAM kaDavA tuMbaDAnuM zAka mazAlA vigere uttama padArthothI sarasa banAvyuM. pachI teNIe te kaDavAtuMbaDAnuM zAka che" ema jANune te mAsakhamaNane pAraNe AvelA dhamarUci nAmanA munine ApyuM. temaNe, paNa "A zAkathI bIjA jIvane ghAta na thAo" ema dhArI te zAkanuM bhakSaNa karyuM. pachI te muni, anazana karI, tIvra vedanAne sahana karI mukti pAmyA. have rihine saMbaMdha kahe che. te leka prasiddha che. paNa sUtramAM kahyuM nathI. tethI vRttikAra kahe che. caMpAnagarImAM zrI vAsupUjaya ArihaMtane putra zrI maghavana nAme rAjA rAjya karatA hatA. jANe sAkSAt lakSmI pote ja hAyanI? evI te rAjAne lakSamI nAme strI hatI, teone jayasenAdi bahu putra hatA ane tenA upara uttama guNavAlI hiNuM nAme putrI hatI. ekadA te putrIne yuvAvasthA yukta thaelI joI AnaMdita thaelA bhUpatie pradhAne kahyuM ke "he saci! A putrIne gyavara zodhI kADhe." pradhAne kahyuM 23 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (178 ). zrI raSimaMDalavRtti uttarAddha, he mahArAjA? Apa uttama svayaMvara maMDapa racAvo ke temAM rahiNI pitAnI IcchA pramANe gya vara vare." maghavana bhUpatie pradhAnanuM vacana mAnya karI svayaMvara maMDapa racAvyuM ane temAM dUto ekalI aneka dezanA rAjAone teDAvyA. sarve bhUpatio svayaMvara maMDapamAM AvyA. vizvane meha pamADanAra rahiNI paNa hAthamAM varamALA laI svayaMvara maMDapamAM AvI. tyAM potAnI dUtIe varNana karelA ezvarya, rUpa, saMpatti, bala ane teja vALA sarva bhUpatio tyajI daI rahie, nAgapuranA rAjA vItazekanA putra azokacaMdrane harSathI varyo. te pachI maghavana bhUpatie te yogya saMbaMdha jANI teono vivAha utsava karyo ane rohiNanA pUrva puNyathI saMtuSTa thaelA bIjA rAjAone dAnamAnathI satkAra karI vidAya karyo. azokacaMdra keTalAka divasa sudhI caMpAnagarImAM sAsarAne ghera rahI rahiNapriyA sAthe harSathI bhoge bhagavyA, pachI pitAe teDAvela azokacaMdra, priyAsahita thoDA divasamAM nAgapure gayo. tyAM pitAe tene heTA utsavathI nagarapraveza karAvyuM. vairAgyavAsita thaelA vItazeka bhUpatie potAnA rAjyAsane azokacaMdrane sthApana karI pite dIkSA lIdhI pachI azokacaMdra bhUpati, rAjyabhAra pradhAne seMpI pote rohiNInI sAthe bahu bhege bhegavavA lAgyo. anukrame tene guNapAlAdi ATha putra ane guNamAlAdi uttama kAMtivAlI cAra putrIo thaI. ekadA pitAnA mahelanA sAtamA mALanA gokhamAM beThelI rahiNIe AzcaryathI vasaMtatilakA nAmanI potAnI dhAvamAtAne kahyuM ke "he mAta ! nIce zerImAM draSTi karIne juo te kharAM, A strIonuM TeLuM chuTA keza mUkI karUNusvarathI rUdana kare che. are eTaluM ja nahiM paNa jema tema vAgatA evA vAjIMtra sarakhuM nRtya ane vyavasthArahita tAbeTA pUrvaka hAthane Ama tema pherave che. meM bahu nATaka joyAM che paNuM bhAratAdi zAstramAM AvuM nATaka kyAre joyuM nathI tema sAMbhaLyuM paNa nathI. mATe A strIo AvuM AzcaryakArI apUrva karyuM nATaka kare che?" dhAvamAtAe krodha karIne teNIne kahyuM. "are A hAre rUpamada za? athavA te potAnI lamInA madathI e strIone AvI rIte hase che?" rahiNIe kahyuM. "he mAta ! Apa kopa na kare. e kaMIpaNa hAra mada nathI. kAraNe AvuM kautuka meM kyAre paNa dIThuM nathI tethI huM tamane pUchuM chuM." dhAvamAtAe kahyuM. " he vatsa! strIonA TeLAmAM je madhye strI che teNIne eka putra marI gayA che tene Aje tilAMjaline divasa che mATe te strIo putranA guNene saMbhArIne rUve che. saMsAranuM AvuM nATaka tane A bhavamAM thayuM nathI." rehiNue pharIthI dhAva mAtAne kahyuM. he mAta ! te strIne putra marI gayo temAM te reve che zA mATe? zuM teNInuM revuM putrane bodhakArI thaze?" A vakhate azacaMdra bhUpatie hAsya karatAM chatAM rehiNIne kahyuM ke "hu, tane revuM samajAvuM arthAt lhArI pAse tevuM nATaka karAvuM." ema kahIne bhUpatie Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI pihiNI samaya. ( 179) teNInA kheALAmAMthI lokapAla nAmanA putrane potAnA hAthamAM lIdhe. "huM A hArA putrane nIce pRthvI upara pheMkI dauM chuM." ema strIne kahetA evA bhUpatie gekhanI bahAra rAkhelA hAthamAM putrane hiMDALavavA mAMDe. devage bhUpatinA hAthamAMthI putra jema vRkSa uparathI phaLa paDe tema nIce paDaye. rAjalaka ane nagaravAsI mANaso "hAhA zabda karavA lAgyA, rAjA, putranI pAchaLa pRpApAta karavA taiyAra thaye ane rANI "AzuM AzuM" ema kahevA lAgI eTalAmAM nagarInI adhiSThAyikA. devIe turata adharathIja bAlakane jhIlI laI vastrAbhUSaNathI zaNagArI jhaTa rAjAnA Asana upara mUkyo. nagaravAsI lokethI strInI ane putranI puNyastuti sAMbhalI azokacaMdra bhUpatie pharI putra janmane mahotsava karyo. A vakhate te nagarInA udyAnamAM cAra jJAnanA dhAraNahAra rUpakuMbha nAmanA AcArya potAnA mANikuMbhAdi sAdhuonA parivAra sAhata AvyA. priyAsahita azokacaMdra bhUpati gurUne vAMcavA mATe UdyAnamAM gaye. tyAM teNe gurUne vaMdanA karIne kalezane nAza karanArI dharmadezanA sAMbhalI. pachI mahA bhakti pragaTa karatA evA temaNe rohiNanA bhAgya sabhAgyathI vismaya pAmelA bhUpatie rUpakuMbha munIzvarane pUchayuM. " he bhagavana ! A hArI priyA rehiNIe pUrvabhavane viSe evuM zuM puNya karyuM che. ke jethI tene kayAre paNa kalezane leza thato nathI ? vaLI hAre teNInI sAthe Ave atizaya prema zene ? ane teNInA A sarve putro keNi che?" A pramANe bahu vinayathI pUchayuM eTale upazamadhArI evA te munie saMsAra; samudrane tAranArI AvI vANI kahI. he rAjana ! A hArA nAgapura nagaramAM pUrve vasupAla nAme rAjA hato. tene vasumatI nAme strI hatI te rAjAne lakSamInA pAtra rUpa dhanamitra nAmano guNavAna zreSThI mitra hatuM tene dhanamitrA nAmanI strI hatI. teone anukrame kurUpanA pAtra rUpa eka putrI thaI. te putrInA dehane bahu dugadha hato. tethI mAtA pitAe te putrInuM durgadhA nAma pADayuM. yuvAvasthA prApta thayA chatAM paNa te putrIne kaI paraNya nahIM. te nagaramAM eka vasumitra nAme dhanavaMta zreSThI vasate hatuM tene vasukAMtA nAme strI hatI. teone zrISeNa nAme putra hatA. te zrISeNa cerI vigere sAta vyasana sevana karavAmAM bahu tatpara hatuM. tethI tene rAjAnA hukamathI nagararakSaka lako vadhyabhUmi pratye laI jatA hatA. dhanamitre rAjAne vinaMti karI dhanAdi ApI zraNane choDAvyuM ane tene potAnI putrI durgadhA paraNAvI. zrIleNa durgadhanA duHkhane vadhaduHkhathI adhika mAnI mahA kaSTathI divasa nirgamana karI rAtrIe nAsI gaye. pachI pitAe te durgadhAne dIna purUSane dAna ApavA mATe dAnazAlAmAM rAkhI. tyAM paNa teNInA hAthathI kaI bhikSA le nahi. pachI sAdhu pAsethI dharma pAmIne zAMta citta Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) zrI raSimaMDala vRtti utArAddha. vALI te durgadhA dharmakAryamAM tatpara thaIne mAtAnI pAse ja rahevA lAgI. ekadA te nagarImAM jJAnAmRtanA samudra rUpa mahA udayavaMta amRtAsava nAmanA muni AvyA. muninuM Agamana sAMbhaLI dhanamitra zreNInA kahevA uparathI vasupALa bhUpati, potAnA aMta:purasahita temane vaMdanA karavA gayo. tyAM bhUpati, munine namaskAra karIne beTho eTale munirAje yuktipUrvaka dharmAdharmanI gati rUpa jIvavicAra spaSTa rIte kahyo. pachI durgadhAe potAnA dudhanuM kAraNa munirAjane pUchayuM eTale temaNe kahyuM ke- A jaMbudvIpanA bharata kSetramAM sarva prakAranI saMpattithI bharapUra e sairASTra nAme deza che temAM sarva nagaranA AbhUSaNa rUpa giripura (junAgaDha) nAme nagara che. te nagaranI pAse girinAra nAme mATe prakhyAta ane uMco parvata Avela che. jenuM mana niraMtara zrI arihaMtanA dharma rUpa kamaLane viSe ja ramatuM hatuM e pRthvIpAla nAme prasiddha rAjA tyAM rAjya karatA hatA. tene premanA pAtra rUpa ane manahara kAMtivALI siddhamati nAme satI strI hatI. te haMmezAM patinA dAkSiNyatAthI jinadharmane viSe buddhi rAkhatI hatI ekadA pRthvIpAla bhUpati, aMta:purasahita udyAnamAM krIDA karavA jato hato, evAmAM teNe girinAra parvatathI nagaramAM jatA evA dharmarUci nAmanA munine dIThA, tethI teNe priyAne kahyuM ke "A eka mAsanA upavAsI munine pAraNuM karAvI tuM jhaTa Avaje, ame dhIme dhIme jaIe chIe." rAjAnI AvI AjJAne bhaMga karavAthI bhaya pAmatI paNa potAnI IcchAne bhaMga thavAthI manamAM bahu krodhAtura thaelI te rANI siddhamati, munine pAraNuM karAvavA mATe potAnA ghara pratye laI gaI. tyAM teNIe keIne mATe kaDavuM tuMbaDu pakavI rAkhyuM hatuM te dAsI vigere bIjA mANasoe nA kahyA chatA bIjA bhaya padArthonI sAthe munine vaherAvyuM. dharmarUci muni paNa gurUe nA kahyAA chatAM cha upara dayA bhAvathI te sarva kaDavuM tuMbaDu bhakSaNa karI gayA, ane pachI temaNe anazana karyuM. kaDavuM tuMbaDu udaramAM pariNamyuM eTale atyaMta pIDA pAmelA te dharmarUci vizuddha adhyavasAyathI aMtakRta kevaLI thaI mokSa pAmyA. pRthvIpAla bhUpatine A vAtanI khabara paDI jethI teNe krodhathI siddhamatinuM. sarva vastrAbharaNAdi laI tathA teNInA gaLe sarAvalAne hAra paherAvI teNIne nagara bahAra kADhI mUkI. pachI pachI udaMbara nAmanA koDhathI gaLatA zarIravALI ane chedAI gayA che kAna tathA nAka jeNInA evI te siddhamati mRtyu pAmIne chaThI narake gaI. tyAMthI nIkaLIne anukane asaMkhya duHkhasamUhathI baLatI evI sAte narakamAM pharI pachI kutarI, sApaNuM, uMTaDI, bhuMDaNI, gharolI, jaLa, uMdaraDI, kAgaDI, bIlADI, Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI ahiNIne saMbadha. (181 ) gadheDI ane gAya thaI. eka divasa te gAya, parvata zikharanA mArge paDI hatI evAmAM te gAye munie ApelA namaskAra maMtrane sAbhaLe. te maMtranA prabhAvathI zAMta cittavAlI gAya mRtyu pAmI paNa bAkI rahelA kukarmanA pApathI tuM dugadhA nAme eka putrIpaNe utpanna thaI." muninAM AvAM vacana sAMbhaLI jAtismaraNujJAna, pAmelI, narakAdinI pIDAne sAkSAt dekhatI, atyaMta bhaya pAmelI kaMpatI dIna thaI gaelA netravALI, karamAI gaelA mukhavALI, sukAI gaelA kaMThavALI ane bhayathI vihuvala banelI te durgadhA hAtha joDIne gurUne kahevA lAgI. - he svAmin ! huM bahu bhaya pAmI chuM mATe A duHkhasamUhathI hAro uddhAra kare. vaLI pharIthI huM tevAM du:kha na pAmuM tema paNa kare." pachI dayArUpa amRtanA samudra evA te amRtAsava nAmanA munie, teNuMnA pApane uccheda karavA mATe madhura svarathI kahyuM. "he vatsa! tyAre rohiNI nAmanA nakSatrane viSe niraMtara sAta varSa paryata vidhi pramANe kSaNa (upavAsa) karavuM. A vrata karavAthI Avate bhave kRSNa ne lakSamInI peThe tuM azekacaMdra bhUpatinI strI rohiNI nAme thaIza. te bhavamAM tuM zaMkarahitapaNe dIrdhakALa paryata bhege bhegavI temaja zrI vAsupUjya svAmInI sevAthI patisahita mukti pAmIza. tyAre rohiNI tapanuM udyApana utsava pUrvaka karavuM. te nIce pramANe darzAve che - - vRkSa upara rahiNI ane azoka bhU pati sahita zrI vAsupUjya svAminI uttama zebhAvAlI mUrti karavI. temanI AgaLa prANAtipAta vajIne zrI vAsupUjya svAmine snAtramotsava karI te prabhunuM sugaMdhi caMdana, puSpa, suvarNa ane maNi vigerethI pUjana karavuM. prabhunI pAse phaLa naivedya cokhA vigere mUkavuM temaja gIta nRtyAdikathI prabhAvanA karavI. sAdhamikenI vastrAbhUSaNa tathA bhejana vaDe bhakti karavI. dIna, janene dayAdAna ApavuM. pAtrane viSe bhaktithI zakti mAphaka dAna ApavuM. pitAnA dravyathI jaina pustaka lakhAvavAM." he vatsa! vidhithI vrata karavA vaDe tuM dukhathI mUkAI jaIne uttama gaMdhavALI rAjapatnI thaIza." "A tapa pUrve keIe karyuM che? je keIe karyuM hoya te jJAnavaMta evA Apa te amane kahe?" ema durgadhAe pUchayuM eTale uttama puSTa buddhivALA munie. saMsAranA kalezane nAza karanArI vANu kahI. . (amRtAsava munirAja dudhAne kahe che ke, A bharatakSetramAM zakaTIla nAmanA dezane viSe pUrve lakSmInA nivAsa sthAna rU5 siMhapura nAme nagara hatuM tyAM bahu yazasamUhathI pRthvIne ujavala karanAra ane bahu rAjasamUhane kSaya karanAre siMhasena nAme rAjA rAjya karatA hatA. jeNIe potAnA zIlaguNathI strIomAM nitya mukhya pada meLavyuM hatuM evI tene kanakanA samAna manahara kAMtivALI kanakaprabhA nAme strI hatI. teone divya rUpavALa paNa durgadha zarIravALo eka putra hatuM. jethI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1992) mItraSimahala ri-uttasahI te putranuM lekamAM durgadha evuM nAma paDyuM. koI strI dhana lAbhathI paNa tenI sevA karatI nahi. temaja vijaNanA pavanathI paNa tenA zarIra uparathI mAkhIo uDatI nahi tenI durgadhathI pIDAelA sevake paNa mAtra mane baLathI sevatA hatA. mAtA pitA kaNakArI putranuM mRtyuja mAgatA hatA. harSanA samUha yukta aMtakaraNavALA, bahu AbhUSaNothI dedIpyamAna evA deva asura ane vidyAdharo AkAzamAM pharatA hatA. A smate te nagaranA udyAnamAM chaThA tIrthaMkara zrI prabha-svAmI samavasaryA. prabhunuM Agamana sAMbhalI bhUpati putrAdisahita temane vaMdanA karavA mATe gayA. siMhasena bhUpati samavasaraNamAM jaI tyAM prabhune vidhithI vaMdanA karIne beThe. zrI jinezvara prabhue meghanI peThe dharmopadeza rUpa amRtanA varasAdathI bhavya purUSonA aMtaraMga tApane dUra karyo. pachI bhUpatie putranA dugadhanuM kAraNa pUchayuM eTale zrI jinezvare amRtasamAna madhuravANIthI kahyuM. A bharatakSetramAM bAra jana vistAravAluM nAgapura nAme nagara che. tenI pAse nIlanaga nAme parvata che. te parvatanI eka zilA upara keI eka mAsakSamaNe pAraNuM karanArA saMyamadhAraka muni, sarva prakAranA upadravane sahana karavA rahetA hatA. valI te parvatanA zikhara upara mRgamAra nAme pAradhI rahetuM hatuM. kukarma karanAre te pAradhI haMmezAM kAlanI peThe pazu haNatA hatA. paraMtu sarva prakAranI labdhinA bhaMDAra rUpa te muninA prabhAvathI te pAradhInI haMmezA pApakrIDA niSphala thavA lAgI te uparathI magamAra pAradhI, munine vadha karavAnAM chidra zedhavA lAgyA. eka divasa munirAja mAsakSamaNanA pAraNArthe nagaramAM gayA eTale pAchaLa pelo duka pAradhI bahu kASTa ghAsa vigerene ekaThuM karI zilAne nIcethI saLagAvI pachI jema hatuM tema karI tyAMthI nAzI gaye. munirAje pAchA sthAnamAM AvIne avadhijJAnathI joyuM te pitAnuM AyuSya pUrNa thayuM jANyuM. pachI te karma kSaya karavA mATe turata zilA upara beThA. ati ghara evA zilAnA tApane sahana karatA te tapasvIne vizvamAM uttama evuM aMtakRtva kevalIpaNuM utpanna thayuM. - have pelo pAradhI AvA ghora pApathI koDhIye thaye. galatA zarIravAle te mRtyu pAmIne anaMta ugra vedanA vAlI sAtamI naraka pratye gaye. tyAMthI svayaMramaNadvIpamAM matsa thaye. tyAMthI chaThI nakkamAM jaI bahu duHkha pAmyA. tyAMthI nikalI sarSa thaye. mRtyu pAmI pAMcamI naraka pratye gaye. tyAMthI siMha thaye ane cothI narake gaye. vAgha thayA pachI te trIjI nakamAM gaye. tyAMthI bilADe thaI bIjI narake gaye. chevaTa bagalo thaI pahelI narake gaye. tyAMthI nilI cAMDAlAda bahu jAtimAM bhamyA pachI te pAradhIne jIva nAgapura nagaramAM gavAlInI sahI gAMdhArIthI vRSabhasena nAme putrapaNe utpanna thaye. bhadrakavabhAvavA te vRSabhasena AvakanA saMbe gAyane cAravA mATe nIla parvatanI pAse gaye. tyAM dAvAnalathI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI rahiNI no sabaMdha, (13) gherAyale te meM pUrvabhave koIne dagdha karyA haze " ema kheda karatAM chatAM paMca navakAranuM smaraNa karatAM turata bhasmarUpa thaI gaye. zrI padyAprabhu bhagavAna siMhasena rAjAne kahe che ke he rAjana ! navakAra maMtranA puNyathI te govAlanA putra vRSabhasenane jIva A hArA putrapaNe utpanna thayo che. pitAnuM pApakarma kAMIka bAkI rahI javAne lIdhe te mahA durgadhI dehavAle thaye che. " jinezvaranAM AvAM vacana sAMbhaLI utpanna thaelA jAtismaraNa jJAnavAlA ane kaMpatA dehavAlA siMhasenaputre hAtha joDIne prabhune kahyuM. " he nAtha ! A dustara evA saMsArasamudrathI hAro uddhAra kare, uddhAra karo, ane huM te pApathI te zI rIte mUkAIza te nivedana kare. nivedana kare. " (amRtAsava munirAja dudhAne kahe che ke, dInamukhavAlA rAjaputre Ama kaho chate dayAvaMta evA zrI jinezvare, hArA kahevA pramANe tene rohiNavrata kahyuM. pachI siMhasena rAjA putrAdiparivArasahita nagara pratye gayo. tyAM rAjaputre vidhi pramANe rohiNI vrata karyuM. rohiNuM vrata rU5 velathI utpanna thaelA ane mukti rUpa phalane utpanna karanArA puNyarUpI puSpathI siMhasena nRpa putra durgadhavALa maTI uttama gaMdhavAlo thayo. pachI rAjAe nagaramAM oNTe mahatsava karI potAnA putranuM sarva sthAnake prasiddha evuM " sugaMdha " nAma pADayuM. mATe he bhadre rohiNI vrata karatAM tane paNa te dudhanI peThe bahu sukha thaze. " - amRtAva munirAjanAM AvAM vacana sAMbhalI durgadhA bahu harSa pAmatI chatI te upazamadhArI munirAjane namaskAra karI leke sahita nagarImAM gaI. tyAM teNIe vidhi pramANe rahiNInuM vrata karyuM tethI te duSTa karmanA hetuthI mUkAIne uttama sugaMdhavALI thaI eTaluM ja nahi paNa mANasane vismayakArI rUpane dhAraNa karatI te rohiNI tapa karatI chatI anukrame sukhanA dhAma rUpa svargamAM gaI. tyAM dIrghakAla asaMkhya bhego bhegavI svargathI cavelI te caMpApurInA rAjA madhavananI strI lakamo devIthI rohiNI nAmanI putrIpaNe utpanna thaI. | ( rUpakuMbha munirAja azokacaMdra bhUpatine kahe che ke,) he rAjana ! te A rohiNI hArI strI thaI che. teNIe vidhithI rohiNuM vrata karyuM che tethI te zekarahita rahe che. have chaThA jinezvara zrI padmaprabhunA kahevAthI jeNe rahiNI vrata karyuM che, te pelA sugaMdhanuM vrattAMta sAMbhala. siMhapuramAM siMhasena bhUpatie potAnA putra sugaMdhane rAjyAsane besArI pite dIkSA laI paramArthanuM sAdhana karyuM. potAnA zarIrane durgadha nAza thavAthI jenazAsanane abhUta atizaya joI sugaMdha jinadharmane viSe niraMtara adhika adhika zraddhA dhAraNa karavA lAgyo. samartha evA te bhUpatie bAhA tathA aMtaraMganA zatruene chatI dIrghakAla paryaMta pitAnA heTA dharmarAjyanuM pAlana karyuM. zuddha zrAvaka Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184) zrI raSieDalavRtti uttarAddha. dharmane viSeja eka manavAle ane pavitra aMta:karaNavAle te bhUpati mRtyu pAmIne svargasaMpatti pAme. pUrva videhakSetrane viSe puSkalAvatI vijayamAM puMDarIkiNI nAme prasiddha nagarI che. temAM vimalakIti nAmane rAjA, uttama nItithI rAjya karatA hatA. tene kamalalakSamI sarakhI manahara padmazrI nAme strI hatI. pelA sugaMdha nRpatine jIva svargathI cavI zaida svama sUcita te padmazrInA udarane viSe avataryo. padmazrIe sArA avasare adabhUta evA putrane janma Ape. bhUpatie tenuM mahatsava pUrvaka arka kIrti evuM nAma pADayuM. lIlAmAtramAM kalAcArya pAse sarva kalAone abhyAsa karate te arkakIrti, anukrame strIone vaza karavAmAM samartha evI vanAvasthA pApe. tene sAthe abhyAsa karanAre. sAthe krIDA karanAre ane sAthe pharanAre meghasena nAme mitra hate. have uttara mathurA nagarImAM sAgaradara zreSThInI lakSmIvatI strIne maMdira nAme eka putra hatuM. dakSiNa mathurAmAM naMdimitra nAmanA dhanavaMta zreSThIne subhadrA nAme strI hatI. teone be putrI hatI. eka kamalazrI ane bIjI guNamAlA maMdimitra zreSThIe pitAnI banne putrIe maMdirane paraNAvI hatI. te banne strIonA rUpathI meha pAmelA arjakIti kumAre, medhasena mitranI sahAyathI te banne strInuM haraNa karyuM. A vAtanI naMdimitre tathA maMdire, vimalakiti rAjAnI Agala pharIyAda karI, tethI te bhUpatie putra pAsethI bane kanyAone choDAvI te banne zreSThIone harSa pamADayA. nyAyavaMta evA vimalakIti bhUpatie potAnA putrane prajAne pIDAkArI tathA anyAyI jANI tenA mitra medhasena sahita potAnA nagaramAMthI kADhI mUko. sUrya samAna kAMtivAlo akkIrtikumAra paNa mitrasahita tyAMthI nikaLIne sarva strIone moha pamADate chate vItazekA nAmanI nagarI pratye AvyuM. tyAM teNe bhUpatinA manahara udyAnane joI koI mANasane pUchayuM ke -" A udyAna kevuM che?" teNe kahyuM. "A nagaramAM tejanA pAtra rUpa vimalavAhana nAme rAjA rAjya kare che. tene zIlavratathI uttama kAMtinA sthAnarUpa suprabhA nAme strI che. teone jayavatI vigere ATha putrIo che. che e sarva putrIono pati cakravatI thavAne che." ema jozIe kaheluM hovAthI vimalavAhana bhUpatie cakravatinA jANa mATe vidhipUrvaka rAdhAvedha race che. teNe anucaro mekalI cAre dizAomAMthI bahu rAjAone teDAvyA hatA. paraMtu ke rAdhAvedha sAdhI zakaze nahIM. he kumAre! huM jANuM chuM ke nice tame rAdhAvedha sAdhaze." te mANasanAM AvAM vacana sAMbhalI harSita thaelo akIrtikumAra te purUSane uttama bheTathI saMtoSa pamADI rAdhAvedhane sthAnake gaye. tyAM dedIpya kAMtivALA teNe bIjA aneka bhUpatione glAni pamADatAM chatAM ane cittamAM Azcarya utpanna karatAM chatAM zIdhra rAdhAvedha sAdhyA. pachI jema pUrva dizA vigere AThe dizAene sUrya vare, tema sAte oNne sahita jayavatI kanyAne arkakIrti para. jamara Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " zrImatI rAhiNInA sabaMdha ( 185) jema padmapatranI sAthe bhAga bhagave tema akIrti AThe AnI sAthe bheAganA anubhava karatA chatA tyAM dIrghakAla paryaMta rahyo. ekadA akIrtikumAra, zrIjinezvarane vaMdanA karavA mATe puMDarIkagiri pratye gayeA. tyAM jinezvaranI pUjanAdi karI thAkI gaelA te kumAra rAtrIe sUtA hatA evAmAM tenA rUpathI meAha pAmelI citralekhA nAmanI vidyAdharI tenuM haraNa karIne vaitADhaya parvata upara javA lAgI. vidhAdharI vaitADhayanI najIka AvI eTalAmAM kumAra jAgI gayA. jAgI gaelA ane krodha pAmelA kumArane joi vidyAdharI tene vaitADhya parvatanA zikhara upara mUkI zAzvatA caityane viSe jatI rahI. jema sUryanA da nathI kamaLanA patrA ughaDI jAya ema te kumAranA darzanathI sidghAlayanAM turata vajramaya dvAra ughaDI gayAM. siddhAlayamAM rahelA siddhArka bahu hu pAmatA chatAM temaja potAnA janmane dhanya mAnatA chatAM bahu bhaktithI tene namaskAra karyo. A vakhate kAI eka purUSa tyAM AvI hAtha joDI kumArane namana karI kahevA lAgyA. che. ahiM sa huM kumAredra ! lakSmInA sthAnarUpa A vaitADhaya nAmanA parvata nagarAmAM zreSTha evuM akSayapura nAme nagara che. te nagaramAM pavanavega nAmanA khalava ta rAjA rAjya kare che. tene atipriya evI cittavegA nAme strI che. tene gatazeAkA nAmanI eka bahu rUpavAlI satI putrI che. ekadA te rAjAe " A mhArI putrIne kANu pati thaze " ema kAI trikAlajJAnIne pUchyuM. eTale temaNe kahyuM ke he prabhA ! rUpathI mehu pAmelI vidyAdharIe dUrathI ANelA cakravata purUSa hArI putrInA pati thaze. " rAjAe " he devajJa ? mhAre tene zI rIte jANavA. " ema pUchyuM eTale te trikALajJAnIe pharI rAjAne kahyu. jenA darzanathI A siddhAlayAnA vajramaya kamADanuM ughaDavuM thAya te puNyavata purUSane thAre cakravata jANavA. pavanavega bhUpatie mane ahiM te jovA mATeja rAkhyA che. Aje meM mhArA bhAgyayeAgathI tamane dIThA mATe huM kumAreMdra ! tame tyAM cAle. ane jagatamAM uttama evI te rAjaputrI tamArI priyA thAo. " arkakIti kumAra, te purUSanA AvAM priya vacana sAMbhalI harSa thI tenI sAthe cAlyA. kumAranuM Agamana sAMbhaLI vidyAdhara rAjA pavanavega tenA sAme gayA. anukrame mhATA mahAtsavathI nagaramAM praveza karAvI vidyAdharAdhipatie peAtAnI putrI vItazeAkAne mahAtsava pUrvaka te kumAranI sAthe paraNAvI. A vakhate kumAranA zuSNeAthI harSa pAmelA khIjA vidyAdharAe pota potAnI traNase traNase putrIe te kumArane ApI. vidyAdharAthI prApta thaelI vidyAvALA ane uttama bhAgAne bhAgavatA te arkakIti kumAra tyAM pAMca varSa rahI ane pachI vidyAdharAdhipatinI rajA laI pAtAnA deza tarapha javAne taiyAra thayA. priyAnA sukharUpI kamaleAthI AkAzane talAvamaya anAvI detA te kumAra ratha, hasti, mimAna ane anya upara beThelA vidyAdharAthI viMTAyalA chatA cAlavA lAgyA. raste teNe aMjanagiIi 14 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI raSimaMDala vRtti-utta , nAsI jatA, duddata hastiothI paNa na vaza thaI zake evA eka moTA hastine dIThe. sUrya samAna tejavAlA arka kIrtie turata AkAzamAMthI nIce utarI zIvra hastine vaza karI aMjanagirinA bhUpati prabhaMjanane se. prabhaMjane paNa jJAnInAM vacana yAdamAM lAvI madanAvalI vigere potAnI ATha kanyAo tene ApI. akakIrti nagaravAsI janene vismaya pamADato chato sasarAnI prasannatA mATe tyAM keTalAka divasa raheze. tyAMthI te vItazekA nagarI pratye gaye. tyAMthI jayavatI vigere strIonA parIvArathI viMTalAya te akIrti, maheATI saMpattithI pitAnI puMDarIkaNa nagarIe gayA. tyAM vAmana tathA lulA purUe sArA ane narasA cakA cinhavAlA baladathI joDelA gADAomAM kasturI, khaDI, galI, suvarNa, kAra, pItala ItyAdi aneka sArA narasAM karIyANuM bharI temaja pAMca varNanA kAca ane pAMca varNanA zarIravALe te arkakIrti ketukathI vepArInuM rUpa dhAraNa karI pitAnI nagarImAM peTho. tyAM vecavA mATe cAre tarapha mUkI dIdhelA karIyANAnA pAtrAthI temaja pitAnA te paMcavarNi veSathI teNe sarva mANasone vismaya pamADayA. AvA svarUpathI nagarInA sarva dravyane haraNa karI teNe bhUpatine potAnA pitAne) bahu kheda upajA. chevaTa vimalakIrti rAjA pitAnI senArUpa samudranA azvamaya tura vaDe maryAdA tulya akajhIti sAme yuddha karavA Ave. ane bANe pheMkavA lAge. arkakIrtie ekaja bANa pheMkayuM jethI vimalakIrti rAjAnA sarve yoddhAo jema eka vivekathI bIjA sarve dUSaNe nAzI jAya tema nAsI gayA. "huM bahu senAthI paNa te eka purUSane jItI zakIza nahIM." ema dhArI vimalakIrti rAjA hArA bhujabaLane dhikkAra thAo, dhikkAra thAo " ema kahete chate kheda karavA lAgyo. A vakhate akajhItinA mitra meghasene vimalakIrti rAjA pAse AvIne kahyuM ke "he rAjana ! Apa kheda na karatAM prIti kare, ema potAnA baLane arpaNa karanAre rAjaputra Apane kahevarAve che." meghasenanAM AvAM vacana sAMbhaLI neha rUpa samudranA zIkara samAna azrane varasAvate vimalakIti rAjA turata tyAM AvIne namra ane pitAnA sarakhA rUpavAlA putrane AliMgana karyuM pachI vimalakIrti bhUpatie putrane mahotsava pUrvaka nagarapraveza karAvyo ane harSathI prItidAnanA pAtra evA tene abhiSeka karyo. tathA pote cArUsa muni pAse dIkSA lIdhI. anukrame te bhUpati eka hajAra sAmate sahita mokSapada pAmyo. pachI uttama prakAre prajAnuM pAlana karatA evA te arkadIti bhUpatinI AyudhazALAmAM eka divasa cakraratna utpanna thayuM. tejanA bhaMDAra rUpa arkakIti rAjAe vidhithI cakramahotsava karI cha khaMDa pRthvI sAdhI. pachI utpanna thaelA cauda ratnanA vibhAvavAlA te akIti bhUpatie potAnI puMDarIkiNI nagarIne nava cena pahelI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI zihiNIne saMbadha. ane bAra yojana lAMbI banAvI. gAme gAma ene nagare nagara arihaMta prabhunA prAsAda karAvI suvarNa ane ratnamaya eka lAkha jina pratibiMba bharAvyAM. prati divase sAdharmionuM vAtsalya ane bhejanAdikathI sAdhu sAdhvIonI bhakti karI te bhUpatie kara mApha, nyAya pravRtti ane anyAyatyAga ItyAdithI sarva prajAne niraMtara jinadharmanI unnati ane pitAnA rAjyanI unnati karatA evA te rAjAne ghaNe kALa sukhamAM nirgamana tha. ekadA udyAnamAM AvelA jitazatru muni pAsethI arihaMta dharma sAMbhaLI saMyama rUpa parama vairAgyavAsita thaelA te arthakAti bhUpatie, mitra, putra, strI, ane maMtrI maMDaLane pUchI pitAnA dhavalakIti putrane rAjyAsane sthApana karI pote dIkSA lIdhI. akIrti muni, zrI jinezvara prabhunI AjJAthI dIrghakAla paryata ghera tapa karI zubha dhyAnathI mRtyu pAmI ayyata devalokamAM devatA thayA. rU5kuMbha munirAja azacaMdra bhUpatine kahe che ke, he rAjana ! devakanAM dIrghakAla paryata sukha bhogavI tyAMthI cavele te akakIrti munine jIva azoka bhAvavALe te azacaMdra bhUpati thayo chuM. eka rehiNuM vratanA tapathI bahu saMpAdana karelA puNyavAlA tame banne jaNu apramANu premabaMdhavALAM strI purUSa thayAM che. tamane banne jaNAne rohiNuM tapanA prabhAvathI vizvane AzcaryakArI paNa A bhAgyasaubhAgyanI lakSmI malI che. mATe anubhAvane jANanArA bhavya purUSoe upavAsAdi thathA vidhie karIne anaMta sukhane arthe te vratanuM sevana karavuM. he rAjana ! meM tamArA bannenA pUrva bhavanI kathA kahI. have tamArA putronA pUrva janma kahuM te tame sAMbhaLe. pRthvIrUpa strInA AbhUSaNa rUpa mathurA nAmanI nagarImAM uttama buddhivAle vIrasena nAme rAjA rAjya kare che, te nagarImAM agnizarmA nAme brAhmaNa varasato hato tene sAvitrI nAme strI hatI. teone zivazarmAdi sAta putro hatA. dAridrathI dukhI paNa prakRtithI bhadraka svabhAvavAlA te sAte putra dravya meLavavA mATe pATalIpure gayA. tyAM siMhavAhana nAme rAjA rAjya karato hato. tene kamalazrI nAmanI strIthI u5a thaele harivAhaka nAme putra hato. siMhavAhana bhUpati A avasare vasumitra rAjAnI kanakamAlikA nAmanI putrIne moTA mahotsavathI paraNate hate. mathurA nagarImAM rAjAnI samRddhi joI potAnA dAridrathI duHkhI thaelA nhAnA cha bhAIo moTA zivazamone kahevA lAgyA. "he Arya! juo, juo ! A vidhinI krIDAnI vicitratA zI? manuSyapaNuM sarakhuM chatAM vidhi keTaluM badhuM aMtara dekhADe che? A vivAhotsavamAM A mANaso ApaNuM hAthI ane ghoDA upara beThA che ane ApaNuM paga te jeDA paNa na hovAthI kAMTAvaDe viMdhAI jAya che. he bhAI ! A dareka purUSe AbhaSaNamAM jeTalAM Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te 198), zrIraSimahala vRtti uttara motI dhAraNuM kyAM che teTalA dhAnyanA dANA paNa ApaNA gharamAM nathI. vaLI teoe paherelA vastromAMnA eka vastranuM jeTaluM mUlya che teTalAM mUlyanAM te ApaNe jIvita paryata vastra paheranArA nathI. A purUe vidhine zuM ApyuM haze ke jethI vidhio temane AvuM sukha ApyuM che ane ApaNane kAMI na ApyuM." nhAnA bhAIonAM AvAM vacana sAMbhaLI moTAe kahyuM. " tame vidhine kema Thapako Ape che? Thapake ApavA yogya tamAre AtmA ja che ke jeNe pUrve dharma karyo nahi. ApaNe pUrva bhave puNya karyuM nathI tethI ApaNane jarA paNa lakSmI malI nahi mATe ApaNe A bhavamAM dharma karIe ke jethI ApaNane AgalA bhavamAM lakSamI maLe." maheTA bhAInA vacanathI zAMta cittavALA nhAnA bhAIo kahevA lAgyA. "te ApaNe paNa e dharma karavo joIe. tenuM je kArya hoya te kaho?" zivazarmA mhoTA bhAIe niSkapaTapaNe pharIthI kahyuM. "te anaMta sukha ApanAro dharma ApaNe keI sAdhu pAsethI jANavo joIe mATe ApaNe koI moTA udyAna ke parvatAdi bhUmi pratye jaIe. kAraNa sugurUne vega sarva sthAnake maLatuM nathI." - A pramANe vicAra karI te sAte bhAIo nagarInI bahAra nikalyA ne muninI zodha karavA lAgyA eTalAmAM teoe udyAnamAM eka muni dIThA. kahyuM che ke udyama niSphala thatuM nathI. ' munine joI atyaMta harSa pAmelA te bhaktivaMta sAte bhAIoe temane namaskAra karyo. munirAje paNa te sarvene egya jANI uttama dharmopadeza Ape pachI zivazarmAdi sAte dvija baMdhuo dIkSA laI tapa karI sukhanA sthAnaka rUpa sAdharma devaleka pratye gayA. - A bharatakSetramAM vaitADhaya parvata upara jinadharmane viSe prItivALo ane dharmaniSa bhalakSullaka nAme vidyAdhara rahete hate. laghukami e te vidyAdhara, niraMtara paMdara karmabhUmimAM navA navA tIrthane viSe jinayAtrAne utsava karato hate. zuddha bhAvathI uttama evA zrAvaka dharmanuM ArAdhana karI te vidyAdhara paNa mRtyu pAmIne sAdharma devalokamAM devatApaNe utpanna thaye. - have jaMbudvIpanA pUrva videha kSetrane viSe vaitADhaya parvata upara vidyAdharane adhipati zrI garUDavega nAme rAjA rAjya karato hato. tene kamalanI zobhA sarakhI suzobhita mukhavAlI kamalazrI nAme strI hatI. teone padmazrI vigere cAra putrIo hatI. eka divasa te cAre putrIe udyAnamAM kIDA karavA gaI. tyAM teoe samAdhigupta nAmanA munine dIThA. munine jevAthI ati harSa pAmelI te kanyAo, temane vaMdanA karI Agala beThI. munie te cAre kanyAone a5 AyuSyavAlI jANe teNIonA hitane arthe te divasa pAMcamane divasa hovAthI A pramANe kahyuM. "je mANasa jJAnavRddhi mATe pAMcamane upavAsa kare te bIjA bhavamAM bahu sukhapUrvaka Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI rahiNIne saMbadha, (189) ane pAMcajJAna pAme. A pAMcamane upavAsa karmanI zAMti karanAra che. eTaluM ja nahi paNa te svarga tathA apavarganI sukhasaMpattinuM kAraNa che. " muninAM AvAM vacana sAMbhaLI te cAre kanyAo paMcamI vrata laI pitAnA manuSya janmane saphaLa mAnatI chatI ghara pratye Avayo. pachI vijaLInA paDavAthI mRtyu pAmIne te cAre kanyAo svarga pratye gaI rUpakuMbha muni azacaMdra bhUpatine kahe che ke, he rAjana tyAMthI cavIne te cAre kanyAo A hArI putrIo thaI che ane zivazarmAdi brAhmaNanA putro paNa svargathI cavIne hArA putra thayA che. pavitra AtmAvALo pele vidyAdhara paNa svargathI cavI tyAre A chele putra thayo che." A pramANe potAnA pUrva bhava sAMbhalI utpanna thaelA jAtismaraNa jJAnavAlA te azakacaMdra bhUpati vigere sarve mANasa, zrAvakadharma aMgIkAra karI potAnA ghara pratye gayA. ekadA azokacaMdra bhUpati sabhAmAM beTho hate, evAmAM vanapAle AvIne vadhAmaNa ApI ke "he vibhe ! udyAnamAM zrI vAsupUjya arihaMta prabhu samavasaryA che. zrI tIrthanAthanuM Agamana sAMbhalI atyaMta harSa pAmelA ane kRtArtha thayelA azokacaMdra bhUpatie potAnA aMganAM sarva AbhUSaNe vanapAlane ApyAM. pachI sarva nAgapura nagarane zaNagArI priyA putrAdi parivAra sahita azokacaMdra udyAnamAM gayo. tyAM jinezvara pAse dharmopadeza sAMbhaLI pratibodha pAmelA bhUpatie nhAnA putrane rAjyAsane sthApI pite priyA putra sahita zrI jinezvara prabhu pAse dIkSA lIdhI. zikSA sahita dIkSA aMgIkAra karI prabhunI sAthe vihAra karatA evA te rAjarSie thoDA divasamAM sarva zAstrane abhyAsa karyo. putra ane strI sahita dIrdhakAla paryata tapa karI te azokacaMdra muni mokSasukha pAmyA. pUrva bhave rehiNIe ApelA kaDavA tuMbaDAne jemaNe jIvadayAthI pakavAnanI peThe bhakSaNa karyuM, traNa lokane caraNathI pavitra karanArA, kAmadevanA garvane nAza karanArA temaja mekSa gati pAmelA te dharmarUci munirAjane huM bhaktithI namaskAra karuM chuM. zrImatI 'rohiNI' no saMbaMdha saMpUrNa. ujjhuavaMge pannea, buddharudea kosiaje a|| umA etapbhajjA, jayaMti caurovi saddhAI // 123 // sarala svabhAvavAlA aMgamuni, vasvabhAvavAlA pratyekabudha rUdramuni, kauzikArya upAdhyAya ane te upAdhyAyanI strI e cAre jaNA siddhipadane pAmyA chatA jayavaMtA vate che. 5 123 che Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) rASimaDala kRti urAddha. * priyA ane ziSyonI sAye 'zrIkauzikArya' nAmanA upAdhyAyanI kayA * regAdi aniSTa rahita evI caMpAnagarImAM kezikA nAme brAmaNa uttama upAdhyAya hate. tene manasvI evA aMga ane rUdra nAmanA be ziSya hatA. upAthAya te banne ziSyane AdarathI sarva uttama zAstrone abhyAsa karAvatA hatA. aMgaziSya sarala svabhAvane hatuM tethI gurUe tenuM aMgamuni nAma pADayuM hatuM. kahyuM che ke je purUSa jevA svabhAvano hoya te purUSanuM tevuM ja nAma paDe che. - ekadA upAdhyAye banne ziSyane savAre kASTa levA vanamAM moka9yA. sAMje aMga vanamAMthI kASTa laI ghera javA nIkaLe. tene araNyamAM ramatA evA ke dIThe. duSTa buddhivAle rUdra, upAdhyAyanA bhayathI vanamAMthI kATa laIne AvatI evI tiryazA nAmanI kaMI dAsIne mArI tenA kASTa laI aMganA pahele ghare A ane kapaTathI gurUne ema kahevA lAgyuM ke tamAro sAro ziSya jyotiryazA nAmanI dAsIne mArI tenAM sarva kASTa ghare lAge che.rUdranAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta krodha pAmelA gurUe aMganA sarala svabhAvane nahi jANatA chatAM tene pitAnA gharamAMthI jhaTa kADhI mUko. pachI kaSAyarahita aMgamuni vanamAM gaye. tyAM tene vRddhi pAmatA zubha dhyAnathI kevalajJAna utpanna thayuM. pAse rahelA devatAoe turata te kevalIne mATe mahatsava karyo. pachI suvarNanA kamala upara beThelA te kevalIne deva, asura ane manuSya sevavA lAgyA. aMgane kevalajJAna utpanna thayAnI vAta sAMbhalI vismaya pAmelA upAdhyAye turata tyAM AvI harSathI tene namaskAra karyo. A vakhate devoe upAdhyAyane kahyuM ke " huratmA evA rUja dAsIne mArI tenAM kASTa laI lIdhAM che. eNe krodhathI ja tamane khoTuM kahyuM hatuM. " " pachI upAdhyAyAdi lekee bahu niMdA kare te rUdra, pitAnA karelA kamane niMdate chate pratyeka buddha thayuM. upAdhyAye paNa aMga kevalInA mukhathI uttama dharma dezanA sAMbhalI strI sahita tapasyA lIdhI. asaMkhya bhavanA upArjana karelA sarva karmane tapathI kSaya karI priyA sahita kozikArya upAdhyAya tathA rUddha ane aMga te satvavaMta cAre jaNA ekSapada pAmyA. traNa jagamAM pUjya evA te cAre munione huM namaskAra karuM chuM. miyA ane ziSyonI sAthe zrI 'kauzikArya' nAmanA upAdhyAyanI kathA saMpUrNa. bhaviavvaM khalu bho savva-kAmaviraeNa eamAyaNaM // bhAsittu devalAmua-rAyarisI sivayaM patto / / 124 // "he bho! tamAre nice sarva kAmanA abhilASathI nivRtta thavuM." e adhyayana kahI devalAsuta rAjarSi mokSapada pAmyA. 124 che Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilA nAmanA jinI sthA (21 * 'zrIdevilAmuta' nAmanA rAjarSinI kathA * jANe brahmAe sarva vizvane sAra laIne ja banAvI hAyanI? evI mAlava dezamAM vijayavaMtI ujjayinI nAme nagarI che. tyAM zivaMta, zatruonA samUhane parAbhava karanAra, vinayavaMta ane nyAyavaMta e devilAsuta nAme rAjA rAjya karate hate. niraMtara kuvalayane (pRthvI maMDalane) tathA bhavya kamalane ullAsa pamADatA evA te bhUpatine lekamAM puSpadaMta (caMdra sUrya ) paNuM kema na ghaTe? huM emaja mAnuM chuM ke te bhUpatinI nagarI ujajayinI navA kamalarUpa hatI, kAraNa ke te bhUpatinA zatruothI nivRtta thaelI vijayalakamIe te nagarIneja Azraya karyo hato. je bhUpatinA ati odAryane joI lokoe pitAnA cittamAMthI bali, kaNa ane jAdi rAjAone visArI dIdhA hatA. prazaMsA karavA gya te bhUpatine anurakta, netrane priya, rUpasaM5nivaDe devAMganAone paNa dAsItulya banAvanArI zIla, sabhAgya, bhAgyazrI ane divya rUpAdi guNavaDe sarva strIomAM mukhya pada pAmelI ramI hatI. pUrvanA puNyathI viSaya sukha bhegavatA evA teone guNazrIvaDe pavitra evo padAratha nAme putra thaye. pAMca dhAvamAtAethI lAlana karAtA te putra pUrva puNyathI anukrame pAMca varSane thayo. pachI pitAe uttama zAstrajJa upAdhyAya pAse mahotsava pUrvaka mokalI sarva zAstrono abhyAsa karAvyo. anukrame te sarvakalAone jANa thaele ane pavitra evI vanAvasthAmAM Avelo te putra vizvanI strIonA cittane AkarSaNa karanAro thayo. ekadA aMtaHpuramAM bhUpatinA mastakane jotI evI rANIe tenA mastakamAM eka palI dIThe. dharmanA marmane jANanArI rANIe palIne joI rAjAne kahyuM. "he svAmina ! bhavadUta Ave che. mATe sAvadhAna manavAlA thAo." Ama tema jevA chatAM paNa dUtane nahi dekhavAthI bhUpatie Azcarya pAmIne rANune kahyuM. "he priye! hata kayAM che? ane kene Avye che?" rANIe mastakane palI rAjanA hAthamAM mUkIne kahyuM. "A dUta tamane ema kahevA AvyA che ke "he rAjana ! jhaTa pratiSa pAme pratibodha pAme. ane dharma kare, dharma kare. kAraNu mahArI pAchaLa lAgele sArA adhipati Ave che. traNa lokamAM iMdrAdi kaI paNa purUSa evo samartha nathI ke je AvatA evA te kALane pitAnI zaktithI nivArI zake." mATe he prabhe! tame te AvavA pahelAM ja jhaTa dharma kare dharma. kare ke jethI tamane bIjA bhavamAM bahu sukha thAya." pachI mRtyuthI bhaya pAmatA evA rAjAe rANIne kahyuM. "he priye pelI jevAthI mane matyune bhaya utpanna thayela che. mATe te bhayane kayo upAya che ke je huM hamaNAM jhaTa karuM ke mAre te mRtyune bhaya, mUlathIja nAza pAme." rANIe kahyuM. "he nRpati! mRtyubhayane nAza karanAra dharma che. bIjuM kaI nathI. mATe he nArezvara ! te dharmanuM ja jhaTa ArAdhana kare." pachI rANInA vacanathI utpanna thaelA vairAgyavAlA devilAsuta bhUpatie potAnA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19ra) zrASimaMDala vRtti-uttarAhe putra pavarathane rAjyAbhiSeka karyo ane pite udyoSaNA pUrvaka dIna ane duHkhI janone suvarNa, vastra ane ratnAdi bahu dAna ApI AjJAkArI dAsI ane dAsa sAthe rAkhI pitAnI nahi pragaTa karelA garbhavALI rANInI sAthe tApasavrata lIdhuM. pachI tApasavratane pAlavA asamartha evA dAsa dAsIe kola karIne te vrata tyajI dIdhuM. avasare tApasIe eka putrIne janma Ape ane pote acAnaka mRtyu pAmI. munie putrInuM ardhasaMkAzA nAma pADayuM. pitAe kaSTathI dUdha pAnAdivaDe lAlana pAlana karelI te putrI anukame vizvane meha pamADanArI yuvAvasthA pAmI. vikArarahita evI te putrI pitAnI sevA karatI tethI pitA te putrIne joI bahu kAmAtura thaye. aho! kAmane keI apUrva mahimA dekhAya che, ke je kAmathI prerAyale purUSa, jiteMdriya chatAM paNa kRtya akRtya jANatA nathI. vizvane vaMdana karavA yogya ane dhanya evA te te uttama purUSe che ke jemane divya rUpavAlI strIone joyA chatAM paNa kAmavikAra thatuM nathI. pachI uttama bhAgyavAlI pitAnI putrI addhasaMkAzAne jhupaDImAM beThelI joI kAmadevathI atyaMta pIDA pAmelA devilAsuta tApasa, te putrInI sAthe pazukaDA karavA mATe turata deDyA. evAmAM te rastAmAM paDelA kASTanI sAthe aphalAvAthI pRthvI upara paDI gayA. khIlAvaDe viMdhAvAthI bahu pIDA pAmelA te vilAsuta muni pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyo ke "A ciMtavelA pApanuM phala mane Aja bhavamAM AvyuM te pachI paralokamAM keTaluM dukha thaze ? dhikkAra che, dhikkAra che kAma viDaMbanAne, atyaMta kAmathI unmatta thaelA vivekI purUSe paNa hArI peThe vivekarahita banI jAya che. mATe dhikkAra che, dhikkAra che mane, brAya dhAraNa karanArA purUSoe sarvathA strIsaMga tyAga karavA egya che. kAraNa ema na hoya te te tapasvI purUSone paNa mArI peThe viDaM. banA thAya che." A pramANe vicAra karatAM aMtarAyanA karmane nAza thavAthI kRtArtha evA devilAsuta muni jAti smaraNa jJAna pAmyA. pachI "he bhavya jIvo! tamAre sarva prakAranA kAmathI virakta thavuM." evuM adhyayana kahI, devilAsuta muni pratyeka buddha thayA. munie potAnI addhasaMkAzA putrI sAdhvIne saMpI. pachI pitA ane putrI ane jaNa uttama prakAre cAritra pAlavA lAgyA. phodhanA tyAgathI kSamA, 2 mAnanA tyAgathI mRdutA, 3 mAyAnA tyAgathI saralatA ane 4 lebhanA tyAgathI mukti thAya che. 5 bAra prakArane ta5, 6 sattara prakArane saMyama ane 7 daza prakAranuM satya che. 8 zAca, teja pAMca indriyone dama kahyo che. 9 sarva prakAre dravyanuM nahi rAkhavuM, tene zrIjinezvaree akicanapaNuM mAnyuM che. 10 nava prakAranA bhedavaDe vizuddhi ane brahmacarya rU5 mahAvrata kahevAya. A pramANe saMyamanA jIvita rUpa daza prakAranA dharmane mana, vacana ane kAyAnA pegathI pALatA evA te pitA putrI anukrame zukala dhyAnathI kevala jJAna pAmI aneka bhavya jIne pratibodha pamADI mekSapada pAmyA. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjarSi kazIvilAmata" ane "DhokaLaputra kevalInI kathA, ( 193); mAthuM jovAmAM tatpara evI rANue hAthamAM mUkelA palIne joI bhaya pAmelA vilAsuta rAjAe tApasapaNuM aMgIkAra karyuM, temAM putrIne joI anurAgathI deDatA evA te khIlAthI viMdhAyA, chevaTa cAritra laI upazama bhAvathI te devilAsuta rAjarSi ekSapada pAmyA. 'zrIdevilAsuta' nAmanA rAjarSinI kathA saMpUrNa. dorayaNipamANataNaM, jahaNaogAhaNAi jo siddho // tamahaM guttiguttaM, kuMmAputtaM namasAmi // 125 // be hAthanA pramANuvAluM jaghanya dehamAna chatAM je siddha thayA te traNa gusizI.. gupta evA kurmA putra munine huM namaskAra karuM chuM. he 125 che * 'zrI kurmAputra' nAmanA munipuMgavanI kathA * pUrvargama nAmanA nagarane viSe droNa nAmano rAjA rAjya karatA hatA. tene kumAM nAme strI hatI. teone durlabha nAme putra hato. duSTa ceSTAvAlA te durlabhe, daDAnI peThe bIjA rAjakumArone laTAvatA chatA pUrvanA pUNyathI IcchA pramANe dIrdhakAla paryata krIDA karI. ekadA te nagaranA duli nAmanA udyAnamAM kevalajJAnathI saMzayane dUra karanArA zreSTha sulocana nAmanA sugurU samavasaryA. te udyAnamAM bahuzAla nAmanA vaDa vRkSanI nIce eka bhadramukhI nAme yakSaNa rahetI hatI. kevalInI peThe sarva padArthane jANanArI te yakSiNIye sucana gurU pAse AvI temane bhaktithI namaskAra karI pUchayuM. he munipati ! huM pUrvabhavamAM suvelanI manuSya jAtinI manavatI nAme strI hatI, tyAMthI velaMdhara devanI strI thaI tyAMthI paNa AyuSya ane puNyane ekIkAle kSaya. thavAthI huM matyu pAmIne bhadramukhI nAme yakSazuM thaI chuM. he svAmina ! velaMdhara, hAre pati kayAM che ? te kahe ? munie kahyuM. he bhadre ! tyAre velaMdhara pati hArI, pAchala cavIne hamaNuM Aja nagarImAM droNa rAjAne putra thayo che. durlabha chatAM paNa te tane mala sulabha che." muninAM AvAM vacana sAMbhaLI atyaMta harSa pAmelI yakSazuM gurUne namaskAra karI tathA mAnavatInuM rUpa dhAraNa karI durlabha pAse gaI. tyAM tene mitrone pheMkI devA rUpa kIDAmAM parAyaNa thaelo joI yakSaNIe kahyuM. " ara e saMkaDAone pheMkI devAthI zuM ? je baLa hoya te hArI pAchaLa doDa." yakSaNanA AvAM vacana sAMbhaLI durlabha turata tenI pAchaLa doDaze. AgaLa deDatI evI yakSaNI 25 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (194) zrI kaSimaMDalavRtti-uttara paNa tene pitAnA vanamAM laI gaI. tyAMthI te bahu vizALa vaDa vRkSanA nIcenA mArge thaI pAtALamAM vividha prakAranA suvarNa ane maNimaya ghara pratye teDI gaI. te maNi maya ghara jaI viramaya pAmelo rAjaputra vicAra karavA lAgyA ke AhA! mane ahiM ke jhaTa pahoMcADaze. pachI bhadramukhI cakSaNue te vismaya pAmelA rAjaputrane potAnA palaMga upara besArI sevA karI ane pachI kahyuM. "he svAmina pUrva bhavanA puNya gathI meM Aje tamane dIThA che. kumAra durlabha paNa cakSaNane joI pitAnA manamAM "meM Ane kyAreka dIThI che" ema vicAra karatA kSaNa mAtramAM pUrvajanmanuM jAtismaraNa jJAna pAmyA. pachI kumAra, pUrva bhavanI strIne viSe bahu anurAga dhAraNa karavA lAgyA. kahyuM che ke pUrvane sneha tyaja sahelo nathI. pachI yakSaNI, kumAranA zarIramAMthI azubha pudagale kADhI nAkhI tathA bIjA sArA pudagale umerI tenI sAthe bhega bhegavavA lAgI. have ahIM zokathI vyApta thaelA droNa bhUpatie putranI sarva sthAnake zedha karAvI. paraMtu kyAMthI te malI zake nahIM. kahyuM che ke devatAe AkarSaNa karelI vastu kyAMthI malI zake? rAjA ane rANIe putraviyegathI AhAra paNa tyajI dIdhe eTale tene pitAnA parivAre kahyuM ke A vAta kaI kevalIne pUcho." pachI atyaMta viyegathI pIDA pAmele bhUpati, kevalI pAse jaI vaMdanA karavA pUrvaka yogya sthAnake besI pUchavA lAgyA. he bhagavan! vaMzanA AbhuSaNa rUpa hArA putrane koNe haraNa karyo che? te amArA upara krapA karIne nivedana karo. " jJAnIe kahyuM. hamaNuM tamArA putrane yakSaNIe haraNa karyo che. " pharI rAjA ane rANI e bannee pitAnA putranI sarva vAta pUchI te sarva munirAje kahI, valI "e putra amane kayAre maLaze ? ema teonA pUchavA uparathI munirAje kahyuM ke "ame jyAre pharIthI ahiM AvIzuM tyAre te putra tamane maLaze." munirAjanAM AvAM vacana sAMbhalI vairAgyavAsita thaelA rAjA ane rANIe durlabhanA nhAnA bhAI (pitAnA nhAnA putra)ne rAjyasane besArI pate teja munirAja pAse cAritra lIdhuM. pachI parISahane sahana karatA, tapa karatA ane abhyAsa karatA te banne jaNA kevalajJAnI munirAjanI sAthe deza deza pratye vihAra karavA lAgyA. anukrame pRthvI upara vihAra karatA te sucana kevaLI rAja rASTra sahita pharI teja durgama nagaranA durzidyAnamAM AvyA. have ahiM kSaNa, avadhijJAnathI durlabhane alpa AyuSyavALo jANuM turata kevaLI pAse AvIne pUchavA lAgI. "he vibho ! thoDuM paNa AyuSya vadhArI zakAya kharuM?" kevaLIe kahyuM "arihaMta prabhu paNa thoDuM AyuSya vadhAravAne zaktivaMta nathI." kevaLInAM AvAM vacanathI jANe potAnuM sarva nAza pAmI gayuM hAyanI ? ema nirUtsAha manavALI yakSaNa ghare AvI. pachI kumAre tene "tuM khedayukta kema Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkamaputra nAmanA munipuNavanI kathA. ' (195) dekhAya che?" ema pUchayuM eTale cakSaNae kAMI paNa javAba Ape nahIM. pachI kumAre bahu AgrahathI pUchayuM eTale yakSaNae sarva vAta yathArtha nivedana karI. pachI saMvega pAmelA kumAre yakSaNane kahyuM ke "he priye ! tuM mane jhaTa te kevalInI pAse laI jA." yakSazuM turata kumArane jJAnI pAse laI gaI. kumAra kevaLIne namaskAra karI temanI parSadAne vaMdanA karavA lAgyo. evAmAM putrane joI parSadAmAM beThelAM mAtA pitA mehathI revA lAgyAM. A vakhate kevaLIe kumArane kahyuM ke "tuM A vyArA mAtA pitAne vaMdanA kara. kumAre tenuM kAraNa pUchyuM eTale kevaLIe sarva yathArtha vAta kahI. kumAra utsAhathI mAtA pitAne pUrvanI peThe AliMgana karI bahu rUdana karavA lAgyA. paNa yakSaNI tene vAravA lAgI. pitAnA vastrathI kumAranAM AMsu luhI yakSaNIe pharI tene munirAjanA caraNa kamaLa pAse besAryo. A avasare kevaLIe moha rUpa viSane dUra karanArI amRtasamAna dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI yakSaNIe AdarathI samyaktva aMgIkAra karyuM ane kumAre yakSaNInI rajA laI gurUnI pAse cAritra lIdhuM. niraMtara tIvra tapa karato ane parISahane sahana karatA evA durlabhakumAra muni anukrame cAda pUrva bhaNyA. AyuSya pUrNa thaye kumAra ane tenA mAtA pitA kALa dharma pAmI mahAzuka devalokamAM devamaMdira nAmanA vimAnamAM devatApaNe utpanna thayAM. yakSaNa paNa vaizAlI nagarImAM bhramara che pati jene evI kamalA nAme strI thaI tyAMthI te mahAzukra devalokamAM devatApaNe utpanna thaI. have lakSmInA dhAma rU5 rAjagRha nAmanA uttama nagaramAM siMha samAna utkaTa maheMdrasiMha nAme rAjA rAjya karatA hatA tene kurmAdevI nAme strI hatI. durlabha kumArane jIva mahAzukra devakathI cavIne bhavananuM svama sUcavate chate te kurmAdevInA udarane viSe avataryo. kurmAdevIe harSathI savAre svamAnI vAta patine kahI. patie kahyuM ke "he priye ! tane lakSamInA bhavana (sthAna) rU5 putra thaze." pachI harSita ane garbhane dhAraNa karatI evI kumAdevIne pUrva puNya sUcavanAre pratikArI dharma zravaNa karavAno Dohala utpanna thaye. bhUpati SaTadarzananA AcAryone bolAvI niraMtara tenAM tenAM dharmazAstra rASTrane saMbhaLAvavA lAgyuM. temAM pAMca darzanavALA te pita pitAnA hiMsAvALA dharmane bodha devA lAgyA jethI te dharma sAMbhaLI kurmAdevI bahu kheda pAmavA lAgI. pachI haSita cittavALA bhUpatie bhaktithI jenamunine bolAvIne temanAM dharmazAstra saMbhaLAvavA lAgyA. sarva jIva upara dayA rAkhavAnA sAravALA zrI arihaMta paramAtmAnA parama AnaMdamaya Agamane sAMbhaLatI kurmAdevI pitAne saMsAramAM sukhI mAnavA lAgI. jema merU parvatanI gulikA kalpavRkSane janma Ape tema rANI kurmAdevIe nava mAsa ane sADAsAta divasa gaye chate eka putrane janma Apyo. bhUpatie paNa te vakhate harSathI yAcaka janene pramANa vinAnuM baha dAna ApatAM chatAM putrajanmotsava karyo, uttama dehadanA anu Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (196 ) zrI RSima'lavRtti uttarA sAre bhUpatie mahAtsavapUrvaka putranuM dharmadeva evuM yathArtha nAma pADayuM paNa lAkamAM elAvavAnuM tA kumAMputra evuM nAma prasiddha thayu. pUrve khAlakAne bAMdhIne uchALavA rUpa karelI krIDAthI mAMdhelA karma vaDe te putraratna e hAtha pramANu zarIravALA thayA. jema darpaNu nirmala evA pratibiMbane dhAraNa kare tema te kumAre kalAcArya pAsethI gheADA vakhatamAM sarva kaLAonA abhyAsa karyo. kuoputra pUrva bhave abhyAsa karelA saMyamathI jitendriya thayA. vaLI caiAvanAvasthA prApta thayA chatA paNa nira Mtara bhAgecchAthI vimukha rahyo. koi vakhate te kurmAputra sAdhuo pAsethI jainasiddhAMta sAMbhaLyA, tethI utpanna thaelA jAtismaraNujJAnavALA te rAjaputra vicAra karavA lAgyA ke--me AvA sidvAMtA kyAMI sAMbhaLyA che. pachI kSapakazreNinA ceAgathI sarva karmanA kSaya karI te kurmAputra meAkSanA nibaMdhana rUpa kevaLajJAna pAmyA. te kevaLI bhagavAn kumAputra gharane viSeja rahyA. have videhakSetramAM maMgalAvatI nAmanA vijayane viSe iMdrapurI samAna ratnasaMcayA nAme nagarI che tyAM sUrya samAna tejasvI vijayanI sarva bhUmine sAdhanAreza TrAditya nAme cakrI rAjya karatA hatA. eka divasa vizvamAM uttama nAmavALA zrI arihaMta prabhu te nagarInA udyAnamAM samavasaryA. cakrI tyAM prabhune vaMdana karavA A byA ane hAtha joDI vidhi pramANe vaMdanA karI cAgya sthAnake beThA. have ema banyu ke kamaLA, bhramara, droNu ane drumA e cAre jaNAe mahAghukra devalAkamAM deva devIpaNe utpanna thayA hatA te tyAMthI cavIne bharatakSetranA vaitAya parvata upara vidyAdharASipatinA putrapaNe utpanna thayA. A cAre jaNAe kai zramaNu pAse vrata aMgIkAra karI ahI` ratnasa'cayA nagarIe zrI jinezvara prabhune vaMdanA karavA AvyA. teo tInAthane namaskAra karI ceAgya sthAnake beThA puchI devAdvitya cakrIe prabhune pUchyu ke " huM vibhA! dharmanA aMga sarakhA A cAraNu suni kyAMthI AvyA ?'" prabhue " e bharatakSetranA vaitADhaya parvatathI AvyA che." ema kahyuM eTale pharI devAditya cakrIe prabhune pUchyu ke " he svAmin ! hamaNAM bharata kSetramAM kAI kevaLajJAnI athavA cakrI che ?" prabhue kahyuM. rAjagRha nagaramAM kuoputra kevaLajJAnI che." devAditya cakrIe kahyuM. te dIkSAdhArI che ke nahi ? prabhue kahyu . dIkSArahita che." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI AvelA cAraNamunioe zrI arihaMtane pUchyuM. he bhagavan ! amane kevaLajJAna utpanna thaze ke nahi ?" prabhue kahyuM "he zubhA ! tamane paNa kevaLajJAna utpanna thaze." cAraNamunioe pharIthI pUchayuM he svAmina amane kevaLajJAna kayAre utpanna thaze ? " prabhue kahyuM. huM zubheA ! jyAre tame kuAMputrathI tenA maMdiranI kathA sAMbhaLavAnI icchA karazeA tyAre. " pachI vismaya pAmelA te cAraNa munie jinezvarane namaskAra karI kuoputranI pAse jai jeTalAmAM tyAM saiAnapaNa eThA, teTalAmAM ,, Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kumapatra tathA zrIcaMdra surIzvarajInA ziSyaratnanI kathA, (17) kurmA putre temane kahyuM ke "he bhadro ! zrI tIrthaMkara prabhue tamane mahAzukra devalekamAM rahelA devamaMdiranI vAta na kahI? kurmAputranAM AvAM vacana sAMbhaLI utpanna thaelA jAtismaraNa jJAnavAlA ane zubha mAnavAlA te cAraNa munio kSapakazreNinA AzrayathI kevalajJAna pAmyA. pachI te cAraNamuni jinezvarane namaskAra karI kevalinI paSadAmAM gayA. A vakhate iMdra prabhune pUchayuM ke "he svAmin ! cAraNu munioe bIjA sAdhuone vaMdanA kema na karI?" prabhue kahyuM. teone kuputrathI kevala jJAna utpanna thayuM che." idde pharI pUchayuM. "he nAtha ! kurmAputra dIkSA kayAre leze?" prabhue kahyuM "AjathI sAtamA divasanA trIje prahare kurmAputra kevalI muniveSa svIkAraze." have ahIM kurmAputre anukrame pitAnA mAtA pitAne pratibodha pamADI dIkSAdAnathI ati uttama gati pratye pahoMcADyA. pote kevalI kurmAputra paNa potAnI vANInA vilAsathI aneka bhavya janene pratibodha pamADI tathA potAnA bAkI rahelA bahu kamane zilezikaraNathI jhaTa kSaya karI cidAtmA rUpa pite mokSapada pAmyA. he bhavyajana! tame A pavitra evA kuputracaritrane sAMbhalI niraMtara mokSa sukha ApanArA dharmane viSe citta rAkho. "zrIkurmAputra' nAmanA maharSinI kathA saMpUrNa. - - - jo sAsaya muhaheU, jAo guruNovi uvasamasahAyo / taM caMDaruhasIsaM, vaMde sepi varanANiM // 126 // upazama svabhAvavAlA je muni gurUne paNa mekSa sukhanA kAraNu thayA, te eka divasanA vratadhArI ane upazamathI turata utpanna thaelA kevala jJAnavAlA caMDarUdrasUrinA ziSyane huM vaMdanA karuM chuM. je 126 che == * 'zrIcaMDarudra' nAmanA sUrIzvarajInA ziSyaratnanI kathA * vizAla ane saMpattithI suzobhita evI vizAlA nagarImAM svabhAvathI ati kodhI evA caMDarUdra nAme AcArya rahetA hatA. "mane hArA sAdhusamUhathI krodha na thAo." ema dhArI te AcArya, sAdhuonA samUhathI judA rahetA hatA. have ema banyuM ke keI na paraNele zreSThIputra, pitAnA mitro sahita sAdhune vaMdanA karavA Avyo. te vaMdanA karate ho evAmAM tenA mitroe paraspara hAsya karatA chatA sAdhuone kahyuM ke "he bhadete ! tame Ane dIkSA Apo !" sAdhuoe paNa "A zaTha chokarAo che" ema dhArI kahyuM ke "he bhadrake ! ame keIne dIkSA ApatA nathI. paNa jo tame A tamArA mitrane dIkSA apAvavAnI IcchA rAkhatA he te A pAsenA upavanamAM amArA uttama buddhivAlA gurU rahe che temanI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 198) zrInaSimaMDala vRtti-uttara, pAse jAo, te tene dIkSA Apaze." pachI te sarve chokarAo upavanamAM gurU pAse gayA ane gurUne kahevA lAgyA ke "A amArA mitrane dIkSA Ape." gurUe roSathI kahyuM. "jo tamAre Ane dIkSA ApavAnI IcchA hoya te vibhUti (rAkha) lAve." teo vibhUti lAvyA eTale reSathI gurUe tatkAla pUrva karmavegathI te zreSThIputranA mastakane viSe leca karyo. A vakhate vilakSa banelA cittavAlAte sarve mitro, pitAnA mAtApitAnA bhayathI potAnA ghare jatA rahyA. pachI zreSThIputre gurUne kahyuM, "he bhagavana ! A sarve mitroe hAruM hAsya karyuM hatuM. huM hamaNuM na paraNelA chuM. mhArA bahu bAMdhe che. mATe je-A vRttAMta jANaze, te teo tatkAla ahIM AvI kedhathI tamane bahu prahAra karI mane pitAnA ghara pratye laI jaze. mATe teo jeTalAmAM ahIM na Ave teTalAmAM ApaNe bIje kyAMI nAsI jaIe." gurUe kahyuM. "huM rAte dekhato nathI. mATe tuM mAga joIne Agala cAla, ane huM pAchalA cAluM." zive tema karyuM eTale bhayathI ziSyanI sAthe gurU tyAMthI cAlI nikaLyA. rAtrI hovAthI nIcI uMcI bhUminA bhAgamAM gurUne khalanA thavA lAgI. tethI gurUe kahyuM ke "are kuziSya ! te A kevo mArga je che? ityAdi vacana kahetA evA gurUe krodhathI ziSyane daMDaprahArathI mastaka upara tADana karyo. ziSya paNa manamAM vicAra karavA lAgyuM ke "hA maMdabhAgyavAlA meM A mahAtmAne AvI heTI kharAba avasthAmAM pahoMcaDyA." A pramANe vicAra karatAM te vairAgya pAmyuM. gurUe te tene mastaka upara vAraMvAra tADanA karavA mAMDe ane ziSya AtmAnI niMdA karavA lAgyo. tethI te zukala dhyAna pAmyo. pachI kevala jJAnanI prApti thavAthI te ziSya sArA mArge cA* lavA lAgyA. kahyuM che ke-sarvajJa purUSanuM alana kayAMthI hoya? savAre jharatA rUdhirathI bhiMjAI gaelA aMgavAlA potAnA ziSyane joI gurUnA manamAM A pramANe ciMtA thaI ke-" ahe! Aje ja dikSA lenArA A ziSyane A upazama ke ? je meM durjane AvI rIte prahAra karyA chatAM paNa tene jarApaNuM kepa utpanna na thaye ! hArUM AcAryapaNuM ane dIrdhakALanuM dIkSitapaNuM vRthA che. je meM aparAdha vinAnA ziSyane viSe Avo aparAdha karyo. " A pramANe utpanna thaelA pazcAtApa rUpa tIvra agnithI gurUe pitAnA thaDA rahelA karma rUpa kASTane bALI nAkhyAM. tethI te tatkAla kevala jJAna pAmyA. A vakhate devatAoe tyAM AvI harSathI mahATu samavasaraNa racyuM. prathama dIkSA laI kepathI gurUe tADana karyA chatAM paNa jeNe kSamA dhAraNa karI, kSamA dhAraNa karavAthI te ja divase je traNa lekamAM pUjya e kevalI thaya vaLI jeNe tIrNa krodhavAlA potAnA gurUne kSamAdhArI tathA kevalI banAvyA, te caMDa rUdrAcAryanA uttama ziSyane huM niraMtara namasakAra karuM chuM. 'zrIcaMDarudra' nAmanA sUrIzvarajInA ziSyaratnano kathA saMpUrNa.. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdhanyakumAra nAmane munipuNavanI kathA ' (198) battIsayajuvaivaI, jo kAkaMdIpurIi pavvaio // chaThassa sayA pAraNa-mujhiamAyaMbilaM jassa // 127 // vIrapasaMsiatavaruva, navamAsasukayapariAo // so dhanno sabaDhe, patto ikArasaMgaviU // 128 // batrIza strIone pati chatAM jeNe kAkadI nagarImAM dIkSA lIdhI, je niraMtara chaThThanA pAraNe pheMkI devA jevA AhAranuM AMbila karato, zrIvIra prabhue jenA tapa rUpa lakSamInI prazaMsA karI ane jeNe nava mAsa paryata dIkSAparyAya pA. te agIyAra aMganA dhAraka dhanya muni, sarvAtha siddha nAmanA devalokamAM gayA. 127-128 * 'zrIdhanyakumAra' nAmanA munipuGgavanI kathA * jaMbudvIpanI bhUminA AbhUSaNa rUpa bharatakSetramAM heTA vaibhavavALI kAkaMdI nAme nagarI hatI. jema padmadrahamAM lakSmI nivAsa kare tema temAM zreSTha AkRtivAlI, baha lakSamIvALI ane satI evI bhadrA nAme zreSThI patnI rahetI hatI. bhadrAne guNAe karIne dhanya e dhanya nAme putra hatA. mAtAe tene mohathI bAlyAvasthAmAM abhyAsa karAvyuM hato. putra vanAvasthA pApe eTale mAtAe tenA mATe AbhUSaNa rUpa batrIza mahelo caNAvyA ane pUrvanA puNyathI manahara evA putrane eka divasa mehathI batrIza zreNIputrIo paraNAvI. dhanya, hastamelApa vakhate batrIza sAsarA pAsethI judA judA batrIza koDa suvarNa, maNi rUpuM ItyAdi pAmyo. pachI dhanya, batrIza mahelane viSe - trIza strIonI sAthe devatAnI peThe bahu bhego bhegavavA lAge, ekadA sura, asura ane manuSyae sevana karelA zrI mahAvIra prabhu te kAmaMdI nagarInA udyAnamAM samavasaryA. vanapAlanA mukhathI zrIvIraprabhunuM Agamana sAMbhalI harSa pAmela dhAnyakumAra, mATI addhithI temane vaMdanA karavA gayo. tyAM te jinezvarane traNa pradakSiNA karI tathA namaskAra karI bhavya bhAvavA te dhanyakumAra yogya sthAnake beThe. pachI vizvajaMtunA hitecchu prabhue tene saMvegane utpanna karanArI dharmadezanA A pramANe dIdhI. ' he bhavyajane ! ASyane vAyunA sarakhuM asthira, vaivanane jhaTa nAza thavAnA svabhAvavAluM, saMsAranI pIDAne utpanna karanArA svajananA saMgane svama sarakhA kSaNabhaMgura, lakSamIne jalanA taraMge samAna caMcala ane kAmasukhane aMte virasa jANuM mekSa sukhane ApanArA dharmane viSe prayatna karo. " prabhunA mukhathI AvI dharma dezanA sAMbhalI saMsArathI udvega pAmI vairAgyavAsita thaelA dhAnyakumAre jinezvarane kahyuM. " dayArasanA samudrarUpa he nAtha ! mane saMsArathI nistAne kAraNa hamaNuM hAre saMsArathI utpanna thaelA sukhanuM prayojana nathI. " prabhue kahyuM, Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 200 ) zrI RSimaDalavRtti uttarA " saMsArathI nistAra thavA e dIkSA vinA; thatA nathI. " dhanyakumAre krIthI kyuM. " jo ema che te mane jhaTa dIkSA Ape. he svAmina ! jyAM sudhImAM snehathI dIna thaelI mhArI mAtAne saMteASa pamADI huM ahIM AvuM tyAM sudhI Apa mhArA upara dayA karI ahiyAMja rahejo. " Ama kahI dhanyakumAre prabhune namaskAra karI ane pAtAne ghare jaI madhura vacanathI mAtAne satASa pamADI. pachI vairAgyathI ucha LatA sadbhAvavALA teNe mAtAe karelA mahAtsava pUrvaka prabhu pAse dIkSA dIdhI. valI A vakhate dhanyakumAre prabhunI pAse nira Mtara nA pAraNe AMkhila karavAnA abhigraha lIdhA ane prabhune kahyu ke " he svAmin ! saMsAranA tApane nAza karanArA A mhArA abhigraha jIvitaparyaMta hA. " ema kaDDIne te cAritrane pAlavA lAgyA. ekadA zreNika rAjAe zrI vIra prabhune pUchyuM ke " he tInAtha ! hamaNAM A sAdhuomAM azvika tapavAlA kANu che ? prabhue kahyuM. " niSkapaTa vRttivALA ane puNyAtmA evA A dhanyamuni, jevuM ghAra tapa kare che, tevuM khIjo koI sAdhu karatA nathI. jevuM tenu gRhavAsamAM leAkeAttara rUpa hatuM tevI tenI saMpatti paNa leAkeAttara hatI. " zrI arihaMta prabhunA mukhathI te dhanyamuninA tapa, rUpa ane saMpattinI prazaMsA sAMbhalI deva, dAnava ane manuSyanI sabhA bahu harSa pAmI. zrI. zreNika rAjA paNa harSa pAmatA chatA AdarathI zrI jinezvara prabhune namaskAra karavA lAgyA. pachI dharmane viSe adhika sthApana karelI buddhivAlA zreNika rAjA, peAtAnA cittamAM dhanyamuninA guNAne saMbhAratA chatA peAtAnA ghara pratye gayA. pachI traNalAke namaskAra karelA zrI vaddhamAna svAmI bhavya lAkone pratidha karavA mATe khIje sthAnake vihAra karI gayA. agIyAra aMganA jANu dhanyamuni, nava mAsa paryaMta aticArarahita cAritra pAlI sarvArthasiddha devalAke gayA. jene cuvAvasthAmAM potAnI mAtAe mhATI RddhithI khatrIza zreSThI kanyAo paraNAvI, je peAtAnA sasarA pAsethI hastamelApa vakhate atrIza kroDa dravya pAmyA; chevaTe je saMyama lai sAtalavIA devatA thayA te dhanyamuninI huM stuti karUM chuM. 'zrI dhanyakumAra ' nAmanA munipuGgavanI kathA saMpUrNa. so jayau sIalasUrI, kevalanANINa bhAryANijjANa diteNa bhAvavaMdaNa-muvajjiaM kevalaM jeNa // 129 // jemaNe kevalajJAnI evA peAtAnA bhANejone dravya vaMdana karavAthI kevalajJAna upArjana karyuM. te zrI zItalAcArya jayavaMtA varto. // 129 // 166921 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzitalAcAya" nAmanA sarapurakaranI kathA. (21) * 'zrI zitalAcArya' nAmanA sUripuraMdaranI kathA - kAi nagaramAM zItala kAMtivAleA ane sAmyAdi guNeAthI zItala svabhAvavAlA zItala nAme rAjaputra hatA. tene sadguNanI saMpattithI uttama bhAgyavAlI eka mhena hatI. tene tenA patie mahAtsava pUrvaka koi rAjAne paraNAvI hatI. tene sadbhujIthI zeAlatA evA cAra putrA thayA. anukrame vRddhi pAmatA evA te putrA sa kalAnA jANa thayA. have zItale keAI gurU pAsethI dezanA sAMbhalI vairAgyavAsita thavAthI dIkSA lIdhI. zItala muni vinayathI gurU pAse abhyAsa karatA chatA sa siddhAMtarUpa samudranA pAragAmI thayA. pachI zItalane cAgya jANI gurUe temane AcArya pada ApyuM. ane pote bahu gu@AnA maMdIrarUpa paramArtha sAdhyA. pachI paMcAcArane dhAraNa karanArAomAM mukhya evA zItalAcArya bhavyajanAne pratibadha pamADavA mATe pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. have zItalAcAryanI mhena potAnA cAre putrA Agala zItala gurUnA (pAtAnA bhAInA ) bahu vakhANu karatI hatI. tethI cAre putrAe mAtAe karelI praza'sA sAMbhalI vairAgyavAsita thaI kAI sthavira sAdhu pAse dIkSA lIdhI. niraMtara harSa thI sarva sAmAcArIne pAlatA ane gurUnA vinaya karatA te cAre jaNA anukrame ahuzruta thayA. ' ekadA te cAre munie potAnA gurUne vina Mti karavA lAgyA ke " huM zurA ! zrI zItalAcArya gurU amArA mAmA thAya che. mATe jo Apa prasanna cittathI AjJA Ape te temane malavAne utsAhavata evA ame temane vaMdana karavA mATe jaIe. " gurUe kahyu " he vatsA ! temane vana karavA mATe jAe, ame zA mATe AjJA nahi ApIe ? kAraNa zItalasUrIdra paNa yugeAttama che. " pachI gurUnI AjJA laI zubha manavAlA te cAre muniyA, turata zItalAcAryane vaMdana karavA mATe cAlyA. vidhithI vihAra karatA te munie, je nagaramAM uttama buddhivAlA zItalAcAya rahetA hatA te nagare saMdhyAkAle AvI pahoMcyA. paNa vikAla jANI teA peAtAnuM Agamana kAi zrAvaka sAthe gurUne jaNAvI nagaranI khvAra devamaMdIramAM rahyA. tyAM te cAre munio sAMjhanuM sarva kRtya karI vicAravA lAgyA ke " ApaNe ahIM AvI pahAcyAM chatAM Aje gurUne vaMdanA karI nahIM mATe dhikkAra che ApaNane, nizce savAre nagaramAM jai traNa pradakSiNA karI ApaNe zItala gurUne sArI rIte mAMdIzuM. A pramANe vRddhi pAmatA zubha dhyAnathI te cAre munie rAtrImAM vinA prayAse kevalajJAna pAmyA. kRtakRtyapaNAthI cAre suni zrIzItalAcArya saddagurUthI tyAMja thayelA lAbhane jANI savAre paNa te devamaMdIramAMja rahyA, Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202 ) thI gASimaMDala vRtti utaza. ahIM zItalAcArya savAre svAdhyAya karI rahyA pachI paNa jyAre te cAre munio AvyA nahIM tyAre pite nagara bahAra AvyA. tyAM devAlayamAM sukhe beThelA cAre munione joI ne manamAM vicAra karavA lAgyA ke "ahA! eoe nagaramAM AvI prathama mane vaMdanA te na karI paNa hamaNAM mane ahIM Avele dekhatAM chatAM te jaDe namaskAra nathI karatA ? teonuM AvuM rvinitANuM kuladharmane viSe agya che. temanI AvI vartaNuMka kone kone dveSakArI na thAya ? A pramANenA vicArathI kAMIka utpanna thaelA kaSAyavAlA zItala gurUe teone kahyuM ke " huM tamane vaMdanA karuM ? " vItarAgapaNuthI teoe paNa kahyuM ke " pitAnA pApasamUhane chedana karavA mATe tame kema amane vaMdanA nathI karatA ?" munionAM AvAM vacanathI utpanna thaelA adhika kaSAyavAlA zItalAcAryo daMDane sthApI iryAvahI pratikamI manavinA cAre jaNAne judI judI vaMdanA karIne pharIthI kahyuM ke "he vatsa ! hamaNAM bIjuM kAMI paNa karavAnuM hoya te kaho ? kevalIoe kahyuM. "he munIzvara ! tame prathama dravyavaMdana karyuM che, mATe have sArI rIte bhAva vaMdana kare." kevalIonAM AvAM vacanathI utpanna thaelI zaMkAvAlA zItalAcArya vicAra karavA lAgyA ke "hArA hRdayamAM raheluM dravya bhAva svarUpa teoe zI rIte jANyuM ? huM pAse AvyA chatAM teoe vinaya na karyo tenuM paNa kAMI kAraNa hovuM joIe kAraNa ke uttama purUSone dhIThapaNuM kayAMthI hoya? AvI rIte manamAM vicAra karIne zItalAcArye temane pUchayuM. tamane vaMdana karyuM temAM tamee dravya bhAva svarUpa kahyuM te tame atizayanA udayathI jANyuM ke bIjA keI kAraNathI jANyuM?" kevaLIoe kahyuM. "te ame atizayathI jANyuM che." zItalAcArye pharIthI pUchayuM. " tamane te atizaya pratipAti utpanna thaye che ke apratipAti, te mane jhaTa kaho ?" munioe kahyuM. he zItalAcArya ! te apratipAti atizaya amane upa che. munionAM AvAM vacana sAMbhaLI zItalAcArya vicAravA lAgyA. "AhA! A te kevaLajJAnI mahA mA che. dhikkAra che mane je meM temanI AvI AzAtanA karI." A pramANe pazcAsApa karI bhAvavaMdanA karatA evA zItalAcAryane vizvane prakAza karanAruM kevalajJAna utpanna thayuM. pachI pAMce kevaLIone devatAoe AzcaryakArI heTe kevalamahotsava karyo. jemane vaMdana karavAnA dhyAnathI saMgarahita evA bhANeja rUpa munione kevajJAna utpanna thayuM vaLI je mahAmunine paNa te kevaLIone bhAvavaMdana karatAM nimeLa kevaLajJAna pragaTayuM te traNa leke namana karelA zItalAcArya sUrIzvarane huM harSathI namaskAra karUMchuM. 'zrI zItalAcArya' nAmanA sUripuraMdarano kathA saMpUrNa. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImubAhukamAra nAmanA maharSinI kathA (203) piadaMsaNo muNINavi, jo muNidANapyabhAvao jAo // vIrasusIso patto, mAsaM saMlihia sohamme // 130 // AraNae savvaDe, tatto sijjhissai videhesu // tamahaM subAhusAhuM, namAmi ikArasaMgadharaM // 131 // je munione supAtra dAnanA prabhAvathI priyadarzana thaI paDyA, je mahAvIranA uttama ziSya thaI eka mAsanI saMlekhanA karI sadharma devaloka pratye gayA, tyAMthI AvI A lokamAM manuSya thaI AraNa devaloka pratye jaze, tyAMthI pharI AvI manuSya thaI sarvArtha siddha vimAne jaze, tyAMthI cavI pharI manuSya thaI mahAvidehakSetramAM siddhipada pAmaze. te agIyAra aMganA dhAraka subAha munine huM namaskAra karuM chuM. 130-131 'zrIsubAhukumAra' nAmanA maharSinI kathA * A bharata kSetramAM hastizISa nAme uttama nagara che. te nagaranA IzAna koNamAM puSpakaraMDaka nAme zreSTha vana che. te vanamAM prabhAvavAlA kRtamAlaka nAmanA yakSanuM maMdIra che. yakSa ISTa phaLa ApanAra hovAthI bahu mANaso tenI sevA karatA. hasti zIrSa nagaramAM pavitra buddhivALo adInazatru rAjA, jema pitA putranuM rakSaNa kare tema prajAnuM rakSaNa karate hato. te bhUpatine uttama rUpa saMpattivALI eka hajAra rANIo hatI. temAM paNa rUpasaMpattie karIne zreSTha tathA guNene dhAraNa karanArI dhAriNI nAme mukhya rANI hatI. ekadA rAtrIe sukhe sutelI dhAriNuM rANIe svamAmAM siMha dIThA pachI turata jAgI gaelI teNIe te vAta pitAnA patine kahI eTale bhUpatie kahyuM. "he priye! tane sarvaguNayukta putra thaze, jA hamaNAM rAtrIne nirgamana kara. rANI patinuM vacana mAnya karI potAne Asane gaI. savAre bhUpatie snAna karI, sarva AbhUSa ne dhAraNa karI ane sabhAmAM siMhAsana upara besI harSathI svaprapAThakene belAvyA. svamapAThake paNa snAnAdi nitya krIyA karI kautuka maMgala karI rAjasabhAmAM AvyA, tyAM teo Azirvacana ApI bhUpatinI AjJAthI beThA. pachI rAjAe rANIne paDadAmAM besArI harSathI hAthamAM uttama phaLa phula thaI svaprapAThakenI AgaLa svama kahyuM. svaprapAThakee zAstrane vicAra karI rAjAne kahyuM "he vize ! zAstramAM sAmAnya svama betAlIza ane mahA svapana trIza ema saghaLAM maLI botera svama kahyA che. temAM gajeMdrAdi graMda mahAsvama te tIrthakara athavA te cakravartInI mAtAja dekhe che. maMDalika rAjAnI mAtA te be athavA ekaja svama dekhe. dhAriNIe rAtrIe svamamAM siMha dIThe che tethI teNune tenA anubhAvathI rAjyanA bhArane dhAraNa karanAro putra thaze, athavA saMyamarUpa sAmrAjyapadane dhAraNa karanAre pavitra zramaNa thaze." Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) zrI haSieDalavRtti uttarA svamanuM AvuM phala sAMbhaLI harSa pAmelA bhUpatie svapna pAThakone jIvita paryatanuM aparimita prItidAna ApI vidAya karyA. pachI bhUpatie pUrNa karelA uttama dehalAvALI dhAriNI piote yogya evA AhArathI garbhanuM piSaNa karavA lAgI. jema rehaNAcaLanI bhUmi bahu tejathI dedIpyamAna evA ratnane pragaTa kare tema rANIe avasare rAjalakSaNanA cihnavALA eka putrane janma Ape. bhUpatie heTI saM5ttithI janmamahotsava karI putranuM subAhu nAma pADayuM. pAMca dhAvamAtAthI lAlana , karAte te putra zukla pakSanA caMdranI peThe kalAo vaDe vRddhi pAmavA lAgyuM. pachI rAjAe putrane kalAcArya pAse bhaNavA mUko. tyAM kalAcArye tene sarva kalAo zIkhavI teTalAmAM te putra paivanAvasthA pAmyuM. pachI adInazatru bhUpAle pAMcase mahela caNAvI heTA utsavathI putrane pAMcaseM rAjakanyA paraNavI. jema svargamAM IMdra anargata sukha bhegave tema rAjaputra subAhu, te pAMcase kanyA sAthe niraMtara bahu sukha bhegavavA lAgyo. ekadA te nagaranA puSpakaraMDaka nAmanA udyAnamAM idroe sevana karelA zrI vartamAna svAmI samavasaryA. vanapALe turata prabhunA AgamananI vadhAmaNI ApI. tethI bahu harSa pAmelA bhUpatie tyAMja rahyA chatA prabhune vaMdanA karI. pachI harSathI vanapALane sADAbAra lAkha dravyanI vadhAI ApI. bhUpati prabhune vaMdana karavA mATe nagara bahAra gaye. subAhu kumAra paNa prabhunA Agamanane sAMbhaLI turata rathamAM besI bahu bhaktithI jinezvarane namana karavA mATe udyAnamAM Avyo. adInazatru bhUpati ane yuvarAja banne jaNa vidhithI jinezvarane praNAma karI dharma sAMbhaLavA mATe cagya Asane beThA. A vakhate prabhue lekenA upakAra mATe parSadAmAM sAdhuene tathA zrAvakone dharma nirUpaNa karyo. subAhayuvarAja, ane dharma sAMbhaLI hAtha joDI jinezvaranI vinaMti karavA lAgyuM. "he vile ! Ape nirUpaNa karelA zAzvata sukha ApanArA ane saMsArane pAra pamADanArA sAdhu zrAvaka dharmane huM mana, vacana ane kAyAthI sadarahu chuM. jo ke tRpAdi bahu purUSe cAritra grahaNa kare che paraMtu huM hamaNuM cAritra levA zaktivaMta nathI mATe Apa mane gRhavAsane dharma batAvo." prabhue "grahavAsane dharma aMgIkAra kara." ema kahyuM eTale subAhu samyaktva sahita grahavAsanA dharmane aMgIkAra karI potAnA ghara pratye gaye. pachI gautamasvAmIe viraprabhune namaskAra karI pUchayuM ke "he svAmin ! A subAhakumAra devatAnI peThe divyarUpa dhAraNa karanAra, sabhAgyAdikane samudra, semya, manohara, ane priyadarzana sarva lekane ISTa temaja vizeSa karIne sAdhuone ISTa che. te he prabhoe kumAranuM kayA karmathI lekamAM ISTapaNuM thayuM ?" zaitama svAmInAM AvAM vacana sAMbhaLI zrI vIraprabhue kahyuM. pUrve A bharatakSetramAM hastinApurane viSe sUkSama nAme kaI dhanavaMta sukhI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI subAhu mArA nAmanA mahiSanI kathA. (25) zreSThI vasate hate. ekadA te nagaranA sahasAgra vanamAM pAMcase sAdhusahita zrIdharmazeSa munIzvara samavasaryA. te sAdhuomAM eka sudatta nAmane ziSya mAsa mAsanA upavAsa karanAre jIvita paryata kSamAdhArI ane spaSTa saMyamadhArI hatA. zAMta cittavALe ane uttama sattvadhArI te ziSya mAsakSamaNune pAraNe potAnA gurUnI rajA laI nagaramAM Avyo. uMca nIca ghare pratye gocarI mATe pharatA pharatA te muni sUkSama zreNInA gharanI najIka AvI pahoMcyA. traNa guptivALA, pAMca samitivALA ane bIjA aneka guNothI yukta evA te munine AvatA joI harSa pAmelo sUma zreNI vicAravA lAgyo. "huM ema jANuM chuM je Aje hArA gharane viSe ciMtAmaNi vigere ratna prApta thayAM ke je A muni mAsakSamaNane pAraNe hArA ghare AvyA." Ama vicAra karI sUkSma zreSThIe temanA sAmA sAta ATha pagalAM jaI pradakSiNA karI te mahAmunine vaMdanA karI pachI Asana ApI ane hAtha joDI zreSThI kahevA lAgyuM ke " Apa gya e prAsuka AhAra svIkArI hArA upara anugraha kare. huM ApanA prasAdathI zIdhra saMsAra rUpa samudrane tarIza. zuM tuMbaDA upara mUkelo paththara nathI tarato?" pachI prasanna cittavAlA sudatta munie dravyAdikanA upagathI te vakhate pitAnuM pAtra dharyuM eTale harSathI ullAsa pAmatA zarIranA romAMcavAlA kamala samAna praphullita thaelA AnaMda yukta netravAlA te sUkSama zreSThIe potAnA AtmAne saphala tathA kRtArtha thaelo jANatAM chatAM munine buha bhaktithI prAsuka bhojana vahArAvyuM. citta, vitta ane supAtranI ati durlabha evI sAmagrIne pAmI te zreSThIe munine AhAra vihorAvatAM nIce kahyA pramANe phala upArjana karyuM. puNyAnuMbaMdhI puNyapaNuM, sulabhabedhipaNuM, manuSyanuM AyuSya ane uttama bhegAdi bAMdhIne chevaTa bhavasthiti paNa alpa karI. valI te vakhate paMca divya thayAM. temAM prathama devatAoe haMdubhine nAda karyo, pachI vastranI, hiraNyanI ane puSpanI vRSTi karI ane chevaTa " ahI dAna aho dAna " ema maheoTA zabdathI uSaNu karI. A vakhate tyAM sukhe ekaThA thaI gaelA rAjAdi lokee sUma mativAlA ane ati puNyAtmA evA sUkSama zreSThInAM bahu vakhANa karyA. " pachI dIrdhakAla paryata te sUkSma zreSThI bhega bhegavI samAdhithI mRtyu pAmI A saibhAgyanA bhAgyavALe subAhukumAra thayo che. " zrI mahAvIra prabhunAM AvAM vacana sAMbhalI gAme pharIthI pUchayuM ke " A subAhu kayAre saMyama aMgIkAra karaze ? " bhagavAne kahyuM ke he gaNanA adhipati ! avasare te dIkSA leze. " pachI prabhue bIje vihAra karyo eTale akhaMDita aSTamI vigerene viSe piSadha vrata karate e te subAhu zrAvaka dharma pAlavA lAge. ekadA te subAhu AThamane divase potAnI piSadhazALAmAM jaI, vidhithI sApha karI sAdhunI peThe pratilekhana kareluM darzAsana pAtharI ane tenA upara besI ahuma Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra06) zrISimaMDala vRtti uttarAddha. bhaktayukta paiSadhavrata karavA lAgyo. uttama vAsanAvAlA subAhue AThamA paherane aMte pAchalI rAtrIe nidrAmAMthI jAgI ema vicAra karyo ke teja nagara, gAma, deza, kheTa ane khANa vigere dhanya che ke jyAM lokonA ajJAna rUpa aMdhakArane nAza karanArA zrI jinezvara rU5 sUrya vicare che, valI teja puNyAtmA pAdi purU dhanyajanemAM zreSTha che ke jeo zrIvIraprabhunI dezanA sAMbhaLI harSathI dIkSA le che. je Aje traNa lokanA sUrya rUpa zrI viraprabhu ahIM Ave te huM nice temanI pAse saMyama lauM. " subAhu kumAranA AvA bhAvane jANuM savAre zrI vIraprabhu puSpakaraMDaka udyAnamAM rahelA kRtamAla yakSanA maMdIramAM savasaryA. adInazatru rAjA ane subAhukumAra banne jaNAe pharI tyAM jinezvarane namaskAra karI dharmadezanA sAMbhalI. pachI rAjA ghare gayo eTale subAhu kumAre, vIraprabhune namaskAra karIne kahyuM ke "he vize ! huM hArA mAtA pitAnI rajA laI dIkSA laIza. " zrI vIraprabhue tene " vilaMba na karIza. " ema kahyuM. pachI nispRha e subAhu kumAra, mAtA pitA pAse AvI namaskAra karI kahevA lAgyuM. "he mAtA pitA ! meM Aje zrI vIra prabhu pAse manahara dharma sAMbhalya che, te mane bahu rUe che, ane te hAre bahu ISTa che. " mAtA pitAe " uttama lakSaNavALA tane dhanya che ema tenI vAraMvAra prazaMsA karI. eTale subAhu, temane pharI kahevA lAgyo. ApanI AjJAthI huM hamaNu dIkSA laIza." patranAM AvAM aniSTa vacana sAMbhaLI rANI tarata mUccha pAmI. zItala vAyarA vigerenA upacArathI saceta thaI eTale te vilApa karatI chatI kahevA lAgI. "he putra! hArA pitAe seMkaDe bAdhAo rAkhavAthI te putra thayo chuM, mATe tuM mane anAthane tyajI daI kema saMyama levA taiyAra thAya che? he putra ! hArA vinA nice hArA prANe cAlyA jaze. tethI jyAM sudhI ame jIvie tyAM sudhI te bhegamAM spRhAvata thaI ghareja rahe. ame mRtyu pAmyA pachI te ujavala evuM cAritra leje." putre kahyuM. "saMdhyA samayanA raMga ane pANInA parapoTA samAna temaja seMkaDe dukhethI vyApta evA A manuSyabhavane viSe huM kayAre paNa prIti pAmato nathI. vaLI he mAtA ! huM ema paNa nathI jANatA ke hAruM mRtyu tamArA paheluM thaze ke pachI, kAraNa mRtyu bAlakane, vRddhane, yuvAnane, rAjAne, dhanavaMtane ke nidhanane kayAre paNuM cheDatuM nathI. mATe he mAtA pitA ! Apa mane hamaNuM cAritra levAnI AjJA Ape." mAtA pitAe tene pharIthI kahyuM. "he putra ! sarva avayavathI suMdara, rUpa sAbhAgya yukta ane vana lakSmIthI manahara A hAruM kemala zarIra che. mATe keTalAka divasa sudhI te potAnA dehathI uttama bhegene jogavIne pachI mahAvrata aMgIkAra karaje." kumAre kahyuM. "he mAtA pitA ! A hAruM zarIra medanI jAlathI baMdhAyeluM temaja mAMsa, rUdhira ane hADakAMnA ghara rU5 che. vaLI e zarIra azuci vastuthI utpanna thaeluM, azrucinA sthAna rUpa, vyAdhinA bhayane ApanAruM . Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsubAhukamA' nAmanA maharSinI kathA. ( 207) ane sarva duHkhanuM kAraNa che, te pachI te zarIrane viSe mahAre zI prIti karavI ? jIrNa thaelA ghara samAna A vinazvara svabhAvavALA zarIrane viSe hAro pratibaMdha nathI mATe huM te hamaNAM ja dIkSA laIza." premathI pUrNa aMgavALA mAtA pitAe pharI kahyuM. " samAna vayavALI, tulya rUpavALI, guNarUpa jalanA kuvA samAna tathA tyAre viSe bhaktivaMta ane vinita evI pAMcase strIo che. he putra! vilApa karatI evI te anAtha strIone tuM zA mATe tyajI de che? " putre kahyuM. "he mAtA pitA ! hAre bhava bhavane viSe premavALI bahu strIo thaI che. teNIoe mane durgatipAtathI bacAvyuM nathI paraMtu teNIonAM premathI hAre ulaTuM bahu duHkha bhogavavuM paDayuM che. meM devAdibhavane viSe bahu bhego bhegavyA paNa jema nadIothI samudra tRpti na pAme tema huM te bhegathI tRpti pAmyo nathI. vaLI bIjuM e ke phakta AraMbhamAM madhura paraMtu pariNAme atyaMta virasa evA viSayo viSa samAna che. te teone kaye uttama buddhivALe mANasa seve?" pachI premathI vivala evA mAtA pitA kahevA lAgyA. " he putra ! hArA pitAmahAdi purUSoe je suvarNa ratnAdi dravya upArjana kareluM che, te sAta peDhI paryata dAna ApI zakAya ane bhegavI zakAya teTaluM che, mATe te dravyane bheLavI pachI tuM maDAgrata grahaNa kara." subAhue kahyuM. "te dravya meM AgalA bhavamAM baha bheguM karyuM hatuM, temAMthI thoDuM paNa hArI sAthe AvyuM nahi. tene bhegavatAM utpanna thaeluM pApa hArI sAthe AvyuM, jethI meM narakanAM bahu dukha bhegavyAM. dhikkAra che mane. kaye uttama buddhivALe mANasa A lekamAM ja rahelA, azAzvata ane sarva prakAranA kalezanA mUlarUpa dravya upara meha kare?" bhega sukhathI vimukha thaelA putrane jANatAM chatAM mAtA pitAe snehathI pharI vatane viddha karanArA vacanavaDe kahyuM. "he vatsa! zrI ArihaMte kaheluM cAritra mANasane bhukti tathA mukti ApanAruM che kharuM, paNa te rAMka mANasone bahu duSkara che. sAMbhaLa. he putra! jema A loDhAnA caNA dAMtathI cAvavA kaThINa che; ane ati tIkSaNa khadhArA upara cAlavuM ati duSkara che. tema pitAnA vaMzamAMja dhavaja samAna hArA sarakhA kemala dehavALAne vanAvasthAmAM cAritra pALavuM duSkara che. sAdhuone batrIza deSavALuM azanAdi ka5tuM nathI. vaLI nikSe bAvIza parISaha sahana karavA te bahuja kaThINa che. upasargothI bhaya na pAma joIe. kezaleca bahu duHsaha che. ItyAdi aneka kAraNathI hamaNAM cAritra levuM bahu duSkara che." subAhukumAre kahyuM "tame vrata pALavuM duSkara kahyuM, paNa te te napuMsaka ane bIkaNane jANavuM. dhIra ane satvadhArIne vrata pALavuM jarApaNu duSkara nathI. mATe he mAtA pitA ! mane cAritra levAnI jhaTa rajA Apo." jyAre mAtApitA keI paNa rIte putrane cAritra levAnuM baMdha karAvavA samartha thayA nahIM, tyAre teoe putrane cAritra levAnI hA kahI. te paNa teo "he putra! tuM A hoTuM rAjya eka divasa bhagava." ema kahevA lAgyA. A vakhate putra mAna raho eTale sAmaMta tathA maMtrIo sahita rAjAe te putrane Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra08. zrItraSimaMDalavRtti uttarAddha suvarNanA siMhAsana upara besADI suvarNakalazamAM bharelA jalathI abhiSeka karyo. adInazatru rAjAe vividha prakAranA mahotsavathI pulane rAjyasana upara besArIne kahyuM ke "he putra! huM tane zuM ApuM ane hAruM zuM kAma karuM ?" subAhue kahyuM "mane rajoharaNa ane pAtra Apa.pachI rAjAe bajAramAMthI be lakSa dravya te banne vastu ane eka lakSanA mUlyathI kAzyapane bolAvI tene dIkSAne yogya evA putranA AgalA keza kApavAnuM kahyuM. kAzyape paNa pavitra thaI AThapaDanI muDapattine mukha Agala rAkhI zIdhra subAhu kumAranA keza kApyA. putranA te kezane mAtAe potAnA vastramAM laI sudhI jalathI dhoI ratnanA DAbaDAmAM rAkhyA. pachI bhUpatie suvarNanA ane rUpAnA ghaDAmAM bharI rAkhelA jalathI subAhu kumArane snAna karAvI ane tenA zarIne uttama vastrathI luhI nAkhyuM tyAra pachI putranA zarIrane zISa caMdanane lepa karI uttama bhAvALAM be vastra oDhADI hAra, ardhahAra, kuMDala ane mukuTAdi AbhUSaNathI temaja sugaMdhI puSpathI suzobhita karyuM. vaLI bhUpatie seMkaDe staMbhavALI, maNinI pAMca oLavALI ane hajAro manuSyothI upADI zakAya evI eka suMdara zibikA taiyAra karAvI. pachI rAjakumAra subAha pUrvAbhimukhe zibikAmAM bhadrAsana upara beTho. tenI dakSiNa bAjue mAtA, DAbI bAjue rajoharaNa ane pAtra dhArI rahelI eka sArI dhAvamAtA ane pAchala sarva strIo rahI. DAbI ane jamaNI bAjue be strIo cAmara dhAraNa karI ubhI rahI ane tAlavRta che. hAthamAM jeNane evI eka strI Agala ubhI rahI. pachI samAna AbhUSaNene dhAraNa karanArA ane rUpa yauvanathI zobhatA evA hajAro rAjAoe zibikA upADI. uttama buddhivALA adInazatru rAjAe subAhu kumAranI AgaLa svaritaka vigere ATha maMgalIka lakhyA. prathama AbhUSaNethI zobhatA ekaso ATha azvo, ane tenI pAchala teTalAja rathe cAlavA lAgyA, tenI pAchala kharSa, bhAlA ane dhajAone dhAraNa karanArA purUSa "he rAjakumAra ! tuM jayavaMte thA." ema ucAra karatA chatA cAlyA. subAhu kumAra kalpavRkSanI peThe yAcakajanene bahu dAna Apato chate anukrame arihaMta prabhunA samavasaraNamAM AvI pahoMcyA. tyAM teNe zibikAmAMthI nIce utarI pAMca abhigama sAcavavApUrvaka bhaktithI zrI jinezvarane traNa pradakSiNA karI ane vaMdanA karI. A vakhate rAjA ane rANI banne jaNA prabhune namaskAra karIne kahevA lAgyA ke "he svAmin ! A amAre ekane eka bahu priya e putra jarA, janma ane mRtyuthI bahu bhaya pAme che, mATe te ApanI pAse dIkSA levAnI IcchA kare che. te ame A putra rUpa sacitta bhikSA ApIe chIe te Apa prasanna thaI savIkAre." prabhue kahyuM. ene tame pratibaMdha na kare." pachI subAhu kumAre IzAna dizAmAM jaI pote ja pitAnA zarIra uparathI sarva AbhUSaNe utAryA ane paMcamuchI loca karyo. A vakhate te tenI mAtAe pitAnA vastramAM jhIlI laI putrane kahyuM ke "tuM A maheTA, Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI subAhukumAruM nAmanA mahaSiInI kathA (20) arthane viSe pramAda na karatAM yatna rAkha." ema kahIne mAtA dhAriNI pitAne ghera gaI. pachI subAhukumAre zrI jinezvara prabhu pAse jaIne kahyuM. "he jinezvara! janma mRtyu vigerethI bhayaMkara e A loka che. mATe tene nAza karanArI dIkSA mane Ape. prabhue tene dIkSA ApIne kahyuM, A dIkSA tyAre utkRSTa rIte pALavI. " ApanI AjJA pramANe huM cAlIza." ema kahetA evA te subAhune prabhue bIjA sthavira sAdhuo pAse rAkhyA. tyAM nirmala saMyamavAlA te subAhu muni agIyAra aMga bhaNyA. mAsakSamaNa, pakSakSamaNa, dazama, dvAdaza, chaTha ane aThama ItyAdi upavAsavaDe te munie bahu varSa cAritra pAlyuM. chevaTa AcanA laI, pratikramI ane saMlekhanA karI mRtyu pAmelA te subAhumuni saudharma devalokane viSe maheoTA vaibhavavAlA devapaNe utpanna thayA. tyAM bahu bhege bhegavI AyuSyanA kSayathI cavI te subAhune jIva ke uttama kulamAM utpanna thaye. tyAM paNa te abhUta bhegone bhegavI aMte dIkSA laI sanakumAra devalokamAM devapaNe utpanna thaye. evI rIte pAMcamA, sAtamA ane dazamA devalokamAM temaja sarvArthasiddha nAmanA vimAnamAM eka eka manuSya bhavanA aMtare utpanna thaye. evI rIte cAda devalokamAM utpanna thayA pachI mahA videha kSetramAM utpanna thaze. tyAM te pratrajyA laI, karmane khapAvI kevalI thaI ane pachI te subAhune jIva nizcala ane zAzvatA sukhavAlA mApadane pAmaze. _ 'zrIsubAhukumAra' nAmanA maharSinI kathA saMpUrNa. loe va aloe vA, puni emAi pucchio viiro|| rohA ! sAsayabhAvANa, nANapugvitti akahiMsu // 132 // sarvajJa zrI vIraprabhune samavasarelA jANuM mithyAtvI evA rehaka nAmanA koI purUSe prabhu pAse AvIne pUchyuM ke "prathama loka utpanna thayo ke aloka utpanna thayo? prabhue kahyuM "he rehaka ! zAvata bhAvane kaI paNa anukrama nathI. amuka zAzvata vastu pUrvanI utpanna thaelI che ke amuka vastu pachIthI utpanna thaelI che e vicAra zAzvatI vastu upara hoI zakato nathI. 132 che . saMte va asaMte vA, loe iccAi piMgalagamuNiNA // puTTho nivyAgaraNo, vIrasagAsammi padaio // 133 // zrIvIra prabhue hakane uttara ApyA pachI tyAM beThelA piMgalaka nAmanA munie hikane kahyuM. "he rehaka! huM prathama tane pUchuM chuM tene uttara Apa. A leka sAMta (aMtavALe) che ke anaMta (aMtavinAne) che? vaLI e loka sAdi (Adi Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 210 ) zrISimaDala vRtti-uttarAddha vALA) ke anAdi (Adirahita) che? je satya hAya te kahe ? AvI AvI rIte prazna pUchIne piMgalaka munie nirUttara karI dIdhelA rAhake pratimAdha pAmI zrIvIraprabhu pAse dIkSA lIdhI, ityAdi. 5 133 5 OM zrI roja nAmanA munivaranI thA. kevaLajJAnI evA zrI vIraprabhune samavasarelA jANI ati mithyAtvI evA rAhake prabhu pAse AvI temane " leAka pahelA che ke aleka pahelA che ? evA prazna pUchyA. bhagavAne kahyu, " he rAhaka ! zAzvata bhAvAnA krama kyAMthI hAya ? krama ane akrama tA azAzvata vastunA hAya che." prabhue A pramANe kahyA pachI tyAM beThelA piMgalaka nAmanA sAdhue rAhakane pUchyuM. " he rAhaka! A leAka sAMta (a tavALA) che ke anaMta (ativanAnA) che? ItyAdi praznanA rAhaka uttara ApI zakyA nahi tethI teNe pratibaMdha pAmI zrI vIraprabhu pAse dIkSA lIdhI. zrI rohaka nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. -v ikkArasaMgadhArI, goamasAmissa pUvasaMgaio || nAsavAne vArasa, DimAno tavuM 2 muLathaLa || 14 // gAtamasvAmInA pUrva bhavanA mitra ane agIyAra aMganA dhAraNahAra skardaka nAmanA muni, khAra varSa paryaMta khAra sAdhuenI pratimA ne guNaratna nAmanuM savasara tapa karI mAsika pApApagamana nAmanA anazanathI matyu pAmI acyuta devalAkamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM siddhipada pAmaze, 5134aa OM... zrIja nAmanA munivaranI cA. ekadA zrAvastI nagarImAM zrI vIraprabhu samavasaryAM. te vakhate devatAoe tyAM samavasaraNu racyuM. te nagarImAM bahu mithyAtvavALA, leAkaprasiddha ane cAra vedane jANu evA skaMda nAme tApasa rahetA hatA. eka divasa piMgalaka nAmanA sAdhue te skaMdakane pUchyuM ke " A leAka sAMta (aMtavALA) che ke anaMta (aMta vinAnA) che ? athavA sAddI (divALA) che ke anAdi (Adihita) che ?" skaMda A praznanA uttara nahi jANatA hAvAthI kAMI lye nahi paNa teNe zrI vIraprabhune sarvajJa jANI temanI pAse jai temane uparanA prazno pUchyA. jinezvare kahyuM. " leAka sAMta ane anaMta che, temaja Adi ane anAdi che." A pramANe prabhue leAkanuM varNana karyuM eTale pratibeAdha pAmelA skaMdake dIkSA lIdhI. anukrame agIyAra aMganA dhAraka thaI, khAra varSa paryaMta khAra piDamA vahI, guNuratna mahAtapa karI ane pAdyopagama nAmanuM anazana karI te skaMdaka muni, acyuta devaleAkamAM gayA, tyAMthI mahAvideha kSetramAM siddhipada pAmaze. * zrI skaMda " nAmanA munivaranI hrayA saMpUrNa, ' Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIviSya" ane "zrIkurUdattamuta" nAmanA munivarenI kathA. ( 1) A rehamuni ane sakaMdakane saMbaMdha pAMcamA aMgathI (bhagavatI sUtrathI jANI levuM. reaba caramajiNasIsatIsagamuNI, tavaM chaThamavarisAi // kAuM mAsaM saMlihia, sakkasAmANio jAo // 135 // zrI viraprabhune ziSya tiSyaka nAmane muni ATha varSa paryata chaThTha tapa karI tema mAsa paryata saMlekhanA karI zakasAmAnika devatA . je 135 che kurudattasuo chammAsa, mahamAyavaNapAraNAyAmaM // kAuM isANasamo, jAo saMlihia mAsaddhaM // 136 // kurUdattasuta muni, chamAsa paryata aThThama tapanA pAraNe AyaMbila karI tathA ardha mAsa saMkhanA karI IzAreMdrasamAna thayA. e 138 che chaTTama mAso, addhamAsaM vAsAI aThachamAsA // tIsagakurudattANa, tavabhattaparitrapariAyA // 137 // tiSyamuniye ATha varSa sudhI chaTha ryA ane pAraNe AMbila karatAM hatA kurUdattasutamunie cha mAsa paryata aThama ryA ane aThama karI pAraNAne divase AMbila karatA hatA, ane chevaTe tibbakamunie eka mAsanuM ane kurUdattasutamunie paMdara divasanuM aNusaNa karyuM. tiSya ane kurUdatta muni saMbaMdhI tapa "bhaktaparijJA'nAmanA prakIrNakathI jANuM le. che 137 14 "tirtha nAmanA munivaranI kathA. * zrI viraprabhunI dharmadezanA sAMbhaLI samRddhivaMta tiSya nAmanA zrAvake vairAgyavAsita thaI, bhAvathI tIrthaMkara pAse dIkSA lIdhI. dIkSA lIdhA pachI te munie e ghera abhigraha lIdhe ke "huM jIvitaparyata niraMtara chaThTha karI pAraNe AMbila karIza." Avo ghora abhigraha laI munie pRthvI upara vihAra karyo. puNyAtmA ane upazamanA samudra evA te munie ATha varSa paryata evuM ghora tapa karI aMte eka mAsanI saMlekhanA karI. chevaTa samatAdi guNavaMta evA te muni utkRSTa ArAdhanA karI saudharma devalokamAM iMdranA sAmAnika devatA thayA. "zrI tivra" nAmanA munivaranI jayA saMpUrNa # "zrI kRDhaputa' nAmanA nivAranI kathA. 19 uttama buddhivALA kurUdattasuta munie paNa evo ghora abhigraha lIdhe ke "huM niraMtara aThama karI pAraNe AMbila karIza.Avo abhigraha laI te munie pRthvI upara vihAra karyo. cha mAsa paryata AvA abhigrahane pALI te munIzvare aMte pakSa Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (rara) zrI raSimaMDalavRtti-uttarAddha, paryata saMlekhanA karI. chevaTa te zAMta ane kSamAdhArI muni, IzAreMdra devalekamAM mahA samRddhivaMta sAmAnika deva thayA. 'zrI kurudattasuta nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. pavvaio jo mAyA-samanio vIrapAyamUlammi // so abhayakumAramuNI, patto vijayaM varavimANaM // 138 // jeNe pitAnI mAtA sahita zrI viraprabhu pAse dIkSA lIdhI, te zrIabhayakumAra muni vijaya nAmanA pAMcamA anuttara vimAnane pAmyA. 5 138 che 'zrI abhayakumAra' nAmanA munipuMgavanI kathA. *. A bharatakSetramAM kuzAgrapura nAmanA nagarane viSe zatrurUpa hastine trAsa pamADavAmAM kezarIsiMha samAna prasenajit nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. jenA cittane viSe jinameM sthira nivAsa karyo hato evA te bhUpatinA nItidharma lekamAM ane yazasamUhe pRthvI upara potAnuM rAjya sthApyuM hatuM. zrI pArzvanAtha jinezvaranA zAsanane viSe aNuvratadhArI, kRtArtha ane samyakatvathI pavitra AtmAvALe te rAjA uttama zrAvakadharma pALatA hatA. bahu strIo chatAM paNa te rAjAne uttama zIlavALI dhAriNuM nAme paTTarANI hatI. pRthvInuM pAlana karatA ane ugra tejavALA te rAjAne bIjI rANIothI utpanna thaelA bahu pavitra putro hatA. dhAriNIe paNa uttama tejavALA, vinayavaMta, nyAyavaMta ane buddhivaMta evA zreNika nAmanA putrane janma Ape hate. ekadA prasenajita bhUpatie rAjyanA gRpaNathI parIkSA karavA mATe pitAnA saghaLA putrone eka sthAnake besArI temane bhejanA mATe khIranA thALe ApyA. pachI saghaLA putra bhejana karavA lAgyA tyAre uttama buddhivALA prasenajita rAjAe pahoLA meDhAvALA vAgha samAna kutarAone choDI mUkyA. kutarAone jhaDapathI AvatA joI bIjA kumAro uThI gayA paNa buddhinA sthAnarUpa zreNika te jema hite temano tema besI rahyo. te bIjA thALamAMthI thoDI thoDI thoDI khIra kutarAone ApI pote bhojana karavA lAgyA. putranA AvA sAhasane joI prasenajita rAjA "A je te upAyathI bIjAone rekI pate rAjya bhagavaze." ema dhArI bahu harSa pAme. vaLI jeNe pharI parIkSA karavA mATe putrane lADu bharelA karaMDIyA ane pANIthI bharelA kerA ghaDA ApIne kahyuM ke, tamAre AmAMthI lADu khAvA paNa karaMTa DiyAne ughADavA temaja bhAMgavA nahi. vaLI A ghaDAmAMthI pANI pIvuM paNa ghaDAnAM meM ughADavA nahi tema nIce chIdra pADavAM nahi." zreNika vinA bIje kaI paNa putra Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra nAmanA muniygavanI kathA. (23) lADu khAI zake nahi tema pANI pI zako nahi. kahyuM che ke buddhisAdhya kAryane viSe buddhivaMta purUSa zuM na karI zake ? zreNika vAraMvAra karaMDIyAne halAvavA lAgyuM ane temAMthI paDele lADuno bhUko khAvA lAgyo vaLI kuMbhanI nIce jhamavAthI - tInI peThe bAkI rahelA pANIne pIvA lAgyA. kahyuM che ke buddhithI kayuM kArya nathI thatuM? A pramANe pitAnI parIkSA rUpa samudranA pAra pAmelA zreNikane bhUpati prasenajite potAnA rAjyane yogya jANe kuzAgra nagarane adhipati dhAryo. ekadA kuzAgra nagarane viSe agnine upadrava thavA lAge eTale bhUpatie nagaramAM evI udghoSaNuM karAvI ke "jenA jenA gharamAMthI agni nIkaLaze arthAta jenuM jenuM ghara saLagaze te aparAdhIne huM nagaramAMthI bahAra kADhI mUkIza." eka divasa raseIyAnA pramAdathI rAjAnA gharamAMthI na bujhAvI zakAya evo ane duSTa zatrunA jevo agni nikaLyo arthAt rAjAne mahela saLage mahela bahu baLavA lAge eTale bhUpatie pitAnA putrane kahyuM ke "mahArA gharamAMthI je putra je vastu lAvaze te vastu huM tene ApIza. pachI sarve putro pota potAne ISTa evA azva, hasti vigere vastuo laI bahAra nIkaLyA. abhayakumAra paNa eka bhaMbhA laI bahAra AvyuM. prasenajita rAjAe " A teM zuM ApyuM ? " ema pUchyuM eTale zreNike uttara Apyo ke " he mahipati ! A bhaMbhAja rAjAonuM mukhya vijayacinha che. e bhaMbhAnA hoTA zadathI rAjAone maMgalakArI evI digayAtrA thAya che. mATe he tAta ! bhUpatioe mUkhya A bhebhAnuM prayatnathI rakSaNa karavuM. zreNikanAM AvAM yuktivAlAM vacana sAMbhalI prasenajita rAjAe harSathI tenuM " bhaMbhAsAra" evuM nAma pADyuM. A vakhate prasenajita rAjA potAnuM (jenA gharamAMthI agni nikaLaze tene huM nagara bahAra kADhI mUkIza. ) vacana bhUlI gaye hate. te paNa tene te vacana kyAreka yAda AvyuM tethI te vicAra karavA lAgyo ke " je huM hAruM potAnuM vacana nahiM pAluM te bIjA mANase hArA vacanane kema pAlaze ? Ama dhArIne parivAra yukta evA te prasenajita rAjAe kuzAgrapura tyAjI daI vanamAM eka gAunI chAvaNI nAkhI. A vakhate Ama tema pharatA evA mANaso paraspara kahevA lAgyA ke "tame kyAM jaze ? ame rAjagRha ( rAjAnA nivAsasthAna ) pratye jaIzuM. " lokanAM AvAM vacana sAMbhalI prasenajita bhUpatie teja ThekANe killo, khAI ghara ane mahela vaDe suMdara evuM rAjagRha nagara nAme pura vasAvyuM. " ame rAjyane yogya chIe, evA mAnadhArI bIjA putra A rAjyane gya evA zreNikanI upara dveSa na rAkhe" ema dhArI prasenajita rAjA, bhaMbhAsAra nAmanA putrane bolAvate nahi eTaluM nahi paNa " A rAjA thavAno che. " ema dhArI prasenajite bIjA putrane judA judA deza ApyA ane zreNikane kAMI paNa ApyuM nahi. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) zrIgaDaSimaMDala vRtti uttarAddha. pachI apamAna thayuM jANI zreNika, potAnA pitAnA nagaramAMthI nikalI benAtaTa nagare gayA. tyAM te nagaramAM praveza karI zreSTha cittavALA bhadrazreSThinI dukAna upara jANe lAbhadayanuM mUrtimaMta karma ja hAyanI ? ema beThe. A vakhate te nagaramAM kaI heTa utsava cAlato hato. tethI bahu mANase navina vastra, AbhUSaNa, aMgarAga dhAraNa karavAmAM vyagra banI gayA hatA. tethI zreSThI bahu kariyANAnI khapata hovAthI vyAkula banI gayA hatA. zreNike zreSThIne kAMI puTapuTayAdi ApyuM. tethI zreNikanA mAhAsyathI zreSThI bahu dhana kamANo. kahyuM che ke bhAgyazAlI purUSane paradezamAM lakSmI sahAyakArI thAya che. zreSThIe abhayakumArane pUchyuM. "tame Aje kayA puNyavaMtAnA paNa thayA che. ? " zreNike hasIne kahyuM "he suMdara ! tamArAja. " Aja rAte svapramAM me je AnaMdita, yegya ane zreSTha purUSane dIThe che te sAkSAt Aja che. " ema manamAM vicAra karIne kahevA lAgyA. " ahA ! huM bhAgyavaMta chuM. je tame hArA paNa thaze. nice A ALasunA gharane viSe gaMgA nadInA AvavA jevuM thayuM che. pachI bhadrazreSThI, dukAna baMdha karI zreNikane potAnA ghara pratye laI gayA. tyAM teNe zreNikane vastradAnAdi pUrvaka vidhithI bhejana karAvyuM. pachI zreNika te zreSThIne ghare rahevA lAgyA. ekadA bhadrazreSThIe zreNikane pitAnI naMdAputrI paraNavAnI yAcanA karI. zreNike kahyuM. " ajANa kulavAlA mane tame potAnI putrI kema Apaze ? " zreSThIe kahyuM. " meM tamArA guNothI tamAruM kula jANyuM che. pachI zreSThInA AgrahathI zreNika tenI naMdAputrIne paraNya. ane dhavala maMgala varasyuM. potAnI te priyAnI sAthe aneka prakAranA bhegene bhegavate chata zreNika nikuMjamAM hastinI peThe zreSThIne tyAM rahevA lAgyA. ahIM prasenajita rAjAe zreNikanI sarva hakIkata jANI. kAraNake nareMdra cararUpa netrathI sahasAkSa kahevAya che. prasenajita rAjAe, aMtakArI utpanna thaelA regathI pitAnuM mRtyu pAse AvyuM jANIne turata zreNikane pitAnI pAse teDI lAvavA mATe uMTavAlAone AjJA ApI, ahiM benAtaTa uMTavALA pAsethI pitAnA pitAne roga utpanna thaele jANI zreNika snehathI naMdAnI AjJA laI turata cAlI nI. paNa te vakhate teNe naMdAne " ame sajagRha nagaramAM rahenArA pAMDugara kuyakA gopAla ( govALa ) chIe. " eTalA akSare lakhI ApyA. " mahArA pitAnA reganI vAta bIjA rAjAo na jANe." ema dhArI zreNika turata uMTaDI upara besI rAjagRha nagara pratye AvyuM. putrane joI harSa pAmelA prasenajita bhUpAle, turata zreNikane harSanAM AMsusahita suvarNanA kuMbhamAM bharelA jalathI rAjyAbhiSeka karyo. tyAra pachI te bhUpati paMca namaskAranuM tathA pArzvanAtha jinezvaranuM smaraNa karI latAthI bharapura pradeza, Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra' nAmanA munipu gavanI kathA, ( 215 ) temaja cAra zaraNanA Azraya karI devaleAka pratye gayA. 66 have zreNika bhUpati, potAnA manne bhujane viSe pRthvInA bhAra dhAraNa karavA lAgyA. temaja teNe enAtaTa nagaramAM garbhasahita mUkelI naMdA paNu duhu evA garbhane dhAraNa karavA lAgI. nadAne evA DAhaleA utpanna thayA ke " jANe huM hasti upara besI mANasAne upakAra karI abhaya ApanArI thAuM. " tenA AvA DAhalA tenA pitAe rAjAnI vina Mti karIne pUrA karyA. jema pUrva dizA sUryane pragaTa kare tema na MdAe pUrNa avasare zubha divase putrane janma Agye. mAtAmahe ( bhadra zreSThIe ) DAhalAnA anusArathI putranuM mahAtsava pUrvaka abhayakumAra evuM nAma pADayuM, anukrame uttama vidyAnA abhyAsa karatA te putra vRddhi pAmavA lAgyA. ATha varSamAM te tera kalAneA jANa thayA. ekadA sarakhe sarakhA cheAkarAonI laDAi thai emAM kAi karAe abhayane tiraskAra karIne kahyu ke " are jaDa abhaya ! tuM khele che zuM ? thArA pitAne tA tuM jANatA nathI. " abhayakumAre kahyuM. " nice mhArA pitA bhadra zreSThI che." teNe kahyu " are te teA hArI mAnA pitA che. pachI abhayakumAre ghera jaI mAtAne peAtAnA pitAnuM svarUpa pUchyu eTale nadAe kahyuM ke hArA pitA A bhadra zreSThI che. " phrI abhayakumAre " e bhadra zreSThI dghArA pitA che mhAre nahi. " ema kahyuM eTale bahu zAyukta thaelI naMdAe kahyuM mhArA pitAe mane kAI paradezInI sAthe paraNAvI hatI. tuM garbhamAM AvyA pachI keTalAka uMTavAlA purUSA hArA pitA pAse AvyA. pachI ekAMtamAM mhArI rajA laI te uMTavAlA sAthe thArA pitA kayAMI gayA che paNa kayAM ane zA mATe gayA che ? te huM nathI jANatI. " abhayakumAre pharI pUchyuM. " he mAtA ! te gayA tyAre tane kAMi kahetA gayA che ? naMdAe " mane ATalA akSA ApatA gayA che " ema kahI putrane akSarA dekhADayA. te pachI akSarAne joi tathA vicAra karI harSa pAmelA abhayakumAre naMdAne kahyuM. " he mAtA ! mhArA pitA rAjagRha nagaranA rAjA che. mATe hamaNAM ApaNe tyAM jaIe. " pachI bhadrazreSThInI rajA laI parivArayukta abhayakumAra pAtAnI mAtAne sAthe laI rAjagRha nagara pratye gayA. tyAM te peAtAnI mAtAne bahAranA udyAnamAM esArI pAte thADA piravArathI rAjagRha nagaramAM gayA. have ahIM zreNika rAjAe vidvAna ane catura evA cArasAne navANuM maMtrIe ekaThA karyA hatA ane pUrNa pAMcaso maMtrI anAvavAne kAi eka uttama purUSanI dezamAM zeAdha karatA hatA. teNe maMtrInI parIkSA mATe peAtAnA hAthanI viTI jalarahita kuvAmAM nAkhI nagaravAsI janAne evI AjJA karI ke " je purUSa A kuvAnA kAMThe ja ubhA rahI mudrikA leze tene huM mhArUM sarva maMtrIone viSe mukhya evuM pradhAnapada ApIza." nagaravAsI leAkeAe paNa kahyuM ke " e kuvAmAMthI mudrikA Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 216 ) zrI RSimaDalatti uttAna kheMcI levI e duSkara kAma amArAthI banavuM azakya che. pachI tyAM abhayakumAra AvyA teNe te vAta kuvA pAse ugelA mANase pAsethI jANI hAsyapUrvaka temane kahyuM. " huM leAkeA ! zuM te duSkara che ke e viTI gratuNu karAtI nathI ? leAkeAe kahyuM. e mudrikAne tuM hAthamAM paherI zIghra ardha rAjya, rAjakanyA ane mukhyama MtrIpada svIkAra. pachI buddhimaMta abhayakumAre kUvAnA kAMThA upara rahIne kuvAmAM rahelI viMTI upara lIluM chANu nAkhyuM, ane ghAsanA puLA salagAvI tenA upara phreMkyA. tethI te chANu turata sukAI gayuM. pachI bIjA kuvAmAMthI nIkavATe te kuvAmAM jala bharyuM, jethI sUkAi gaeluM chANuM viTI sahita upara AvyuM. abhayakumAre taratA chANAne hAthamAM laI temAMthI viMTI kADhI lIdhI, kahyuM che ke buddhirUpa dhanavAlA purUSAe karelA upAyane zuM duSkara che ? rakSaka purUSAe A vAta zreNika bhUpatine kahI, tethI teNe Azcarya pAmIne turata thI abhayakumArane peAtAnI pAse khelAvyeA. zreNika bhUpatie putranI pratItithI asakumArane Aligana karyuM. kAraNa ke abhaNu evAya paNa ane jovAthI mana suNI thAya che. " tuM kyAMthI Avye chuM ? ema zreNike abhayakumArane pUchyuM eTale asayakumAre kahyu ke " he vA ! huM benAta- nagarethI Avye chuM. " zreNike kahyuM. " tyAM prakhyAta evA bhadraM zreSThI ane tenI guNaratnanI bhUmirUpa naMdA nAmanI putrI che ke ?' abhayakumAre " hA tyAM bhadrazreNI rahe che. " ema kahyuM eTale pharI zreNike pUchyuM. " te dhanya evI nAne kaMI saMtAna che ?" prasanna cittavAlA abhayakumAre kahyuM. " naMdAe abhayakumAra nAmanA putraratnane janma ApyA che. " zreNike phrIthI "te kevA rUpavAlA tathA kevA guNuvAlA che ?" ema pUchyu' eTale abhayakumAre kahyuM ke " huM svAmina! mane te na MdAnA putra abhacakumAra Apa jANeA. " putranAM AvAM vacana sAMbhalI bhUpatie putrane snehathI AliMgana karI, mastaka sudhI harSathI kheALAmAM besADayA ane pachI pUchyuM ke " he vatsa ! thArI mAtA kuzala che?" akSayakumAre hAtha joDIne kahyu. bhamarInI peThe ApanA caraNa kamalanuM smaraNa karatI te mhArI mAtA hamaNAM A nagaranA aDDAranA udyAnamAM samAdhithI beThI che. " ,, ,, pachI zreNike AnadathI nadAne teDI lAvavA mATe sarva sAmagrI karI abhayakumArane AgalathI mAkalyuM. ane pAte paNa bahu utsADa dharatA jema padminI sAme marAla jAya tema noMDhAnI sAme gayA. bhUpatie dyAnamAM kAjalarahita netravAlI, sukAI gaelA gAla upara laTakatA kezavAlI, malInavAlane dhAraNa karatI, hAthamAMthI nikalI jatA kaMkaNavAlI, dula ane paDavAnA caMdranI kalAnA samAnapaNAne dhAraNa kuratI evI na MdAne harSa thI bahukAle dIDI. zreNika - madhura vacanathI nadAne AnaMda pamADI potanA ghara pratye lai gayA. tyAM rAme nimala evI sItAnI peThe teNe na dAne paTTarANI pada Apyu. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAre nAmanA yunipuMgavanI kathA. pachI zreNika rAjAe abhayakumArane ardhA rAjyasahita mukhya pradhAna pada ApyuM. uttama buddhivaMta evA abhayakumAre paNa potAnA pitA upara bahu bhakti dhAraNa karatAM chatAM du:sAdhya evA dezane potAnA kabaje karyA. pachI zreNika bhUpati rAjyanI ciMtAnA tApane tyajI daI deveMdranI peThe kevala naMdAnI sAthe bhega bhega vavA lAgyo. - ekadA ujajayinI nagarIne caMDapradyatana rAjA rAjagRha nagarane bahu rAjya saMpattithI yukta mAnI tenA upara caDhI AvyA. mukuTabaddha cida rAjAo sahita yuddha karavA caDhI AvelA caMDapradyatana rAjAne sAMbhaLI zreNika bhUpati vicAra karavA lAgyo ke " senAthI prabala evA caMDapradyatana rAjAne alpasenAvALo huM zI rIte jItI zakIza? zreNika A pramANe vicAra karI sudhAthI madhura evI draSTithI AtpAti Adi cAra buddhinA bhaMDAra rUpa abhayakumAra sAmuM joI kahevA lAgyuM ke have zuM karavuM? nirbhaya evA abhayakumAre kahyuM. " he tAta! caMDapradyotananA caDhI AvavAthI tamAre ciMtA zI che? buddhithI sAdhI zakAya evA kAryamAM laDAInI vAta vRthA che. huM evI buddhi prerIza ke jethI tamAre jya thaze. pachI abhayakumAre zatrunA nivAsa sthAnanI bhUmimAM gupta rIte sonA mahoro bharelA bahu pAtro DaTAvyAM. tyAra pachI caMdranI peThe caMDaadyatana bhUpatie sinyathI rAjagRha nagarane gherI lIdhuM. pachI abhayakumAre madhura bhASaNavAlA gupta purUSanI sAthe caMDapradyatana rAjAne turata kAgala mokalyA ke "zivAdevI ane lakSaNa vacce ja paNa aMtara rAkhatuM nathI. Apa zivAdevInA pati hovAthI hAra mAnya che. mATe ja che mAlavanAtha! huM Apane gupta rIte khabara ApuM chuM ke " nizca zreNika rAjAe tamArA caMde rAjAone dravya ApI phADI nAkhyA che. he rAjana zreNika rAjAe tamArA rAjAone vaza karavA mATe temane senAmehera mokalI che. jethI te rAjAo te dravya aMgIkAra karI tamane ja bAMdhI (zreNika rAjA)ne saMpaze. ane teja mATe teoe pota potAnA makAnamAM sonA mahoranAM pAtro DATelAM che. huM A satya kahuM chuM. chatAM je Apane vizvAsa na hoya to teonA makAna jevAM." caMDapradyotane A samAcAra sAMbhalI turata e bhUpatinA makAnamAM tapAsa karyo jethI senAmahore nikalI. caMDaadyatana sonAmhAre joI turata nAsI gaye. caMDa pradyatana nAsI gayo eTale tenI senA rUpa samudra maMthana karI zreNika rAjAe azvADhi sarva sAravastu laI lIdhI. caMDamotana rAjA ne vegavAna azva upara besI jIva laIne nAsI gayelA ane jhaTa potAnA puramAM peThe. pAchalA keTalAka mukuTabaddha rAjAo ane mahArathIe paNa nAsI gayA. jethI nAyaka vinAnuM sainya paNa tevuM ja karavA lAgyuM. chatravinAnA mastakavAlA, bakhatara vinAnA ane kapAyelA kezavAlA te sarve purUSe paNa caMDapradyatana rAjAnI pAchala ujjayinI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) zrInakaSimaMDala vRtti-uttarAddha nagarImAM jatA rahyA. pachI coda mukuTabuddha rAjAoe caMDapradyatana bhUpatine kahyuM ke " nice e abhayakumAre kapaTa karyuM hatuM. ame evuM kAma karanArA nathI. " ema kahI teoe segana khAI ujajayininA patine vizvAsa upajAvyuM. pachI caMDapradyotane krodha karIne sabhA maLe kahyuM ke je abhayakumArane bAMdhI mane sepe tene huM bahu dravya ApIza. " A vakhate tyAM koI gaNikAe hAtha uco karI bhUpatine kahyuM ke "he svAmin ! e kArya karavAmAM huM nipuNa chuM. " caMDapradyotane teNune kahyuM. "tuM e kArya kare ane te kArya karavAmAM tyAre dravyAdikanI je kAMI sahAya joItI hoya te hamaNAM kahe ke te huM tane ApuM." gaNikAe vicAryuM je abhayakumAra bIjA kaI paNa upAyathI pakaDI zakAya tevo nathI mATe huM dharma chala karI hAruM pitAnuM kArya sAdhu. " Ama dhArI teNIe caMDapradyatana pAse pitAnA svarUpavAlI be strIo mAgI. caMDapradyotane paNa tevI bane strIo gaNikAnA svAdhinamAM karI teNIne bahu dravya ApyuM. pachI buddhivaMta evI te traNe strIo bahu prayatnathI zAstrane abhyAsa karI jainadharmamAM pravINa thaI. tyArapachI teo mAyAvRttithI abhayakumArane chetaravA mATe turata rAjagRha nagara pratye gaI. tyAM te gaNikA potAnI sakhIo sahita hAranA udyAnamAM nivAsa karI rAjagRha nagaramAM cityavaMdana karavA mATe jinamaMdire gaI. uttama AbhUSaNadithI suzobhita evI te gaNikA pitAnI banne sakhio sahita, zreNika bhUpatie karAvelA jinamaMdIramAM traNa nisihi karIne piThI. vidhi pramANe jinapUjana karIne gaNikA mAlakeSAdi rAgathI caityavaMdana karavA lAgI. A vakhate abhayakumAra prabhune vaMdanA karavA mATe tyAM AvyuM to teNe potAnI najIka sakhIosahita caityavaMdana karIne jeTalAmAM ubhI rahe che teTalAmAM bhAvathI dedIpyamAna e abhayakumAra teNunI pAse Avyo ane teNInA tevA uttama veSa, tevAja upazama ane tevI ja bhAvanAnuM harSathI vakhANa karavA lAgyA. vaLI te abhayakumAra gaNikAne kahevA lAgyo ke "he bhadre ! tamArA sarakhA sAdhamikanuM AvavuM te bhAgyathI ja thAya che. A saMsAramAM vivekI purUSane sAdharmika vinA bIjuM kaI baMdhurUpa nathI tame kayuM che? zA mATe AvyAM che? tamAruM nivAsasthAna kyAM che? ane A 'tamArI sAthe rahelI banne strIo koNa che? ke jenAthI tame svAti ane anurAdhAthI yukta evI caMdrakalAnI peThe zo cho ?gaNikAe kahyuM. "huM ujajayinI nagarInA rahevAsI hoTa zreNInI AI chuM ane pUrva bhavanA duSTa karmodayathI vidhavA thaI chuM. he maMtrina ! A banne strIo paNa hArA putranI priyA che. te bane jaNIo paNa durdevagathI vRkSa bhAgI paDavAthI latAnI peThe vidhavA thaI che. vidhavA thayA pachI te banne jaNIoe cAritra levAnI mArI pAse rajA mAgI. kAraNa ke satI evI vidhavA strIne cAritra eja zaraNa che. te vakhate meM paNa ema kahyuM ke Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra nAmanA munipugavanI kathA (19) putra vinAnI huM paNa cAritra laIza. paraMtu prathama uttama tIrthonI yAtrA karI manukhya bhavanuM phaLa grahaNa karIe. kAraNa dravyathI nahi paNa bhAvathI karelI jinezvaranI pUjA nice vratane viSe joDe che. AvA vicArathI ja huM e banne strIo sahita tIrthayAtrA karavA nikaLI chuM." abhayakumAre kahyuM. "je ema che te tame Aje hArA paNa thAo. kAraNa sAdharminI paroNAgata karavI e tIrthathI paNa pavitra che." gaNikAe kahyuM. Ape bahu sAruM kahyuM. paraMtu Aje ame tIrthopavAsa karyo che to tamArA pareNuM zI rIte thaIe?" teNIonI AvI niSThAthI harSa pAmelA abhayakumAre pharIthI kahyuM. "te tamAre kAle savAre hArA ghara pratye AvavuM." vezyAe kahyuM. deha kSaNabhaMgura hovAthI prANIono janma kSaNamAtramAM pUrNa thaI jAya che. te "huM amuka kAma kAle karIza." ema ko buddhivAna kahe? abhayakumAra "hamaNuM ema ho. huM pharIthI kAle savAre tamAruM AmaMtraNa karIza." ema kahI teone rajA ApI pote jinezvarane vaMdanAdi karI ghare Ave. bIje divase abhayakumAra, te traNe jaNIone pitAne tyAM belAvIne pitAnA ghara derAsara pratye vaMdanA karavA teDI gayA. tyArapachI teNe uttama vastunA bheTanuM pUrvaka bhojana karAvyuM bIje divase te gaNukAe paNa pramANabhUta thaI jaIne abhigathI abhayakumArane nimaMtraNa karyuM. kahyuM che ke sAdhamike nimaMtraNa karelA tevA mANasa zuM zuM nathI karatA ? vezyAe paNa abhUta evA nAnA prakAranA bhejanathI abhayakumArane bhajana karAvyuM, ane bhojananI aMdara pIvA mATe caMdrahAsa nAmanI madIrA ApI. bhajana karI rahyA pachI turata madIrAnA nIzAthI vyApta thavAthI sUI gaelA abhayakumArane vezyA potAnA nagara pratye laI gaI. tyAM teNIe caMDapradyotanane abhayakumAra seMpI tene lAvavAnuM sarva vRttAMta kahyuM. caMDapradyotane te vezyAne kahyuM. "teM A sArU karyuM nahi je e vizvAsI mANasane dharmanA daMbhathI chetarI ahiM Apyo." vaLI uttama buddhivALA ane nitinA jANa evA teNe abhayakumArane paNa kahyuM ke "he abhayakumAra ? bIlADI jema pipaTane kheMcI ANe tema A vezyA tane ahiM kheMcI lAvI che." abhayakumAre kahyuM. "jeno AvI buddhithIja rAjadharma cAle che, te to tuM poteja che." abhayakumAranA AvA vacanathI kepa pAmelA tathA lajajA pAmelA caMDapradyotane abhayakumArane popaTanI peThe lAkaDAnA pAMjarAmAM ghAlyo. have caMDapradyatana rAjAne tyAM zivAdevI rANI, agnibhIrU ratha, analagiri hasti ane lehajagha TapAlI e cAra ratna hatAM. mahArAjA caMDapradyatana lehajaMghane kAMI kArya prasaMge vAraMvAra bhUgukaccha (bharUca) mekalato hato. ekadA bhagukacchanA rAjAe potAne tyAM AvelA lehajaMghane joI vicAryuM ke "A lehajaMgha eka divasamAM pacIza jana jAya che ane te vAraMvAra eka bIjAnA samAcAra lAve Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (229) zrISimaDala vRtti uttarAddha che, mATe huM tene mArI nAkhuM" Ama dhArI teNe lohalaMghane mArgamAM bhAthA mATe viSavALA medaka ApyA. lehajaghe paNa te modaka laI potAnI pAse raheluM pahelAnuM bhAthu pheMkI dIdhuM. pachI te tyAMthI potAnI nagarI tarapha javA nikaLyo. keTalAka mArga ullaMghana karyA pachI lehajaMgha eka nadIne kAMThe bhAthuM khAvA beThe. tyAM tene apazukana thayA tethI te tyAMthI uThI AgaLa cAlyA. bahu bhUkha lAgI hovAthI te keTaleka dUra jaI vaLI khAvA beThe tyAM paNa tene apazukane bhajana karatAM nivAryo. A pramANe te bhejana ryA vinA ja ujajayinI nagarI pratye Avyo tyAM teNe sarva vAta caMDapradyatana bhUpatine nivedana karI. pachI caMDapradyotane paNa abhayakumArane bolAvI te vAta pUchI eTale buddhimAna evA abhayakumAre te modaka bharelI cAmaDAnI kothaLI suMdhIne kahyuM ke "AmAM dravyanA saMyogathI utpanna thaelo daSTiviSa sarpa che. mATe je purUSa te kethaLIne ughADaze, te purUSa nice bhasmIbhUta thaze. tethI te kothaLIne vanamAM avaLe moDhe ubhA rahI cheDI devI." abhayakumAre Ama kahyA chatAM paNa lehajaMghe vanamAM savaLA mukhe ubhA rahI kothaLI choDI dIdhI. jethI pAsenA vRkSo bhasmIbhUta thaI gayAM ane lehajaMgha mRtyu pAmyo. caMDapradyatana bhUpatie abhayakumArane kahyuM ke "tuM hArI kedathI chuTavA vinA bIjuM kaIpaNu varadAna mAga." abhayakumAre kahyuM. "te varadAna hamaNAM bhaMDAre rAkho." have caMDapradyatana rAjAne aMgAravatI rANathI utpanna thaelI vAsavadattA nAmanI uttama rUpavALI putrI hatI. bhUpatie tene phakta eka gAMdhavI kaLA vinA bAkInI sarva kaLAone gurU pAse abhyAsa karAvyuM hatuM. eka divasa caMDapradyotana bhUpatie abhayakumArane pUchayuM ke "keI e purUSa che ke je sarva gaMdharva klAne jANa hoya?" abhayakumAre kahyuM sarva prakAranI gaMdharva kaLAnA jANu purUSomAM paNa mUkhya e ane jANe sAkSAt tuMbarU piteja hoyanI? evo udAyanakumAra hamaNuM gadharvakaLAmAM uttama saMbhaLAya che. keI paNa gaMdharvakalA tene nathI AvaDatI ema nathI. vanAvasthAvALe te rAjakumAra hastione moha pamADI bAMdhI le che. udAyana kumAranA gItathI deha pAmelA gajeMdro paNa jANe khaMbhita thaI gayA hAyanI ? ema pitAne thaelA baMdhanane nathI jANatA. jevI rIte te rAjakumAra vanamAM gIta pragathI hastione bAMdhe che tevI rIte te rAjakumArane bAMdhavAne tathA ahiM lAvavAne paNa teja upAya che. te eke yaMtranA pragathI ubhA rahevAnI, cAlavAnI tathA suMDha vALI TuMkI karavAnI kriyA karate hoya te te te vanamAM sAcAnA sarakhe eka kapaTahasti banAva." pachI caMDaprotane " bahu sAruM bahu sAruM" ema kahyuM eTale abhayakumAre te vanamAM sAcA hastithI paNa adhika guNavAle eka kapaTahasti banAvyuM. vanecara leke suMDhane lAMbI TuMkI karavI, vRkSane daMtaprahAra kare ItyAdi ceSTAthI te gajene sAco Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra nAmanA muniygavanI kathA. (221 ) mAnavA lAgyA, tethI teoe udAyana kumAra Agala vanamAM hasti AvyAnI vAta kahI. udAyana kumAra paNa hastine bAMdhavA mATe te vanamAM Avyo. potAnA mANasene cAre bAjue rAkhI pite vananI aMdara te kapaTahastinI najIkamAM AvI kinnara samAna uttama svarathI gAyana karavA lAgyA. jema jema udAyana kumAra amRtasamAna madhura gIta gAvA lAgyo. tema tema hastinA paga, suMDha, mustaka ItyAdi sthAnake rahelA purUSe ochI ceSTA karavA lAgyA. pachI pitAnA gItathI meha pAmelA hastine jANa bahu harSa pAmelo udAyana kumAra dhIme dhIme hastinI pAse AvyA ane eka vRkSa upara caDIne tyAMthI chalaMga mArI jeTalAmAM gItathI stabdha thaelA. hasti upara beThe teTalAmAM hastinA udaramAMthI nikalIne caMDaadyatana rAjAnA purUSoe te udAyana kumArane nIce pADI bAMdhyuM. jo ke udAyana kumAra bahu zUravIra hatA te paNa catura ane avasAranA jANa evA teNe ekale ane zastrarahita levAthI kAMIpaNa purUSArtha pragaTa karyuM nahi. subhaToe udAyana kumAra caMDadyotanane meM eTale avaMtipatie udAyanakumArane kahyuM ke "tuM pitAnI gAMdharvakalA hArI eka netravAlI putrIne zikhavADa ane mahArA ghare sukhe rahe. je ema nahIM kare te pakaDAyelA evA hArUM jIvita mhArA hAthamAM che." caMDapradyotananAM AvAM vacana sAMbhalI udAyana kumAre vicAryuM je"hamaNAM tenI putrIne bhaNAvato chato huM kAla nirgamana karUM. kAraNa ke jIvato mANasa nice bhadra pAme che." AvI rIte manamAM vicAra karIne buddhivaMta ane avasaranA jANa evA vatsarAje avaMtipatinA vacanane mAnya karyuM. caMDapradyatana bhUpatie udAyanakumArane ema samajAvyo ke "mahArI putrI eka AMkhe kANI che, tethI tyAre tene jevI nahIM kAraNa ke tethI te zaramAya. valI teNe pitAnI putrIne paNa samajAvI ke tyAre gaMdharva vidhinA jANa evA udAyanakumArane je nahIM kAraNa ke te kaDhI che." vatsarAja paDadAmAM rahelI vAsavadattAne bhaNAvavA lAge. paNa avaMtipatie chetarelAM te banne jaNuM paraspara eka bIjAne jotAM nathI. ekadA vAsavadattA vicAravA lAgI ke " A udAyana kumAra kevo haze ?" AvI rIte vicAra karatI te vyagracittavAlI banI gaI, jethI te udAyanakumAranA batAvyAthI virUddha bhaNavA lAgI. kahyuM che ke bhaNavuM e sthira cittanuM che. A vakhate udAyanakumAre te rAjaputrIne tiraskAra karyo ke "are kANuM! zuM meM tane AvuM khoTuM zIkhavADayuM che ? tuM zIkhavADelAne kema bhUlI jAya che ?" udAyanakumAranA AvA tiraskArathI utpanna thaelA koMdhavAlI vAsavadattAe kahyuM. " are keDhIyAnA ziremaNi ! tuM mane koNa kema kahe che ? " udAyana kumAre vicAryuM je "je huM keDhI chuM, tevI te kANuM che. mATe have huM teNIne jouM." Ama dhArI teNe vacane paDado phADI nAkhe to caMdralekhA samAna caMDapradyotananI putrI tenA jevAmAM AvI. praphullita netravALI vAsavadattAe paNa kAmadeva samAna manahara Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 222 ). zrI raSimaMDalavRtti uttarAddha. aMgavALA te udAyana kumArane dIThe. vatsarAja vAsavadattAne joIne ane vAsavadattA vatsarAjane joIne paraspara banne jaNAe eka bIjA upara sukhasUcaka anurAga dharavA lAgyAM. vAsavadattAe kahyuM. " he subhaga ! dhikkAra che dhikkAra che mane, je huM pitAe chetaravAthI ATalA kAla sudhI niSita evA tamane huM joI zakI nahIM. he bhUpati ! tame mane sarva gAMdharva kalAo zikhavADI che, te tamAre artheja phalIbhUta thaze. te evI rIte ke tame AjathI hArA pati che. " udAyana kumAre kahyuM. "he priye ! hArA pitAe mane paNa tuM kANuM che, " ema kahI mane chetaryo che. ane tethI ja huM vizvane sukha ApanArI tane ATalA divasa joI zaka nathI. "he kAMte ! have ApaNe bannene vega ahiM rahyA chatAM thAo. avasara Ave jema kRSNa rUkamaNunuM haraNa karyuM hatuM tema huM hAruM haraNa karIza. " AvI rIte paraspara vAto karatA evA te banne jaNAne jevI rIte maneyega thaye hato tevI rIte kAyavega paNa thayo. vAsavadattAne vizvAsanA pAtra rUpa kAMcanamAlA nAme catura dhAva mAtA hatI te teonuM sarva caritra jANatI hatI. niraMtara eka kAMcanamAlA dAsIthI sevana karAtA te banne jaNAe gupta rIte keTaloka kAla nirgamana karyo. ekadA caMDapradyatana rAjAno analagiri hasti AlAnastaMbhane ukheDI nAkhI tathA mAvatane pRthvI upara pADI daI marajI mAphaka bhramaNa karate chata nagaravAsI janone kSobha pamADavA lAgyo. pachI caMDapraghAtana bhUpatie " A hastine zI rIte vaza kare ? " ema abhayakumArane pUchayuM eTale teNe kahyuM ke " he rAjana ! je e analagiri hastinI Agala udAyana kumAra gIta kare to e hasti vaza thAya." pachI avaMtipatinI AjJAthI udAyana kumAra vAsavadattA sahita analagirinI Agala madhura svarathI gAyana karavA lAgyA. udAyana kumAranA gItathI AkarSaNa thaelA analagiri hastine bAMdhe chate caMDapradyotane pharIthI abhayakumArane varadAna ApavAnuM kahyuM. te paNa teNe bhaMDAre rAkhavAnuM kahyuM. eka vakhata ujANI nimitte nAgarika tathA janAnA sAthe rAjA bagIcAmAM gayo. pachI paigaMdharAyaNa maMtrI mArgamAM vatsarAjane choDAvavAnI kalpanAne vicAra karate cAlate hato. buddhibhavanA taraMgane antaHkaraNamAM gupta rAkhavA asamartha evo gaMdharAyaNa maMtrI bolyo ke, je manamAM hoya te ghaNuM karIne vacanamAM paNa hoya che. A gadharAyaNa udAyanane gupta hitaiSI thaIne caMDaprota rAjAnI pAse maMtrI thayA. "atizaya saudaryavAlI tane A yagaMdharAyaNa haraNa karato nathI. paNa rAjAne mATe huM haraNa karuM chu." AvuM kaTu vacana sAthe cAlanAra caMDaadyatana rAjAe sAMbhaLIne krodhathI rakta netra thaI gadharayaNa upara kopAyamAna thayo. AkAra ceSTAdithI AzayanA jANakAra gaMdharAyaNe mAlavAdhipati caMDaadyatana rAjA ApaNA upara Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhayakumAra nAmanA maharSinI kathA (223) krodhAyamAna thaye che Ama tarata jANyuM. pachI buddhimAna gaMdharAyaNe potAnuM kezAzvaranuM AdhInapaNuM tyAgavA mATe upAya karyo. muDadA jevo vikRta thaIne nidhyeSTita ubho rahI lajAne tyAga karI bhUtabAdhAdi thaI che, Avo banyA tyAra pachI rAjAe maMtrine pizAca valagyuM che. Ama jANu hastipaka jema hAthIne vALe che, tema krodhane vALyo tyAra bAda pradyatana rAjAe navuM gaMdharvonuM kezalya jevA sAruM utkaMThita thaI, vatsarAjane ane potAnI putrIne bolAvI eTalAmAM vaizAmbInA rAjAnA putra udAyane vAsavadattAne kahyuM. he suMdari ! A samaya ApaNane javAne cagya che. ane atizaya vegavAlI evI eka hAthaNuM lAvIne upara vAsavadattAne besADI hAthINuM cAlI. hAthINuM upara AstaraNa pAtharIne baMdhananA avasare hAthINuM belI, te sAMbhalIne adhadaivaNe kahyuM ke hAthINanA upara AstaraNa nAMkhIne baMdhana samaye je hAthINuM bele so jana jaIne hAthINI avazya maraze. pachI udAyananA hukamathI vasaMtaka nAmAM eka hAthI lAvyuM. ane tenA upara hastinInA mUtaranA cAra ghaDI be pAtra bAMdhyA. kAMcanamAlA dAsI, vAsavadattA ane udAyana hAthamAM vINA laIne hAthInI upara beThA. eTalAmAM gaMdharAyaNa AvIne hAthanI saMjJAvaDe preraNA karIke, "udAyana jAjA" udAyane gaMdharAyaNano saMketa jANIne vAsavadattA, kAMcanamAlA, vasaMtaka, vegavatI hAthINI ane udAyana A pAMca jAya che. AvI rIte jaNAvIne hAthIne preraNuM karIne atizaya vegathI calAvI. AtmAne jaNAvyuM ke kSatriyanuM vrata na choDavuM. pachI udAyana pAMcanI sAthe nAzI gayo A vArtA jANIne caMDapradyatana rAjAe nalagiri nAmanA mahAna hAthIne sajaja karI sensasahita subhaTenI sAthe pAchalathI doDAvyuM. A nalagirI moTo hAthI pacIza jana cAlyA pachI udAyane joyuM hAthI najIka Avyo che. tarata mUtarane eka ghaDo bhAMgyo te jamIna upara paDIne kAdava thaye. ATalAmAM nalagirI tyAM AvyuM. ane te mUtarane suMghato ubho rahyo. pachI ghaNA prayatnothI hAthIne calAvyo. puna: mArgamAM bIje mUtarano ghaDo bhAMgyo. tyAM nalagirI AvIne mUtarane suMghate ubhe rahyo. eTalAmAM kezAbInA rAjA potAnI nagarI pAse Avyo. tarata thAkelI hAthINI marI gaI. nalagirI hAthI mUtarane suMghate tyAMja ubho rahyo AgaLa cAle nahi. A tarapha vatsarAjanuM sainya paNa AvyuM. pachI analagirI hastine pAcho vAlI mAvo jema gayA hatA tema pAchA ujjayinI nagarI pratye AvyA. caMDaadyatana bhUpati krodhathI lAla mukha karato chata senAne taiyArI karavA lAgyuM. paNa tene bhaktivaMta evA amAe bahu yuktithI samajAvIne nivAryo ane kahyuM ke "jene tene e putrI paraNAvavI to cheja te pachI vatsarAjathI bIje adhika guNavAlo kayo vara malavAne che ? vibhe ! tamArI putrIe pote ja e varane varyo che, ane puNyathI ja tamArI putrIne te yaMgya vara malyA che. he rAjana ! teNe vizeSe tamArI putrInuM haraNa karyuM che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24). zrI hamiDalavRtti-uttarAddha. mATe have tenA upara prayANa na karatAM tene tame potAne jamAI mAne. " A pramANe pradhAnAdi purUSoe bedha pamADelA caMDaadyatana bhUpatie udAyana kumArane potAne jamAI mAnI tene uttama vastunuM bheTachuM mokalyuM. ekadA ujjayinI nagarImAM bahu agnine upadrava thavA lAge eTale caMDapradyotane tenI zAMtino upAya abhayakumArane pUchaye. abhayakumAre kahyuM. " viSa viSa ane agni agninuM auSadha che. mATe e agnine nivRtta karavA mATe bIjA (paththaramAMthI) agnine utpanna kare ke jethI te agni zAMta thaI jAya." abhayakumAranA vacanathI bhUpatie tema karyuM jethI agni zAMta thaI gayo. caMDapradyatana bhUpatie prasanna thaI abhayakumArane trIjo vara mAgavAnuM kahyuM. te paNa teNe bhaMDAra rAkhavAnuM kahyuM. valI ekadA avaMtI nagarImAM prajAne pIDAkArI roga utpanna thayo. caMDapradyotane tenI zAMtine upAya abhayakumArane pUchaze eTale teNe kahyuM ke " aMtaHpuranI sAtameM strIo vastrAlaMkAra dhAraNa karI ekaThI thAo temAM je pitAnI draSTithI tamane jIte. te tame mane kaheje." rAjAe tema karyuM ane temAM zivAdevI vinA bIjI sarva strIone pite draSTi vaDe jItI. phakta zivAdevIthI rAjA pite parAbhava pAme. A vAta teNe abhayakumArane kahI. abhayakumAre kahyuM. "Apa te pitAnI mukhya paTTarANuM zivAdevInA hAthathI rAtrIe kuranA balIvaDe bhUtanuM pUjana karAve. temAM je je bhUta vALA rUpe pragaTa thAya tenA tenA mukhane viSe devIe pite kUranuM bali ApavuM." zivAdevIe tema karyuM eTale reganI zAMti thaI. caMDa pradyatana rAjAe abhayakumArane evuM varadAna mAgavAnuM kahyuM eTale abhayakumAre kahyuM ke "zivadevIne khoLAmAM laI huM analagIri hasti upara besuM, Apa hArI pAchala hasti upara beso ane pachI ApaNe sarva agnibhIrU rathanA kANanI karelI citAmAM praveza karIe." abhayakumAranAM AvAM varadAnane ApavA asamartha ane vismaya pAmelA caMDapradyotane hAtha joDI abhayakumAne choDI mUkyo. A vakhate abhayakumAre caMDapradyotane kahyuM. " he nRpa ! teM mane chetarIne ahIM Atho che, to huM paNa raTatA evA tane A hArI nagarImAMthI divase laI jaIza." pachI abhayakumAra anukrame potAnA rAjagRha nagara pratye gaye ane tyAM te mahAmativALo keTaloka kAla rahyo. thoDA divasa pachI uttama buddhivAla abhayakumAra uttama veSavAlI be vezyAputrIone laI ujajayinI nagarI pratye gayo. tyAM te vaNikane veSa laI rAjamArge dukAna mAMDIne rahyo. ekadA caMDapradyotane bhUpatie raste jatAM be strIonI sAthe vilAsa karatA abhayakumArane bAraNAmAMthI dIThe. bane strIone joI tenA upara bahu anurAgI thaelA caMDapradyotane ghare jaI eka tRtIne te strIo pAse mokalI. dUtI tyAM jaI banne strIonI vinaMti karavA lAgI, paNa Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra nAmanA munipu`gavanI kathA. ( 225 ) te banne jaNIoe krodha karI kADhI mUkI. khIje divase paNa te dUtI tyAM AvI bhUpati mATe te banne strIenI vina Mti karavA lAgI. te divasa paNa krodhathI banne strIee tenuM apamAna karI turata kADhI mUkI. trIje divase paNa dUtI AvI ane haMmezanI mAphaka vinaMti karavA lAgI. eTale te anne strIoe kyuM ke A amArA dhaNI amArUM rakSaNa kare che. AjathI sAtame divase te bahAra javAnA che. te vakhate tArA rAjA guptarIte ahI Ave ke jethI tene amAre meLApa thaze. ,, caMDa have abhayakumAre caDapraaAtana rAjAnA sarakhA peAtAnA eka mANusane gAMDA anAnyeA ane tenu caDapraghAtana nAma pADayuM. pachI te gAMDA " huM pote praghAtana chuM. mhArA bhAi AveA athavA A pAte che. mhAre tenuM rakSaNa karavuM joIe. huM zuM karUM ? ema nagarImAM bhamatA chatA kahevA lAgyA. " ene vaidyanA ghara pratye lai jAo. " ema abhayakumAra haMmezA bahAra AvIne kahetA ane mAMcA upara beThelA ane upara kahyA pramANe khelatA evA te gAMDAne laI jatA, paNa te gAMDA tA cAke cAke adhika adhika huM poteja caDapradyAtana chuM ema kahetA, ve hastinI peThe kAmathI tama thaele caDapraghAtana rAjA pote ekale sAtame divase abhayakumAra bahAra gaye chate tenA ghara pratye gupta rIte AvyeA. tyAM tene abhayakumAranA subhaTAe mAMdhyA. " abhayakumAra e gAMDAne vaidyanA ghare lai jAya che. " ema nAgarIka leAkeA kahetA hatA. eTalAmAM abhayakumAra tA divasane viSeja khATalAmAM ghAlIne bAMdhI rAkhelA caDapradyotanane nagarImAMthI laI gayA. ane gAu gAune cheTe rAkhelA uttama azvavAlA ratheAnI sahAyathI turata te caDapradyotanane rAjagRha nagara pratye pahoMcADayA abhayakumAra caMDapradyotanane zreNika rAjA pAse lai gayA. zreNika paNa khaDu khe'cI caMDapradyotanane haNavA mATe tenA sAmeA doDayA. pachI abhayakumAre zreNika rAjAne samajAvyA tethI temaNe vastrAlaMkArathI satkAra karI avaMtIpatine cheDI dIdhA, A pramANe cAra prakAranI buddhinA bhaMDAra ane pitAne viSe bhaktivALA abhayakumAra tRSNA nahi rAkhatA chatA paNa pitAnA rAjyanI sarva prakAranI ciMtA karatA hatA teNe prajAne dharmane viSe pravartAvI. jevA te khAra prakAranA rAjacakrane viSe jAgRta rahete hatA tevAja dharmane viSe sAvadhAna hatA. jevI rIte teNe mhAranA zatruene jItyA hatA tevI rIte banne leAkanuM sAdhana karanArA te abhayakumAre a'taraMganA zatruone paNa jItyA hatA. ekadA zrI zreNika bhUpatie abhayakumArane kahyuM ke " uttama putra!tuM rAjya grahaNa kara ane have huM aheArAtra zrI vamAna svAmInI sevA karIza. " saMsArathI bhaya pAmelA pitAnI AjJAnA bhaMga karavAne bhaya pAmatA evA abhayakumAre kahyu, " huM tAta! Ape kahyu te bahu sArUM, paraMtu Apa eka kSaNu mAtra vAta jue. " Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra6) zrI RSimaMDalavRtti-uttarAddha have ema banyuM ke zrI vaddhamAna svAmI, udAyana rAjAne dIkSA ApI mAravADa dezamAM thaI tyAM rAjagRha nagaramAM samavasaryA. nice ApaNuM bhAgyathI Aje bhagavAna samavasaryA. " ema kahI harSa pAmela abhayakumAra prabhu pAse jaI dharmopadeza sAMbhaLavA lAgyA. dharmopadezane aMte utpanna thaelA vairAgyavAlA abhayakumAre prabhune pUchayuM ke " he prabhe ! chelle rAjarSi kaNa thaze ? " prabhue kahyuM. " he zreNikaputra ! udAyanane chello rAjarSi jANu. " abhayakumAre pharI " e udAyana keNuM che? ema pUchayuM eTale zrI vIra prabhue abhayakumArane pratibaMdha karavA mATe udAyana rAjAnuM sarva caritra kahyuM. te A pramANe - | siMdhuvIra dezamAM vItabhaya nAmanA nagarane viSe putranI peThe prajAnuM rakSaNa karanAre udAyana nAme rAjA rAjya karatA hatA te vAtabhayAdi traNaseM tresaTha nagarIne ane siMdhusaivIrAdi sela dezano adhipati hatA. mahAsenAdi mukuTabaddha bhUpatiothI sevana karAyelA ane bIjA aneka bhUpatione chatI e rAjAe mahArAja pada meLavyuM hatuM. e rAjAne tIrthanI unnati karanArI niraMtara samyakatvathI pavitra zarIra vAlI ane zIlavratanA prabhAvavAlI nAme strI hatI. prabhAvatInA udarathI utpanna thaele ane yuvarAja pada pAmele te rAjAne abhici nAme putra ane kezI nAme bhANeja hate. have caMpA nagarImAM janmathI AraMbhIne capala netravAlI strInA netra samAna caMcala ane mahA dhanavaMta kumAranadI nAme sonI rahetuM hatuM. te sonI je je rUpavALI kanyA sAMbhalo tathA dekhate tene tene pAMcaseM pAMcaseM sonAmahero, ApI paraNate. A pramANe teNe pAMcaseM kanyAo sAthe pANagrahaNa karyuM hatuM. IrSyAvaMta e te sanI, strIone eka staMbhavAlA mahelamAM rAkhI temanI sAthe krIDA karatuM hatuM. te sanIne nAgila nAmano mANasa prANapriya mitra hatuM, nAgila pAMca aNuvratane dhAraNa karanAra, pavitra ane niraMtara sAdhunI sevA karanAre hate. ekadA paMcazela upara rahenArI be vyaMtarIo IndranI AjJAthI rajA laI naMdIzvara dvIpa viSe yAtrA karavA gaI. te vakhate teNIone pati vidyumbhAlI je paMcazaila parvatane adhipati hatA te cavI gaye, tethI bane vyaMtarIo vicAra karavA lAgI ke "have ApaNe Aje kene moha pamADavo ke je ApaNe pati thAya! pachI vicaratI evI te banne jaNAe caMpApurImAM pAMcaseM kanyAonI sAthe vilAsa karatA evA kumAranaMdI sonIne dIThe. patinI IcchAthI ane vyaMtarIo sanIne moha pamADavA mATe tenI pAse AvI. kumAranaMdI bane devIone joI pUchavA lAgyuM ke " tame koNa che ?" teNIoe uttara Ape. ame hAsAprahAsA nAmanI devIe chIe, " devIonA rUpane joI nI bahu meha pAmyo tethI te Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra kathAntagata zrIudyAyana' rASinI kathA. ( 227 ) devIenI sAthe krIDA karavAnI prArthanA karavA lAgyA. devIee kahyuM " jo tuM amArI icchA karatA hAya tA paMcazela cAla. " ema kahI devIe cAlI gaI. pachI kumAranaMdI senIe rAjAne dravya ApI eveza paTaha vagaDAvyA ke " je mane pacazela parvata upara laI jaze tene huM kATi dravya ApIza. " kAI eka vRddha nAvike paTahane sparza karI dravya lIdhuM. pachI te vRddha nAvike peAtAnA putrone dravya ApI ane ahu bhAthuM karAvI vahANamAM bharyuM. senInI sAthe vahANumAM esI samudra mArga dUra jaI te vRddha nAvike sesanIne kahyuM. " ahiMthI sAme samudranI aMdara rahelA parvata upara peluM vaDavRkSa dekhAya che. jyAre vahANu te vaDanI samIpe jAya tyAre tuM vahANamAMthI kUdI te vAvRkSane valagI paDaje. rAtrIe tyAM pacazaila parvatathI bhAra DapakSIo Ave che. te sUte chate eka pakSInA paganI sAthe pAtAnuM zarIra majabuta mAMdhI ane banne hAthathI tenA pagane pakaDI rAkhaje, bhAraDa pakSIo savAre uDIne poMcazaila parvata upara jaze. tu paNa teonI sahAyathI tyAM pahAMcIza. valI je tuM vaDavRkSane valagI paDIza nahIM te tyAM bhamarImAM paDeluM vahANa bhAMgI jaze tenI sAthe tuM paNa mRtyu pAmIza. " seAnI nAvikanA kahevA pramANe karIne paMcazaila parvata upara paheAMcyA. tyAM te, vyaMtarIAnA rUpane jAI vizeSe meAha pAmyA. devIee kahyuM. " ame thArA AvA zarIranI sAthe krIDA karazuM niha. amArA sarakhuM maneAhara zarIra dhAraNa kara tAja ame hArI sAthe krIDA karavA ceAgya chIe. mATe tuM agnimAM praveza karIne paMcazaila parvatanA pati thA." devIonAM AvAM vacana sAMbhaLI seAnIe kahyuM. " he devAMganA ! have huM pAche mhAre nagare zI rIte jAu'? A pramANe kahetA evA te seAnIne devIAe turata tenA nagara pratye pahoMcADayA. leAkeAe tene joine tenI sarva vAta pUchI te teNe yathArtha kahI pachI te seAnI cittamAM devIonuM smaraNa karatA chatA agnipraveza karavAnI taiyArI karavA lAgyA. A vakhate te sAnIne mitra nAgila tyAM AvI tene kahevA lAgyA ke " are tuM kevA purUSArthahina banI gayA. je mRtyu pAmavA taiyAra thAya che? A manuSya janma bahu du bha che mATe huM mitra ! tuM alpa evA bhAgasaMganA phUla melavavA mATe te manuSya janmane vRthA na gumAva. evA karyo mUrkha hAya ke azva vecIne gadheDAne kharIda kare ?" A pramANe nAgile te senIne niyANuM karatAM bahu aTakAvyeA, paraMtu te seAnI teA devIonA pita thavAnuM niyANuM karI agnimAM praveza karI mRtyu pAmI paMcazaila parvatanA patirUpe uttama devapaNe upayA. peAtAnA mitranuM AvuM ayAgya mRtyu joi turata vairAgya pAmelA nAgile hathI dIkSA lIdhI. anukrame saMyamanuM ArAdhana karI mRtyu pAmI nAgila acyuta devalAkamAM devatA thayA. tyAM teNe adhijJAnathI joyuM teA peAtAnA mitra kumAranadI sAnIne paMcazaila parvata upara dIThe. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (228). zrISimaDala vRtti uttarArdha ekadA naMdIzvara tIrthayAtrA karavA jatA evA devatAoe pitAnI AgaLa gAyana karavAnI hAsA prahAsA devIone AjJA karI. devIe turata vidyummAlI nAmanA pitAnA pati rUpe utpanna thaelA naMdImitra sanIne kahyuM ke mRdaMga grahaNa kara, vidyummAlIe kahyuM, "areahIM paNa mane koI AjJA karanAre che ke zuM? A pramANe gADha ahaMkArathI vacana belatA evA te sonInA jIva vidyumbhAlIne kaThe tenA duSkarmathI paTa bAMdhyuM. vidyumbhAlI jANe pitAnI sAtheja hAtha paganI peThe utpanna thaelA hAyanI ? ema te paDahane potAnA gaLAmAMthI kADhI nAkhavA samartha thayo nahIM. devIoe tene kahyuM. teM Abhiyogika karma karyA che. jethI tyAre deveMdronI AgaLa A paha vagADe paDaze" pachI gAyana karato evI te devIonI sAthe vidyummAlI paTaha vagADate chate devatAonI AgaLa cAlavA lAgyA. A vakhate yAtrA mATe jatA evA nAgilanA jIva rUpa devatAe hAsA prahAsAnI madhye potAnA mitra naMdImitra sonInA jIva rUpa devatAne paraha vagADatA dITha. avadhijJAnathI tene pitAne mitra jANe kAMI kahevA mATe tenI pAse AvyA vidyummAlI sUrya samAna atyaMta tejavALA devatAne pAse Avate joI tenA tejane sahana na karI zakavAne lIdhe dUra nAsate chate nRtya karavA lAgyo. nAgila deva paNuM potAnA tejane saMvarI paMcazaila parvatanA adhipati evA vidyumbhAlIne kahevA lAge. je mane oLakhe che ke nahi?" hAsA prahAsAnA patie kahyuM. "he deveMdra Apa koNa che? huM mahA samRddhivALA mukhya devatAone nathI oLakhate. pachI acuta devakanA devatA (nAgila devatA)e pitAnuM pUrvanuM zrAvakarUpa dhAraNa karI te vidyummAlI devatAne pratibaMdha karavA mAMDe. kAraNa ke nice pUrvane sneha dutya ja hoya che. nAgila devatA kahe che ke "meM upadeza karelA arihaMta dharma upara zraddhA nahi rAkhatA evA duSTa buddhivALA te te vakhate pataMganI peThe agnimAM praveza karI mRtyu aMgIkAra karyuM ane jaina dharmanA jANa evA meM cAritra pALIne mRtyu aMgIkAra karyuM ApaNuM bannene pita pitAnA karelA karmathIja AvuM phaLa maLeluM che. nAgila devatAnAM AvAM vacana sAMbhaLI paMcazalAdhipa deva bahu vairAgya pAmya ane "have huM zuM karuM?" ema nAgila devane pUchavA lAge. nAgile kahyuM. "he mitra! tuM gRhasthanI citrazALAmAM kAryotsarga rahelA ane bhAvasAdhu evA zrI vIraprabhunI mUrti karAva ane tenuM koI pAse pUjana karAva jethI tene parabhavamAM pApano nAza karanAruM ane mahA phaLavALuM bedhibIja utpanna thaze. je prANI puNyasaMpattine vRddhi karanArI jinezvaranI pratimA karAve che, tene svarga tathA mokSanA sukha ApanAra dharma prApta thAya che. vaLI darbhAgya, akIrti, dAridra, kujanma ane mugati eTalAM vAnAM tema bIjA niMdya padArtho paNa tirthaMkaranI mUrti citaranArane maLatAM nathI." Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " zrI abhayakumAza kathAntargata zrIudayarAjarSinI kathA (ra9), nAgilanAM AvAM vacana aMgIkAra karI tyAMthI cAlI nikaLelA vidyummAlI devatAe kSatriyakuMDa nagaramAM gRhasthanI citrazALAmAM kAryotsarga rahelA vIraprabhune dIThA. pachI gazirSacaMdananA kASThane chedI ane himavAna parvata upara jaI nAgile tyAM jevI dIThI hatI tevI AbhUSaNayukta zrI vIraprabhunI mUrti banAvI. vaLI jAtivaMta caMdananA banAvelA saMpuTamAM teNe te mUrti jema dhanavaMta purUSa potAnA dravyane mUke tema mUkI. A vakhate cha mAsa thayA samudramAM Ama teNuM bhramaNa karatA eka vahANane ane AkuLa vyAkuLa thaelA nAvikane vidyummAlI deve dIThe. vidyummAlI turata te nAvika pAse jaI tene kahevA lAgyo. "he mukhya nAvika! sAMbhaLa, je te samudrane utarI siMdhusaivIra dezamAM rahelA zrI vItabhaya nagara pratye jaI ane tyAM cATAmAM "A samudramAMthI maLelI devAdhidevanI pratimAne kaI kaI lyo" ema udghoSaNA kare to huM A lhArA vahANane A samudra cakramAMthI bahAra kADhuM" nAvika harSathI te vAta kabula karI eTale vidyummAlI devatAe tenA vahANane bahAra kADhayuM. te pachI te nAvika, turata siMdhusavIranA vitabhaya nagaranA coTAmAM jaI pUrve kahevA pramANe jeTalAmAM uddaghoSaNA karavA lAge teTalAmAM te udAyana rAjA keTalAka tApasesahita tyAM A sarve mANaso pita pitAnA ISTadeva rUpa brahmA, viSNu ane mahezvarane smaraNa karI kuhADAvatI pelA saMpuTane ughADavA mATe bahu prahAra karavA lAgyA. lokone trAsa upaje evA kuhADAnA bahu prahAra karyA. jethI te kuhADAo bhAMgI gayA paNa te saMpuTa bhAgyo nahIM. Azcarya pAmelA cittavAlo rAjA udAyana paNa savArathI mAMDI madhyAnha sudhI tyAM ja rahyo. bhejana avasara paNa vyatIta thaI gaye jANuM rANI prabhAvatIe bhUpatine bolAvavA mATe pitAnI eka dAsIne mekalI. bhUpatie paNa te Azcarya jevA mATe rANI prabhAvatIne tyAMja bolAvI. rANI prabhAvatI tyAM AvIne pUchavA lAgI eTale bhUpatie te sarva vAta kahI. rANIe kahyuM. "nice zaMkara tathA viSNu vigere devAdhideva nathI. devAdhideva te eka tIrthakara bhagavAna che. kharekhara A saMpuTamAM jinezvaranI pratimA haze. mATe brahmAdikanAM nAma badalavAthI te darzana ApatI nathI. he svAmin ! huM tenuM nAma laI pratimA Apane dekhADIza ane te Azcarya A sarve mANase juo." pachI prabhAvatI rANae sugaMdhI caMdanathI ane puSpathI saMpuTane pUjana karI namaskAra karI ane pachI A pramANe kahyuM. "ATha pratihAryayukta, rAgAdi deSarahita, devAdhideva ane traNa kAla (bhUta, bhaviSya ane vartamAna) nA jANa evA arihaMta prabhu amane darzana Ape." prabhAvatIe, A pramANe kahyuM eTale jema prabhAtamAM padhakeza ughaDI jAya tema saMpuTa pitAnI mele ughaDI gayuM, ane temAMthI praphullita puSpathI pUjAyelI gazIrSa caMdananI akhaMDita nikaLelI jinapratimA sarve mANasoe dIThI. te vakhate jenazAsananI moTI prabhAvanA thaI. prabhAvatI paNa te Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 230) zrI praSimaDalavRtti uttarAddha, pratimAne namaskAra karI stuti karavA lAgI. "he traNa jathanA nAtha, he akSaya sukha ApanArA, he kevalajJAnathI lokAlekane prakAza karanArA ahena ! tame jayavaMtA varto." pachI prabhAvatI harSathI pilA nAvikane dravyathI satkAra karI maheTA utsavathI pratimAne pitAnA aMta:puramAM laI gaI. tyAM teNIe eka jinamaMdira banAvI temAM mUrti padharAvI. pachI prabhAvatI haMmezAM snAna karI pUjana karatI. ekadA prabhAvatI rANI harSapUrvaka kamale vaDe jinezvaranI pratimAnuM pUjana karI bIjI strIo sahita abhUta gAyana karavA lAgI. A vakhate catura evo udAyana rAjA guNothI meha karanArI, spaSTa svaravAlI ane cha bhAgathI banAvelI vINAne vagADavA lAgyA. jethI prabhAvatI rANI vRddhi pAmelA bhAvathI jinezvaranI pratimA Agala aMgahArAdithI bahu nRtya karavA lAgI. A avasare bhUpatie prabhAvatInuM mastaka nahi dekhatAM phakta teNInuM zarIra nRtya karatuM dIThuM. AvuM ariSTa jevAthI rAjA bahu kSeAbha pAmI gaye jethI jema nidrAvAlA mANasanA hAthamAM kAMI vastu paDI jAya tema tenA hAthamAMthI kAMbI paDI gaI. Ama eciMte nRtyane bhaMga thaye tethI krodha pAmelI rANae udAyanane kahyuM. "are tame kema vagADavuM baMdha karI mane tAlabhraSTa karI?" rANIe vAraMvAra bhUpatine hAthamAMthI kAMbI paDI gayAnuM kAraNa pUchyuM eTale bhUpatie yathArtha vAta kahI. kahyuM che ke strIne kadAgraha baLavaMta hoya che. prabhAvatIe kahyuM. "A dunimittathI huM apAyuSI chuM kharI te paNa jyAM sudhI huM dharmakArya karuM chuM tyAM sudhI mane mRtyune bhaya zuM che? ulaTuM A duni. mittanuM darzana mane AnaMda karanAruM che ane te nice hamaNAM mane dIkSA levAne avasara sUcave che." A pramANe kahI rANI prabhAvatI mRtyuthI jarA paNa bhaya na pAmatI chatI aMta:puramAM gaI paNa arihaMtanA matane nahi jANanAro udAyana rAjA te bahu udvega pAmavA lAgyo. ekadA prabhAvatI rANIe, snAna karI pavitra thaI prabhune pUjana karavAne yogya pavitra vastra dAsI pAse maMgAvyAM. bhaviSyamAM vidhra thavAne lIdhe dAsIe ApelA vastrane teNIe raktavarNanAM dIThA tethI rANIe "A avasare A vo ayogya che." ema kahI bahu krodha pAmIne dAsIne darpaNa pheMkIne mArI. dAsI darpaNanA prahArathI turata mRtyu pAmI kAraNake kAlanI gati viSama hoya che. pachI rANI prabhAvatIe teja vastrone turata vetavarNanAM je vicAravA lAgI ke "are dhikkAra che mane, je meM vrata khaMDana karyuM. paMcaMdriya jIvane vadha paNa nice narakagati ApanAre che to pachI strIvalanuM te zuM kahevuM. mATe have hAre vrata levuM eja uttama che. pachI dAsInI hatyAthI vizeSa vairAgya pAmelI prabhAvatI rANIe bhUpatine kahyuM ke "he nAtha ! nice huM alpa AyuSyavAlI chuM, kemake meM anartha karyo. mATe Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra kathAntargata zrIudAyana rAjarSinI kathA, (231) hamaNuM tame mane saMsArane nAza karavA mATe dIkSA levAnI AjJA Apo. Ape mane mastakarahita dIThI hatI ane hamaNAM meM vastranA varNane pheraphAra dIThe A banne durnimitta A avasare hArA alpa AyuSyanAM duSTa cinho che. to he nAtha ! Apa mane dIkSA levAmAM vRthA vinna nahi kare." Avo rANIne pratibaMdha jANI mahA rAjA udAyane kahyuM. "he kRzadarI? jema tane rUce tema tuM jhaTa kara paraMtu he devI! tuM jyAre devapaNuM pAme, tyAre tyAre ahIM AvIne mane pratibodha pamADe. vaLI he priye! mane pratibaMdha pamADavA mATe ahIM AvatAM tane je hArA svargasukhamAM vinna thAya te sahana karavuM." pachI rANI prabhAvatI dIkSA laI anazana karI svargamAM mahA samRddhivaMta ane sukhI evA devapaNe upanI. ahIM tenA aMta:puramAM rahelI jinapratimAne tenI kunjA evI devadattA nAmanI dAsI pUrvanI peThe pUjavA lAgI. pachI prabhAvatInA jIva rUpa devatAe AvIne udAyanane pratibaMdha karavA mAMDyo paNa te pratibodha pAmyuM nahIM pachI devatAe bIje upAya karyo. te devatA tApasanuM rUpa laI hAthamAM divya phalanuM pAtra bharI udAyana rAjA pAse AvyA. eka to suvarNa ane temAM valI sugaMdha ema hAthamAM bheTa ApavA mATe kulanA pAtrane dhAraNa karanArA tApase phalanuM pAtra udAyananI Agala bheTa mUkayuM. bhakta evA udAyana rAjAe paNa bahu bhaktithI te tApasane Adara satkAra karyo. amRtarasa sarakhA svAdavALAM te phalenuM AdarathI bhakSaNa karI udAyana bhUmipati manamAM bahu camatkAra pAme, tethI teNe pUchayuM ke "he mune ! tame AvAM phala kyAMthI lAvyA? mane te sthAna dekhADe. " tApase kahyuM. "A nagaranI samIpamAM eka ramaNIya udyAna che temAM AvAM netrane vizrAMti ApanArAM phalene samUha thAya che." udAyana bhUpatie " e udyAna mane batAve." ema kahyuM eTale tApasa, jANe tene vidyA ApavA mATe laI jato hoyanI? ema bhUpatine eka joI dUra laI gaye. tyAM tApase potAnI zaktithI tevAja uttama phalethI bharapura ane nAnA prakAranA tApasonA AzramavAlo eka manahara bagIco banAvI dIdhe. pachI bhUpati " huM temane bhakta chuM mATe A tApasavana hArI phalanI IcchA pUrNa karaze." ema dhArI udyAna tarapha deDa. A vakhate sAmA deDatA AvatA te mAyAmaya tApasee " A cora che" ema dhArI rAjAne bahu mAryo. tethI udAyana bhUpati bahu bhaya pAmI nAsavA lAgyo te sAmI bAjue paNa "bhaya na pAma." ema kahetA evA sAdhuone dIThA. pachI bhUpati temanA zaraNe thayo. mAyAmaya sAdhuee AzvAsana pamADelo bhUpati svastha thaI vicAra karavA lAgyo "hA ! janmathI AraMbhIne dura karma karanArA tApasee mane chetare che. sAdhuoe kahyuM. "dharma eja mANasane zaraNa che. ane dharmanA arthe evA uttama buddhivAlA mANase deva, gurU ane dharma e traNanI uttama prakAre parIkSA karavI. je rAgAdithI mukta hoya te Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra3ra) zrISimaMDala vRtti-uttarAddha deva kahevAya che. brahmacArI tathA parigrahathI mukAyelAne ja gurU mAnelA che. temaja dayAyukta dharma teja dharma samajavo." sAdhunI AvI dezanA sAMbhalI zuddha buddhivAlo rAjA pratibaMdha pAmyA, ane tenA ati sthira evA cittarUpa gharane viSe arihaMtanA dharma nivAsa karyo. pachI te devatAo pratyakSa thaI udAyana bhUpatine dharma viSe sthApe. tyArabAda te svarga pratye cAlyA gaye. udAyana bhUpatie paNa potAne potAnI sabhAmAM beThele che. te divasathI mAMDI yathAta deva gurU dhama vigere traNathI vAsita thaele udAyana rAjA samyaktvadhArI thaye. (zrI viraprabhu abhayakumArane kahe che.) have gAMdhAra dezane gAMdhAra nAme rAjA vaitADhaya parvata upara zAzvatI jina pratimAne vaMdana karavA gayo. tyAM te vaitADhaya parvatanA mUlamAM vaMdanA karavAnI IcchAthI beThe. prasanna thaelI zAsanadevIe tenuM ISTa pUrNa karyuM. zAsanadevIe kRtakRtya evA tene ISTa phaLa ApanArI ekaso ATha geLIo ApI. eka goLI moDhAmAM nAkhI gAMdhAre vicAra karyo ke " huM vitabhaya nagare jaI devAdhidevanI pratimAne vaMdanA karuM.Ama vicAra karavA mAtramAM te vItabhaya nagare game tyAM devAdhidevanI pratimAne prabhAvatInI dAsI kunjA pUjatI hatI. bIje divasa gAMdhAranA zarIre kAMI rAga thaya. jinadharmane viSe prItivALI munnAe tenI bhakti karI. gAMdhAre pitAnuM mRtyu pAse AvyuM jANuM kunnAne se goLIo ApI dIdhI, tyArapachI ArtadhyAna rahita evA teNe dIkSA lIdhI. kubaDA rUpavALI kunnAe paNa sAruM rUpa pAmavAnI IcchAthI eka goLI mukhamAM nAkhI. tethI te paNa devInI peThe divya rUpa dhAraNa karanArI thaI, te geLI vaDe kukkA suvarNanA varSathI paNa adhika rUpavALI thaI tethI lokoe tenuM suvarNagulikA evuM nAma pADayuM. have suNa gulikAe bIjI geLI mukhamAM mUkI vicAryuM je hAra sarakhA rUpavAlA pati vinA hAruM AvuM rUpa vRthA che. A udAyana rAjA te hAre pitA samAna che. ane bIjA rAjAo te tenA sevaka che. mATe uddhata e caMDapradyatana rAjA mahAra pati thAo." suvarNagulikA Avo vicAra karatI hatI evAmAM koIe prathamathI caMDaadyatana pAse suvarNa gulikAnA rUpanAM vakhANa karyA haze. tethI mAlavapati caMDapradyotana bhUpatie eka dUta suvarNagulikA pAse tenI yAcanA karavA mokalyuM ! te tyAM AvI tenI prArthanA karI eTale suvarNagulikAe kahyuM. " tuM caMDapradyotana rAjAne ahiM teDI lAva." te suvarNagulikAnA kahyA pramANe mAlavapatine khabara ApyA. pachI caMDapradyotana rAjA, arAvaNa hasti upara beThelA iMdranI saMpattine dhAraNa karate chate vAyu sarakhA vegavAlA hasti upara besI rAtrIe vItabhaya nagara pratye AvyA. jevI rIte caMDapradyatana rAjAne suvarNagulikA rUcI, tevI ja rIte suvarNa gulikAne mAlavapati prasanna paDe. mAlavapatie suvarNagulikAne kahyuM "he suMdarI ! Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zrIabhayakumAra kathAnatargata zrIudAyana rAjarSinI thA. (233) te hArI nagarI pratye cAla." suvarNalikAe kahyuM "huM A devAdhidevanI pratimAne mUkI daI kSaNamAtra paNa jIvI zakuM tema nathI mATe he rAjana ! tamAre A mUrtinA samAna bIjI mUrti lAvIne tyAM sthApana karavI athavA te A mUrtine ja tyAM laI jaIne sthApavI." pachI caMDapradyatana bhUpati, devAdhidevanI pratimAsamAna rUpa AlekhI laI ane te rAtrI prItithI teNInI sAthe krIDA karavAmAM nigamana karI savAre potAnI ujayinI nagarI pratye cAlyA gayA. tyAM caMDapradyotana bhUpatie jevI jeI hatI tevI jAtivaMta caMdananA kASTanI zrI viraprabhunI pratimA karAvI. pachI teNe potAnA pradhAnane pUchayuM ke " meM A devAdhidevanI navIna pratimA karAvI che tenI pratiSThA keNa karaze?" pradhAne kahyuM. "he pRthvInAtha! anaMta bhavanA saMdehane nAza karanArA tathA kevalajJAnI evA kapila muni e pratimAnI pratiSThA karaze. pachI caMDapradyatana rAjAnI vinaMti uparathI upazamadhArI kapila munie vAsakSepa nAkhavA pUrvaka te navIna mUrtinI pratiSThA karI. pachI caMDapradyotana rAjAe te pratimA vAyunA sarakhA vegavAlA hastinI pITha upara mUkI ane pote paNa harSathI te pratimAnI sevA karate chate hasti upara caDha. hastinA divya vAhanathI paNa adhika vegathI vitabhaya nagarane viSe jaI teNe te pratimA kujA (suvarNagulikA)ne ApI. kujAe paNa te pratimAne maMdIramAM sthApana karI tathA pUrvanI pratimA laI caMDapradyatana rAjA pAse AvI caMDaadyatana bhUpati paNa pratimAna sahita kubbAne hasti upara besArI turata potAnI nagarI pratye gaye. A vakhate tenI ujajayinI nagarI jANe pitAnI sAme AvI hAyanI? ema tene mAlama paDayuM. ekadA kunzAe tathA caMDapradyatana rAjAe vidizA nagarInA bhAyala chIne te vidyummAlI devatAe banAvelI goziSa caMdananI mUrti pUjA karavA seMpI. kAraNa teo bahu viSayAsakta hovAthI mUrtinI pUjA karI zakyAM nahotAM. eka divasa bhAyale jANe mUrtimaMta tejano samUha hAyanI ? evA ane pitAnA hAthathIja caMdanAdi vaDe teja jinapratimAne pUjana karatA be uttama purUSane dIThA. dRSTine sukha ApanArA ane uttama kAMtithI dedIpyamAna evA te bane purUSane joI bhAyale temane pUchayuM ke "tame keNu che ?" teoe kahyuM. "ame pAtALamAM rahenArA kaMbala zaMbala nAmanA nAgakumAra chIe. dharaNenI AjJAthI ame niraMtara vidya"AlI devatAe banAvelI devAdhidevanI A pratimAne caMdanAdi pUjA sAmagrIthI pUjA karavA mATe ahIM AvIe chIe, A hRdayanI aMdara rahelI vidisA nadInA mArge thaI ame marAla pakSInI peThe Ava jA karIe chIe," bhAyAle kahyuM. " tame kRpA karI pAtAlanA tamArA bhuvane mane dekhADe. valI mane tyAMnI zAzvatI pratimAne jovAno manoratha che te hAro mane ratha pUrNa kare. kAraNa devatAnuM darzana niSphaLa thatuM nathI." pachI te banne devatAo nadImA adhuM pUjana karelA bhAyalane turata pAtAla pratye Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 234 ) zrIRSimaMDala vRtti-uttarAddha laI gayA. bhAyale tyAM zAzvatI pratimAne harSathI vaMdana karyuM eTale dharaNe tene kahyuM ke " varadAna mAga varadAna mAga." bhAyale kahyuM. " nAtha ! jevI rIte lokamAM hAruM nAma prasiddha thAya tema kare. kAraNa manasvI purUSane eja sAra rUpa che." nAgarAje kahyuM. " caMDapradyotana rAjA ahIM hArA nAmathI daivika nagara vasAvase. paNa tuM zrI jinezvaranI aDadhI pUjA karIne ahiM Avyo chuM. mATe kAle karIne mithyAdraSTi ane te pratimAnuM gupta rIte pUjana karaze. eTaluM ja nahiM paNa te mithyAdraSTie te pratimAne bahAra sthApana karIne A bhAyala nAmanA Aditya (sUrya) che. ema kaheze ane bhAyalasvAmI sUrya evA nAmanI te mUrtine pUjaze. kAraNake sarva mANasee uddaSaNa karelI yukti paNa niSphaLa nathI thatI " bhAyale kahyuM. hA hA! huM pApI Tharyo. he maheMdra! mane dhikkAra che dhikkAra che. A eka hAruM na nivArI zakAya tevuM amaMgala thayuM. kAraNake devAdhidevanI pratimAne pratinidhi banAvI Aditya evA mahArA nAmathI anyane pUjaze." inTe kahyuM. "he bhAyala! tuM zeka na kara. emAM ApaNe zuM karIe, kAraNake dUSama kALanuM A ceSTita bahu prabala che." pachI nAgakumAra devatAoe teja mArga vaDe bhAyalane svamanA darzananI peThe tenA pUrva sthAnake pahoMcADe. have ahiM vItabhaya nagaramAM kRtArtha e udAyana bhUpati savAre jinezvaranI pUjA karavA jinaprAsAda pratye AvyA. tyAM teNe potAnI Agala karamAI gaelI puSpamAlAvALI pratimA joI vicAryuM je "A pratimA kaI bIjI che. prathamanI nathI. kAraNa ke te pratimA upara savAre caDAvelA puSpo sAMje paNa jANe turatanA caDAvelA hoyanI? evAM dekhAya che. valI jANe staMbha upara karelI putaLI hoya nI? ema ahiM niraMtara rahetI evI devadattA dAsI paNa jANe marI gaI hoyanI? ema dekhAtI nathI. unALAmAM jema mAravADamAM pANu sukAI jAya tema hAthIone mada gaLI gayuM che mATe ahIM nice anilaga nAmano gaMdhahasti Avyo hoya ema mane lAge che. rAtrIe ceranI peThe avaMtIne rAjA caMDapradyatana anilavega nAmanA hastinI sahAyathI ahIM AvI pratimAne tathA devadattAne haraNa karI gayo che." pachI krodhathI kaMpatA aMgavAlA udAyana rAjAe caMDapradyatana upara caDAI karavA mATe jayapaha vagaDAvyo. sarva sainya sajaja karI udAyana bhUpatie zubha divase atipracaMDa tejavAlA caMDapradyatana tarapha prayANa karyuM. jema rUdranI sAme caMdra prayANa kare tema caMDapradyatana tarapha prayANa karatA evA udAyana rAjAnI pAchala bIjA mahA tejavAlA mukuTabaddha daza rAjAo cAlyA pachI jAMgala dezanI bhUmi pratye gaelA udAyana rAjAnA sainyane prANune nAza karanArI mahA tarasyA utpanna thaI. tarasyAthI paraspara athaDAI paDatA ane pRthvI upara AloTatA evA subhaTo divasa chatAM paNa ghuDanI peThe mAne viSe kAMI paNa dekhatA nahotA. A vakhate Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra kathAntargata "zrIudAyanI rAjarSinI kathA (ra35) udAyana rAjAe potAnI rANI prabhAvatInA jIva rUpa je svargamAM devatA utpanna thayuM hatuM tenuM smaraNa karyu devatAe turata tyAM AvIne traNa moTAM talA banAvI ApyAM. pachI jalapAna karI karIne sarva sainya svastha thayuM. kahyuM che ke mANaso anna vinA jIvI zake paNa jaLa vinA te jIvI zake nahIM. pachI prabhAvatInA jIva rUpa devatA pitAnA sthAnake gayA ane udAyana bhUpati ujajayinI nagarIe pahoMcyA. tyAM dUtanA mukhathI udAyana rAjAne tathA caMDapradyotanane sainyane sukha ApanArI dharma vRttinI peThe saMgrAmanI vAta thaI. dhanya evA udAyana rAjA saMgrAma karavAnA ratha upara beThe ane turata raNatura (yuddhanA vAI) vAgyAM. pachI udAyana rAjAne na jItI zakAya e jANuM caMDapradyatana rAjA pitAnA anilaga nAmanA uttama hati upara beThe. caMDaadhatana rAjAne hasti upara beThelo joI udAyana rAjAe kahyuM. "are adhama ! tuM bhraSTa pratijJAvAle thayo chato samartha thaye nahIM ema kahI udAyana rAjAe caMDa dyotananA hastine cAre bAjue bhamAvI sarva prakAranA abhisArathI yuddha AraMvyuM, temAM teNe soyanA samAna tIkSaNa bANoe karIne caMDapradyatananA mukuTane tathA anilaga hastinA caraNane vidhI nAkhyA. sarva aMgene viSe prasaratI bANanI ati pIDAthI bahu kaSTa pAmelo hasti kyAMI paNa javA samartha thaye nahIM tethI te tyAMja paDI gayo turata udAyana bhUpati caMDaprotanane hasti uparathI nIce pADI, hAthavatI pakaDI, bAMdhI ane potAnA sainya pratye lAvyo. tyAM teNe caMDapradyotananA kapAlamAM "tuM hArI dAsIne pati thayA che." evA AtmaprazastinA akSara karAvyA. pachI udAnaya rAjA caMDapradyotanane pitAnA sevaka samAna banAvI pite ujajayinI nagarI pratye te divya pratimA levA mATe AvyA. tyAM te divya pratimAne namaskAra karI, pUjana karI levA mATe upADavA gayo paraMtu parvatanI peThe te pratimA jarA paNa calAyamAna thaI nahi. tethI vidyAnmAlI devatAe banAvelI te pratimA pratye udAyana rAjAe kahyuM ke "he svAmin ? zuM huM abhAgyavAna chuM je Apa hArI nagarI pratye nathI padhAratA? A vakhate mUrtinA adhiSThAyaka devatAe kahyuM "he udAyana! zeka na kara kAraNake hArA nagarane viSe rajovRSTithI sthaLa thavAnuM che. mATe huM tyAM nahiM AvuM." adhiSThAyaka devatAnI AvI AjJAthI udAyana pitAnA nagara tarapha vidAya thayA. rastAmAM tenA prayANane rokI rAkhanArI vRSTi thaI, tethI teNe tyAMja uttama nagara vasAvI chAvaNI nAkhI. kahyuM che ke jyAM rAjAo nivAsa kare tyAMja nagara jANavuM. sAthenA daza rAjAo paNa rakSaNa mATe dhuLano kaTa karI tyAM rahyA jethI te chAvaNuM dazapura nAme prasiddha nagara thayuM. udAyana rAjA caMDaghotane bhejanAdika vaDe jANe pitAne Aveja kSatriya dharma hAyanI? ema pitAnuM bala dekhADate hate. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (236) zrISimaMDala vRtti uttarAddha. ekadA vArSika parva AvyuM. eTale udAyana rAjAe, zrAvaka dhamI hovAthI upavAsa karyo. rasoIyAoe udAyana bhUpatinI AjJAthI mAlavapati caMDapradyotanane pUchayuM ke "he narapati? Aje zuM jamaze?" raiyAnAM AvAM vacana sAMbhalI bhaya pAmelo caMDaadyatana rAjA vicAravA lAgyuM. " nice Aje A prazna kuzalakArI lAgato nathI. kharekhara A vacana vadhabaMdhanane sUcavanAruM dekhAya che." caMDapradyotane rasoiyAne pUchayuM "tame haMmezAM to pUchayA vinA avasare emane ema bhejana lAvo cho ane Aje pUchavAnuM zuM kAraNa che?" saseIAe kahyuM. "he bhUpati ! Aje paryuSaNa parva che mATe aMta:pura sahita amArA rAjAne upavAsa che haMmezAM to amArA rAjAne mATe je bhejana karyuM hoya tenAthIja Apane bhojana karAvatA ane hamaNuM te ApanA mATeja rasoI karavAnI che mATe pUchIe chIe." caMDapradyotane kahyuM. "he raseIyA ! tyAre to Aje huM paNa nikSe upavAsa karIza. tame Aje paryuSaNa parvanA khabara ApyA te bahu sAruM karyuM. kAraNa nice amArA kuLane viSe paNa zrAvaka dharma che." rasoI yAe caMDa pradyotananuM kaheluM sarva udAyana rAjAne kahyuM. udAyane hasIne kahyuM. nice teNe ghartapaNAthI A kapaTa jANyuM che. baMdhIkhAnAmAM rahyA chatAM paNa teNe je te prakAre A hAruM uttama parva karyuM " ema vicAra karI teNe caMDapradyotanane khamAvI tenA kapALamAM lakhelA akSarane DhAMkavA mATe paTTAbaMdha karyo. te divasathI AraMbhIne rAjAo vaibhavane sUcavanAre paTTabaMdha kare che. udAyana rAjAe caMDapradyotanane tene pUrvane mukuTa bAMdhI ujajayinInuM rAjya pAchuM sepyuM ane varSAkALa nirgamana thayA pachI pite pitAnA vatabhaya nagare gaye, chAvaNImAM vepArane arthe AvelA vaizya tyAM rahyA. tethI te nagaranuM dazapura evuM nAma te vepArIothI ja prasiddha pAmyuM. ekadA udAyana vidizA nagarI pratye jaI "A devanirmita nagarane iMdra bhAyalasvAmi nAmavaDe kaheluM che, te vRthA kema thAya" ema vicAra karavA lAgyuM. pachI harSita thaelA teNe vidyamAlI devatAe karelI prabhunI pratimAne pUjana karavA nimitte bAra hajAra gAma ApyAM, pachI prabhAvatInA jIva rUpa devatAe vItabhaya nagaramAM AvI udAyana rAjAne sukhe pratibadha karyo. "he nRpa ! je ahIMyAM zrI vaddhamAnavAmInI pratimA che te paNa nicce mAnya che. te paNa uttama tIrtharUpa che kAraNa te pratimAne paNa kevaLajJAnathI dedIpyamAna evA kapila nAmanA brahma sAdhue pratiSThA karelI che. mATe A devAdhidevanI pratimA hAre pUjana karavA yogya tathA vaMdana karavA gya che vaLI hAre avasare dIkSA levI." devatAnuM A sarva vacana aMgIkAra karI rAjA udAyana te pratimAne pUjavA lAgyo ane udAyana bhUpatinA cittarUpa vanane siMcana karavAmAM megha samAna te devatA paNa aMtardhAna thaI gaye. ekadA dharmakAryane viSe udyamavaMta thaelA udAyana rAjAe piSadhazALAmAM pAkhI (cadazIne piSadha karyo zubha dhyAnathI rahelA te bhUpatine madhya rAtrIe uttama Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhayakumAra kathAntargata zrIudAyana rAjarSinI kathA (237 ) vivekanA baMdhurUpa e adhyavasAya utpanna thayo ke "zrI vIraprabhue je gAma nagarane pavitra karyA che te dhanya che vaLI je rAjAoe temanA mukhathI dharma sAMbha nyo che teone paNa dhanya che. te prabhunI dharmadezanAthI ujavala pratibaMdha pAmI jemaNe zrAvakadharma Adaryo che te ja kRtArtha thayA che. temaja te prabhunA prasAdathI jeo virati pAmyA che teo vaMdana karavA gya tathA vakhANavA cepagya che ane temane ja vAraMvAra namaskAra thAo. hamaNAM je te prabhu vihAra karatA karatA ahiM Ave te huM temanI pAse sarvavirati aMgIkAra karI kRtArtha thAuM" A vAta jANu zrIvIraprabhu te udAyananA hitane mATeja caMpApurIthI devatAoe viMTAelA chatA tyAM samavasaryA. uttama buddhivALe udAyana prabhu pAse jaI dharma sAMbhaLI ghare gayo. tyAM te vicAravA lAgyo ke "je vratecchu evo huM mahArA putra abhicine rAjya ApuM te meM tene nava prakAranA nRtya karanAre naTa banAvyuM ema kahevAze kAraNa nItinA jANu purUSe paNa rAjyane naraka ApanAruM mAne che. mATe huM mahArA putrane te rAjya nahi ApuM kadApi ApuM to temAM tenuM hita zuM thavAnuM? pachI nispRha ane bhinna svabhAvavALA udAyana rAjAe potAnA bhANeja kezIne potAnI rAjyalakSmI ApI. vaLI teNe jIvatasvAmInI pratimAnA pUjanane arthe bahu gAma, nagara ane AkarAdi AkhyAM zrI mahAvIra prabhu abhayakumArane kahe che ke, pachI iMdriyane damana karanArA udAyana bhUpatie kezIe karelA niSkramaNa utsavapUrvaka amArI pAse dIkSA lIdhI. vratanA divase chaThTha, aThThama vigere tIvra tapathI teNe potAnA dehane pUrva bhavanA karma thI zuddha karyo. A vakhate pharI abhayakumAre namaskAra karIne zrI jinezvarane pUchayuM ke "e udAyana rAjarSine uttarakAla ke thaze ?" prabhue kahyuM. "pRthvI upara vihAra karatA evA te munine koI eka divasa akALe apathya bhojana khAvAthI mahAvyAdhi thaze. te vakhate nirvagha aMta:karaNavALA vaidya guNanA samudrarUpa temane kaheze ke "he muni ! dahIM bhakSaNa kare pachI dehane viSe Asakti rahita evA paNa te muni gaSTane viSe vihAra karaze kAraNa ke tyAM nirdoSa evuM dahinuM bhajana malavuM sulabha hoya che. ekadA te muni vItabhaya nagara pratye jaze. te vakhate tyAM kezI bhANeja rAjya karato hato. udAyana rAjarSine AvyA sAMbhaLI pradhAne kezIne kaheze ke "hamaNuM cAritrane tyajI devAnI IcchAvALo tamArA mAse ahIM A vela che. idrapada samAna samRddhivaMta rAjyane tyajI daI te zAMtabhAvane pAmyA hatA. paNa hamaNAM te te pharI rAjyane arthe AvyA che. mATe tamAre temane vizvAsa karavo nahi." kezIe te potAnuM rAjya Aje bhale svIkAre" ema kaheze. eTale duSTa buddhivALA maMtrIo pharI tene kaheze ke " pUrvanA puNyathI ja tamane rAjya maLyuM che. te tamane koie ApyuM nathI. rAjAno dharma evo nathI je Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (238 ) zrI kRSimaMDala vRtti utArAddha. lIdheluM pAchuM ApI de. rAjAo te balavaDe bhAI pAsethI, mAmA pAsethI, pitA pAsethI athavA to mitra pAsethI rAjya laI le che. eve koNa mUrkha hoya je lIdheluM pAchuM mUkI de. " pradhAnanAM AvAM vacanathI harSa pAmelo kezI pharI kaheze. tyAre temanuM mRtyu zI rIte thAya ? " pradhAne kahyuM. " viSathIja karAvAya. pachI kezInI AjJAthI kaI eka govAlaNa viSamizrita dahiM udAyana mahaSine Apaze. prabhAvatInA jIva rUpa devatA viSanuM haraNa karI munine kaheze ke tamane ahiM viSayukta dahinI prApti thaze. mATe have dahIMnI IcchA karazo nahIM. " muni dahiMnuM bhakSaNa nahi kare tethI temanA zarIre rega vRddhi pAmaze. kAraNa ASadhanuM sevana na karavAthI rege vRddhi pAme che. pharI muni reginI nivRtti mATe dahinuM bhajana leze. paNa devatA te viSanuM haraNa karaze. Ama traNa vakhata devatA viSanuM haraNa karaze. ekadA pramAdathI devatA viSanuM haraNa karaze nahIM tethI muni viSamizrita dahinuM bhakSaNa karaze. viSathI utpanna thaelI pIDA bahu vRddhi pAmaze tyAre pitAne kAla samIpa AvyuM jANuM te mahA muni anazana leze, trIsa divasa sudhI anazana pAlI samAdhithI kevala jJAna prApta karI karmarahita evA te munirAja mokSa pAmaze. udAyana rAjarSi mokSa pAmyAnuM jANu bIjI kAlarAtrI hAyanI tema devatA kapa pAmaze tethI te dhuLa vaDe karIne vItabhaya nagarane pUrI deze. ane dhuLanI vRSTithI divasane paNa rAtrI je karI deze. A vakhate kapila munie pratiSThita karelI pratimA dravyanI peThe bhUmimAM daTAI jaze. je kuMbhakAranA gharamAM udAyana rAjarSi raheze te kuMbhArane devatA bIje sthAnake laI jaI ne tenA nAmathI navuM nagara sthApana karaze. nirbhaya evA abhayakumAre pharI namaskAra karI zrI viraprabhune pUchayuM. he vizvapati ! pachI zuM thaze te jhaTa kaho. " prabhue kahyuM. " jyAre udAna rAjAe pitAnuM rAjya potAnA bhANeja kezIne ApyuM. tyAre udAyananI strI prabhAvatIno putra vicAravA lAgyA ke " huM rAjyane gya, niraparAdhI ane bhakta evo putra chatAM pitAe mane rAjya na ApatAM potAnA bhANejane ApyuM te sAruM karyuM nathI. pitAe prabhu paNathI je ayogya karyuM che te ThIka che. paNa huM kezInI sevA te zI rIte karIza. kAraNa udAyanane putra te huM ja . " A pramANe vicAra karI te abhici pitAthI parAbhava pAme chata kuNika rAjA pAse jaze. kAraNa mAnavaMta purUSane parAbhava thaye chate paradeza javuM egya che. kUNika abhicine mAsIne putra bhAI thAya che. tethI te tyAM tenI dekharekha nIce sukhathI raheze. jIvAjIvAdi tatvane jANu, sAdhune upAsaka ane vivekavALo te abhici zrAvaka dharma pAlaze. jo ke te abhici bahu varSa paryata akhaMDita rIte zrAvaka dharmane pAlaze khare paNa pitAthI thaelA parAbhavane samaraNa karate chate pitA uparanuM vairatyajI deze nahIM, chevaTa paMdara divasanA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www zrIabhayakumAra nAmanA munipuNavanI kathA. (239) anazanathI saMlekhanA karI te abhici AlocanA lIdhA vinA mRtyu pAmIne asurapaNe utpanna thaze. tyAM te eka popamanuM AyuSya pAlI mahA videha kSetrane viSe utpanna thaze. tyAMthI nirabhimAnI evo te mokSa pAmaze. zrI mahAvIra prabhue varNana karelA udAyana rAjAnA caritrane sAMbhalI abhayakumAra, "he jinezvara ! have hAre rAjyanuM kAMI prayajana nathI. " ema kahI tathA prabhune vaMdanA karI zreNika rAjA pAse AvIne kahevA lAgyo. " he tAta ! je huM rAjA na houM to muni thAu chuM. kAraNa ke zrI vIra prabhue to chello rAjarSi udAyana kahyo che. tamArA putrapaNAne pAmI tathA zrI vIra prabhune malI je huM saMsArathI na bhaya pAmuM arthAt saMsArathI vairAgya na pAmuM te pachI hArA vinA bIjo adhama ko jANo ? he tAta ! jo ke hAruM nAma abhaya che te paNa saMsArathI sabhaya thaye chuM mATe mane AjJA Apo ke jethI huM vizvanA chane abhaya ApanArA zrI vIra prabhune Azraya karuM. hAre pramANa sukhavAlA rAjyathI saryuM. kAraNa jinezvaree saMtoSanA sAravAlA sukhane uttama kahyuM che." zreNika rAjAe bahu kahyuM paNa jyAre abhayakumAre rAjya svIkAryuM nahIM, tyAre zreNike tene dIkSA levAnI rajA ApI. pachI abhayakumAre tRNanI peThe rAjyasukha tyajI daI prabhu pAse saMteSasukhanA samudra rUpa dIkSA lIdhI. abhaya kumAre dIkSA lIdhA pachI zreNika rAjAnI AjJA laI naMdAe paNa zrIvartamAna svAmI pAse dIkSA lIdhI. naMdAe dIkSA levAnA avasare be divya kuMDala ane be dukula halla vihallane ApI dIdhA. pachI sura asurothI sevana karAyelA zrI viraprabhue bhavyajanene pratibaMdha karavA mATe bIje vihAra karyo. abhayakumAra, tIvra tapa karI, dIrdhakAla cAritra pALI anuttara devalokanA vijaya vimAnamAM devapaNe utpanna thayo. zrI vIraprabhunA mukhathI udAyana rAjAne chello rAjaSi jANuM jeNe potAnA saMteSathI ja pitAe ApeluM rAjya tyajI dIdhuM, temaja jeNe zrI jinezvaranI AjJAthI mAtA sahita nirmala cAritra pAlI vijaya nAmanA devalokamAM devapada svIkAryuM, te zrI abhayakumAra munine huM harSathI vaMdanA karuM chuM. zrIrAmanA nAmanA yunigvanI jayA saMpUrNa rAyavarakannagAo, avagannia a gahiapavvajo // putvabhavagahaNapuvaM, vIreNa thirIkao dhamme // 142 // bhikhUpaDimA bArasa, phAsia guNarayaNavaccharaM ca tavaM // patto mehakumAro, vijaye ikkArasaMgadharo // 143 // zrI vIraprabhue pUrvabhavanA kathana pUrvaka dharmane viSe sthIra karelo ane tethI ja uttama ATha rAjakanyAone tyajI daI dIkSA lenAra meghakumAra, nizunI bAra prakAranI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (240 ) zrIRSimaMDalavRtti uttara pratimA vahana karI tathA guNarayaNa saMvatsara nAmanuM tapa karI pAMcamA vijaya nAmanA devaloka pratye gaye. je 142-143 che * 'zrI meghakumAra' nAmanA munivaranI kathA.. rAjagRha nagaramAM zreNika rAjA rAjya karato hato. tene guNavata dhAriNI nAme strI hatI. IcchA pramANe viSayasukha bhogavatA evA teone meghanA uttama svamathI sUcita meghakumAra nAme putra thaye. mAtA pitAe tene kaLAcArya pAse bhaNAvyA anukrame te putra, strIonI draSTirUpa mRgapaMktine bAMdhavAmAM vAgarA samAna vaivanAvasthA pApe. pitAe snehathI tene ATha rAjakanyAo paraNavI, jethI te pUrvanA puNyagathI paMca prakAranAM viSayasukha bhegavavA lAgyo. ekadA zrI vAddhamAnasvAmI rAjagRha nagare samavasaryA. devatAoe tyAM samavasaraNa racyuM. zrI vIraprabhune samavasarelA jANI putra sahita zreNika rAjA atyaMta bhaktivaDe maheATI saMpatti vaDe prabhune vaMdana karavA gaye. traNa pradakSiNa pUrvaka vaMdanA karI sAvadhAna manavALe te tyAM gya Asane beThA. pachI zrI viraprabhue amRtasamAna madhura vANuthI mithyAtva rUpa aMdhakArane nAza karanArI uttama dharmadezanA ApI. dezanA sAMbhaLI zreNika rAjAe samyaktva lIdhuM ane abhayakumArAdike sukhakArI e zrAvaka dharma Adaryo. pachI hAthajoDI tIrthanAthane namaskAra karI zreNika, prabhunI AjJAthI harSa pAmate chate putra sahita ghare gayo. A vakhate meghakumAre hAtha joDI AnaMdathI dhAriNane tathA zreNikane madhura vANuthI kahyuM ke "he mAtA pitA ! tamoe mahArUM mehathI kALa paryata lAlana pAlana karyuM che te huM kevala tamArA zramane arthe ja thayo chuM, chatAM vinaMti karuM chuM ke A anaMta duHkhathI bharapUra evA saMsAravAsathI huM bhaya pAmuM chuM, ane saMsAranA bhayane dUra karanArA zrI arihaMtaprabhu hamaNuM ahi virAje che. mATe saMsArathI udvega pAmelA mane tame hamaNuM rajA Apo ke jethI huM te mahAvIraprabhu pAse dIkSA lauM." mAtApitAe kahyuM. "he putra! nice vrata bahu duSkara che ane tuM kemala che to te vratane tuM zI rIte pALIza?" meghakumAre kahyuM huM saMsAravAsathI bhaya pAmyo chuM mATe duSkara evA paNuM vratane pAlIza. mATe hamaNAM mane jhaTa rajA Apa. putrAdikanuM mRtyu mAtApitAthI nivArI zakAtuM nathI. to paNa huM jinezvaranA zaraNathI mRtyune chetarIza." zreNike kahyuM. "jo tane saMsArano bhaya che. topaNa amane prasanna karavA mATe eka divasa rAjya aMgIkAra kara." meghakumAre te vAta aMgIkAra karI eTale zreNike tene rAjyasana upara sthApana karyo ane harSathI kahyuM ke "have huM hAruM kAma zuM karuM?" meghakumAre kahyuM ke-"he tAta! mahAre dIkSA levAnI IcchA che mATe hAre arthe pAtrA, raharaNa ItyAdi vastuo lAvo" je ke zreNikane A vAta mehanA vazathI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImedhakumAra nAmanA munivaranI kathA. gamatI nahotI te paNa vANuthI baMdhAI gaelo saMyama mArgane pUre rAgI hovAthI teNe te sarva vastuo magAvI ApI. pachI maghakumAre zrI jinezvara prabhu pAse jaIne dIkSA lIdhI. rAtrIe meghakumAra bAraNA Agala saMthArA upara sute hatA te vakhate bIjA moTA sAdhuonA javA AvavAthI temanA caraNane prahAra meghakumArane thatuM. Ama bIjA sAdhuono pAdaprahAra thavAthI meghakumAra vicAra karavA lAgyo ke "rAjya tyajI daI nidhana thayo, tethI A sAdhuo mane pAdaprahAra kare che. sarva sthAnake dhanavaMta mANase je mAna pAme che mATe have huM paNa savAre vrata tyajI daI ghare jaIza." A pramANe vicAra karatA meghakumAra munie rAtrI mahA kaSTathI nivRtta karI savAre vrata tyajI devAnI IcchAthI prabhu pAse gayA. zrI mahAvIra prabhue jJAnathI tene bhAva jANIne kahyuM "he vatsa? tuM saMyamathI kema bhagna pariNAmavAle thayo che? temaja te pitAnA pUrvabhavane kema nathI saMbhAra te? sAMbhala hArA pUrvabhavaH AthI trIjA bhave tuM vaitADhaya parvata upara merUprabha nAme hasti hato. ekadA tyAM dAvAnala saLagyo tethI tuM tyAMthI nAsIne eka talAvamAM gayo. tyAM tuM kAdavamAM kheMcI gayo tethI balavaMta evA bIjA hastioe tane mArI nAkhyo. sAta divasa pIDA pAmyA pachI tuM marI gayo ane viMdhyAcalane viSe teja nAmathI maheoTA gajarAjapaNe utpanna thayuM. eka divasa vidhyAcala upara dAvAnala saLagyo joI tane jAtismaraNa jJAna upanyuM tethI te tRNa vigerene ukheDI nAkhI pitAnA yuthanuM rakSaNa karavA mATe traNa mAMDalAM karyA. valI eka divasa dAvAnala salagye tethI pota potAnA mAMDalA pratye jatA evA mRgAdikathI be mAMDalAM te bharAI gayAM. tuM potAnA parivArasahita trIjA mAMDalAmAM ubhe rahyo evAmAM tane kharaja AvavAthI te khajavAlavA mATe tyAre eka paga uMco karyo. te paga uMce karyo eTale turataja bahu janAvaronA ghasArAthI pIDA pAmatuM kaI eka zazalu sthAna na maLavAne lIdhe tyAMja AvI ubhuM rahyuM pitAnA paga mUkavAnA sthAnake zazalAne ubheluM joI dayAthI pUrNa manavAle tuM cothe paga pRthvI upara mUkyA vinA traNa pageja ubho rahyo. aDhI divase dAvAnala zAMta thayuM eTale zazalA pramukha sarve prANuo sudhA tRSAthI pIDA pAmelA hovAthI cAlyA gayA. tuM je tyAMthI cAlavA gaye teja paga uco rAkhavAthI thayelI pIDAne lIdhe pRthvI upara paDI gayo. pachI sudhA tRSAthI paravaza thayele tuM trIje divase mRtyu pAmyuM. te prANu upara dayA rAkhI te puNyathI hamaNAM tuM rAjaputra thaye chuM te have A manuSyabhavane vRthA zA mATe hArI jAya che? te eka zazalAnuM rakSaNa karavA mATe traNa divasa ubhA rahI chevaTa dehane tyAga karyo to pachI sAdhuonA paganA prakAranA kaSTathI cAritrathI kema bhraSTa thAya che ? tuM eka jIvane abhaya ApavAthI AvuM phala pApe te pachI sAdhunI peThe sarva jIvane Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 242) zrI RSimaMDalavRtti uttarAddha. abhaya ApavAnuM uttama phala pAmI tenAthI zAmATe bhraSTa thAya che. mATe potAnI lIdhelI pratijJA pALa ane saMsAra samudrane utara, kAraNa, saMsArasamudrane taravAnA kAraNa rUpa A manuSya bhava bahu durlabha che." - zrI vIraprabhunAM evAM vacana sAMbhalI vratane viSe sthira thaelA meghakumAre mithyAta dai ghora tapa AcaryuM. uttama rIte cAritra pAlI te meghakumAra mRtyu pAmIne vijayane viSe devatA thaye tyAMthI AvI videha kSetramAM utpanna thaI tyAMthI mokSa pAmaze. jemaNe sugurU pAse kalAsahita ekAdazAMgIne abhyAsa karyo ane jemaNe zrI vardhvamAnasvAmInI AjJAthI sAdhuonI paDImAM vahana karIne guNaratnavatsara nAmanuM tIvra tapa karyuM. te meharahita ane kSamAnA maMdIra rUpa zrI meghakumAra munivarane huM vaMdanA karuM chuM. valI uttama evA zrI vIraprabhunA upadezane sAMbhalI jemaNe mahAsaMpatti tyajI daI cAritra lIdhuM pachI sAdhuonA pAdaprahArathI bhagna pariNAmavAlA thaelA jANI viraprabhue kahelA pUrva bhavanA saMbaMdhane jANuM cAritramAM sthira thaelA ane mRtyu pAmIne vijaya devalokamAM utpanna thaelA meghakumAra muninI huM stuti karUM chuM." 'zrImeghakumAra' nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa sAmissa vayaM sIsatti, cattaverA surIisA hariA // seaNa erayaNAe, uvavanne hallavihallA // 144 // kayaguNarayaNA ikkAra-saMgiNo solavIsavarisavayA // halla jayaMte patto, avaro avarAi a vimANe // 145 // - secanaka hasti mRtyu pAmIne ratnaprabhA narakane viSe utpanna thaye chate zAsanadevatAe AkarSaNa karIne zrI vIra prabhu pAse pahoMcADelA ane "ame vIraprabhunA ziSya chIe." ema kahetA evA agIyAra aMganA dhAraNahAra halla ane vihaa pikI zaLa varSanI avasthAmAM guNaratna saMvatsara tapa karI hala yaMta nAmanA vimAna pratye gayo ane vihalla vIza varSanI avasthAmAM teja tapa karI aparAjita vimAnamAM utpanna thaye. . 144-145. che zIrlDa ane "zrIviThThI nAmanA munivaronI kathA. kalyANanA sthAna rUpa ane lakSamIe karIne manohara evA rAjagRha nagaramAM prajAne prIti utpanna karavAmAM tatpara evA zrI zreNika nAme rAjA rAjya karato hate. tene zrI jinezvaranI AjJAthI pavitra AtmAvAlI, sArA kulamAM utpanna thaelI ane pativratA evI celaNa ane naMdA vigere bahu strIo hatI tathA buddhiba Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhala ane zrIvihula' nAmanA munivarenI kathA. (24) lAdi guNethI zobhatA evA meghakumAra, abhayakumAra ane naMdiSeNa vigere putro paNa bahu hatA. abhayakumAre prabhu pAse dIkSA lIdhI, tyAre zrI zreNika rAjA vicAra karavA lAgyo ke "rAjyane , guNavAna ane pitAnI sevA karanAra te abhayakumAra hatA. paNa teNe te prabhunA mukhathI dharmopadeza sAMbhalI vairAgyavAsita thaI zrI jinezvara pAse dIkSA lIdhI che. have kaNikaja guNavAna ane cittane vizrAMtinA rathAna rUpa che tethI teja rAjya gya che bIje nathI kAraNa tenA samAna bIje saMpatti melavI zake tema nathI mATe huM rAjya kaNikane ApIza." ema dhArI teNe hala vihallane secanaka hasti ane aDhAra serane hAra Ape. have ahIM teja vakhate kuNika potAnA sarakhA kAlAdi daza bhAIonI sAthe vicAra karato kahevA lAgyo ke "aho! pitA vRddhAvasthAthI vyApta thayA te paNa rAjyatRSNA tajatA nathI. putra rAjyagya thAya tyAre pitAe dIkSA levI e rogya che. te abhayakumAra nice zreSTha karyo ke jeNe yuvAvasthA chatAM rAjyalakSamI tyajI dIdhI ane A kAmAMdha pitA te pitAnI jarAvasthAne paNa jotA nathI. mATe Aje pitAne bAMdhI temanuM avasarane yogya evuM rAjya ApaNe grahaNa karI laIe, emAM ApaNane apavAda lAgavAno nathI. kAraNa pitA vivekarahita thayA che. he bhAIo! pachI ApaNe rAjyanA agIyAra bhAga pADI vaheMcI laIzuM ane pachI baMdhIkhAnAmAM nAkhelA pitA te bhalene bahu varSa jIve." A pramANe vicAra karIne duSTa buddhivALA te sarve putroe vizvAsI evA pitAnA pitAne bAMdhyA. kahyuM che ke-kuputra pitAne duHkha ApanArA thAya che. pachI kRNike pitA zreNikane pipaTanI peThe pAMjarAmAM ghAyA, eTaluM ja nahi paNa dveSathI vizeSe bhaktapAna paNa ApavAne maMdAdaravALo thayo. zreNika daivathI AvI durdazA pAme chatAM kUNika tenI pAse koIne javA deto nahIM. eTaluM ja nahi paNa duSTa buddhivALo ane ati duSTa AtmAvALe kRNika pUrva bhavanA vairane lIdhe nitya savAre pitAnA pitA zreNikane se cAbaka mArate. jo ke kUNika koIne zreNikanI pAse javA dete nahi te paNa potAnA pati upara nehavALI mahAsatI calaNa pitAnA kezane madIrAthI bhIMjAvIne tathA kezanI aMdara puSpanI peThe aDadanA bAkaLAnA pIMDane ghAlI nitya AdarathI zreNika pAse jatI ane aDadanA bAkaLAnA pIMDa patine khAvA mATe ApatI. zreNika, duprApya evA te bhejanane uttama bhejana sarakhuM mAnate. vaLI callaNanA kezapAzathI paDatA evA madIrAnAM TIpAMne paNa te pate. Ama karavAthI tene gADha tRSA pIDA karatI nahotI temaja cAbukane mAra mAlama paDate nahIM. AvI rIte pitA zreNikane bAMdhIne kUNika pote rAjya karato hato. ekadA kRNika pitAnA putra udAyIne khoLAmAM besArI bhajana karavA beThA hate. ardhajana thayuM hatuM te vakhate pele putra jANe tenA bhajana karavAnA pAtramAM Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI praSimaDalavRtti-uttarAddha ghI pIrasate hAyanI? tema mUtaryo. kRNika tarata mRtarathI bhijAeluM bhojana dUra karI bAkInuM putranA upara premane lIdhe harSathI khAvA lAgyA. A vakhate tyAM beThelI pitAnI mAtA calaNane kuNike pUchayuM ke "he mAtA ! hArI peThe bIjAne Ave kaI priyaputra haze? cellaNAe kahyuM. "are pApI.! nRpAdhama ! tuM jevo hArA pitAne priya hatuM tevA bIjA keI nahotA. tuM mahArA garbhamAM Avyo tyAre mane duSTa DahALe utpanna thaye hato. te vakhate meM tane pitAne varI dhAryo hate. pachI meM gabha gALI nAkhavA mATe bahu auSadhe karyA paNa tethI te gaLI gaye nahIM paNa ulaTo puSTa aMgavALo thayo. kAraNa ke bhAgyavaMta purUSane sarva hitakArI thAya che. huM putranuM mukha kayAre joIza evA adhika utsAhathI hArA pitAe mahAre te DahoLo paNa pUrNa karyo hate. janma ApyA pachI meM turata tane pitAne vairI samajI tyajI dIdhuM hatuM paNa tyAMthI pitAnA jIvitanI peThe hArA pitAe tane pAche A. che. ekadA hArI AMgalIne kukaDAe karaDI hatI. AMgaLI tethI pAkI ane tene bahu pIDA karavA lAgI. hArA pitAe hArI tevI AMgalIne paNa tyAM sudhI potAnA mukhamAM rAkhI ke jyAM sudhI tane bIjI AMgaLI prApta thaI. he duSTa buddhivALA ! zrImaMta pitAe tane AvI rIte lADa laDAvyuM tene AvuM kaSTa Ape che. te zuM tane cogya che?" kRNike kahyuM. "je pitA hArA upara dveSa na rAkhatA hoya te temaNe mane gALanA medaka ApI hallavihallane khAMDanA medaka zAmATe ApyA?" celaNAe kahyuM. "tane geLanA mAdaka apAvanAra huM pite chuM kAraNa ke te pitAne dveSI hovAthI mane apriya hate. kRNike kahyuM. "he mAta! avicArakArI evA mane dhikAra thAo, huM pharI mahArA pitAne temanuM rAjya pAchuM ApIza." Ama kahI kRNika adhuM jamyA chatAM paNa hAtha dharAI, putra dhAvane seMpI pitA pAse javA mATe tyAMthI uThayo. "huM pitAnA caraNakamaLamAM rahelA nigaDane bhAMgI nAkhuM" ema dhArI kRNika hAthamAM lehadaMDa laI pitA tarapha deDa. A vakhate zreNikanI pAse rahelA pUrva paricita sevakoe tevI rIte AvatA evA kRNikane joI AkulavyAkula thayA chatAM zreNikane kahyuM. "he rAjana ! A tamAre putra hAthamAM lohadaMDa laI vegathI Ave che te duSTa cittavALo zuM karaze te ame jANI zakatA nathI. "zreNike vicAryuM nice te hAthamAM lehadaMDa laIne mane mAravA mATe Ave che. mATe have huM zuM karuM? huM nathI jANatA ke te kyAre mane kevA prakAre mAraze. te te jeTalAmAM hArI pAse na AvI pahoMce teTalAmAM mhAre maraNanuM zaraNa levuM egya che. Ama dhArI teNe tAlapuTa viSa jivAnA agrabhAga upara mUkayuM. tethI tenA prANa prAghaNuMkanI paDe tatkAla cAlyA gayA. kRNika jeTalAmAM pitAnI AgaLa AvI pahae, teTalAmAM teNe pitAne mRtyu pAmelA dIThA tethI te ati duHkhI thaIne pitAnI chAtImAM prahAra Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhala ane zrIvihalla nAmanA munivarenI kathA. (45) karate chate pikAra karavA lAge. "he tAta! huM pRthvI upara AvA dUra karmathI mahApApI thaye." ema te vAraMvAra vilApa karavA lAge. vaLI "huM pitAnI kSamA mAgIza. e je mane ratha dhArato hato te paNa pUrNa thaye nahi, jethI huM bahu pApI Tharyo chuM. huM pRpApAta karUM athavA agni, zastra ke jala ItyAdi bIjA kaI paNa prakArathI mRtyu pAmuM te paNa A karelA karmanI pratikriyA thAya tema nathI." A pramANe zekathI Akula thaelA ane mAravA mATe IcchA karatA kRNikane tenA pradhAne e pratibaMdha karyo. pachI niraMtara pitAne bahu zoka karavAthI kSaya regavaDe kSINa thatA kUNika bhUpatine joI pradhAne vicAra karavA lAgyA ke " A kRNika rAjA pitAne zoka karavAthI mRtyu pAmaze ane rAjya nAza pAmaze mATe pitAnI bhaktinA upadezathI tene zAMta karIe." Ama dhArI mithyAdaSTi hovAthI teoe eka jIrNa tAmrapatramAM lakhyuM ke "putre zrAddhamAM ApelA piMDAdi mRtyu pAmelo pitA pAme che" A lekha pradhAnee rAjA kRNikanI AgaLa vAMce. tethI harSa pAmela kaNika pite piMDadAna karavA lAgyuM. te divasathI piMDadAna lokamAM pravRtta thayuM. "mRtyu pAmelA hArA pitA meM ApeluM anna bhajana kare che." ema mAnate jaDabuddhivALA kRNike jema regI rasa vikriyAne tyajI de tema dhIme dhIme zeka tyajI dIdho. pitAnA pitAnA bahu zekathI vyAkula manavALo kUNika rAjA rAjagRha naga2mAM rahevA kayAre paNa utsAha dharato nahoto tethI teNe kaI eka ThekANe prakulita caMpAnA vRkSane joI te sthAnake caMpApurI nAme nagarI vasAvI tyAM nivAsa karyo. ekadA kRNikanI strI padmAvatI divya kuMDalane dhAraNa karanArA, divyahAranA dhAraNahAra ane secanaka hasti upara beThelA potAnA diyara hallavihallane joI vicAra karavA lAgI. kAraNa strIone svAbhAvika IrSyA hoya che. be divya kuMDala, hAra ane secanaka hasti vinA mahArA patinuM rAjya netra vinAnA mukhanI peThe zobhatuM nathI. pachI padmAvatIe hallavihalla pAsethI te vastuo laI levAne bahu Agraha karyo. eTale kaNike kahyuM. "pitAe temane te vastuo ApI che mATe te laI levI e nathI. valI hArA pitA mRtyu pAmyA che tethI te hAre temanA upara bahu kRpA rAkhavI joIe. " rANI padmAvatIe bahu Agraha karyo eTale kuNike te cAre vastunI pitAnA bhAI pAse mAgaNI karI. "ame te vastuo tamane ApIzuM. " ema kahI te banne bhAIo potAnA ghare jaI ekAMtamAM paraspara vicAra karavA lAgyA. " bhAIne vicAra kAMI sAre dekhAtuM nathI. tene A vastuonuM zuM prajana haze ? mATe ApaNe ahIMthI kyAMI bIje cAlyA jaIe. kAraNa ke sarva sthAnake balavaMta purUSanIja saMpatti hoya che. " A pramANe vicAra karI secanaka ane hArAdi vastuo laI aMta:purasahita rAtrIe vizAlA nagarI pratye cAlyA gayA. vizAlAmAM temane mAtAmaha ( mAne bApa ) ceDA rAjA rAjya karato hato Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 246 ) zrI raSimaMDala vRtti-uttarAddha teNe AvelA evA pitAnA ane pitrIne bahu mAnathI pitAnI pAse rAkhyA. have ahIM kRNika rAjA, ghanI peThe potAne chetarIne nAsI gaelA halavihallane jANuM gAlane viSe hAtha mUkI vicAra karavA lAgyo. " nice strInA pradhAnapaNathI mane gajAdi ratnoe ane baMdhae tyajI dIdhe. AvuM duHkha prApta thaye chate have je huM teone ahIM na lAvuM te pachI parAbhavane sahana karanArA vANIyAmAM ane mahArAmAM phera che ? athAt kAMI nahi. pachI kRNike ratna laIne nAsI gaelA pitAnA bhAIone mRtyune bhaya dekhADavAnuM eka dUtane zIkhavI vizAlA nagarImAM ceDA rAjA pAse mokale. pachI dUta vizAlA nagarImAM jaI namaskAra karI, Asane besI sAhasapaNuthI ceDA rAjAne A pramANe kahyuM. " gajAdi ratnone laI turata nAsI AvelA hallavihala tame kRNika rAjAne sepe. jo tame tema nahiM kare te potAnA rAjyane nAza karI besaze. e kaNa jaDa purUSa hoya ke je eka khIlI kADhavAne mATe pitAnA mahelane pADI nAkhe ? " ceDA rAjAe kahyuM. " jo ke kaI eka bIjo mANasa zaraNe AvyuM hoya te tene tyajI devAta nathI pachI Ate vizvAsa pAmelA hArI vahAlI putrInA putra che tenI to vAta ja zI karavI. " dUte kahyuM, je teo tamAre zaraNe AvelA hoya ane tethI teone tame kRNika rAjAnI svAdhinamAM kare nahi te teonI pAsethI ranne laI mahArA rAjA kaNikane Apa." ceDA rAjAe kahyuM. " rAjA athavA rAMkane e kAMI nyAya nathI je ekanuM dravya bIjAne ApavA trIjo samartha thAya. mATe te dUta ! hallavihala tene seMpavAmAM nahIM Ave tema ratna nahIMja maLe. jA A vAta hArA rAjAne jhaTa nivedana kara. pachI dUtanA mukhathI ceDA rAjAe kahelI vANI sAMbhalI atyaMta krodhAtura thaelA kuNika rAjAe jayane paDaha vagaDAvyuM. A vakhate asahA tejavAlA te rAjAnuM sarva sainya sarva prakAranI taiyArIthI sajaja thaI gayuM. durjaya evA kAlAdi daza kumAre paNa senAnI sAthe sajaja thaI Agala cAlyA. traNa hajAra hasti traNa hajAra azva, traNa hajAra ratha ane traNa kroDa pAyadala. A pramANe atula te eka eka kumArenuM sinya hatuM. AvI rIte kaNikanuM eka moTuM sainya taiyAra thayuM. AvA moTA sainyathI ceDA rAjA upara ja e kRNika pRthvIne tathA zatruonA hRdayane kaMpAvato hate. ceDA rAjA paNa mukuTabaddha aDhAra rAjAonI sAthe bahu sainyathI taiyAra thaI kUNika sAme cAlyA. traNa hajAra hasti; traNa hajAra azva, traNa hajAra ratha ane traNa koDa pAyadala e dareka mukuTabaddha rAjAnuM sinya hatuM. A pramANe aDhAra mukuTabaddha rAjAenA moTA sainyavAlA ceDA rAjAe pitAne sImADe jaI potAnA sainyane durbheda e maheTo sAgara bRha ra. kRNike paNa pUrve kahelI mahedI sainyathI tyAM AvI zatrunI senAthI na bhedI zakAya e garUDa mUDa ra. kaNikane senApati Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhala ane "zrIvihala nAmanA munivarenI kathA. (ra47) kAlakumAra thayo ane te prathama ceDA rAjAnI senA sAthe yuddha karavA lAgyA. kAlakumAra ceDA rAjAnA sainyane chedana bhedana karato ceDA rAjAnI samIpe AvI pahoMce. A pramANe ati ugra evA kAlakumArane AvatA joI ceDA rAjAe vicAra karyo ke - kAla samAna bhayaMkara ane sarva rAjAothI ne jItI zakAya evo A kAla kumAra hArA sinyane na bhedI nAkhe eTalA mATe AvatA evA buddhinA parvata ane uddhata evA tene huM hArA A devatAe ApelA bANathIja mArI nAkhuM. " A pramANe vicAra karI ceDA rAjAe pite prayAsa vinAja kAlakumArane bANavaDe haNuM yamarAjane atithi banAvyuM. A pramANe ceDA rAjAe mahA baLavaMta evAya paNa bIjA mahAkAlAdi nava kumArane divya bANathI mArI nAkhyA. ceDA rAjAe evI rIte kAlAdi daza bAMdhavane raNagaNamAM mArI nAkhyA tyAre kRNika vicAra karavA lAgyuM. " A ceDA rAjA prasanna thaelA devatAe ApelA amegha bANane lIdhe koDa mANasathI paNa jItI zakAya tema nathI. hA dhikkAra che mane, je meM tenA atizayane nahi jANavAthI A hArA daza bhAIone yamaleka pratye mokalyA. te hArA bhAIonI je gati thaI teja gati nice hArI thaze. hA hA ! to paNa have hArA bhAIone nAza thayA chatAM nAsI javuM e yogya nathI. have te huM paNa devanuM ArAdhana karI temanA balathI zatrune jItIza. kAraNa ke divya bala divya balathIja nAza thAya che." kRNika rAjA A pramANe vicAra karI hadayamAM devanuM dhyAna dharI atyaMta sthira mane aThThama bhakta karIne beTho. pachI pUrva bhavanA puNyathI ane aThThamanA tapathI teja kAle amareMdra ane zake tenI pAse AvyA. asureMdra tathA sureMdra banne jaNAe kahyuM. "he rAjana ! tuM zuM Icche che ? kRNika rAjAe kahyuM. je tame hArA upara prasanna thayA ho te A ceDA rAjAne mAre. " IMdra pharIthI kahyuM. " he bhUpa ! tuM bIje vara mAga kAraNa ke sAdharmika evA ceDA rAjAne huM kayAre paNa mArIza nahIM. te paNa huM yuddhamAM tArI rakSA karIza ke jethI te ceDA rAjAthI jItI zakAza nahIM. " kRNike kahyuM. " tyAre ema thAo." pachI camareMdra mahAzilA ane kaMTaka nAme ghera yuddha AraMcuM valI ratha ane muzala e nAmanA vijayakArI yuddha AraMbhyAM. pahelA yuddhamAM paDatA evA kAMkarAo paNa heTI zilAsamAna thavA lAgyA. temaja kaMTaka yuddhamAM kAMTAo mahA zastrathI paNa adhika lAgavA mAMDayA. bIjA yuddhamAM amareMdra tathA kendra cAre taraphathI zatrunA maMDalane bahu pIDA pamADayuM. camareMdra, zakrendra tathA kaNika te traNe rAjAo ceDA rAjAnA subhaTanI sAme mahA dArUNu yuddha karavA lAgyA. A vakhate bAra gatane dhAraNa karanArA, niratara saMsArathI vairAgya pAmelA, Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 148 ) zrI RSisa DelavRtti uttarAna '' chaThTha bhAjI ane uttama draSTivAn evA nAga sArathInA pautra varUNe ceDA rAjAnI AjJAthI chaThTha bhaktane aMte aThThama karI ane senApati padma aMgIkAra karI tevA ratha ane suzaLa nAmanA dArUNa yuddha pratye praveza karyo. samartha ane mahA khaLava'ta evA varNa kRNikanA senApatine yuddha mATe tiraskAra karatA asahya vegavALA rathathI yuddhamAM AgaLa dhasyA. sAma sAmA taiyAra karelA rathavAlA, ati vaira dhAraNa karatA ane gajarAjanA sarakhA duya ane senApatie yuddhanI IcchAthI bahu najIka AvyA. A vakhate kUNika rAjAnA senApatie yuddhabhUmimAM AvelA ane peAtAnI najIka ubhelA varUNane kahyuM ke "tuM prathama mhArA upara prahAra kara, prahAra kara. zuravIra evA vaNaeN uttara ApyA ke " mhAre zrAvakanuM vrata che, jethI humhArA prahAra karyo vinA zatru upara prahAra karatA nathI." pachI "te bahu sArUM kahyu, bahu sArUM kahyuM. " ema kahI kRNika rAjAnA senApatie turata eka khANavaDe varUNa subhaTane prahAra karyo. pachI krodhathI rAtA netravAlA vaNaeN ekaja prahAra karI kRNikanA senApatine yamalAka pratye mAkalI dIdhA. chevaTa kuNikanA subhaTanA bahu prahArathI vihvaLa khanelA ane uttama buddhivALA varUNa raNabhUmimAMthI bahAra nikalI eka tRNunA saMthArA upara esI vicAra karavA lAgyA. "" upara " meM mhArI kAyAthI pAtAnA svAmInuM kArya sarva prakAre karyuM che have mhArU mRtyu pAse AvyuM che mATe hamaNAM mhAre pAtAnA svArtha sAdhavAnA vakhata che. AvI rIte vica.2 karI uttama buddhivAlA varUNe ArAdhanA karI anazana lIdhuM ane sAvadhAnapaNe cittamAM navakAranA jApa karavA mAMDayA. A vakhate varUNane mitra koi mithAruSTi purUSa senAmAMthI bahAra nikalI vaNu pAse AvI kahevA lAgyA. " huM mitra? hamaNAM huM tamArA snehathI vaza thai gayA chuM. huM tamArA mArgane jANatA nathI mATeja uttama bhAvathI tamArI pAse Avye chuM. " pachI dharma dhyAnamAM tatpara ane paMcaparameSThInA smaraNavAle varNa samAdhithI mRtyu pAmI saudharma devalAkane viSe gayA. tyAM sUrya samAna kAMtivAle te cAra paDyeApamanA petAnA AyuSyane pUrNa karI mahA videha kSetrane viSe utpanna thaI tyAMthI siddhipada pAmaze. varUNanA mArgane ajJAnathI sevana karanArA tenA mitra pazu mRtyu pAmI uttama kulamAM manuSyapaNe utpanna thayeA. tyAMthI videha kSetramAM mhATA kulane viSe manuSyapaNe utpanna thaI muktimArganuM ArAdhana karavAthI meAkSapada pAmaze. have ceDA rAjAnA varUNa senApati haNAye chate tenA sarve subhaTa khANuthI vidhAyalA varAhanI peThe khamaNuM yuddha karavA taiyAra thayA. sarva gaNarAjathI virAjita evA te ceDA rAjAnA subhaTAe kuNika rAjAnI senAne kuTI nAkhI. tADana karAtI pAtAnI senAne joi khalavata evA kuNika ththarathI tADana karelA uddhRta siMhanI peThe zatrunI senA sAme doDayA, talAvamAM hastinI peThe zatrunI senAmAM phrIDA karatA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhala ane zrIvihala nAmanA yunivazenI kathA. (2 ) vIra evA kuNike padmakhaMDanI peThe zatrunA sainyane tADanAthI nasADI mUkayuM. pachI kuNikane durjaya jANuM atyaMta krodha pAmelA ane mahAbalavaMta evA ceDA rAjAe dhanuSya upara divya bANa caDAvyuM. A vakhate kaNikanA agrabhAgamAM chelle turata vajamaya kavaca dhAraNa karyuM ane pAchala camake lehakavaca dhAraNa karyuM. vizAlA nagarInA pati ceDA rAjAe kAna sudhI dhanuSya kheMcIne kuNika upara bANa choDayuM. paNa te bANa vAmaya kavacathI skUlanA pAmyuM. ceDA rAjAnA amegha bANane skUlanA pAmeluM joI tenA yoddhAo potAnA patinA puNyane kSaya mAnavA lAgyA. satya pratijJAvAlA ceDArAjAe te divase bIjuM bANa mUkayuM nahIM. bIje divase tevIja rIte kuNika yuddha karavA lAge eTale te divase paNa ceDArAjAe te amogha bANa pheMkaryuM te paNa pUrvanI peThe niSphala thayuM. A pramANe te banne rAjAonuM divase divase ghora yuddha thavA lAgyuM. ane sainyamAM thaI yuddhamAM mRtyu pAmelA eka koDa ane eMsI lAkha yoddhAo tiryaMca ane narakane viSe utpanna thayA. ceDA rAjAnA subhaTo nAsI nAsIne pita pitAnA gAmamAM jatA rahyA tethI thoDuM sainya rahevAne lIdhe ceDA rAjA paNa nAsI puramAM jatA rahyA. pachI kuNike te nagarIne zera a. hala vihala bane bhAIe secanaka hasti upara besI rAtrIe gupta rIte kaNikanA sainyane bahu mArI nAkhatA, paNa kuNikanA sainyamAM e kaI vIrapurUSa naheAte ke je yamarAjanI peThe te secanakane pakaDavA samartha thAya. hala vihala te hamezAM rAtrIne viSe kaNikanI senAne mArI kSemakuzala nagarImAM jatA rahetA. A vAtanI kuNikane mAlama paDI tethI teNe potAnA maMtrImaMDalane kahyuM. halla vihale ApaNuM sarva sainyane bahu pIDA pamADayuM che mATe te subhaTane ApaNAthI nAza thAya te upAya kahe "maMtrIoe kahyuM. "jyAM sudhI manubanI madhye gajarUpa evA te banne bhAIo, secanaka hasti upara beThA che, tyAM sudhI te keIthI jItI zakAya tema nathI. mATe te hastine ja mArI nAkhavAne kAMI upAya mArgamAM kare ane te e ke mArgane viSe kheranA aMgArAthI bharapUra chevI eka khAI karI tene uparathI DhAMkI devI. pachI vegathI dekhate e secanaka temAM paDaze." kuNika rAjAe hastine AvavAnA mArgamAM kheranA aMgArAthI bharapUra evI eka khAI karAvI ane tene uparathI DhAMkI dIdhI. pachI subhaTa evA hala vihala ane bhAIo rAtrIe raNabhUmimAM javA mATe secanaka hastI upara beThA. secanaka hasti paNa khAInI najIka AvI mananI peThe vilaMga jJAnathI khAI jANI AgaLa cAlate aTakI paDaze. A vakhate hala vihale tiraskAra karIne hastine kahyuM ke - "are tuM pazupaNue karIne kRtana thaye je A raNabhUmimAM dIna banI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 ( 250 ) zrI.RSima`DalavRtti uttarA jAya che. huM gajarAja ! tyAre mATe amee khaMdhu, deza vigerene tyajI dIdhA che eTaluMja nahi paNa A ceDA mahArAjAne paNa AvA mahAkaSTane viSe jhaMpalAvyA che jo ame bIjAne pASaNa karyA hAta teA te peAtAnA dhaNI mATe bahu bhaktivAle thAta kharekhara tuM amArA upara aprIti rAkhanArA nivaDayA je amArA kAryanI bahu upekSA kare che. " A pramANe halla vihalle tiraskAra karelA hasti secanake peAtAne teone bhakata mAnatA chatAM turata vegathI te banne kumArAne pAtAnI pITha uparathI utArI mUkI pote pelI aMgArAthI bharapUra evI khAimAM jhaMpApAta karyAM. secanaka bahu duSTa hAvAthI turata mRtyu pAmI paDelI narakane viSe utpanna thayA. pAchala hallavihalla vicAra karavA lAgyA ke " ahA ! ApaNe A zuM akA karyuM. kharekhara pazupaNuM te ApaNaneja ceAgya che. A secanaka hasti dhikkAravA ceAgya nathI. have ApaNe jIvavuM cAgya nathI chatAM jo ApaNe jIvIe teA zrI vIraprabhunA ziSya thaIneja jIvavuM paNu khIjI koI rIte jIvavuM nahIM. " pachI tee banne jaNAe zAsanadevInI AjJAthI bhAvasAdhupaNAne pAmIne pAchalathI turata zrI vIraprabhu pAse dIkSA lIdhI. peAtAnA nhAnA bhAI evA hahille dIkSA lIdhI tA paNa kuNikarAjA vizAlA nagarIne potAnA tAbe karavA zitavaMta thayA nahIM. tethI teNe evI pratijJA karI ke je pratijJAthI zUravIrapaNAne dhAraNa karatA evA vIra purUSonuM zUravIrapaNuM bahu vRddhi pAme che. kuNike evI pratijJA karI ke " je huM gadheDA joDelA haleAvaDe A nagarIne niha kheADhI nAkhuM te kuvAmAM athavA agnimAM praveza karIne ke parvata uparathI paDatuM mUkIne mRtyu pAmIza. " kuNike AvI bhayakara pratijJA karI teA paNa te vizAlA nagarIne teADI pADavA samartha thayA nahIM. jethI te manamAM bahu kheda pAmavA lAgyA. A pramANe azeAkacaMdra bhUpati kheDu kheda pAmavA lAgyA. A pramANe azokacaMdra bhUpati bahu kheda pAmyA eTale AkAzamAM ubhelI ane kulavAlaka zramaNane viSe hitakArI evI zAsanadevIe tene A pramANe eka gAthA kahI: giNiyaM ce mAgadhiyaM, samaNe kulavAlake // ruminga rUti hopa, to vesAttvi visati // ? // * rAjana ! je mAgadhikA nAmanI gaNIkAne kulavAluka nAmanA sAdhu je male teA te vizAla nagarI grahaNa karI zake. AkAzathI AvAM vacana sAMbhaLI ati prasanna thaelA kuNika bhUpatie potAnA pradhAnane pUchyu ke " kulavAlaka muni kANu che temaja mAgadhikA vezyA pazu Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIhala ane zrIvihala nAmanA munivarenI kathA 252) koNa che?" maMtrIoe kahyuM. "mahArAja ! ame kulavAlaka munine te jANatA nathI paNa ApaNuM nagaramAM uttama buddhivAlI mAgadhikA vezyA te rahe che kharI." kaNike kahyuM. "tyAre te mAgadhikA vezyAne jhaTa ahiM teDAve." pradhAnee bhUpatinI AjJAthI potAnA nagare mANasa mekavI mAgadhikAne turata rAjAnI Agala belAvI ANI. mAgadhikAne je prasanna thaelA kaNike teNIne kahyuM. "he suMdari ! kAryanI jANa evI tuM kulavAlaka munine pitAne pati banAvI ahiM lAva. he bhadre ! tene lAvavAthI tane hoTe lAbha thaze. " rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI harSita thaelI mAgadhikAe kahyuM " he prabhe ! te kulavAlaka muni game tyAM rahyA haze tyAMthI huM tene hAre pitAne pati banAvI jhaTa ApanI pAse lAvIza." AvI pratijJAthI bhUpatine saMteSa pamADI mAgadhikA pitAnA ghera AvI manamAM vicAra karavA lAgI ke "kulavAlaka daMbha vinA mahArA pAsamAM Avaze nahIM, mATe huM suzrAvikA banI daMbhathI tene hArA vaza karuM. " Ama vicAra dhArI te vezyA devapUjAmAM ati tatpara evI zrAvikA thaI tyAra pachI mISathI paMDitA evI te vezyAe ke eka sugurU pAse jaI temane pUchayuM. " he mahAmuni ! kulavAlaka munirAja , pRthvImAM vikhyAta saMbhaLAya che, te te munirAja kayAM haze? vaLI temanuM jevuM svarUpa hoya te paNa mane kaho. kAraNa ke temane vaMdana karavAnI mane bahu pRhA che." gurUe kahyuM:A pAMca AcAra pALavAmAM tatpara ane upazamadhArI kei eka gurUne duSTa buddhivALe ane vAMdarAnA sarakho capaLa bAla ziSya hate. sUrIzvara te potAnA bAla ziSyane Adara sahita AcArazikSA zikhavADatA. kAraNa ke sugurUo je je hitakArI hoya tene teno upadeza Ape che. bAlaziSya bahu duvinita hato tethI tene gurU je je hitakArI zikhAmaNa ApatA te te ahitakArI thatI. kahyuM che ke sarpane pAyeluM dudha viSa rUpa thAya che. ekadA pitAnA bAlaziSya sahita te sugurU ujajayaMta ( giranAra ) parvata upara zrIne manAtha prabhune vaMdana karavA mATe gayA. revatAcala upara jaI anukrame tyAMnA jinezvaranA pratibiMbane namaskAra karI zrImAna ane uttama puNyavaMta evA te sugurU jeTalAmAM pAchA utaratA hatA teTalAmAM pAchala cAlyA AvatA evA durAtmA bALaziSya potAnA duSTa svabhAvane lIdhe gurUne vadha karavAnA vicArathI eka heTe paththara reDo. jANe vajane daMDa heyanI ? ema daDI AvatA evA paththarane khaDakhaDATa zabda sAMbhaLI gurUe turata pitAnA paga pahoLA karyA jethI te paththara banne paga vacce thaI cAlyo gaye. gya che, ghaNuM karIne Apattio dharmavaMta purUSane viSe pitAnuM bala pheravI zakatI nathI. pachI mahAkhegha pAmelA gurUe te kSullakane tenA tuccha kAryathI zrApa Ape ke " are pApI ! strIonA saMgathI hAruM vrata bhaMga thaze." kSullake kahyuM. "he gure ! huM tamAre zrApa niSphala karIza. kemake huM araNyamAM nivAsa karIza jethI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI miDala vRtti uttarArdha tyAM rIo khAsa jovAmAM paNa Avaze nahIM. " pachI duSTa buddhivALo kSullaka enI pa turata gurUne tyajI daI siMhanI peThe nirjana araNyamAM gaye. tyAM te parvatanI pAsenA bhAgamAM nadIne kAMThe niraMtara kAyotsarga rahe che. ane mAse athavA A mAse vaTemArga pAsethI bhejana meLavI pAraNuM kare che. A pramANe kSullaka parvatanI pAse nadInA kAMThA upara tapa karate hate evAmAM meghanA samUhathI suzelita evI vastu AvI. jalathI te nadI cAre bAjuthI saMpUrNa bharAI gaI eTale zrutalakanA tIvra tapathI prasanna thaelI parvata ane nadInI adhiSThAyaka devIe vicAryuM je nadIne kAMThe beThelA A munirAjane jalane samUha palALI deze, temAM je huM temanI upekSA karuM te hArI zakti niSphala gaNAya." Ama dhArI nadInI adhiSThAyaka devIe nadIne pravAha bIjI dizAmAM pravartAvyuM. kahyuM che ke tapasvI purUnI mahATI Apatti nAza pAme che. - sugurU mAgadhikA vezyAne kahe che ke, te divasathI te bhulaka munirAjanuM kulavAlaka evuM nAma paDayuM che. hamaNuM te tanidhi nadInA pravezane viSe nivAsa karI rahyA che." - mAgadhikA vezyA sugurUnAM AvAM vacana sAMbhaLIne pachI turata bIjI strIne sAthe laI tIrthayAtrAnA mISathI kulavAlaka muni tarapha javA nikaLI. tyAM te daMbhIzrAvikAe munIzvarane vaMdanA karI "tamane vaMdana karavAthI meM giranAra vigere sarva tIrthane vAMdhAM." ema kahyuM. munirAja kulavAlake paNa kAyotsarga pArI ane dharmalAbhanI AziSa ApI "he bhadre ! tame kayAMthI AvyAM che?" ema pUchayuM. mAgadhikAe kahyuM. "huM caMpA nagarIthI tIrthayAtrA karavA nikaLI chuM ane ahiM AvI chuM kAraNa tame sarva tIrthathI uttama tIrtha rUpa gaNAo che. he munIzvara ! hArI pAse nirdoSa evuM bhAthuM che, te svIkArI pApano nAza karanAruM pAraNuM karo ke jethI mane harSa thAya." kemaLa manavALA muni, tenI pUrNa bhaktine lIdhe tenA anarthakArI AzramamAM bhikSA levA gayA tyAM teNIe pite kapaTa dAsI pAse munine racanA padArtha mizrita uttama mAdaka vaherAvyA. muni kuLavAlake te mAdakene bhakSaNa karyA jethI temane bahu atisAra (jhADe) thayo, tethI munirAja evI glAni pAmyA ke te uThI zakavAne paNa samartha thayA nahIM. pachI avasara ane kAryanI jANa evI mAdhikAe kulavAlaka munine kahyuM. "he mahAnubhAga! tame hArI upara dayA karI pArANuM karyuM che tamane hAruM bhAthuM khAvAthI A AvI durdazA prApta thaI che mATe ghADha pApathI malIna evI mane dhikkAra thAo, AvI dazA pAmelA tamane ekalAne tyajI daI saMyaminInI peThe mahArA paga ahIMthI AgaLa cAlavA utsAha pAmatA nathI." A pramANe kahIne mahA daMbhavALI te mAgadhikA vezyA, muninA zarIrane che, uttama auSadha ApavAM ItyAdi sevAmAM tatpara thaIne tyAM muni pAse rahI. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhala ane zrIvihalla nAmanA munivarenI kathA, (25) mAdhikA muninA zarIrane chevA vigerenuM kAma evI rIte karatI ke jethI muninA sarva aMgane sparza thata. eka te madhura vacana tenI sAthe aMgane sparza ane vaLI temAM kaTAkSa vigerenuM pheMkavuM ItyAdi kAraNathI te kuLavAlaka muninuM citta capaLa banyuM. kAraNa ke strIne prasaMga sAre hAyaja kayAMthI? kuLavAlaka muni ane mAgadhikA vezyA e banne jaNA divase divase zayyA Asana vigerethI spaSTa strI purUSanA gane pAmyA. pachI mAgadhikA kuLavAlakane vegathI caMpA nagarI pratye teDI lAvI. kahyuM che ke kAmathI AMdhaLo thaelo purUSa cAkaranI peThe strIonI zI zI sevA nathI karato? mAgadhikAe kuNika rAjA pAse AvIne kahyuM "he deva! A kulavAlakane huM hAre pitAne pati banAvI ahiM lAvI chuM. mATe te ApanuM zuM kAma kare, je kArya hoya tenI Apa ene AjJA Apo." pachI kuNike AdarathI kuLavAlakane kahyuM. he muni ! jevI rIte vizALA nagarIne toDI paDAya tevI rIte tame kare." rAjAnI AvI AjJAne aMgIkAra karI buddhimAna evA te kuLavAlaka sAdhue munirAjanA veSathI koIe rokyA vinA turata vizALA nagarImAM praveza karyo. jo ke mahA balavaMta evA kuNika rAjAe prathamathI vizALa nagarIne ghero ghA hato te paNa A vakhate sarva sainyathI jaya zabda uccAratA vadhAre ghere ghA. have kuLavAlaka munie vizALA nagarInI aMdara apUrva vastune jotA jotA eka zrI munisuvrata svAmIne stupa dITho. stUpane joI kuLavAlaka vicAra karavA lAgyuM ke "nice A stUpanI pratiSThAne avasaraja balavaMta che ke jenA mahimAthI A nagarI teDI zakAtI nathI. je kaI paNa upAyathI A sU5 kheDAvI nakhAya teja A nagarIne bhaMga thaI zake tema che nahi te iMdrathI paNa A nagarI teDI zakAya tema nathI." A pramANe vicAra karatA karatA kuLavAlaka muni nagarImAM pharatA hatA evAmAM purInA rogathI pIDA pAmelA loko temane pUchavA lAgyA ke "he sAdha! A nagarIne ghero ghAlelo hovAthI ame bahu pIDA pAmIe chIe, je tame kAMI tattva jANatA he te kaho ke A nagarIno ghere kyAre nAza pAmaze?" kuLavALake kahyuM. "he lake! huM jANuM chuM ke jyAM sudhI A stupa che tyAM sudhI ghere maTavAno nathI. A stUpa teDavA mAMDe chate tamane turata vizvAza Avaze ke samudranI velAnuM peThe zatrunuM sainya ociMtu pAchuM khasaze. he jano! cAre taraphathI A sUpane chedI nAkhe chate tamAruM sAruM thaze kAraNa ke A stUpanuM duSTa lagnamAM sthApana thaeluM che." A pramANe dharUM evA kuLavAlake chetarelA nagaravAsI jane tRpane chedI nAkhavA lAgyA. kahyuM che ke duHkha pAmelA mANase sahe. lAIthI chetarI zakAya che. jyAre loke stUpane khodavA lAgyA, tyAre kUlavAlaka sAdhue turata nagara bahAra jaI kaNikane saMketathI be gAu dUra khaseDaye. pachI vizvAsa pAmelA jaDa Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) zrI vaSimaMDalavRtti-uttaza. lekee sUpane karmacAsanI zilA sahita bedI kADhaye; jethI kRNike bAra varSane aMte vizAlA nagarIne teDI pADI. kAraNa ke pUrvane stUpa saMbadhI mahimA duratikrama hoya che. pachI ceDA rAjAnuM ane kuNikanuM yuddha baMdha thayuM. AvuM bhayaMkara yuddha A avasarpiNamAM pUrva kayAre paNa thayuM nahatuM. yuddha baMdha thayA pachI caMpAnagarInA rAjA kRNike ceDA mahArAjAne duta mokalI kahevarAvyuM ke " Apa hAra mAtAmaha thAo che jethI Apa mahAre pUjya che te huM ApanuM zuM ISTakArya karuM?" ceDA rAjAe kahyuM, ke jaya utsavamAM utsuka evA tAre nagarImAM vilaMbathI praveza kare. ceDA rAjAnuM kaheluM dUte kaNikane kahyuM. tethI teNe vicAryuM ke "temaNe lajajAkArI A zuM mAgyuM? te paNa teNe te vAta aMgIkAra karI. have ceDA rAjAnI putrI suSTAne putra ke je balavaMta satyakInAme vidyAdhara hate tene A bhayaMkara yuddhanI khabara paDI tethI teNe potAnA manamAM vicAra karyo ke "balavaMta zatrue pIDA pamADelI mahArA mAtAmahanI prajAne huM zI rIte jeuM ? mATe huM te prajAne koI bIjA sthAnake laI jAuM. " Ama dhArI teNe pitAnI vidyAthI sarva nagaravAsI mANasane puSpanI peThe nIlavaMta parvata upara laI jaI lAlana pAlana kyA. ceDA rAjAe paNa loDhAnI putalI potAnA kaMThe bAMdhI anazana laI mRtyu mATe kUvAmAM jhaMpApAta dIdhe. mRtyunA mukhamAM AvelA ceDA rAjAne kuvAmAM paDatA joI nAgarAja temane potAnA sAdhamika jANI turata potAnA mahelamAM teDI lAvyuM. tyAM nAgarAje prasaMsA karelA zAMta AtmAvAlA ane zubha mana vAlA temaja mRtyuthI bhaya nahi pAmatA evA ceDA rAjA vidhithI ArAdhanA kara. vAmAM udyamavaMta thaIne rahevA lAgyA. namaskAranuM smaraNa karatA temaja be prakAranA parigrahathI mukta thaelA te ceDA rAjA keTaleka divase mRtyu pAmIne svarga pratye gayA. kaNikarAjAe gagheDA joDelA haLa vaDe khetaranI peThe vizALa nagarIne kheDI pitAnI pratijJA pUrNa karI, AvI dutara pratijJAne nadInI peThe pAra pAmI kaNika rAjA moTA mahotsavathI pitAnI caMpAnagarI pratye A. ekadA traNa vizvanA gurU ane devatAothI viMTalAyalA zrIvIraprabhu vihArathI pRthvIne pavitra karatA karatA caMpApurIne viSe samavasaryA. A vakhate pulanA mRtyune lIdhe saMsArathI virAgya pAmelI kAlAdinI mAtAo ke je zreNika rAjAnI priyA thatI hatI, teNIoe zrI mahAvIra prabhu pAse dIkSA lIdhI. vizvanA saMzayane chedana kara. nArA zrI viraprabhune vaMdanA karavA mATe kRNika rAjA samavasaraNamAM Avyo tyAM teNe arihaMtane namaskAra karI grasthAne besI avasare potAnA mastaka upara hAtha jeDI zrI viraprabhune pUchyuM ke "he nAtha ! je cakravatio saMpUrNa evI kAmaganI samRddhine nathI tyajatA temaja jeo potAnA sthAnane nathI tyajI detA, teo mRtyu 1 mAno bApa te mAtAmaha kahevAya che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhala ane zrIvihala nAmanA munivarenI kathA. (255) pAmIne kaI gatie jAya che? " prabhue kahyuM. tevA purUSe mRtyu pAmIne sAtamI narake jAya che." kRNike pharI pUchayuM "he svAmin ! huM kaI gati pAmIza ? "zrI viraprabhue kahyuM. "tuM chaThThI narake jaIza." kaNike kahyuM. "he Iza! huM sAtamI narake zA mATe nahi jAuM?" prabhue kahyuM. " tuM cakavati nathI. " kaNike "huM cakavatI kema nathI ? hArI saMpatti to cakavatI samAna che. " prabhue kahyuM. " hai rAja ! hArI pAse cauda ratna nathI. eka ratna vinA paNa cakravartinuM nAma durdhaTa che." prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI garvanA parvata samAna kaNika rAjAe lehamaya ekedriya ratna banAvyA. vaLI vRthA manoratha karanArA te duSTibuddhivALA rAjAe pitAnI padmAvatI priyAne strIratna banAvI, gajAdikane bIjA ratnarUpa banAvyA. pachI mahAparAkramavALo te bharata kSetrane sAdhate chate anukrame vitADhaya parvatanI jagajavI tamizrA guphA pAse AvI pahoMcyo. pachI dudevathI dUSita thaelA ane AtmAne nahi jANanArA kRNike potAnA daMDara-vaDe guphAnA bAraNAnA kamADane traNavAra prahAra karyo. A avasare guphAnA dvAranuM rakSaNa karanAra kRtamAla deve kahyuM ke "are maravAnI IcchA karanAra ane AtmAne nahi jANanAro kaye purUSa A guphAnA dvAranA kamADane tADana kare che?" caMpApatie kahyuM. " vijaya karavAnI IcchAthI ahIM AvelA mane tuM zuM nathI jANato? huM azokacaMdra nAme uttama buddhivALo cakravati utpanna thayo chuM." kRtamAla devatAe kahyuM. "cakravatio te bAraja hoya che. tuM nahi prArthanA karavA cogya vastunI prArthanA kare che te have tema nahi karatA pratibaMdha pAma ane hAruM kalyANa thAo. kaNike kahyuM. "puNyathI puSTa e huM A lekamAM teramo cakavati thaye chuM. kAraNa puNyathI zuM nathI prApta thatuM arthAta sarva vastu maLe che. he kRtamAla! tuM mArA bhujAbalane jANa nathI, mATe A guphAnA bAraNane ughADa nahi te nice tuM mRtyu pAmIza." A pramANe jANe zarIramAM bhUta bharAyuM hoyanI? ema jema tema bolatA evA kUNikane kRtamAla devatAe krodhathI kSaNamAtranAM bhamarUpa karI dIdhe. AvI rIte mRtyu pAmIne caMpAnagarIne rAjA kuNika chaThThI narake gaye. nice jinezvarenuM vacana kyAre paNa mithyA thatuM nathI. kUNika phakta kahevA mAtra rahe te pradhAnAdi purUSoe tenA putra udAyanane rAjyAbhiSeka karyo. pachI nirmala aMtAkaraNavALA hAla vidula munio aticAra rahita dIkSA pALavA lAgyA. agIyAra aMganA dhAraNahAra ane sola tathA vIza varSanA paryAyavALA e bane munirAjee vidhithI eka varSa paryata suguNa ratna nAme tapa karyuM. guNenA bhaMDArarUpa halla munirAja soLa varSa paryata uttama rIte cAritra pALI yaMta nAmanA anuttara devalokamAM gayA. ane vihalla munirAja vIsa varSa uttama cAritra pANI aparAjita vimAna pratye gayA te bane, sunirAjane huM bhakitathI stavuM chuM. 'zrIhalla' ane zrIvihalla nAmanA munivaronI kathA saMpUrNa Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (F) zrIgaRSima`Dala vRtti-uttarA dhammAyariaNurANa, cattajIaM paDINajANavayaM // savvANusumeLavavAra, sahasAranuM vavuM 46 I dharmAcArya evA zrI mahAvIra prabhu upara . anurAga dharavAthI jIvitane tyAga karanArA, pUrva dezanA adhipati, carama zarIravALA ane sahasrAra devaleAkane viSe prApta thayelA sarvAnubhUti rAjiSane huM vaMdanA karUM chuM. // 46 5 jo teapariggayataNU, kAsI muNikhAmaNAi taM namimo // kosalajANavayaM, accuaMmi pattaM sunarakattaM // 47 // geLAe mUkelI teolezyAthI zarIra dugdha thayA chatAM paNa jeNe kSamA karI te kaiAzala dezanA adhipati ke je acyuta devaleAkamAM prApta thayA te sunakSatra sunirAjane huM namaskAra karuM chuM. // 47 5 miDhiyagAme revara, paDilAbhiamosahaM bhuvaNaguruNo // pALi samitika, neLa aMtimo tamida sIddamuni // 48 || jemaNe miDhika gAmamAM raivatI zrAvikAe pratilAleluM ( atisArane baMdha karanArUM oSadha ) traNa bhuvananA gurU evA zrI vIra prabhunA hAthamAM ApyuM te zrI siddha sunine huM vaMdanA karUM chuM. 5 48 5 zrI sarvAnubhUti, zrIsunakSatra ane zrIsiMha' nAmanA munipuGgavonI kathA 380 ekadA zrI vamAna jinezvara vihAra karatA karatA zrAvastI nagarImAM samavaso. te vakhate tyAM devatAe samavasaraNa racyuM. te nagarImAM pUrve Avele aSTAMga nimittanA baLathI leAkanA hRdayane jANanArA, dveSa ane tejalezyAe karI STi thaelA geAzAaA peAtAne jina tarIke leAkeAmAM ALakhAvA mAMDayA. kharekhara A pAte arihaMta che evI prasiddhi sAMbhaLI mugdha buddhivALA leAkeA nira'tara tenI pAse AvI geAzAlAnI sevA karatA. have zrIgAtamasvAmI, prabhunI AjJA lai chaThTha tapane aMte pAraNuM karavAnI IcchAthI bhikSA levA mATe nagarImAM AvyA. " ahIM gAzAle! sarvajJa arihaMta prabhu che, " evAM leAkeAnAM vacana sAMbhaLI manamAM kheDha pAmelA gItama bhikSA laI vIra prabhu pAse AvyA. tyAM zuddha buddhivAlA temaNe avasare vidhithI pAraNuM karIne pachI sarva nagaravAsInA jotA chatAM zrI vIraprabhune pUchyuM. " he svAmin ! A mahA nagarImAM sarva leAkeA gAzAlAne sarvajJa mAne che te satya che ke mithyA che?* prabhue kahyuM, " kaDha karavAmAM nipuNa evA te ma`khalIne putra geAzAlA leAkane Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^ ^ ^^ ^ ^^ ^^ ^^^ ^ ^ ^ zrI sarvAnubhUti, mI sunakSatra ane siMha nAmanA ani ganI kathA (raMpa7) viSe pitAnuM jinapaNuM beTuM dekhADe che. te pyAre pitAne ziSya thaI kAMIka abhyAsa karI mArAthI jude thayo che. he gautama ! te pite sarvajJa nathI. " prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI nagaravAsI loka nagarImAM cakale, traNa zerIe athavA te sarva sthAnake paraspara ema vAto karavA lAgyA ke " he loke ! ahiM samavasarelA zrI vaddhamAna prabhu ema kahe che ke maMkhilIne putra gozAla sarvajJapaNanuM mithyAbhimAna dharAve che. " pitAnI AjIvikA calAvanArA lakethI viMTalAela gozAle kAlasapanI peThe nagaravAsI janenA mukhathI AvI vANI sAMbhaLI bahu krodha pAme. have AnaMda nAmanA sthavira sAdhu ke je zrI viraprabhunA ziSya thatA hatA te chaThThanuM pAraNuM karavAnI IcchAthI bhikSA levA mATe nagarImAM gayA. hAlAhala sthAnanI najIke rahelA gozALe potAnI najIkamAM thaIne jatA evA AnaMda munine belAvI utkarSathI A pramANe kahevA lAgyuM ke "he AnaMda! aho! tyAre AcArya vIra, lekethI satkAra Icchate chata pitAnI unnati gAI hAre tiraskAra kare che. vaLI te mane ema kahe che ke e saMkhaputra, nathI arihaMta ke nathI sarvajJa paNa te hAro AcArya mahArA verIne bALI nAkhavAmAM samartha evI te vezyAne jANatA nathI. huM tene parivArasahita kSaNamAtramAM bhasmarUpa karI daIza. phakata tane ekane ja evI sthitie nahi pahecADuM. sAMbhaLa tenuM draSTAMta kahuM chuM - kSemilA nAmanI mahA nagarImAM nalana, prasara, saMvAda, avasara ane kAraka e nAmanA pAMca vahepArI hatA. teo pAMce jaNA aneka prakAranA vAsanA gADAM bharI vepAra karavA cAlyA. raste jatA teo eka jalarahita mahA araNyamAM peThA. jANe marUdezanA mArgamAMja gayA hoyanI? ema bahu tRSAthI pIDA pAmelA teo te mahA araNyamAM judA judA bhaTakatA chatA jalanI zodha karavA lAgyA. avasara, jaLanI zodhamAM pharato hato evAmAM teNe pAMca zikhara (TekarA)vALo rAphaDo dIThe. teNe turata bIjA cAre mitrone bolAvI te dekhADo. teoe prathamanuM zikhara cAre taraphathI khodI kADhayuM to temAMthI jaLa nikaLyuM. pAMca jaNAe jalapAna karI potAnI tRSAne zAMta karI pachI prasare kahyuM. "ApaNe A bIju zikhara paNa khodI kADhIe temAMthI ApaNane kAMI bIjI vastu maLaze." avasare kahyuM. ene chedavuM yogya nathI kAraNa nize temAMthI sarpa nikaLaze kemake e sarSanA rAphaDAnuM sthAna che." saMvAde kahyuM. "are mitra! kharekhara A tAre visaMvAda che. kAraNa bedI nAkhelA pahelA rAphaDAmAMthI sarpa kAMI nikaLe nahIM." avasare karIthI kahyuM. A ja kAMI daivika hoya ema dekhAya che." kArake kahyuM tyAre nie A bIjA zikharomAM devagathI sonA mahore hevI joIe. kA hA Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (258) zrIRSimaDala vRtti uttarAddha ema kahI bIjA zikharane kheAdavA lAgyA eTale avasara " mhAre emAMthI nikaleluM dhana na joIe. " ema kahI tyAMthI bIje cAlatA thayA. " nalane kahyuM " jo avasara jatA hAya tA javAgho. ApaNe tenA vinA ja khAdazuM." ema kahI teo sarve khIjA zikharane kheAdavA lAgyA. gheADu khAvuM eTale temAMthI keTalAka drama nikalyA te avasara vinA pelA cAre jaNAe harSathI veheMcI lIdhI. pachI te cAre jaNAe leAbhathI rADAnA trIjA zikharane kheADhavA lAgyA. eTale temAMthI rUpuM nikahyu. pachI kramane tyajI daI teoe rUpa veheMcI lIdhuM, lAbhathI cAthA zikharane paNa khAvuM te temAMthI suvarNa nikahyuM. suvarNa levAnA lAbha thayA tethI peAtAnI pAsenA rUpAne tyajI dIdhuM ane suvarNa lIdhuM " have A pAMcamAmAMthI nizce ratnA nikalaze" ema dhArI teoe leAlathI pAMcamA zikharane khAdavA mAMDyuM. kahyu che ke lAbhathI leAbha vRddhi pAme che. pachI khADhelA evA te pAMcamA zikharamAMthI STiviSa sarpa nikaLye ke jeNe te cAre jaNAne tathA temanA gADA ane vRSabhAne turata khALI nAkhyA nAganA adhiSThAyaka devatAe avasarane lAbha rahita jANI tene tenA gADA ane alo sahita iSTa sthAne paheAMcADayA. "" ( geAzAlA AnaMda sAdhune kahe che ke) jema draSi saO avasara vinA khAkInA cArane khALI nAkhyA tema huM paNa tane ekane rAkhI thArA gurUne khALI nAkhIza. " pachI AnaMda muni bhikSA lai prabhu pAse AvyA ane manamAM zaMkA thavAthI geAzAlAnuM kahevuM pUchavA lAgyA. " he svAmin ! geAzAle ema kahyuM ke huM jinezvarane khAlI nAkhIza. teA te tema karavAne samartha che ke te te tenuM unmattanI peThe phakta khelavuM thayuM ? " prabhue kahyuM. tIrtha patine bhasmarUpa karavA samartha nathI paNa satApa AnaMda muni prabhunAM AvAM vacana sAMbhalI jeTalAmAM teTalAmAM geAzAlA tyAM AvI zrI arihaMta prabhune A " duSTa buddhivAleA geAzAlA mAtra karavAnI zakti che. " prasanna thayA chatA beThA che pramANe kahevA lAgyA: " he mahAvIra ! tame malinA putra geAzAleA mhArA ziSya thAya che ema je kaheA che teja tamArU prathama mithyA khelavuM che. kAraNa je geAzAaA tamArA ziSya che te te zukala jAtimAM utpanna thaelA che. vaLI te dharmadhyAnathI mRtyu pAmI devatAne viSe utpanna thayA che. tenuM zarIra dhAra upasarga ane parISahu saDuna karathAmAM samartha jANI me" tenA zarIramAM praveza karyA che. tame mane nahi jAgutAM chatAM A makhaliputra gozAlA che, ane mArA ziSya che ema zA mATe kaheA che ? nizce tame mhArA gurU nathI. " zrI mahAvIra prabhue kahyuM. " jema pUrva nagararaka leAkeAe pIDA pamADelA cAra, peAtAne rakSaNa karavAnuM sAdhana du, khAi vigere kAMi na malavAthI tRNu, una, rU, ItyAdithI judA judA gaDha karI pote aMdara rahI peAtAnuM rakSaNa sAdhana thayuM ema mAnavA lAgyA, tema tuM paNu khIjA geAzAlAnu Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarvAnubhUti, zrI sunakSatra ane zrAsiMha nAmanA muni pugonI kathA(9) nAma laI potAne chupAvato chato mRSA zA mATe bele che ? he mUDha ! tuM pote gozAle mahAre ziSya che. bIje nahi." zrI arihaMtanA AvA vacanathI atyaMta krodha pAmele zAle prabhune kahevA lAgyuM. " he kAzyapa ! tuM ajJa che, tuccha che, bhraSTa che, temaja nahi jevo che." A vakhate sarvAnubhUti ke je vIraprabhune ziSya thatuM hatuM te gurUbhaktine lIdhe gozAlAnAM vacana sahana karavAne zaktivaMta thaye nahi tethI teNe zAlAne kahyuM. " tane A gurUe dIkSA ApI che emaNe zikSA ApI che chatAM atyAre zA mATe nA kahe che. kAraNa nice tuM teja gozAle che." pachI bahu krodha pAmelA zAle teja vakhate sarvAnubhUti upara anAhata evI temaja ugra mAhAmyavAlI tejolezyA mUkI. telezyAthI zarIra balI javAne lIdhe sarvAnubhUti zubha dhyAnathI mRtyu pAmIne sahastrAra nAmanA devakane viSe devatApaNe utpanna thayA. gozAlo paNa pitAnI tejolezyAnI zaktine garva dhAraNa karavAne arthe vAraMvAra prabhuno tiraskAra karavA lAgyo. sunakSatra nAme prabhune ziSya hatA te sarvAnubhUtinI peThe prabhunI bhaktine lIdhe gurUnA nidaka evA gozAlAne zikhAmaNa ApavA lAge. gozAlAe tenA upara paNa tejalezyA mUkI. tejalezyAthI khelatA dehavAlA sunakSatre turata zrIjinezvarane pradikSaNa karI pharI vrata aMgIkAra karI temaja pratikramI tathA AlocanA laI munione khamAvI ane mRtyu pAmI ayuta devalokamAM deva padavI svIkArI. pachI dayAdhArI evA zrI vIraprabhue kaTu vacanathI Akroza karatA evA temaja vijayane garva dharatA evA gozAlAne kahyuM - he duSTa ! meM tane bhaNAvyo, dikSita karyo ane pratibadhdha chatAM tuM AvuM ayogya bele che te hArI sumati kayAM nAza pAmI gaI?" A pramANe vIprabhunA kahevAthI atyaMta krodha pAmelA pote gozAle, kAMIka arihaMta prabhunI pAse AvI turata temanA upara telezyA mUkI te telephsAvaDe prabhunA aMgane viSe mAtra tApa utpanna thaye. tevezyA paNa prabhunI pAsethI pAchI pharI krodha pAmIne zALAnA zarIramAMja peThI. jo ke te jalezyAthI gozAlAnuM aMtara balatuM hatuM paNa te uddhata dhIraja rAkhI vaddhamAna jinezvarane A pramANe kahevA lAgyuM. he kAzyapa ! tuM hArI tejalezyAthI bahu duHkha pAmI pittajavarathI duHkhI thaI chaghasthapaNe rahyo chato cha mAsane aMte matyu pAmIza." prabhue zAlAne kahyuM. " he gozAlA ! nice A hAruM vacana mithyA che. kAraNa sarvajJa evo huM haju bIjA zola varSa vihAra karIza. vaLI pittavarathI pIDA pAmelo te pote ja pitAnI tejalezyAthI AjathI sAtame divase mRtyu pAmIza, emAM jarApaNa saMzaya nathI. " pachI telezyAthI balatA zarIravAla makhalIputra gozAle vAyuthI ukhaDI gaelA zAla vRkSanI peThe pRthvI upara paDaze. A vakhate gurUnI avajJAthI krodha pAmelA IMdrabhUti vigere munio marmane vIMdhI nAkhanArA uMcA zabdathI zAlAne Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) zrI baSimaMDala vRtti uttarAddha. kahevA lAgyA. "he gozAla? pitAnA gurUne pratikula thaelA purUSanI AvIja avasthA thAya che. are ! te pitAnA gurU upara mUkelI hArI tetezyA kyAM gaI. dIrghakAla parvatathI AvA duSTa vacana bolate evo te nice bhasma rUpa banAvavAnuM dhAre che te paNa te mahA munie kRpAthI hArI upekSA karI che. jethI tuM hArI pitAnI meLeja matyu pAmIza. he zAla ! zuM te nahotuM joyuM. je zItalezyAthI prabhue hAruM rakSaNa na karyuM heta to vaizikAyane mUkelI tejalezyAthI tuM matyu pAmata." khAImAM paDI gaelA siMhanI peThe gozAle paNa te sAdhuone tiraskAra karavA mATe samartha thayo nahIM jethI te krodha pAmate chate besI rahyo. vaLI te dAMtane pIsavA lAgya, lAMbA maheTA nizAsA mUkavA lAgyA, pagathI pRthvIne tADana karavA lAgyuM ane huM haNAye ema vAraMvAra bolavA lAgyuM. tyAra pachI arihaMtanI sabhAmAMthI te zAla bhaya pAmI hAlAhala kulAlane tyAM cAlyo gayo. gozAla gayA pachI zrI viraprabhue sAdhuone kahyuM ke "kaMbalInA putra gazAle mahArA upara telesthA mUkI hatI, te tejalezyA eja tenI agAdha zakti che. ugra tejavAlA e gozAle vatsa, accha, kaccha, magadha, vaMga, mAlava, kozala, pATa, lATa, vakriya, ali, malaya bAMdha, kAMga, kAzI ane so vigere dezone e tele. sthAthI bALI zaLa rAjAone pitAne svAdhina karyA che. " prabhunAM AvAM vacana sAMbhalI gatamAdi sAdhuo bahu vismaya pAmyA. kahyuM che ke uttama mANase bIjAnI zaktine joI tenA upara dveSa karatA nathI. potAnI tejelesyAthI baLatA zarIravALA gozAle tApanI zAMti mATe madyapAna karyuM. tyAra pachI te maMkhalIputra madyapAtra hAthamAM laI manmattapaNe gAyana karavA ane nAcavA lAgyuM. temaja hAtha joDI vAraMvAra hAlAhalane praNAma karavA lAgyA. pAtra banAvavA mATe mardana karelI mATInA pIMDAne banAvavA lAgyo, temaja tenA hAtha pitAne zarIre copaDavA lAgyo, AloTavA lAgyo ane bhasma vigerenuM jala banAvI pIvA lAgyuM. virUddha ane asaMbaddha vacana bolavA lAgyo. chevaTa zothI vyAsa thaelA teNe nIcajananI sAthe divasa nigamana karyo. - have pula nAmane gozALAne zrAvaka rAtrIe dhamajAgaraNa karatA hatA te jAMtithI vicAra karavA lAgyo ke "A te pahelI rAta che ke pAchalI rAta che. vaLI tRNagopAlIkA kevA AkAravALI hoya te huM jANato nathI mATe cAla Aje sarvajJa evA hArA gurU gozALAne te vAta pUchuM." Ama dhArI savAre yogya vastrAlaMkAra dhAraNa karIne te pula hAlAhalanA sthAnake rahelA gozALA pAse gaye. pule upara kahelI sthitimAM zALAne dITho tethI te lajajA pAmI turata pAcho vo. tyAra pachI draDha evA tene gozAlAnA sthavira sAdhuoe kahyuM ke "he pula! tane pAchalI rAtrIne viSe tRNage pAlikAnA svarUpa viSe saMzaya utpanna thAya che." pule vismayathI kahyuM "hA te temaja che." pachI gozAlAnA sAdhuoe zAlAnI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrA sarvAnubhUti, zrI sunakSatra ane mIsiMha nAmanA muni pugavinI kathA. (21) te ceSTAne chAnI rAkhavA mATe pharI pulane kahyuM. "je A ApaNuM gurU hAtha joDI gAyana kare che, vaLI hAthamAM pAtra dharI hasatA chatAM nRtya kare che te potAnI mukti prAptinAM cinha che ane tethI ja te jema tema bole che je A chevaTanuM gAyana, hAtha jeDI nRtyanuM karma, vile pAdi tathA madyapAna vaLI e vinA je kAMI bIjuM che te sarva mekSa prAptinAM cinha che mATe tuM e zALA rUpa vIzamA jinezvaranI pAse jaI pitAne saMzaya pUcha kAraNa te hArA sarvajJa evA gurU che." A pramANe sAdhuoe kahyuM, eTale pula jeTalAmAM pitAnA saMzaye pUchavA mATe gozALA pAse javAnI taiyArI karI teTalAmAM te sAdhuoe AgalathI gozALA pAse jaI pulanA Agamana ane saMzayanI vAta gupta rIte kahI dIdhI pachI gozALe madya pAtra saMtADI devarAvavA pUrvaka Asana upara beTho eTalAmAM pula tyAM Avyo. pula Asana upara beTho eTale turata gozALAe tene kahyuM ke "he pula ! tRNopAlikA kevA AkAranI che. e hAre saMzaya che sAMbhala, vaMzInA mUla samAna AkAravAlI tRNagapAlikA che. ema tyAre jANavuM." zALAnAM AvAM vacana sAMbhalI harSa pAmele pula pitAnA Azrama pratye gaye. pachI jyAre gozALe svasthapaNuM pAmyo tyAre pitAno aMtakAla samIpe A jANI teNe potAnA ziSyone bolAvI AdarathI A pramANe kahyuM "ha mRtyu pAmuM tyAre hArA zarIrane sugaMdhI jalathI huvarAvI temaja sugaMdhI caMdanathI lepa karI uttama vasavaDe AcchAdita karavuM. valI divya AbhUSaNathI suzobhita banAvI ane pachI hajAro mANasoe upADelI zibikAmAM besArI te mArA zarIrane moTA utsavathI bahAra kADhavuM. A vakhate tamAre sarva nagaramAM evI uSaNa karavI ke A avasarpiNane viSe evI zamA jinezvara gazALe mokSanagare gayA." gozALAnA kahevA pramANe tenA ziSyoe aMgIkAra karyuM pachI gozALAne sAtame divase zuddha svabhAva utpanna thaye, tethI te pastA karate chate vicAra karavA lAgyuM ke "aha? pApI ane durmati evA meM potAnA dharmagurU zrI vIrajinezvarane traNa prakAre atyaMta azAtA karI che. temaja huM pote sarvajJa chuM ema sarve mANasonI Agala kahI meM satyanA AbhAsavALA khoTA upadezathI lekene chetaryA che. valI dhikkAra che mane ke je meM gurUne grahaNa karavA egya be moTA munine te lezyAthI dagdha karyA are eTaluM ja nahIM paNa meM pitAne dadha karanArI tejalezyA paNuM prabhu upara mUkI aho ! meM thoDA divasane mATe AvuM narakAdi mahAduHkhanA kuvAmAM paDavAnA kAraNarUpa akRtya zA mATe karyuM? are meM narakanI khAImAM kevala pitAnA AtmAne ja pADo ema nathI paNa asat mArganA upadezathI A sarve lekene narakAdi khAImAM nAkhyA che te paNa te leke kumArga pratye na jAo" Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pAra ) mIga miDalatti uttaraddha, ema dhArI uttama buddhivAlA gozALe kArya karavAmAM namra evA pitAnA ziSyone AdarathI bolAvIne kahyuM. "he ziSya! tame sarve sAMbhale, huM nathI jinezvara ke nathI kevalI paNa makhalanA putra ane zrI mahAvIrane ziSya gauzALa chuM. jema agni pitAne Azraya karanAra kATa vigerene bALI nAkhI tene aMta kare che tema huM paNa pitAnA gurUne zatruja chuM. meM ATale kALa pitAnA daMbhathI lokane chetaryo che. jJAnahita ane potAnI tejolezyAthI balata evo pote ja mRtyu pAmyo che deraDIthI bAMdhIne divase nagarImAM gharSaNa karavA cagya chuM. kutarAnA zarIranI peThe mane kheMcatA ane mahArA mukhamAM thuMkatA evA purUe coka vigere sarve sthAnake nagaramAM A pramANe udyoSaNa karavI. prajAne chetaranAre, makhalIne putra, dene sthAna, gurUne dveSI, sAdhune ghAta karanAra, ajina ane azubha e A gozALe che. A gozAlAe sarvajJa, dayAnA samudra, hitano upadeza karanAra ane jinezvara evA zrI vIraprabhunI bahu AzAtanA karI che."zAle A pramANe karavAne potAnA ziSyone segana ApI ati vedanAthI mRtyu pAmyA pachI, tenA ziSyae lajajathI pitAnA upAzrayanA dvArane baMdha karyuM gezAlAe ziSyone sogana ApyA hatA tethI ziSyae sogana pAlavA mATe tyAM upAzrayamAMja bhUmi upara zrAvastI nagarI AlekhI temAM upaNuM pUrvaka ge zAlAne zvAnanI paThe AkarSaNa karyo. pachI te ziSyoe gauzAlAnA zarIrane moTI samRddhithI nagarInI bahAra kADhI agnisaMskAra karyo. pachI zrI mahAvIraprabhu eNka gAmamAM AvIne tyAM keSTaka nAmanA caityane viSe samavasaryA. tyAM avasara maLe eTale gautamagaNue zrI prabhune pUchayuM ke he ana! zaizALe kaMI gatine pAme?" prabhue kahyuM. "te acuta deva lene viSe game che." maitame pharI pUchyuM. "he svAmin ! e duSTa evA ghera pApathI kema devatA thaye? A eka hArA manamAM kharekharUM Azcarya thayuM che." bhagavate kahyuM. "je aMtakALane viSe pitAnA duSkRtanI niMdA kare che tene devapaNuM dAra nathI. gazALAe paNa tema karyuM che ane tethI ja te devatA thaye che." getame karI pachayuM, "he vize te gazALa acuta devakathI cavIne kyAM utpanna thaze ane te kayAre mekSa pAmaze ?" prabhue kahyuM - bUDhIpanI aMdara rahelA A bharatakSetramAM upavidhi dezamAM saptadhArA nAme nagara thaze temAM saMkuci rAjAnI strI bhadrAnA udarathI utpanna thaelo ge zALAne jIva mahApA nAme balavaMta putra thaze. anukrame te rAjAdhirAja thaze. mANibhadra ane pUrNabhadra nAmanA be yazapatio tene potAnI senAnuM adhipatipiNuM Apaze, Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarvAnubhUti, zrI sunakSatra ane mIsihu' nAmanA jInipu'gavAnI kathA ( 263 ) tethI mahAbhAgyanA samudra rUpa te mahApadmanuM guNathI utpanna yaeluM bIjuM nAma devasena ema prajA kaheze. jema cakravartine cakra utpanna thAya tema zAryavaMta evA te rAjAne iMdranA hasti arAvaNanA sarakhA cAra dAMtavALA zvetahasti prApta thaze. te hasti upara beThelA te rAjAnI samRddhithI harSa pAmelA mANase tenuM vimalavAhana rAjA evuM nAma kaheze. ekadA te rAjAne pUrvabhavanA abhyAsathI jainarAjaSi enA dveSa kastrAthI sAdhuone viSe ati du:kha ApanArA duSTa pariNAma utpanna thaze. tethI te uDDAha, mAraNa, aMdha, tADana ane niMdA ityAdithI dekhelA athavA sAMbhavelA sAdhuone khelAvI khelAvIne nRtya karAvaze. pachI nagaravAsI le ane pradhAnAdi tene vinati karaze ke " rAjAe sAdhunu pAlana karavuM ane duSTane daMDa ApavA joie. he svAmin! A bhikSAvRtti karanArA aparAdha vinAnA ane tapa rUpa dravyavAlA munionI rakSA na karatAM tene zAmATe haNeA che ? tame teone tADanA karA che paNa tethI jo kei mahAmuni krodha karaze teA te potAnA tejathI deza ane rAjyasahita tamane bhasmarUpa karI deze. " pradhAnAdi leAkeA A pramANe bahu kaheze eTale rAjA te cittavinA aMgIkAra karaze. ekadA te mahApadma rAjA rathamAM besI krIDA karavA mATe udyAnamAM jaze. tyAM jemane tejalezyA utpanna thai che evA temaja AtApanA karatA ane kAyAtsa mAM rahelA sumagaLa nAmanA munine joze. kAraNa vinA sAdhune jovAthI krodha pAmeleA tai pApa buddhivALA rAjA temanI pAse jai rathanA agrabhAgathI te mahAmunine pADI deze, munirAja phrI uDIne kAyAtsarga karaze. rAjA temane phrI pADI nAkhaze. suma'gaLa suni phrI uDIne kayeAtsarga karaze. pachI te suma'gala munirAja avadhijJAnathI te mahApadmanA AgalA bhavAne jANI tene A pramANe kaheze ke: " are tuM devasena nathI tema vimalavAhana nathI paNa ma`khalInA putra duSTa cittavAaA gAzAle chuM. are, duSTa evA te geAzAlAnA bhavane viSe dharmAcArya evA zrI vIrajinezvarane azAtA pamADacA che eTaluM ja nahIM paNa temanA e ziSyAne khAlI bhasmarUpa banAvyA che, te vakhate teoe jevI kSamA rAkhI che tevI hu rAkhIza nahIM ane ceAgathI prApta thaelI tejolezyAvaDe huM tane bhasmarUpa karI nAkhIza. " jema ghI nAkhavAthI agni vadhAre vAjaNyamAna thAya ema te sumaMgala muninA kahevAthI atyaMta krodhAtura thaelA mahApadma rAjA te sumaMgala mutine zrI pADI deze. pachI utpanna thaelA krodhavAlA te sumaMgala munirAja pAtAnI tejolezyAthI mahApadmane bALI nAkhaze. tyAra pachI te munirAja te pApanI AleAcanA laI dIrghakAla paryaMta cAritra pAlI ane ekamAsanuM anazana lai sarvArthasiddha leAkapratye jaze. tyAM tetrIza sAgare pamanu AyuSya bhAgavI ane pachI cyavI videha kSetramAM utpanna thaI tyAM dIkSA lai mekSa pAmaze. mahApadma rAjA paNa sAtamI narake Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64) RSimaMDala vRtti-uttarAddha. jaze. tyAMthI te anukrame babevAra sarve narakane viSe utpanna thaze. pachI sarva tiryaMca jAtine viSe utpanna thaI zastraghAtathI athavA te agnivaDe dagdha thaI niraMtara mRtyu pAmaze. A pramANe aneka kALa paryata duHkhakArI bahu bha bhamI chevaTa te gazALAne jIva rAjagRha nagaranI bahAra vezyA paNe utpanna thaze. ekadA suI rahelI te vezyAne keI kAmIpurUSa bhUSAlabhathI mArI nAkhaze pharI te rAjagRha nagaranI aMdara utpanna thaze ane tyAMja maraNa pAmaze. tyAMthI te viMdhyAcalanA mUla bhAgamAM velela nAmanA sannivezane viSe brAhmaNanI putrIrUpe utpanna thaze tyAM tene kaI brAhmaNaputra paraNaze. anukrame te garbhiNI thaze ane sAsarAnA gharathI pIyara javA nikalaze rastAmAM dAvAnalathI balI mRtyu pAmIne te agni kumAradevatAne viSe utpanna thaze tyAMthI manuSyabhava pAmI mahAvrata aMgIkAra karaze, paNa vratanI virAdhanA karaze tethI te asurAdikanI deva padavI pAmaze. pachI te vAraMvAra keTalAka manuSya bhava karaze temAM uttama prakAranA vatanI virAdhanA karavAthI asurAdimAM utpanna thaze. tyAMthI mANasajAtimAM utpanna thaI aticArarahita cAritra pAlI pahelA devalakamAM devatApaNe utpanna thaze. evI rIte sAta bhava paryata saMyama pAlI vage utpanna thaI sarvArthasiddhi devaloke jaze. tyAMthI AvI mahAvideha kSetrane viSe heTA zreSThInA uttama buddhivAlA putra tarIke utpanna thaI tyAM paNa draDha pratijJAvA te virAgyavAsita thaI pravajyA leze. pachI tene kevalajJAna utpanna thaze jethI te jineMdranI AzAtanA ane sAdhunA ghAtathI utpanna thaelA pitAnA gozAlAdi aneka bhavane jANa pote pitAnA ziSyone gurUnI karelI avajJA kahI batAvaze ke "gurUnI avajJAthI utpanna thaelA phala rU5 kAryane me bahu bhava paryata anubhava karyo che. " A pramANe pitAnA ziSyone pratibaMdha pamADI pRthvI upara vihAra karate e te zAlAne jIva sarva karmano kSaya karI mokSa pAmaze. . zrI gautamasvAmIe prabhune pUchayuM ke "he bhagavaMta ! gozAle kyA pUrva bhavanA karmathI tamAre baha zatrurUpa thaI paDaye ? " prabhue kahyuM ke:- " he gatama ! jaMbudvIpanI aMdara rahelA A bharatakSetramAM gaI covIsIne viSe udaya nAme tIrthakara hatA. ekadA deva ane dAnavo temanA nirvANa kalyANakanA mahotsava karavA AvyA. devatAone joI aka pratyaMtavAsIne jAtismaraNa jJAna thayuM A vakhate te pratyaMtavAsI nirmala manavAlo ane pratyeka buddha hatuM, tethI tene zAsanadevIe sAdhune veSa Ape. mANasethI satkAra pAmelA ane tIvra tapa karatA evA te pratyekabuddha munine joI Izvara nAmanA koI duSTa mativAlAe temane pUchayuM "tamane koNe dIkSA ApI che? tamArI janmabhUmi kayAM che? tamAruM kula kayuM? temaja tame sUtra ane arthano abhyAsa kayAM karyo che?" IzvaranA AvAM vacana sAMbhaLI te pratyeka buddha munirAje potAnuM sarva vRtAMta kahI dIdhuM. Izvara manamAM vicAra karavA lAgyuM ke "A mANasa nice mISathI AjIvikA calAve che kAraNa Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sarvAnubhUti, zrI sunakSatra ane siMha nAmanA muniganI kathA (25) jevuM jinezvara kahe che tevuM A mANasa pote bole che athavA je Amane mehana hoya te te te je kahe che te satya che. mATe cAla hamaNAM te jinezvara pAse jAuM, huM Aja kAraNathI sarva duHkhane nAza karanArI dIkSAne niMduM chuM. A pramANe vicAra karI te Izvara jinezvara pAse javA niko paNa tyAM temane dIThA nahIM, tethI vyAhine lIdhe utpanna thaelA vairAgyavAlA ane vAMdarAnA sarakhI jaDa buddhirUpa dhanavAlA teNe gaNadhara pAse cAritra lIdhuM. udaya tIrthapati mekSagati pAme chate sabhAmAM beThelA gaNadhare kahyuM ke "jinezvare jeTaluM avAe kahyuM che te sarva ukita kahevAya che je mANasa pRthvInA eka paNa jIvane mana vacana ane kAyAthI haNe che tene tIrthakaroe jinazAsanamAM asaMyata kaho che." gaNadharanAM AvAM vacana sAMbhalI Izvara vicAra karavA lAgyo ke "pRthvIkAya jIva sarva sthAnake pIDA pamADAya che te tenuM rakSaNa karavA keNa samartha che? A vacana kevala laghutA karanAruM hovAthI zraddhA rAkhavA jevuM nathI. kaye purUSa AvuM unmattanuM bolavuM sAMbhalI ahIM ubhe rahe? mATe A pakSane tyajI daI kAMIka madhya pakSanA cAritranuM varNana kare te ahIM sarve mANasa prIti pAme. hAhA huM haNAye chuM athavA te huM A AcarIza nahIM. zuM sarvajJa purUe kahelo dharma sarva mANaso AcaratA nathI. hamaNAM huM jinavacanane anyathA karavArUpa prAyazcitta laIza" ema kahI te Izvara, pratyekabuddha munIzvara pAse gaye. tyAM temanA dharmopadezane viSe paNa teNe "pRthvIkAya vigerene traNa prakArane AraMbha munio tyajI de che" evuM vacana sAMbhaLyuM. Izvara vicAra karavA lAgyo ke "ka mANasa A lokamAM AraMbha nathI karato? athavA zuM A pote paNa AraMbha nathI karato? te pote paNa pRthvI upara besI agnithI rAMdheluM bhakSaNa kare che ane jala pIe che pitAne viSe virUddha paDe tema A munIzvara jema tema bele che. jo ke te gaNadhara virUddha vacana to bolatA hatA to paNa A karatAM to te sArA hatA. mATe A bannethI mahAre saryuM. huM poteja e dharma kahIza ke je virakta buddhivAle mANasa sukhethI AcaraNa karI zake." A pramANe vicAra karatA evA te IzvaranA mastaka upara AkAzathI vijaLI paDI tethI te mRtyu pAmIne sAtamI narakane viSe utpanna thayo tyAM te usUtra nirUpaNunA temaja asamyaktvanA pApathI utpanna thaelA duHkhane dIrghakAla paryata bhegavI chevaTa samudramAM matsya rUpe utpanna thayA tyAMthI sAtamI narake game tyAMthI nikalIne kAgaDo thaye pharI pahelI narake gayA. tyAMthI nikalI pharI te dubuddhivAle kutare thaye valI paDelI narake game tyAMthI cha bhava paryata gadheDo thayA pachI te bhila rUpe manuSya janma pAmyo. pharI mRtyu pAmI bIlADo thayo ane te bhAvamAM mRtyu pAmI narake gaye. tyAMthI nikalI kaDhI ane asaMkhya jethI vyAsa zarIravAle cAphika thayo. pAMcaze varSa paryata e bhakSaNa kare te cArika matyu pAmI 34. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrISimaMDala vRtti-uttarAddha akAmanirjarAnA rogathI devatA thayA tyAMthI cavI pRthvI upara AvyuM tyAM paNa mRtyu pAmI sAtamI narake gaye. A pramANe manuSya, tiryaMca ane naraka gatine viSe bhamate evo te gozAlA rUpe utpanna thaye. pUrvabhavanA abhyAsa ane vAsanAnA AvezathI gozAle tIrthakaranA dharmane bahu pratyenIka (zatrurUpa) thayo." zrI mahAvIra prabhunAM AvAM vacana sAMbhaLI pratibadha pAmelA keTalAka mANasee vairAgyathI dIkSA lIdhI ane keTalAke zrAvakadharma aMgIkAra karyo. have gozAlAe prabhu upara telesyA mUkI hatI tethI bhagavAnane rAto atisAra (jhADA) ane pittane atijvara Avato hato tethI temanuM zarIra bahu dubaluM thaI gayuM hatuM te paNa prabhu kAMI auSadha karatA nahotA. prabhunA zarIrane viSe A mahAvyAdhi dekhAvA lAge tethI lokomAM evI vAta cAlI ke "gazAlAnI elezyAthI prabhu cha mAsanI aMdara mRtyu pAmaze." A vAta prabhunA eka siMha nAmanA ziSya sAMbhalI, tethI te pitAnA gurUnA viga thavAnA kAraNathI Akula vyAkula thayo chate ekAMtane viSe jaI revA lAgyo. prabhue tenI AvI ceSTA jJAnathI jANuM tethI temaNe siMhane pitAnI pAse belAvIne kahyuM ke "he sAdha! tuM lekonI vAtathI bhaya pAmI manamAM kema kheda kare che? vipattithI kayAre paNa jinezvara mRtyu pAmatA nathI te saMgamAdikathI utpanna thaelA upasargothI paNa mRtyu pAmyA nathI. " siMha munie kahyuM. "he vibhe! jo ke ema che to paNa nice tamArI AvI Apatti joI loka pitAnA hRdayamAM bahu kheda pAme che mATe Apa amArA vigere lakanI sukhazAMtine mATe ASadha bhakSaNa kare. kAraNa ke nAtha ! ame pIDA pAmatA evA tamane jovA mATe eka kSaNa paNa samartha thatA nathI." pachI prabhue te siMha munine harSa pamADavAnA hetuthI kahyuM. "he munIzvara ! revatI zrAvikAe hArA mATe kalApAka karI rAkhyo che te nahi letAM potAnA gharane mATe banAvI rAkhelA bIje pAkane laI Ava ke jethI huM tane jema dhIraja thAya tema karIza." pachI zreSThInI priyA revatInA nivAsa gharathI siMhamunie vasuvRSTi pUrvaka ANelA nirdoSa te auSadhane bhakSaNa karI jinarAja nirogI thayA. zrI vIraprabhunA zaizAlAe karelA parAbhavane nahi sahana karatA evA sunakSatra muni temaja sarvAnubhUti muni mRtyu pAmI svarge gayA. tevIja rIte zrI jine. zvara mATe ravatI zrAvikAnA gharathI uttama auSadha lAvyA. te siMhamuni paNa AThamA kalpane pAmyA. te traNe munIzvaronI ame stuti karIe chIe. 'zrIsarvAnubhUti, zrIsunakSatra ane zrIsiMha' nAmanA munipuGgavonI kathA saMpUrNa. --- --- Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdhanyakumAra tathA zrIzAlibhadra nAmanA maharSionI kathA. (7). ajjavi aThanivesA, jesiM accherayaM va dIsaMti // vebhArapavvayavare, jamalasilAkhvasaMthAre // 149 // te dhanasAlibhaddA, aNagArA dovi lavamahaDiA // mAsaM pAuvayA, pattA savvaTThasiddhimi // 150 // vaibhAra parvatane viSe yamala zIlArUpa saMthArA upara jemanAM Aja paryata artha niveza (divyabhega, , sukhavilAsa tapa tapavAnA prayajana) Azcarya karanArAM dekhAya che te dhanyakumAra ane zAlibhadra ane sAdhuo tapathI mahAsamRddhivaMta thaI eka mAsanuM pApagama anazana laI sarvArthasiddha vimAnane viSe gayA. 149-150 # " zrImA " tathA "zrI mitre nAmanA marSanI vaya. 4 A bharatakSetrane viSe lakSamInA nivAsa sthAnarUpa pratiSThAna nAme nagara che. tyAM kSatriyanA guNarUpa, saMpattinA pAtra rU5 jitazatru nAme rAjA rAjya karato hate. have prathama dhanavaMta avasthAmAM chatAM pAchaLathI nidhana avasthA pAmeluM keI kuLa bIjA keI nagarathI AvIne te nagaramAM rahyuM. temAM eka vinayavaMta, udAra ane bhadraka prakRtivALo bAlaka hato. te hamezAM pitAnI AjIvikA mATe lokonA vAcharaDAM cArato hate. ekadA kAMI utsavane viSe te bAlake udyAnamAM nagaravAsI lekene uttama vastralaMkArathI suzobhita banelA tathA sarasa AhAranuM bhajana karatA dIThA. turata te bAlaka vAcharaDAMne tyAM ja rahevA daI pote ghare AvI mAtAne kahevA lAgyo ke " he aMbA! mane tevuM ja bhejana Apa." mAtAe kahyuM. " ApaNane dhanarahitane evuM bhojana kayAMthI hoya? mAtAe A uttara ApyA chatAM paNa putre te haTha karIne kahyuM ke " jema tema karIne paNa mane tevuM bhejana karI Apa." putre AvI rIte bahu Agraha karyo eTale sarva prakAre nidhana evI tenI mAtA utpanna thaelA zekathI pUrvanI sadhana avasthAnuM smaraNa karI revA lAgI. teNanuM rUdana sAMbhalI pADozaNe turata tyAM deDI AvI ane teNInA duHkhathI duHkhita thaelI te pADozaNe tene duHkhanuM kAraNa pUchavA lAgI. du:khI strIe dIna vANIthI pADozaNenI pAse yathArtha vAta kahI tethI dayAvaMta evI te pADozaNIoe teNIne dudha vigere ANuM ApyuM. pachI mAtAe ghI ane sAkarathI yukta khIra banAvI putrane khAvA mATe thAlImAM pIrasI. tyAra pachI te mAtA kAMI kAraNathI gharanI aMdara gaI. - have te vakhate jANe te bAlakanA pUrva puNyanApUrathI kheMcAIne ja AvyA hAyanI ? ema kaI eka guNavaMta sAdhu mAsakSamaNane pAraNe tyAM AvyA. vAdalAM vinAnI vRSTinI peThe munine joI jene romAMca thayo hato evo te bAlaka saMbhrama sahita harSathI ubhe thaye, eTaluM ja nahi paNa harSanAM AMsuthI tenAM netro bharAI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAA zrI rASimaDalavRtti uttara gayA che e te bAlaka be hAthavatI thAlane upADI ISTavANIthI te munIzvarane kahevA lAgyo ke " he muni ! agaNya puNyanA kAraNu rUpa ane zivasukhane sAdhaka e citta, vitta ane pAtramaya duSpAkhya vega Aje mane maLe che. mATe che dayAnidhi ! A khIrane svIkArI dAridrAdikathI dagdha thaelA aMgavAlA mane A saMsArarUpa agnithI uddhAra" pachI munie tenA bhAvane nirmala jANuM pAtra dharyuM. temAM te bAlake paramabhaktithI pilI khIra ApI dIdhI. munine uttama bhAvathI dAna ApyuM tethI te bAlake zreSTa manuSyanuM AyuSya bAMdhyuM. pachI mAtAe bahAra AvIne joyuM te pAtramAM khIra dIThI nahIM tethI teNIe putrane pharI bahu khIra pIrasI. putra, khIra khAI vAcharaDAne zedhavA mATe nagara bahAra gayo. tyAM te pote ja khIra vaherAvelA sAdhune joI temanI pAse beTho. pachI mahA harSathI muninI dharmadezanA sAMbhalate evo te bAlaka visUcikA ( jhADa )nA rogathI turata mRtyu pAmIne teja nagaramAM kaI uttama zreSThInI strInA garbhane viSe putrapaNe avataryo. tyAra pachI zreSThI dravyAdikathI baha vRddhi pAmavA lAgyA. pachI zreSThipatnie sArA divase sarva lakSaNathI saMpUrNa evA putrane janma Ape. teja divase zreSTInA gharamAMthI kATeluM bahu nidhAna nikahyuM. lakSamI malavAnI sAthe putra utpanna thaye tethI putrajanmanA utsava nimite AvelA mANasa emaja kahevA lAgyA ke "A putrane dhanya che dhanya che. tethI pitAe te vakhate heTA mahotsava pUrvaka putranuM dhanya evuM nAma pA. putra dhanyakumAra, pitAnA mane rathanI sAthe sukhe vRddhi pAmavA lAgyo. mAtA pitAe putrane kalAcAya pAse sarva kalAone abhyAsa karAvyuM. guNarAgathI vaza thaI gayelA mAtA pitA dhanyane bahu vakhANutA, tethI temanA moTA cAra putrae temane kahyuM ke " ame sarva putrapaNAe karIne samAna chIe chatAM tame dhanyane ati AdarathI kema bahu vakhANe che ?mAtA pitAe kahyuM, "he putra ! guNIpaNAthI e amane vadhAre mAnya che. " putroe pharIthI kahyuM. "jo ema hoya to parIkSA kare. " pachI mAtA pitAe saghalA putrone batrIza batrIza rUpIyA ApIne kahyuM ke " AmAMthI tame je kAMI kamAo te amane dekhADaje." pachI sarve putra vepAra karavA lAgyA. dhanyakumAre te potAne maLelA rUpIyAne eka gheTe lIdho ane sahastra senA mehere paNa karI rAjaputranA gheTAnI sAthe pitAnA gheTAne laDAvA lAgyo. dhanyakumAranA gheTAthI rAjaputrano gheTe yuddhamAM hArI gaye tethI dhanyakumAra paNumAM karelI sahastra senAmahera laI ghare Avyo. nirbhAgyavaMta evA pelA bhAIo paNa jemAM keTalAke bIlakula lAbha mela nahoto ane keTalAke meLavelo lAbha nahi jevo hato te sarve ghare AvyA. kahyuM che ke lakSmI puNyavaza che. bIje divase pharI cAre putroe mAtA pitAne kahyuM ke " amArI parIkSA kare." te uparahI mAtA pitAe darekane sATha sATha mAsA nuM ApyuM. pachI saghalA putre Ada Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdhanyakumAra tathA zrIzAlibhadra nAmanA maharSionI kathA, (ra69) rathI vepAra karavA lAgyA, temAM eoe kAMI paNa lAbha nahi pAmatAM ulaTI khoTa khAdhI. pachI bhagyavaMta mANumAM mukhya, uttama dharmarUpa dhananA bhaMDArarUpa ane kAryane jANa evo dhanyakumAra dhana meLavavAne arthe bajAramAM AvIne beThe. have e nagaramAM mahA dhanavaMta chatAM bahu kRpaNa e kaI mahezvara zreSTI rahetuM hatuM teNe aneka mahA AraMbhathI bahu dhana melakhyuM hatuM te paNa te dharmane viSe kAMIpaNa kharca nahIM, eTaluM ja nahi paNa svajanAdikane ApavuM e paNa tene rucatuM nahIM. AMdhalAM pAMgalAM, garIba temaja daridrI lekene te kAMI thoDuM paNa Apate nahIM, pite kayAre paNa sArAM navIna vastro paherato nahIM te pachI vArSika parvane divase sAruM bhojana karavuM te te hoyaja kyAMthI ? vaLI duSTa buddhivAlo te kRpaNa zreSThI tAMbula ane caMdana vigerenuM nAma paNa kayAMthI jANato hoya ? je kAMI tenI pAse ajANathI kaI mAge to te bahu krodha karate. temaja je kaI bIje mANasa koI garIbane kAMI Apato tenA jevAmAM Ave to te jaDAtmA evA kRpaNa zreSThInA mAthAmAM zUla AvatuM. dhananI mahA mUccha pAmelo temaja ane lokone vinAza karanAra te zreSThI haMmezAM dhananuM dhyAna karate, paraMtu kayAre paNa dharmanuM dhyAna karate nahIM, jaDa evo te zreSThI pitAnA gharanI aMdara khAI khAdI temAM dravya bharI tenA upara pitAne pile khATale ke jemAM ratna bharyA hatAM te pAtharIne jANe parabrahmamAM lIna thaelo yegI hoyanI? tema dravyanI mUchathI nitya sUto paNa te jaDAtmA ema jANate nahi ke kayo purUSa prayatnathI rakSaNa karelA dravyane tyajI daI paralokamAM nathI jato? arthAt sarve jAya che. jarAvasthAthI jarjarita thaelA zarIravALA ane mRtyu pAmavAne taiyAra thaelA te zreSThIne tenA putrae jyAre khATalethI nIce utAravA mAMDe tyAre khATalAnI IsAne baMne hAthathI pakaDI rahelA te zreSThIe kahyuM. mane A khATale bahu sAro lAge che mATe nIce utAraze nahi. zreSThI khATalAmAMja mRtyu pAmya eTale ratnanA vRttAMtane nahi jANanArA tenA putro zreSThInI sAthe tenA vahAlA khATalAne paNa smazAnamAM laI gayA. zreNInA putroe smazAnanA adhipatine khATale ApI dIdho tethI te smazAnadhipatie te khATalAne vecavA mATe coTAmAM mUko. A vakhate caTAmAM beThelA dhanyakumAre ratnagarbha evA te khATalAne oLakhe. kahyuM che ke buddhivaMta purU tRNa athavA velAdikathI DhaMkAI gaelA temaja dUra rahelA nidhine netrothI nahi dekhatA chatA buddhithI joI zake che. pachI dhanyakumAre te khATalAne kharIda karI potAne ghare ANyo ane temAMthI ratno kADhI harSathI pitAnA mAtA pitAne ApyAM. AthI dhanyakumAranI gharamAM lakSamI ane bahAra kIti bahu phalANuM. temaja tenA bhAIonA cittane viSe abhAgyapaNuthI bahu matsara thayuM. kahyuM che ke A jagatamAM kAraNa vinA krodha karanArA asaMkhya Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27. ) zrImaDila vRtti uttarAddha. temaja kAraNa chatAM paNa krodha karanArA saMkhyAbaMdha che. paraMtu kAraNa chatAM je dha nathI karatA evA to pAMca cha hoya che. pachI dhanyakumArane mArI nAkhavAne vicAra karatA evA tenA bhAIonA vicArane temanI strIoe jAya tethI te strIoe potAnA guNavaMta, pyArA ane bhavya evA diyara dhanyakumArane vinaMti karIne te sarva vAta tene jAhera karI. pachI putranI peThe vinayathI namra evA dhanyakumAre potAnA maheTA bhAIonI strIonI AgaLa madhura vANIthI kahyuM ke "meM emane jarApaNu aparAdha karyo nathI chatAM teo hArA upara zA mATe krodha kare che? strIoe kahyuM. "he diyara! khala purUSa evAja hoya che." pachI dhanyakumAra vicAra karavA lAgyA ke "hAre ahIMyAM rahevuM yogya nathI. kAraNa ke maheTa purUSe koIne kayAre paNa pIDA karatA nathI." A pramANe vicAra karI utsAhavaMta evo dhanyakumAra ekalo nikaLI gAma, nagara, khANa vigerethI vyApta evI bhUmi upara bhamavA lAgyo. ekadA khetaramAM rahelA keI kaNabIe manahara AkAravALA dhanyakumArane joI harSathI tene bhejananuM AmaMtraNa karyuM. dhanyakumAra kaNabInA AgrahathI jeTalAmAM tyAM beThe teTalAmAM kaNabInI strI bhAthuM laI tyAM AvI kaNabIe pitAnI strIne "A parANAne bhejana karAvya." ema kahI haLa calAvavA mAMDayuM. pachI jeTalAmAM strIe anyakumAranA pAtramAM khIra pIrasI teTalAmAM te kaNabInA haLanI sIrA bhUmimAM daTAI rahelA kaLazanA kaMThane viSe bhagI. kaNabIe turata senA herethI bharelA ghaDAne bahAra kADhI dhanyakumArane arpaNa karI ane kahyuM ke "tamArA puNyathI nikabelo A nidhi tame piteja ." dhanyapurUSomAM ziromaNi evA dhanyakumAre Agraha karI tene te dravyakaLaza pAcho Ape ane pote tyAMthI cAlate thaye. anukrame te rAjagRha nagare pahoMcyA ane tyAM udyAnamAM raho. uttama buddhivAnna mALIe zreSTha AkRtivALA dhanyakumArane je tene potAne ghare teDI game tyAM teNe tenI bahu bhakti karI. have ema banyuM ke jenA vaMzanA saghaLA mANaso marI gayA che evI temaja nirdhanapaNAne lIdhe vibhAvarahita thaelI ke dhanyA nAmanI govAlaNa pI te nagarathI nikaLIne zAligAmane viSe rahetI hatI. te strI tyAM potAnA saMgama nAmanA bALaka sahita nivAsa karatI hatI. kahyuM che ke jIvitanA sarakhA bALakane duHkhamAM paNa tyajI devuM bahu muzkela che. saMgama tyAM AjIvikA nimitte vAcharaDAM cArate hato. kAraNa e AjIvikA nidhana bhANasenA putrane sukhe sAdhI zakAya tema che. ekadA te saMgame kaI parvane divase zreSThIonA putrone pita pitAnA gharamAM khIranuM bhajana karatA dIThA tethI teNe ghare AvI pitAnI mAtAne kahyuM ke "he mAta ! Aje bahu khIra banAvI hAra utsava kare." mAtAe kahyuM. "he vatsa! Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra tathA zrI lakSmI nAnA maharSienI kathA. (21) dravya vinA te utsava zI rIte karI zakAya?" ajJAnapaNathI pharI kahyuM ke "he mAta! mane khIra Apa, nahi to huM bhajana karIza nahi. kahyuM che ke bALakane Agraha balavAna hoya che. putra AgrahathI khIra mAgavA lAgyo tethI nidhana evI te strI potAnI pUrvanI sadhana avasthAne saMbhArI atyaMta duHkhI thaIne uMcA zabdathI revA lAgI. teNInuM gADha rUdana sAMbhaLI pADozaNa strIo doDI AvI ane dayAthI bhiMjAI gaelA cittavALI teo kahevA lAgI ke "he sakhi! tuM kema bahu rUe che?" nirdhana strIe potAnA putre karelA AgrahanI yathArtha vAta kahI tethI dayALu evI te strIoe cekhA, ghI, sAkara, dudha vigere ANI ApyuM pachI mAtAe vRtAdiyukta khIra banAvI putrane pIrasI tyAra pachI te kAMI kAryane mATe potAnA gharanI aMdara gaI. A vakhate jANe te saMgamane saMsArasamudrathI pAra utaravA mATe vahANa hAyanI? evA eka mAsanA upavAsI munIzvara tyAM AvyA. akasmAta AvelA munIzvarane joI pUrNa caMdrane dekhavAthI cakoranA beDalAnI peThe saMgama turata bahu harSa pAmyo. potAnA zarIrane viSe pulakAvalIne dhAraNa karatA ane praphulla netravALe saMgama jhaTa ubhe thaI munirAjane jete chato manamAM vicAra karavA lAgyuM. "A munirAja hAre ghare ane tithi thayA tethI huM dhAruM chuM ke nice Aje hArA ghare kAmadhenu athavA te kAmaghaTa, ciMtAmaNI ke kalpavRkSa Avela che." Avo vicAra karI saMgama munIzvarane praNAma karI kahevA lAgyuM ke "he munirAja ! A paramAna svIkArI hArA upara anugraha kare." pachI hitecchu evA munirAje e saMgamanA nirmala bhAvane jANI tene saMteSa pamADavA mATe tenI AgaLa pAtra dharyuM. pachI saMgame vicAryuM je nice sAro lAbha thaze kAraNa Aje hAre citta, vitta ane pAtrane saMgama thayo che. kharekhara Aje mhAruM bhAgya jAgyuM athavA te dhanya e huM Aje puNyavAna thaye je A mahAtmAe potAnuM puNyapAtra hArI AgaLa dharyuM." A pramANe vRddhi pAmatA evA zubha bhAvathI saMgame vegathI pitAne thALa upADI sAdhune khIra vahorAvI dIdhI. sarva prakAranI upAdhithI zUnya evA A dAnathI te saMgame uttama AyuSya bAMdhyuM ane alpa saMsAra karyo. munirAja tenA gharethI cAlyA gayA pachI saMgamanI mAtA bahAra AvI. mAtAe dhAryuM ke putra khIra khAI gaye tethI teNIe harSathI bahu khIra putrane pIrasI. saMgama atRpta hatuM tethI teNe kaThaparyata dharAI khIra khAdhI. sAMje ajIrNa thayuM tethI saMgama rAtrIe pelA munirAjanuM smaraNa karato chata mutyu pAmyo. dAnapuNyanA prabhAvathI saMgama rAjagRha nagarane viSe bhadra zreNInI strI bhadrAnA udarane viSe putrapaNe avataryo. mAtAe svamAmAM sAruM pAkeluM adabhUta zAlinuM khetara dIThuM. temaja tene utpanna thaele dharmakRtya saMbaMdhI Dole zreSThIe pUrNa karyo. jema pUrva dizA tejathI aMdhakArane nAza karatA evA sUne pragaTa kare tema bhadrAe uttama guNavALA putrane sukhe janma Ape, putrane janma Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra72 ) zrI rAzimalavRtti-uttarAddha. tsava karI svamAnA anusArathI mAtApitAe putranuM harSathI zAlibhadra evuM spaSTa nAma pADayuM. AnaMdathI pAMca dhAva mAtAo vaDe lAlana pAlana karAte te putra adhika mUrtimaMta evA pUNyasamUhanI peThe anukrame vRddhi pAmavA lAgyA. putre bahu kamaLapaNAne lIdhe kalAcAryane potAnA gharane viSe bolAvI lIlAmAtramAM sarva kaLAone abhyAsa karyo. jANe pRthvIne viSe kAmadeva rUpa nRpatinuM cakavatI rAjya hAyanI? evI rUpa saibhAgyanA pAtrarUpa te putra vanAvasthA pApe pachI teja nagaramAM rahenArA batrIzazreSThIoe potAnI batrIza kanyA gabhadra zreNInI vinaMti karIne suzobhita evA zAlibhadrane ApI. bIje divasa zAlibhadra, pitAnA mAtapitAnA sarva manorathane pUrNa karate chato uttama lakSaNavALI te kanyAone mahetA utsavathI para. have zrI zreNika rAjAne samazrI nAme putrI hatI. zAlibhadrane subhadrA nAme nhAnI vhena hatI. temaja udyAnapAlane puSpavatI nAme putrI hatI. A traNe putrIo ekaja divase janmelI hovAthI paraspara sakhIo thaI hatI. yuvAvasthA pAmelI te putrIo eka divasa paraspara kahevA lAgI ke ApaNe traNene ekaja pati paraNa. ke jethI ApaNe paraspara viga thAya nahi. ekadA puSpAvatIe potAnA gharane viSe rahetA dhanyakumAranA utkRSTa guNanuM varNana karyuM, tethI samazrIe harSathI te vAta zreNika rAjAne nivedana karI pachI zreNika rAjAe harSathI te traNe kanyAo sArA muhUrta moTA utsavathI dhanyakumArane paraNAvI. eTaluM ja nahi paNa tene rahevA mATe nivAsasthAna tathA gajAdi samRddhi ApI. dhanyakumAra paNa te pUrve ApelA dAnanA pUNyathI te bhagya vastune utkRSTapaNe bhogavavA lAgyo. - ekadA dhanyakumAra pitAnI priyAonI sAme hAsyavilAsa karato chate gekhamAM beThe hate evAmAM teNe ati du:khI avasthAne pAmelA potAnA mAtA pitAne rAjamArgamAM dIThA. dhanyakumAre turata dvArapAla mokalI temane potAnI pAse bolAvI vastrAlaMkArathI suzobhita banAvIne pachI strI sahita teNe temane hathI namaskAra karyo. pachI dhanyakumAre mAtA pitAne pUchayuM ke te tamAruM bahu dhana kayAM gayuM ?" teoe kahyuM. " hArA pravAsa pachI te dravya paNa nadInA pravAhanI peThe cAlyuM gayuM. he putra! ame sAMbhaLyuM ke tuM ahIMyAM abhUta rAjya kare che tethI tane jovAne utsAhavaMta evA ame ahIM AvyA chIe. pachI dhanya buddhivALA dhanyakumAre teone judAM judAM gAma ApyAM. kahyuM che ke saMtapurU, svabhAvathI ja nitya khala puruSonuM paNa hita karanArA hoya che. mAtApitAnA gRhakAryane dhanyakumAra pite karate chato strI sahita devatAnI peThe vilAsa karato hato. have gabhadra zreNIo zrI vaddhamAnasvAmI pAse dIkSA lIdhI tyArapachI te che mAsa paryata vratanuM ArAdhana karI vargaleka pratye gayA. tyAM te deva zAlibhadranA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyakumAra tathA zrIzAlibhadra nAmanA meharSionI kathA ( ra73), pUrva puNyanA prabhAvathI tenA upara pUrva bhavanA premathI tenuM bahu priya karanArA thayA. tethI te deva navIna kalpavRkSanI peThe haMmezAM priyA sahita evA zAlibhadrane ayAcita temaja divya evA vastrAlaMkAra ApavA lAgyA je ke bhadrA te gharanAM sarva kAma karatI hatI paNa sukhasamUhamAM rahele zAlibhadra te divasa ke rAtri kAMI paNa jANato nahi. ekadA koI vepArIe bIjA dezamAMthI rAjagRha nagaramAM AvI zreNika rAjAne harSathI ratnakaMbala dekhADI. paNa te bahu mUlyavALI hovAthI zreNike eka paNa lIdhI nahi tethI te vepArI bhadrAne tyAM gaye. bhadrAe tene moDhe mAgeluM mUlya ApI saghaLI ratnakaMbale laI lIdhI. have ema banyuM ke cellaNa rANIne ratnakaMbalanI khabara paDI tethI teNIe zreNika rAjAne kahyuM ke "he vibhe! mahA mUlya vALuM paNa te eka ratnakaMbaLa mane laI Ape. pachI zreNika rAjAe vepArIne belAvIne tene yogya mUlya laI eka vastra ApavAnuM kahyuM. vepArIe uttara Ape ke bhadrAe vAta vAtamAM AgrahathI hArI sarva ratnakaMbalo laI lIdhI che." pachI zreNike eka mANasa bhadrA pAse mokalI mUlyathI eka ratnakaMbala levAnuM kahyuM. bhadrAe kahyuM ke "ratnakaMbalo solaja hatI tethI te sarvenA babe kakaDA karI mahArA zAliga bhadra putranI batrIsa strIone darekane eka eka kakaDo snAna karyA pachI aMga levA mATe ApI dIdho che. je te aMge levAthI jirNa thaI gaelA ratnakaMbalanA kakaDAne khapa hoya teja rAjAne pUchI AvIne hArI IcchA pramANe laI jA." sevake rAjA pAse AvI bhadrAe kahelI vAta nivedana karIne kahyuM ke "he nAtha ! vepArIonA ane rAjAonA A maheTA aMtarane Apa juo." pachI zreNika rAjAe ketuthI zreNInA putra zAlibhadrane jevAnA hetuthI teja dUtane pharIthI mokalI zreSThI putrane pitAnI pAse bolAvyo. te vakhate bhadrAe te AvelA sevakane kahyuM. tuM bhUpatine kahe ke "mahAre putra kayAre paNa gharathI bahAra jato nathI, "mATe he rAjana ! A5 pitAnA caraNathI mahArA gharane pavitra kare" sevake te vAta rAjA zreNikane kahI eTale zreNika rAjAe bhadrAne tyAM AvavuM kabula karyuM. pachI bhadrAe te vakhate nagarane suzobhita karavA sArU gabhadra devanuM smaraNa karyuM tethI te deve bhadrAnA gharathI mAMDIne rAjAnA maMdIra sudhI ratnajaDita siMhAsane uparA upara goThavI hAranI zobhA karI dIdhI. pachI bajAranI zobhA thaelI jANI bhadrAe zreNika rAjAne teDAvyo tethI rAjA zreNika pagale pagale vismaya pAmate chate zAlibhadranA ghara pratye Avyo. ati vismaya pAmelA cittavALo zreNika rAjA zAlibhadranA ghara pratye AvI ratnanA siMhAsanothI gaThavelI cothI bhUmikA upara beThe. pachI bhadrAe sAtamA mAla upara jaI zAlibhadrane kahyuM ke "he vatsa! tane jovA mATe zreNika rAjA ApaNe ghare AvyA che mATe tuM tyAM cAla." zAlibhadde mAtAne kahyuM "he mAta Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 274 ) zrIRRSiDala vRtti-uttarAddha ene je vecavAnuM hAya te lai tene mUla Ape! tyAM mhArUM zuM kAma che ? " harSa pAmelI bhadrAe pharIthI kahyuM " he zreSTha putra ! ene kAMi vecavAnu nathI paNa tene tu potAnA ane sarva leAkeAne adhipati jANu, " mAtAnAM AvAM vacana sAMbhalI zuddha buddhivAle! zAlibhadra vicAra karavA lAgyA ke " mhArA paNu adhipati che tA pachI mhArA A azva ne dhikkAra thAo ! mhAre parataMtratAthI apavitra evA A bhAgothI saryuM. have huM svataMtratAnA sukha mATe zrI vIraprabhu pAse dIkSA laIza." AvA vairAgyathI vyApta thayA chatAM paNa mAtAnA AgrahathI vinita evA zAlibhadre priyAe sahita nIce AvI zreNikane praNAma karyA. zreNika paNa putranI peThe tene snehathI AliMgana karI, peAtAnA kheALAmAM esArI vAraMvAra mukha jevA pUrvaka tenA mastakane bahu suMghavA lAgyA. pachI zreNika rAjAnA mAlatInA puSpanI mALA sarakhA hAthanA sparzathI temaja teNe dhAraNa karelA puSpanA sugadhathI zAlibhadra kSaNa mAtramAM glAni pAmI gayA. tethI bhadrAe bhUpatine kahyuM ke " huM vibhA ! A mhArA putra zAlibhadra devabhAgane bhAgavanArA che mATe tene jhaTa cheDI dyo. e mANasAe dhAraNa karelI puSpanI mAlAnA gaMdhane paNa sahana karavA samartha nathI, enA pitA deva thayela che, tethI te patnIyukta evA potAnA putrane divya AbharaNu, vastra ane puSpAdi Ape che. " pachI zreNika rAjAe javAnI rajA Apele zAlibhadra jema devIethI yukta evA devatA svargamAM jAya tema peAtAnA sAtamA mALa upara gayA. bhadrAe bahu Agraha karyo tethI zreNika rAjA tyAM bhAjana karavA rahyo. bhadrAe paNa sarva sAmagrI taiyAra karAvI. kahyuM che ke lakSmIdhI zuM nathI thatuM ? pachI cUguMthI zarIrane cALI ahu jalavaDe snAna karatA evA te zreNika rAjAnA hAthanI viTI snAnavAvamAM paDI gaI. pachI capala cittavAlA bhUpatie jeTalAmAM Ama tema zeSa karI teTalAmAM bhadrAe peAtAnI dAsI pAse te snAnavAvamAMthI saghaNuM jala kaDhAvI nAkhyuM eTale bhUpatie temAM divya alakArAnI madhye aMgArA samAna paDelI pAtAnI viMTIne joi dAsIne pUchyuM ke " A zuM ? " dAsIe kahyuM. " nhAvAne avasare zAlibhadre athavA tenI strIoe nirmAlyanI peThe AMga uparathI utArI nAkhelAM AbhUSaNeA A vAvamAM nAkhI devAmAM Ave che. " dAsInA AvAM vacana sAMbhalI rAjA zreNika vicAra karavA lAgyA ke " A zAlibhadrane dhanya che je enI AvI AzcaryakArI lakSmI che. mane paNa dhanya che je AvA zrImAn purUSA mhArA rAjyamAM vase che. bhAjanane ate bhadrAe vastrAdikathI satkAra karI rajA ApI eTale atyaMta sateASa pAmelA zreNika pAtAnA ghara pratye AvyeA. pachI jeTalAmAM zAlibhadra saMsArane tyajI devAnI icchA karatA hatA teTalAmAM tenA dharmamitre AvIne tene kahyuM ke " cAra jJAnanA dhAraNahAra ane guNunA samudra rUpa dharma ghASasUri mUrtimaMta dharmanI peThe ahIM udyAnamAM samayasarelA che, " Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAdhanyakumAra tathA zrIzAlibhadra nAmanA maharSienI kathA. (15) mitranAM AvAM vacana sAMbhalI zAlibhadra harSathI ratha upara besI udyAnamAM game tyAM teNe gurUne namaskAra karI zuddha bhUmi upara besI dharma sAMbhaLe. dezanAne aMte zAlibhadde hAtha joDI praNAma karI gurUne pUchayuM. "he bhagavana! kayA dharmathI mANasone bIje kaI adhipati na thAya ? " gurUe kahyuM. "je purUSa vidhi pramANe cAritra pAle che te ja yogane viSe nigraha karanArA purUSa sarva prANIonA adhipati thAya che. " gurUnAM AvAM vacana sAMbhalI zAlibhadde gurUne namaskAra karI vinaMti karI ke "he svAmin ! huM hArI mAtAnI rajA laI saMyama aMgIkAra karIza." gurUe " e kAryamAM tyAre pramAda karavo nahIM. " ema kahyuM eTale vinayathI namra evA zAlibhadre ghare jaI mAtAne kahyuM. "he mAta ! meM dharmaghoSasUri pAsethI hitakArI dharma sAMbhaLyo che. je dharma heTA udaya, sukha tathA lakSmI ApanAra che. eTaluM ja nahi paNa te sarva prakAranA duHkhane vinAza karanAra che. " pachI bhadrAe " te e bahu sAruM karyuM bahu sAruM karyuM kAraNa te tevA dIkSAdhArI dharmavaMta pitAne putra che. " ema kahI zAlibhadrane bahu anamedanA ApI. zAlibhadre kahyuM "he mAta ! je Apa prasanna thaI mane AjJA ApatA ho te huM paNa dIkSA lauM kAraNa mhArA pitAe paNa dIkSA lIdhI hatI. " bhadrAe kahyuM. teM e gya kahyuM che paNa tuM loDhAnA caNAne cAvI jANe che ? tuM prakRtithI sukumAra ane divya bhegothI lAlana pAlana karAyelo che te jema nhAne vAcharaDe mahATA rathane kheMcavA samartha na thAya tema tuM vrata pAlavA kema samathe thaIza ? " zAlibhadra pharI mAtAne kahyuM. nizca ApanuM A vacana satya che. paNa napuMsaka purUSane te vrata duSkAra lAge che, paraMtu dhIra purUSane te ghaNuM ja sahelAIthI sAdhI zakAya tevuM dekhAya che. " bhadrAe kahyuM " e satya che paNa tuM prathama dhIme dhIme divya aMgarAga ane bhegAdikane tyajI de pachI huM tane rajA ApuM." pachI zAlibhadra divase divase eka eka strIne tyajI devA mAMDI valI devatAnA bhegAdikane paNa tyajI dIdhA. - have A avasare zAlibhadranI bahena subhadrA ke je dhanyakumArane paraNAvI hatI te pitAnA pati dhAnyakumArane snAna karAvatAM revA lAgI. dhanyakumAre teNIne retI jeIne pUchayuM ke "tuM kema rUve che ? " bedathI gagad svaravAlI subhadrAe uttara Apo ke " he priya ! saMsArathI vimukha thaelo ane cAritranI IcchA karanAra hA bhAI zAlibhadra dararoja eka eka tulikAne ane eka eka strIne tyajI de che mATe huM rUdana karuM chuM. " dhanyakumAre kahyuM. " kharekhara tuM sIyAlanI peThe baha bIkaNuM dekhAya che. je purUSa kSaNa mAtramAM tRNanI peThe bhegene nathI tyajI de te savarahita kahevAya che. " subhadrAe bIjI strIo sahita hAsya karIne kahyuM ke he svAmin ! te Apa datyaja evA bhegone kema nathI tyajI detA ? " dhanyakumAre kahyuM. " tame mane dIkSA levAmAM vidma karanArI hatI, paNa teja tame Aje mane dIkSA levarAvavAmAM preraNA karanArI thaI che mATe huM paNa jhaTa dIkSA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 276), zrI vaSimaMDalavRtti-uttarAddha, laIza," pachI sarve strIoe ekaThI thaI dhanyakumArane kahyuM " he nAtha ! ame te mazkarIthI kahyuM che. mATe Apa amane tathA A saMpattine vRthA tyajI deze nahIM. " strIoe AvI rIte bahu kahyuM paNa dhanyakumAra to "nitya sukhanI IcchA karanArA mANasoe azAzvata evI A sarva vastu tyajI devI mATe huM nice vrata laIza." ema kahI tyAMthI jhaTa ubhe the. strIoe kahyuM. "ame paNa tamArI pAchala turata vrata lezuM. " dhanya mAnatA evA dhanyakumAre strIonA te vacanane harSathI aMgIkAra karyuM. tyAra pachI zrI viraprabhu te rAjagRha nagaranA udyAnamAM samavasaryA prabhunA AgamananI vAta dhanyakumAre potAnA dharmamitrathI jANI tethI vrata levA mATe utsAhavaMta e dhanyakumAra dharmAdi kAryamAM dhana vAparI priyAo sahita zibikAmAM besI vIraprabhunI pAse Avyo. tyAM te priyAo sahita zibikAmAMthI nIce utarI prabhunI vinaMti karavA lAgyo ke "he vibhe! mane saMsArasamudrane tAravAmAM vahANarUpa cAritra Ape." pachI vizvanAyaka evA prabhue priyAe sahita evA te dhanyakumArane dIkSA ApI. A vAta zAlibhadra sAMbhalI tethI te dhanyakumArane jyavaMta mAnate chate temaja harSathI zreNika rAjA vaDe stuti karAve chate abhUta saMpattithI vIrabhu pAse AvyA tyAM teNe heTA utsavathI dIkSA lIdhI. pachI yUthasahita gajarAjanI peThe sarva sAdhuonA parivAra sahita zrI vIraprabhu jagatanuM hita karavAnI IcchAthI pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. dhanya ane zAlibhadra ane sAdhuo paNa tIvra tapa karatA temaja jaina dharmanA Agamane abhyAsa karatA zrI jinezvaranI sAthe vihAra karavA lAgyA. nispRha evA te banne munio kayArekaja pakSAMte pAraNuM karatA nahi te ghaNe bhAge eka, be, traNa, cAra, pAMca athavA cha mAse pAraNuM karatA dharmadhyAnamAM parAyaNa temaja nitya AtApanA karavAmAM udyamavaMta evA te sAhasI ane munio dusaha evA pariSahone sahana karatA hatA. dIrghakAla paryata aticArarahita cAritrane pAlatA evA te banne muniee bahu kAla piSaNa karelA karmazarIrane durbala karI nAkhyuM. ekadA zrI viraprabhu pRthvI upara vihAra karatA chatA pharI rAjagRha nagara pratye AvyA. te vakhate nagaravAsI leke turata temane vaMdana karavA mATe nagara bahAra AvavA lAgyA. A avasare dhanyakumArasahita zAlibhadra mAsakSamaNane pAraNe gocarI levA mATe nagaramAM javAnI rajA mAgI. prabhue kahyuM. "Aje tArUM mAtAnA hAthe pAraNuM thaze." pachI te vAta jANIne dhanyakumAra sahita zAlibhadra nagaramAM ga. rAgarahita ane ucca nIca gRhene viSe pharatA evA te banne jaNA bhadrAnA AMgaNAmAM AvIne ubhA rahyA. mAtA bhadrAe tapathI durbala thaI gaelA ane jemanA zarIrane viSe phakata hADakAM ane carma rahyAM hatAM evA te bane munio Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdhanyakumA2 tathA zrIpalibhadrA nAmanA maharSinI kathA (ra77) ne lakhyA nahIM kAraNa maharSio kenAthI lakhI zakAya? mAtA bhadrA to zAlibhadrane, dhanyakumArane tathA jinezvarane vaMdanA karavA javAnA utsAhamAM hatAM tethI temaNe pitAne tyAM ja AvelA te bane munione dIThA chatAM lakhyA nahIM pachI guptivaMta ane samatAdhArI temaja nirahaMkArI te banne munio kSaNamAtra ubhA rahI tyAMthI bahAra nikalI daravAjAthI bahAra nikalatA hatA eTalAmAM zAlibhidranI pUrvabhavanI mAtA dhanyA ke je dahiM vecavA mATe nagaramAM AvatI hatI teNe banne munione dIThA turataja jharatA stanavAlI te mAtA pitAnA pUrvabhavanA putrane jetI chatI ane tethI ja potAnA AtmAne dhanya mAnatI chatI teNIe pAse jaI te banne munione dahiM vaharAvyuM, pachI zAlibhadra, prabhu pAse jaI vidhi pramANe AlocanA laI pUchavA lAgyo ke "he prabhe? Ape kahyuM hatuM te chatAM Aje hAruM pAraNuM mAtAne hAthe kema na thayuM ?" zAlibhadranAM AvAM vacana sAMbhalI zrI viraprabhue bhadra evA zAlibhadranA pUrva janmanuM savistara caritra sabhAmAM kahI saMbhalAvyuM. pachI te banne munio vidhi pUrvaka dahiMnuM pAraNuM karI saMsAranA virAgathI zrI jinezvaranI rajA laI vibhAra parvatanA zikhara upara gayA. tyAM te bane munie paDIlehaNa karelI zilA upara besI pAdapipagama nAmanuM anazana karyuM have ahIM ema banyuM ke sarala manavAlI bhadrA bahu bhakitane dhAraNa karatI chatI zrI zreNika rAjAnI sAthe zrI vIraprabhu pAse AvIne pUchavA lAgI ke "he vibhe? vaMdanA karavA egya dhanya ane zAlibhadra e bane munio amArA gharane viSe amane saMteSa pamADavA mATe kema na AvyA?" prabhue kahyuM. "te bane munio tamArA gharane viSe AvyA hatA paNa ahIM AvavAnA utsAhavaMta evA tame te durbala zarIravAlA munione elakhyA nahIM. zAlibhadranI pUrva janmanI mAtA dhanyA govAlaNI ke je dahiM vecavA mATe utAvalI utAvalI nagaramAM AvatI hatI teNIe nagaramAMthI bahAra AvatA evA te banne munione dahiM vaDe pratilAvyA che. dahiMthI pAraNuM karIne te banne munioe mukitanagarImAM javAnA prasthAnanI peThe vaibhAra parvata upara jaI anazana lIdhuM che." pachI bhadrAye zreNika rAjA sahita vaibhAra parvata upara jaI bhUmimAM beThelA khIlAnI peThe nizcala aMgavAlA te banne munione joyA. mahA satvadhArI evAya. paNa te munionA bahu utkRSTa kaSTane jeI sarala hRdayavAlI ane dayAluM evI bhadrA bahu kheda pAmI. jharaNAnI peThe bahu zekanA AMsune varasAvatI bhadrA potAnA rUdananA zabdathI jANe vaibhAra parvatane revarAvatI hAyanI? ema revA lAgI ane tyAM beThelI te bhadrA potAnA putranA AgaLanA sukhane vAraMvAra samaraNa karatI temaja AvA ugra tapane jatI chatI A pramANe bahu vilApa karavA lAgI. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (RUC) zrI RSiJalavRtti uttarA " he putra pUrve je tuM mANase dhAraNa karelI mAlAnA gaMdhane paNa sahana karyo zakatA nahAtA te tu A ati du:sahu evI tADha, taDakA vigere pIDAne zI rIte sahana karI zakaze ? A hArUM zarIra palaMgane viSe rUnA gAdalAmAM lAlana karAyanuM che, te zarIra A ati kaThAra evA zilAtala upara zI rIte rahI zakaze? valI je A zarIrane te divya evA AhArathI bahu kAla pASaNa karyuM che te zarIrane tu anazana vaDe tyAga karavA zI rIte samartha thaiza ! hAhA dhanya evA tuM gharane viSe AnyA chatAM puNyarahita evI meM tane AlakhyA nahI. AthI khIjI vadhAre zAka karavA ceAgya zuM che? huM ema dhAratI hatI je bhikSAne arthe ghare AvelA zAlizadra munine huM... kayAre joiza. " AvA je mhArA manamAM manAratha hato te hArA A anazanathI kuvAnI aMdara rahelI chAyAnI peThe nAza pAmyA. kharekhara AthI huM sadabhAgyavAlI chuM. mhArA maneArathane vighnakArI te je A hamaNAM AraMbhyuM tethI zuM ? mATe A atikaSTakArI kaDhAra zilAtalane tyajI de. " pachI zrI zreNika rAjAe bhadrAne kahyuM. ke " tuM zA mATe kheda pAme che? kAraNu tu ekaja A saghaLI pRthvImAM vIra putrane janma ApanArI chuM. je pU bhave dAnavIra thayA hatA te A bhave tyArA putra bhAgavIra thai hamaNAM AvA tapavIra thayA che. jenI leAkeAttara lakSmI hAya che, jenA leAkeAttara gurU heAya che ane jenuM leAkeAttara tapa hAya che teja purUSa leAkeAttara ( leAkazreSTa ) thAya che. hArI AvA AzcaryakArI cAritravAlA, nirmala AtmAvAleA ane guNanA samudra rUpaputra che mATe tuM A pramANe zAka na kara. uThe ane dhyAna mArgamAM rahelA A mahAsattva zvArIone vidma na kara paNa tu thArA artha sAya. " A pramANe zreNikarAjAe alpa karAvelA khedavAlI bhadrA te banne mahA munione namaskAra karI ghare gai. rAjA zreNika paNa potAne ghera gayA. ahIM te banne sAdhue mAsanuM anazana lai mRtyu pAmI sarvArthasiddha devalAkamAM devatA thayA. tyAM teo tetrIza sAgaropama sudhI bahu sukha leAgavI. mahAvideha kSetramAM utpanna thaI dIkSA lai siddhipada pAmaze. huM bhavyajIvasamUha ! tame vizvanA mANasAne AzcaryakArI ane manuSya bhavanA pApane nAza karanArA zrI dhanyakumAra muninA temaja zAlibhadra maharSinA caritrane sAMbhalI manuSya ane devatAne meAkSa sukhanA sAdhana rUpa jaina dharmane viSe adhika sadbhAva dharI ane nira Mtara prayatna karI. 'zrIdhanyachumAra' ane zrIzAhimatra' nAmanA muni vonI jyA saMpUrNa. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI svAmI nAmanA carama kevalInI kathA. caMpAo vIabhae, gaMtuM vIreNa dikhio jou // so patto paramapayaM, udAyaNo carabha rAyarisI // 151 // caMpA nagarIthI vItabhaya nagaramAM jaI zrI vIrabhue dIkSA Apele udAyana nAmane chelle rAjarSi ekSapada pAmyA. 151 A udAyana rAjarSinI kathA abhayakumAranI kathAmAMthI jANI levI. jassa ya abhinikhamaNe, corA saMvegamAgayA khippaM // teNa saha ppavaiA, jaMbu vaMdAmi aNagAraM // 152 // jemanA dIkSA grahaNa samaye tatkALa vairAgya pAmelA prabhavAdi coe paNa te jaMbUkumAranI sAthe dIkSA lIdhI, te ja bUkumAra munIzvarane huM vaMdanA karuM chuM. uparA sIhattA nikhaMto, sIhattA ceva vihario bhayavaM // jaMbUpavaramunivaro, varanANacarittasaMpatto // 153 // siMhapaNue dIkSA lenArA ane siMhapaNue vihAra karanArA bhagavAna jaMba svAmI munIzvara uttama jJAna ane cAritra pAmyA. 153 che jo navajuvvaNapasaro, vialiakaMdappadappamAhappo // so jaMbUrAyarisI, apacchimo kevalI jAo // 154 // jemaNe navavana chatAM kAmadevanA garvane dalI nAkhavAthI pitAnuM mAhAsya pragaTa karyuM che, te jaMbUrAjarSi chellA kevaLI thayA che. che 54 che _ 'zrIjaMbUsvAmI' nAmanA caramakevalInI kathA * ekadA jemanA caraNane devatAo praNAma karI rahyA che evA zrI viraprabhu rAjagRha nagarane viSe samavasaryA. devatAoe amUlya pratihArya racyuM. zreNika rAjA paNa dharmadezanA sAMbhalavA mATe bhakitathI samavasaraNamAM AvyuM. dezanAne aMte eNika rAjAe zrI jinezvarane pUchyuM ke "he bhagavata ! kayA purUSane viSe kevalajJAna uccheda pAmaze? arthAt chelle kevalI keNu thaze?" prabhue kahyuM. " rAjana ! hArI pAse rahelo A cAra devI sahita vidunmAlI deva ke je iMdrano sAmAnika che te AjathI sAtame divase devapadavIthI cavIne hArA nagaramAM rASabhadatta zreNInA jaMbU nAmanA putrapaNe utpanna thaze. te aMtya kevalI thavAno che." zreNike pharI pUchayuM. "he nAtha! jo ke tene cavavAne samaya najIka AvyuM che chatAM tenI kAMti kema kSaya nathI pAmatI ?" zrI jinezvare kahyuM. "he rAjana ! ekAvatArI devatAonA aMtakAlane viSe paNa teonA tejavIpaNAnAM cinha nice nAza Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28) zrIhaSimaMDalavRtti-uttarAddha. pAmatAM nathI." prabhunAM AvAM vacana sAMbhalI te vakhate jaMbudvIpane pati ke jenuM nAma paNa tevuMja (jabUdvIpapati.) hatuM te uMcA svarathI kahevA lAgyo ke "aho? pRthvImAM hAruM kula vakhANavA yogya che." A avasare zreNika rAjAe hAtha joDI zrI mahAvIra prabhune pUchayuM. "he svAmin ! A devatA pitAnA kulanI prazaMsA zA vAste kare che? zrI jinazvare kahyuM: he rAjana ! A nagarane viSe DAhyA purUSamAM ziromaNi ane prasiddha e guptimati nAme zreSThI hatuM. tene anukrame guNavaMta be putro thayA hatA temAM mahATAnuM nAma ruSabhadatta ane nhAnAnuM jinadAsa hatuM. zreSThIne heTa putra rASabhadata sArA AcAravAle thayo ane nhAne putra jinadAsa vyasanI thaye. heTA bhAIe nhAnAne vyasanI jANuM tene tyajI dIdhe, ane te sarva ThekANe ema kahevA lAgyo ke guNimatti zeThane huM ekaja putra chuM. pAparahita evA te ruSabhadatta, pitAnA nhAnA bhAIne kutarAnI peThe gharamAM paNa AvavA detA nahIM. jinadAsa bahu jugaTuM ramata. te kaI eka divase bIjA keI jugaTu ramanArA purUSanI sAthe paNa karI jugaTu ramavA lAgyo. bannene jugaTAmAM vivAda thayo tethI pelA purUSe jinadAsane zastraprahArathI mAryo. nice dutarUpa pApavRkSanuM AvuM zastraghAtanI pIDArUpa phala hoya che. pachI pRthvI upara AleTatA e jinadAsa jANe ati rAMka hAyanI? ema dekhAto hato. pachI svajanee ekaThA thaI apabhadattane kahyuM ke "he zrAvakaziromaNi ! tuM dharmarUpa mULavAlI dayAvaDe potAnA pIDA pAmatA bhAIne jIvADa." svajanoe bahu AgrahathI kahelA RSabhe potAnA bhAI jinadAsa pAse jaIne kahyuM ke he baMdhA! huM tane uttama auSadhAdikathI sukha karIza." jinadAse kahyuM "he bhAI! tame hArA bahu aparAdhane kSamA kare ane have jIvita pUrNa thaelA evA mane paraloka saMbadhI bhAthuM Ape." RSabhadatte kahyuM. "he vatsa ! have tuM harSathI anazana svIkAra ane ekAgra manathI parameSThI maMtra-namaskArane japa kara." A pramANe zuddha buddhivAlA RSabhadata pitAnA nhAnA bhAIne zIkhAmaNa ApI pote tene vidhi pramANe ArAdhanA karAvI. ( zrI mahAvIra prabhu zreNika rAjAne kahe che ke) he rAjana ! pachI te jinadAsa paMDitaRtyathI maraNa pAmI jaMbudvIpane pati ane mahAsamuddhivAle deva utpanna thayela che. te ja rAjagRha nagaramAM RSabhadatta zreSThIno putra jaMbUkumAra aMtya kevalI thaze." evA amArAM vacana sAMbhaLyAM tethI harSita cittavAle thaelo te potAnA kalamAM kevalIne pavitra janma sAMbhalI potAnA kulanI bahu prazaMsA kare che. ' zreNika rAjAe pUchayuM. "he prabhe ! gurU, zukrAdi grahonI madhye sUryanI peka A vidyumnAlI devatA saghalA devatAonI madhye adhika tejavAna kema dekhAya che? bhagavAne kahyuM:-- Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja'bhUsvAmI' nAmanA caramakevalInI kathA. ( 21 ) A jamUdrIpanI aMdara rahelA bharatakSetrane viSe magadha nAmanA dezamAM sugrAma nAme gAma che, tyAM zreSTha eve rASTrakuTa nAme dhanavata gRhastha rahetA hatA. tene revatI nAmanI strIthI utpanna thaelA bhavadatta ane bhavadeva nAmanA be putra hatA. bhavadatta yuvAvasthAvAlA hateA chatAM teNe susthita sadgurU pAse saMsArasamudrane tAranArI dIkSA lIdhI. pachI zAstronA pAra pAmelA bhavadatta muni khaDgadhArA samAna ugra vratane pAlatA chatAM gurUnI sAthe vihAra karavA lAgyA. ekadA gaNunA eka munie gurUnI vinati karI ke " he svAmit! mane mhArA baMdhujaneAne pratibeAdha karavA mATe javAnI AjJA ApA tyAM eka mhAre badhu rahe che te svabhAve bhadraka hAvAthI mhArA upara bahu sneha rAkhe che teA te mane joine dIkSA leze " pachI gItA evA te sAdhune gurUe AjJA ApI. kAraNake paranA nistAra karatrAmAM tatpara evA ziSyA upara sugurUe hamezAM prIti dhare che. pachI te muni pitAne ghare gayA te tyAM temaNe potAnA nhAnA anAja svajanAne pacatA karanArA vivAhAtsava AraMbheleA dIDA. muninA nhAnA khaMdhu paNa vivAhanA utsAthI vila banI gayA hatA tethI te pazu khIjA kAryone bhUlI jaI vivADunA kAryamAM vyAkula thaI rahyo hatA, tethI teNe vivAhanA avasare AvelA evA peAtAnA mheATA kharUpa munine elakhyA nahIM ane AvakAra pazu ApyA nahI teA pachI tene dIkSA levAnI te vAtaja zI? pachI tralakSa thaelA muni karI gurU pAse AvyA tyAM temaNe AlecanA laI peAtAnA nhAnA bhAinI sarva vAta nivedana karI. bhavadatte pelA munine kahyu. " ahA ! tamArA bhAInI kaMDhAratA ugra dekhAya che, ke jeNe pAtAnA ghare AvelA mhoTA khaMdhu muninI avajJA karI. zuM gurUnI bhakitathI vivAha kAtuka vadhAre kalyANakArI che ? ke je tamArA bhAI haSasahita vivAhakAtukane tyajI dai potAnA mhoTA bhAI rUpa gurU pAse na Avye. jo ApaNA gurU magadha dezamAM vihAra karaze teA huM. mhArA nhAnA bhAinu" "kAtuka tamane batAvIza, " ekadA zrI susthira gurU vihAra karatA karatA magadha deza pratye gayA. A vakhate nipuNu evA bhavadatta gurUne namaskAra karIne vinaMti karI ke " he bhagavaMta ! dayAvaMta evA Apa je mane AjJA Apo te huM ApanI AjJAthI ahIM najIka rahelA hArA svajanene malI AvuM. " gurUe phakta bhavadatta ekalAne tyAM javAnI rajA ApI, tethI te upazamadhArI bhavadatta potAnA svajanAnA ghara pratye gayA. A vakhate bhaDhatanA nhAneA bhAi bhavadeva nAgaDhatta nAmanA zreSThonI vAsukI strInA ujharathI utpanna thaelI putrIne haSathI paraNyA hatA bhatta muninuM Agamana sAMbhalI harSa pAmelA ane vivAheAtsava karI rahelA sarve vivekI khaMdhue temanI pAse gayA. prathama prAsuka jalathI muninA caraNane dhAI sarve mANusAe tIrthanA jalathI adhika Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (282 ) zrISimaMDala vRti-uttarAddha. evA te jalane vAMvuM. pachI saMsArasAgarane viSe buDatA evA prANIone tAranAra evA te munine romAMcayukta thaelA sarve janee harSathI vaMdanA karI. bhavadatta munie potAnA pUrvAvasthAnA bAMdhAne kahyuM. "he devAnupriye ! hamaNAM tame vivAhanA kAmamAM vyAkula cha mATe ame bIje vihAra karIzuM, ane tamane nitya dharmalAbha he. pachI bhaktithI bhAvita cittavAlA sarve bAMdhae kaNa ane eSaNIya prAsuka AhArathI te munine pratilAlyA. A vakhate aMta:puramAM bhavadeva pitAno kulAcAra pAlate chate potAnI navI paraNelI strI nAgilAne sakhIo sahita AbhUSaNa dharAvate hato. tyAM teNe potAnA baMdhunuM Agamana sAMbhaLyuM tethI te potAnA bhAIrUpa munine jevAnA utsAhane dharato chate turata ardhA AbhUSaNa dhAraNa karAvelI potAnI strIne tyajI daI tyAMthI cAlI nika. " he kAMta ! ardha AbhUSaNa karelI priyAne tyajI daI Apane javuM yogya nathI. " ema sakhIoe bahu kahyuM paNa te te te bhavadeve baherAnI peThe sAMbhalyuM ja nahIM. paNa te nA pADatI evI strIone teNe uttara Ape ke "he abalA ! huM hArA baMdhurUpa munine vaMdanA karI jhaTa pAcho AvIza." pachI bhAIne jovAno utsAha yukta manavAlA bhavadeve tyAMja ubhelA bhavadA munine vaMdanA karI. vaMdanA karIne ubhA thaelA potAnA nhAnA bhAIne bhavadatta munIzvare cAritra ApavAnI IcchAthI ghInuM pAtra jhAlavA AvyuM. pachI anagAramAM sukhya evA bhavadatta muni, bIjA kuTuMbIo upara draSTi daI tyAMthI turata cAlI nikalyA. bhavadeva paNa baMdhu upara jharatI bhaktine lIdhe hAthamAM ghInuM pAtra jhAlIne temanI pAchala cAlyuM. jema bhavadeva tema bIjA bahu strI purUSe paNa premane lIdhe bhavadatta muninI pAchala cAlyA. munie pitAnI pAchala AvatA evA mANase mAMhethI keIne pAchA javAnuM kahyuM nahIM, kAraNa tapasvIone te egya che. valI munie pAchA javAnI rajA nahi ApelA ane lajajAthI vaza thaelA te sarve keTaleka sudhI pAchala gayA. bahu dUra javAthI vyAkula thaelA ane Adararahita evA sarve strI purUSa te munine namaskAra karI pita potAnI mele pAchA valyA. bheLA manavA bhavadeva vicAra karavA lAgyA ke " munIzvare rajA nahi ApyA chatAM A sarve ke pAchA jAya che paNa khare teo munIzvaranA baMdhuo nathI, ane huM te temane ati nehavALo baMdhu chuM mATe munIzvare rajA ApyA vinA mahAre pAchuM vaLavuM te yogya nathI. pachI bhavadatta muni vArtAthI potAnA nhAnA bhAIne Asakta banAvI AdarathI sugrAma gAmamAM teDI lAvyA ke jyAM pitAnA uttama gurU hatA. baMdhu sahita bhavadatta munine vasatidvAramAM AvelA joI bIjA bAla zive mukha malakAvI paraspara kahevA lAgyA ke " A muni keIne dIkSA levarAvavA ahIM teDI lAvyA che. zrImAna purU pitAnA kahelA vacanane pramANu karavA bahu Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jabasvAmI nAmanA caramakavalInI kathA, (283) m A AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA prayatna kare che. e pachI gurUe bhavadattane pUchayuM ke " hArI sAthe A bIjo koNa AvyuM che ? " bhavadatta uttara Apyo ke " he bhagavana ! te vrata levA Avela che. " pachI gurUe bhavadevane pUchayuM ke " tuM dIkSA leze?" bhavadeve kahyuM. "hAre bhAI mRSA bhASaNa karanAro na thAo.gurUe tene turata dIkSA ApI ane bIjA be sAdhuonI sAthe vihAra karavA AjJA ApI. have bahu vAra thayA chatAM paNa jyAre bhavadeva ghera na gayo tyAre svajane pAchA sugrAma gAmamAM AvI pUchavA lAgyA ke " ardhA AbhUSaNo dhAraNa karAvelI, strIne tyajI daI bhavadeva tamArI pAchala Ape che, te jyAM sudhI ghera nathI AvyuM tyAM sudhI ame jIvatA chatA muvA sarakhA chIe temaja patinA samIpapaNAne tyajI. dIdhelI caklInI peThe te navIna kanyA manamAM bahu kheda pAme che eTaluM ja nahi paNa teNInA netramAMthI jharatuM jala kayAre paNa sukAtuM nathI. bhavadeva ekalo rajA lIdhA vinA kayAMI cAlyA jAya te svamAmAM paNa saMbhavatuM nathI. te te zuM kayAMI gaye haze ? bhavadevane nahi jevAthI jANe pitAnuM sarva dravya nAza pAmyuM hAyanI ? athavA te jANe pite gAMDI thaI gaI hoyanI ? ema nAgilA pite tyAM AvIne vAraMvAra bhavadatta munine pUchavA lAgI ke " he sAdho ! tamAre nhAne bhAI kyAM gayela che ? " bhavadatta munie potAnA nhAnA bhAInuM dharmane viSe uttara phala. IcchatAM chatAM miyA vacana kahyuM ke " te ahIM AvIne turata cAlyo gayo che. tethI huM nathI jANatuM ke te kyAM gaye che. " pachI " zuM te bIjA mALe gaye haze ? ema kahetA ane jANe chetarAyelA hAyanI ? evA ati dIna thaelA mukhavALA te sarve mANaso pAchA AvyA. have bhavadeva manamAM naveDhA evI nAgilAnuM smaraNa karato chate kevala bhAinI bhaktine lIdhe ja mana vinA cAritra pALato hato. keTaleka kALe bhavadatta muni anazana laI mRtyu pAmI saMdharma devalokamAM mahA samRddhivaMta devatApaNe upanyA. pachI bhavadeva manamAM vicAra karavA lAgyo ke "mane nAgilA bahu priya che tema huM paNa tene bahu vahAluM chuM chatAM amArA bannene viga thayuM che. meM bhAInA uparodhathI bahu kAla dIkSA pALI che paNa te bhAI te svarge gaye to have kaleza ApanArI A dIkSAvaDe mahAre zuM ? huM jevo te prANapriyA nAgilAnA viyegathI pIDA pAmyo chuM tevo A duSTa vrattathI pIDA pAmyuM nathI. hA hA te have te kevI thaI gaI haze? mRganA sarakhA netravALI te pyArIne je huM jIvatI joIza te sakAma evo huM tenI sAthe niraMtara kriIDA karIza." bhavadeva A pramANe vicAra karI pitAnuM bahu kALa pALeluM dAkSiNyapaNuM tyajI daI bIjA sarve sAdhuonI rajA laI tyAMthI cAlI nikaLe. saMsAramAM paDavAne Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) zrIRSisa DalavRtti uttarA 66 taiyAra thaelA bhadeva anukrame sugrAma gAma pratye Avye Lasu evA te gAmanI samIpe rahelI vAva upara beThA. A brAhmaNInI sAthe pANI bharavA AvI teNIe te mahAtmAne karI. " pachI bhavadeve te strIne pUchyuM. " he anadhe ! rASTrakUTaka nAmane! gRhastha potAnI raivatI priyA sahita jIve che ke nahi. ? teNIe kahyuM. " he munIzvara rASTraphrUTaka ane tenI priyA revatI e banne jaNAne marI gaye bahu varSa thai gayAM che." sunie pharIthI pUchyuM. " rASTrakUTanA putra bhavadeve jeNIne tyajI dIdhI hatI te navI strI che ke naJI ?" strIe manamAM vicAryuM ke * jene mhATAbhAie vrata levarAvyuM hatuM te A bhavadeva pAteja jaNAya che, mATe AvelA ene huM pUchI jou' Ama dhArI te strIe kahyuM ke " rASTrakUTa ane revatIthI utpanna thaelA tame pote bhavadeva che ke zuM, tame pAte sAdhu ahI AvyA dekhAo che ?" bhavadeve kahyuM, " tame sAza oLakhyA. huM nAgilAnA prANavaTThala bhavadeva chuM. mhoTA bhAinA uparAdhathI tenI pAchala jatA evA me te prANapriyAne tyajI dai aniSTha evAya paNa duSkara vratane AdaryuM che. hamaNAM mhArA mhATA baMdhu mRtyu pAmyA tethI huM temanA pratimadhathI mukta thayA chuM. mATe nAgilA kema rahe che tema huM te priyAne jovA mATe AbyA chuM." bhavadevanAM AvAM vacana sAMbhaLI nAgilA vicAra karavA lAgI ke 66 eNe mane bahu kALe dIThI hatI tethI te pharI gaelA vaya, rUpa, guNu ane zAbhAvALI mane elakhI zakayA nahi mATe huM temane mhArI peAtAnI vAta kahuM." ema dhArI nAgilAe kahyu, " he muni ! tame navI paraNelI je strIne tyajI dIdhI hatI te pote huM nAgilA chuM. Apa vicAro. ATalA badhA kALa gaye chate ane cAvanAvasthAe paNa tyajI dIdhe chate mhAre viSe guNunA maMdIra rUpa lAvaNyapaNuM kyAMthI hAya ? mATe svarga ane meAkSasukhanA mULarUpa jJAna, darzana ane cAritra nAmanA traNa ratnane tyajI daI vATikAnA samAna evI mhArA upara tame spRhA na karI valI tame naraka rUpa khAImAM pADI denArA ane meAha pamADanArA viSayAnA ati parAdhinapaNAne na pAmeA. he muni! hitecchu evA khaMdhue tamane dIkSA levarAvI che teA have mhAre viSe Asakta thai te vratane pAparUpa khAimAM na phUMkI dyo. tame Aje pAchA gurU pAse jAo ane mhArA upara anurAga karavAthI utpanna thaelA pApanI temanI pAse AleAcanA yeA." ane tane viSe Avakhate tyAM koi strI, blei bhaktithI vaMdanA nAgilA A pramANe jeTalAmAM bhavadevane zikhAmaNa ApatI hatI teTalAmAM brAhmaNInA putra khIranuM bhAjana karIne tyAM AvyA te putra peAtAnI mAtAne kahevA lAgyA. " he mAta ! Aje meM khIranu bhAjana karyuM che tene huM vasuM chuM, mATe tuM pAtra dharI rAkha mhAre khIje sthAnakethI bhAjananu AmatraNa AvyuM che ane tyAM dakSiNA maLavAnI che meM khIranu` bhAjana karyuM che mATe huM pharIthI bhejana karavA zaktivaMta nathI. huM tyAM dakSiNA lai khIranuM bhAjana karI ane pachI avasare Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIja basvAmI nAmanA camakelAnI kathA, ( 285), pitAnuM vamI kADheluM huM pite bhakSaNa karIza. pitAnuM ucicha bhojana karavAmAM lAja zI ? brAhmaNue kahyuM. "he putra! tuM pote vameluM ane niMdA karavA gya bhakSaNa karavA taiyAra thAya che, paNa te niMdya kAryathI te sarva lokamAM niMdA karavA yogya thaIza." bhavadeva muni paNa brAhmaNa putranuM vacana sAMbhaLI tene kahevA lAgyA. "he baTuka ! tuM vamana karelAne bhakSaNa karIza te nice kutarAthI paNa hIna kahevAIza." nAgilAe munine kahyuM. "je Apa te brAhmaNaputrane ema kahe che ane jANe che to pachI tame pote mane vamI daIne (tyajI daIne) pharI bhegavavAnI kema IcchA kare che ?" A mahAro deha viSTA, mUtra, mAMsa, carabI ane hADakAMthI bharelo hovAne lIdhe apavitra vastunA sthAnarUpa che tethI te vamana karelA padArthathI paNa vadhAre niMdA karavA yogya che te tenI IcchA karatAM tame kema lAja nathI pAmatA? tame parvata upara baLatA agni jevA jAo cho paNa pitAnA paga nIce thatA bhaDakAne jotA nathI. je bIjAne zIkhAmaNa ApavA taiyAra thAo cho paNa potAnA AtmAne zikSaNa karatA nathI. jeo bIjAne pUrNa rIte zikSaNa kare che teonI purUpanI gaNanA zI ? kAraNa te ja mANasane purUSanI gaNatrImAM gaNI zakAya ke je pitAnA AtmAne zikSaNa karavA samartha che." pachI bhavadeve kahyuM "he zubhe! teM bahu sAruM karyuM je AvI zikhAmaNa daI jAtiaMdhanI peThe avaLe mArge jatA evA mane sArA mArge . have huM Ajeja hArA baMdhuone maLI turata harSathI gurU pAse jaI potAnA karelA duSkatyanI AlocanA laI ugra tapa AcarIza." nAgilAe kahyuM. "tamAre svajanene maLavAne zI jarUra che? hamaNAMja tame potAnA svArthane meLavavA tatpara thAo. tamArAM svajane tamane gurUnA darzana karavAmAM mUrtimaMta vizva rUpa thaI paDaze. pachI bhavadeve uttama prakAre jinapratibiMbane vaMdanA karI gurUnI pAse jaI AlocanA lIdhI. aticArarahita zuddha cAritrane pALate e te bhavadeva mRtyu pAmI sedharma devalokamAM IMdrane sAmAnaka devatA thayA. have bhavadatta mahAmunine jIva ke je dharma devalokamAM devatA thayA hatA te svargathI cavIne vizvamAM uttama evA mahAvidehakSetranI puSkalAvatI vijayanI kuMDarIkiNI nagarInA vadatta cakravartinI yazodharA strInA udarane viSe avataryo. jema taLAvane viSe rAjahaMsa utare tema yazodharAnA udarane viSe bhavadattano jIva avatare, chate teNune samudramAM snAna karavAne DahAle utpanna thayo. vajadatta. cakravatie samudra samAna sItA nAmanI mahA nadImAM potAnI priyAne bahu vAra krIDA karAvI teNune Doholo pUrNa karyo. pachI pUrNa thaelA DaholAvALI ane manasvinI evI . te yazodharA paTTarANIe divase divase pitAnA lAvaNyane adhika khilAvyuM. jema Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 286) zIraSimaThala vRtti-uttarAI pUrva dizA sUryanA maMDaLane pragaTa kare tema pUrNa avasare te yazodharAe eka uttama putrane janma Ape. zubha aMta:karaNavALA vAdatta cakravatie zubha divase dehalAnA anusAra te putranuM sAgaradatta nAma pADayuM. niraMtara pAMca dhAvamAtAethI lAlana karAvAte te putra AkAzamAMnA bAlacaMdranI peThe adhika vRddhi pAmavA lAgyo. pitAe tene kalAcArya pAse abhyAsa karavA mokalyA. tyAM teNe ceDA kALamAM sarva kaLAne abhyAsa karyo. jema samudra sarva nadIone paraNe tema mAtA pitAe svayaMvaramAM AvelI bahu kanyAo sAthe tene paraNAvyA. ekadA sAgaradana kumAra pitAnA mahelamAM beThe chate priyAnI sAthe krIDA karato hato evAmAM teNe AkAzamAM merU parvata samAna caDI AveluM vAdala joyuM. sAgaradatta tene joI vicAra karavA lAgyo ke " jevo meM merU parvatano raMga sAMbha che tevoja A vAdaLAne che. ahe ! zuM tenI mahA ramyatA che ! AvI rIte vicAra karatA ane merU parvata samAna te meghamaMDalane jotA evA te sAgaradana kumAranI draSTi jANe meghane viSe ceTI gaI hoyanI? ema nIce jatI na hatI. jema pANIne parapoTaeN turata kuTI jAya ema prabala vAyuthI te megha maMDala sAgaradananA jetA jotAmAM kayAMI adazya thaI gayuM. tethI sAgaradatta vicAra karavA lAgyo ke jevI rIte A megha vinazvara che tevI rIte A deha paNa nAzavaMta che to pachI sarva saMpattio nAzavaMta svabhAvanI heya temAM te zuM kahevuM ! je vastu savAre dekhAya che te bapore dekhAtI nathI, je bapore dekhAya che te sAMje dekhAtI nathI mATe nice A jagat anitya che. mATe huM viveka rUpa jalathI siMcana karelA manuSyabhava rUpa kalpavRkSanA karmaphalane chedanArA dIkSArUpa phalane aMgIkAra karuM. " te A pramANe vairAgyane pragaTa karatA evA sAgaradana kumAre mAtA pitAnI rajA laI aneka rAjAo sahita harSathI dIkSA lIdhI. nAnA prakAranA abhigrahavALA gurUnI sevAmAM tatpara ane vigraharahita evA sAgaradatta muni anukrame sarva Agamana pAragAmI thayA. sAgaradatta munIzvarane tIvra tapa karatAM avadhijJAna utpanna thayuM. kahyuM che ke-uttama evA tapathI zuM zuM nathI prApta thatuM ? athota sarva maLe che. - have bhavadevane jIva paNa devakathI cavIne teja vijayanI vItazokA nAmanI mahAnagarInA ati saMpattivALA padyaratha rAjAnI vanamAlA strInA udarathI ziva nAmanA putrapaNe utpanna thaye. kalpavRkSanA aMkuranI peThe baha yatnathI pAlana karAve te kAnasIyA dhArI putra anukrame vRddhi pAme. jANe prathamathI saMketa karI rAkhelI hAyanI? evI sarvakalAoe gurUnI sAkSI mAtra karavAmAM te zivakumArane viSe niveza karyo pachI yuvAvasthA pAmelA te rAjaputra zivakumArane mAta pitAe kulavaMta bahu rAjakanyAo paraNAvI. kumAra latAonI peThe te rAjakanyAonI sAthe krIDA karavA lAgyuM. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brIja bUsvAmI nAmanA caramakavalInI kathA (28) ekadA zivakumAra (bhavadevane jIva) pitAnI strIonI sAthe gekhamAM beTho hate evAmAM te nagarInA upavanane viSe prathamathI samavasarelA sAgaradatta (bhavadatane jIva) muni ke je mahAmuni eka mAsanA upavAsI hatA temane kAmasamRddha nAmanA sArthavAha (saMgha) patie bhakitathI zuddha bhajana vaDe pratilAlyA. te vakhate te kAmasamRddhanA gharane viSe pAtradAnanA prabhAvathI bahu vasuvRSTi thaI. kahyuM che ke pAtradAnanA prabhAvathI zuM zuM nathI thatuM? gokhamAM beThelA zivakumAre A vasuvRSTinI vAta sAMbhaLI tethI te sAgaradatta muni pAse jaI mAlapakSInI peThe temanA caraNakamala samIpe beThe. pachI dvAdazAMgI rU5 nadIonA samudra rUpa sAgaradatta munIzvare kalyANathI zobhatA evA zivakumArane arihaMtane dharma kahya. vaLI buddhivaMta evA te kumAranA sphaTika samAna nirmala cittane viSe saMsAranI asAratAne praveza karAvyo. pUrva bhavanA saMbaMdhathI utpanna thatA nehavALA zivakumAre sAgaradatta munine pUchayuM ke " tamane jovAthI mane adhika adhika harSa kema utpanna thAya che?" sAgaradatta munie avadhijJAnathI pUrvabhavane jANI tene kahyuM ke "pUrva bhavane viSe tuM yegya evo hAre nhAno bhAI hatuM. he mahAbhAga ! lhArUM paralekhasaMbaMdhI hita IcchanArA meM cAritra nahi IcachanArA tane kapaTa karI cAritra levarAvyuM. pachI ApaNe banne jaNa saidhama devalekamAM mahA samRddhivaMta devatA thayA hatA. te zivakumAra ! eja kAraNathI A bhavamAM paNa ApaNI paraspara bahu prIti thaI. huM A janmane viSe rAgarahita hovAthI potAnA ane pArakA mANaso upara sarakhI draSTivALo chuM ane te sarAga hovAthI AjasudhI hArA upara pUrva janmane prema dharI rAkhe che." zivakumAre kahyuM. "meM pUrva bhave cAritra lIdhuM hatuM tethI huM devatA thaye hate to he prabhe! A bhavane viSe paNa pUrva janmanI peThe mane tame poteja cAritra Ape." huM jeTalAmAM mahArA mAtA pitAnI rajA laI vrata levA mATe ahIM AvuM, tyAM sudhI Apa mahArA upara kRpA karI ahIM ja rahe." pachI zivakumAra, munine namaskAra karI ghare AvI mAtA pitAnI vinaMti karavA lAgyuM ke "meM Aje sAgaradatta muninA mukhathI dharma sAMbhaLe che ane temanA prasAdathI saMsAranI asAratA jANI che tethI huM saMsArathI vairAgya pAchuM mATe mane cAritra levAnI rajA Apo.mAtA pitAe kahyuM. he putra! tuM vanavasthAmAM dIkSA na le, kAraNa Aja sudhI ame hArI kIDAne jovAnuM sukha bhogavyuM nathI. he zivakumAra! tuM Aje eka pagalA mAtramAM A nirabhimAnI kema thaI gayo? tuM je kAraNathI amane tyajI de che, te dharma te te nitya sAMbhaLyuM che. je tuM pitRbhaktipaNAne lIdhe amArI rajA laIne jaIza te tane nA pADavAno amane zuM lAbha thaze? pachI mAtA pitAnI AjJA vinA gurU pAse javA nahi zaktivaMta thaele zivakumAra, sarva sAvadha vyApAra tyajI daI tyAMja rahI bhAva Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 289 ) zrIbiMDala vRtti uttarAddha ,, ' sAdhu thayA. " huM sAgaradatta muninA ziSya chuM." evA nizcaya karI zivakumAre mAna vrata AdaryuM. kahyuM che ke mAna vrata e sa ane sAdhanArU che. mAtA pitA tene khaLathI bhAjana karAvavA mAMDe paNa te jarA khAya nahi ane te zivakumAra mAtA pitAne emaja kahyA kare che ke mane kAMi rUcatuM nathI." A pramANe karavAthI meAkSanA athI evA zivakumAre pitA padmaratha bhUpatine bahu udvega pamADayA. tethI teNe dRDha dharmavALA zreSThIputra ke je zivakumAranA mitra thatA hatA tene khelAvIne kahyuM ke " ame zivakumArane vrata levAnI nA pADI tethI teNe evuM mAnavrata lIdhuM che ke tene koIpaNa bhAjana karAvavA zaktivaMta thatuM nathI. he anadhe ! tuM je prakAre jANe che te prakAre karIne zivakumArane bhAjana karAvya. he nipuNa ! ane tuM te prakAre karIza teA pachI te mhArA upara zA thA upakAra nathI karyAM ema huMmAnIza." pachI zuddha buddhivALA dharma padmaratha bhUpatinI te AjJAne a'gIkAra karI turata hathI zivakumAra pAse gayA. uttama buddhivALA draDhadhame zivakumAranA mahelanI a Mdara praveza karatAM nisIddhi karIne vidhi pramANe IrSyApathikI karI tyArapachI pRthvIne pujI dvAdazavata vaMdana karI " mane AjJA ApA " ema kahI zivakumAra pAse beThA. zivakumAre kahyu " he mitra ! je vinaya sAgaradatta muninI pAse karavA ghaTe te vinaya mhArI pAse kema karI che ?" dadharme kahyuM. " je kAI sthAnane viSe paNa samyak draSTivaMta purUSane viSe ceAgya evA samabhAva hAya te sarvane vinaya karavA ceAgya che je kAI purUSanuM mana upazamavALu hAya te purUSa vaMdanA karavA cAgya che tevA purUSane vaMdanA karavAmAM kAMI deASanI zaMkA karAtI nathI. he rAjakumAra ! huM... Apane pUchavA mATe ahIM AvyeA cheM ke tAvathI pIDA pAmatA mANasanI peThe Ape bheAjana zA mATe tyajI dIdhuM che ?" zivakumAre kahyuM. " huM mitra! mAtA pitA mane vrata levAnI AjJA ApatA nathI. mATe gRhathA vairAgya pAmelA huM bhAvasAdhu thaine rahyo chuM. mAtA pitA jyAre mane vrata levAnI rajA Apaze tyAre huM bhA jana karIza, nahi teA kayAre paNa bheAjana karavAneA nathI." daDhame kahyuM. "huM zubha manavALA ! jo ema hAya te hamaNAM bhejana kara, kAraNu dehane AdhIna dharma raDeaA - che ane AhArane Adhina deha che. arthAt AhAra karavAthI deha raheze ane deDa rahevAthI dharma banI zakaze. munie paNa prANuka evA AhArane grahaNa kare che. kAraNa AhArahita zarIra chate dhamakArya karavuM duSkara che." zivakumAre kahyuM. mane tevA keAI zrAvaka maLatA nathI ke jayAM pAsuka AhAra hAya mATe huM gharane viSe bhAjana na karavuM te zreSTha mAnuM chuM." me kahyu, " Ape te ceAgya kazuM che teA paNa have te sarva leAjanAdi prAkruja thaze." zivakumAre kahyuM. " huM khAra varSa paryaMta chaThThuM karIne pAraNe AMkhila karIza" pachI sAdhunA AcAramAM vicakSaNu evA dadharma, te divasathI bhAvasAdhu evA zivakumArane vinA karavA lAgyA. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w zrIjaba kumAra nAmanA camakelInI kathA (289) A pramANe tapa karatA evA zivakumAranAM bAra varSa vItI gayAM paNa mAtA pitAe mehathI tene gurU pAse mokalyo nahi. pachI zivakumAra mRtyu pAmIne brahAlokamAM vidyummAlI nAme iMdrane sAmAnika devatA thaye. . (zrI mahAvIra prabhu zreNika rAjAne kahe che ke,) he nRpa! upara kahelA kAraNathI puNyapuSTa ane samIpa rahelA avanavALA te vidyummAlI devatAnI bIjA devatAothI adhika adhika kAMti dekhAya che. AjathI sAtame divase cavIne te deva Aja nagaramAM zrIkaSabhazreSThInA jabUnAmanA putrapaNe utpanna thaze te aMtyakevalI thavAne che" te vakhate prasannacaMdra rAjarSine kevaLajJAna utpanna thayuM, tethI te vinmAlI devatAnI cAre strIoe te kevaLI pAse AvIne A pramANe pUchayuM. "he vibho! ame vinmAlI devatAnI strIo tenAthI viyega pAmelI chIe. have amAre tenI sAthe koI paNa ThekANe meLApa thaze ke nahi? kevalIe kahyuM. "A nagaramAM samudra priyasamudra, kubera ane sAgara e nAmanA cAra zreSThIo vase che. te cAre zreSThIonI tame cAre uttama putrIo thaze tyAM tamAre pUrva bhavanA patine melApa thaze." pachI sura asuroe pUjana karelA caraNa kamaLavALA ane dayAnA bhaMDAra evA zrI, mahAvIra prabhue bhavyajanene pratibaMdha karavA mATe bIje sthAne vihAra karyo. te adhikAra bIjo - A bharatakSetranA rAjagRhI nAmanA nagaramAM kIrti ane kAntie karI manahara zreNika nAmane rAjA rAja karatA hatA. tenI sabhAne zobhAvanAra kRtajJa mATI RddhivALo rUSabhadatta nAmane zreSThI vasate hato. tenI sAthe ja dharmanuM AcaraNa karanArI satya dharmane anusaranArI ane sarva prakAranA guNene dhAraNa karanArI dhAraNa nAme strI hatI. ekadA dhAri vicAra karavA lAgI ke " hA hA ! saMtAnarahita hevAne lIdhe hAro janma vAMjhIyA vRkSanI peThe niSphalapaNuM dhAraNa kare che. kharekhara stanamAM bahu amRta rasanI peThe zitalapaNuM pragaTa karanArA putra to bhAgyavaMta evI strIonA kheALAmAM kIDA kare che. mukhya A saMsAravAsa pApane arthe che temAM valI putrarahitapaNu e nice mahAre mIThA vinAnA kharAba bhajananI peThe thayuM che. " AvI. ciMtAthI vyAkula thaelI strIne je kAMIka kheta yukta thaelA manavAlA rUSabhadatta zreSThIe kahyuM ke "he prANapriye ! tane AvI mahA ciMtA zI che? " zreSThIe bahu kadAha karIne pUchyuM eTale dhAriNue tene saMtAna nahi hovAthI e dukha kahyuM. jo ke dhAriNIe pitAne putra nahi hevAnuM duHkha patine ApyuM te paNa tethI tenuM sukha jarApaNa ochuM thayuM nahIM paraMtu adhika adhika vRddhi Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) zrI vaSimaMDala vRtti uttarAddha. pAmavA lAgyuM. jema kRSNa pakSanA caMdramAnI kAMti divase divase ghaTatI jAya tema niraMtara chAtIne viSe zalya samAna aputrapaNAnA duHkhathI dhAriNI bahu dubalI thaI gaI. ekadA tenuM duHkha bhUlAvI devAnI IcchAthI patie priyAne kahyuM. "he priye ! cAle. ApaNe vaibhAra parvatanA manahara udyAnamAM jaI kaDA karIe. "dhAriNIe pitAnA patinuM vacana " bahu sArU " ema kahIne aMgIkAra karyuM. kAraNa strIoe "hArA. duHkhanI vismRti thAo" ema dhArI patinI vANI mAnavA yogya che. pachI sevake taiyAra karIne ANelA mane hara ratha upara RSabhadatta zreSThI pitAnI priyA sahita beThe. anukrame raste jatA evA zreSThIe pitAnI AMgaLInI saMjJAthI dhAriNIne bhAra parvatane najIka AveluM manahara udyAna batAvyuM. pachI priyA sahita Ama tema pharatA evA zreSThIe kaI vRkSanI chAyAmAM beThelA yazamitra nAmanA siddhaputrane joye. aSabhazreSThIe manahara vANIthI siddhaputrane kahyuM. " tuM hAre sAdhamI che te kahe tuM kayAM jAya che ? " siddhaputre kahyuM. " zrI vardhamAnasvAmInA ziSya ane pAMcamAM gaNadhara temaja zrutakevalI evA uttama sudharmA gaNadhara A udyAnane viSe samavaryA che. temane huM vaMdana karavA jAuM chuM. he vatsa! je tyAre temane vaMdana karavAnI IcchA hoya te tame te dharmadhArI muninI Agala javAnI utAvala kare." pachI te daMpatI, siddhaputranA vacanane aMgIkAra karI tenI sAthe cAlyA. anukrame te traNe jaNAe sudharmAsvAmIthI pavitra karelA sthAna pratye gayA. tyAM te traNe jaNAo sudharmA gaNadharane dvAdazAva vaMdanathI egya vaMdanA karI bhaktithI temanI Agala beThA, ane temanA dharmopadezarUpa amRtanuM kAma rUpa aMjAlathI pAna karI bahu saMteSa pAmyA. pachI avasare siddhaputre sudhamAM svAmIne pUchyuM, ke " jenA nAma uparathI A jaMbudvIpanuM nAma paDyuM che te jaMbU vRkSa kevuM che? " gaNadhare tenI AgaLa jAtivaMta ratnamaya AkAravAlA temaja atizaya ane pramANAdiyukta evA te jaMbU vRkSanuM yathArtha svarUpa kahI saMbhaLAvyuM. pachI avasara Ave dhAriNuM rANIe paNa te gaNezvarane pUchayuM ke "he prabhe! mane putra thaze ke nahIM ? " A vakhate siddhaputre kahyuM. " tamAre temane sAvadya prazna pUcha, yegya nathI. kAraNa ke, mahAtmAo jANatA chatAM sAvadya praznane uttara ApatA nathI. te kalyANI ! jinezvaranA caraNakamalanA prasAdathI huM nimittajJAnane jANuM chuM tethI huM ja kahuM chuM te sarva tuM sAMbhala. zarIre karIne parAkramI, mane karIne dhIra svabhAvavALA ane zilA upara beThelA evA gaNadhara prabhune teM je putra janma saMbaMdhI prazna pUcho tene uttara e ke tuM jyAre svapnane viSe hArA khoLAmAM siMhane joIza tyAre tuM udarane viSe putra rUpa siMhane dhAraNa karIza. upara varNavelA jaMbU vRkSa samAna guNaratnavAla ane devatAoe varNana Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jamakumAra' nAmanA camakevalInI kathA. ( 291) karelA atizayavAlA tane jammU nAmanA putra thaze." dhAriNIe kahyuM. " he puNyava ta ! tyAre te huM te jammU devatAne uddezIne ekase ne ATha AMbila karIza." pachI te traNe jaNAe sudharmAsvAmIne vaMdanA karI vaibhAra parvatathI nIce utarI pharI potAnA nagara pratye AvyA. tyAM priyA sahita gRhevAsane pAlatA ane siddhaputre kahelA vacanathI utpanna thaelI AzAvAlA ruSabhadatta zreSThIe keTalAka kAla nirgamana karyuM. ekadA dhAriNIe svamAmAM zveta siMhu dIThe, tethI utpanna thaelA he rUpa jalanI vAvarUpa teNIe te vAta potAnA patine kahI. ruSabha zreSThIe kahyuM. " hu priye ! tane siddha putranA satya vacanane prakhyAta karanArA ane jammU nAmanA uttama putra thaze. " pachI teja samaye jema chIpamAM metI pragaTa thAya tema svargathI cavelA viSNunmAli deva dhAriNInA uttara rUpa chIpane viSe muktAlanI peThe avataryo. dhAriNIne gurU devanI pUjA karavAnA DAheAlA utpanna thayA te zreSTIe turata pUNaeN karyo. jema pUrva dizA sUryane janma Ape tema anukrame guNavaMta evI dhAriNIe pUrNa samaye putrane janma ApyA. sarala manavAlA zreSDIe putrane janmAtsava karIne pachI zubha divase tenuM ja brUkumAra nAma pADayuM. anukrame vRddhi pAmatA te putre pUrve AcarelA puNyathI kalAcAyanI pAse sarva kalAenA abhyAsa karyAM. have teja nagaramAM eka samudrapriya nAmanA mhoTA dhanavaMta zreSThIne mahA rUpavatI padmAvatI nAme strI hatI; sarva saMpattinA nivAsa sthAna samudradatta nAmanA khIjA zreSTIne suvarNa samAna kAMtivAlI kanakamAlA nAme strI hatI; vaibhavanA samudra rUpa trIjA sAgaradatta zreNIne nira Mtara vinayavAlI vinayazrI nAme strI hatI; kubera samAna saMpattivAlA ceAthA kuberadatta zreSThIne zIle karIne pavitra evI dhanazrI nAme zrI hatI. A cAre joDalAethI pelA vidyunsAli devatAnI cAre strIe pavitra agavAlI putrIpaNe utpanna thai. rUpa saMpattithI iMdrANI samAna te cAre kanyAAnAM samudrazrI, padmazrI, padmasenA ane kanakasenA evAM nAma hatAM. valI te nagaramAM kuberadatta nAmanA zreSThIne kanakavatI nAme strI hatI; zramaNadatta zreSThIne zrISeNA nAme strI hatI; vasuSeNune rimati nAme strI hatI ane vasupAlita nAmanA zreSThIne jayasenA nAme strI hatI. AcAre zreSThIone nabhasenA, kanakazrI, kanakavatI ane jayazrI nAme cAra putrIo hatI. e AThe kanyAonA mAtA pitA vinaya pUrvaka AdarathI jammU kumAranA pitAnI prArthanA karatA ke " amAre rUpa sAbhAgye karIne maneAhara evI ATha kanyAe che tene yAgya vara tamArA putra amArA jovAmAM Ave che. vaya, zIla ane kulAdi jevA varanA guNA joie tevAja guNNA jammUkumArane viSe che mATe AvA vara puNyathI maLI zake tema che. tamArA putra A jammUkumAra tamArI kRpAthIja amArI putrIonA pati thAo. kAraNa AveA vara maLavA. bahu muzkela che. tame kulIna che, dhanavaMta che, jethI tamArI yAcanA karavAmAM amane Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) zrI RSima'DalavRtti-uttaza` lAja Ave tema nathI mATe vivAhanA sabaMdha karI amArA upara humezAnA anu grahuM karIza. " jo ke ruSabhadatta zreSThI pAteja putraneA vivAha karavA mATe utsAhavata hatA temAM ATha kanyAnA mAtA pitAe AvI vinaMti karI tethI ruSabhadatta zreSThIe harSoMthI temanuM vacana svIkAryuM. A vAta AThe kanyAoe jANI tethI tee ApaNune ja brUkumAra nAmanA ati gariSTha vara maLyeA che" ema dhArI dhanya mAnatI te AThe kanyAo bahu harSa pAmI. A avasare bhavyajanAne kheAdha karavA mATe pRthvI upara vihAra karatA evA zrI sudhosvAmI te nagarane viSe samavasaryA. sudharmA gaNadharanuM Agamana sAMbhaLI mAMcita thaelA ja bUkumAra temanI pAse gayA. tyAM teNe gaNadharane praNAma karI temanA mukhathI amRtasamAna sarasa dharmopadeza sAMbhaLyeA, jethI te ja khU kumArane saMsAra rUpa samudrane viSe vahANu samAna utkRSTa vairAgya utpanna thayA. pachI ja khU kumAre sudharmAsvAmIne praNAma karIne kahyuM ke " huM vA ! huM hamaNAM saMsAranA kSaya karanArI dIkSA laIza, mATe huM mhArA mAtA pitAnI rajA laI ahIM pAchA AvuM tyAM sudhI Apa A sthAnane viSe dharmarUpa vRkSanI zaiAbhAnuM varNana karo. " sudharmosvAmIe te vAtanI hA kahI, eTale ja khUkumAra rathamAM besI nagaranA dvAra pAse AvI pahAMcyA. A vakhate nagaradvAra ( daravAjo ) ratha, hasti ane azvothI evA bharAI gayA hatA ke uparathI paDelA talane pRthvI sudhI pahAMcavAnI jagyA naheAtI. pachI jammU kumAre vicAryuM je " jo hu A daravAjethI zaheramAM pesavAnI vATa joI rahIza, teA bahu kAla jatA raheze. 1lI me sudharmAsvAmIne tyAM esArI rAkhyA che, tethI mhAre ahI kSaNa mAtra vadhAre vAra lagADavI cAgya nathI. te huM rathane jhaTa pheravI khIje daravAjethI nagaramAM praveza karUM. Ama dhArI mATAM manavALA jabukumAra turata bIje daravAje gayA. tyAM paNa teNe te daravAjAne yaMtrathI madha karelA joyA, eTaluMja nahi paNa manuSyAnA ghAta karanArI mheATI zilA daravAjAnI upara laTakAvelI tenA jovAmAM AvI. tethI te vicAra karavA lAgyA ke " A badhI taiyArI zatrunA sainyanA bhayane lIdhe che; te A bahu anarthakArI daravAjo paNa kAMi kAmanA nathI. huM A daravAjethI aMdara praveza karUM, ane kadApI mhArA upara zilA tuTI paDe tA huM pote, ratha, azvo ane sArathI e saghaLA nahatA ema thaI jaIe. hajI meM sarvavirati svIkArI nathI ane AvI rIte mRtyu pAmelA jIvAne sugati durlabha hoya che. have huM svArtha bhraSTa na thAuM, ane ahIMthIja pAchA pharI amararUpa thaI zrI sudharmAMsvAmInA caraNakamalanI sevA karUM. " pachI vajragativAlA grahanI peThe ja khU kumAra rathane pAchA vALI sudharmAMstrAmIMnA caraNuthI pavitra evA te udyAnane viSe AvyA. tyAM teNe gaNezvarane praNAma ,, Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwwwww bIjaba mAra nAmanA caraNakevalInI kathA (13) karI vinaMti karI ke " huM cAvajajIvita trividha (mana vacana kAyAe karIne ) mahAvrata rUpa brahmacarya aMgIkAra karuM chuM. " gurUe anujJA ApI eTale mahAvata rUpa brahmacaryane svIkArI ati harSavAna ane kAmadevane jItanAre te jaMbu kumAra potAne ghera gayo. tyAM teNe potAnA mAtA pitAne kahyuM ke "meM sudharmA gaNadharanA mukhathI saMsArasamudrane tAravAmAM nAva samAna zrI arihaMta prabhune dharma sAMbha che, ane tethI huM dIkSA levAne utsAha pAme chuM mATe mane jhaTa rajA Ape. kAraNa ke A saMsAra sarva prANIone kArAgAra (kedakhAnA) samAna che." putranAM AvAM vacana sAMbhalI rUdana karatA evA mAtA pitAe tene kahyuM ke "he vatsa ! tuM Ama acAnaka amArI AzA rUpa latAne chedI nAkhanAro na thA. hajI amAro to e mane ratha che ke ATha kanyAonI sAthe vivAha karelA ane sarva saMpattinA sthAna rUpa putrane ame kayAre joIzuM. viSayasevana karavAne gya evI vinAvasthAmAM A dIkSA samaya ze ? tuM e vanAvasthAnA egya AcArane kema bIlakula Icchato nathI ? he vatsa ! je tane dIkSA levAne bahu Agraha hoya te paNu hAre amAruM kahevuM mAnya karavuM joIe. kAraNa ke ame hArA gurUo (vaDIla) chIe. he vatsa! ame ahArA sarakhA dhanavaMta ATha zreSThIonI kanyAo sAthe hAro saMbaMdha karelo che, to te AThe kanyAonuM pANigrahaNa karIne tuM amArA manerathane pUrNa kara. he kumAra ! tuM amArA kahevA pramANe karIne pachI nirvidhanapaNe pravajyA leje, ane pachI kRtArtha thaelA ame paNa vaibhavane tyajI daI hArI pAchala dIkSA laIzuM." kumAre kahyuM. "he pU ! huM tamArI AjJA pramANe karuM te pachI tamAre bhUkhyAne bhejanathI na vAravAnI peThe mane dIkSA letAM vAra nahIM." - jaMbakumAranA AvA vacanane svIkArI ane pachI dayAvaMta evA mAtA pitAe AThe kanyAonA pitAne bolAvIne A pramANe kahyuM. "hAro putra phakta tamArI kanyAone paraNIne turata dIkSA levAne che. valI teNe amArA bahu Agrahane lIdhe pANigrahaNa karavAnuM kabula karyuM che tethI te tema karaze. pAchalathI tamane paNa vivAha karavAne pastAvo karavo paDaze. mATe tene doSa amane deze nahI." pachI te AThe zreSThIo pota potAnI strIo sahita bahu kheda pAmyA ane "have zuM karavuM ?" ema 5raspara kahevA lAgyA. teonI paraspara thatI vAtacIta sAMbhalI kanyAoe kahyuM. "he pU !. tamAre vicAra karavAnI kaMI jarUra nathI ! te saMbaMdhI amArA nizcayane tame sAMbhaLe. "tame prathamathI ja amAre ja bakumAranI sAthe saMbaMdha karI cukyA che. te have teja amAre pati che. have tamAre amane bIjAnI sAthe paraNAvavI nahIM. lokamAM paNa kahevata che ke, rAjAo ekajavAra bole che. sAdhuo paNa ekajavAra bele che temaja kanyAo paNa ekaja vAra apAya che. A vacce ekajavAra thAya che. tame amane iSabhadatta zreSTInA putrane ApI cukayA cho te have Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) prImiDalavRtti uttara teja jaMbakumAra amArI gati che ane amAruM jIvita paNa tene ja svAdhina che. te jaMbUkumAra cAritra athavA bIjuM je kAMI Acaraze teja amAre patinI bhakti karanArIone karavuM yogya che." chevaTa AThe kanyAnA pitAe ja bukumAranA pitAne kahyuM ke "tame vivAhane mATe jhaTa taiyArI kare." pachI RSabhadatta zreSThIe, te AThe zreSThIonI sAthe naimittikanA mukhathI vivAhane divasa tyArathI sAtame divasa TharAvyuM. pachI sagA bhAIonA sarakhA ekAgramanavALA te AThe zreNIoe zidhra adbhUta evo vivAha maMDapa racA. kAmadeva samAna AkRtivALe jaMbakumAra phakta mAtA pitAnA saMteSane mATe uttama divase aneka mahA utsavathI AThe kanyAone paraNya. ahA ! priyAonI madhyamAM rahyA chatAM jaMbakumAra brahmacArI rahyo. kAraNa ke mahAzaya purUSa vikAranAM kAraNe najIka hovA chatAM paNa avikArI rahe che. have A bharatakSetrane viSe viMdhyAcaLa parvata upara jayapura nAme nagara che. tyAM vidhya nAmane rAjA rAjya karatA hatA. te bhUpatine vikhyAta evA be putro hatA. temAM heTAnuM nAma prabhava ane nhAnAnuM nAma prabhu hatuM. ekadA vaMdhya rAjAe kAMI kAraNathI heTe putra prabhava vidyamAna chatAM nhAnA prabhune rAjya sepyuM. pachI prabhava abhimAnane lIdhe nagarathI cAlI nIkaLI vidhyAcaLanI viSama bhUmine viSe nivAsasthAna karIne rahyo. tyAM pitAnA parivArasahita rahele te caravRttithI AjIvikA karate. temaja pArakA gharamAM khAtara pADavuM, baMdIone pakaDavA, raste janArAone luMTavA ItyAdi kAryo karate. ke eka divase tenA cara lekee AvIne tene kahyuM ke, jaMbUkumAranI samRddhi kuberanA samAna che." carakanAM AvAM vacana sAMbhaLI paradravyathI AjIvikA karanAra tathA bahu utpanna thaelA lobhavALe prabhava, pAMcase caro sahita nagara tarapha cAlyo ane avasvApanikA tathA tAledaghATinI vidyAo yukta e te prabhava potAnI vidyAnA balathI harSa pUrvaka jaMbU kumAranA ghare gaye. tyAM teNe avasthApinI vidyAthI eka jaMbU kumAra vinA bIjA sarve ne nidrAvazya karI dIdhA. avasthApinI vidyA puNyazAlI evA jaMbU kumArane potAnA svAdhina karavAne zaktivaMta thaI nahIM. kAraNa ha prAye puNyavaMta purUSane iMdra paNa ApattimAM nAkhavA samartha thato nathI. pachI nidrAvaza thaelA sarva mANasanA alaMkArAdi sarva cora lokee luMTI levA mAMDayuM. cere luMTavA lAgyA eTale dhAriNIne putra jaMbUkumAra krodha ane kSobha pAmyA vinA corene A pramANe kahevA lAgyuM. "he re ! AmaMtraNa karelA ane vizvAsane lIdhe uMghI gaelA A Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ monood Awwww brIja bakumAra nAmanA camakevalInI kathA ( 25 ) lekene tame sparza karaze nahIM, kAraNa huM temane rakhavALa jAguM chuM. " preDha prabhAvanA bhuvana rUpa jaMbUkumAranI AvI vANIthI te sarve core citrAmaNamAM AlekhelAnI peThe stabdha thaI gayA. prabhava Ama tema jovA lAgyo te teNe hAthaNIothI yukta evA hastinI peThe strIothI vIMTalAyelA jaMbUkumArane dITho, tethI te potAnuM svarUpa kahevA lAgyuM ke "he mahAbhAga! huM viMdhya rAjAno prabhAva nAme putra chuM. tuM maitrIe karIne hArA upara anugraha kara. he suMdara ! tuM hArI taMbhinI ane mokSaNa ane vidyA mane Apa ane huM tane hArI avasvApanikA tathA telaMghATinI vidyA ApuM." jebUkumAre kahyuM. "he prabhava! huM savAre A navI paraNelI strIone tyajI daI cAritra levAno chuM. hamaNuM paNa huM bhAvasAdhu chuM. tethI ja hArI avasthApanikA vidyA hAre viSe pitAnuM bala calAvI zakI nahIM. he bhAI! huM savAre A lakSamIne tRNanI peThe tyajI daI dIkSA laIza te pachI hArI e zaktivAlI vidyAnuM hAre zuM kAma che? " jaMbUkumAranAM AvAM vacana sAMbhaLIne pitAnI avasthAnikA vidyAne saMvarI laI prabhava bhaktithI hAtha joDI jaMbUkumArane kahevA lAgyA. - "he sakhe tuM navavanavALa hovAthI viSaya sukha bhogava ane A navI paraNelI strIo upara dayA kara kAraNa tuM vivekI che. vaLI je tuM A sucanAenI sAthe viSayasukha bhogavIne pachI dIkSA laIza te te dIkSA vadhAre zabhaze." jaMbUkumAre kahyuM. " he prabhava ! kAmagathI utpanna thaeluM sukha bahu pApa denAruM che, mATe dukhanA kAraNarUpa te sukhe karIne zuM ? kAmagathI utpanna thaeluM sukha sarSavanA dANuthI paNa alpa che ane madhanA TipAnA svAda lenArA purUSanI mAphaka duHkha te bahu che." tenuM daSTAMta: deza dezamAM bhramaNa karatA evA keI eka puNyarahita purUSe kaI sArthavAhanI sAthe milethI bhayaMkara evI aTavImAM praveza karyo. tyAM te sAthevAhane lUMTavA mATe bhillo deDI AvavA lAgyA. tethI sarve sAthe leka, mUganI peThe nAsI gayA. pele saMghathI chuTA paDI gaele purUSa araNyamAM Ama tema bhaTakto hate evAmAM tene koI eka yamarUpa bhayaMkara hastio dITha tethI kAlasamAna bhayaMkara ane krodhI e te hastI pelA purUSanI pAchala deDaye purUSa bhayathI paDate ane uThate nAsI jatuM hatuM evAmAM teNe kUvAnI aMdara ugelA eka moTA vaDa vRkSane dIThuM. turata te purUSa vicAravA lAgyuM ke "vaDa upara rahelA mane A hastI nice mArI nAkhaze. vakhate kUvAmAM jhapApAta karavAthI jIvuM te jIvuM" Ama vicAra karI te purUSa turata kUvAmAM jhuMpApAta karI aMdara rahelA vaDavRkSanI DALIe vaLagI paDaye A vakhate nAzakArI e pele hastI te purUSane Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ra ) zrIheSimaDala vRtti-uttarA pakaDavA mATe tyAM AvI pahae. pachI pele bhAgyahIna purUSa vaDanI nIce draSTithI jevA lAgyo te teNe gaLavAnI IcchAthI mukha phADI rahelA eka bhayaMkara ajagarane dIThe. eTaluM ja nahiM paNa jANe prANane haraNa karanArA yamarAjanA ati bhayaMkara bANe hoyanI ? evA cAra dizAe rahelA cAra sarpe tenA jevAmAM AvyA. duSTa AzayavALA te cAre sarpo dhamaNanA sarakhA potAnA mukhe karIne kuMphADA karatA te purUSane daMzavA mATe uMcuM joI rahyA hatA. kALe ane dhaLa ema be uMdaraDAo pitAnA dAMtarUpa karavatavaDe karIne teja vaDazAkhAne kApavA mATe mahA prayAsa karatA hatA. pele madenmatta hastI paNa te purUSane nahi pahoMcI zakavAthI bahu roSa karato suMDhavaDe te vaDazAkhAne tADana karatA hatA. hastIe vaDazAkhAne bahu kaMpAvA mAMDI tethI te upara rahelI madhamAkhIo potAnA tIkSaNa mukhathI pelA purUSanA sarva aMge daMza detI hatI pachI mAkhIo jenA sarva aMgane viSe daMza detI hatI ane tethI jene bahu pIDA thatI hatI e te purUSa kUvAthI bahAra nIkaLavA mATe bahu utsAha dharato hato. AvA bhayaMkara duHkhamAM rahyA chatAM AkAzamAMthI paDatA jaLabiMdunI peThe vaDavRkSa upara rahelA madhapuDAmAMthI vAraMvAra madhanuM TIpuM pelA purUSanA kapALane viSe paDatuM hatuM te madha tyAMthI utarIne tenA mukhamAM jatuM hatuM, tene cAkhIne pele purUSa bahu moTuM sukha mAnate hato." jaMbUkumAra prabhavane kahe che ke "he prabhava! tuM e draSTAMtanA spaSTArthane sAMbhaLa je purUSa kahyo che te saMsArI jIva jANa. je aTavI kahI, te saMsAra samaja. hastI te mRtyu ane ku te manuSya janma jANu. vaLI je ajagara kahyo te pragaTa vedanAvAluM naraka je cAra dizAe cAra sarSa kahyA te krodhAdi (krodha, mAna, mAyA ane lobha) cAra kaSAya jANavA je vaTavRkSanI zAkhA te AyuSya; je "veta ane kRSNa uMdara te AyuSyane chedanArA zukla ane kRSNa pakSa jANavA je madhamAkhIo te rega ane je madhanuM TIpuM kahyuM te kSaNika evuM viSayasukha jANavuM. he sakhe! saMsArathI bhaya pAmanAra karyo uttama buddhivALe mANasa AvA tuccha viSaya sukhane viSe Asakti pAme? arthAt kaI na pAme. he mitra ! have je kadI te devathI duHkhI thaelA purUSane koI vidyAdhara ke deva uddhAra kare che te purUSa che che?" prabhave kahyuM. ApattirUpa samudrane viSe buDate e ke purUSa te sarva prakAranA upakAra karanArA uttama purUSane na Icache ?" ja bUkumAre kahyuM. "he sakhe ! tyAre gaNAdhIzvara samAna tAranAra malyA chatA huM saMsArarUpa samudramAM zA mATe ha?" prabhave kahyuM "he badhe ! hArA mAtA pitA bahu nehavAlA che, strIo anurakta che chatAM kaThera e tuM tene kema tyajI de che? ja bakumAre kahyuM. ahe! baMdhunA nibaMdhane viSe baMdhu keNa che? kAraNu prANI kuberadattanI paDe. potAnA karmathI ja baMdhAya che. sAMbhaLa kuberadattanuM zAMtaH Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'chI jabasvAmI nAmanA camakelInI kathA (2) mathurA nAmanI mahA nagarImAM rUpa saMpattithI vizvane kSobha karanArI kuberasenA nAme gaNikA rahetI hatI. te pahelA ja garbhe bahu dukha pAmavA lAgI tethI tenI mAtA tene vaidya pAse laI gaI. kAraNa ke rega thAya tyAre mANasane vaidya ja zaraNa che. vaidya nADI vigere joI tene rogarahita jANI ane pachI kahyuM ke "ene kaI rega nathI, paNa tenA kalezanuM kAraNa e che ke tenA udarane viSe ati durvaha evA be garbha utpanna thayA che tethI tene A duHkha thAya che. A du:kha tane prasava thatAM sudhI raheze. pachI mAtAe kuberasenAne kahyuM. "he vatsa ! huM hAro garbha paDAvI nAkhuM; kAraNa prANune nAza karanArA garbhane rakSaNa karavAthI ApaNane zuM lAbha? kuberasenAe kahyuM. "hAro garbha sukhe raho, huM kalezane sahana karIza. ekaja vakhate ghaNuM baccAne janma ApanArI bhUMDaNa paNa jIve che." pachI bahu duHkhane sahana karI te kuberasenA gaNikAe uttama samaye eka putrI ane eka putra ema joDalAne janma Ape. mAtAe putrIne kahyuM. "he vatsa ! A bane bALako dvArA zatrurUpa che kAraNa ke temaNe garbhamAM rahyA chatAM tane mRtyunA sukha sudhI pahoMcADI che. A bane bALako hArA navavanane haraNa karanArA che ane thovana e vezyAonI AjIvikA che, mATe tuM hArA daivananuM rakSaNa kara, temaja he putrI ! udarathI utpanna thaelA bAlakane malanI peThe tyajI de. tuM yevanAvasthAne meha tyajI A bAlako upara meha na kara. A ApaNe kulAcAra che." kuberadattAe kahyuM. "he mAtA je ke tuM kahe che te ThIka che te paNa daza divasa sudhI dhIraja rAkha. huM teTalA divasa sudhI A hArA pitAnA bALakanuM poSaNa karIza" mAtAe tema karavAnI tene AjJA ApI tethI bAlakanuM ISTa karanArI te kuberadattA vezyA niraMtara dhavarAvavA vigerethI te bane bAlakanuM poSaNa karavA lAgI. A pramANe utsavathI niratara bAlakone pAlatI evI te vezyAnA daza divasa sukhethI nikaLI gayA. pachI te catura guNIkAe kuberadatta ane kuberadattA evA nAmanI be mudrikAo karAvIne te bane bAlakanA eka eka AMgaLIne viSe paherAvI. tyAra pachI teNue eka uttama lAkaDAnI peTI karAvIne temAM bahu ratna bharI banne bAlakane mUkyAM. chevaTa te peTIne pite yamunA nadInA pravAhamAM taNAtI mUkI jethI te jANe haMsalI hAyanI? ema sukhe taratI cAlI pachI bAlakanA viyegathI utpanna thaelA ghADha zAkathI bahu pIDA pAmatI te vezyA potAnA ghara pratye AvI. have piTI savAra thatA zAyapura nagaranA dvAra pAse AvI pahoMcI tyAM tene kaI zreSTha putrae dIThI jethI teoe laI lIdhI. banne jaNAe peTIne ughADatAM temAM rahelA putra putrI rU5 bALakone joyAM, tethI eke putrane ane eka putrIne ema eka eka laI lIdhAM. zreSThIputrae bAlakanI AgalImAM rahelI muhikA joI temanAM kuberadatta ane kuberadattA evAM nAma jANayAM. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (298). zrI RSimaMDala vRtti-uttarAddha : pachI ane zreSThIonA gharane viSe te bane bAlake niraMtara pAMca dhAvamAtAthI yatnavaDe rakSaNa karyA chatAM vRddhi pAmavA lAgyAM. anukrame te banne bAlake sarva kalAnA jANu thayA ane rUpathI pavitra evA navayauvanane pAmyAM. " A banne paraspara gya rUpa vALA che" ema dhArI te banne zreSThIoe teone paraspara pANigrahaNa mahotsava karyo. caturAInA zikSAgurU evI vanAvasthAvaDe karIne jenuM vAhana strI ane purUSa che evA kAmadeve teonA zarIrane viSe praveza karyo. - ekadA te daMpatIe pitAnI lIlAmAtrathI paraspara utpanna thatA sneharUpa amRtanI nadI samAna dhrutakIDA AraMbhI. A vakhate kuberadattAnI sakhIe kAMIka avasarano lAbha pAmI kuberadattanA hAthamAMthI mudrikA laI kuberadattAnA hAthamAM ApI. kuberadattA pitAnA hAthamAM AvelI te mudrikAne vAraMvAra jevA lAgI te jANe kAMI parIkSA karavA yogya mANekanI parIkSA karatI heyanI? ema dekhAtI hatI. A bIjI mudrikAne jevAthI kuberadatta manamAM vicAra karavA lAgI "A mudrikAkaI bIjA dezamAM atiprayatnathI banAvelI jaNAya che." pachI pitAnI ane te ema bane mudrikAne vAraMvAra jotI evI temaja ciMtAnA AvezathI praphullita thaelA aMgavAlI kuberadattAe manamAM nizcaya karyo ke "ekaja dezamAM ghaDAyelI, sarakhA ane suzobhita nAmanI lIMTIvAlI A banne mudrikAo, sagA bhAI bahena samAna hoyanI ? ema dekhAya che. A mudrikAnI peThe sarakhA rUpa ane vayavAlA huM ane kuberadata bane jaNe nice bhAI bahena thatA hazuM. ame ekaja mAtAthI sAthe ja janma pAmelA hovA joIe, kAraNa amArA bannemAMthI ekenuM zarIra nyunAdhika nathI. mane kheda thAya che ke deve amArA bhAI bahenanuM AvuM agya vivAha rUpa akRtya karAvyuM !! pitAe athavA mAtAe snehathI samAna piSaNa karI amane baMnene sarakhI mudrikA karAvI haze. nice ame bhAI bahena chIe, kAraNa kayAre paNa hArI tene viSe patibuddhi thaI nathI tema tenI hAre viSe strI buddhi thaI nathI." A pramANe vicAra temaja nizcaya karI kuberadatAe bane mudrikAo kuberadAnA hAthamAM ApI uttama buddhivAlo kuberadatta paNa bane mudrikAne joI bahu vicAra karatAM kheda pApe pachI zreSTha buddhivALA teNe kuberadattAne mudrikA pAchI ApI pote ghera jaI pitAnI mAtAne segana daIne pUchayuM: ke "he mAta ! huM kharekhara hAraja putra chuM? athavA to bIjAthI utpanna thayelA mane tame putra tarIke pAlyo che? huM te tamAre kRtrima putra chuM ke akRtrima ? kAraNuM putro bahu prakAranA hoya che. " putre AvA kharA AgrahathI pUchayuM eTale mAtAe tene "peTI hAtha AvyAthI mAMDIne " sarva vAta kahI saMbhaLAvI. tyAre kuberadara kahyuM. "are mAta ! tame A zuM moTuM akArya karyuM je tame ekaja mAtAthI sAthe utpanna thaelAM amane paraspara paraNAvI dIdhAM ? " mAtAe kahyuM, "he vatsa!: Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja pUravAmI' nAmanA camakevalonI kathA tasArA paraspara yAgya evA manohara rUpathI ame alpabuddhivALA meha pAmI gayA hatA. hArA samAna bIjI phAI kanyA tenA zivAya nahAtI temaja te kanyA samAna khIjo kAI kara thArA zivAya nahAtA. hajI paNa tamArA phkata vivAha thayA eTa-lAja saboMdha thayA che. tame kayAre paNa strI purUSanA saMbaMdhathI utpanna thaeluM pApa krama karyuM nathI, tethI he vatsa ! tuM Aja sudhI kumAra ane te kumArI che, tu tene potAnA bhAi vhenanA sabaMdhanI vAta kahIne tyajI de. he putra! tuM hamaNAM vepAra karavA mATe paradeza javAnI icchA kare che teA bhale amArI AziSathI tyAM vepAra karI turata kSemakuzala pAche Ava. tu kuzala ahiM AvIza tyAre thArA kAi dhanya kanyAnI sAthe heATA utsavathI ame vivAha karIzuM. "" mAtAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne pachI zuddha buddhivALA kuberadatta kuberadvattAne sarva niSNuya kahI saMbhaLAvyA ane kahyu ke " he anadhe! tuM thArA ghara pratye jA: tuM mhArI Dena thAya che. tuM catura ane vivekavALI che mATe jema ceAgya lAge tema kara. he vhena ! ApaNAM mAtA pitAe ApaNane chetaryA che te pachI ApaNe zuM karIe ? are! temaneA paNa te doSa nathI, e te ApaNIja bhavitavyatA. mAtApitA putrane kharIda kare che athavA teA vecI de che. vaLI jevI rIte tee AjJA kare tevI rIte putroe karavuM joie. ' kuberadatta A pramANe kuberadattAne kahI pote vepAranI bahu sArI vastue laI mathurA nagarI pratye gayA. tyAM nira'tara vyavahArathI vepAra karatA ane cAvanAvasthAne ceAgya vilAsa karatA teNe bahu kALa nivAsa karyA. ekadA ati rAgabuddhivALA teNe rUpa sAbhAgyathI maneAhara evI kuberasenA ( peAtAne janma A panArI mAtA) ne bahu dravya ApI potAnI strI karI. pachI kuberasenAnI sAthe niraMtara viSaya sukha bhAgavatA evA tene eka putra thayA. kharekhara daivanuM nATaka AzcaryakArI che. have pAchaLa kuberaDhattAe paNa teja vakhate mAtAne pUchyuM tethI teNe paNa " peTI hAtha AvavAthI mAMDIne " sava vAta tene kahI saMbhaLAvI. peAtAnI AvI vAtathI turata vairAgya pAmelI kuberadattA dIkSA laI mahA tapa karavA lAgI. dIkSA lIdhA pachI paNa kuberadattAe mudrikAne saMtADI rAkhI ane te parISahane sahana karatI chatI mukhya sAdhvInI sAthe vihAra karavA lAgI. prati nInI AjJAthI ArabhelA akhaMDa tapayeAgavALI te kuberadattA sAdhvIne thADA kAlamAM avadhijJAna utpanna thayuM. " pachI " kuberadatta kayAM che? " ema teNe manamAM vicAryuM teA tene kuberasenA ( peAtAne janma ApanArI mAtA) nA saMgathI utpanna thaelA putra .sahita joyA. sAdhvI kuberadattA A vAta jANI bahu kheda pAmI ane kahevA lAgI ke "ahA ! mhArA baMdhune dhikkAra che, dhikkAra che, ke je te akRtya rUpa mahA pApa Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bI gASiDalavRtti utta. paMka (kAdava)ne viSe khuMcI gayo che." Ama vicAra karIne pachI kuberadattane pratibodha karavA mATe dayArUpa amRta rasanI vAva rUpa te kuberadattA sAdhavI bIjI bahu sAdhvIo sahita mathurApurI pratye gaI. tyAM teNe kuberasenA pAse jaI dharmalAbhanI AziSa ApavA pUrvaka upAzrayanI yAcanA karI. kuberasenAe vaMdanA karIne kahyuM, "he Aye ! huM prathama vezyA hatI paNa hamaNuM eka pativALI hovAthI kulastrI samAna chuM. kulIna patinA saMyoga thavAthI meM A kulastrIne cAgya evo veSa dhAraNa karyo che mahArUM kulIna AcaraNa hovAthI have huM ApanI kRpApAtra thaI chuM. he mahAsatI! hArA gharanI pAse rahelA upAzrayane svIkArI amane sadAcAramAM pravartAvo." pachI kalyANanI kAmadhenu evI kuberadattA sAdhvIe pitAnA parivAra sahita kuberasenAe ApelA upAzrayamAM sukhe nivAsa karyo. kuberasenA haMmezA tyAM upAzrayamAM AvIne pitAnA bALakane kuberadattA sAdhvInA caraNakamalanI AgaLa loTato mUkatI. "je prANa jevI rIte pratibaMdha pAme tene tevI rIte pratibodha Apavo." ema vicArIne kuberasenAne pratibaMdha ApavA mATe kuberadattA sAdhvIe te bAlakane belAvatAM (hAlaraDuM gAtAM) A pramANe kahyuM. - "he bAlaka! tuM hAre bhAI, putra, dIyara, bhatrije, kAkA ane piAtra thAya che. he bAlaka! ane A je tyAre pitA che te mAro bhAI, pitA, pitAmaha (dAde), pati, putra ane sAsare thAya che. vaLI te bALaka! A je hArI mAtA che te hArI mAtA, mahArA bApanI mAtA, bhejAI, vadhu (putranI strI), sAsu ane zakya thAya che." kuberadatta sAthvInAM AvAM vacana sAMbhaLI tene kahyuM "he Aryo! tame AvuM paraspara virUddha vacana kema bele che? tamArA AvA vacanathI huM nitye bahu viramaya pAmyo ." sAdhvI kuberadattAe kahyuM. "A bALaka hAre bhAI thAya che, kAraNa ke te ane huM ekaja mAtAnA udarathI utpanna thayAM chIe. mahArA putra paNa teja che, kAraNa hArA patine putra te hAre putra kahevAya. hAre pati ane te bALaka banne jaNA ekaja udarathI utpanna thayelA hovAthI te hAre diyara che. hArA bhAIne putra hovAthI huM tene bhatrijo kahuM chuM. mahArI mAtAnA patine bhAI che mATe tene huM kAke dhAruM chuM. chevaTa hArI zekyanA putrane putra paNa te bALaka che tethI huM tene mahAre pitra kahuM chuM. have A bAlakano je pitA te hAre baMdhu thAya che. kAraNa amArA bannenI ekaja mAtA che. tenA pitA te hAre pitA, kAraNa te hArI mAtAne pati che. vaLI mahArA kAkAno pitA paNa teja hovAthI tene huM pitAmaha (dAdA) kahuM chuM. temaja te mane para te mATe te hAre pati che. hArI zokyanA udarane viSe utpanna thaele hovAthI te hAre putra che. mhArA diyarane pitA paNa te hovAthI te mhAre sasare kahevAya. have A bALakanI je mAtA te hArI paNa mAtA che, kAraNa huM tenAthI utpanna Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjamavAnI bAbanA camakelInI kathA thaI chuM. mhArA kAkAnI mAtA teja hovAthI hArI pitAmaha (dAdI) paNa kahevAya. mhArA bhAInI strI thavAthI hArI bhejAI paNa thaI. zekyanA putranI strI hovAthI te hArI vadhu (putranI strI) paNa che. mahArA patinI mAtA hevAthI te nirA mhArI sAsu thaI ane hArA patinI bIjI strI thavAthI hArI zakAya paNa kahevAya." kuberadanA sAdhvIe A pramANe kahIne kuberadattane pitAnI mudrikA ApI. kuberadatta paNa mudrikAne joI thaelA paraspara sarva saMbaMdhanA kharAba pariNAmane jA. pachI te ja vakhate vairAgya pAmelA kuberadase dIkSA lIdhI. tapa karI ane mRtyu pAmI te kuberadA devakane viSe moTe devatA thaye. kuberadattAe teja vakhatathI zrAvakadhama Adaryo. nirmala manavALI sAdhvI kuberadattA paNa pitAnI gurUNI pAse gaI. jaMbUkumAra prabhavane kahe che ke, je prANIo AvI rIte karmathI baMdhAya che te jaDabuddhivALAo chIpamAM rUpAnI bhrAMtinI peThe bIjAone baMdhu mAne che. je pite baMdhu sahita che ane bIjAone baMdhunA saMbaMdhathI cheDAve che teja kSamAzramaNa (sAdhu) baMdhu che. bIjA baMdhuo te nice nahi samAna che. prabhave kahyuM. "he kumAra ! durgatimAM paDatA pitAnA pUrvajone rakSaNa karavA mATe tuM putrane utpanna kara. kAraNa saMtAna rahita mANasanA pUrvajo ni narake jAya che. tuM saMtAnarahita hovAthI pUrvajonA guthI mukta thaIza nahi." jaMbUkumAre kahyuM. "he prabhava! putra pitAne tAranArA che, ema je kahevuM te mahane lIdhe ja che. ahIM mAhezvaradatta sArthavAhanuM draSTAMta che te tuM sAMbhaLa: pUrve tAmalisI nagarImAM mahezvaradatta nAmane lekaprasiddha ane dhanavaMta sAthepati rahetuM hatuM. jemAM samudra, jalathI tRpti na pAme tema bahu dhana chatAM paNa saMteSarahita e samudra nAmane prasiddha purUSa te mahezvaradattane pitA hate. mANasonI nItine jANanArI ane bahulakSaNavALI chatAM mAyAnA nivAsasthAna rU5 temaja ati tRSNAvALI bahulA nAme tene mAtA hatI. dravyasamUhane eka karavAnA vyasanavALe te mahezvaradattane pitA samudra, mRtyu pAmIne teja nagaramAM pitAnA karmathI pADArUpe utpanna thayo hato. pitAnA patinA maraNathI utpanna thaelA ati AdhyAnanA saMkaTavALI tenI mAtA bahulA paNa mRtyu pAmIne teja nagaramAM kUtarI utpanna thaI hatI. have mahezvaradattanI gAMgilA nAmanI strI, zaMkaranI priyA pArvatInI peThe ati saubhAgyavaMta hatI. sAsu ane sasarA vinAnA gharamAM ekalI rahetI te gAMgilA, araNyamAM hariNInI peke svachaMdacAriNI (marajI pramANe cAlanArI) thaI, tethI te duSTA patinI daSine chetarI bIjA purUSanI sAthe krIDA karavA lAgI. kAraNa A lekamAM svecchAcAriNI strIone satIpaNuM kayAMthI hoya? Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7). che. mASimaMDalavRttiuttarAddha .. ... ekadA gAMgilA marajI mAphaka para purUSanI sAthe krIDA karatI hatI, evAmAM mahezvaradatta eciMte gharamAM AvyuM. parapurUSavaDe bhegavAtI pitAnI strIne joI ati krodha pAmelA mahezvaradatte hAthavaDe jAra purUSane pakaDa, pachI teNe te jAra" purUSane lAkaDI, muThI ane jerabaMdha vigerenA prahArathI e mAryo ke te jArapurUSa adhamUvA je. banI gaye. AvuM nigha kama karanAre kaye purUSa sukha pAme? kaI na pAme, bahu mAra khAtA chatAM paNa mahA mahenatathI chuTIne nAsI gaelo te jAra purUSa vicAra karavA lAgyo ke "AvA niMdya karma karanAra evA mane dhikkAra che! ke je karma hArA mRtyune arthe thayuM." AvI rIte vicAra karato te jArapurUSa,. turata mRtyu pAmIne hamaNAM pite bhagavelI gAMgilAnA udarane viSe putrapaNe utpanna tharyo. pachI gAMgilAe avasare putrane janma Apyo. jo ke te jArapurUSathI utpanna thayo hate topaNa mahezvaradatta tene pitAthI utpanna thaelo jANe lADa laDAvate hatA, eTaluM ja nahi paNa potAnI priyAe putrane janma Apyo tethI mahezvaradatta putrapremane lIdhe tenA vyabhicAra doSane paNa bhUlI gayA ane pitAnI strInA jAramatinA jIvarUpa putranuM dhAtrI karma (dhAvamAtAne karavA gya kAma) paNa pite harSathI karavA lAgyo. paraMtu jarA paNa zaramAya nahi. vRddhi pAmatA ane potAnI dADhImUchanA vALa kheMcatA te putrane mahezvaradata putrapremane lIdhe potAnI najara AgaLa rAkhatA. 6. anyadA pitAnA maraNanI tIthi AvI, tethI mahezvaradatte mAMsanI IcchAthI pitAnA pitAnA jIvarUpa pADAne vecAte lIdhe. pitAnI tIthine divase. harSathI mAMcita thaelA mahezvaradatte pADAne mAryo. pachI pADAnuM mAMsa khAtA evA mahezvaradatta, pitAnA kheALAmAM besArelA bALakane paNa harSathI mAMsa khavarAvyuM, tema ja mAMsanI IcchAthI tyAM AvelI mAtAnA jIvarUpa kUtarIne paNa mAMsathI kharaDAelA hADakAMnA kakaDA nAkhyA. potAnA patinA jIva evA pADAnA hADakAnI aMdara coTI rahelA mAMsane khAtI evI te kUtarI saMtoSa pAmIne hastinA karNanI peThe pUchaDAne halAvavA lAgI. mahezvaradatta A pramANe pitAnuM mAMsa bhakSaNa karato hate evAmAM mAsakSamagunA pAraNe bhikSA mATe pharatA evA eka muni tyAM AvyA. munie potAnA jJAnAtizayane lIdhe mahezvaradattanuM saMsArasamudramAM pADanArUM tenuM sava ceSTita jANI lIdhuM, tethI te vicAra karavA lAgyA ke "aho ! DAhyA purUSomAM ziremaNi evA A mahezvaradattanA ajJAnane dhikkAra che, te pote pitAnuM mAMsa khAya che ane vaLI zatrune kheALAmAM besAre che. A kUtarI paNa harSa pAmatI chatI potAnA patinA mAsavAlA hADakAMne bhakSaNa kare che. dhikkAra che saMsAranA AvA nATakane ! A pramANe jANane muni, tenA gharathI nIkaLI gayA eTale mahezvaradatta temanI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'brIja basvAmI nAmanA camakevalInI kathA. (30) pAchala jaI vaMdanA karI ane bolyo, "he mahAtmA! Apa hAre gharethI bhikSA lIdhA vinA kema pAchA valyA? meM ApanI kAMI avajJA karI nathI tema huM tamAruM abhakata paNa nathI." munie kahyuM. "huM mAMsa bhakSaNa karanArAnA gherathI bhikSA leto nathI tethI meM bhikSA lIdhI nathI. temaja mane eka mahAna vairAgya utpanna thayo che." mahezvarada " Apane vairAgya thavAnuM zuM kAraNa che ?ema pUchayuM eTale munie kUtarI ane pADA vigerenI mukhya kathA kahI saMbhaLAvI. mahezvaradatta pharIthI "Ape kahyuM tene vizvAsa zo?" ema pUchayuM eTale munie kahyuM ke "A kUtarIne teNue pUrva bhave DATelA dhanAdinuM sthAna pUcha." mahezvaradatta kUtarIne teja pramANe pUchayuM eTale kutarIe DATelA dravyanuM sthAna batAvyuM pachI vairAgya pAmelA mahezvaradatte saghaluM dravya dharmakAryamAM vAparI dIkSA lIdhI. - 5 - ' (jabUkumAra prabhAvane kahe che ke, he vAcAlaziromaNi prabhava! mATe putro durgati rUpa kUvAmAMthI mAtApitAne tAre che tene nizcaya za?" A vakhate jaMbUkumAranI strI samudrazrIe potAnA patine kahyuM. "he priya tame amane tyajI daIne pachI kheDutanI peThe pAchaLathI pastA karaze sAMbhaLo te kheDutanuM daSTAMta - pRthvI upara zreSTha evA susIma nAmanA mahA nagarane viSe dhanadhAnyAdikathI ati samRddhivaMta e baka nAme kheDuta rahetuM hatuM. teNe varSAkALa Avyo jANI mahA AraMbhathI rasavALA kSetrane viSe kAMga ane kedarA nAmanAM dhAnya vAvyAM. pachI ugI nikaLelA zyAma patravALA dhAnyathI jANe kSetranI bhUmi lIlA kAcathI patharAvI heyanI? ema zobhavA lAgI. - pachI vRddhi pAmatA evA te kAMga ane kadarAnA vanane joI bahu harSa pAmele baka kheDuta, koI dUra AvelA gAmane viSe potAnA saMbaMdhIne tyAM paNa tarIke game tyAM tenA svajanee tene geLathI banAvelA mAMDAnuM bhajana karAvyuM. AvuM apUrva bhejana maLavAthI adhika adhika prasanna thaelA teNe svajanene kahyuM ke, aho! tamArUM jIvita dhanya che ke, jemane A amRta samAna manahara AhAra che. ame A AhAra te kayAre svamAmAM paNuM ja nathI. kAMga ane koharAnA bhajana karanArA amane pazu sarakhAne dhikkAra thAo ! dhikkAra thAo !! pachI gaLanA mAMDA nahi jenAra te baka kheDute pitAnA svajanene pUchayuM ke A bhojananI vastu zI che ane te kyAM nipaje che?" teoe kahyuM. "TanA pANIthI siMcana karelI kSetrabhUmimAM ghaNA sArA ghauM thAya che, teno ghaMTImAM daLI loTa karIne pachI mAMDA banAvavA ane pachI tene agnithI tapAvelA pAtramAM zekavA jethI sarasa mAMDA thAya che. evI ja rIte vAvIne utpanna karelI zeraDInA sAMThAne pIsIne tenA uttama vAdavALA rasathI nice goLa thAya che." Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) zrAmiDala vRtti uttarAddha. A pramANe geLa ane mAMDAne banAvavAnI rIta jANIne harSa pAmela baka kheDuta zeraDI ane ghauMnAM bIja laI potAne gAma AvyuM. pachI khetaramAM ja te baka phalI nIkaLelA kAMga ane kedarAnA dhAnyane avicArapaNe jhaTa kApI nAkhavA lAgyo. tenA AvA kRtyane joI putroe kahyuM. "he tAta! ardhA pAkelA ane ApaNuM kuTuMbanA AdhArarUpa A dhAnyane tame ghAsanI mAphaka zA mATe kApI nAkho che ?" baka kheDute kahyuM. "he vatsa! A kAMga ane kedarA zA kAmanA che? huM ahiM zeraDI ane ghauM vAvavAne chuM jethI tenA geLanA mAMDA banaze." putroe kahyuM. "thoDA divasamAM A dhAnya pAkI raheze mATe tene laNe lIdhA pachI tame temAM marajI pramANe ghauM ane zeraDI vAvaje. haju ghauM ane zeraDImAM saMdeha che ane A dhAnya te taiyAra thaI gayAM che. "he tAta ! keDamAM beTheluM bALaka jatuM rahe te pachI udaramAM rahelAnI to zI vAta." AvI rIte putroe baha vAryA chatAM paNa te apabuddhivALA baka kheDute thoDI vakhatamAM banne dhAnyane kApI nAkhyAM ane devAnApriya evA teNe cAre bAjuethI dhAnyane kApI nAkhI kSetra bhUmine goLIe mA sarakhI banAvI. pachI teNe tyAM pAse eka kUvo khodyo paNa jema vaMdhyA strInA stanamAM dudha na nIkaLe tema kUvAmAMthI jaLa nIkaLyuM nahIM. thAkayA vinA khedI bedIne pAtALa samAna kUvAne banAvyuM chatAM temAMthI kAdava paNa nikaLe nahi, Ama thavAthI kAMga kedarA maLyA nahIM ane ghauM zeraDI thapAM nahIM tethI te baka kheDutane bahu pastAvo thayo. (samudrazrI jaMbUkumArane kahe che ke, he svAmin ! tame paNa A prApta thaelA pratyakSa sukhane tyajI daI ane na dekhAtA pakSa sukhane IcchatA chatAM rAkhe baka kheDutanI peThe pAchaLathI pazcAtApa karanArA thaI paDe!" uttama mANasanA manane paNa vismaya pamADatA evA ja bUkumAre kahyuM. "huM samudrazrI ! huM kAgaDAnA sarakhe buddhirahita nathI. sAMbhaLa tenuM draSTAMta: vidhyATavImAM narmadA nadIne kAMThe jANe viMdhyAcaLa parvatano yuvarAja hoyanI? e gathapati eka mahA hasti rahetA hatA. vidhyAcaLane viSe vihAra karatA evA te hastinI daivanAvasthA gaI ane AyuSya rUpa nadInA pALa sarakhI vRddhAvasthA AvI. unALAnI RtumAM sUkAI gaelA jharaNuvALA parvatanI peThe madarahita thaI javAne lIdhe nirbaLa thaI gaele te gajarAja vRkSane viSe daMta prahAra karavAne paNa zakti dharAvate nahote. dAMtanA paDI javAthI thoDuM khAI zakanAre ane bhukhane lIdhe dubaLa thaelA zarIravALe te hasti vRddhAvasthAmAM hADakAnA mALArUpa zarIravALo dekhAte hate. ekadA parvatanI sUkAI gaelI nadImAM utaratA evA te hastine paga lathaDI, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjabUsvAmI nAmanA carama kevalInI kathA. (305) gaye jethI jANe bIju parvata zikhara hoyanI? ema te parvata upara paDayo. vRddhAvasthAne lIdhe tyAMthI uThI zakavAne samartha nahi thaelo te hasti, tevI ja sthitimAM tyAM keTalAka divasa rahIne mRtyu pAmyo. pachI zIyAla vigere aneka prANIoe mAMsabhakSaNathI tenI gudAvATe hoTuM raMdhra (bAkuM) pADayuM. hastinA te dvAramAM kAgaDAdi aneka pakSIo mAMsa khAvA mATe pesatA ane nikaLatA. mAMsabhakSaNe karavAmAM atRpta e eka kAgaDe te jANe temAM ja utpanna thaele jIva hAyanI?. ema te gudAdvAramAM paDI raheta. hastinA zarIranI aMdara rahelI sAra vastune bhakSaNa karatA evo te kAgaDo kANamAM dhRNa jAtinA jIvanI peThe adhika adhika aMdara pesavA lAgyo. cAre bAjuethI hastinA svAdiSTa mAMsane bhakSaNa karanAra ane baha madhyabhAgamAM gaela te kAgaDo AgalA pAchalA sarva vibhAgane jANanAro thayo. have sUryanA kiraNanA tApathI hastinA apAna dvAranuM te chidra nirmAsa chevAthI pUrvanI peThe saMkecAI gayuM tethI hastinA kalevarane viSe kAgaDA karaMDIyAmAM pUrelA sApanI peThe pUrAI gaye. comAsAmAM jaLathI bharapUra thaelI nadIe kalola rUpI hAthathI kheMcIne te hastinA kalevarane narmadA nadImAM AryuM. tyAM mahAjaMlamAM taratA evA te hasti kalevarane narmadAe magarAdi jAnA sukha mATe samudramAM ApyuM. pachI jaLathI cIrAI gaelA te kalevaramAMthI kAgaDo bahAra nIkaLyo. jo samudranI madhyeno kaI dvIpa hAyanI ? evA te hastinA zarIra upara besIne kAgaDAe cAre tarapha joyuM te jaLa vinA bIjuM kAMI tenA jovAmAM AvyuM nahi. te paNa teNe vicAryuM ke "huM uDIne samudranA kAMThe pahoMcI jaIza. pachI bahu vAra uDI uDIne jaI A paNa samudranA pArane nahi pAmavAthI te kAgaDA vAraMvAra pAche AvI te kalevara upara besato. jema bahu bhAra thavAthI vahANa buDI jAya tema mAchalA ane magara vigere bahu jIvoe cAre taraphathI ghereluM te kalevara samudramAM buDI gayuM, jethI AdhArarahita thaele kAgaDo paNa jaLamAM buDI gaye ane jaLanA taraMgonA bhayathI turata mRtyu pAme. A draSTAMtamAM mRtyu pAmelA hastinA kalevara samAna strIo ne jAvI. temaja saMsAra, samudra samAna tathA purUSa, kAgaDA samAna jANo. hastinA kalevara samAna tamAre viSe rANavAna e huM A saMsArasamudramAM kAgaDAnI peThe buDI javAne nathI. pachI padmazrIe kahyuM. "he priya! amane tyajI devAthI tame ni vAnarAnI. pike mahA pastAvo pAmaze. sAMbhaLo vAnaranuM draSTAMta kaI eka aTavImAM nitya sAthe rahetA ane paraspara prItivALuM vAnara ane vAnarInuM eDavuM vasatuM hatuM. te banne jaNa sAthe bhajana karatA, sAthe pharatA ane sAthe ja eka vRkSa uparathI bIjA vRkSa upara caDatA. vaLI ekaja derIthI bAMdhelAnI piThe sAthe cheDatA. AvI rIte teo haMmezA sAthe sarva kIDA karatA. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (306 ) zrItraSimaDala vRtti-uttarAddha anyadA gaMgA nadInA tIre netaranA vRkSo upara pharatA evA te jeDalA mAMhele vAnara, kUdako mAravA jatAM bhUlI javAthI pRthvI upara paDI gaye. nIce mahA prabhAvavALuM tIrtha hatuM tethI tIrtha prabhAvane lIdhe vAnara paDatA vAramAMja devatA samAna rUpa kAMtivALo purUSa banI gaye. vAnarane manuSyanuM rUpa pAmele jeI vAnarIe paNa devAMganA samAna rUpa saMpatti pAmavAnI IcchAthI te ja vakhate tyAM jhaMpApAta karyo, tethI te paNa devAMganA samAna kAMtivALI strI thaI, ne turata navIna premathI potAnA patine bheTI paDI. pachI rAtrI ane caMdranI peThe paraspara sAthe rahenArA te daMpatI, prathamanI (vAnara ane vAnarInI ) peThe vilAsa karavA lAgyA. anyadA vAnara ke je purUSa thaye hate teNe vAnarI ke je manuSyarUpe pitAnI priyA hatI tene kahyuM. " ApaNe jevI rIte manuSya jAti pAmyA tevI rIte cAle pAchA tyAM jaIne devatAo thaIe. " strIe kahyuM. " he nAtha ! A bahu lAbha kare rahevA dyo. ApaNe A manuSya rU5mAMja viSayasukha bhagavazuM. vaLI ApaNe manuSyapaNumAM devatAthI paNa adhika sukha che. ApaNe ahIM viga pAmyA zivAya nirvidhrapaNe niraMtara rahIe chIe. " A pramANe strIe bahu vAryo chatAM manuSyarUpa pAmelA vAnare tyAM jaI pUrvanI peThe uMcA netaranA vRkSa upara caDI jhuMpApAta karyo. have te tIrthane prabhAva e hatuM ke pRpApAta karIne manuSya thaele koI paNa tIrthaMca athavA devatA thaele koIpaNa mANasa pharIthI pRpApAta kare te te pitAnA pUrva svarUpane pAme. vAnararUpa mANase deva thavAnI IcchAthI pharIthI caMpApAta karyo tethI te devapaNuM na pamatAM pharI vAnara thaye. pachI puSTa stanavALI, vizALa netravALI, zaMkha samAna kaMThavALI, sUkSama udaravALI, pUrNa caMdra samAna mukhavALI, kamalapatra samAna hAtha paganI aMgulIovALI, gaMgAnI mRttikA vaDe karelA tilakavAlI, velathI bAMdhelA kezavAlI, ketakI puSpanI veNIvALI, tAlapatranA kuMDalavALI, kamalanAlanA hAravALI ane mRganA sarakhA netravALI te strIne vanamAM pharatA evA rAjapurUe dIThI. turata rAjapurUe te strIne laI jaI rAjAne arpaNa karI. bhUpatie paNa te sarala hadayavALI strIne potAnI paTTarANI banAvI. pelA vAnarane paNa vanamAM AvelA madArI loke pakaDIne laI gayA ane teoe tene putranI peThe nAnA prakAranuM nRtya zIkhavyuM. pachI kaI eka divase te madArI lekee rAjAnI pAse jaI naTanI sAthe vAMdarAne nacAvavA rUpa nATaka karyuM A vakhate vAnarAe rAjAnI sAthe ardhA Asana upara beThelI te potAnI priyAne joI pitAnA sAvika abhinayane pragaTa karatAM chatAM azrapAtayukta rUdana karyuM. te uparathI rANIe tene kahyuM. "he vAnara ! tuM potAnuM kareluM karma nitya bhegava ane netara vRkSa uparathI karelA pitAnA jhuMpApAtane saMbhAra nahIM, Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brIja busvAmI nAmanA camakevalInI kathA. (30) (padmazrI kahe che ke , " he nAtha ! tame paNa A prApta thaelA viSaya sukhane tyajI daI pAchaLathI vAnaranI peThe pastA karatA nahIM." jaMbUkumAre kahyuM "he padmazrI ! huM aMgArA karanArA purUSanI peThe kayAre paNa viSayamAM ni"ce atRpta nathI. sAMbhala te aMgArA banAvanArAnuM draSTAMta: kaI eka aMgArA banAvanAra purUSa, unALAnI RtumAM sAthe bahu pANI laI vanamAM aMgArA banAvavA mATe gaye. aMgArA banAvatA tene agninA ane sUryanA kiraNanA tApathI bahu tarasyA lAgavA mAMDI. tethI agnithI tapta thaelo te aMgArakAraka purUSa, vananA hastinI peThe vAraMvAra potAnA zarIra upara, pANI chAMTavA lAgyA tathA pIvA lAgyo. Ama karatA saghaLuM jala khuTI gayuM paNa tenI tRSA zAMta thaI nahIM. pachI te purUSa jeTalAmAM vAva vigeremAM jalapAna karavA javA lAge teTalAmAM tRSNAthI pIDA pAme te rastAmAM mUrchA AvavAthI pRthvI upara paDI gayo paNa eTaluM sAruM thayuM ke te daivayogathI jANe zitalatAnI mAtA heyanI ? evI kaI mArganA vRkSanI gaMbhIra chAyAmAM paDe. vRkSanI nIce zItala chAyAmAM paDelA te purUSane sukha rUpa jalanI nadI samAna nidrA AvI. pachI te purUSe maMtrathI prerelA agnizastranI peThe svamamAM sarevara, vAva, kUvA vigere sarva jalAzane pANI pIne sUkavI nAkhyAM. svamAmAM AvI rIte bahu jalapAnathI paNa jenI tRSA zAMta thaI nathI evA te purUSe bhamatA bhamatA kAdavavAlA pANIthI bharelA eka ja kUvAne dIThe. kUvAmAM pANI bahu ochuM hovAne lIdhe te aMgArakAraka purUSa temAMthI bAvaDe pANI pI zakyo nahIM tethI jIbhavaDe cATavA lAgyA te paNa tenI dAhajavarathI pIDAtA mANasanI peThe koIpaNa rIte tRSA zAMta thaI nahIM. ja khUkumAra padmazrIne kahe che ke, he priye A daSTAMtamAM aMgArA banAvanAra purUSa, te jIva jANa ane vAva vigerenA sarakhA vyaMtara tathA devatAonA bhege jANavA. je jIva svargAdi sukha bhogavavAthI paNa tRpta thaye nahIM te mANasanAM sukha bhegavavAthI kema tRpta thaze. mATe tuM Agraha kara nahIM. pachI padyasenAe kahyuM. "he nAtha ! nice manuSyane svabhAva karmane Adhina che. mATe Apa bhegone bhega. bhAgamAM pravRtti karAvanArAM temaja bhegathI nivRtti karAvanArAM bahu daSTAMta che. temAM napurapaMDitA ane ziyALanuM daSTAMta che te tame sAMbhaLa: rAjagRha nagaramAM devadatta nAmane svarNakAra (senI) raheto hate. tene devaditta nAme putra hatuM. te devadinane dugilA nAmanI strI hatI. ekadA te durgilA kaTAkSathI yuvAna purUSanA cittane sarva prakAre kSobha pamADatI nadIe jalakrIDA karavA mATe gaI. addabhUta vastrothI zobhatI ane sarva prakAranA Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn (38). thiI miDalavRtti uttara AbhUSaNethI dedIpyamAna evI dulAe sAkSAta mUrtimatI jaladevatAnI piThe nadInA tIrane zobhAvyuM. aMganA vastra alaMkArAdi pitAnI sakhIne ApI pite haMsInI paDe dhIme dhIme jalamAM praveza karyo. jANe kamala upara beThelI rAjahaMsI hAyanI ? evI te devAMganA samAna manahara akRtivALI dugilAe nadInA jalamAM bahu kAla kiDA karI. samudramAM devAMganAnI peThe nadInA jalamAM kIDA karatI evI durgilAne keI yuvAna ane kuzIla evA nAgarika purUSe dIThI. spaSTa dekhAtA aMgavALI ane AbhUSaNa tathA vastrarahita evI te durgalAne jaI kAmadevathI kSebha pAmelA cittavALe te purUSa vAraMvAra A pramANe bolavA lAgyuM. "A nadI, A vRkSe ane hArA caraNakamalamAM paDele huM pite paNa ema ame traNe jaNA tane pUchIe chIe ke te sArI rIte snAna karyuM?" strIe uttara Ape. " nadInuM kalyANa thAe, vRkSo dIrgha kAla sudhI AnaMdamAM raho ane hArUM sukhanAna pUchanAranuM huM ISTa kArya karIza." maratha rUpa latAnA utpati sthAnane viSe amRtanA siMcana samAna te strInA vacanane sAMbhaLI kAmadevathI vyAkuLa thaele te purUSa tyAMne tyAM ja sthira thaI gayo. "A strI koNa haze?" ema vicAra karatA te purUSe eka pAsenA vRkSanI nIce phaLa pADavAnI IcchAthI ubhelA be bAlakane joyAM. pachI te purUSe paththaranA kakaDAo vRkSanI zAkhA upara pheMkIne tatkAla bahu phala pADayAM. ISTa phala maLavAthI harSa pAmelA bALakane te purUSe pUchyuM ke "A nadImAM nhAya che te strI koNa che ane tenuM ghara kayAM che?" bAlakAe kahyuM "te devadatta sanInA putranI strI che ane tenuM ahIM najIka ghara che." dugilA paNa eka cittathI te yuvAna purUSanuM dhyAna karatI jalakrIDA tyajI turata potAnA ghara pratye gaI. "kaye divase, kaI rAtrIe; kaye sthAnake ane kaye vakhate ame maLazuM?" ema te banne jaNAM ahorAtra vicAra karavA lAgyAM. yuvAna ane viyogathI pIDAtAM evA te banne jaNuM cakravAkanA yugalanI peThe paraspara eka bIjAnA saMgane IcchatAM chatAM ghaNA divasa sudhI rahyAM. ekadA te purUSe kulaTA strIonI kula devatA sarakhI eka tApasIne bhejanAdikathI saMtoSa pamADIne kahyuM. "he tApasI ! devadittanI strI ane huM paraspara Asakta chIe mATe kuladevInI peThe tuM amArA bannene melApa kara, prathama meM piteja dUta thaI tene kahI rAkhyuM che, ane teNe mhArI sAthe saMga karavAnI kabulAta ApI che. mATe he zubhe ! hamaNAM amArA bannene saMga karI Apo tane sahelo thaI paDaze." pachI tApasI "huM tAruM kArya karIza." ema kahI turata bhikSAnA meSathI devadatta sanInA ghara pratye gaI. A vakhate dugilA pAtra chetI hatI tene je tApasIe kahyuM. "he caMcalAkSI ! kAmadevanA samAna mUrtimAna koI yuvAna purUSa, hArI mAraphate hArI prArthanA kare che, mATe tene tuM nirAza karIza nahIM. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAja busvAmI nAmanA camakelInI kathA. (30) vaya, buddhi, rUpa ane cAturyAdi guNothI niraMtara pitAne yogya evA te puruSane maLI tuM tyArI daivanAvasthAne kRtArtha kara. he bhadre ! jyArathI te purUSe tane nahamAM nAna karatI dIThI che, tyArathI hAre viSe bahaja Asakata thaele te purUSa bIjI strInuM nAma paNa leto nathI." pachI buddhivALI dugilA paNa pitAnA hRdayamAM rahelA bhAvane gupta rAkhavA mATe te tApasIne kaThera akSarathI tiraskAra karatI chatI kahevA lAgI. "he muMDA ! zuM te madyapAna karyuM che ke je tuM kulIna mANasane ayogya vacana le che? zuM tuM kuTTinI che? are pApINuM, tuM hArI daSTi AgalathI dUra jA dUra jA tane jevAthI pApa thAya to pachI hArI sAthe vAta karavAnI te vAtaja zI karavI ?" AvAM tiraskAranAM vacana sAMbhalI pAchI jatI evI te tApasInI piITha upara durgilAe jANe bhIMta upara hAyanI? ema mazathI lepana karela hAtha mAryo. pachI tApasI dugilAnA Azayane na jANavAthI ati vilakSa banI gaI ane pelA kuzIla purUSa pAse jaI kaDavA vacanathI kahevA lAgI. "are! pitAne viSe te strInuM AsakatapaNuM dekhADatA evA te mane evuM asatya vacana kahyuM ? teNe te pitAnuM satIpaNuM dekhADatAM chatAM kutarInI peThe vacanathI hAre bahu tiraskAra karyo. he mUDha! te strInI pAse huM vRthA dUtI tarIke gaI. catura purUSane sArI bhIMta upara citra racanA karavI ghaTe che. are teNe hAre tiraskAra karyo eTaluM ja nahIM paNa ghara kArya karavAmAM mazavALA karelA hAthavaDe teNe krodha karI mane vAMsAmAM mArI che. A pramANe kahIne tApasIe pitAne pRSTha bhAga ke jemAM dugilAe mazavAlA hAthavaDe prahAra karyo hato te pelA dharUM kAmI purUSane dekhADaze. kAmI purUSe vicAryuM ke "e strIe A tApasInA pRSTha bhAgane viSe pAMca AMgulIthI mazI hAtha mAryo che, tethI teNe mane kharekhara kRSNapakSanI pAMcamane saMketa kayo che. aho ! zI tenI caturAI ke, jeNe mane AvA bahAnAthI saMketane divasa kahyo. he citta! have tuM dhIraja rAkha! are ! teNe koI kAraNane lIdhe saMketanuM sthAna te sUcavyuM nathI tethI haju mane tene saMga karavAmAM aMtarAya che." Ama vicAra karI te kAmI purUSe pharI te tApasIne kahyuM. "tuM tene bhAva jANatI nathI, te nice mahArA upara anurakta che. tethI tuM pharI tenI pAse jaI prArthanA kara. he mAtA tuM kaI paNa rIte hArA kAryamAM kheda lAvIza nahIM. tuM pharI tenI pAse jA. lakSamI rUpa velanuM mukhya mUla kheda nahi kare teja che." tApasIe kahyuM "kulIna evI te strI hAruM nAma paNa sahana karatI nathI to pachI hAruM ISTakArya karavuM te to nice uMcA sthAnamAM jala rAkhavA jevuM che. jo ke hArA kAryanI siddhine saMdeha chatAM ni:saMdehapaNe hAre te dhikkAraja thavAne che to paNa huM lajajAne tyajI daI hamaNAM jAuM chuM." Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www ( 10 ) zrIharieDalavRtti-uttarAddha. tApasI A pramANe kahI pharI durgilA pAse jaI amRta samAna madhura vacanathI kahevA lAgI. "he mRganayane ! pitAnA samAna rUpavaMta te yuvAna purUSanI sAthe tuM krIDA kara. kAraNa teja pitAnI yuvAvasthAnuM sAra phala che. " tApasInAM AvAM vacana sAMbhaLI jANe krodhAtura thaelI hAyanI ? evI dugilAe te tApasIne gaLe pakaDI dhikkAra karavA pUrvaka potAnI azekavADInA pAchalA bAraNethI kADhI mUkI. tApasI paNa lajajAne lIdhe pitAnA mukha upara vastra DhAMkI te kAmI purUSa pAse jaI kheda karatI chatI kahevA lAgI. " teNe prathamanI peThe hAra tiraskAra karIne pachI mane gaLe pakaDI azekavananA pAchalA dvArathI kADhI mUkI che." buddhimaMta evA kAmI purUSe vicAryuM ke " te strIe mane avADImAM thaIne AvavAne saMketa karyo che. "pachI teNe tApasIne kahyuM. " he pUje ! teNIe tamAre je tiraskAra rU5 aparAdha karyo che te kSamA kare ane A vAta tamAre kayAMI na kahevI." pachI kRSNa paMcamInI rAtrIe te yuvAna purUSa azokavADImAM thaI pAchalA dvAra tarapha gaye. tyAM teNe mArgamAM ubhelI dugilAne dIThI. dugilAe paNa dUrathI AvatA evA te purUSane dIThe. A vakhate temane paraspara pratibaMdharahita melApa thaye. parapara netranI peThe hAthane lAMbA karI romAMcita thaelA sarva aMgavALA te banne jaNA sAmasAmA dayA. jo ke teo prathamathI eka cittavALA hatA ane A vakhate nadI ane samudranI peThe teonAM zarIra ekaThAM thayAM. AliMganathI ane premayukta paraspara vArtAlApathI teoe tyAM eka muhUrtanI peThe be prahara gAlyA. pachI surata ( kAma ) sukha rUpa samudramAM magna thaelA ane prasanna cittavALA te banne jaNAone tyAMja nayana kamalane rAtrI rU5 nidrA AvI. ' have devadatta nI zarIranI ciMtAne arthe uThI azokavADImAM game te teNe te banne sUtelAM joyAM tethI te vicAra karavA lAgyA. " dhikkAra che A darAcAriNI putravadhune, ke je para purUSanI sAthe krIDA karI thAkI javAthI jAra purUSanI sAthe bharanidrAmAM sUtI che. " Ama dhArI te vRddha sanI " A jAra purUSa ja che ema nizcaya karavAne pitAnA ghara pratye gayo to teNe tyAM potAnA putrane ekalo sUtele che. tethI te vicAravA lAge ke " huM dhIme rahIne te durAcAriNInA pagamAMthI jhAMjhara kADhI lauM ke jethI mahAre putra, e nizAnIthI hArA kahevA pramANe ." te vyabhicAriNI che " evo vizvAsa pAme. " pachI devadatta sanIe coranI peThe dhImethI tenA pagamAMthI jhaTa jhAMjhara kADhI laI teja mArge thaI pitAnA gharamAM praveza karyo. dugilA paNa jhAMjharane kADhI levA mAtramAM turata jAgI gaI. kahyuM che ke prAya: bhayasahita sUtelA mANasane nidrA thaDI hoya che. potAnA paganuM jhAMjhara sasarAeja kADhI lIdhuM che ema jANa bhayathI kaMpatI evI dugilAe jAra purUSane Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjabUsvAmI nAmanA caramavilInI kathA. (3) uThADIne A pramANe kahyuM. " tuM ahIMthI jhaTa ja rahe, jato rahe, kAraNa mahArA sasarAe ApaNe banne jaNAne joyAM che. have tuM mane thatA anarthamAM rIte sahAya karaje. " jAra purUSa te vAta kabula karI ardhA vastra paherIne turata cAle gaye ane asatI evI durgilA paNa turata potAnA patinI pAse sUI gaI. catura strIonI madhye mUkhya ane dhIrajapaNAne dhAraNa karatI evI dugilAe patine gADha AliMgana karatAM chatAM jagADe ane kahyuM ke "he Aryaputra! mane tApa bahu lAge che, mATe cAlo ThaMDA pavanavALI azeka vADImAM jaIe." priyAe prerele devadina tene vaza hevAthI turata kaMTha vaLagI rahelI te strInI sAthe azokavADImAM gaye. darzilA je, sthAnake pite sUtI hatI ane sasarAe dIThI hatI te ja sthAnake patine AliMgana karIne sUtI. saraLa manavALo devadina tyAM paNa uMghI gayo. kahyuM che ke akSudra cittavALAne nidrA sulabha hoya che. pachI AkArane pavI rAkhanArI naTInI piTha te dha evI dragilAe patine kahyuM. "are! tamArA kuLamAM A ke AcAra, ke je kahI zakAya paNa nahi ? huM vastra vinA tamAruM AliMgana karI sUtI chuM evAmAM tamArA pitAe mahArA paganuM nUpura (jhAMjhara ) kADhI lIdhuM. pUjyoe (sasarA vigere vaDilee) kayAre paNa vahune sparza kare yogya nathI, te pachI kiDAgRhamAM rahelI ane patinI sAthe sUtelI hoya tyAre to vAta ja zI karavI." devadine kahyuM. " he sulakSaNe! AvuM kAma karanArA pitAne huM savAre hArA dekhatA chatAM Thapako ApIza." strIe kahyuM. "tamAre temane atyAre ja kahevuM joIe, nahi te savAre te mane "tuM bIjA purUSanI sAthe sUtI hatI, ema kaheze." devadine kahyuM. " huM temane AkSepa karIne kahIza ke "huM sUtuM hatuM ane tame nUpura kADhI gayA che, huM nice hArA pakSamAM ja chuM." patinAM AvAM vacana sAMbhaLI "he nAtha ! hamaNAM jevuM kaho che tevuM savAre kaheje" ema kahI te dhUrta dugilAe tene bahu segana khavarAvyA. pachI savAre devadine krodha karI potAnA pitAne kahyuM. "he tAta! tame tamArI vahanuM nUpura kADhI lIdhuM te zuM karyuM?" pitA devadate kahyuM. "he putra! kharekhara A hArI strI vyabhicAriNuM che. meM tene gaI rAtrIe bIjA purUSanI sAthe azekavADImAM sUtelI dIThI che. tene A pite durAcAriNI che" evo vizvAsa karI devA mATe meM tenuM napura kADhI lIdhuM che." putre kahyuM. "te vakhate huM ja sute hato, bIje kaI purUSa nahote. he tAta! nirlajaja evA tamArAthI huM bahu lAvuM chuM. tame A zuM kRtya karyuM? he tAta! tame te nUpura na saMtADe, paNa potAnI vahune pAchuM Ape. tame te kADhI lIdhuM tyAre huM ja sUto hate. A tamArI vahu te mahA Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 312 ) zrI RSiJalavRtti uttarA ,, satI che. " pitAe kahyuM, " jyAre meM tenA pagamAMthI nupura kADhI lIdhuM tyAre meM gharamAM jaIne joyuM teA tane ekalAneja sUtelA dIThA hatA. " durgaM lAe kahyu " huM sasarA ! huM... AvuM mithyA kalaMka nahi sahana karUM. huM tAta ! divya karIne huM tamane khAtrI karI ApIza. dheAelA zveta vastramAM paDelA mazanA TapakAnI peThe mane niSkalakane AvuM kalaka zAle nahIM. ahIMnA zaiAbhana yakSanI jAMgha vaccethI huM nikaLIza. kAraNu azubha mANusa tenI jAMgha vaccethI nIkaLI zakatA nathI. " vikalpavAlA sasarAnA ane nirvikalpavAlA patinA samakSa DDiAinA samudrarUpa te strIe evI pratijJA karI. pachI snAna karI, pavitra zveta vaSra paherI, ali tathA puSpa vigere pUjAne sAmAna laI te durkhilA, peAtAnA svajanA sahita yakSane pUjavA gaI. tyAM te yakSanu pUjana karatI hatI evAmAM pUrva saMketa karI rAkheleA tenA jAra, jANe gAMDA thai gayAM hAyanI ? ema turata AvIne tenA galAne viSe valagI paDayA. mANasee " A gAMDA thai gayA che " ema kahI gale pakaDI tene bahAra kADhI mUkaye.. pachI liA phrI snAna karI, cakSanuM pUjana karI ane A pramANe vina Mti karavA lAgI. " meM mahArA pati vinA yAre paNa koi purUSanA sparza karyo nathI ane A gAMDA mhAre gaLe valagI paDayA te teA pratyakSaja che. te have mhArA pati ane A gAMDA e e jaNA zivAya khIjA kAi purUSe mhArA zarIre sparza na karyAM hAya te mane satIne tu satyapriyapaNAe karIne zuddhi ApanArA thaze. " yakSa paNa have zuM karavuM ? evA vicAra karatA hatA eTalAmAM te drAciAriNI tenI ane jAMdha vaccethI nIkaLI gaI. ! ! ! A avasare leAkAe "te zuddha che, zuddha che" evA kAlAhala karI mUkayA. jethI rAjAdhyakSa purUSoe te durmilAnA kaMThane viSe puSpamAlA paherAvI. pachI devadeinge svIkArelI te potAnA baMdhujanA sahita vAjIMtro vAgate chate peAtAnA sasarAne ghera gaI. sasarAe nupura kADhI levAthI peAtAne mAthe AveluM kalaMka utAryuM tethI leAkamAM te divasathI tenuM " nupurapaMDitA " evuM nAma paDayuM. devadattAnA parAbhava thaye| tathI AMdhelA hastinI peThe ciMtAthI tenI adhika nidrA jatI rahI. jANe cetrIMdra heAyanI? ema nidrArahita evA te seAnIne jANI bhUpatie tene ceAgya AjIvikA mAMdhI ApIne peAtAnA aMta:puranA rakSaka banAvyeA. ' ,, have bhUpatinI koi eka rANI te rakSaka ( seAnI )ne uMdhe che ke nahi ? ema vAravAra AvIne joi jatI. tethI teNe vicAryuM ke " A rANI vAravAra AvIne mane joI jAya che, tenuM kAMi kAraNu jaNAtuM nathI. mhArA sUI karavAnI haze? te jANuvAne te kapaTa nidrAthI sUI gayA. pachI nIne jAyuM teA tene bharanidrAmAM sUtA dI, tethI te bahu hu gayA pachI te zuM rANIe pharI A pAmIne ceranI Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjabasvAmI nAmanA camakevalInI kathA. - 313) peThe dhIme dhIme gekha tarapha javA lAgI. gokhanI nIce airAvata hasti samAna heTA zarIravAla rAjapriya hasti baMdhAtuM hatuM. rANI hastinA mahAvata upara Asakta hatI, tethI te gekhanA pATIyAne dUra khaseDI gokha bahAra ubhI rahI. hastie tene nityanA abhyAsathI saMDha vaDe pakaDI bhUmi upara mUkI. rANIne pRthvI. upara ubhelI joI mahAvate krodha karI "are dAsI! tuM meDI kema AvI? ema kahIne tene hastinI sAMkaLavaDe prahAra karyo. rANIe kahyuM. "he nAtha mane hAre nahi. Aje rAjAe kaI na aMta:purane rakSaka meka che te jAgato hovAthI mahAre dekAvuM paDayuM che. he vallabha ! bahu vakhata pachI te uMghI gaye eTale lAge je huM tamArI pAse AvI chuM mATe Apa hArA upara krodha na kare." AvAM rANInAM vacanathI zAMta thaele mahAvata tenI sAthe nirbhayapaNe kIDA karavA lAgyuM. dhIrajanA bhaMDArarUpa te rANI rAtrI vItI javA AvI tyAre hastInI suMDhanA Azra yathI potAne sthAnake gaI. A sarva vAta jANI devadatta senI ke je aMtaHpuranuM rakSaNa karato hato te vicAra karavA lAgyo ke "aDe ! azvanA khUMkhArAnA zabda jevuM strIonuM caritra jANavAne kaNa samartha che? aho ! aMtapuramAMthI nahi nIkaLI zakavAne lIdhe jemane sUya paNa joI zakato nathI evI A rAjastrIo paNa potAnA zIlavatane khaMDita kare che te pachI bIjI strIonI te vAta ja zI ? teo jalAdi vastune lAvavA mATe nagaramAM cAre tarapha bhaTaktI hoya evI sAmAnya gharanI strIonA zILanuM rakSaNa te kyAMthI thAya?" Ama vicAra karI putravadhunA durAcaraNathI thaelA krodhanA vicArane tyajI daI devAdArathI chuTelA purUSanI peThe sUI gaye. prabhAta thaI te paNa te vRddha sonI jAgye nahi, tethI te vAta dAsIoe rAjAne kahI. rAjAe kahyuM.. e kAMI kAraNathI thayuM haze mATe te jAge tyAre mArI pAse lAvaje." bhUpatinI AvI AjJA sAMbhaLI sevaka lake gayA. devadatta sonIe paNa Aja bahu kALe sAta divasanuM nidrAsukha anubhavyuM. arthAta te sAta divasa sudhI sUI rahyo. sAta rAtrI pUrI thae te jAgyo eTale sevaka leke tene rAjA pAse laI gayA. rAjAe tene A pramANe pUchayuM. "jema durbhAgI purUSane kAminI svIkAratI nathI tema nidrAe. tyajI dIdhela te sAta divasa sudhI kema sUI rahyo. tane mahArA taraphathI abhaya che." te uparathI teNe rAtrIe rANI, hastI ane mahAvata saMbaMdhI je vRttAMta joyuM hatuM , te kahI dIdhuM pachI rAjAe tene anukaMpA dAna ApI vidAya karyo, jethI te vRddha devadatta senI, potAnA parAbhavathI thaeluM jINuM du:kha tyajI daI sukhe rahevA lAgyo. - have rAjAe te pitAnI durAcAriNI strInI parIkSA karavA mATe eka lAkaDAne mATe hasti karAvIne sarve rANuoe kahyuM. "Aje rAtrImAM meM savama joyuM che tethI vasyarahita thaI tamAre mArI samakSa te hasti upara besavuM." sarve rANI Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 314 ) zrI RSimaDalavRtti uttarAddha '' Ae rAjAnA jotAM chatAM tema karyuM paNa pelI eka durAcAriNIe te bhUpatine kahyuM ke "huM te| A hastithI bhaya pAmuMchuM." rAjAe krodhathI tene jaLathI utpanna thaelA kamaLadaDaneA prahAra karyAM jethI te rANI kRtrima mUrchA pAmIne pRthvI upara paDI gaI. rAjAe buddhithI tene asatI jANI nizcaya karyo ke " vRddha seAnIe kahI hatI te Aja durAcAriNI de." vaLI bhUpatie te rANInA vAMsAmAM sAMkaLanA prahArathI thaelAM cinhA joyAM tethI teNe TacakArA karI hAsyapUrvaka kahyuM. " tuM madonmatta hastinI sAthe krIDA kare che, chatAM A lAkaDAnA hastithI bhaya pAme che ? vaLI sAMkaLanA prahArathI khuzI thAya che, chatAM kamaLadaDanA prahArathI mUrchA pAme che ? pachI krodhathI rAtA netravALA te bhUpatie vaibhAra parvata upara jaI tyAM teja hasti upara besIne AvavAnI mahAvatane AjJA karI. pachI rANI sahita mahAvatane hasti upara besArI bhUpatie te mahAvatane AjJA karI ke " parvatanA viSama pradeza upara A hastIne laI jaI pachI pADI nAkhaje, ane te hastInA paDavAthI tamArA anainA nAza thaze." rAjAnI AvI AjJAthI mahAvata hastIne parvatanA zikhara upara laI gayA, tyAM tene eka paga uMcA rakhAvI traNa page ubhA rAkhyA. te joi leAkeA hAhAkAra karI kahevA lAgyA. " he narezvara ! nizce tamAre A hastIne mAravA ceAgya nathI." leAkeAnA AvA pAkArane paNa jANe pote na sAMbhaLyeA hAyanI ? ema bhUpatie tene pADI nAkhavAnuM kahyuM. jethI mahAvate hastIne be page ubhA rAkhyA. " hA hA A hasti vadha karavA ceAgya nathI. ema leAkeA kahetA paNa rAjA mAna rahyo tethI mahAvate hastIne traNa paga uMcA rakhAvI phakta eka page ubhA rAkhyA. hastInuM maraNu jovA azakta thaelA leAkeA hAhAkAra karatA chatA uMcA hAtha karIne rAjAne kahevA lAgyA. " he mahArAja ! dakSiNAvartI za MkhanI peThe durlabha evA A hasti mahu zikSita ane khIjA hastIethI uttama che. Apa icchA pramANe karI zake tema che paNa A hastI teA aparAdhI nathI. Apa hastIne marAvI nAkhaze! te leAkamAM ApanA avivekathI utpanna thaelI nira'kuza evI apakIrti phelAi jaze. huM narezvara ! Apa potAnA cittamAM kAryAkAryanA vicAra karI prasanna thaI A du bha evA hastiratnanuM rakSaNa karo." rAjAe "ema thAe" evuM kahI phrI leAkeAne kahyuM. " huM leAkeA ! tame nhAza vacanathI te mahAvatane hastinuM rakSaNa karavAnuM kaheA." pachI leAkeAe mahAvata pAse jai tene kahyuM. huM mahAvata tuM ATalI uMcI bhUmi upara lai gaelA hastine pAchA utAravA zaktivaMta che ?" mahAvate kahyuM, "jo pRthvInAtha amane anete abhaya Ape, teA huM A hastIranane utArUM." pachI leAkeAnI vinaMti uparathI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bI ja busvAmI nAmanA carasakevalInI kathA | ( w) rAjAe te bannene abhaya ApyuM. eTale mahAvate hastine dhIme dhIme tene sthAnake pahoMcADaze. pachI rAjAnA bhayathI nAsI jatA te banne jaNuM (mahAvata ane rANuM) ke eka gAma pAse AvI pahocyAM. tyAM teo eka zUnya devAlayamAM sAthe sUtAM. have ema banyuM ke teja gAmamAM madhya rAtrIe corI karIne nAsI jatA cera pAchala AvatA rakSaka purUSanA bhayathI te maMdIramAM praveza karyo. " savAre ApaNe corane pakaDI laIza. " ema nizcaya karI rakSaka purUSe devamaMdIrane pharI valyA. ahIM mahelanI peThe devamaMdIramAM pelo cAra hAtha pheravatA pheravato jayAM pelA banne jaNAM sUtAM hatAM, tyAM AvI pahoMce. cere sparza karyo chatAM mahAvata jAgyo nahIM, kAraNa thAkI javAthI uMghI gaelA mANasane bahu nidrA Ave che. rANune coranA hAthane sparza thayo ke te turata jAgI gaI ane sparza mAtrathI anurakta thavAne lIdhe teNe pelAne pUchayuM ke " tuM keNa che ? " teNe uttara Ape ke " huM cora chuM. he zubhe ! hArI pAchala rakSaka purUSe deDatA AvatA hatA tethI huM hArA prANanuM rakSaNa karavA mATe ahIM peTho chuM. " vyabhicAriNI rANIe kahyuM. " huM hArA upara bahu anurAgavAlI thaI chuM, mATe je tuM mane aMgIkAra kare te huM tane nice bacAvuM." cAre kahyuM. " tuM eka to hArA prANa bacAve che ane bIjuM mhArI strI thAya che, te pachI Aje mane sugaMdhavALuM suvarNa malyuM ema thayuM che. paNa he bhadre ! huM tane pUchuM chuM ke tuM mane zI rIte bacAvIza ? te tuM mane kahIne zAMta kara. " strIe kahyuM. " savAre rAjapurUSa AvIne pUchaze tyAre huM tane dekhADIne kahIza ke A hAre pati che. " core kahyuM. " ema thAo." - prabhAta thatAM ugra karma karanArA ane zastradhArI subhaTae AvIne krodhathI te traNe jaNane pUchayuM ke " tamArAmAM cAra keNa che? "dharta ane mAyAvAlI strIe tarata te rakSaka purUSane pelA cAra sAme AMgaLI karIne kahyuM ke " A hAre pati che. " pachI jaDa evA te rakSaka lokoe mahAvatane AjJAnathI cora jANI turata zalie caDAvya. dhikkAra che strI upara prIti rAkhanArane. pachI zuLi upara parevAelA corane tRSA lAgI, tethI te mArgane viSe jene jene jatA dekhe, tene tene mane pANI pAo, pANI pAo " ema kahe paNa ke rAjyabhayane lIdhe tene pANI pAya nahIM. kAraNa ke sarve mANasa potAnA AtmAnuM rakSaNa karavA pachI dharma kArya kare che. have jinadAsa nAmane kaI zrAvaka, te raste thaIne jate hate, cAre tene joi tenI pAse pANI mAgyuM, eTale teNe kahyuM ke " jo tuM hArA kahyA pramANe kara te huM tane pANI lAvI ApuM ane te eja ke huM jyAM sudhImAM pANI lAvI Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIgalimaDala vRtti-uttarana ApuM, tyAM sudhI hAre "namo arihaMtA" e vacana belyA karavuM." mahAvata bahu tRSAtura hato tethI te e pramANe bolavA lAgyA ane jinadAsa, rAja purUSanI rajA laI pANuM laI AvyuM. pANIne AveluM jeI zAMta thaelo mahAvata jo arihaMtA >> e zabdo uccAra karate karate turata mRtyu pAme. je ke. te mahAvata durAcArI hato tepaNa karelI kAmanirjarAnA puyogathI temaja navakAranA prabhAvathI vyaMtara devatA thaye. * have pelI vyabhicAriNI rANI cAranI sAthe cAlavA lAgI evAmAM mArge jalanA pUrathI na utarI zakAya evI eka nadI AvI. core te durAcAriNIne kahyuM. " he priye! vastrAbhUSaNanA bhAra sahita tane huM eka vakhate utArI zakavA samartha nathI, tethI A vastrAbhUSaNane bhAra mane Apa. huM prathama tene sAme tIre mUkIAvIne pachI tane kSemakuzaLa tyAM pahoMcADIza. huM jyAM sudhImAM ahIM AvuM tyAM sudhI te A nadInA kAMThe ugelA zaranA samUhamAM saMtAI rahe. ekalI chatAM paNa tuM hIza nahIM. huM hamaNAM jhaTa pAcho AvuM chuM. huM tane hArI pITha upara besArI vahANanI peThe tarato chate sAme kAMThe pahoMcADIza. he priye ! mahAruM varcana mAne. " pachI te durAcAriNIe zaranA samUhamAM pesI tenA kahevA pramANe karyuM. cAra paNa vastrAbharaNu sahita nadInA sAme kAMThe jaI vicAra karavA lAgyo. "jeNe hArA upara anurAga dharI pitAnA patine paNa mArI nAkhe te kSaNa mAtra rAga dharanArI strI mane paNa nice Apatti karanArI thaze. " Avo vicAra karI te cora, vastrAbharaNuM laI uMcuM mukha karI te strIne jete jete harinI peThe nAsI javA lAgyo. tene nAsI jato joI nagna rahelI pelI strIe kahyuM ke " are ! tuM mane tyajI daI kayAM nAsI jAya che ? " cAre kahyuM. " tane kRtadhrane jANa huM nAsI jAuM chuM. hArAthI hAre saryuM. " Ama kahIne pachI te cera pakSInI peThe nAsI jato chate adazya thaI gayo ane patine nAza karanArI te duSTA te tyAMja rahI. have mahAvatano jIva ke je devatA thayo hato. teNe avadhijJAnathI joyuM te AvI sthiti pAmelI te strIne vanamAM ekalI dIThI. pachI pitAnA pUrvajanmanI strIne bodha ApavA mATe te devatAe mukhamAM mAMsanA kakaDAvALuM eka zIyALanuM rUpa dhAraNa karyuM. te tyAM nadIne tIre mAMsanA kakaDAne paDato melI pANIthI bahAra uMcuM mukha rAkhIne rahelA eka maryane pakaDavA deDayuM. matsya turata nadImAM pezI gayuM ane mAMsane kakaDo zamaLI laI gaI. A ketukane joI nadInA tIre zaranA vanamAM beThelI nagna strIe duHkhathI dagdha thayA chatAM paNa te zIyAlane kahyuM. "are durmati ziyAla! teM mAMsane kakaDA tyajI daI majyanI IcchA karI to tuM mAMsa ane ane matsaya bannethI bhraSTa tha. have joyA kare che? ziyAle kahyuM. "he nagna strI! paNa potAnA Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *w brIja basvAmI nAmanA carakevalInI kathA. (37) pati (rAjA) ne tyajI daI jAra purUSanI IcchA karI te tuM paNa pati ane jAra e anethI bhraSTa thaI chuM, te have tuM paNa zuM joyA kare che." ziyAnAM AvAM vacana sAMbhalI atyaMta pazcAtApa pAmelI te 5zcalI pratye te vyaMtara devatAe pragaTa thaI A pramANe kahyuM. he pApicche ! teM AvAM pApakarmaja karyA che, te paNa hamaNAM pAparUpa kAdavane tyAga karavA mATe janadharmane Azraya kara. he mugdha! jene teM marAvI nAkhyuM hatuM te huM mahAvata chuM. huM jainadharmanA prabhAvathI devatA thayo chuM. te tuM mane je." pachI "huM cAritra laIza" evA nizcayavAlI te strIne sAdhvI pAse laI jaI devatAe cAritra levarAvyuM. ' (padmazrI aMbUkumArane kahe che ke, he nAtha ! manuSyane AvA pravRtti tathA nivRtti karAvanArAM draSTAMtane anAdara karI Apa viSaya sukha bhega." . . jaMbUkumAre kahyuM. "huM vinmAlI devatAnI peThe premaghele thayo nathI. priye ! tenuM draSTAMta sAMbhaLa: . A bharatakSetranA madhya bhAgamAM rahele vaitADhaya nAme parvata che. tenI uttara zreNi upara gaganavalA nAmanuM nagara che. tyAM paraspara prItivALA ane yuvAna evA megharatha tathA vidyummAlI nAmanA be sagAbhAIo rahetA hatA. - . ekadA te banne bhAIoe, uttama vidyA sAdhavAne vicAra karyo ke "A paNe bhUgocara (cAMDAla) pAse jaIe ke tyAM ApaNuM vidyA nice siddha thaze. vidyA siddha karavAne e vidhi che ke nIca kulamAM utpanna thaelI kanyAne paraNuM eka varSa paryata brahmacarya vrata pAlavuM." pachI teo mAtApitAnI rajA laI sukhe dakSiNa bharatAddhamAM vasaMtapura nAmanA nagara pratye AvyA. tyAM teoe caMDAlane veSa dhAraNa karI ane caMDAlanI pATImAM jaI be caMDAla kanyAo sAthe lagna karyuM. vidyummAlI caMDAla kanyA upara bahu rAgI thaye tethI te vidyA sAdhanA karI zako nahIM. dhikkAra che svArthamAM vina pADanArA kAmane !! anukrame vidyumbhAlInI strI sagarbhA thaI ane megharatha eka varSa pUrNa thae vidyAsiddha thayo. pachI megharathe vidyumbhAlIne kahyuM. "bhAI ! ApaNe vidyAsiddha thayA chIe, mATe cAMDAla kanyAne tyajI de. ApaNe vaitADhaya parvatanI sukha saMpapattine yogya thayA chIe, jethI ApaNane uttama rUpavatI khecara kanyAo pitAnI meLe AvIne varaze." lajajAthI nIcuM mukha karI rahelA vidyamAlIe megharathane kahyuM. "he badhA vidyAthI yukta thaele tuMja vaitADhaya parvata upara jA. tuM uttama vrata pAlavAthI vidyAsiddha thayo che. adhama sattvavAlA meM vegathI niyamarUpa vRkSane teDI pADyuM che, te pachI te niyamathIja utpanna thanArUM vidyAsiddhinuM kula kayAMthI heya? he bhAI! huM A garbhavatI strIne zI rIte tyajI dauM? temaja vidyAvaMta. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIDila vRtti uttarArdha. evA hArI sAthe vidyArahita e huM AvatAM bahu lajjA pAmuM chuM. te vidyAsAdhana karyuM che mATe tuM jA. hAruM mArgane viSe kuzala thAo. meM hArI peThe vidyA sAlAna karyuM nathI, eTale huM tyAMnA baMdhuone zI rIte mukha dekhADuM? hA meM pote ja pramAdathI pitAnA AtmAne chetaryo che. have huM zrama karI vidyA sAdhana karIza tu eka varSane aMte hArA baMdhune dhyAnamAM lAvI pAche. ahIM teDavA Avaje te vakhate huM vidyAsAdhana karI rahevAthI hArI sAthe AvIza." pachI strInA premapAzathI baMdhAI gaelA vinmAlIne laI javA asamartha thaele megharatha pite ekale vaitADhaya parvata upara gaye. tyAM tene tenA saMbaMdhIee "tuM ekale kema AvyuM, tyAre bhAI kyAM che? pUchavA mAMDayuM, tethI teNe pitAnA bhAI vinmAlInI yathArtha vAta kahI. te have ahIM vidyumbhAlInI cAMDAlI kurUpa strIe eka putrane janma Ape, tethI vidyumbhAlI jANe vidyAnidhi prApta thaye hAyanI ! ema bahu harSita thaye je ke vidyummAlI cAMDAlI upara bahu Asakta te hato tethI paNa putra upara vadhAre Asakti thaI, tethI te mUDha buddhivAle potAnA vidyAdharapaNAnA sarva sukhane bhUlI ga. vighanmAlInI sAthe kriIDA karatI ramatI evI te kurUpa cAMDAlInIe pharI bIjIvAra garbha dhAraNa karyo. - ahIM vidyAvaMta evA megharathe eka varSa nirgamana karI pharI vivRnmAlI pAse AvIne kahyuM. te badho ! huM devAMganA samAna vidyAdharIonI sAthe krIDA karuM chuM. ane tuM A kurUpA cAMDAlInA saMga rUpa narakane viSe paDo chuM. huM sAta bhUminA udyAnavAlA mahelamAM vasu chuM ane tuM niraMtara smazAna samAna cAMDAlanI jhuMpaDImAM rahe che. valI huM pitAnI vidyAthI siddha karelA manaciMtita bhega bhegavuM chuM temaja uttama padArthanuM bhejana karuM ane tuM junA phATelA vastra pahere che temaja halake khorAka thAya che. mATe bhAI! tuM hamaNAM vaitADhaya parvata upara cAla zuM tyAre vidyAdharonA anargala evA aizvaryane anubhava nathI karavo? vidyummAlIe vilakSya hAsya karIne kahyuM. " A hArI putravatI strI pharI sagarbhA che. huM vajasamAna kaThora hadayavAlA hArI peThe, A jene bIjA keIne AdhAra nathI evI, bhaktivAlI, patravAlI ane sagarbhA evI priyAne tyajI devA utsAha pAmato nathI. bhAI ! tuM atyAre jA, valI avasare darzana deje. tuccha AtmAvAle huM A avasara te ahIMja rahiza." pachI kheda pAmelA megharathe tene bahu bahu samajAvyo, paNa aMte te pAcho gaye. kahyuM che ke "mANasa mUrkha hoya te hitakArI purUSa tene zuM karI zake ? - bIjA putrane janmathI mUDha buddhivAlo vinmAlI te cAMDAlakulane svargathI paNa adhika mAnavA lAgyA. jo ke tene vastra, bhajana vigere pUrNa malatuM nahIM. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjakhasvAmI nAmanA carasakevalInI sthA te paNa cAMDAlInA udarathI utpanna thaelA be bALakone niraMtara harSathI ramADatA evA tene kAMI duHkha jaNAtuM nahi. meLAmAM beThelA ane vAraMvAra pesAba karatA evA te putranA mUtrathI thatA snAnane te vidyummAlI, sugaMdhI jaLanA snAna samAna mAnavA lAgyA. cAMDAlInI pagale pagale tene tiraskAra karatI te paNa te mUrkha pitAne bhAgyavaMta mAnate chate te strI uparanA snehane lIdhe tene dAsa thaIne rahete. uttama buddhivALo megharatha pharI paNa bhrAtRsnehane lIdhe tyAM Ape. ane vidyumbhAlIne AliMgana karI kahevA lAgyuM. "he kulina ! tuM A caMDAlakulane viSe na rahe. tane tenA upara A rUci zI? zuM mAnasarovara upara kIDA karanAra haMsa, gharane AgaNe rahelA dugaMdhijalavAlA talAvane viSe rame khare? he jaDa! jema agni dhumADAthI gharane malina kare tema tuM je kulamAM utpanna thaye che te kulane potAnA kukarmathI malIna na kara." megharathe AvI rIte tene bahu samajhAvyA. paNa teNe tenI sAthe javAnI IcchA karI nahIM tyAre megharatha "je banavAnuM hoya te anyathA thatuM nathI " ema kahI pAcho gaye. pachI megharathe pitAnuM rAjya dIrdhakALa paryata pALI avasara Avye potAnA putrane seMpI pote zrI susthita guru pAse dIkSA lIdhI. anukrame tapa karate te megharatha devatA thayo. A pramANe megharatha adhika sukhazrI pApe ane vidyumbhAlI bhayaMkara evI saMsArarUpa aTavImAM bhame. (jaMbUkamAra padyasenAne kahe che ke, priye! ekSalakSmInA sukhamAM laMpaTa e huM vidyumbhAlInI peThe tamArA upara adhika rAgavA nahIM thauM." pachI kanakasenAe kahyuM. "jarA hAruM kahyuM mAne, Apa zaMkha dhamanakanI peThe. : atizaya Agraha na kare. sAMbhaLe te zaMkha dhamanakanuM draSTAMta: he priya! zAli grAmamAM koI eka kheDuta rahetuM hatuM te haMmezAM sUryAratathI sUryodaya paryata rAtrIe kSetranuM rakSaNa karato hato. kSetrarUpa samudramAM maMcarUpa vahANa upara beThelA te kheDuta nitya uDI AvatA pakSIone zaMkha phUMkavAthI dUra uDADI mUkato. ekadA kura ciravAlA keTalAka core gAyanuM dhaNa carIne pilA kheDutanA kSetranI pAse AvyA, evAmAM teoe zaMkhane zabda sAMbha. surata teo gAyanA dhaNane tyajI daI daze dizAe palAyana karI gayA. savAra thatAM gAyonuM dhaNa dhIme. dhIme caratuM pelA kSetranI pAse AvI pahoMcyuM. pachI pelo kheDuta kodhathI hAthamAM lAkaDI laI gAyonA dhaNa sAme deDa, paNa gAyenA dhaNanuM ke rakSaNa karanAra, tenI najare paDayuM nahIM. tethI te vicAra karavA lAgyuM. "nice mahArA zaMkha zabdathI thaelA bhayane lIdhe cere gAyonA dhaNane tyajI daI nAsI gayA che. khara Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ) zrIvarNimaMDala vRtti uttarAddha. che. pApI purUSa haMmezAM zaMkAvAlA hoya che. pachI te kheDute gAyanuM ghaNuM lAvI gAmane sepyuM, te ema kahIne ke "he leke ! A gAyonuM dhaNa mane devatAe ApyuM che te tame ." grAma loko paNa tenuM yakSanI peThe vastra bhejanAdithI pUjana karavA lAgyA. kAraNa ke Ape te devatA kahevAya che. bIje varSe paNa jyAre kSetranuM rakSaNa karavAno vakhata AvyuM tyAre pele kheDuta pahelAnI mAphaka haMmezAM rAtrIe kSetramAM jaI zaMkha pheMkavA lAgyuM. - have ema banyuM ke tene teja cAre bIjA koI gAmathI gAyonA dhaNane cerI tyAM AvyA. kheDuta zaMkha to vagADato hato tethI teo zaMkha zabdane sAMbhalI sArI dhIraja rAkhI paraspara kahevA lAgyA. "ApaNe pahelAM paNa Aja sthAnake ane Aja khetaramAM zaMkhane zabda sAMbhalyA hatA ane hamaNAM paNa ahIM sAMbhaLIe chIe te teja zaMkha ane teja vagADanAra kaI kSetrarakSaka potAnA kSetranuM pakSIothI rakSaNa karavA mATe zaMkha vagADe che. dhikkAra che ApaNane je ApaNe pUrve chetarAyA." pachI teoe hAtha ghasatA ane dAMtathI hoThane pIsatA pelA kheDuta pAse jaI mAMcaDA upara beThelA tene nIce pADI dIdho. tyAra pachI teoe tene dhAnyanA DuMDAnI peThe lAkaDIo vaDe bahu kuTa tethI te jANe bhajana karato hAyanI? ema pAMca AMgalI meDhAmAM nAkhI AjIjI karavA lAgyA. caro gAyanuM ghaNa ane tenA lugaDAM vigere sarva laI lIdhuM ane tene tyAMja mUkI teo cAlyA gayA. savAre tyAM AvelA govAlIyAoe tene pUchyuM eTale teNe lajA pAmIne sarva yathArtha vAta nivedana karIne kahyuM ke "dhama, dhama arthAt zaMkha vAraMvAra. phake, paNa bahu dhame nahIM. kAraNa ati dhama te zobhatuM nathI. je thoDuM dhamIne meLavyuM hatuM, te bahu dhamavAthI bovuM paDyuM." kanakasenA jaMbUkamArane kahe che ke "he svAmin ! mATe Apane paNa nice atizaya karavuM te egya nathI, temaja pASANanA samAna kaThaNa hadayavAlA tamAre amAruM apamAna karavuM paNa yogya nathI." e pachI ja bukamAre caMdrakAMti samAna zitalavANu vaDe kahyuM. "huM zilArasamAM cATI janArA vAnaranI peThe baMdhanane ajANa nathI. sAMbhala te vAnaranuM draSTAMta:. uttama saMpattinA sthAnarUpa vidhya parvatane viSe vAnarInA yuthane pati eka vAnara rahetuM hatuM. jema ke gRhastha pitAnA putrone lADa laDAve tema be vAnarayuthamAM rahelA sarva vAnarene viMdhyAcala parvatanI guphAmAM krIDA karAvato. sarva strIonA rAyaaizvaryanI sukha saMpattine bhegavato e te baLavaMta vAnara pote eka sarva strIonI sAthe kIDA karato. - ekadA kaI eka atyaMta madonAsa ane yuvAvasthAvALo vAnara te vAnaranuM apamAna karI vAnarI pAse gaye ane potAnI IcchA pramANe vAnarIonI sAthe Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUkamAra nAmanA carasakevalInI kathA. (3ra1) ramavA lAgyo. tenI AvI krIDA joi pele vRddha vAnara tenA upara atizaya krodha pApe. teNe tyAM najIka AvI pelA yuvAna vAnaranA upara paththara ghA karyo. paththarathI haNAela te yuvAna vAnara paNa siMhanI peThe adhika ghu ghuru zabda karato tenI sAme deDa. paraspara te bane vAnarAoe krodhathI vyAsa thaIne dAMte dAMta ane nakhe nakhavaDe mahAbhayaMkara yuddha AraMhyuM. yuvAna vAnare mukkInA prahArathI vRddha vAnaranA aMganuM hADakuM bhAgI nAkhyuM. jethI te vRddha vAnara turata dhIme dhIme nAsI javA lAgyo, evAmAM pelA yuvAna vAnare krodhathI paththara pheMkIne nAsI jatA evA vRddha vAnaranuM mAthuM phADI nAkhyuM. tIvra prakAranI vyathAthI duHkhI thaelo te vRddha yuthapati vAnara chuTI gaelA pakSInI peThe bahu dUra nAsI gayo. paththaranA prahArathI utpanna thaelI pIDAne lIdhe tene tRSA lAgI, tethI te kheDagate kheDaMgate bhamate chato jalanI zodha karavA lAgyo, to teNe parvatanA keI eka bhAgamAM zilAjita je. "A pANuM che" ema dhArI teNe te zilAjitamAM mukha nAkhyuM tethI te bhUmimAM nAkhelA khIlAnI peThe cATI gayuM " mukhane kheMcI lau" ema dhArI teNe temAM be hAtha nAkhyA; te paNa temAM coTI gayA. chevaTa paga paNa temaja coTI gayA. pachI khIlAthI viMdhAyelA aMgavAlAnI peThe te vAnara tyAMja mutyu pAmyo. je te vAnare pitAnA hAtha paga bahAra rAkhI mukhane kheMcyuM hota to te zilAjitathI nice nikalata. jaMbUkumAra kanakasenAne kahe che ke he priye ! evI rIte jihuvA idriyamAM lubdha thaele mANasa strIo upara saMga karavA rUpa samudramAM pAMca indriyethI vAnarAnI peThe DubI jAya che, tema thavAthI te prANuM bahu duHkha pAmato chato mRtyu pAme che. paNa he kamalAdane ! huM te vAnarAnA jevo rAgI nathI paNa rAgamukata chuM." pachI aSabha zreSThInA putra jaMbUkamArane nabha:senAe kahyuM. "he nAtha ! Apa pelI sthavira (vRSya strI) jevA na thAo, sAMbhalo tenI kathA A pramANe che ke gAmamAM buddhi ane siddhi nAmanI be vRddha strIe rahetI hatI, teo janmathI mAMDIne bahenapaNIo hatI temaja daridratAthI duHkhI hatI. te gAmanI bahAra laka nAmanA yakSanuM maMdira che, te kalpavRkSanI peThe lekenA icchita kArya pUrNa karate hato. dAridrarUpa-agnithI dagdha thaelA aMgavALI buddhi nAmanI vRddha strIe dararoja te yakSanI mana, vacana ane kAyAvaDe bhakti karavA mAMDI. dararoja traNa vakhata yakSamaMdirane pramArjana kare ane pUjAnI sAthe uttama naivedya paga dhare. ema sevatAM prasanna thayelA yakSe te buddhi nAmanI vRddha DozIne kahyuM ke he daridrI strI ! huM tane zuM ApuM ?" kAraNa ke bahu ArAdhanA karavAthI pASANu paNa prasanna thAya che. DozIe kahyuM "he deva ! je Apa hArA upara prasanna thayA che te huM jethI saMtoSa pAmIne sukhe javuM te mane Apa." yakSe kahyuM. "he zubhe Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) - zrIhaSimaMDalavRtti uttarAddha, te susthita thA. te prati divase hArA paga nIcethI eka eka sonA mahora laI leje." pachI te buddhi sthavirA haMmezAM yakSanA caraNakamala nIcethI eka eka sonA mahera letI chatI mahA samRddhivALI thaI gaI. buddhine mahA samRddhivALI joI jene matsara utpanna thaye che evI siddhi sthavirA manamAM vicAra karavA lAgI ke "Ane AvI bahu samRddhi kyAMthI prApta thaI ? ThIka che ! cAla huM tenI vizvAsanA pAtrarUpa sakhI chuM, tethI tene seMkaDe miSTa vacanathI te vAta pUchI jouM." buddhivALI siddhi A pramANe vicAra karI buddhine ghera gaI. buddhie paNa " tuM hArI priya sakhI chuM." ema kahI tene bahu satkAra karyo. pachI siddhie pUchayuM he plena tane AvI aNaciMtavI lakSmI kyAMthI maLI? hArI AvI saMpattine joI huM anumAna karuM chuM ke nice tane ciMtAmaNuM prApta thayuM che. plena! zuM tane te kAMI rAjAne prasAda mA ke kaI deva prasanna thayo? athavA kyAMthI nidhAna maLyuM ke kAMI rasAyana sAdhyuM? sakhI! tuM addhivaMta thaI tethI huM paNa mane potAne trAddhivaMta thaelI mAnuM chuM. Aje mhAre dAridra rUpa dAvAnaLa zAMta thaI gaye. ApaNA banene dehamAM paNa aMtara nathI arthAt tuM te huM ane huM te tuM chuM mATe he buddhi! tane A samRddhi kyAMthI maLI ?" pachI tenA manane Azaya nahi jANI zakavAthI buddhie pote karelI yakSanI ArAdhanA ane tethI prApta thaelI saMpadA vigere sarva yathArtha vAta kahI dIdhI. te sAMbhaLI siddhi vicAravA lAgI. "aho sAruM thayuM, sArU thayuM ! mane paNa lakSmI meLavavAne akSaya sukhakArI upAya malyA. have paNa yakSane tenAthI vizeSa bhakti vaDe ArAdhuM ke jethI mane tenAthI vizeSa saMpatti prApta thAya." pachI buddhie kahelI vidhi pramANe siddhie pitAnA arthanI siddhine mATe niraMtara heATI bhaktithI yakSanI ArAdhanA karavA mAMDI. teNe vividha prakAranI bhaktithI maMdiranA pagathIyAne tathA maMdirane khaDIthI citra kADhIne zaNagAryuM. siddhi haMmezAM yakSa maMdiranA AMgaNune sAthIyA vigere citrathI zobhAvavA lAgI. temaja bhaktithI vividha prakAranA utsava karavA lAgI. jANe upAsanA karavAno niyama lIdhe hAyanI ? ema siddhi pite pANI lAvIne yakSane traNe kALa snAna karAvI caMdana, tuLasI, kareNuM puSpa ane bilI vigerethI pUjA karavA lAgI. ( A pramANe bahu bhakti karavAthI prasanna thaelA yakSe tene A pramANe kahyuM: he siddhi! huM prasanna thaye chuM mATe tyAre je IcachA hoya te mAga." siddhio akSaya saMpattivALA yakSane kahyuM. "tame hArI sakhIne je ApyuM hoya tenAthI mane bamaNuM Apa." bhelaka yakSa ema thaze. ema kahI aMtaradhyAna thaI gayo. pachI siddhi anukrame buddhithI adhika vaibhavavALI thaI. siddhinI adhika lakSamI joI buddhine IrSA thaI tethI teNe yakSane pharI ArAdhya. yakSe tene siddhithI vadhAre Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja'bhUsvAmI' nAmanA camakevalInI kathA. ( 323) sapatti ApI. pachI buddhi upara spardhA karI siddhie yakSanI ArAdhanA karavA mAMDI yakSa prasanna thayA tyAre duSTa cittavALI siddhie vicAryuM je huM Aje prasanna thaelA yakSathI jo kAMi dhana mAgIza teA buddhi yakSanuM ArAdhana karI nhA rAthI bamaNuM mAgaze. mATe Aje huM yakSa pAsethI evuM mAguM ke mhArAthI khamaNuM mAganArI buddhine anarthakArI thai paDe. " jo huM AvI rIte karUM teAja mhArI buddhi kharI." Ama vicAra karI teNe yakSane kahyuM ke mhArI eka AMkha kANI karo." yakSe " ema thAe " ema kahyuM, eTale tenI eka AMkha kANI thaI. have buddhi " yakSe tene zuM khamaNuM ApyuM haze ?" ema dhArI siddhithI bamaNuM meLavavAnI icchAthI phrI yakSanuM ArAdhana karavA lAgI. chevaTa prasanna thaelA yakSa pAsethI buddhie evuM mAgyuM ke " tame siddhine je ApyuM heAya tethI mane bamaNuM Ape." yakSa " ema thAe " ema kahI aMtardhyAna thai gayA. buddhi turata AMdhaLI thaI. kAraNa devatAnuM vacana anyathA thatuM nathI. A pramANe apUrva apUrva saMpattinI prAptithI paNa sateSa nahi pAmelI ane lAbhathI bahu bhyAsa thaelI buddhie peAte peAtAnA nAza karyo. (nabhasenA jaNlRkumArane kahe che ke) "he nAtha ! A prApta thaelI manuSya bhavanI saMpattine nahi IcchatA evA tame adhika saMpattinI IcchA kare che te tame pazu aMdha thaelI buddhinI samAna thaze." jakhUkumAre hyuM " he devAnupriye ! huM jAtivaMta azvanI peThe avaLe mArge jAu tevA nathI. sAMbhaLa tenI kathA: vasaMtapura nagaramAM kalyANanA sthAnarUpa ane pavitra buddhivALA jitazatru nAme rAjA putranI peThe prajAnuM rakSaNa karatA hatA. tene zreSTha guNunA sthAnarUpa bAlamitra ane vizvAsanA pAtra evA jinadAsa nAme zreNI hatA. ekadA azvapAle sarva lakSaNathI zAbhatA evA khALa azvo bhUpatine dekhADayA. te vakhate bhUpatie azvalakSaNane jANanArA purUSone AjJA karI ke " AmAM karyAM kayAM lakSaNaiAthI pUrNa azva che ?" pachI te zAstramAM kahelA lakSaNAvALA eka azvane rAjAnI pAse lAvI kahevA lAgyA. " A azvanI jaMghA ane kharIonA vacalA bhAga majabuta sAMdhAvALA che, kharIe gALa che. jAnu, jaMghA ane mukha mAMsarahita che. Doka ati uMcI ane cakrAkAra che, enA mukhanA zvAsa padma samAna che, vALa gADha che, kAyala jevA svara che, nhAnA kAna, nhAnuM pUccha ane malikAnA jevI tenI AMkhA che. vAMse puSTa che, tene paMcabhadranA cinha che. sadhAdi sAta sthAnakA paNu puSTa che. chAtI vigere sthAnake daza dhruvAvathI suzAlita che. tema budhAvatI daza duSTa cinhAthI rahita che, mATe A snigdha dAMtavALA mALa azva Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4) zrI raSieDalavRtti-uttara pitAnA rAjAnI saMpattine vRddhi pamADanAra che." pachI rAjAe paNa te azvane le uttama lakSaNavALo jANe tenI bahu bhaktithI pUjA karI ane pote tenuM rakSaNa karavAne samartha nahi hovAthI teNe jinadAsane bolAvIne kahyuM. " tamAre A mahArA bAla azvinuM potAnA prANanI peThe rakSaNa karavuM. " jinadAsa " Apane hukama hAre pramANa che " ema kahI azvane pitAnA ghare lAvyuM ane tene nAna, pAna, bhejanAdithI bahu sukhI karyo. jinadAsa tenA upara besI prathama dhArAthI calAvate jIte tene haMmezAM talAve pANI pAvA laI jatA. gharethI talAve jatA rastAmAM eka jinamaMdira hatuM. tene saMsAra samudranA dvIpa samAna mAnI tene te ullaMghane ja nahIM & hAre jinamaMdiranI avajJA na thAo " evA hetuthI te azva upara beThA beThA jatAM AvatAM haMmezA traNa pradakSiNA karate. devanA tatvane jANanAre e paNa te zreSThI azva uparathI nIce na utaratAM temaja maMdiranI aMdara praveza na karatAM temane tema prabhune vaMdanA karate te evA hetuthI ke A azvane pramAda na thAya. jinadAsa zreSThIe ane e zikSita karyo hato ke te azva ghara, talAva ane citya e traNa zivAya bIje kaI ThekANe nahIM. jema jema A bAla azva dhIme dhIme vRddhi pAmate gayo tema tema rAjAne tyAM saMpatti vadhatI gaI. eTaluM ja nahi paNa te bAla azvanA prabhAvathI te rAjA devatAonI madhye iMdranI peThe sarva rAjAonI madhye utkRSTa thayo. pachI te rAjAnI AjJAmAM rahevAthI pIDA pAmatA bIjA rAjAo vicAra karavA lAgyA ke " jenA prabhAvathI jitazatru bhUpatie ApaNane vaza karyo che te azvane kAMte haraNa karo athavA mArI nAkhave. paNa te azva jyAre vRddhi pAmaze tyAre pakaDI zakAze." A pramANe rAjAo vicAra karatA hatA tevAmAM kaI rAjAnA eka maMtrIe kahyuM. he nRpa ! huM kaI paNa upAyathI te azvanuM haraNa karIza. kAraNu buddhimaMtane asAdhya zuM che, ane te buddhi te hAre bahu che." rAjAe tene "ema kara" e Adeza karyo eTale te buddhivaMta maMtrI kapaTa zrAvaka thaI tatkAla vasaMtapura gaye. tyAM teNe jinamaMdiramAM paramezvarane vaMdanA karI uttama sAdhuone namaskAra karyo. pachI jinadAsane ghera jaI tenA ghara derAsaramAM prabhune vaMdanA karI. zrAvakane paNu praNAma karavAnI rIta pramANe namaskAra karyo ane pachI bagalAnI peThe kapaTathI pitAnuM zrAvakapaNuM darzAvyuM. jinadAse paNa sAmA jaI te dharmine vaMdanA karIne pUchayuM ke " tame kayA nagarathI Avo cho ? " kapaTa zrAvake kahyuM. " hAruM mana saMsArathI uga pAmyuM che tethI huM thoDA divasamAM cAritra laIza. mahAre gRhavAsathI saryuM, daMbharahita ane uttama zrAvaka e huM tIrthayAtrA karIne pachI sugurU pAse mahAvrata AdarIza. " jinadAse kahyuM. "he mahAbhAga ! Apa bhale AvyA. samAna dharmavALA ApaNu bane sukhakArI dharmavArtA karazuM. " kapaTa zrAvake te vAta svIkArI Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ja svAmI nAmanA cazmavilInI kathA (35) eTale prasanna thaelA jinadAsa zreSThIe pitAnA baMdhunI piDe te daMbhI zrAvakane prItithI snAna karAvyuM. pachI vividha prakAranA svAdathI manahara evA bhejanathI saMtoSa pamADI pAna sopArI ApyAM. pachI puNyAtmA jinadAsa te durAtmA kapaTI zrAvakanI sAthe dharma kathA karavA lAgyA. . te vakhate jinadAsane sabaMdhI koI purUSa tyAM AvI tene kahevA lAgyA. he baMdha ! kAle hAre tyAM zubha avasara hovAthI Apa padhArajo. tyAM Apane divasa ane rAtrI rahevAnuM che. kAraNa Apa kalyANa karavAmAM kuzala che tethI ApanA vinA zreya kema thAya ? " jinadAse te pitAnA mANasane hA kahIne rajA ApyA pachI sarala manavALA teNe pelA kapaTa zrAvakane kahyuM ke "he utama buddhivaMta ! mahAre te vhArA svajanane ghera nice javuM paDaze, tethI huM jAuM tyAre tamAre pitAnA gharanI peThe A hArA gharanuM rakSaNa karavuM " kapaTa zrAvake hasatAM hasatAM te vAta kabula karI eTale jinadAsa tenA upara vizvAsa rAkhI pitAnA saMbaMdhIne tyAM gayo. - have te divasanI rAtrIe kemudI parvatane utsava hovAthI sarve nagaravAsI jane te utsavamAM vyagra banI gayA hatA. kapaTa zrAvakane te avasara maLye tethI te haSathI bAla azvane laI cAlate thaye. dhikkAra che, dhikkAra che AvA vizvAsaghAtI mANasane. te azva paNa arihaMta prabhunA maMdirane traNa pradakSiNA karIne kyuTa zrAvake bahu nivAryA chatA paNa talAve gaye. bIje kayAMI gayo nahIM. talAvathI pAe pharyo tyAre paNa jinamaMdirane karI pradakSiNA karI jinadAsanA ghare Avye paNa. bIje kaI sthAnake gayo nahIM. duSTa varIonA sacive te azvane laI javA bahu prayAsa karyo paNa te tema karavA samartha thayo nahIM eTalAmAM savAra thaI. sUrya udaya thayo eTale pelo duSTa buddhivALa kapaTa zrAvaka nAsI gayo. A vakhate jinadAsa paNa pitAnA ghara pratye A. jinadAse raste AvatA lokonA mukhathI , sAMbhaLyuM ke " Aje tamArA azvane kaumudI utsavanI AkhI rAtrI pheravyo che. " jinadAsa " A zuM " ema vismaya pAmate chate ghare AvyA te teNe thAkI gaelA, dubalA thaelA ane parasevAthI bhiMjAI gaelA te azvane dIThe. "kharekhara puNyanA bhegathI A azva rahyo. ave ! teNe mane dharmane hAne chetaryo che. " Ama vicAra karato e te zreSThI ekI vakhate utpanna thaelA harSa ane zekathI turata te azvane bheTI paDaze. jinadAsa te divasathI azvanuM vadhAre rakSaNa karavA lAgyA. kAraNa ke te azva avaLe mArge gaye nahi, tethI tene vadhAre priya thaye. (jaMbUkamAra nabhasenAne kahe che ke ) he priye ! te azvanI peThe mane paNa kaI avaLe mArge laI javA samartha nathI, tema huM paNa paralokane viSe sukhakArI evA te mAne tyajI daIza nahIM. " Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 316 ). SimaMDala vRttiuttarA pachI kanakazrIe sneha ane hAsyapUrvaka kahyuM. " huM priye ! Apa gAmakUTA putranI peThe jaDa na thAo, sAMbhaLe tenuM draSTAMta:-~~~ kAI eka gAmamAM grAmaphUTa putra vasatA hatA. tenA pitA mRtyu pAmelA hAvAthI tenI mAtA dAridratAne lIdhe bahu du:khI hatI. eka divasa mAtAe raDatAM raDatAM putrane kahyu ke " tuM kevA nIca purUSAnA saradAra che ? je tane ha MmezAM pArakI vAta vinA khInuM kAMI paNa kAma nathI. nitya udyama karanArA thArA pitA teA udyamathIja jIvatA ane tuM te hajI khIlakula udyama karatAja nathI tethI tane huM nIca mANasAnA agresara kahuM chuM. tuM yuvAna thayA chatAM kAI paNa udyama karatA nathI teA udyama vinA lakSmI maLatI nathI ane lakSmI na maLI teA pachI sukha kyAMthI hAya ? thArI samAna vayanA teA pAtapeAtAnA udyamathI AjIvikA calAve che ane tuM zaDanI peThe nitya udyama vinA bhaTakayA kare che te zaramAtA nathI ? huM daridrI mahenata karUM chuM tethI tuM potAnuM uttara bhare che ane udara bharAyuM eTale tuM potAnA bhaMDAra bharAyA ema mAne che." putre kahyuM. "he mAta ! have huM bhaTakIza nahI' paNa dravya melavavAnA udyama karIza. he mAta ! dravya meLavavA mATe udyama AraMbhI huM pAte mhArA pitAnI peThe nirvAha karIza ' '' ekadA te mUkha cAre beThA hatA evAmAM teNe baMdhana teADAvIne nAsI jatA evA eka gadheDAne joyA. gadheDAne nAsI jatA joI tenA dhaNI tenI pAchaLa mahu doDayA paNa te pakaDI zakayA nahIM, tethI teNe uMcA hAtha karIne kahyuM. " cAre e ThelA hai khAlake, tamArAmAMthI je zitavaMta hAya te mhArA gadheDAne pakaDI rAkheA." te uparathI pelA mUrkha grAmakuTaputre tenAthI dhananA lAbha dhArIne gadheDA pAchaLa doDI zAkhAlanI peThe tenA pUMchaDAne pakaDI lIdhuM. jo ke leAkeAe tene bahu vA tApaNa teNe gadheDAnA puMchaDAne cheDI dIdhuM nahIM tethI gadheDAe tene pATu jethI dAMta paDI javAne lIdhe te pRthvI upara paDI gayA mArI ( kanakazrI jakhUkumArane kahe che ke) tame paNa tenI peThe peAtAnA kadAgrahane chADatA nathI teA tethI Apane zu phaLa maLaze te ame jANI zakatAM nathI. 4: pachI hAsyaMthI ujavala hAThavALA ja bUkumAre kahyuM. " huM pelA peAtAnA kAryamAM nitya ghelA thaI rahelA seAlaka jevA nathI. sAMbhaLa tenuM draSTAMta: kAi eka keTavAlane eka uttama gheADI hatI. tenuM te peAtAnI putrInI peThe lAlana pAlana karatA. teNe azvahRdayanA jANu evA eka sAlaka nAmanA purUSane nAkara rAkhI tenI pAse snigdha bhAjanathI potAnI gheADInI cAkarI karAvavA mAMDI. sehvaka, gheADI mATe je je svAdiSTa khArAka lAvatA temAMthI gheADuM thAtuM gheADIne khavarAvI khAkInuM saghaLuM pAte khAi jatA. AvuM kapaTa kAma bahu divasa karyAthI teNe sa Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIja busvAmI nAmanA camakevalInI kathA. (327) sukhane nivAraka evuM mahA ghara Abhigika karma upArjana karyuM. AvA kapaTakAya thI kAladharma pAmIne te sallaka bahu duHkhathI bharapUra evI tiryaMca gatimAM bahu kALa bhamI chevaTa kSitipratiSThita nagarane viSe semadatta brAhmaNanI strI sAmagrInA u darathI putrapaNe utpanna thayo. pelI ghoDI paNa mRtyu pAmI aneka bhava bhamI chevaTa teja nagaramAM kAma patAkA vezyAnI atipriya putrIpaNe utpanna thaI. anukrame mAtA pitAe nitya harSapUrvaka kaNavRttithI piSaNa karAte te putra vanAvasthA pAme. temaja gaNikAnI putrI paNa dhAvamAtAoe hadaya AgaLa dhAraNa karI chatI hArayaSTinI peThe anukrame adabhUta evI vanAvasthA pAmI. jema mAlatI upara bhamarAo anurakta thAya tema gAmanA moTA dhanavaMta yuvAna purUSo paraspara te gaNikAputrInA upara anurakta thavA lAgyA. pelA brAhmaNaputranuM mana paNa tenA upara Asakta thayuM tethI sarva arthane bAdhA karanAre te paNa zvAnanI peThe tenA dvAranuM nitya sevana karato hato. mahA samRddhivaMta rAjA, pradhAna ane zreSThI putronI sAthe krIDA karatI te vezyAputrI brAhmaNa putranuM apamAna karatI, paNa te vipraputra te tene joI joIne potAnuM jIvita gALavA lAgyo. vezyAputrI te tenA sAmuM jotI paNa nahotI. kAraNa dhanavaMta purUSa upara rAga kare e vezyAstrIone svabhAva hoya che. pachI kAmathI pIDA pAmate te brAhmaNaputra vezyApatrInA paDakhAne tyajI devA samartha nahIM hovAthI tene cAkara thaI tenA ghare rahyo. tyAM te khetInuM kAma, sArathInuM kAma, pANI lAvavAnuM ane dhAnya daLavAnuM kAma ema saghaLAM kAma karavA lAge. eka kAma te nahiM karate tema nahotuM. niraMtara mAra khAte paNa te tenA gharathI nikalate nahIM eTaluM ja nahi paNuM kAmAtura e te vipraputra bhUkha tarasa ane vezyAputrInA tiraskArane paNa sahana karate. jaMbUkumAra kanakazrIne kahe che ke, ghaDI samAna tamAre viSe huM te puruSanI peThe Abhigika kama nahi upArjana karUM mATe have tame yukti karavI tyajI de. pachI kamalavatIe kahyuM. "he prakhyAta guNamaMDala! Apa mAsAhasa pakSInI peThe sAhasika na thAo. sAMbhaLo tenI kathA - - koI eka dukAlathI pIDA pAmate purUSa pitAnA svajanene tyajI daI moTA saMghanI sAthe dezAMtara javA cAlI nIka. saMghe eka moTA araNyamAM paDAva karyo tyAM te purUSa tRNa, kASTa vigere levA mATe ekalo jaMgalamAM gayo. te vakhate arethanI guphAmAM moTuM pahoLuM karIne sutelA eka siMhanA dAMte vaLagelA sAMsanA kakaDAne laI koI eka pakSI vRkSa upara beThuM. vaLI te mAMsabhakSaNa karanAruM pakSI tyAM beDuM beThuM "mA rAjasa" ema vAraMvAra bolatuM hatuM. pelo purUSa, tenI AvI ceSTAthI vismaya pAmI tene kahevA lAgyuM. "tuM " sAra' (sAhasa na karavuM) ema bele che ane khAya che te siMhanA moMDhAmAMthI mAMsa, kharekhara A Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( kara8). - zrI RSimaMDala vRtti uttarAddha. uparathI tuM mUrkha hoya ema dekhAya che kAraNa tuM potAnA bolavA pramANe karatuM nathI. (kamalavatI jaMbUkumArane kahe che ke, Apa A pratyakSa maLelA A loka saMbaMdhI sukhane tyajI daI adaI sukhanI icchAthI tapa karavAnI IcchA kare che tethI tame "mA sAhasa" pakSInI upamAne lAyaka che." - jaMbUkamAre hasIne kahyuM. "huM tamArI vANIthI meha nahi pAmuM, temaja svArthathI bhraSTa nahi thau. kAraNa huM traNa mitrenI kathA jANuM chuM. sAMbhaLa te traNa mitranI kathA: kSitipratiSThita nagarane viSe jitazatru rAjAne sarva prakAranA adhikAra bajAvanAre somadatta nAme purohita hatuM. tene eka sahamitra nAmano atipriya mitra hatA, te khAnapAna vigere sarva kAryamAM tenI sAthe raheto. purohitane bIjo parva nAmane mitra hato, te tenuM parva divasamAM ja sanmAna karato, bIje vakhate nahIM. trIje praNAma nAme mitra hatuM te te jyAre tene maLe tyAre phakata vAtacitathI ja sanmAna kare. ekadA purohitane kAMI aparAdha Avyo, tyAre rAjA tene pakaDI maMgAvavAnI IchA karavA lAgyuM. A vAtanI puhitane khabara paDI tethI te turata rAtrIe pitAnA sahamitrane ghera gayo ane kahevA lAgyuM. Aje rAjA mahArA upara kapA. yamAna thayA che, tethI huM hArI mAThI avasthA hArA gharamAM guptapaNe rahIne nirgamana karavA IcchA karUM chuM. he zubha ! ApattikALeja mitranI khabara paDe che, mATe tuM mane pitAnA gharamAM saMtADI rAkhI maitrIne kRtArtha kara." sahamitre kahyuM. "hamazuM ApaNe maitrI nathI. ApaNI mitrAI tyAM sudhI samajavI ke jyAM sudhI rAjAne bhaya nathI. rAjAne aparAdhI thaI tuM mahArA gharane viSe rahe te mane paNa du:kha thAya, e kaNa hoya ke baLatI unavALA gheTAne potAnA gharamAM rAkhe? huM hArA ekalAne mATe hArA AtmAne ane saghaLA kuTuMbane ApattimAM nahiM nAkhuM. hArUM kalyANa thAo, ane tuM bIje sthAnake jA." sahamitre AvI rIte tiraskAra karyo tethI somadatta turata parva mitrane ghera gaye. tyAM tenA gharane viSe rahevAnI IcchAvALA teNe ( somadatta ) rAjakapAdi sarva vAta kahI. parvamitre paNa tenI sAthe parva mitrAne lIdhe turata tenA sAmuM joi AdarasatkAra karI A pramANe kahyuM. "he sakhe ! teM aneka parva divasamAM saMbhASaNAdi vividha prakAranA preme karIne hArA prANa kharIda karelA che. bhAI ! je. huM hArA duHkhamAM bhAga na lauM, te mahArA kulInanuM kulInapaNuM zI rIte rahyuM kahevAya ? hArI prItithI paravaza thaele pite hArA pitAnA upara anartha AvI paDe te sahana karuM, paNa hAruM kuTuMba anartha pAme te duHsaha che. he mitra ! Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbusvAmI nAmanA carakevalInI kathA. (329) tuM mane vahAle che tema mhArUM kuTuMba paNa mane vahAluM che. have hAre zuM karavuM? te vicArathI bhinna bhinna cittavALo banI gayo chuM. hAre eka bAju vAgha ane eka bAju nadI jevuM thayuM che. huM hiMbhAdi rUpe karIne kevala sukhane bhajanAro chuM. tethI tuM te hArA kuTuMba upara anukaMpA kara, bhAI ! hAruM kalyANa thAo ane tuM bIje ThekANe jA." parvamitre paNa purohitane AvI rIte satkAra karIne rajA ApI, tethI te tenA gharathI cAlI nika. deva kope chate putra paNa deSa Ape che. dhikkAra che, AvA kamabhAgyane. parvamitra tene coka sUdhI vaLAvI pAcho vaLyo tyAre purohita vicAravA lAgyo. A duHkharUpa samudra taravo bahu muzkela che. jene meM vAraMvAra upakAra karyo hato teoe to Avo javAba Ape. have dIna e huM tenI pAse jAuM? cAla, hamaNAM huM hArA praNAmamitranI pAse jAuM, mane tenI AzA to nathI paNa hAre tenI sAthe vAtacita karavAne prema che khare. athavA huM vikalpa zA mATe karuM? hAre ne tene kAMI melApa to che mATe tene maLuM to khare ! zI khabara paDe ke keNa kone upakAra karanAra thaze." A pramANe vicAra karI semadatta purohita praNAmamitranA ghare gayo. praNAma mitre tene AvatA joI turata ubhA thaI AdarasatkAra karyo ane pachI teNe tene kahyuM ke "he baMdha ! tame bhale padhAryA. tamArI AvI durdazA kema thaI? Apane mahAruM zuM kAma paDayuM ? je hoya te kahe, huM ApanuM kArya karuM." yurehite rAjAnuM sarva vRttAMta kahIne pachI kahyuM ke he mitra! "hAre rAjAnI sIma tyajIne jatuM rahevuM che temAM tame mane sahAya karo." praNAma mitre madhura zabdathI kahyuM "he sakhe! huM Apano adhama devAdAra chuM te hamaNAM he sahAya karI temAMthI mukta thaIza. tame jarApaNa bhaya rAkhaze nahi, kAraNa huM jyAM sudhI jIvata tyAM sudhI ApanuM rakSaNa karIza. temaja mahArA prANa che tyAM sudhI tamAro vAMke vALa karavA keI samartha nathI. pachI prAmamitre dhanuSya sajaja karI khabhA upara bANano bhAtho bAMdhI laI ni:zaMkapaNe purohitane pitAnI AgaLa karyo. parehita paNe tenI sAthe pitAnA ISTa sthAnake jaI tyAM niHzaMkapaNe vaiSayika sukha bhogavavA lAgyA. A kathAno sAra e che ke A jIva, somadatta purehita samAna che, ane A zarIra, tenA sahamitra rUpa che. saMbaMdhI bAMdhavo e sarve parvamitra samAna jAvA coka te smazAna ke jayAM sudhI parvamitra rUpa saMbaMdhI bAMdhavo jIvane valAvI pAchA le che. phakta praNAmamitra samAna sukhakArI arihaMta dharma che ke je niraMtara bhavobhavamAM bramaNa karatA jIvanI sAthe rahe che. | ( jaMbUkamAra kamalAvatIne kahe che ke, he kAminI ! huM A lokanA sukha Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (330). zrIRSimaMDalavRtti-uttarAddha. svAdamAM lubdha thaI anya janmanA eka hitakArI dharmanI kayAre paNa upekSA karIza nahIM. " pachI jayazrIe kahyuM. "cAturyanA bhaMDAra rUpa he prANapriya! tame nAgazrInI peThe asatya kathAo vaDe amane meha pamADe che, sAMbhale te nAgazrInI kathAH ramaNIya nAmanA nagaramAM kathApriya nAme rAjA hato. te haMmezA vArA pramANe nagaravAsI loko pAse kathA kahevarAvato. te nagaramAM eka dAridrathI bahu du:khI evo brAhmaNa raheto hato. te Akho divasa nagaramAM bhaTakI bhaTakIne kaNavRttivaDe pitAnI AjIvikA karato hato. ekadA te viprane kathA kahevAne vAre Avyo. tene kathA kahetAM AvaDatI nahotI tethI te vicAra karavA lAgyo ke "je huM rAjAne ema kahIza ke mane kathA kahetAM AvaDatI nathI, te rAjA mane kedakhAnAmAM nAkhaze. ema thAya te pachI hArI zI gati thaze?" te brAhmaNane eka kumArikA putrI hatI, te pitAnA pitAne AvA ciMtAtura joI pUchavA lAgI. "he tAta ! Apane zI ciMtA che?" pitAe pitAnI ciMtAnuM kAraNuM kahyuM, eTale putrIe pharI kahyuM ke " Apa ciMtA na kare, tamArA vArAne divasa huM kathA kahevA jaIza." pachI snAna karI, ta vastra paherI rAjAnI pAse jaI, AziSa ApI te kumArIkAe kahyuM. he gRpa ! kathA sAMbhaLo." tenA AvA nikSepaNathI ati vismaya pAmelo rAjA paNa jema mRga uMcA kAna karIne gIta sAMbhaLavA mATe utsAhavaMta thAya, tema kathA sAMbhaLavA utsAhavaMta thayo. kumArIkAe kathA kahevI zarU karI. A nagaramAM phakata bhikSAvRtti upara potAnI AjIvikA calAvanAre nAgazarmA nAme agnihotrI brAhmaNa che. tene samazrI nAme strI che. temanI huM putrI chuM. hAruM nAma nAgazrI che. huM jyAre anukrame vanAvasthA pAmI tyAre mahArA pitAe harSathI mane vaTTa nAmanA dvijaputrane ApI. strIone nava saMpattine yegya evo vara maLe che. pachI kAMI paNa vivAhanA kArya nimitte mahArA mAtA pitA mane ekalI ghera mUkI bIje gAma gayA. je divase hArA mAtA pitA gAma gayA teja divase vipraputra vaTTa hArA gharane viSe Avyo. jo ke hArA mAtA pitA ghare nahotA tepaNa meM amArI saMpatti pramANe snAna, bhejana vigerethI tenuM aucitya karyuM. rAtrIe tene sUvA mATe eka khATale ke je amAruM sarvasva hatuM te meM tene bhatithI Apyo. pachI meM vicAra karyo ke "meM tene khATalo te Ape paNa A ghara te sapanA daravALuM che, to huM tenA upara kevI rIte sUI zakIza?" Ama vicArI rAtrI e bhUmi upara sUvAthI bhaya pAmelI huM tenA khATalA upara sUtI, te vakhate gADha aMdhakAramAM mane koI joI zakatuM nahotuM. huM to cittanA nirvikArapaNe sUtI hatIevAmAM mhArA aMganA sparzathI te kAmAtura thaye, teNe kSobha ane Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjakhasvAmI nAmanA camakevalInI kathA. (3 ) lajajAthI kAmane rokI rAkhe, tethI tene zUla utpanna thayuM jethI te turataja mRtyu pAme. tene mRtyu pAmelo joI bhayabrAMta thaelI huM vicAra karavA lAgI ke bahAra pApiNInA doSathI A vipraputra mRtyu pAmyo che. atyAre A vAta huM kene kahuM ane ze upAya karuM? hA hA ! huM ekalI tene hArA gharamAMthI bahAra zI rIte mUkI AvuM? Ama vicAra karIne meM tINa Ayuddha vaDe tenA zarIranA kakaDe kakaDA karI tyAMja bhUmimAM khADo khAdI nidhAnanI peThe DATayA. pachI khADAne pUrI daI tenA upara sarakhuM karI lIMpI dIdhuM ke jethI keIne khabara paDe nahi chevaTa te sthAnane caMdana, puSpa ane dhupa vigerethI suvAsita karyuM. hamaNAM hArA mAtA pitA gAmathI AvyAM che. rAjAe kahyuM. "he kumArI! te A hiMsA vigere je kahyuM te satya che? kumArIkAe pharI uttara Apyo. "he bhUpa! Apa je bIjI kathAo sAMbhaLe che te je satya hoya to A saghaLuM paNa satya che." (jayazrI bUkumArane kahe che ke,) he svAmin ! jevI rIte nAgazrIe bhUpatine vismaya pamADe tevI rIte Apa kapita kathAothI amane zA mATe vismaya pamADe che ?" jaMbukumAre kahyuM. "he priyA ! lalitAMga kumAranI peThe viSayalaMpaTa nathI." sAMbhaLe tenI kathA - vasaMtapura nAmanA nagaramAM zatAyudha nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. tene jJAna ane vijJAnanA bhaMDArarUpa lalitA nAmanI rANI hatI. ekadA te rANI vineda mATe gokhamAM besI nIce jatA evA lokone jotI hatI, evAmAM teNe rUpakAMtithI devatA samAna ane cittane meha upajAvanArA kaI yuvAna purUSane dIThe. te purUSanA rUpane jevAthIja utpanna thaelA kAma vikAravALI te lalitA vicAravA lAgI ke "je huM tene AliMgana karuM teja hAre janma saphaLa kahevAya. je huM pakSiNI hota to nice uDI tyAM jaI hArA cittane moha pamADanArA ane kAmanA khalArUpa te yuvAna purUSane jhaTa sevana karata." A vakhate tenI pAse rahelI suvicakSaNa dAsIe vicAryuM ke hArI bAInI daSTi A yuvAna purUSane viSe ramI rahelI che." Ama dhArI teNe kahyuM. "bAI sAheba ! ApanA mana A tarUNa purUSane viSe rame che. kharuM che je lekene netrane AnaMda pamADe nahi te zuM addabhUta kahevAya? naja kahevAya." lalitA rANIe kahyuM. "bahu sAruM, bahu sAruM tuM kharekhara manane jANanArI che. have je huM te manahara purUSanI sAthe kIDA karIza teja jIvIza. he anaghe! e purUSa keNa che? te prathama mane kahe pachI tuM tenI vinaMti karI hArA dehanI sAthe tene saMga karAva." dAsI nIce jaI jhaTa Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pawww (372 ) prItrASimaDala vRtti-uttarAddha. dha karI AvI jevuM sAMbhaLyuM tevuM rANune kahevA lAgI. "bAI sAheba ! Aja nagaramAM rahenArA samudrapriya nAmanA sArthavAhane e putra che. pote kulIna ane yuvAvasthAvALe che. jevI rIte strIomAM phakta Apa elAMja guNI cho tevI rIte puramAM te pote ekaja guNa che. mATe Apa AjJA karI ke jhaTa guNae zreNIne saMga karI dauM." pachI rANIe te lalitAMga kumAranI sAthe saMga karavAnI IcchAthI turata premarUpa vanane sajIvana karavAne meghanA baMdhu samAna eka patra lakhI dAsInA hAthamAM Ape. tInA kAryamAM vicakSaNa evI dAsIe turata tyAM jaI lalitAMga kumArane lalitA rANue kahelA madhura vacanathI prIti utpanna karI ane pachI tenA manane prasanna karavA mATe pelo patra Ape. turata vismaya pAmelA ane rimAMcita thaelA zarIravALA te lalitAMga kumAre prema pragaTa karanArA patrane vAM te A pramANe he sumate ! jyArathI meM Apane joyA che, tyArathI dIna evI huM sarva sthaLe Apaneja dekhuM chuM. mATe pega melavI mane saMtoSa pamADe. " A pramANe patra vAMcI ane pachI lalitAMga kumAre dAsIne kahyuM, "he vicakSaNe ! kyAM te aMta: puramAM rahenArI rANI ane kayAM huM vaNiputra ! huM rAjapatni sAthe vihAra karIza, e vAta manamAM dhArI zakAya tevI nathI. tema huM te dhArata paNa nathI. tema huM kahI zakato paNa nathI. je pRthvI upara ubhelA mANasathI caMdrane sparza karI zakAya teja rAjA zivAya bIjA mANasethI rAjapatninI sAthe saMbhoga bhegavI zakAya. " dAsIe kahyuM. " e sarva sahArahitane duSkara che, paraMtu huM tamane sahAya karanArI chuM; mATe tame vRthA ciMtA na kare. huM tamane hArI buddhinA prabhAvathI kaI nahi jANe tevI rIte puSpanA madhyabhAgamAM rahelA bhramaranI peThe AnaMdathI aMta:puramAM laI jaIza. " pachI lalitAga kumAre " tuM mane avasare belAvaje " ema kahIne dAsIne rajA ApI. dAsIe turata harSa dharatI rANI pAse jaI sarva vAta nivedana karI. rANuM lalitA te divasathI tenA samAgamanI vATa jevA lAgI. ekadA te nagaramAM moTe kAmudI utsava Avyo, tethI rAjA potAnA parivArasahita kemudI utsava karavA mATe krIDA udyAnanA saravare gayo. A vakhate rAjyamaMdiranI AsapAsa kaI mANasa nahatuM tethI rANI lalitAe dAsInI mAraphate lalitAMga kumArane bolAvyo. dAsIe paNa rANInA vinedane udezI yakSanA mISathI lalitAMga kumArane aMta:puramAM praveza karAvyo. bahu kAle ekaThA thaelA lalitA ane lalitAMge mahI ane samudranI peThe paraspara gADha AliMgana dIdhuM. have aMta:puranA rakSakoe pitAnI cAturIthI ata:puramAM parapurUSane praveza thaye jANI manamAM vicAra karavA lAgyA ke " nikUce ApaNe chetarAyA chIe. " AvI Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrAjabUsvAmI nAmanA carama kevalInI kathA. (7) rIte vicAra karatA hatA eTalAmAM rAjA kaimudI mahotsava karI pAchA AvyA, tethI aMtaHpurarakSakoe tene jaNAvyuM ke aMta:puramAM kaI purUSa hoya, ema amane vihema che. " pachI rAjA jeDAne kADhI nAkhI ceranI peThe dhIme dhIme turata aMtaHpura tarapha javA lAgyo. aMta:puranA bAraNAmAM ubhelI dAsIe rAjAne AvatA joI bhayabrAMta thaI dUrathI rANIne tarata te khabara ApyA. pachI pANI ane dAsI bane e ekaThA thaI lalitAMga kumArane upADI uparanA mALethI (bArImAMthI ) gharanA paMjAnI peThe jhaTa bahAra pheMkI dIdhuM. lalitAMga kumAra mahelanA pAchalA bhAge Avela mATI khADImAM paDaye, tyAM te guphAmAM paDelA ghuvaDa pakSInI peThe rahevA lAgyA. atyaMta durgadhathI pUrNa, narakanA sarakhI te apavitra khADImAM potAnA pUrva sukhane smaraNa karate chate rahyo. tyAM te ema vicAravA lAgyuM ke "je huM kaI upAya vaDe A khADImAMthI bahAra nikaluM, te pachI AvA du:kha ApanArA bhegothI hAre saryuM. "rANI ane dAsI tenA upara dayA lAvI haMmezAM te khADImAM potAnuM ucchiSTa bhajana pheMkI detI. te upara te pitAnI AjIvikA karate. pachI varSARtu AvI tethI gharanA mUtramaya jalathI te khADo pApathI pApI purUSanI peThe bharAI gayo. chevaTa jalanA vege zabanI peThe tene ghasaDIne killAnI hAranI heTI khAImAM nAkhe. tyAM jalanA pUre tene tuMbaDAnI peThe uMce uchAlI khAInA kAMThe kADhI nAkhe. jethI jalavaDe pIDA pAmIne te mUccha pAmyo. devage tyAM kuladevInI peThe vegathI AvI caDelI tenI dhAvamAtAe tene dIThA. eTale te tene gupta rIte ghera teDI gaI. tyAM tenA mAtA pitAe abhaMga, snAna, pAna ane bhejanAdithI pAlana kare che, kApI nAkhyA pachI pharI navapallava thaelI vRkSa zAkhAnI peThe sAre thaye. A kathAne sAra e jANu ke lalitAMga kumAra te jIva ke je kAmagane viSe laMpaTa thaI rahyo che. lalitA samAna viSayanuM bhegasukha jANavuM, ke je phakta AraMbhamAM jarA mIThuM aMte te atyaMta duHkhadAyI che. garbha, khADA rUpa che, temAM rahelA jIvane mAtA bhakSaNa karelA padArthathI poSaNa kare che. A ucchiSTa bhojananA AhAra tulya jANavuM. jalanA bharAvA vaDe kUvAthI khALa mAge nikaLavuM kahyuM, te pudgalathI bharAyelA garbhathI nine raste thaI nikalavA jevuM jANavuM. killAnI bahAra rahelI khAImAM paDavuM kahyuM, te garbhavAsathI nIkaLI sUtikAnA gharamAM paDavA jevuM samajavuM. pANIthI bharapUra evI khAInA tIre mUcha AvavAnuM kahyuM, te jarAyu ane rUdhiramaya meninA kezathI bahAra AvelA jIvane mUcho samAna jANavuM. deha upara upakAra karanArI je priya dhAvamAtA kahI, te karma rUpa pariNAmanI saMtatI jANavI. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 334 ) thI trASimaMDalavRtti-uttarAddha ( jaMbUkamAra pitAnI AThe strIone kahe che ke, have lalitAMga kumAra upara Asakta thaelI rANuM lalitA je potAnI dAsInI mAraphate tene potAnA aMta:puramAM praveza karavAnuM kahe che te pharI Ave khare?" AThe strIoe uttara Ape ke " e kaNa mUkha hoya je narakanI khAImAM paDIne pratyakSa bhagavelA duHkhane manamAM samaraNa karato chate pAcho tyAM jAya ? arthAt keIna jAya. " jaMbUkumAre kahyuM. " vakhate te ajJAnI te pitAnA ajJAnane lIdhe praveza kare to kare; paNa huM te garbhamAM pharI praveza karavAnA kAraNane nahIM AdarUM." jaMbUkumAranA AvA mahA Agrahane jANI te AThe strIo pitAnA pati jaMbUkumArane kahevA lAgI. " he nAtha ! jevI rIte Apa pitAne tAre che, tevI rIte amane paNa jhaTa tAre; kAraNa heTA purUSe phakta potAnuM peTa bharIne prasanna thatA nathI. " jabUkumArane tenA sAsu, sasarA, mAtA, pitA temaja baMdhuo kahevA lAgyA. " tame uttama mArga kahyo che, tapasyA paNa AthI utkRSTa nathI. " prabhave paNa kahyuM. " he baMdha ! hArA mAtA pitAnI rajA laI nice hArI sAthe tapasyA aMgIkAra karIza." pachI jaMbUkumAre prabhAvane kahyuM. "tuM nirvigha thA; tema pratibaMdha paNa karIza nahIM. pachI prabhAte sUryodaya vakhate nirmala manavAlA jaMbUkumAre pite cAritra grahazune mahotsava karAve. valI te, " Aja AcAra che. " ema jANI snAna karI, aMgarAga copaDI, vastrAlaMkAra dhAraNa karI jaMbUdvIpanA anAdata devatAe karelA mahotsava pUrvaka sahastra manuSyae upADelI zibikAmAM beThe. kAzyapa gotramAM utpanna thaele te ja khUkumAra kalpavRkSanI peThe vizvanA lekone dAna ApatA ane manukhethI stuti karAte chate zrI sudharmAsvAmI gaNadharanA caraNarajanA samUhathI pavitra ane mekSalakSamInA nivAsasthAna rUpa udyAnamAM gayo. tyAM te jaMbUkumAra, zrIsudharmAsvAmIe potAnA nivAsathI alaMkRta karelA udyAnamAM jaI jANe saMsAranA pArane utarata hAyanI ? ema zibikAthI nIce utaryo. tyAM teNe sudharmAsvAmInA saMsArasamudrathI tAranArA caraNane mastakavaDe pRthvIne sparza karavA rUpa praNAma karIne vinaMti karI ke " he munIzvara ! mahArA upara dayA karI mane kuTuMbasahitane saMsArasamudramAMthI pAra utAravAmAM vahANa samAna pravajyA Ape. " AvI rIte jaMbUkumAre vinaMti karelA zrI sudharmAsvAmIe, jaMbUkumArane ane tenA parivArane vidhi pramANe dIkSA ApI. prabhave paNa mAtA pitAnI rajA laI jaMbU kumAranI pAchala bIje divasa gurU pAse dIkSA lIdhI. zrI sudharmAsvAmIe prabhavane ziSyabhAvathI bhaktivAlo jANuM tene jaMbusvAmIne saMye, jethI prabhava, zrI jaMbusvAmInA caraNakamalane sevaka tha. pachI zrIsudharmAsvAmInA caraNakamalanI sevAmAM tatpara, cAritra pAlavAmAM Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjabUsvAmI nAmanA caramakavalInI kathA (33pa ) sAvadhAna ane uttama buddhivAna evA zrIjabUsavAmI parISahAdikane chatI pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. anyadA guNanA samudrarUpa zrIsudharmAsvAmI, jabUsvAmI vigere sAdhuo sahita pRthvI upara vihAra karatA karatA caMpAnagarI pratye AvyA. vanapAlanA mukhathI zrI gaNadharanA Agamanane sAMbhaLI harSa pAmelo kuNika rAjA, temane vaMdanA karavA gaye. udyAnamAM praveza karatAM chatra, cAmara, pAdukA, Ayudha ane mukuTa tyajI daI caMpApati gurUnA sanmukha AvyuM tyAM teNe traNa pradakSiNapUrvaka gaNadharane vaMdanA karI ane pachI bhakitavaMta e te kRNikarAjA gurUnI sanmukha beTho. pachI zrI sudharmA gaNadhare dharmathI manahara ane dayArUpa velanA vanane amRtanI nadI samAna dharmadezanA ApI. dezanAne aMte kuNikarAjAe zrI gaNadhara mahArAjAnA sarva ziSyone jotAM jotAM jaMbusvAmIne uddezI zrI gaNadhara mahArAjAne pUchayuM "he bhagavana! A muninuM rUpa adbhuta che, teja paNa mahA adabhUta che, sAbhAgya paNa mahA adbhUta che. sAmAnya rIte emanuM sarva aMgopAMga adabhUta dekhAya che." pachI zrI sudharmAsvAmIe kaNika rAjAnI Agala jaMbusvAmInA pUrva bhavanuM cAritra ke je zrI mahAvIra prabhue zreNika rAjAne kahyuM hatuM te kahI saMbhalAgyuM ane pachI kahyuM ke "he bhUpati ! e munIzvaranA rUpa, saubhAgya ane teja temanA pUrvabhavanA tapane lIdhe evAM dekhAya che. e chellA kevalI che, tema carama dehadhArI che. te pote Aja bhavamAM siddhipada pAmaze." zrIsudharmAsvAmI kRNika bhUpatine kahe che ke-pUrve gaNadharAe emaja kahyuM ke "jaMbUkumAra mokSapada pAmyA pachI mana:paryavajJAna tathA parama avadhijJAna raheze nahIM. AhAraka zarIranI labdhi temaja pulAka labdhi raheze nahIM. valI kSapaka zreNine upazama zreNi upara caDavAnuM paNa baMdha thaze. jinakapipaNuM paNa raheze nahIM. 1 parihAravizuddhi, 2 sUma saMparAya ane 3 yathAprakhyAta e traNa cAritra paNa raheze nahIM. A pramANe Agala paNa echuM, ochuM thatuM jaze." zrI sudharmAsvAmInAM AvAM vacana sAMbhaLI kUNika rAjA, temanA caraNa kamalane namaskAra karI caMpApurI pratye gaye. zrI sudharmAsvAmI paNa potAnA parivAra sahita zrI mahAvIra prabhu pAse gayA ane temanI sAthe vihAra karavA lAgyA. zrI sudharmAravAmIe pacAsa varSanI vaye dIkSA lIdhI. tyAra pachI temaNe trIza varSa paryata zrI viraprabhunI akhaMDa sevA karI. zrI mahAvIra prabhu mikSa gayA pachI zrI sudharmAsavAmI tIrtha pravartAvatA chatA bAra varSa pazcata chadmasthapaNe rahyA. pachI bANuma varSa kevalajJAna pAmI temaNe ATha varSa paryata bhavyajIne pratibaMdha pamADatAM pRthvI upara vihAra karyo. e varSanuM AyuSya pUrNa thaye nirvANa samaya pAse AvyuM te zrI sudharmAsavAmIe jaMbUsvAmIne gaNadhara pade sthApyA. jaMbusvAmI paNa tIna tapa Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ka78) zrI kapilavRtti-uttara karatA kevalajJAna pAmI bhavyajanone pratibadha karavA lAgyA. zrI viraprabhunA mokSathI cesaTha varSa pachI jaMbusvAmIe, kAtyAyana kulamAM utpanna thaelA evA prabhAva havAmIne pitAne pade sthApI ekSapada aMgIkAra karyuM. jemaNe potAnA baMdhuone, sAsu sasarAne, mAtApitAne, ATha strIone ane parivAra sahita prabhava cerane pratibaMdha pamADI teonI sAthe dIkSA laI kevalalamI saMpAdana karI mokSapada svIkAryuM, te chellA kevalI evA zrIjaMbUsvAmIne huM traNekAla vaMdanA karuM chuM. 'zrI jaMbUsvAmI' nAmanA caramakevalInI kathA saMpUrNa. sijjabhava gaNaharaM, jinapaDimAdasaNeNa paDibuddhaM // maNagapiaraM dasakAli-assa nijhuhagaM vaMde // 158 // jinapratimAnA darzanathI pratibaMdha pAmelA, manakanA pitA ane bIjA thAthI AkarSaNa karIne dazavaikAlika sUtranA kartA evA zrI zayyabhava nAmanA AcAryane huM namaskAra karuM chuM. 58 che * 'zrIzayyaMbhavamUri' nAmanA zrutakevalInI kathA. *. ekadA kAtyAyana kulamAM utpanna thaelA prabhavasvAmI, nitya jinazAsananI unnati karatA chatA pRthvItalane pavitra karatA hatA. ekadA ziSya varga svAdhyAya karIne suI gaye chate madhyarAtrIe yoganidrAmAM rahelA te prabhavasvAmI vicAra karavA lAgyA ke "arihaMta dharmane prakAza karavA mATe sUryarUpa ko purUSa mahAre gaNadhara thaze? ke je saMsAra rU5 samudramAM saMghane nAvarUpa thaI paDaze." A pramANe vicAra karatA temaNe saMghane viSe tathA pitAnA ga7ne viSe anya padArthane dekhADI ApavAmAM pradIpa sarakhe upayoga mUkIne joyuM, paNa tevA ke purUSane dITho nahIM chevaTa temaNe anya darzanane viSe upaga mUke te temAM rAjagRha nagarane viSe samIpa siddhivAlA, vatsatramAM utpanna thaelA zakhUMbhava nAmanA brAhmaNane yajJa karatA dITho. pachI "have ApaNe bIje sthAnake vihArathI saryuM." ema dhArI te anIzvara zayyabhavane pratibodha pamADavA mATe rAjagRha nagara pratye gayA. tyAM temaNe be ziSyane AjJA karI ke "tame yajJasthAne jAo ane tyAM dharmalAbha kaDo tyAM tame te pramANe kahyA chatAM paNa je te brAhmaNe uttara na Ape to tamAre ema kahevuM ke "A kare che, A kaSTa che, tane nathI jANatA, tattvane nathI, jANutA" pachI te banne sAdhuoe tyAM jaI bhikSAnI prArthanA karatAM dharmalAbha kaho. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIza bhAvasUri nAmanA zrutakevalInI kathA. (33) paraMtu brAhmaNoe to temane bhikSA nahi ApatAM uttara paNa Ape nahIM, tethI te banne ziSyoe gurUnA kahevA pramANe "A kaNa che, A kaSTa che, tatvane nathI jANutA, tattvane nathI jANatA." ema kahyuM. pachI yajJamaMDapanI madhye beThelA zayaMbhava brAhmaNe, banne munionA vacanane sAMbhalI tarata manamAM vicAra karyo, "A mahAzaya sAdhuo kSamAdiguNayukta che, tethI teo mRSA bhASaNa kare nahIM. nizca hAruM mana tatvane viSe saMdeha pAme che." pachI sazaya rU5 parvatane viSe ArUDha thaelA zayyabhave, yajJanA jANa evA yAjJika gorane pUchyuM ke "tattva zuM che?" yAjJika gere kahyuM. "he zayaMbhava ! svarga ane mekSanA sukha ApanArA vedo eja tatva che. "vedathI bIjuM kAMI paNa tatva nathI." ema vedanA jANa purUSa kahe che." zaabhave kahyuM. "hA hA he yAjJika! tuM dakSiNAnA lobhathI "veda tatva che ema kahI amane chetare che. aho ! rAgadveSathI mukta thaelA meharahita ane parigraha vinAnA A zAMta munio mRSA bhASaNa karatA nathI. tuM amAre gurU che, chatAM janmathI AraMbhIne teM A vizvane chetaryuM che, mATe he durA , cArI! tuM hamaNAM hArI zikSAne 5 tha . tuM jhaTa hArI Agala ni:saMzaya evA tatvane pragaTa kara, nahi to huM tyAre ziracheda karIza. duSTane mArA temAM hatyA zI ? " A pramANe kahI capala netravAlA zaabhava, myAnamAMthI kharI kADhI jANe pratyakSa yamarAja hoyanI ? ema te yAjJika gerane mAravA mATe doDo. " nice A mane mAraze." ema dhArI upAdhyAya vicAra karavA lAgyo ke "yathArtha tava pragaTa karavAne A samaya Avyo che. vedamAM kahyuM che tema amArA kulamAM paNa evI ja sthiti che ke jyAre pitAnA mastakanA chedano avasara Ave tyAre ja yathArtha tatva pragaTa karavuM anyathA nahIM. mATe huM Ane yathArtha tatva kahuM, jethI huM javuM. kahyuM che ke "jIvato mANasa bhadrane jue che." A pramANe potAnA dehanuM kuzala IcchatA te yAjJika gere zayaMbhavane kahyuM ke " A cUpanI nIce arihaMta prabhunI pratimA DATelI che. brAhmaNe cUpanI nIce rahelI arihaMta pratimAne gupta rIte pUje che, ane te pratimAnA prabhAvathI ja amAruM yajJAdi kArya nirvidhrapaNe thAya che. arihaMtanA caraNane bhaktA, mahAtapavALe siddhaputra nArada paNa maNimaya jinapratimA vinAnA yajJane nAza kare che." A pramANe te yAjJika gere yUpane kADhI nAkhI tenI nIce rahelI arihaMtanI pratimA dekhADI ane AvI rIte kahyuM. "je mahAtmA devAdhidevanI A pratimA che, temaNe kahela je dharma teja tattva che, paNa yajJanA svarUpane kahenArA vedo tatva nathI. jIvanI dayArUpa sAravALo temaja mokSa ApanAra dharma, zrI arihaMta prabhue kahyo che te pachI pazuonI hiMsAtmaka evA yajJane viSe dharmanI saMbhAvanA kayAMthI hoya ? mane kheda thAya che ke ame moTA daMbhathIja jIvIye chIe. tame hArA kahelA tatvane jANuM mane mUkI che ane jinadharmane Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (338) zrIRSimaMDalavRti-uttarAddha. bhajanArA thAo. meM potAne nirvAha karavA mATe bahu kAla sudhI tamane chetaryA che. paNa have pachI huM tamAre gurU chuM. tamAruM sarvadA kalyANa thAo." pachI te yAjJika gorane namaskAra karI zayyabhave kahyuM. "satya evA tattvanA prakAzathI tameja pRthvine viSe yAjJika gora che." A pramANe kahIne saMtoSa pAmelA manavALA zayyabhave harSathI tene sarva suvarNa, tAmrapatrAdi yajJano upaskAra ApI dIdho. - pachI uttama buddhivALe zayyabhava pite pelA bane muninI temanA pagalAMthI zodha karate karatA zrI prabhavasvAmI pAse AvI pahoMcyA. tyAM te zrIprabhavasvAmInA caraNane ane bIjA sarva sAdhuone namaskAra karI ane teoe dharmalAbhanA vacanathI prazaMsA karyo che temanI AgaLa beThe. zayyabhave hAtha joDI zrI prabhavasvAmInI vinaMti karI ke "he munIzvaro ! mane mokSapadanuM sAdhaka evuM dharmatatva kaho." pachI vizvane eka priya evA te mahAtmAe paMca mahAvratamaya dharma tene saMbhaLAvyuM. te uttama dharmane sAMbhaLI zayyabhava vikhe gurUne pharI vinaMti karI ke "mane dIkSA Apo." pachI zrI prabhavasvAmIe saMsArasamudrathI bhaya pAmelA te zaThaMbhava brAhmaNane dIkSA ApI. niraMtara potAnI gurUbhaktithI gurUnI sevA karato e te zayyabhava dvAdazAMgIne jANa thayuM. pachI prabhava svAmIe tene zrutajJAnAdikathI potAnA tulya evA te zayyabhavane jANe tene potAne pade sthApana karI pite paralokane sA. pachI uttama sAdhuonA parivAra sahita zrI zayyabhavAcArya bhavya prANIone pratibaMdha karavA mATe caMpA nagarI pratye AvyA. have ema banyuM ke zayyabhave gharane viSe potAnI garbhavatI strIne mUkI hatI, teNe zubha divase manaka nAmanA putrane janma Ape. manakaputra anukrame vRddhi pAmate ATha varSano thayo, tyAre teNe AdarathI potAnI mAtAne pUchayuM. "he mAta ! tuM Avo veSa dhAraNa kare che, tethI huM nize ema jANuM chuM ke tuM vidhavA nathI. te pachI mAro pitA kyAM che? huM temane maLavAno utsAha dharAvuM chuM." mAtAe kahyuM. "he vatsa ! vatsagotramAM utpanna thaelo ane kubera samAna lakSamIvALo zaaibhava nAme brAhmaNa hAre pitA thAya che. te yajJa karatA hatA evAmAM be sAdhuoe ahiM AvI temane kAMI vacana kahI chetarI sAdhu karI dIdhA che. abhyAsa karI AcAryapada pAmelA te hamaNAM caMpA nagarIe rahyA che." pachI mAtAnI daSTine vaMcI manaka bALaka, pitAnA pitAne malavAno utsAha dharate utAvaLo caMpApurI tarapha cAlyuM. eTalAmAM te caMpApurInA upavana pAse A teTalAmAM zakhaMbhava gurU kAyaciMtAthI teja vanamAM AvyA. jema caMdrane jevAthI samudra jaLavaDe ullAsa pAmate dekhAya che. tema manakane AvatA joI zayyabhava gurU premarUpa jaLathI adhika ullAsa pAmavA lAgyA. sUrie manakane pUchyuM. he bALa! tuM koNa che? kayAMthI Ave che? kemano putra che? athavA tenA putrane Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLamAjana Atana... zrI zivasUri nAmanA kutakevalInI kathA (33) putra che? te tuM kahe ?" te manaka bALake kahyuM. "huM rAjagRha nagarathI ahIM Avyo chuM. vatsa gotramAM utpanna thaelA zaryabhavano putra chuM. huM garbhamAM have te vakhate hArA pitAe haSathI dIkSA lIdhI che, mATe huM temane jovA mATe A vyo chuM. je Apa mArA pitA zaabhavane oLakhatA he te he pUjya ! mane prasanna thaIne kahe ke te kyAM che? huM paNa mahArA pitAne joi temanI pAse dIkSA laIza. kAraNa pitAe je AcaryuM hoya te suputra paNa kare che." zayaMbhava AcArya kahyuM. "huM hArA pitAne oLakhuM chuM. te mahArA mitra che. huM ane te phakta dehathIja bhinna chIe, bAkI amAre jIva to eka ja che. mATe tuM hArA pitAnA sarakhe mane jANuM. temanI pAse athavA te hArI pAse tuM saMyama grahaNa kara. kyAre paNa dharmakAryamAM vilaMba karavo nahi." kumAre te vAta aMgIkAra karI eTale zakhaMbhave tene turata dIkSA ApI. kharuM che ke mahAtmAonuM teja hitakArI kartavya che. zrI zayaMbhava gurUe kRta upayogathI te bALakanuM cha mAsanuM AyuSya bAkI jANI tene abhyAsa karAvavA mATe zAstrasamUhathI dazavaikAlika sUtra uddha. AcArya uttama evA daza adhyayanathI yukta evA e sUtrane akAle rayuM te uparathI ajJAna rUpa aMdhakArane nAza karanArA te sUtranuM "dazavaikAlika" evuM nAma paDyuM. sUrie manakane te sUtra AnaMdathI bhaNAvyuM. kahyuM che ke sphoTA mahAtmAone bIjAo upara paNa eja hita kartavya che. manakane ArAdhanAdi sarva kRtya sUrie pote karAvyuM. cha mAsane aMte manaka kAla karI devaloka pratye gayo. manaka mRtyu pAmyA eTale zayyabhava munIzvaranA netrathI zaraRtunA meghanI peThe AMsunI dhArA thavA lAgI. turata dukhathI vismaya pAmelA yazabhadrAdi ziSyoe temane vinaMti karI ke "he prabho! Ama dIlagIra thavAnuM zuM kAraNa che ?" pachI zayyabhava sUrie te pitAnA ziSyone manakanuM caritra tathA tenI sAthe thate e potAnA pitA putrane saMbaMdha kahI saMbhaLAvyo ane kahyuM ke "bAla chatAM paNa abAlanI peThe e manake thoDA kALamAM nirmala cAritra pALI samAdhivaDe kola karyo che ethI utpanna thaelA harSavaDe mane azupAta thayuM che. bIjuM saghaLuM tyajI devuM saheluM che, paNa putrane sneha durrAja che." pachI yazobhadrAdi ziSyoe hAtha joDI temane kahyuM. "he Aye ! Ape tenI sAtheno putra saMbaMdha amane prathama kema na kahyo ?" sUrie kahyuM. "je meM tamane "A hAre putra che" ema jaNAvyuM hota to tenuM paraka saMbaMdhI kArya nAza pAmata. kAraNu munIzvara tenI pAse potAnI vaiyAvacca na karAvata paNa ulaTA teo bAla ziSyanI vaiyAvacca karavA lAgata. te pachI tenI nirjarA kayAMthI thAta? mATeja meM "A hAre putra che." ema tamane pragaTa na kahyuM. he munIzvara ! bAla chatAM paNa teNe sArI rIte ArAdhanA karI che. meM manaka mATe bIjAM zAstrothI uddharI dazavaikAlika nAmano graMtha racyo che. tene hamaNuM te te sthAnake pharI mUkIne Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 340) prISimaMDala vRtti-uttara saMvarI lauM chuM. he munIzvare ! chellA dazapUrvadhara pUrvamAMthI zratajJAnane uddhAra karI zake ane kAraNe caMdapUrvadhara paNa kare." pachI yazobhadrAdi ziSyae te vAta zrI saMghane nivedana karIne kahyuM ke " sUri dazavaikAlika sUtrane saMvarI leze." saMghe paNa AnaMdathI vyApta thaI sUrine vinaMti karI ke " A dazavaikAlika sUtra sarva jagata upara anugraha kare. have pachI prANIo a5 buddhivALA thaze mATe he prabhe ! manakanI peThe teo paNa ApanA prasAdathI kRtArtha thAo. zAzvarUpa samudranA amRta rUpa A dazavaikAlika sUtrane pAna karI uttama vidvAna munio niraMtara harSa pAme. pachI mahAtmA sUrie saMghanA AgrahathI dazavaikAlika sUtrane saMvaryuM nahIM. zrI zayyabhava sUrie zratasamudranA pAra pAmelA kRtabhadra evA yazobhadra munine pitAne pade sthApyA tyAra pachI zrutakevalI ane niSpApa evA sUrIzvara samAdhithI mRtyu pAmI devaka pratye gayA. - jemaNe, yUpanI nIce rahelI ane yAjJika gore pragaTa karelI zrI arihaMta prabhunI mUrti joi pratibodha pAmI zrI prabhava gurU pAse dIkSA lIdhI, temaja sarva Agamane abhyAsa karI manakane mATe prasiddha evuM dazavaikAlika nAmanuM sUtra racyuM, te nirdoSa evA zrIzaabhava sUrIzvarane huM harSathI traNe kAla namaskAra karuM chuM. 'zrI zayyaMbhavamUri' nAmanA zrutakevalInI kathA saMpUrNa. caudasapudissa namo, jasabhahassAmi jassa do sIsA // saMbhUivijayaNAme, there taha bhaddabAhu a|| 157 // jemanA be ziSyanI madhye pahelA saMbhUtivijaya sthavira ane bIjA bhadrabAha hatA, te zrI cida pUrvanA dhAraNahAra yazebhadra gurUne namaskAra thAo. dasakappacavahArA, nijjhUDhA jeNa nvmpuvaao|| vaMdAmi bhaddabAhuM, tamapacchimasayalasuanANiM // 158 // jemaNe navamA pUrvathI dazAzrutaskaMdha, kalpa ane vyavahAra evA traNa graMtha prakAza karyA, te carama zrutajJAni evA zrI bhadrabAhu munine vaMdana karuM chuM. ikko guhAi hariNo, bIo diThThIvisassa sappassa // taio a kUvaphalae, kosaghare thUlabhadda muNI // 159 // zrI saMbhUtivijaya sUrinA cAra ziSyo zAsananI prabhAvanA karanArA thayA. temAM pahelo ziSya siMha guphA Agala caturmAsa kAryotsargo rahyo, bIje ziSya draSTiviSa sarpanA bila Agala cAturmAsa kAryotsargo rahyo, trIjo ziSya kuvAnA maMDANa upara cAturmAsa kAyotsargo rahyo, ane e sthUlabhadra muni, kezyA vezyAnA gharane Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhadrabAhusvAmI' nAmanA zrutakevalInI kathA. viSe cha prakAranA, rasanA AhAra karatA ane zuddha zIlavrata cAturmAsa rahyo. ( 1 ) pAlate chatA siMho vA sappo vA, sarIrapIDAkarA muNeavvA // nANaM ca daMsaNaM vA, caraNaM ca na paJcalA bhittu // 160 // sihu athavA sarpa e banne jaNA zarIre pIDA karanArA jANavA, pazu te jJAna, darzana ane cAritrane bhedI nAkhavA samartha nathI. na dukkaraM aMbayalubbitoDanaM, na dukaraM sirisavanaccie // taMdukaraM taM caM mahANubhAvo, jaM so muNI pamayavaNaMmi vuccho // 169 // kAzA vezyA rathakAra ( suthAra ) ne kahe che ke te AMkhAnI TuMba tADI te duSkara nathI, temaja meM sapanA DhagalA upara nRtya karyuM te paNa duSkara nathI kAraNu te banne abhyAsa karavAthI thaI zake che. paraMtu abhyAsa nahiM. chatAM te mahAnubhAva sthUlabhadra, mAha upajAvanArA sthAnamAM cirakAla rahyA chatAM paNa mAThuM na pAmyA, teja duSkara jANavuM. * 'zrI bhadrabAhusvAmI' nAmanA zrutakevalInI kathA. pratiSThAna purane viSe bahu bhadraka ane zreSTha evA varAhamihara ane bhadramADuM nAmanA be brAhmaNeA hatA. ekadA te banne jaNAee zrI yazeAbhadra sugurUnI dezanA rUpa amRtanuM pAna karI saMsAranI tRSNA tyajI dai cAritra lIdhuM. pachI vizuddha vinaya karatA evA bhadrabAhune gurUe thADA kAlamAM cA-pUrvanA abhyAsa karAvyA ane dhruvinita evA varAhamiharane mana vinA kAMi thADA zAstrAbhyAsa karAvyeA. zrImAn yazeAbhadra gurUe bhadramADu munIzvarane ghaNA guNuvAlA ane cAga jANI temane sukhe AcArya pada ApyuM. pachI varAhamihara, bhadramADuM upara IrSyA AvyAthI turata sAdhunA veSa tyajI daI gRhastha thayA ane varAhIsahitA banAvI nimitta jovAthI AjIvikA karavA lAgyA. vaLI te leAkamAM ema kahevA lAgyA ke " koI vakhate huM vanamAM zilA upara lagna lakhI jotA hatA. smRti na AvavAthI te lagnane bhUsI nAkhyA vinA mhArA gharane viSe AvyeA. suvAne vakhate smRti AvavAthI pharI lagna bhuMsI nAkhavA mATe huM vanamAM gayA. tyAM meM sahune dIThA. lagnane bhUMsI nAkhavA mATe me hAtha lAMbe karyAM eTalAmAM lagnanI bhaktithI satuSTa thaelA siMharUpa sUrya pragaTa thaIne mane kahyu. " he vatsa ! tuM iSTa evA varadAnane mAga. " meM kahyuM, " jo Apa mhArA upara prasanna thayA haiA tA mane peAtAnA maMDalamAM laI sarva graheAnI yathArtha gati dekhADA. " pachI sUrye mane potAnI sarva grahagati rRkhADI ahIyA mUkayA che, mATe he leAkeA ! huM trikAlanA jANu chuM. ' Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34ra) zrI praSimaDalavRtti uttara pachI rAjAdi sarve leka hoTe satkAra, mAna ane dAna vigerethI tenI niratara aneka prakAranI bhakti karavA lAgyA. trikAlanA jANapaNAthI tenA vacanane mANase pramANu karatA. anukrame te varAhamihira rAjamAnya thayo. tenA atizayane joI keTalAka zrAvake miththAtvI thaI gayA. kAraNa ke ajJAna sulabha hoya che. anyadA sAdhuonA parivAra sahita zrI bhadrabAhu munIzvara bhavyajanone pratibaMdha karavA mATe pRthvI upara vihAra karatA karatA te pratiSThAna pura pratye AvyA. tyAM sarva saMghe te gurUnA Agamanane mATe mahatsava karyo, ke jenAthI zrI jainamata parama unnati pAmyA hatA. A avasare te ja divase varAhamihiranI strIe putrane janma Apyo. varAhamihire potAnA putranI janmapatrikA karI ane lokamAM potAnA putranuM se varSanuM AyuSya prasiddha karyuM. pachI sarva nagaravAsI loke, vaddhapana laI temanI prasannatA mATe temanA ghare AvavA lAgyA. pachI sarva saMghe gurUne kahyuM "he vibha! Apa varAhamiharanA ghara pratye kema nathI gayA? e duSTAtmA jainazAsanane dveSI ane sAdhuone zatru che. te je te prakAre karIne saMghane du:kha de che. tamArA AvavA pahelAM teNe saMghanI AgaLa kahyuM hatuM ke-jaina loko potAnA gurUnI peThe niraMtara vyavahAranA ajJAnI hoya che. e rAjAne mukhya mAnita purohita che. lakSmIvaDe prabala che. tethI te saMghane pIDAkArI mahA anartha karaze." pachI zrI bhadrabAhu gurUe saMghane A pramANe kahyuM. "he mahAnubhAvo! tame bhaya pAmazo nahIM. te bIcAre mUDha buddhivAlo zuM jANe che? AjathI sAtame divase tenA putranuM mRtyu thavAnuM che, te vakhate amAre tenA gharane viSe javuM paDaze." gurUnAM AvAM vacana sAMbhaLI Azcarya pAmelA zrAvakee kahyuM. "he sadagurU ! te varAhamiharanuM kaheluM vacana Aja sudhI kayAre paNa mithyA thayuM nathI. to huM prabhe! sAtame divase te bAlakanuM mRtyu kema ane zA kAraNathI thaze te Apa amane kahe?" zrI bhadrabAha gurUe kahyuM. "he uttama zrAvako! sAMbhaLo, te bAlakanuM mRtyu bIlADInA mukhathI thavAnuM che. pachI vismaya pAmelA zrAvakoe gurUne kahyuM. "he bhagavan! A vAta koIne kahevI nahIM. kAraNake te varAhamihira duSTa, buddhivALo che." have varAhamihire A vAta paraMparAthI sAMbhaLI. tethI te vicAra karavA lAgyo ke "A munIzvara zratanA jANu che, mATe temanuM vacana mithA hAya nahIM. sUrie A bAlakanuM mRtyu bIlADInA mukhathI kahyuM che. mATe A bAlakane bIlADIne vega na thAya tema huM karuM." A pramANe dhArI teNe cothA mALa upara bAlakane prayanathI mAMcImAM suvA ane pAse rakSake rAkhyA. bhAvi anyathA thatuM nathI. sAtame Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhadrabAhu svAmI nAmanA grutakevalInI kathA (33) divase dvAranI sAMkala paDavAthI bAlaka turata mRtyu pAmyuM. pachI sarva saMgha sahita zrI bhadrabAhu muni, varAhamiharane ghera gayA. tyAM arihaMta dharmanA cheSI evA varAhamihire gurUne ema pUchayuM ke "he sUri ! Ape mRSA bhASaNa kema karyuM ? gurUe kahyuM. "he dvija ! meM mRSA bhASaNa zuM karyuM te kahe ?" teNe kahyuM. "tame mahArA putranuM mRtyu bIlADInA mukhathI thavAnuM kahyuM hatuM, te tamAruM vacana mithyA thayuM che. " gurUe kahyuM. " zAstramAM argalA (sAkala) nuM sukha bIlADI kahI che. " pachI gurUe baha vAdavivAda karatA evA varAhamiharane turata rAjAnI sabhAmAM Aryo. tyAM rAjasabhAmAM zrI bhadrabAhu sUrie te varAhamiharane kahyuM. "he varAhamihira ! hamaNuM AkAzamAM navIna zuM thavAnuM che?" varAhamihire turata rAjAnI samakSa temane uttara Apyo ke "he muni ! AkAzamAM bAvana palane matsya utpanna thaze. te matsya nice A kuMDAlAthI bahAra paDaze." pachI zrutakevalI evA bhadrabAhu munie tene A pramANe kahyuM. "AkAzathI matsya paDaze te vAta satya che, paNa te A kuMDAlAnI aMdara paDaze, temaja te matsya ekAvana palane haze." pachI sarve mANase tAtkAla AzcaryathI AkAza tarapha jevA lAgyA. eTalAmAM AkAza vijalI sahita garjanA karatA evA meghothI chavAI gayuM. varSAda varasavA lAgyuM ane tatkAla ekAvana palanA pramANavAlo eka mahAmasya te kuMDAlAnI aMdara paDe. pachI rAjAdi sarve leke "ahA jJAna, aho jJAna" ema kahIne munIzvaranI bahu prazaMsA karavA lAgyA. rAjAe zrI bhadrabAhu sUrine pUchayuM ke "he prabhe! Aje A mahAtmAnuM vacana kema satya na thayuM ? gurUe kahyuM. "e mahAre bhAI che. meM ane teNe sAthe vrata lIdhuM hatuM. mane AcArya pada prApta thayuM, te joI teNe gurU upara IrSyA karI eTaluM ja nahi paNa te durAtmA vratane tyajI tyAre parehita thayo che. teNe prathama lekanI Agala evI vAta karI hatI ke "meM sUryamaMDalamAM jaI sarva grahonI gati joI che. te sarva teNe lekene chetaravA mATe kahyuM che. jenadharmanAM zAstro bhaNavAthI te gaI kAlanI vAta jANe che. paNa te mithyAdaSTi thaI gaye, tethI teNe vAyu, bhUkaMpa ane tApa vigere jANyuM nahIM, tethI te visaMvAdI vacanevAlo thaI gayo che." pachI rAjAdi lokoe niMdI kADhela vArAhamihara, pharI tApasI dIkSA laI mRtyu pAmI vyaMtara thayo. teNe duHkhadAI roga utpanna karI saMghane upasarga karavA mAMDe. gurU evA zrI bhadrabAhusvAmIe upasargahara stavana racI tenAthI te upasargane turata nAza karyo. jene mATe kahyuM che ke " sAgara ghutta, naLa sarakAsTA thaavirs fpasiM mAyAhu zu kAyara" dayAvaMta evA je gurUe saMghanA kalyANa mATe upasargahara "uvasaggaharaM stotra racyuM. te zrI bhadra Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 344 ) zrIhaSimaMDala vRtti uttarAddha. bAhu gurU jayavaMtA vartA. dvAdazAMgInA jANa prasiddha ane mahAzaya evA zrI bhadra bahu sUrIzvara dIrdhakAla paryata pRthvI upara vihAra karI svarga pratye gayA. 'zrI bhadrabAhusvAmI' nAmanA zrutakevalInI kathA saMpUrNa. niccaMpi tassa namimo, kamakamalaM vimalasIlakaliassa // aidukkaradukkarakArayassa, sirithUlabhadassa // 162 // nimala zIlathI vyAsa ane ati duSkarathI paNa duSkara evA brahmacarya vrata dhAraNa karanArA te zrI skulabhadra muninA caraNakamalane ame vaMdanA karIe chIe. jo hAvabhAvasiMgAra-sAravayaNehiM NegarUvehi // vAlaggaMpi na calio, tassa namo thUlabhaddassa // 163 // je munIzvara kezA vezyAnA aneka prakAranA hAva, bhAva, zRMgAra ane madhura vacanathI eka vAlanA agrabhAga jeTalA paNa na calAyamAna thayA te zrI skulabhadra sunine huM namaskAra karuM chuM. kosAi lavaMtIe, purANabhUAI rahassabhaNiAI // jo maNapi na khuhio, tassa namo thUlibhahassa // 164 // pUrve anubhava karelA viSaya sukhane ane ekAMtamAM kahelA priya vacanane kezAe kahe chate paNa je kiciMtu mAtra kSebha na pAmyA. te sthUlabhadra munine huM namaskAra karuM chuM. jo accabbhUalAvaNNa-puNNapuNNesu majjha aMgesu // vide nahi umitro, tasa no ghUmara | 26 che. ( kezA vezyA kahe che ke ) je sthUlabhadra, ati addabhuta lAvaNya karIne pavitra ane alaMkArathI vyAsa evA hArA hAtha, paga, mukha, netra ane stanAdi aMgene dIThe chate paNa kSobha na pAmyA, te zrI sthUlabhadra munIzvarane huM namaskAra karuM chuM. jo maha kaDakvavikhevatikha-saradhoraNIhiM naha vidyo|| meruvva nippakaMpo, sa thUlabhaddo ciraM jayau // 166 // (kozA kahe che ke, ) je hArA kaTAkSanA pheMkavA rUpa bANanI paMktithI na vidhAtA merU parvatanI peThe acala rahyA, te zrI sthUlabhadra muni dIrdhakAla paryaMta jayavaMtA varto. bhayapi thUlabhaddo tikhe caMkamio na uNa vicchinno // aggisIhAe vuccho, cAumAsa navi a dahro // 167 // bhagavAna sthalabhadra muni, tIvaNa khaDaga samAna kezAnA gharane viSe rahyA hatA Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syulibhasvAmI nAmane aMtima zrutakevalInI sthA. (34vy paNa na chedAyA temaja agninI jvALA samAna citrazALAmAM rahyA chatAM paNa na dagdha thayA. akhaliamaraTTakaMdappa-mahaNe laddhajayapaDAgassa // tikAlaM tiviheNaM, namo namo thUlabhahassa // 168 // akhalita garvavAlA kAmadevanuM mardana karavAmAM vijaya patAkA meLavanArA zrI syulabhadrasvAmIne huM traNe kALa mana, vacana ane kAyAthI vAraMvAra namaskAra karuM chuM kosAsaMsaggIe, aggIijotayA suvaNassa // ucchaliabahulateo, thUlabhaddo ciraM jayau // 169 // je muni, te vakhate kezAvezyAnA saMsargarUpa agnimAM piThA chatA suvarNa nI peThe bahu tejavaMta thayA arthAt prApta thaelA zIlanA pAlanathI prasiddhi pAmyA, te zrI skulabhadrasvAmI dIrghakAla paryata jayavaMtA varto. vaMdAmi calaNajuala, muNiNe sirithUlabhadasAmissa // jo kasiNabhuaMgoe, paDiovi muhe na nisio // 170 // . . ... - je muni, kezAvezyA rUpa kAlI nAgaNanA mukhane viSe paDyA chatAM paNa tenAthI DasAyA nahIM. te tatvanA jANa evA zrI sthUlabhadra munirAjanA be carazune vaMdana karuM chuM. dhano sa thUlabhado, mayaraddhayakuMbhIkuMbhanimmahaNo // nimmahiyamohamallo, sa thUlabhaddo ciraM jayau // 17 // jemaNe kAmadeva rUpa hastinA kuMbhasthaLane mathana karI nAkhyuM che, jemaNe meha, rUpa mane madana karI nAkhe che ane jemanI "duSkaraduSkarakAraka" ema kahIne gurUe prazaMsA karI che, te prazaMsA karavA yogya zrI sthUlabhadra muni dIrdhakALa paryata jayavaMtA varto. paNamAmi ahaM niccaM, payapaumaM tassa thUlabhadassa // __addhatthipicchiAI, kosAi na jeNa gaNiAI // 172 // kezA vezyAe ardhakaTAkSa rUpa bane chAtImAM bahu prahAra karyA chatAM paNa jeNe te gaNakAryo nahi, te sthUlabhadra muninA caraNa kamaLane huM niraMtara namaskAra karuM chuM. na khamo sahassavayaNo, vivaniuM thUlabhaddajhANagi // tijayadamaNo vi mayaNo, khayaM gao jattha mayaNaM v|| 173 // zrI sthalabhadranA dhyAnAgnine varNana karavA hajAra mukhavALo zeSanAga paNa samarthana Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) ::-- zrIhaSimaMDalavRtti uttarAddha ? nathI, ke je dhyAnAgnine viSe traNa vizvanuM damana karanAra kAmadeva pite pitAnI peThe kSaya pAmyuM. * paNamaha bhattibharaNa, tikAlaM tivihakaraNajoeNa // sirithUlabhaddapAe, nihaNiakaMdappabhaDavAe // 174 // . he lake! tame kAmadevanA subhaTavAdane jItanArA zrI sthUlabhadra muninA caraNane traNe kALa mana, vacana ane kAyAnA ge karI bahu bhakti vaDe praNAma kare. * 'zrI sthulibhadrasvAmI' nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA. * pATalIpuramAM navame naMda nAme rAjA rAjya karato hato. tene buddhinA bhaMDArarUpa zakALa nAme pradhAna hatA. te pradhAnane sAkSAt lakSamInA sarakhI uttama rUpasabhAgyathI manahara evI lakSmIvatI nAme satI strI hatI. teone ati vinayavALo ane nyAyavaMta e moTo sthUlabhadra nAme putra hato. ane pavitra guNanA bhaMDAra rUpa bIje zriyaka nAme nhAne putra hato. te nagaramAM urvasI samAne kazA nAmanI vezyA rahetI hatI. rathulabhadra te vezyAnA gharamAM bAra varSa paryata rahyA hatA. viSayanA lAlacu evA sthalabhadra bAra koDa suvarNa ApI tenA gharane viSe rahI baha bhaktithI tene bhegavatA hatA. jANe vakSasthaLanI bIjI saMpati hoyanI? ema zrIyaka zrI naMdarAjAne aMgarakSaka ane ati vizvAsanuM pAtra thayo hato. te nagaramAM uttama buddhivALo, kavi, pramANika ane mahA vyAkaraNane jANa e eka vararUci nAmane zreSTha brAhmaNa vasate hato. te haMmezAM potAnA banAvelA eka ATha navA kAvyathI naMdarAjAnI stuti karatA, paNa te mithyAdaSTi hovAthI maMtrI kayAre paNa rAjA pAse tenI prazaMsA karato nahi, vararUci InAma nahi malavAnA kAraNane jANa pradhAnanI strI pAse javA lAgyuM. pradhAnanI strIe tene kArya pUchayuM eTale teNe kahyuM ke " tamArA pati rAjAnI AgaLa mahArA kAvyanI zA kAraNathI prazaMsA nathI karatA? te huM jANatA nathI." brAhmaNe bahu Agraha kareluM hovAthI lakSamIvatIe pitAnA patine rAjAnI pAse brAhmaNanI prazaMsA karavAnuM kahyuM eTale teNe kahyuM. he priye ! te mithyASTinA kAvyane huM kema vakhANuM ?" priyAe bahu Agraha karyo eTale pradhAne rAjAnI AgaLa tenI prazaMsA karavAnuM kabula karyuM pachI bIje divase pradhAne, vararUcinA kAvyanI rAjA pAse prazaMsA karI, tethI rAjAe tene eka se ATha sonA mahere ApI. kahyuM che ke rAjamAnya purUSanI anukuLa vANIthI paNa jIvI zakAya che. rAjAe vararUcine ekaso ATha senA here ApI te joI maMtrI zakaTAle rAjAne kahyuM ke "Ape A tene zuM ApyuM? rAjAe kahyuM. "he. sakhe! hArI prazaMsAthIja meM tene te ApeluM che. kAraNa jo ema na hatA te huM tene prathamathI zA mATe na Apate?" maMtrIe kahyuM " mahArAja ! te vakhate Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsthalibhadrasvAmI nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA. (7) meM tenI prazaMsA karI nathI paNa te uttama kAvyanI prazaMsA karI hatI. e vararUjhi bIjAe banAvevA kAvyane potAnA banAvelA che " ema kahI ApanI AgaLa bole che. rAjAe kahyuM. "je te satya hoya te tenA kahelA kAvyane ka mANasa bele che te pragaTa karI Apa. te huM mAnuM." maMtrIe kahyuM tenA belelA kADhyA te hArI putrIo paNa jANe che. huM te Apane savAre dekhADIza." : .. :..: have maMtrI zakaTAlane jakSA, jakSadinnA, bhUtA, bhUtadinnA, seNada veNu ane reNA e nAmanI sAta putrIo hatI, e sAte sthUlabhadranI bahena hatI. temAM sauthI mahedIne eka vAra kaheluM AvaDI jAya che, bIjIne be vAra kaheluM AvaDI jAya che, trIjIne traNa vAra kaheluM, cothIne cAra vAra kaheluM, pAMcamIne pAMcavAra kaheluM, chaThIne cha vAra kaheluM ane sAtamIne sAtavAra kaheluM AvaDI jAya che. pachI bIje divase pradhAne te pitAnI sAta putrIone rAjAnI pAse laI jaI turata eka paDadAnI aMdara besArI. vararUcie haMmeza pramANe navA eka Aha kAvya karI rAjAne kahyA. te kAvyo sAMbhaLI pradhAnaputrIo paNa anukrame belI gaI. pachI rAjAe kodha karI vararUcine InAma ApavuM baMdha karyuM kahyuM che ke uttama buddhivALAone nigraha ane anugraha karavAnA bahu upAya hoya che. pachI vararUcie gaMgAnA jaLamAM yaMtra goThavyuM ane temAM ekasone ATha senA heArAnI poTalI mUkI. bIje divase savAre tyAM jaI gaMgAnI stuti karIne pagavaDe yaMtra dabAbhe eTale yaMtramAM rahelI sonAmahoranI poTalI uchalIne tenA hAthamAM paDI. AvI rIte vararUci haMmezAM sAMje senAmhoranI poTalI mUkI Ave ane bIje divase savAre gaMgAnI stuti karI te piTalI laI Ave; tethI nagaravAsI ke tenI prazaMsA karavA lAgyA. A vAta lokonA kahevAthI rAjAe sAMbhaLI, tethI teNe te vAta pradhAnane kahI. pradhAne kahyuM. "je te vAta satya hoya to ApaNe pote savAre tyAM jaIne joIe." rAjAe te vAta kabula karI. pachI, pradhAne cAkarane zIkhavIne sAMje gaMgAnA tIre mokalyA. te cAkara. tyAM eka staMbhanI ethe kaI na dekhe tevI rIte saMtAI rahyo. A vakhate vararUci gupta rIte tyAM jaI gaMgAnA jaLamAM rahelA yaMtrane viSe sonA mahoronI piTalI mUkI harSathI ghara. Avyo. pachI pelA saMtAI rahelA cAkare jAte te vararUcinA jIvitane ja letA, hAyanI ? ema te senA maheranI piTalI laI gupta rIte maMtrIne ApI. :: pachI bIje divase gupta rIte senA maheranI piTalI sAthe laI pradhAna rAjAnI sAthe gaMgAnA tIre Avyo. jaDa ane abhimAnI e vararUci paNa te vakhate tyAM AvI vistArathI gaMgAnI stuti karavA lAgyA. stuti karI rahyA pachI teNe yaMtrane pagavatI dabAvyuM, paNa sonAherAnI piTalI uchalI tenA hAthamAM paDI nahi. pachI vilakhA thaelA pUrvanI piDe te vararUci, piTalI na maLavAthI hAtha Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 348): zrI RSimaMDala vRtti uttarAddha. vaDe pANImAM tene zodhavA lAgyo. te vakhate pradhAne tene kahyuM ke "zuM Aje tamane gaMgA mAtA ApatA nathI ke pote mUkelA dravyane meLo che? pradhAne A pramANe kahI " A tamAruM potAnuM dravya eLakhIne ." ema vAraMvAra nivedana karI potAnI pAse rahelI sonA mahoronI poTalI vararUcinA hAthamAM ApI. piTalIne jaI khinna thaele vararUci vicAravA lAge ke " hAruM A 5Ta rAjadi loko jANI gayA, mATe mane dhikkAra che." zakaTAla maMtrIe rAjAne kahyuM. " svAmin ! Ape A vAta jANI? vararUci sAMje ahIM te dravya yaMtramAM mUkI jAya che ane savAre kapaTa karI laI jAya che. " rAjAe, maMtrIne kahyuM. " tame tenuM kapaTa jANyuM e bahu sAruM karyuM." ema kahI rAjA, pradhAnanI buddhinAM vakhANa karatA te pitAnA ghara pratye gaye. pachI krodha pAmele vararUci maMtrInAM chidrone jANavA mATe, tenA gharanuM svarUpa jANavA mATe tenI dAsIo vigerene pUchavA lAgyuM. tethI pradhAnanI kaI dAsIe tene kahyuM " zriyakanA vivAhanA maMgala kArya prasaMge rAjA pradhAnane ghare jamavA AvanAra che, te vakhate rAjAne bheTa ApavA mATe pradhAna zastro vigere karAve che. kAraNa rAjAne ISTa zastranI pahelI bheTa ApavI joIe. chalanA jANa evA vararUcine A chala hAthamAM AvyuM tethI te chokarAone caNA vigere ApI temanI pAse ema bolAvavA lAgyuM ke " rAjA nathI jANate je A zakaTAla maMtrI mane mArI hArA, pitAnA rAjyane viSe zriyakane thApana karaze. " bAlake A pramANe haMmezA ThekANe ThekANe bolavA lAgyA. A vAta mANasenA kahevAthI rAjAe sAMbhalI tethI te pitAnA manamAM vicAra karavA lAgyA. " bAlake je bole che, strIo je kahe che athavA je kAMI bIjI AtpAtikI bhASA sAMbhalAya che te A lekamAM anyathA thatI nathI." A pramANe vicAra karI rAjAe tene nizcaya karavA mATe eka pitAnA vizvAsu mANasane pradhAnanA ghare mokalyA. te purUSa pradhAnanA ghare jevuM dIThuM tevuM rAjAne kahyuM. pachI sevAne avasare maMtrI rAjA pAse AvI praNAma karavA lAgyo, te vakhate rAjAe kodhathI avaluM mukha karyuM. maMtrI tenA bhAvane jANI gaye, tethI te ghare AvI zriyakane kahevA lAgyo. " koI paNa purUSe mane rAjAnI AgaLa tenA (rAjAnA) zatrurUpe nivedana karyo che. nice A akasmAt ApaNuM kulane kSaya karanAre utpanna thayo che. mATe he vatsa ! je tuM hAruM kahyuM kare to ApaNe kulane bacAva thAya, ane te eja ke huM jyAre rAjAne namana karUM tyAre tyAre " pitA paNa je rAjAne abhakta hoya te te vadha karavA yogya che " ema kahI mahArUM marataka chedI nAkhavuM. he suta ! vRddhAvasthAthI jarjarIta thaele huM AvI rIte mRtyu pAme chate tuM dIrdhakAla paryata hArA vaMza rUpa gharane TakAvI zakavAmAM thaMbha rUpa thaIza. " zriyake pitA rotA gaga6 svarathI kahyuM. "zuM AvuM ghara kRtya cAMDAla paNa kare re ? Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsthalibhadrasvAmI' nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA. ( 349 ) zakaTAle kahyuM. " tuM A pramANe karIne kevala vairInA samUheAnA maneAthane pUrNa karaze. yamarAjanI peThe uddhata thaelA A rAjA jeTalAmAM mane kuTuMba sahita mArI nAkhe teTalAmAM he putra ! tuM mane mArIne kuTuMbanuM rakSaNa kara. valI huM... mukhamAM tAlapuTa nAmanuM vaSa nAkhI rAjA Agala mRtyu pAmIza, jethI tane agAuthI mRtyu pAmelA evA mhArA mastakane chedavAthI pitAnI hatyA nahi lAge. " A pramANe pitAe bahu kahIne zriyakane samajAvyeA, tethI teNe pitAnuM vacana mAnya ryuM, kahyuM che ke buddhivaMta purUSe bhaviSyamAM sArA phUlane mATe paDelAne vidyAravuM. pachI bIje divase pradhAna, sevAne avasare sabhAmAM AvyA. tyAre rAjAe avakuM mukha karyuM ? te joI zriyake peAtAnA pitAnuM mastaka khaDaga vaDe chedI nAkhyuM. " vatsa ! te AvuM duSkara karma kema karyuM ? ema sabhramathI nada rAjAe zriyakane pUchyuM eTale teNe kahyuM ke " Ape tene potAnA drohI jANyA tethI me' tene mArI nAkhyA che. kAraNa ke svAmInA cittanA anusArathI tenA sevakA kArya kare che. sevakane doSa jaNAyAthI svAmI turata vicAra karI zake che. paNa dhaNInA doSa jaNAyA chatAM paNa temane viSe sevake zA vicAra karI zakAya ? " pachI zakaTAlanuM uttara kArya karIne rAjAe zrayakane gRhyu. tuM sarva vyApArasahita A pradhAna mudrA dhAraNa kara. zriyake namana karIne kahyuM. " mhAre pitA samAna sthUlabhadra nAme DATA bhAi che. teNe kAzAnI sAthe niraMtara bhAga bhAgavatAM tenAja gharane viSe pramAdathI khAra varSa nivAsa karyA che. tene te mudrA Ape. rAjAe tene melAvI pradhAnamudrA levAnuM kahyuM. " sthUlabhadre kahyuM. " huM ApanuM kahevuM vicArIne svIkArIza. " rAjAe kahyuM. "he vatsa ! jo ema hAya to A azekavADImAM jai vicAra karI hamaNAM mane javAma Apa. pachI sarva prakAranA vicAranA jANu evA uttama buddhivAlA sphulibhadra, azeAkavADImAM jaI A pramANe vicAra karavA lAgyA. "" ,, " jo ke A pradhAnamudrA AraMbhamAM sukhanuM kAraNu jaNAya che, paraMtu a Mte te dghArA pitAnI peThe lakSa du:khanuM kAraNa thaI paDe che. valI jemAM zayana, snAna ane bhAjana vigerenuM jarApaNa sukha dekhAtuM nathI ane ati duSkara evu mhATu parAdhinapaNuM jaNAya che. je mUr3hAtmA pAtAnA kAryane tyajI daI rAjya kArya kare che; te A leAkamAM thArA pitAnI peThe viTaMbanA pAme che. mATe tyAre rAjAnA adhikAranuM kAMi prayeAjana nathI. huM teA saMsAranA ucchedane arthe AtmakArya karIza. " uttama buddhivAlA sthUlibhadre A pramANe vicAra karI turata pAMcamuThThI leAca karyAM ane zAsanadevIe ApelA tiveSa lIdheA. pachI puNyAtmA evA teNe sabhAmAM jaI va A pramANe me AleAcyuM. " ema kahI bhUpatine dharmalAbha dIdheA. pachI vRddhi pAmatA vairAgyanA rasathI pU` manavAlA te sthUlibhadra, turata rAjadvArathI nikalI cAlyA. " nizce te kapaTa karI pheAzAnA ghare jaze " ema dhArI rAja gAkhamAMthI Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) mISimaDala vRttiuttarA jovA lAgyA, paNa teNe te rAgarahita ane nispRha . evA sthUlabhadrane nagaranI mhAranA bhAgamAM jatA dIThA; tethI te mastaka dhuNAvavA lAgyA. eTaluMja nahi paNu 4. A sphulibhadra rAgarahita che, me temanA viSe khATA vicAra karyo, mATe mane viSkAra che. " ema te rAjA, sthUlibhadranI praza MsA karatA chatA potAnI niMdA karavA lAgyA. sthUlibhadre paNa zrI saMbhUtivijaya AcArya pAse jaI 'DakanA uccAra pUrvaka cAritra lIdhuM. pachI na' rAjAe Ana MdathI zriyakane hAtha pakaDI sarva rAjya vyApAranA kArya mAM joyA. potAnI buddhivaDe uttama nyAyamAM praviNupaNAthI zakaTAla samAna zrika paNa rAjyanI sarve prakAre ciMtA karavA lAgyA. zriyaka, peAtAnA bhAinA snehane lIdhe nitya kAzAne ghare jatA temaja kulInapaNAthI peAtAnA bhAInI srane bahu mAna ApatA. sthUlibhadranA viyeAgathI du:kha pAmatI keAzA paNa zriyakane joi rUdana karatI ane kahetI ke " he iza ! ati du:kha pAmelI huM viyeAganA du:khane nathI sahana karI zakatI. " zriyake tene kahyuM, "huM zubhe ! ame zuM karIe ? A pApI varacae amArA pitAne haNAvyA che ane akasmAt vajrapAtanI peThe mhArA bhAinA thArI sAthethI viyAga paNa teNe karAvyA che. he manasvini ! e khala vararUci hArI nhAnI mhena upakeAzAnA bhakata che mATe tuM duSTanI kAMI pratikriyA karavAnA vicAra kara. tuM upakAzAne evI AjJA kara ke " tuM kaSTathI paNu vararUcine chetarI madyapAna karAva. ekatA sthUlabhadranA viyAgathI ane khInu zriyakanA dAkSiNyathI keAzAe, zriyakanuM te vacana aMgIkAra karI upakeAzAne kahyuM. upakeAzAe paNa kAzAnI AjJAthI zriyamne madyapAna karavAnuM kahyuM. zriyake madyapAna karyuM. kAraNa strIne vaza thaelA purUSA zuM nathI karatA ? pachI upakeAzAe kAzAne kahyu ke " thArI AjJAthI meM Aje rAte vararUcine madyapAna karAvyuM che. A vAta zriyake kAzAnA kahevAthI jANI tethI te nizce pitAnuM vaira levAnA avasara Avye mAnavA lAgyA. zakaTAla maMtrI mRtyu pAmyA pachI turata te varacaMmezA rAja sevA mATe naMdarAjA pAse jatA. pratidina rAjasevA mATe rAjyadvAramAM jatA evA vararUcine rAdi sarva leAkeA gAravatAthI jotA. anyadA zakaTAla matrInA guNunuM smaraNa karavAmAM tatpara evA nadarAjA pAte, potAnA zriyaka pradhAnane gadgad vANIthI kahevA lAgyA ke "niraMtara bhakitavata, sa prakAranI zakitavAlA ane cAra prakAranI buddhinA bhaMDAra evA zakaTAla maMtrI mhArA sarva prakAranA adhikAranA vyApArane karanArA hatA. hA hA ! te pradhAna daivayeAgathI mRtyu pAmyA have huM zuM karUM ? tenA vinA A mhArUM sthAna zUnya samAna dekhAya che, " zriyake kahyuM. " he deva ! have temAM ApaNe zuM karIe ? kAraNake madyanuM pAna karanArA A vararUcie te pApa karyuM che. " rAjAe " zuM te varaci madyapAna kare che ? " zriyake kahyuM, " Apane te savAre dekhADIza, " 7 dd Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsthalibhadrasvAmI ! nAmanA atima zrutakevalInI kathA. ( 11 ) bIje divase savAre vezyAe zikhavADayA pramANe zriyake rAjasabhAmAM sarvane eka eka kamala ApyuM. temaja vacane paNuM madanalanA rasathI lepana kareluM eka kamala ApyuM. kamalanI adbhUtatA joI rAjAdi leAkeA " A kamala kyAMthI lAvyA ? ema pUchatA chatAM pota potAnI nAsikA Agala lai muMdhavA lAgyA. vararUcie paNa kamalane potAnA nAka Agala suMghavA lIdhuM, tethI teNe rAtrIe pIdhelI - caMdrahAsa surA turata tyAMja vasI kADhI. pachI A vipranA DALa rAkhanArA ane madyapAna karavAthI aMdhana karavA ceAgya evA vararUcine dhikkAra che. " A pramANe rAjAdi leAkeAe tiraskAra karelA vararUci sabhAmAMthI ghare cAlyA gayA. pachI vararUcie brAhmI pAse surApAnanuM prAyazcitta mAgyuM paNa teoe tA kahyuM ke " madyapAnanA pApane nAza karanArUM kAMI nathI. tethI vararUcie te pApanA bhayathI ukALelA sIsAnuM pAna karI prANanA tyAga karyA. sthUlibhadra, zrutasamudranA pAra pAmelA zrI saMbhUtivijaya AcArya pAse cAritra laI dIkSA pAlatA hatA. ekadA varSARtu samIpa AvI eTale traNa ziSyAe zrI saubhUtivijaya gurUne namaskAra karI AgrahathI judA judA abhigraha lIdhA. temAM eke cAra mAsa paryaMta upavAsa karI sihanI guphA Agala kAryAtsage rahevAnA ghAra abhigraha lIdheA. khIjAe paNa tenIja peThe cAra mAsa paryaMta upavAsa karI sarpanA rADA bhAgala kAyAtsage nivAsa karavAnA ghAra abhigraha lIdheA. trIjAe paNa cAra mAsanA upavAsa karI kUvAnA maMDANa upara kAyAtsage rahevAnA abhigraha lIdhA. pachI skulabhadrane ceAgya jANI gurUe temane kAMI paNa abhigrahanA Adeza ApyA skulabhadre gurUne namaskAra karI kahyuM. " he gurU! kAzA vezyAne tyAM evI citrI citrazAlA che ke jene joine rAgarahita purUSa paNa atizaya rAgI thaI jAya che. huM te citrazAlAmAM nitya cha rasanuM seAjana karatA chatA akhaMDa evA brahmacaryane pALI cAra mAsa paryaMta rahIza e mhAro abhigraha che. jJAnAtizayavAlA gurUe tene ceAgya jANI rajA ApI. pachI sarve munie peAta peAtAne sthAne gayA. ne ke zAMta ane tIvra tapa karavAmAM tatpara evA te munIzvarAne joI siddha, sa ane aragha te zAMta thaI gayA paNa kAzA vezyA te pAtAne AMgaNe AvelA skulibhadrane joI khahu harSa pAmatI chatI turaMta hAtha joDI temanI Agala jaI ubhI rahI. pachI " vratanA bhArathI vidhura thaelA ane sukeAmala svabhAvavAlA A muninuM citta cAritra pAlavAmAM zithila thayuM jaNAya che ane tethIja te ahIM AvyA che. " ema dhArI kAzAe kahyuM. " he nAtha ! Apa bhale padhAryAM. huM... ApanuM zuM kAma karUM ? mane AjJA Apo. A mhArUM zarIra ane A pajinAdi sarva Apa Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 352 ) zrIRSimaDala vRtti uttarAddha 27 tuja che. " sthUlibhadre " mane cAra mAsa nivAsa karavA mATe citrazAlA Apa. ema kayuM. eTale vezyAe kahayu ke " bhale Apa temAM sukhethI nivAsa karo. " pachI vezyAe sajja karelI citrazAlAmAM jANe kAmadevanA sthAna pratye dharma peAteja praveza karatA na hAya ? ema samartha evA sthUlibhadre peAtAnA parAkramathI praveza karyA. munine cha rasanA AhAranu bhAjana karAvIne pachI kAzA vezyA, uttama prakAranA zRMgArane dhAraNa karI temane kSeAbha pamADavA mATe citrazAlAmAM AvI adbhuta rUpavAlI devAMganAnI peThe kAzyAe prathama muni Agala besIne AdarathI hAvabhAvAdi pragaTa karyo. tyAra pachI kAmane pragaTa karanArA ane pAte prathama ekAMtamAM bheAgavelA surata sukhane saMbhALyuM. chevaTa kAzAe mahAmunine kSeAbha pamADavA mATe je je kAMi karyuM, te saghaluM araNyamAM mANasanA rUdananI peThe vRthA nivaDayuM. vezyAe sunine kSeAbha pamADavA mATe rAtrIe pUrepUrA ujAgarA veThayA, paraMtu te mahAmanavAlA munirAja jarA paNa kSeAbha pAmyA nahIM, ulaTA te vespAnA upasargIyo munine dhyAnAgni, jalathI meghAgninI peThe vadhAre dIpavA lAgyA. pachI te kAzA vezyA " meM mugdhapaNAthI pUrvanI peThe tamArI sAthe krIDA karavAnI icchA karI, tethI mane dhikkAra thAe " ema potAnA AtmAnI nidA karatI chatI muninA caraNumAM paDI. pachI te sthUlibhadra munie karelA iMdriyAnA utkRSTajayathI camatkAra pAmelI kAzA vezyAe zrAvakapaNuM aMgIkAra karI evA abhigraha lIdhA ke " rAjA prasanna thai hAre tyAM je purUSa mAkale te purUSa vinA khIjA purUSAnA mhAre A bhavamAM niSedha che. " pachI varSoRtu pUrNa thaI eTale pelA traNa sAdhue peAta peAtAnA abhigraha pUrNa karI anukrame gurU pAse AvyA. prathama siMhanI guphAnA dvAra Agala rahenArA sAdhu gurU pAse AvyA. eTale gurUe kAMika uThIne " he duSkara karanArA ! tamane sukha che. " ema pUchyuM. khIjA banne munie AvyA, tyAre paNa temane gurUe eja pramANe kahyuM. kAraNa sarakhI pratijJA pUrNa karanArAne temanA uparI taraphthI satkAra paNa sarakhAja thAya che. pachI sphulibhadrane AvatA joI gurUe " he duSkara duSkarakAraka suzramaNu ! tame bhale AvyA. " ema ubhA thaine kahyuM, eTale pelA traNe sAdhuone IrSyA utpanna thai, tethI teo vicAravA lAgyA ke " e sthUlibhadra maMtrIputra khareo nI ? mATe gurUe tene evuM AmatraNu karyuM. je SaDsanA AhArathI duSkara duSkara thavAtu haze te AvatA cAmAsAmAM ame paNa teja abhigraha lezuM." A pramANe vicAra karI te traNe IrSyAvaMta sAdhuoe saMyamanuM pAlana karatAM chatAM anukrame ATha mAsa nimana karyA. pachI saMtuSTa manavAlA siMhaguphAvAsI munie gurU pAse evI duSkara pratijJA karI ke " huM bhagavan ! huM SaDarasa bhAjana karatA chatA niraMtara brahmacarya thata Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsthalibhadrasvAmI nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA. (3pa3 ) dhAraNa karI kezA vezyAnA gharane viSe cAturmAsa rahIza. " gurUe "A syulibhadranI IrSyAthI Avo abhigraha dhAraNa kare che." ema upayogathI vicArI tene kahyuM. " he sAdho ! duSkarathI paNa duSkara evA e abhigrahane tuM na svIkAra, kAraNa sthUlibhadra vinA bIje kaye muni e vrata pAlavA samartha che ? " siMhaguphAvAsI zive pharIthI kahyuM. " Apa e abhigrahane ati duSkara kahe che, paNa hAre to te duSkara duSkara nathI, mATe huM to teja abhigraha laIza." gurUe kahyuM. " A abhigrahathI hArUM vrata bhaMga thaze kAraNa zaktithI adhika upADele bhAra, zarIrane bhaMga karavAne arthe thAya che." gurUnAM AvAM vacananI avagaNanA karI te munirAja, pitAne vijayavaMta mAnatA chatAM kAmadevanA nivAsa sthAna rUpa kozAnA ghara pratye gayA. kezA vezyAe paNa tene libhadranI IrSyAthI Avela jANuM hAre tene zikSA karavI joIe" ema dhArI vaMdanA karI. munirAje potAnA nivAsa mATe suzobhita evI citrazAlA mAgI ane vezyAe te ApI tethI temAM munirAje nivAsa karyo. SaDarasanA AhAranuM bhajana karAvyA pachI lAvaNyanA bhaMDAra rUpa kezAvezyA, parIkSA karavA mATe turata muni pAse AvI. mRganA sarakhA netravAlI te vezyAne joI muni tatkAla seMbha pAmyA. kAraNa uttama lAvaNyanA bhaMDAra samAna tevI strI ane parasamaya bhojana kene vikAra karanAruM na thAya? pachI kAmanI pIDAthI yAcanA karatA munine kezAe kahyuM "he sAdhe! ame vezyAo dravyane Adhina chIe." munie kahyuM. "he kamalamukhI! tuM jhaTa mahArA upara prasanna thA. amArI pAse dravya kayAMthI hoya? kAraNa sAdhuo dravyarahita hoya che." vezyAe munine vairAgya utpanna karavAnA hetuthI kahyuM. " nepAla dezano rAjA, navIna munine eka ratnakaMbala Ape che, te laI Ave. jethI tamAruM dhAreluM kArya thaze." vezyAnAM AvAM vacana sAMbhaLIne muni, bahu kAdavathI durvaha evA mArgamAM pagale pagale khalanA pAmatA chatAM akAle (comAsAmAM) nepAla pratye gayA tyAM jaI temaNe rAjA pAsethI ratnakaMbala lIdhuM pachI te muni, je mArge thaIne pAchA AvatA hatA te mArgane viSe caro rahetA hatA e pAlelA zakuna pipaTe "lakSa jAya che." ema zabda karyo, te uparathI cAra lokonA adhipatie pitAnI Agala rahelA purUSane kahyuM ke "keNa jAya che ? " te purUSa vRkSa upara caDI cAre tarapha joI rAjAne kahyuM ke " he vijo ! eka sAdhu vinA bIjuM kaI AvatuM nathI " pachI cAroe sAdhu pAse jaI tapAsI joyuM paNa kAMI dravya na malavAthI tene cheDI dIdho. popaTe pharI " lakSa jAya che " ema uccAra karyo, te uparathI cAra rAjAe kahyuM ke "he sAdhe ! lhArI pAse zuM che te kahe?" munie kahyuM. "he bhUpati ! meM vezyAne mATe A vaMzamAM ratnakaMbala nAkhI che." Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (354) zrI RSimaMDalavRtti-uttarAddha, munine sAcuM bolanAra jANI cAra rAjAe ratnakaMbala na letAM tene choDI dIdho. munie pADalIpura nagaramAM AvI kezAne ratnakaMbala ApI. kezAe turata te ratnakaMbalane potAnA gharanI azuci khAlamAM pheMkI dIdhI. munie kahyuM. " are mugdha ! devatAne paNa durlabha evI A ratnakaMbalane AvI azuci khAlamAM kema pheMkI de che ? " vezyAe kahyuM. " are mUrNa muni ! tuM narakane viSe paDatA evA potAnA AtmAne zoka nahi karatAM A ratnakaMbalane zA mATe zoka kare che ? " kezAnAM AvAM vacana sAMbhaLI utpanna thaelA vairAgyavAlA munie tene kahyuM. "he zubha ! teM mane bedha pamADyo che ane saMsAramAM bhramaNa karavAthI aTakAvyo che. have huM aticArathI utpanna thaelA pApone nAza karavA mATe gurU pAse jaIza; tane dharmalAbha thAo." kezAe kahyuM. "mane paNa Apane viSe mithyAdukRta he, kAraNa ke brahmacarya vratamAM rahelI meM Apane kheda pamADayA che. tamane pratibaMdha pamADavA mATe meM tamArI Aje azAtanA karI che te Ape kSamA karavI. have Apa jhaTa padhAro ane gurUnA vacananuM pratipAlana kare." - pachI te muni, kozAnA vacanane aMgIkAra karI zrI saMbhUti vijaya AcArya pAse gayA. tyAM te uttama prakAre AlocanA laI mahA tapa karavA lAgyA. anukrame uttama saMyama dhArI saMbhUti vijaya AcArya paNa samAdhithI maraNa pAmI devaka pratye gayA. anyadA prasanna thaelA bhUpatie koI eka sUthArane kozA vezyAne tyAM mokalyo. kazA paNa rAjAnI AjJAthI te sUthAranI rAga vinA sevA karavA lAgI. "sthalibhadra vinA bIjo koI purUSa nathI. " ema kazA haMmezAM te suthAranI AgalA sthUlibhadranAM vakhANa karatI hatI; te uparathI te sUthAre gharanA udyAnamAM jaI palaMga upara besI vezyAnA manane prasanna karavA mATe potAnuM vijJAna (cAturI) dekhADavA lAgyo. teNe prathama eka bANathI AMbAnI luMbane vidhI. te bANane bIjA bANathI vivuM, tene trIjA bANathI viMdhyuM, ema eka bIjA bANune viMdhatA pitAno hAtha pahoMcI zake tyAM sudhI paraspara bANanI hAra bAMdhI. pachI potAnA hAthathI te AMbAnI luMba kheMcI laI tenA bIMTane toDI te luMba kezAne ApI. pachI vicakSaNa evI kozAe paNa " hArI cAturI je." ema kahI sarasavano Dhagale karAvI tenA upara nRtya karyuM, eTaluM ja nahiM paNa te sarSavanA DhagalA upara seya khasI tenA upara puSpa mUkI tenA upara nRtya karI dekhADayuM. evI rIte nRtya karyA chatAM saMyathI na viMdhANe tene paga ke na verAI gayo sarasavane Dhagalo. pachI prasanna thaelA sUthAre kahyuM. " huM hArI AvI cAturIthI prasanna thayo chuM. mATe mahArA gharamAMthI kaI paNa vastu mAga ke te huM tane ApuM " kezAe Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAsthalibhadrasvAmI' nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA. ( 355 ) kahyu " are meM evuM zuM karyuM che ke jethI tuM prasanna thayA che ? kAraNu abhyAsathI kAMi paNa duSkara nathI. abhyAsane lIdhe me' sarasavanA DhagalA upara kareluM nRtya ane te teADelI AMbAnI lukha e sarva thaI zake che. paraMtu nahi abhyAsita ke nahi zikSita evuM je sthUlibhadre karyuM che teja kharekhara duSkara che. pUrve teNe mhArI sAthe khAra varSa paryaMta mahu bhAgA bhAgaLyA che. te atyAre mhArA citta rUpa citrazALAmAM zuddha zIla pAlatA chatA rahyA che. strIgmAnA saMgathI phakta sthUlibhadra viA ceAgIonA manane paNa kAmadeva turata kRSita karI de che. jevI rIte sthUlibhadra akhaMDa vrata pAlI cAra mAsaparyaMta strI samIpe rahyA. tevI rIte eka divasa paNa kA purUSa rahevA samartha che ? leADhAnA sarakhA dehavALAne SaDsanuM leAjana, citrazAlA jevu' nivAsasthAna ane gaiAvanAvasthA emAMnuM eka eka paNa vratanA nAza karAvanAra thAya che teA pachI te traNe ekaThA thAya tenI teA vAtaja zI ? " , " jeNe AvI yuvAvasthAmAM akhaMDa brahmacarya vrata pAlyuM te sthUlibhadra nAmanA te kayA uttama purUSa che, ke jenuM tuM AvuM vakhANa kare che ? " AvAM suthAranA vacana sAMbhaLI kAzAe kahyuM. " te sthUlabhadra, naMdarAjAnA zaTAla maMtrInA putra che. kAzAMnA AvAM vacana sAMbhalI te suthAre hAtha joDIne kahyu " te sthUlabhadra tapasvInA huM kiMkara chuM. " pachI vezyAe te suthArane jANu mAnI tene dharma saMbhalAngeA; jethI te uttama buddhivALA suthAra, mehanA nAza thavAthI turata pratibeAdha pAmyA. tene pratibeAdha pAmeleA jANI vezyAe tene peAtAnA abhigraha kahI saMbhaLAvye. vezyAnA abhigrahane sAMbhaLI jANa purUSAmAM mukhya evA sUdhAre vismaya pAmIne kahyuM. " jIbhe ! te sthUlabhadranA guNunuM varNana karI mane pratibeAdha pamADayA che mATe have saMsArathI atyaMta bhaya pAmatA evA huM te sthUlabhadranA mArge cAlIza. huM kAzA ! thArUM kalyANu thA, tu thArA abhigrahane pAla. ema kahI te suthAre gurU pAse jaI dIkSA lIdhI. sthUlibhadra munirAja yuddha vratanuM pAlana karatA hatA evAmAM khAra varSanA dhAra dukAla paDayA. mANasA du:khI thavA lAgyA eTale sAdhue paraspara vicAra karIne nirvAhaarthe mahA sAgarane tIre gayA. A vakhate svAdhyAya nahi thavAthI teo abhyAsa karelu zAstra bhUlI gayA. kAraNa tapasvI evAya paNa buddhimata purUSAnuM abhyAsa kareluM zAstra svAdhyAya nahi karavAthI nAza pAme che. durbhikSane aMte sarva saMdha pADalIpura nagare bhegA thayA. tyAM jene je je AvaDatuM hatu te satra ekaThuM karIne saMghe agIyAra aMga pUrA karyA. pachI saMghane nepAla dezanA mArgamAM rahelA bhadramADuM muninA khakhara malyA; tethI temane khelAvavA mATe e sAdhuone mAkalyA. sAdhuAe tyAM jaI AdarathI bhadrabAhu gurUne vaMdana karIne kahyuM ke " zrI saMgha Agamane mATe tamane tyAM khelAve che " zrI bhadrabAhu munIzvare uttara ApyA ke "hamaNAM Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (356) zrIhaSimaMDalavRtti-uttarAddha. meM mahAprANa nAmanuM dhyAna AraMhyuM che te bAra varSa pUrNa thaze. pachI huM AvIza. mahAprANa dhyAna siddha thaye chate kaI paNa AvelA kAryamAM sUtra sahita cAda pUrve phakta eka aMtarmuhUttamAM gaNI zakAya che. e pachI te banne sAdhuoe saMghanI pAse jaI zrI bhadrabAhu svAmInuM kaheluM nivedana karyuM. zrI saMghe pharIthI bIjA be sAdhune kAMI zIkhAmaNa ApI bhadrabAhu svAmI pAse mokalyA. te banne munioe jhaTa zrI bhadrabAhu svAmI pAse jaI zrI saMghano Adeza kahyo ke "je saMghanI AjJA mAnya na kare tene ze daMDa Apa, te amane kahe. " pachI jyAre gurUe " zrI saMghanI AjJA na mAnanArane saMgha bahAra kADhI mUke. " ema kahyuM, tyAre pelA be sAdhuoe kahyuM ke " tyAre Apaja te daMDane yogya thayA. " gurUe kahyuM. hAre zrI saMghanI AjJA pramANe che. mATe have pachI ema karo ke zrI saMghe hArA upara kRpA karI kuzAgra buddhivAlA ziSyone ahIM mokalavA huM temane vAcanA daIza. temAM eka gocarIthI AvIne ApIza, bIjI traNa vAcanA traNa kAlavelAe, ane bAkInI traNa sAMje pratikramaNa karI rahyA pachI ApIza. Ama karavAthI svArA kAryane harata nahi Ave ane saMghanuM kArya thaze. " A vAta banne munioe zrI saMghane kahI, te uparathI harSa pAmelA zrI saMghe sthUlabhadrAdi pAMcase sAdhuone tyAM mokalyA. zrI bhadrabAhu gurU temane vAMcanA ApavA lAgyA, paNa "vAMcanA a85 maLe che" ema dhArI teo udvega pAmI pita pitAne sthAnake jatA rahyA. phakata sthUlabhadra pite ekalA tyAM rahyA. zrI bhadrabAhu gurUnI pAse rahelA buddhimAna sthUlabhadre daza varSe ATha pUrvane abhyAsa karyo gurUe zrI sthUlabhadrane pUchayuM. "tuM kema udvega pAme che? thulabhadre kahyuM he prabhe ! huM udvega pAmatuM nathI paraMtu mane vAcanA alpa male che." gurUe kahyuM. "hAruM dhyAna lagabhaga pUrNa thavA AvyuM che, mATe te pUrNa thayA pachI huM tane hArI marajI pramANe vAcanA ApIza." sthUlabhadre pUchayuM. "he bhagavad ! hAre keTaloka abhyAsa karavo bAkI che?" gurUe kahyuM. "samudramAMthI biMdu mAphaka te abhyAsa karyo che." pachI mahA dhyAna pUrNa thayuM, eTale sthUlabhadra gurUnA mukhathI phakta be vastu vinA daza pUrvane abhyAsa karyo. ekadA zrI bhadrabAhu munIzvara, sthUlabhadrAdi sAdhuo sahita pADalIpuranA udyAnamAM AvyA. gurUnuM Agamana jANuM tapamAM tatpara evI yakSA vigere sAdhvIo ke je sthUlabhadranI bahene thatI hatI te sthUlabhadrane vAMcavA mATe udyAnamAM AvI. sAdhvIee, zrI bhadrabAhu gurUne vaMdanA karIne pUchayuM ke "he prabho ! sthUlabhadra kayAM che?" gurUe kahyuM. "samIpe rahelA nhAnA devamaMdiramAM che." pachI sAdhvIo tyAM javA nikalI. potAnI bahenane AvatI jANI sthUlabhadre temane Azcarya pamADavA mATe siMhanuM rU5 vikavyuM. sAdhvIo siMhane joI bhaya pAmatI chatI gurU pAse Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsyulibhadrasvAmI nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA (357) AvI kahevA lAgI. "he pUja! nice amArA bhAIne siMhe bhakSaNa karyo. kAraNa tyAM amArA bhAI nathI paNa siMha che." gurUe upayogathI jANuM pharI sAdhvIene kahyuM. "tame tyAM jAo ane sthUlabhadrane vaMdanA kare. kAraNa tyAM sthUlabhadra che siMha nathI." pharI yakSAdi sAdhvIoe tyAM jaI pitAnA svarUpamAM rahelA sthUlabhadrane vaMdanA karI potAnI vAta kahI ke - tame cAritra aMgIkAra karyA pachI amArI sAthe zriyake paNa dIkSA lIdhI hatI. zriyaka bahu bhukhyAluM hovAthI ekAsaNuM karavA samartha thato nahIM. pajusaNanA divase AvyA tethI meM tene kahyuM ke "Aje pajusaNane divasa hovAthI te parazI kara." teNe te paccakhANa laI purUM karyuM, eTale pharI meM kahyuM. "he muni ! have tuM mahApApane nAza karanArI sADha porazI kara, te teNe karI pachI meM tene purImaDhanuM paccakhANa karAvyuM, te paNa teNe karyuM. chevaTa meM tene kahyuM. "hamaNAM rAtrI thavAne vakhata Avyo che, mATe uMghamAM sukhe rAtrI cAlI jAze; tethI tuM upavAsanuM paracakhANa kara. zriyake te paNa svIkAryuM. pachI madhyarAtrIne viSe utpanna thaelI mahAsudhAnI pIDAthI zriyaka, gurU ane zrI arihaMta prabhunuM smaraNa karato chato mRtyu pAmIne svarga pratye gayo. nice meM munine ghAta karyo che. ema kahI huM turata prAyazcitta (karelA pApanA nivAraNa) mATe saMghanI pAse gaI. zrI saMghe kahyuM. "teM nirmala bhAvathI zriyakane te karAvyuM hatuM. mATe tenuM tyAre prAyazcita karavAnI jarUra nathI." meM kahyuM "je e vAta satya hoya to mane sAkSAt jinezvara kahe, jethI mane mAnavAmAM Ave, anyathA nahIM." pachI zrI saMghe tenA mATe kAryotsarga karyo, jethI prasanna thaelI zAsanadevIe AvIne kahyuM ke "kahe, huM tamAruM zuM kAma karuM?" zrI saMghe kahyuM. "A yakSA sAthvIne zrI jinezvara pAse laI jAo." devIe kahyuM. "hAruM nirvine tyAM jaI pharI ahIM AvavuM thAya tyAM sudhI tame kAtsage raho." zrI saMghe te vAta aMgIkAra karI eTale zAsanadevI mane jinezvara prabhu pAse laI gaI. pachI meM tyAM zrI sImaMdharasvAmIne bhakitathI vaMdanA karI. " prabhue kahyuM. "he yakSA ! tuM te kAryamAM nirdoSa che. >> pachI jeno saMzaya chinna thaI gayo evI mane zAsanadevIe hArA potAnA sthAnake lAvI mUkI. zrI sImaMdhara jinezvare saMgha upara prasanna thaI temanA mATe bhAvanA, vimukita, rativAkya ane viviktacaryA e nAmanAM cAra adhyayane hArI mAraphata mokalyAM, te evI rIte ke pite vAcanAmAM kahelAM te cAre adhyayane meM dhArI rAkhyAM hatAM, te meM zrIsaMghane kahyAM. zrI saMghe temAMthI pelAM be adhyayana AcArAMga sUtranA aMte ane bIjAM be adhyayana dazavaikAlika sUtrane aMte jeDyAM. >> zrI yakSA sAdhvI, A saghalI potAnI hakIkata sthUlabhadrane kahI ane temanI rajA laI pitAne sthAnake gaI. sthUlabhadra paNa vAcanA levA mATe gurU pAse AvyA. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 358 ) zrI RSima'DalavRtti-uttarA sUrie temane " tuM ayeAgya che" ema kahI vAcanA na ApI. pachI sthUlabhadra dIkSA lIdhAnA divasathI AraMbhI potAnA aparAdhane vicAra karavA lAgyA. bahu vicAra karIne temaNe gurUne kahyuM. " mane mhArA kAMI aparAdha sAMbharato nathI. " gurUe kahyuM. " are ekato tuM aparAdha karIne pAche mAnatA nathI. " sthUlabhadrane potAnA aparAdha yAda AvyA tethI teNe gurUnA caraNamAM paDI kahyu ke " he bhagavan ! A eka mhArA aparAdhane kSamA kara. have huM tevA aparAdha nahi karUM. " AvI rIte sthUlabhadre bahu vina Mti karI paraMtu gurUe temane vAcanA ApI nahIM; te uparathI zrIsaMgha ekaThA thai gurUne vina Mti karavA lAgyA. " huM bhagavan! jo sthUlabhadra vinA khIjo kAI ziSya hAya tA tene Apa khAkInA abhyAsa karAveA." gurUe kahyuM. " sthUlabhadra vinA bIjo koi yogya ziSya nathI. paraMtu e sthulabhadrane kAlanA prabhAvathI AveA pramAda thayA che. have bAkInA pUrva mhArI pAse raheA, huM tene te nahiM bhaNAvuM. e tenA karelA aparAdhanA daMDa khIjAnI zikhAmaNa mATe thaze." pachI zrIsa Mghe bahu Agraha karyo eTale sUrie upayAga daine joyuM teA temanA jANavAmAM AvyuM ke * khAkInA cAre pUrvanA mhArAthI uccheda thavAnA nathI." pachI temaNe sthUlibhadrane thAre A bAkInA cAra pUrve kAIne na zikhavADavAM." evA abhigraha ApIne vAcanA ApavA mAMDI, zrI bhadrabAhusUrie sthUlibhadrane sarva pUrvanA jANu karI ha`pUrvaka peAtAne pade sthApyA. tyAra pachI te pote zrI bhadrabAhusvAmI, zrI vIraprabhunA nirvANu pachI ekaso ne sittotera varSa gaye chate samAdhithI svarga pratye gayA. ** pachI zrI sthUlabhadrasUri aneka sAdhunA parivArasahita pRthvI upara vihAra karatA zrAvastI nagarInA udyAnamAM AvyA. te vakhate zrAvastI nagarImAM rahenArA sarva leAkeA manamAM bahu harSa pAmatA chatA temane vaMdana karavA AvyA. vizvanuM kuzala karanArA zrI sthUlabhadra munIzvare paNa temane amRtarasa samAna navIna dhadezanA ApI. sthUlabhadre dezanAne a Mte vicAra karyA ke "hajI sudhI mhAro dhanadeva nAmanA !matra mane vaMdana karavA kema na AvyeA ? zuM te dezAMtara gayA che ke tene kAMI rAganI pIDA thaI che ? cAla huM tenA ghare jAuM, kAraNa prANI upara dayA karavI e mhArA dhama che." AvI rIte vicAra karI aneka janAthI vaMdana karAtA sthUlabhadra potAnA mitra dhanadevane ghare AvyA. tyAM dhanadevanI strI dhanezvarIe temanI bhakti karI. sthUlabhadre te strIne pUchayuM. "he zubhAnane! mhArA mitra dhanadeva kAM che ? " strIe kahyuM. " tamArA mitra dravya kamAvA mATe paradeza gayA che. pachI sUrie dharmopadezanA miSathI hAthanI saMjJAvaDe staMbhanI nIce raheluM dravya strIne jaNAvyuM te evI rIte ke-A sa*sAranuM svarUpa kevuM che ? teA ke jevuM thArUM ghara tevAja thArA patinA vepAra che. " sUrIzvara AvI rIte vAraMvAra dhanezvarIne kahI pAte dharmanI prabhAvanA karatA chatA khIje vihAra karyo. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1601 zrIsthalibhadrasvAmI nAmanA aMtima zrutakevalanI sthA. (5) have dhanadeva karmanA vegathI lAbha na maLavAne lIdhe jevo gaye hatuM te pAchA AvyA. temaja te dhananA daridrapaNAthI pIDA pAmavA lAgyuM, te vakhate dhanazvarIe sthUlabhadranA AgamananI vAta kahI, dhanadeve AnaMdathI pUchayuM. "te sthUlabhadra munIzvare kAMI kahyuM hatuM?" strIe kahyuM. "temaNe A staMbhanI sAme vAraMvAra pi- . tAnA hAthane lAMbo karI mane dharmadezanA ApI che." dhanadeva vicAravA lAgyo, "jJAnanA nidhi evA te munirAjanuM Agamana kAMI ISTa abhiprAya vinA hoya nahIM. sUrie A staMbhane uddezIne pitAne hAtha lAMbe karyo che te vize A staMbhanI nIce dravya saMbhave che." dhanadeve Ama vicAra karI staMbhanA mULamAM davA mAMDyuM te temAMthI pitAnA puNyanI peThe bahu dravya nikalyuM. dhanadeva pitAnI saMpattithI kubera tulya thaye tethI te "mane A prasAda sUrie Ape che." ema haMmezAM samaraNa karato hato. A ekadA dhanadeva, pitAnA upara upakAra karanArA pitAnA mitra ane vaMdanA karavA gya evA sthalabhadrane vaMdanA karavA mATe harSathI pADalIpura nagare gayo. tyAM teNe upAzrayamAM jaI parIvAra sahita sthalabhadrane bahu bhaktithI vaMdanA karI. pachI dhanadeve zrI skulabhadra gurUne kahyuM ke, he prabhe! huM ApanA prabhAvathI dAridrarUpa samudrane pAra pAmyo chuM, te ApanA prasAdarUpa RNathI huM kayAre mukta thaIza? tame ja mhArA svAmI ane sugurU cho, huM ApanuM zuM kArya karuM? mane AjJA Ape. zrI sthUlabhadrasUrie "tuM hAre dharmamitra thA. evAM vacana kahyAM, te aMgIkAra karI dhanadeva pitAne ghare gaye. zrI sthalabhadrasUrie yakSA sAdhvI pAse mAtAnI peThe pAlana karAvelA ane pote dIkSA ApelA mahAgiri ane suhastI muni uttama guNanA samudrapaNune pAmI AcAryapada pAmyA hatA. te banne munIzvare, tINa khaDagadhArA samAna aticAra rahita vratane pAlatA chatA pariSaha sahana karatA hatA. zrI sthalabhadrasUri daza pUrvanA jANa evA te bannene AcArya pada ApI pote kAladharma pAmI svarga pratye gayA. jemaNe kezA vezyAnI sAthe vilAsa karatAM bAra koDa dravyane vyaya karyo, jemaNe vrata laI nitya parasamaya AhAranuM bhojana karatA teja vezyAnI citrazALAmAM ujavala evA brahmacarya vrata pALIne cAra mAsa parvata nivAsa karyo, te rathulabhadra surIzvaranI huM stuti karuM chuM. 'zrIsthulibhadrasvAmI' nAmanA aMtima zrutakevalInI kathA saMpUrNa. cauro sIse siribhadda-bAhuNo cAhiM rayaNijAmehiM // rAyagihe sIeNaM, kayaniyakajje namasAmi // 175 // zrI bhadrabAhu svAmInA cAra ziSyo ke jemaNe rAtrInA cAra pahoramAM zIta upasargathI pitAnuM kArya sAdhI lIdhuM, te cAre munione huM namaskAra karuM chuM. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36). zrI RSimaMDalavRtti-uttarAddha. * zrI bhadrabAhusvAmInA cAra ziSyonI kathA. 36 rAjagRha nagarane viSe vaya, teja ane lakSamIthI samAna ane paraspara prItivALA cAra vaNika putro rahetA hatA. teoe zrI bhadrabAhu gurU pAse dharma sAMbhaLI dIkSA lIdhI. gurUnI upAsanAthI te cAre jaNA anukrame gItArtha thayA. mamatArahita, ahaMkAra vinAnA, saMtoSavALA ane kSamAne dhAraNa karanArA te cAre munie gurUnI AjJAthI ekalavihArI thayA.. ekadA prasiddha evA te munio pRthvI upara vihAra karatA karatA pharI rAjagRha nagara pratye AvyA. A vakhate nidravya janone duHkhadAyI zItakAla (zIyALo) cAlato hato. divasanA trIjA praharane viSe bhikSA laIne pAchA pharelA te cAre munio nagarathI judA judA bhAra parvata upara javA lAgyA. temAM pahelAne parvanI guphAnA bAraNA pAse, bIjAne nagaranA udyAnamAM, trIjAne tenI najIkamAM ane cothAne nagaranA samIpe. ema anukrame cAre jaNane ce prahara thayA pachI divasanA trIjA praharane viSe bhikSA mATe javuM joIe. ema vicArI te cAre munio pota pitAne sthAnake kAryotsarga karI ubhA rahyA. temAM je parvatanI guphAnA bAraNuM A gaLa ubhe hato tene bahu TADha lAgatI hatI, je udyAnamAM hato, tene tenAthI kAMI ochI lAgatI hatI, udyAnanI samIpe rahenArane tethI kAMI ochI lAgatI hatI ane je nagaranI samIpe hato tene te nagarane garamAvo lAgato hato, te cAre munio TADhathI pIDA pAmI pilA, bIjA, trIjA ane cethA paheramAM anukrame mRtyu pAmI svarga pratye gayA. ghora parISahane sahana karanArA te bhadrabAhu gurUnA cAre zine traNe kALe namaskAra karUM chuM. zrI bhadrabAhusvAmInA cAra ziSyonI kathA saMpUrNa. . jiNakappa karI kammaM jo kAsI jassa saMthavamakAsI // siddhivaraMmi suhAtthI taM ajamahAgiriM vaMde // 176 // jemaNe jina kalpanI tulanA karI ane jemaNe zreNInA gharane viSe stotra rayuM. kosaMbIe jeNaM, dumago pavvAvio aja jAo // ujjeNIe saMpai, rAyA so naMdau suhatthI // 177 // jemaNe zAbI nagarImAM dramaka bhikSAcarane dIkSA levarAvI ke je pramaka hamaNAM ujjayinI nagarIne viSe 2AjA thayo che. te zrI Arya suhasti muni AnaMdavaMtA varto. soUNa gaNitaM suhatthigA naligagummama jjhayaNaM // takAlaM pavvaio caitta bhajjAo battIsa // 178 // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIya mahAgiri ane zrIAsuhastinAmanA dazapUrvadhanI kathA. (36) tiAha jAmehiM sivAe, avaccasahiAI vihiauvsggo|| sAhiakajjo niagehiM, pUiovaMtisukumAlo // 179 // zrI Arya suhasti gurUe mAMDeluM nAlinI gulma adhyayana sAMbhalI avaMti sukamAla batrIza strIone tyajI daI turata dIkSA lIdhI. pachI rAtrInA traNa praharamAM putra sahita zivAe bahu upasarga karyA te paNa temaNe potAnuM kArya sAdhyuM. chevaTa devatAe prazaMsA karelA te avaMti sukamAla nalinI gulma vimAnane viSe gayA. * 'zrIAryamahAgiri' ane 'zrIAryasuhastI' nAmanA dazapUrvadharonI kathA * zrI sthUlabhadra sUrinA ziSya A mahAgiri ane suhastI e bane munio pRthvI upara vihAra karatA hatA; utpanna thaelA ati hAda vairAgyavAlA zrI mahAgiri sUrie vAcanAthI anukrame bahu kAle aneka ziSyA karI zrI suhastI sUrine ga7ne bhAra zeMpI pote gacchanI nizrAmAM rahI bucchinna thaI gaelA jinakapanI tulanA karavA lAgyA. anyadA zrI suhastasUri meghanI peThe dharmadezanAno varasAda varasAvatA chatA pADalIpura nagare AvyA. tyAM temaNe vasubhUti nAmanA zreSThIne pratibodha pamADI chevAchavAdi tatvane jANa karI zrAvaka karyo, pachI te vasubhUti, gurUe kahelI nItivaDe pitAnA kuTuMbane pratibaMdha devA lAgyA. paraMtu kuTuMba pratibaMdha pAmyuM nahIM. te uparathI vasubhUtie gurUne kahyuM. "he bhagavan! meM mArA kuTuMbane pratibaMdha pamADavA mATe bahu upAya karyA, paNa temAM huM pAra paDaye nahi. kuTuMba ravadharmI vinA dharmakArya karavuM duSkara che mATe Apa mahArA gharane viSe padhArI mahArA dharma ne nivAha karavA mATe mahArA kuTuMbane pratibaMdha pamADe." pachI suhatIsUri, tenA upara anugrahanI buddhithI tenA ghera gayA, tyAM temaNe tenA kuTuMba AgaLa dharmadezanAne AraMbha karyo. A vakhate zrI AryamahAgiri gocarI mATe pharatA pharatA tyAM AvI caDayA. zrI suhastasUrie tatkAla temane pAMca abhigama sAcavI bhaktithI vaMdanA karI. zrI AryamahAgiri gayA pachI subhUtie temane kahyuM "he bhagavana ! tamAre paNa kaI gurU che ke zuM ? je vizvane vaMdanA karavA egya tame temane vaMdanA karI ?" suhastasUrie kahyuM. "he zreSThI ! e mahArA gurU che. teo tame ApelA prAthaka bhakta pAnAdikane nitya aMgIkAra kare che, je tevuM bhakta pAna na male te teo upavAsa kare che. mATe temanuM nAma uccAravuM te zreSTha che tema temanA caraNanI raja paNa vaMdana karavA yogya che." zrI Arya suhastisUri A pramANe potAnA gurUnI prazaMsA karI ane Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 362 ) zrISimaMDalavRtti-uttarAddha. zreSThInA sarva kuTuMbane pratibaMdha karI pitAne upAzraye AvyA. pachI zreSThI vasubhUti potAnA kuTuMbane kahevA lAgyuM ke " jyAre tame AryamahAgiri munine ApaNuM gharane viSe bhikSA mATe AvatA dekho tyAre "A amAre mAzuka anna che" ema kahI temane bhakata pAna vaherAvavuM. kAraNa temane ApeluM bhaktapAna mahAphalane athe thAya che." vasubhUtinuM A vacana tenA kuTuMbe aMgIkAra karyuM. bIje divase zrI AryamahAgirisUri te vasubhUtine tyAM gocarI mATe A vyA eTale zreSThInA kuTuMbe temanA mATe bhikSA lAvI sUrine heTo AdarasatkAra karyo. zrI mahAgirie zratApagathI te anna azuddha jANuM lIdhuM nahi ane upAzraye jaI suhastIne kahyuM. "sUri ! tame kAle mahAre vinaya karIne heTI ane SaNa karI. kAraNa ke tamArA upadezathI zreSThInA kuTuMbe hArA mATe zikSA taiyAra karI. pachI pastA karavA lAgelA AryasahastIsUrie "he bhagavana ! have huM ema nahi karuM." ema kahIne AryamahAgirinI kSamA mAgI. anyadA jIvavAmInI pratimAne vaMdanA karavA mATe zrI AryamahAgiri ane suhastI ane sUrio ujajaNa nagarI pratye AvyA. te vakhate tyAM saMprati rAjA rAjya karato hate. zrI saMghe karelA rathayAtrAnA utsavamAM banne munio ane sarva saMghanI pAchaLa cAlate zrI jIvatasvAmInI pratimAne ratha akhkhalita gatithI cAlate cAlate rAjadvAra AgaLa AvI pahoMce. A vakhate gekhamAM beThela saMprati rAjA, dUrathI AryasuhastisUrine joI vicAra karavA lAgyuM ke A sUrine kyAMI dIThA hoya ema lAge che, paraMtu kayAM, te mAlama paDatuM nathI." A pramANe vicAra karate rAjA mUccha pAmI turata pRthvI upara paDI gayuM. "are A zuM thayuM?" ema kahetA evA sevaka lake tenI pAse doDayA. viMjaNAonA pavanathI ane caMdananA lepanathI mUchane tyajI daI saceta thaele te rAjA tarata jAtismaraNa jJAna pAme. jAtismaraNanA jJAnathI teNe zrI suhastI AcAryane pitAnA pUrva bhavanA gurU jANyA tethI te page cAlI temane vaMdanA karavA gaye. saMprati rAjAe paMcAgathI bhUmine sparza karI zrI Arya sahastI gurUne praNAma karIne pUchayuM ke "he bhagavana ! zrI jinadharmanuM zuM phaLa che?" bhagavAna suDastIsUrie kahyuM "jinadharmanuM phaLa mokSa athavA te varga che." rAjAe pharIthI pUchyuM he gure! sAmAyikanuM zuM phaLa che?" gurUe kahyuM "he rAjana ! spaSTa evA sAmAyikanuM phaLa rAjyAdi che." pachI vizvAsa pAmelA rAjAe "e emaja che. temAM mane koIpaNa saMdeha nathI" ema kahI pharI gurUne kahyuM. "he bhagavana ! Apa mane zuM nathI oLakhatA ?" gurUe kahyuM. "he nRpa ! tane keNu nahi oLakhe ?" rAjAe kahyuM. Apa te upalakSaNa nahi kare, kAMI bIjuM kahe?" suhastisUrie hatanA upayogathI tene avyaktakArI Thumaka jANI viramaya pAmatA chatAM kahyuM, "he. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImahAgiri ane zrIAsuhasti' nAmanA parvadhanI kathA (37) : saMprati rAjA! meM tene sArI rIte jANe che. te hArA pitAnA pUrvabhava saMbaMdhI kathA sAMbhaLa: pUrve ame zrI AryamahAgiri AcAryanI sAthe vihAra karatA karatA kauzAMbI nagarIne viSe AvyA hatA. amAro parivAra bahu moTe hatuM tethI saMkIrNapaNane lIdhe ame judA judA upAzrayamAM utaryA hatA. te vakhate tyAM bahu dukALa hato te paNa bhaktivaMta leke amane bhaktAdika vizeSe ApavA Agraha karatA. ekadA kaI eka zreSThInA gharane viSe sAdhuo bhikSA levA mATe jatA hatA evAmAM temanI pAchaLa eka rAMka pezI gaye. rAMkanA jotAM chatAM sAdhuoe zreSThInA gherathI modaka vigerenI bhikSA vahorI. bhikSA laI upAzraya pratye jatA evA sAdhuenI pAchaLa ja evo pelo rAMka "mane bhojana Apo" ema kahevA lAgyuM. sAdhuoe kahyuM. "he raMka ! gurU jANe. ame parAdhIna chIe, mATe tane kAMI ApI zakavA samartha nathI." pachI te rAMka, sAdhuonI pAchaLa pAchaLa upAzraye gaye, ane bhejananI yAcanA karavA lAgyo. sAdhuoe gurUne kahyuM. "he bhagavana ! A rAMke mArgamAM amArI pAse bhejana mAgyuM hatuM paNa ame tene asaMta mAnI ApyuM nathI." gurUe zruta upayoga daIne pachI kahyuM. he sAdhuo ! A rAMka bhavAMtare pravacanane AdhAra thaze mATe tene kahe ke jo tuM dIkSA le te tane bhejana maLe." sAdhuonA kahevAthI roke te vAta kabula karI eTale te ja vakhate gurUe tene dIkSA ApI sarasa medakAdikane AhAra Ape. rAMke te adharAyo thaI kaMTha paryata bhakSaNa karyo. pachI te divasanI rAtrIe atyaMta pIDA pAmele ane gurUnI AjJAthI sAdhuoe ArAdhanA karAvelo te rAMka muni mRtyu pAmIne hamaNAM kuNAla bhUpatinA putrarUpe tuM utpanna thayo che." potAnA pUrvabhavane sAMbhaLI nirNaya pAmelA saMprati rAjAe pharI gurUne kahyuM. he bhagavana ! tamArA prasAdathI huM AvI rAjapadavI pAmyo chuM. he bhagavana ! je te bhavamAM Ape mane dIkSA na ApI hota te huM AvI padavI na pAmata eTaluM ja nahi paNa huM jinadharma na pAmyo hota to hArI zI gati thAta? mATe mane kAMI AjJA Apo; hArA upara prasanna thAo. tame, mahArA upara pUrva janmane viSe upakAra karyo che mATe tamAre Adeza svIkArI zaNamukta thAuM. pUrva janmanI mAphaka A bhavamAM paNa tame hArA gurU che mATe AjJA karI mahArA upara anugraha kare." zrI suhastI sUrie kahyuM. "he rAjana! tuM akhaMDita sukha mATe jinamanuM ArAdhana kara. kAraNa dharmanA ArAdhanathIja parabhavane viSe svarga ane mokSa sukha maLe che. vaLI A bhavamAM paNa hastI, azva ane keza Adi saMpatti adhika male che." pachI rAjAe gurU pAse samyatvamUla bAra vrata rU5 zrAvakadharma aMgIkAra karyo. pachI saMprati rAjA, te divasathI AraMbhI traNe kALa jinezvaranuM pUjana ane Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) zrI RSimaDalavRttiuttazuddha baMdhunI peThe sAdhamikAnuM vAtsalya karavA lAgyA. vaLI jIvadayAmAM tatpara evA te rAjA satpAtrane viSe dAna ApavA lAgyA. teNe bharatakSetranA traNa khaMDa jinezvaranA madIrAthI suAAbhita manAvI dIdhA. pachI ujjaNu nagarImAM zrI Arya suhastI AcAryanA caraNukamaLa virAjatA hatA, evAmAM bhaktivaMta sa Mghe khIje varSe caityayAtrAnA utsava karyA. bhagavAna kruhastI sUri zrI saMghanI sAthe nitya yAtrA maMDapamAM padhArI zAbhA ApatA. saMprati rAjA paNa mAla ziSyanI peThe temanI AgaLa hAtha joDIne besatA. caitya yAtrA utsavane aMte zrI sa Mghe rathayAtrA karI. kAraNa rathayAtrAe karIneja yAtrAtsava pUrNa thAya pachI suvarNa ane maNimaya evA zrI jinezvaranI pratimAthI adhiSThita ratha, sthAnake sthAnake vAgatA aneka vAjItronA zabdathI dizAonA madhya bhAgane gajAvatA; pagale pagale karAtA mhoTA maheAtsavavALA, ghara ghara pratye karelA mhATA snAtramahAtsavavALA; uttama zrAvakAe mAlatI, jAi, kamaLa ItyAdi puSpAnI mALAthI pUjana karelI arihaMta pratimAvALA, khaLAtA agurU dhupanA gADhA sugadhathI sarva pRthvIne suga Mdhamaya banAvI detA ane nAgarIka strIoe uttama gIta gavAtA chatA saMprati rAjAnA rAjadvAra pratye AbyA. pachI saMprati rAjAe paNa aSTaprakArI pUjAthI zrI jinezvaranI pratimAnI pUjA karI; zrAvakAne vasradAna ApI sAdhI vAtsalya karyuM. tyArapachI teNe teja vakhate sarve sAmAne khelAvI samyaktva grahaNa rAvI ane ema AjJA karI ke "huM sAmatA ! jo tame mane peAtAnA adhipati mAnatA hAtA tame A suvihita sAdhuonA upAsaka thAo. tamane satkAramAM ApelA dravyanu mhAre kAMi prayeAjana nathI. he sAmatA ! tame ema karye chate mhArUM priya kareluM kahevAze." saMprati rAjAe AvI rIte kahIne sarve rAjAne pAta peAtAnA ghara pratye jai svAmIbhaktithI sAdhuonI sevA karavA lAgyA. eTaluMja nahi paNa teoe rathayAtrA ane tIrthayAtrA karAvI. temaja tenI pAchaLa puSpavRSTi ane caityapUjA paNa karAvI. teoe zrAvakanA AcAra evA pAlya ke aMte teo sAdhunA vihArane yAgya thayA. ekadA saMprati rAjA pAchalI rAtrIe vicAra karavA lAgyA. 8 huM anA dezamAM sAdhuone vihAra karAvuM. " pachI savAramAM teNe potAnA anArya dezamAM rahenArA mANasone AjJA karI ke " huM purUSo ! tame jevI rIte mhArA kara ahiyAM hyA che tevA anArya dezamAM levA mATe huM tamane moklu chuM. " saMprati rAjAnA AdezathI te purUSA paNa rAjAe je pramANe kahyu, te pramANe karI anArya dezamAM jaI leAkeAne zikSaNa karavA lAgyA. " tamAre amuka amuka beMtAlIza dASarahita AhAra ane vastra pAtrAdi amane ApavAM ane amuka zAstranA abhyAsa karavA. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIArya mahAzazi ane zrI Aryasuhasti nAmanA dazapUrvadhanI kathA. (365) tame e pramANe amane Apaze te saMprati rAjA tamArA upara prasanna thaze, nahi te kepa pAmaze. " pachI saMprati rAjAne prasanna rAkhavA mATe te anArya lake paNa prati divasa rAjAnA hukama pramANe karavA lAgyA. A pramANe anArya dezane paNa sAdhunA yegya AcAramAM pravINa karIne pachI saMprati rAjAe zrI AryasuhastI gurUnI vinaMti karI ke " he bhagavan! sAdhuo, Arya dezanI peThe anArya dezamAM zA mATe nathI vihAra karatA ? " sUrie kahyuM. " anArya dezamAM mANase, sAdhunI sAmAcArIne nathI jANatA, tethI tyAM sAdhune vihAra cAritrana nirvAha karanAre kema thAya?" rAe kahyuM. " he bhagavana ! hamaNuM anArya dezamAM sAdhuone melI temanA AcAranI cAturIne Apa juo." rAjAnA AvA AgrahathI sUrie keTalAka sAdhuone anArya dezamAM javAnI AjJA karI. anArya loko te sAdhuone joI A saMprati rAjAnA mANaso che ema mAnI pUrve kahelI rIta pramANe temane bhakta pAna ApavA lAgyA. tethI te sAdhuo paNa anArya dezamAM niravadya evuM zrAvakapaNuM joI vismaya pAmyA. pachI temaNe saMteSa pAmI gurUne sarva vAta nivedana karI. A pramANe saMprati rAjAe buddhigarbhita potAnI zakti vaDe anArya deza paNa sAdhuene vihAra karavA gya banAvyuM. pachI saMprati rAjAe raidra evA pitAnA pUrvajanmanA raMkapaNAne saMbhArI pUrvAdi cAre dvArane viSe dAnazAlA maMDAvI. " A potAne ane A pArake" evI apekSA vinA bhejana karavAmAM utsuka evA raMka leke tyAM koIe kyA vinA bhajana karatA hatA. rAjA saMpratie raseIyAnA agresarane pUchayuM ke "he pAcake! vadheluM anna keNu laI jAya che ? " teoe kahyuM. "he svAmina ! te ame laI jaIe chIe." rAjAe pharI teone AjJA karI ke " je anna bAkI vadhe te nahi karanArA ane nahiM karAvanArA evA gocarIe AvelA sAdhuone ApavuM. huM tene badale tamane dravya ApIza. tethI tamAro nirvAha thaze. " kahyuM che ke dhanavAna mANasa kaI paNa kAryane viSe kheda pAmatA nathI. pachI te raseI te divasathI AraMbhIne rAjAnI AjJAthI vadheluM anna sAdhuone ApavA lAgyA. tema sAdhuo paNa te zuddha annane levA lAgyA. pachI zramaNanA upAsaka evA saMprati rAjAe kadaI, ghI dudha ane telanA vecanAra, temaja vastrane vecanAra lokone AjJA karI ke " je kaI mANasa kAMI paNa potAnI vastu ApI sAdhune upakAra karaze, tene huM tenI vastunuM mUlya ApIza. nahi to te lekene hArAthI bhaya thaze. " rAjAnA AvA AdezathI leke harSa pAmI te pramANe karavA lAgyA che ke suhastI gurU rAjapiMDa deSayukta jANatA hatA te paNa balISTa evA ziSyanA anurAgathI lisa thaelA te gurU, ziSyone Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (366) zrI aSimaMDalavRtti-uttarAddha rAjapIMDa letA aTakAvatA nahotA. evAmAM zrI mahAgirisarie AvIne suhastI surine kahyuM. "he sUri ! tame rAjapIDane aneSaNaya jANatA chatAM zA mATe svIkAre che ? " zrI suhastIrie kahyuM " he bhagavana ! "yathA rAjA tathA prajA" e draSTAMtane anusarI rAjAnI anuvRttithI nAgarIka leka paNa Ape che." krodha pAmelA mahAgirie kahyuM. " are suhastI! have sachI ApaNA banene visaMbhega jANa. kAraNa samAna sAmAcArIvAlA sAdhuonI sAthe saMbhogikapaNuM hAya che. paNa bhinna sAmAcArIvAlA sAdhuonI sAthe saMgIkapaNa hotuM nathI. mATe tuM AjathI amArA mArgathI judo che. " zrI AryamahAgirinA AvAM vacana sAMbhaLI bALakanI peThe bhayathI kaMpatA evA suhastIrie hAtha joDI vaMdanA karI ane kahyuM " he bhagavan! aparAdhI thayo chuM. mATe mahArUM mithyAhukta che. A hAre eka aparAdha kSamA karo. have huM te aparAdha nahi karuM." zrI AryamahAgirie kahyuM. "he sUri! emAM tamAre doSa che ? kAraNa pUrve bhagavAna zrI mahAvIra prabhueja te kahyuM che ke " hArI ziSya paraMparAmAM sthalibhadra pachI sAdhuonI sAmAcArI bhinna bhinna thaze. " ApaNa banne jaNa sthalibhadra pachI tIrthanA pravartaka thayA chIe mATe te zrI viraprabhunAM vacana satya karI ApyAM che. " pachI asaMga ka5nI sthApanA karI temaja jIvaMtasvAmInI pratimAne praNAma karI zrI AryamahAgiri svAmI avaMtI nagarI thakI bahAra nikaLI cAlatA thayA. anukrame te, gajendrapada nAmanA prasiddha mahAtIrthane viSe jaI anazana laI svarga pratye gayA. zrI saMprati rAjA paNuM zuddha zrAvaka dharmane pALI AyuSya pUrNa thaye devatA thayA. anukrame te paNa mukti pAmaze. pachI AryasahastasUri, anya sthale vihAra karI pharI ujajayinI nagarImAM zrI jIvaMtasvAmInI pratimAne vaMdanA karavA mATe gayA. bahAranA udyAnamAM vasatInI yAcanA karavA mATe zrI suhastI svAmIe be munione nagara maLe mekalyA. te bane munio bhadrA nAmanI zeThANIne ghera gayA. bhadrA zeThANIe paNa vaMdanA karI ane sAdhuone pUchayuM ke " Apa mane zI AjJA kare che ? " munioe kahyuM. " ame suhastI surinA ziSyo chIe, temanI AjJAthI tamArI pAse vasatinI yAcanA karIe chIe. " pachI bhadrAe teone vistAravAlI vasatI ApI, temAM zrIsahastIe parIvArasahita nivAsa karyo. anyadA sUrie pradoSasamaye nalinI guma nAmanA adhyayananuM Avartana karavA mAMDayuM. te vakhate bhadrAno putra avaMtisukumAla ke je potAnA samAna rUpavAlI pitAnI batrIza strIonI sAthe sAtame mALe vilAsa karate hatA tenA kAne te nalinI gulma vimAna sAMbhalAyuM, pachI avaMtisukumAla te adhyayana sAMbhaLavA Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIarthamahAgiri ane zrIAsuhasti nAmanA dazapUrvadhanI kathA. (367) mATe turata AvAsathI nIce utarI sAdhuonI vasatInA bAraNe Avyo. meM A kyAMI anubhavyuM che. " ema vicAra karatAM utpanna thaelA jAtismaraNa jJAnavALA te avaMtisukumAla sUri pAse AvyA. tyAM teNe sUrine namaskAra karIne kahyuM ke "he bhagavan! huM bhadrAne avaMtisukamAla nAme putra chuM. huM A bhAvathI Agale bhave nalinIgubha vimAnane viSe devatA hate. he bhagavana ! jAtismaraNa jJAnathI mane nalinIgulma vimAnanI smRti AvI che. have huM tyAja javA mATe dIkSA laIza." pachI dIkSAnI yAcanA karatA evA te avaMtisukamAlane sUrie kahyuM. "he avaMtisukamAla! tuM ati sukomala che ane dIkSA pAlavI te leDhAnA caNA cAvavA jevI athavA te agnino sparza karavA jevI duSkara che." avaMtisukamAle kahyuM. "he bhagavan! pratrajyAdAna levAmAM bahu utsuka chuM paraMtu bahu kAla lagI sAmAcArI pAlavA samartha nathI, mATe huM anazananI sAtheja dIkSA laIza. kAraNuM tethI sarvadhArIone thoDuM kaSTa thAya che." gurUe kahyuM. "he mahAbhAga! je te dIkSA levAnI IcchA kare che te tuM hArA svajane pAsethI AjJA laI Ava." pachI avaMtisukamAle ghera jaI hAtha joDI svajanene pUchayuM. svajanoe dIkSA levAnI AjJA na ApI tethI teNe tyAMja loca karI sAdhune veza paheryo, pachI pitAnA zarIrane viSe paNa mamatArahita eve te tevAne tevAja svarUpamAM zrI suhastIsUri pAse gaye. sUrie paNa "A potAnI meLe veSadhArI na thAo." ema vicArI tene dIkSA ApI. cirakAla sudhI tapakaSTanI nirjarA karavAne asamartha evA te avaMtisukumAla gurU pAsethI anazana levAnI rajA laI anya sthale vahAra karI gayA. ati sukamala hovAthI cAlavAne lIdhe rUdhirathI kharaDAyelA pagavAlA te avaMtisukumAla muni smazAnamAM jaI anazana laI ekAgra cittathI paMca parameSThI maMtranuM smaraNa karatA chatAM eka ketherikAnA kuMDamadhye kAyotsarga karI ubhA rahyA. A vakhate temanA rUdhiravaDe kharaDAyelA paganI gaMdhathI kheMcAyelI kei eka ziyANI pitAnA bAlake sahita tyAM AvI. tyAM te, avaMtisukumAlanI pAse jai rUdhirathI kharaDAyelA temanA pagane bhakSaNa karavA lAgI. ziyANIe rAtrInA pahelA pahoramAM muninA banne paga bhakSaNa karyo. paraMtu te mahAtmA jarA paNa kayA nahIM. eTaluM ja nahiM paNa ulaTA te sarvadhArI muni, pitAnA paganuM bhakSaNa karanArI ziyAlaNane pitAnA paga dAbanArI mAnavA lAgyA. evI rIte bIjA pahore ziyAlae munina sAthalanuM bhakSaNa karyuM. te paNa munie "A jIva si pAme." ema dhArI tenA upara dayA karI. trIje prahare ziyANIe muninA udaranuM bhakSaNa karavA mAMDyuM. te vakhate paNa munie emaja ciMtavyuM ke "te hArA udaranuM bhakSaNa karatI nathI, paNa mahArA pUrvabhavanA saMpAdana karelA karmane bhakSaNa kare che, ethe prahare te mahAtmA mRtyu pAmIne nalinI gulama vimAnamAM addhivaMta devatApaNe utpana thayA, Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ t368) zrI uSimaMDala vRtti uttarAddha "A mahAkaSTa karanArA ane sattAdhArI muni vaMdanA karavA yogya che." ema dhArI devatAoe turata temanA dehane mahimA karyo. have ema banyuM ke avaMtisukamAlanI batrIsa strIo ke jemanAM mana potAnA patine viSe hatA te strIo, gurU pAse potAnA patine na dekhI zrI suhastasUrine pUchavA lAgI. "he bhagavan! amArA pati kyAM che, te amane kahe?" zrI suha stI sUrie, kRtanA upayogathI avaMtisukumAlanI sthiti jANI te strIonI Agala sarva vAta kahI. pachI zekathI vyAkula thaelI save strIoe potAnA ghare jaI bhadrAnI Agala te sarva vRttAMta kahyuM. avaMtisukamAlanI mAtA bhadrA paNa prabhAte sarva vahunI sAthe ketherikAthI vyApta evA masAnamAM jaI. tyAM nirUtya dizAmAM ziyAlaNuM kheMcI gaelI evA pitAnA putranA kalevarane joI vahuonI sAthe bhadrA rUdana karavA lAgI. bahu kAla rUdana karI tathA vilApa karI pachI potAnI mele utpanna thaelA vairAgyavAlI bhadrAe zikhAnadIne kAMThe putranuM urdhvadehika karI, ghare AvI ane eka garbhiNuM vahane ghera rAkhI bAkInI ekatrIza vahuo sahita pite zrI suhastasUri pAse dIkSA lIdhI. - pachI gaNiI vahue eka putrane janma Ape. te putra avaMtisukumAlanA mRtyune sthAnake mahAkAla nAmane ane mATe jinaprAsAda karAvyuM. te lekamAM prasiddha thaye paNa te kAlAMtare mithyAtvIpaNuM pAme. bhagavAna suhastasUri paNa rogya ziSyane pitAne ga7 seMpI pote anazana laI devaloka pratye gayA. ___ 'zrIAryamahAgiri' ane 'zrIAryasuhasti' nAmanA dazapUrvadharonI kathA saMpUrNa. nivutA ne tayA, umavA sarcamAvAsavA tevIsaimo purisapavaro, so jayau sAmajo // 180 // jemaNe sarva bhAvane prarUpaNa karanAra pannavaNA (prajJApanA) nAmane graMtha banAvyuM. te trevIsamA zyAmAya nAmanA uttama purUSa jayavaMtA varte. paDhamaNuoge kAsI, jiNacakidasAracariapUvvabhave // kAlaganarI bahuologaNuoge nimittaM ca // 181 // kAlasUrie prathamAnuga ane kAnuga evA be graMtha karyA che. temAM prathamAnugane viSe jina, cakravatI ane dasA (dasAra kulamAM thaelA purUSa) nAM caritra ane pUrvabhave che. temaja lekAnugane viSe ghaNAM nimitta kahyAM che. ajjasamuddagaNahare, dubalie ghippaIpihosavvaM // I kutasthAmaparisiM, samudi tinidhimmA | 282 - Arya samudrasUri duela eTale bahu prayAsa karavAmAM asamartha hatA. e kAra Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIAryasamita nAmanA surIzvarajInI kathA. (6) huthI gurUgya jUdu le che ane gurU sUtra, artha ane parisIthI uThe tyAre ziSya traNa vakhata vizrAMti, sevA vigere kare che. paheluM sUtranI vAcanA ApI rahe tyAre, bIjuM arthavAcanA thaI rahyA pachI ane trIjuM saMthArA vakhate ema anukrame jANI levuM savANagaMti bhaMDaya-pamuhe dilaMta egamittassa // maMgussa na kiikammaM, naya visu dhippaI kiMcI // 18 // gurUnI mAphaka zrI maMgusUrijI, AhAra judo letA nathI ane vizrAmaNa paNa karAvatA nathI. ane bhaktithI pUchatA zrAvakane gaMtrI ane bhaMDaka AdinA hRSTAMtathI kahetA hatA ke "majabuta bhAjana tema majabuta gADIne saMskAranI jarUra nathI. jAisare sIhAgirI, varasIsA Asi jassime curo|| dhaNagiri there samie vaire taha arihadinne // 184 // te jAtismaraNavAlA siMhagirisUri jayavaMtA varte ke je sUrinA 1 dhanagiri, 2 sthavira samita, 3 vaja, ane ahaMdina, evA cAra zreSTha ziSyo hatA. sumiNe pIo payapugna-paDiggaho jassa harikisoreNa // sirivairasamAgamaNe, taM vaMde bhadguttaguruM // 185 // zrIvAsvAmI bhaNavA AvatA hatA te samaye je sUrie vamamAM pAtrane viSe bharelA dudhane siMhane bAlaka pI jate dITho hato. te zrI bhadragupta gurUne huM vaMdanA karuM chuM. kannAvinaMtaridIva-vAsiNo tAvasAvi pavvaiA // jassAisaya darcha, taM samiaM vaMdimo samizra // 186 // kaNuM ane bINA nAmanI be nadIone madhyabhAga ke je dvIpa kahevA hato temAM nivAsa karIne rahelA tApase paNa jemanA atizayane joI sAdhu thayA, te zrI Aryasamita gurUne huM vaMdanA karuM chuM. meM chINamiti" nAmanA aSAnInI kathA.* AbhIra dezamAM acalapuranI samIpe kannA ane binA nAmanI be nadIono madhyabhAga ke je brahmadviIpa nAme oLakhAtA hatA tyAM pAMcase tApasa rahetA hatA. teomAM je mukhya tApasa hatuM te lepavAlI pAvaDIo upara caDI khinnA nadIne utarI gAmamAM pAraNuM karavA jato. " A tApasa bahu tapazaktivAlA che." ema dhArI bahu mANase tenA bhakta thayA. pachI te mANaso zrAvakenI niMdA karatA ane kahetA ke tamArA gurUonI maLe keI Ave atizayavAlo Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (370) zrIhaSimaMDalavRtti uttarAddha : che? te uparathI zrAvakee vAsvAmInA mAmA AryasamitasUrine teDAvyA ane sarva vAta kahI. sUrie kahyuM. "tApasanI e kAMI tapazakti nathI paraMtu pAlepanI zakti che." pachI sUrinA kahevA uparathI upAya zodhI kADhI zrAvakee te tapasvIne pitAne tyAM bhejananuM AmaMtraNa karyuM. ghera AvelA tApasane zrAvakee AdarathI paga dhevA pUrvaka bhojana karAvyuM ane satkAra karyo pachI sarve zrAvake te tApasanI sAthe nadIne kAMThe gayA. tyAM je te tApasa jalamAM cAlavA lAgyuM te te buDavA paNa lAge, tethI tenI niMdA thaI. evAmAM tyAM AryasamitisUri AvyA. temaNe lekane baMdha karavA mATe nadIne kahyuM. "he khinnA nadI ! hAre hArA sAme pAra javuM che." munie ATaluM ja kahyuM. teTalAmAM te nadInA banane kAMThA ekaThA thaI gayA, tethI sUri sAme tIre gayA. leke paNa baha Azcarya pAmyA. pachI nagaravAsI lekethI viMTalAelA sUri pelA tApase pAse gayA. tyAM temane dharmopadeza daI, pratibaMdha pamADI dIkSA ApI. pachI zrAvaka A cUrNaprayAga che paraMtu teonI tapazakita nathI." ema dhArI jinazAsananI prabhAvanA karatA chatAM nagara madhye AvyA. te divasathI te rathAna "brahmaDhIpikA zikhA." evA nAmathI prasiddha thaeluM che. 'zrIAryasamita' nAmanA sUrIzvarajInI kathA saMpUrNa. vesamaNassa u sAmANio, cuo vagguravimANAo // jo tuMbavaNe dhanagiri, ajjha sunaMdAsuojAo // 187 // kaberane sAmAnika devatA valakuvara vimAnathI AvI tuMbavana saMnivezane viSe sunaMdAthakI pUjya e dhanagiri nAme putra thaye. tuMbavaNasaMnivesAo, niggayaM piyasagAsamullINaM // chamAsiaM chasujuaM, mAUisamaniaM vaMde // 188 // tabaka saMnivezathI nikaLelA, pitAnI sAthe jhoLImAM rahelA cha mAsanA, chakAya jIvanI yatanA karanArA ane mAtA sahita evA zrI vajI svAmIne huM vaMdanA karuM chuM. jo gujjhagehiM vAlo, nimaMtio bhoyaNeNa vAsaMte // nicchai viNIaviNao, taM vairarisiM namaMsAmi // 189 // mahAvinayavaMta vAsvAmI je ke bAlyAvasthAvALA hatA te paNa varSARtumAM zadaka devatAe bhejana mATe nimaMtraNe temaNe te devatAnA pIMDanI IcchA karI nahi. te zrI vAsvAmIne huM namaskAra karuM chuM. ' Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~~~ ~~~ - ~ zrIvAsavAmI nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA. (37) ujjeNIe jo jaMbhagehiM, ANakhiuNa thuamahio // .. akhINamahANasi, sIhagiripasaMsiaM vaMde // 190 // ujajayinI nagarImAM bhaga devatAe jemanI parIkSA karI gaganagAminI vidyA ApavApUrvaka prazaMsA karI, te akSINa mahAnasazaktivALA ane siMhagiri gurUe prazaMsA karelA vAsvAmIne huM vaMdana karuM chuM. basa gajunA vAyarA vApura nathaSi . . . . devehiM kayA mahimA, payANusAriM namasAmi // 191 // jenA vAcapadanI anujJAmAM devatAoe jemano dazapura nagaramAM mahimA karyo te padAnusArI labdhivALA zrI vajasvAmIne huM namaskAra karuM chuM. jo kannAi dhaNeNa ya, nimaMtio juvvaNaMmmi gihivadruNA // ... nAri lulumanA, teM vahiM namaMtari | 222 jemane yuvAvasthAmAM kusumapura nAmanA nagaramAM gRhapatie dhana ane kanyA mATe nimaMtaryA hatA, te zrI svAmIne huM namaskAra karuM . . nepuSiA vijJA, mArijAgo | ___vaMdAmi ajjavairaM, apacchimo so suaharANaM // 193 // jemaNe AkAzagAminI vidyAne mahAparijJAthakI uddhAra karyo ane je chellA zrutadhara thayA hatA, te zrI vajasvAmIne huM vaMdanA karuM chuM. mAhesarIu sesA, puriaM niA huAsaNagihAo // gayaNayalamaivaittA, vaireNa mahANubhAveNa // 194 // mAhezvarapurInA hutAzana vanathI zeSa kulAdika je vajIsvAmIjI AkAza mArge nagarImAM laI gayA te mahAnubhAva zrI vajIsvAmIne huM namaskAra karuM chuM. * jassAsI veuvvia-nahagamaNapayANusAriladdhio // taM vaMde jAisaraM, apacchimaM suaharaM vairaM // 195 // - jemane vaikiya labdhi, AkAzagAminI ane padAnusArI labdhio prApta thaI hatI, te jAti samaraNavAlA mRtadhara vajIsvAmIne huM vaMdA karuM chuM. nANAviNayappahANehi, paMcahi saehiM jo suvihiANaM // pAuvagao mahappA tajjhasavairaM namaMsAmi // 196 // jJAna ane vinayAdi guNavAlA pAMcase sAdhuo sahita jemaNe pApagamana svIkAryuM. te vajAsvAmIne huM namaskAra karuM chuM. karuNAi vairasAmI, jaM ujjhia uttamahamallINo // ArAhi lahuMteNa khuDDaeNaMpi saMteNaM // 197 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2) bISiSaTala vRtti-uttarAddha vajasvAmIe dayAthI je zuddhakane tyajI daI anazana svIkAryuM, uttama evA te bhulake paNa turata anazana laI potAnA AtmAne sAcce. jassaya sarIrapUja, ja kAsi rahehiM logapAlAo // teNa rahAvattagirI, ajjhavi suvissaojAo // 198 // je kSulakanA zarIranI pUjA ratha upara beThelA lokapAlee karI, ke jethI te parvata "rathAvagiri" evA nAme Aja sudhI leka prasiddha thayela che. sopArayaMmi nayarami-vayarasAhAviNaggAyA jtto|| siri vairasAmi sIsaM, taM vaMde vairasenarisiM // 199 // zrIvAsavAmIe potAnA ziSya vAsenasUrine mahA durmikSa kAlamAM sAdhunA bIjane uddhAra karavA mATe pAraka nagaramAM mokalI dIdhe, ke je vajasenathI vAsvAmInI eka zAkhA utpanna thaI. te zrIvAsvAmInA ziSya vajana sUrine huM vaMdanA karuM chuM. * 'zrIvajrasvAmI' nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA * mAlavadezanA AbhUSaNa rUpa tuMbavana nAmanA gAmane viSe dhanavaMta evA dhanagirie pitAnI sunaMdA nAmanI garbhiNI strIne tyajI daI dIkSA lIdhI. sunaMdAe avasare putrane janma Apyo. te vakhate putre sunaMdAnA mukha thakI pitAnA pitAnI dIkSAnI vAta sAMbhalI. tethI te putrane turata jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pachI te bAlaka pitAnI mAtAne udvega pamADavA mATe niraMtara revA lAgyo, te ema dhArIne ke " hArA revAthI udvega pAmelI hArI mAtA mane tyajI deze." anukrame te bAlaka jeTalAmAM cha mAsane thaye teTalAmAM dhanagiri vigere bahu sAdhuenA parivAra sahita uttama yuktinA jANa evA zrI siMhagiri gurU te tuMbavana nAmanA gAma pratye AvyA. pachI dhanagiri muni, bhikSA levA mATe gAmamAM javA taiyAra thayA, eTale temane gurUe kahyuM ke " Aje tamane sacitta athavA acitta je kAMI male te tamAre levuM. " pachI dhanagiri muni, bhikSA mATe gAmamAM pharatA pharatA sunaMdAnA ghara pratye AvyA. te vakhate putrathI udvega pAmelI sunaMdAe kahyuM ke "he sAdhuziromaNi ! tame A putrane laI jAo. " dhanagiri munie turata te putrane laI jhoLImAM nAkhI, sunaMdAnA gharathI bahAra nikalI, gurU pAse AvI ane gurUnA hAthamAM mUko. bALakane hAthamAM mUkatAMja gurUne hAtha namI gayo tethI A vAsamAna bhAravAlo che " ema kahI harSita cittavAlA gurUe te bAlakanuM vajA evuM nAma pADayuM. mahAsatInA upAzrayamAM zrAvikAo vaDe pAlana karAtA te bAlaka pAraNamAM rahe chate agIyAra aMga bharyo. jene mATe kahyuM che ke, - Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w imm bIjusvAmI nAmanA aMtima dazarvidharanI kathA (28) jemaNe phakta cha mAsanI avasthAmAM cAritra levAnI IcchA karI, jemaNe pAraNAmAM sUtA sUtA zAstrane abhyAsa karyo, jemaNe traNa varSanI avasthAmAM saMyama svIkAryo ane jemaNe bAlyAvasthAmAM sAdhuonA samUhane abhyAsa karAvyo. " zeyAtarIoe lAlana pAlana karelo ane alaMkRta karelA vajane traNa varSa thaelo je sunaMdAe sAdhvI pAse putranI mAgaNI karI ke "A putra hAre che mATe te mane sepa. " sAdhvIoe kahyuM. " ame tamAre mAtA putrane saMbaMdha jANatAM nathI. he anaghe ! amane te gurUe seMge che, teTaluM ja phakta jANIe chIe. " ema kahI sAdhvIoe sunaMdAne putra seMke nahIM. pachI sunaMdA pote te sAdhvIenA upAzrayamAM jai dhAvamAtAnI peThe harSathI stanapAnAdi vaDe putrane lADa laDAvavA lAgI. valI teNIe manamAM ema dhAryuM ke " jyAre dhanagiri muni gAmamAM Avaze tyAre huM balAtkArathI putrane laIza. " vajakumAra traNa varSane thaye evAmAM kAryakAryanA jANa dhanagiri vigere sAdhuo tyAM AvyA. sunaMdAe dhanagirine kahyuM. " mane mhAro putra pAcho Ape." dhanagirie tene putra Ape nahIM paNa ulaTuM ema kahyuM ke " are mugdha ! te putra amane ApI dIdhuM che chatAM atyAre bebhAnathI mAge che ke zuM ? vamana karelA annanI peThe te putrane tuM pAcho levAne kema Icche che ? jema vecI dIdhelI vastu uparathI potAnuM svAmIpaNuM jatuM rahe che, tema ApI dIdhelI vastu parathI paNa pitAnuM svAmIpaNuM nAza pAme che. te te putra ApI daI parasvAdhina karyo che. te have tuM tene na mAga. chevaTa bane pakSone mahaTe vivAda thayuM. temAM mANasoe kahyuM ke " A vivAdane rAjA niveDo lAvaze. pachI potAnA svajana sahita sunaMdA rAjasabhAmAM gaI, sarva saMghasahita dhanagiri muni paNa rAjasabhAmAM AvyA. rAjAnI DAbI bAjue sunaMdA beThI ane jamaNI bAjue saMgha sahita dhanagiri vigere sAdhuo beThA. bhUpatie banne pakSanI vAta sAMbhalI kahyuM ke " e bAlaka belAvavAthI jenI tarapha jAya tene seMpavAmAM Avaze. " rAjAnA A nyAyane bane pakSanA lokoe mAnya karyo. paraMtu emAM e prazna uThe ke "e bAlakane paheluM keNa bolAve ? " nagaravAsI lokee kahyuM ke " hamaNAM e bAlaka sAdhuonA saMgane lIdhe temanA premamAM baMdhAI gayo che mATe te temanuM vacana ullaMghana karaze nahIM, tethI te bALakane prathama tenI duSkarakAriNI mAtA bolAve. kahyuM che ke mahATA purUne strIo anukaMpA pAtra hoya che. " pachI sunaMdA, bAlakane krIDA karavA yogya ramakaDAM ane vividha prakAranAM bhakSya padArtho dekhADIne kahevA lAgI. "he vatsa ! huM hArA mATe A hasti vigere ramakaDAM lAvI chuM. tene tuM grahaNa karI hArI AzA pUrNa kara. he bAlaka! A Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 374 ) zrIRRSisaDala vRtti-uttAno sAkara, lADu, drAkha ane mAMDA vigere bahu khAvAnA padArtho che temAMthI tane ce te grahaNa kara. he vatsa ! svAmIe tyajI dIdhelI ane tuja eka jene AzrayabhUta che evI nirAdhAra je huM tenI pAse AvIne tuM mane harSa pamADaya, ha pamADaya. ,, mAtAnAM AvAM vacana sAMbhalI jANu evA vajra kumAra " mAtAe karelA upakAra rUpa devAthI kAi purUSa chUTI zakatA nathI " ema dhArI vicAravA lAgyA ke " jo huM mAtA upara dayA karI saMghanI upekSA karIza te nizce mane sa MsAra bahu lAMbeA thaze. niha tA laghukama vAlI mhArI dhanya mAtA dIkSA leze. " Ama dhArI ceAgIdranI peThe vajrakumAra pAtAnA sthAnataraphathI mAtA taraph gayA nahIM. pachI rAjAe suna MdAne kahyuM. " huM sunade! have tuM jA, kAraNu te elAvyA chatAM paNa jANe krodhathIja hAyanI ? ema thArA tarapha AnyA nahIM. " avasara AvyA jANI dhanigirae hAthamAM rajoharaNa lai thADA akSarathI kahyuM ke " vatsa ! jo dIkSA levAmAM hArUM citta hAya ane tuM tattvanA jANu hAya tA me ApelA A rajoharaNane aMgIkAra kara. muninAM AvAM vacana sAMbhalI uMcA karelA hAthavAlA vajrakumAra mAlahastinI peThe paganI ghugharIonA zabda karatA chatA dhanagara tarapha cAlyA. nila manavAlA vajrakumAre pitAnA khAlAmAM esI lIlA mAtramAM temanA dharma dhvajane peAtAnA hAthamAM lIdheA. pachI kheda pAmelI ane glAni pAmelA mukhavAlI sunaMdA potAnA cittamAM uttama buddhivaDe vicAravA lAgI ke " mhArA baMdhue dIkSA lIdhI, patie prayA aMgIkAra karI ane have putra paNa dIkSA leze. teA pachI huM paNa cAritra aMgIkAra karUM. hamaNAM mhAre nathI pati ke nathI baMdhu, valI putra paNa nathI. tethI gRhavAsa karatA tapasyA levI eja mhAre zreyakArI che. " A pramANe vicAra karI sunaMdA peAtAne ghare gai ane dhanagiri vigere sAdhue vajrakumArane laI upAzraye gayA. vajrakumAre teTalA varSa sudhI (traNa varSa paryaMta) stana pAna karyuM. pachI teNe te tyajI dIdhu. siMhaeNgiri gurUe tene pharI sAdhvIone soMpyA pachI suna dAe peAte pUrvanA puNyAdayathI teja sugurUnA gacchane viSe dIkSA lIdhI ane vairAgyathI bahu tapa karavA lAgI. abhyAsa karatI evI sAdhvIonA mukhathI sAMbhalIne sarva labdhinA samudra rUpa evA bhagavAn vajIsvAmI agIyAra aMga bhaNI gayA. vajrasvAmI ATha varSanA thayA tyAM sudhI te, sAdhvIonA upAzraye rahyA. tyAra pachI munie temane pAtAne upAzraye lai gayA. ekadA zrI siddhagiri gurUe ati nagarI pratye javA mATe prayANa karyuM. evAmAM raste eka divasa megha akhaMDa dhArAthI vavA lAgyA. eTale mAla muni vajrasvAmI vigere sAdhunA parivAra sahita gurUe kAI eka yakSa maDapamAM nivAsa karyo. have vajrakumArane kASTha pUrva bhavanA mitra bRbhaka devatA hatA; teNe te vakhate Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIvajUsvAmI nAmanA aMtima dazapUrva dharanI kathA. (37pa) vaja kumAranA sattvanI parIkSA karavA mATe vANirUpa vikULyuM. eTaluM ja nahi paNa uttama uMTa ane azva bAMdheluM, gaNakathI vyAsa, gADAonA maMDalavAluM, amRta samAna rAMdhelA annanA pAtrovAluM jamatA evA bahu mANasevALuM Ama tema pharI rahelA cAkaravALuM ane devatAonA nivAsasthAna rUpa sArthavAha maMDala vikyuM. varSAda baMdha thayuM eTale te juMbhaka devatA ke jeNe vaNika rUpa dhAraNa karyuM hatuM te, sUri pAse jaI jhaTa vaMdanApUrvaka bhikSAne arthe nimaMtraNa karavA lAgyA. sUrie vRSTine sarva prakAre baMdha thaelI jeI vajAsvAmIne bhikSA levA javA mATe AjJA ApI. pachI vajasvAmI AvazyakI krIyA karI bIjA sAdhusahita IpathinuM dhyAna karatA chatA gocarI levA cAlyA; paNa raste bahu jhINuM pherI paDatI jeI apakAyanI virAdhanAthI bhaya pAmIne pAchA valyA. pachI pelA bhaka devatAe te jhINI pherIne paNa baMdha karI "have vRSTi thatI nathI." ema kahI vAsvAmIne bolAvavA lAgyA. vajAsvAmI vRSTine baMdha thaelI joI bhakata pAnAdithI mane hara evA te devatArUpa sAthe vAhanA AvAsasthAna pratye gayA. tyAM te sAthe vAha bhakitathI vahorAvatA evA sarasa bhakatane jaI vajAsvAmIe dravya kSetrAdithI upayoga daI vicAryuM ke "A asaMbhavita evA kehelA vigerenuM zAka emaNe kayAMthI karyuM? A avaMti dezamAM te te svAbhAvika rIte thatuM ja nathI, to pachI A varSARtumAM tenI vAta paNa zI karavI ! valI A dAtAranA paga pRthvIno sparza karatA nathI, temaja tenI draSaTa paNa nimeSarahita dekhAya che. A devapiMDa vratadhArIone kalpata nathI, mATe huM te bhakata pAna vahAryA vinA ja hArA gurU pAse jAu" AvI rIte vicAra karI vajAsvAmI bhikSA lIdhA vinA jeTalAmAM pAchAvalyA, teTalAmAM vismaya pAmelA devatAe pragaTa thaIne kahyuM. "ame tamArA pUrva janmanA mitro bhaka devatA chIe. tame amArA mitra hovAthI tamane jovA mATe ahIM AvyA chIe." pachI chuMbhaka devatAe pote karelA kapaTanA daMDarUpa vajAsvAmIne vaikiyalabdhi nAmanI vidyA ApI.. ekadA zrIvAsvAmI jayeSTa mAsamAM bahirbhumine viSe vihAra karatA hatA, te vakhate paNa vaNikarUpane dhAraNa karanArA tenA teja chuMbhakadevatAe ghebara vaherAvavAnuM nimaMtraNa karyuM. vajAsvAmI tenA nivAsasthAne AvyA paNa sAvadhAna manavAlA temaNe pUrvanI peThe tene devapiMDa jANI lIdhe nahi tethI saMtoSa pAmelA cittavALA te jaibhaka devatA pitAnA pUrvabhavanA mitra vajAsvAmIne AkAzagAminI vidyA ApI pitAne sthAnake gayAM. potAnA ga7 madhe vihAra karatA vajAsvAmIne padAnusArI labdhivaDe ekAdazAMgI sthira thaI. siMhagiri sUri bIjA ziSyone je bhaNAvatA ke je vajana svAmI nahetA bhaNyA te paNa uttama buddhivALA vajakumAra dhArI letA. jyAre AcArya, vajasvAmIne bhaNavAnuM kahetA, tyAre te nikAlanI peThe kAMIka gaNagaNa Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ka76) zrI raSimaMDalavRtti-uttarAddha. karatA, gurUnI AjJAnA bhaMgathI bhaya pAmatA ane pitAnA vIryane prakAza nahi karatA evA te vajIsvAmI, kAMIka askRSTa uccAra karatA chatA bIjAnA pAThane sAMbhaLatA hatA. ekadA madhyAnha sarve sAdhuo gecarI levA gayA ane gurU kAyaciMtA mATe hAra gayA. te vakhate vajasvAmI ekalA upAzrayanuM rakSaNa karatA hatA. avasara mA tethI temaNe sarve sAdhuonI upadhi pitAnI AsapAsa mUkI pite gurUnI peThe tenI madhye besI gaMbhIra madhura svarathI ekAdazAMgInI vAcanA ApavA lAgyA. evAmAM dUrathI AvatA evA gurUe te sAMbhaLyuM. vAcanAne zabda sAMbhalI gurUe upAzrayanA bAraNu pAse AvI vicAryuM ke " zuM Aje sAdhuo gocarI laI vahelA AvyA? ni gocarI laI AvelA sAdhuo hArI vATa jotA svAdhyAya karavA lAgyA jaNAya che." bolyA vinA kSaNa mAtra ubhA rahI ane vicArIne pachI vAcanA ApatA evA bAla sAdhu vajAsvAmInA zabdane temaNe oLakhyo. ekAdazAMgIne pitAthI AgaLa abhyAsa karanArAne te vAcanA Ape che tyAre teNe garbhamAM rahIne abhyAsa karyo che ke zuM? kharekhara A amane moTuM Azcarya thayuM che. jyAre huM tene bhaNAvuM chuM tyAre te te ALasa kare che. tethI ame tene bhaNavAmAM ALasu mAnI dhikkArIe chIe." A pramANe vicAra karatA siMhagiri gurU pite prasanna thayA. ane AgaLa jatA ubhA rahyA, te ema dhArIne ke "pitAnI vANuM amArA sAMbhaLavAthI zaMkA pAmela e bALaka lajajA na pAme." pachI gurUe maheoTA zabdathI nadhikI uccAra karyo. gurUnA te zabdane sAMbhaLI vAsvAmI turata potAne AsanethI uThI gayA ane maMda gatithI AvatA evA gurU jeTalAmAM aMdara nahotA AvyA teTalAmAM temaNe sarva upadhi jema hatI tema se sene sthAnake mUkI dIdhI. pachI saraLa svabhAvavALA teNe gurUnA caraNanI pramArjanAdi bhakti karI. A bALakanA mahAbhyane nahi jANanArA bIjA sAdhuo bALakanI saMsArano bhaya ApanArI avajJA na kara." ema rAtrIe vicAra karI sUrie ziSyane kahyuM ke "huM amuka gAme jAu chuM. tyAM hAre be traNa divasa rahevuM paDaze." sAdhuoe gurUnI pAse AvIne kahyuM ke "he gurU ! amane vAcanA keNu Apaze." gurUe kahyuM. "tamAre vAcanAcArya (tamane vAcanA ApanAre) vaja thaze." ziSyoe te gurUnA vacanane bhaktithI aMgIkAra karyuM. bIje divase savAre gurU bIje gAma gayA, eTale sAdhuoe pitAnuM Avazyaka karma karI vAcanA levA mATe vAsvAmIne ucca Asane besAryA. guNI evA vajana havAmI paNa gurUnI AjJAthI te ucca sthAnake beThA ane sAdhuo, temanI gurUnI pa vinaya bhakti karavA lAgyA. pachI jasvAmIe sarve sAdhuone 54 vAcanA Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvAsvAmI nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA. (377) ApI. vAsvAmIe, maMdabuddhivALAone paNa thoDA divasamAM eTalI vAcanA ApI ke je vAcanAne pUrve bahu divasa lAgatA. ati jaDane viSe paNa amegha vacanavALA vasvAmIne je gaNavAsI kyA kyA sAdhuo vismaya nathI pAmyA? sAdhuo paraspara vicAravA lAgyA ke "je sUri, ahiM AvatAM vAra lagADe te ApaNe vajasvAmI pAse kutaskaMdhane samApta karIe. sAdhuo vajasvAmIne gurUthI adhika guNavALA mAnavA lAgyA. uttama purUSa, pitAnA gurUe dIkSA ApelA zreSTha guNa purUSane joI harSa pAme che. sUri vicAravA lAgyA ke "ATalA divasamAM amArA parivArathI vajInA guNa jANI zakAyA nahi. ema vicArI sUri kahele divase pAchA AvyA. vajIsvAmI sahita sarve munioe temanA caraNamAM namaskAra karyA. pachI gurUe sarve sAdhuone "tamArA svAdhyAyane nirvAha thAya che ke?" ema pUchyuM eTale sAdhuoe "ApanA caraNanA prasAdathI sAre thAya che " ema kahyuM. vaLI save ziSyoe namaskAra karI gurUnI vinaMti karI ke " ApanI AjJAthI vajasvAmI amArA vAcanAcArya thAo. amee vajIsvAmInA guNa Aje ghaNe divase jANyA che. bAlaM chatAM paNa te hamaNuM amane ApanA caraNasamAna dekhAya che. " zrI siMhagiri sUrie kahyuM " bhale tame vaja pAse vAcanA . kAraNa e che bAlaka paNa haMmezAM vidyAthI vRddha jANavA. ame gAma javAnA miSathI tamane gurU tarIke saMkhyA hatA, tenuM kAraNa e ja ke tame temanA AvA AzcaryakArI guNanA jANa thAo. kAraNa-phakta sAMbhaLavAthI ja eNe abhyAsa karyo che-ema na hoya to e vAcanAcAryanI padavIne yogya na hoya. te sAdhuo ! tamAre tene sAra kaha5vAlA ane upAsanA karavA gya jANa. kAraNa e sarvottama padavIne yogya che." pachI udAra buddhivAlA gurUe vajasvAmIne je je zrata nahotA bhaNyA, te te temane arthasahita bhaNavyA. vajasvAmIe paNa gurUne phakata sAkSI mAtra rAkhI darpaNane viSe pratibiMbanI peThe sarva siddhAMtane abhyAsa karyo. zrI vajasvAmI bahuM kAle evA bahuzruta dhArI thayA ke te gurUnA paNa na bhedI zakAya evA sadeha rUpa vaDInA pheDI nAkhavAmAM muddagarapaNAne pAmyA. jema lIlA mAtra karI aMjalImAM jala levAya tema vrajasvAmIe eTale abhyAsa karyo ke temaNe phakta gurUnA hRdayamAM draSTivAi rahevA dIdhe. anyadA gAme gAma ane nagare nagara pharatA evA siMhagiri AcArya pitAnA sAdhuo sahita dazapura nagara pratye AvyA. tyAM temaNe vicAryuM je "atyAre daza pUrvanA dhAraNahAra bhadragupta AcArya ujajayinI nagarI pratye rahe che temanI pAsethI te dazapUrva grahaNa karavAM joIe. A vakhate padAnusArIlabdivALe vA ekaja vivAdAna karavA yegya che. mATe vajane huM te dazapUrvanA jANa sUri Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 ) zrIhaSimaMDalavRti-uttarAddha. pAse mokaluM." A pramANe vicAra karI siMhagiri sUrie vajIsvAmIne kahyuM ke "he uttama vaja ! tuM ujajayinI nagarImAM rahelA bhadragupta AcArya pAse jaI dazapUrvane abhyAsa kara. hArI AjJAthI te tyAM dazapUrvane abhyAsa karI ahIM Avaje. tane zAsanadevI niraMtara sahAya thAo ane hArA mukhathI amArA gacchane viSe dazapUrva vistAra pAmo." gurUe evI rIte AjJA karI eTale vaja, vizAlA nagarI pratye gayo. vajasvAmI je divase vizALA nagarIne viSe AvavAnA hatA teja rAtrImAM nizcita manavALA zrI bhadragupta gurUe eka zubha svama dIThuM. te emake " jANe koI paradezathI AvelA mANase jhaTa hArA hAthamAMthI dudha bhareluM pAtra laI pite tRptiparyata pIdhuM, ane te saMteSa pAme." gurUe svamanI vAta pitAnA ziSyone kahI, tethI teo pitAnI buddhi pramANe judA judA vitarka karI tene athe vicAravA lAgyA. pachI rAtrI nagarInI bahAra rahIne savAra thatAM vajasvAmI vidhipUrvaka zrI bhadragupta sUrinA upAzraye AvyA. zrI bhadragupta munIzvara dUrathI A vatA evA vajasvAmIne joI harSathI bahu ullAsa pAmyA, eTaluM ja nahi paNa prasiddhinA samAna vajInI AkRti joI temaNe "A pite vaja che." ema manamAM nizcaya karyo. pachI vaMdanA karatA evA vajasvAmIne zrI bhadragupta AcArya saMtoSa pAmI potAnA meLAmAM besArI A pramANe kahyuM. "he mahAbhAga! tuM bhale AvyuM. tyAruM tapa nirvighapaNe varte che te kharuM? he vatsa hArA gurU kuzaLa che? hArUM ahIM AvavuM zA kAraNathI thayuM che ?" zrI vAsvAmIe bhadragupta sUrine namaskAra karI, hAtha joDI ane pitAnA mukha ADI muhapatti rAkhIne kahyuM. "Ape svAgatAdi je je mane pUchyuM, te gurUnA caraNa prasAdathI temaja vate che. huM gurUnI AjJAthI ApanI pAse dazapUrvane abhyAsa karavA Avyo chuM, mATe Apa hArA upara kRpA karI mane vAcanAdAna Ape." pachI zrI bhadragupta AcAryo vajasvAmIne dazapUrva bhaNavyAM temAM gurUne jarApaNu kaleza thayo nahi ane vajasvAtI dazapUvI thayA. zrI bhadragupta gurUe vajasvAmIne kahyuM, ke "he vatsa ! have tuM jhaTa hArA, gurU pAse jA. kAraNa ke mahAtmAe jyAM zAstrane abhyAsa karavAno AraMbha karyo hiya, te manasvI purUSe te pitAnA gurUnI AjJA svIkAravI joIe." zrI bhadragupta gurUe AvI rIte AjJA karI eTale saMpUrNa dazapUrvanA joNu evA zrI vajasvAmI temane namaskAra karI potAnA gurU zrI siMhagiri sUri pAse AvyA. zrI siMhagiri sUrie potAnI pAse AvelA vajIsvAmIne te vakhate sarva saMghanI samakSa pUrvanI AjJA karI te ja vakhate vajasvAmInA pUrva bhavanA mitra jabhaka devatAe puSpavRSTi vigere pragaTa hoTuM prAtihArya karyuM. zubha AzayavALA zrI siMhagiri sUri, jasvAmIne pitAne ga7 pI pote anazana laI svarge gaya. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajavAnI nAmanA aMtima dazApUrvadhanI kathA (379) pachI pAMcase sAdhuonA parivAra sahita zrI vajasvAmI bhavya janene pratibodha karavA mATe pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. sUrIzvara zrIvAsvAmI. potAnA vihArathI pRthvIne pavitra karatA chatA jyAM jyAM vihAra karavA lAgyA tyAM tyAM temanI AvI rIte prazaMsA thavA lAgI ke "aho emanuM ujvaLa evuM zIla AzcaryakArI che, lokottara zrata paNa AzcaryakArI che. pavitra evuM sAbhAgya ane lAvaNyatA paNa tevAMja Azcarya utpanna karanArAM che." - have pATalIpura nagarane viSe kuberanA sarakhe dhanavaMta, lokamAM sarvathI prasiddha ane sarva uttama guNethI zreSTha e dhana nAme zreSThI vasato hato. tene rukimaNuM samAna rUpALI, vaivanAvasthAnI saMpattine pAmelI ane sarva prakAranI uttama vastunA AzrayarU5 rUkimaNuM nAme putrI hatI. ekadA te zreNInI yAnazAlAmAM zrI vajasvAmInA gacchanI keTalIka sAdhvIoe nivAsa karyo hato. te sAdhvIo haMmezAM zrI vajIsvAmInA satya guNonI stuti karatI hatI. kahyuM che ke gurUnA guNanI stuti karavI e eka svAdhyAya tathA Avazyaka samAna che. zrI svAmInA uttama guNene sAMbhaLI harSa pAmelI rUkimaNue zrI svAmIne potAne pati IcchatAM chatAM evI pratijJA karI ke "je vasvAmI mahAro pati thAya toja hAre bhega bhegavavA nahitara hAre bhegathI saryuM. kAraNa ISTa pati vinA zobhA zA kAmanI? have bIjA je kaI mANasa, dhanazreSThIne ghare te rUkimaNunuM harSathI mAgu karavA AvatA tenuM pite rukimaNuM he maraDI tiraskAra karatI. A vAtanI sAdhvIone khabara paDI tyAre temaNe rukimaNune kahyuM ke "he rukimaNu! tuM kharekharI bheLI dekhAya che. kAraNa ke tuM rAgarahita evA yati vajIsvAmIne varavAnI IcchA kare che." rukimaNIe kahyuM "je vAsvAmI yati che te huM paNa pravrajyA laIza. kAraNa ke temanI gati te hArI gati." evAmAM zratanA samudra evA zrI svAmI vihArathI pRthvIne pavitra karatA chatA te pATalIpura nagarane viSe AvyA. rAjAe sUrinuM Agamana sAMbhalyuM, tethI te, pitAnA parivAra sahita maheTI saMpattithI temane vaMdana karavA gaye. tyAM teNe AvatA evA vavAmInI cAre tarapha TeLe TeLAM rahelA sarve munione tIvra tapanI saMpatti karIne rAjAnA sarakhA aMgavALA joyA. rAjA sarve muni ene kAMtivAlA, suMdara AkRtivALA ane prasanna evA jaI vica ravA lAgyo ke " A sarve priyakArI belanArA, dayAnA samudra, samatA tathA amamatAnA pAtra temaja guNavaMta dekhAya che. AmAM vavAmI keNa che? te huM jANato nathI. je sarva gacchanA adhipati che ane vaMdanA karavA yogya che. have huM zuM karuM? kSaNa ubhA rahI teNe pUchayuM ke " he pavitra tapodhana bhagavaMto ! tamArAmAM vajIsvAmI keNa che te mane kaho ? " sAdhuoe kahyuM. " he rAjana ! ame vajasvAmInI pAse rahenArA chIe, tethI ame temanA samAna kema thaIe ? tArAo kyAM ane Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bha (380 ) zrAvakoSamaMDala vRtti uttarAddha caMdramA kayAM ? " rAjAe A pramANe sarve sAdhuone pUchatAM pUchatAM chevaTanA bhAgamAM rahelA ane atizayanA sthAna rU5 evA vajasvAmIne dIThA. jANe potAnA mukuTanA rananA kiraNe rUpa jalapravAhathI jANe temanA caraNane prakSAlana karatA hAyanI ? ema rAjAe traNa pradakSiNA karIne zrIvAsvAmInA caraNamAM vaMdanA karI. sUrIzvara zrIvAsvAmIe, pitAnA parivAra sahita udyAnamAM vRkSanI chAyAmAM nivAsa karyo. rAjA paNa nagaravAsI leke sahita bhakti bhAvathI dharma sAMbhalavA mATe tyAM jaI temanI pAse beThe. pachI bhagavAna zrIvajIsvAmIe evI dharmadezanA ApI ke jethI rAjAdi sarve leke camatkAra pAmyA. rAjA dezanAne aMte sUrine praNAma karI pitAnA aMta:pura pratye gaye. tyAM teNe pitAthI strIonI Agala turata kahyuM ke " he priyAo ! zAstranA samudra rUpa zrIvajIsvAmI gurU Aje udyAnamAM samavasaryA che. meM amRtane paNa tuccha karanArI temanI dharma dezanA sAMbhalI ane zrAvaka dharma aMgIkAra karI pitAne janma saphala karyo che. mATe tame paNa zrIvAsvAmIne vaMdana karavA mATe jhaTa jAo." rAjAne Avo Adeza sAMbhalI zubha manavAlI sarve rANIe rathamAM besI potAnA parivAra sahita zrI vajasvAmI pAse gaI. have ema banyuM ke mANasonA kahevAthI zrIvajIsvAmInA Agamanane sAMbhalI rUkimaNuM paNa lajajA tyajI daI ati priya evA potAnA pitAne kahevA lAgI. he tAta ! jema badheya megha upara anurAga dhare che tema huM jenA guNa sAMbhalI bahu anurAgavALI thaI chuM te mahimAnA Azraya rU5 zrIvAsvAmI ahIM AvyA che. mATe jhaTa mane tyAM laI temane svAdhina kare. kAraNa buddhivaMta purUe sArA kAryamAM jarA paNa vilaMba karavo nahIM. " rukimaNInAM AvAM vacana sAMbhalI harSa pAmelo dhana zreSThI bIje divase keDa dravya sahita rUkimaNune sAthe laI turata vajasvAmI pAse gayo. te vakhate zrIvAsvAmInI dharmadezanA sAMbhalI bhaktivaMta leke paraspara ema spaSTa kahevA lAgyA ke " zrIvAjasUrIzvarane je susvara che tevuM je rU5 heta te nice dudhamAM sAkara malyA jevuM thAta. guNanA samudra rUpa zrIvajasvAmIe nagarapraveza karavAmAM pitAnuM rUpa purane kSebha pamADe evA bhayathI pitAnI zakti vaDe te saMkSepa karI dIdhuM che. " lekonA AvA mane gata bhAvane tathA saMtApane zrIvajasvAmIe zrutajJAnanA upayogathI jA. pachI bIje divasa temaNe potAnI labdhithI lakSamInA padmAsana sarakhuM sahastra dala kamala pragaTa karyuM ane potAnuM svAbhAvika adbhata rUpa paNa pragaTa karyuM, tyAra pachI bhagavAna vajasUri haMsanI peThe te sahastra daLa kamala upara bIrAjyA. zrIvAsvAmInA nirUpama rUpane joI leke potAnA mastakane dhUNAvatA chatA parama Azcarya pAmyA. leke kahevA lAgyA ke " zrIvAsvAmInuM A svAbhAvika rUpa ane tene malato. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvajUsvAmI' nAmanA aMtima darzapUrve dharanI kathA. ( 381 ) tevAja uttama svara, suvarNa ane sugaMdha samAna zAle che. " rAjAe kahyuM. " huM bhagavan ! ApanI AkRti AvI virUpa kema hatI " gurUe kahyuM. " mhArUM svarUpa rAja srIone vikRti utpanna karanArUM hAvAthI meM peAtAnI zaktithI AvuM virUpa banAvyuM kahyuM che ke pApapravRtti saMsArane vadhAranArI che. " peAtAnI putrInuM pANIgrahaNa karavAmAM vyagra cittavAlA dhana zreSThIe Agala esIne zrIvasvAmInI dharmadezanA sAMbhalI. dezanAne aMte dhanazreSThIe hAtha joDI zrIvajIsvAmIne kahyuM. " he zreSTha munIzvara ! Apa A mhArI putrInA pANIgrahaNa karI. he vasvAmI ! vivAha pachI hastamelApa vakhate huM Apane A aneka kroDa dravya ApIza. " zrIvasvAmIe tene ajANu jANI hasIne kahyuM. " mhAre hArI kanyAnuM temaja kroDa dravyanuM prayAjana nathI. kamalAnA rAgavAlAnI peThe mhAre viSayA viSa tulya che. madyapAna prathama bahu mISTa lAge che paraMtu pariNAme bahu du:khakArI thAya che. hA ! mANasane ci'tavana karelA viSayeA parabhavamAM paNa viSathI vadhAre anarthakArI thAya che. viSayeAne du:khakArI mAnI huM tenA zI rIte svIkAra karUM ? zuM pakaDAI gaelA cArathI kAi paNa dravya cArI zakAya kharUM ke ? je puNyathI pavitra aMgavAlI tamArI kanyA mhArA upara anurAga dharatI hAya tA meM grahaNa karelI tapasyAne te paNa svIkAre. jo kulIna evI te tamArI putrI manavaDe karIne mane peAtAne IcchatI hAya tA te potAnuM citta nizcayathI tapasyAne viSe sthApana kare. " A prakAranA zrI vajrasUrIzvaranA kAmala ane madhura vacanathI pratikheAdha pAmelI alpa karma vAlI kimaNIe teja vakhate dIkSA lIdhI. te vakhate bIjA bahu mANasa bhavika janA " nizce A dharma kalyANakArI che, ke jemAM AvuM akiMcanapaNuM dekhAya che " ema vicArI pratidha pAmyA. ekadA zrI bhagavAna vajrasvAmIe 'mahAparijJA'nAmanA dhyayanathI uttama evI AkAza gAminI vidyAnA uddhAra karyo ane kahyuM ke " A guhya vidyAthI utpanna thaelI zaktivarDa eTalI apratima zakti Ave che ke mANasa ja khUdrIpathI mAnaseAttara parvata sudhI jaI zake che. A vidyA phakta mhAre dhAraNa karI rAkhavI, para Mtu kAine ApavI nahIM. kAraNa have pachInA mANasA alpa saMpattivALA ane alpa sattvavAlA thaze. " jema makarasaMkrAtine viSe sUrya dakSiNadizAnA mArgathI uttara tarapha gamana kare che tema kyAreka zrIvajIsvAmIe pUrva dizA taraphathI uttara dizAmAM vihAra karyA. A vakhate tyAM mhATA dukAla paDelA heAvAthI leAjananI icchAnA anukha dhathI ati vidhura banelA leAkeA dekhAtA hatA. pachI dukAlathI ati pIDA pAmelA ane dInamanavAlA sarva sathe ekaThA thaI surIzvara evA zrIvasvAmInI vinaMti karI ke " Apa koI paNa rIte A du:kha rUpa samudrathI amArA uddhAra karA, ane Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 382 ) zrI raSimahalavRtti uttaza . saMghane mATe potAnI vidyAno prayoga kayAre paNa dUSaNa pAmato nathI. " pachI vajasvAmIe pitAnI vidyAnA prabhAvathI carmaratnanA samAna ane cakravatInA atizayanA sthAna rUpa eka hoTe paTTa viklpe. zrI vajIsvAmInI AjJAthI sarva saMgha, te vistAravaMta evA mahApaTTane viSe jhaTa beTho. pachI zrI vajaravAmIe prerelI vidyAnI zaktithI te paTTa vAyue uDADelA AkaDAnA rUnI peThe AkAzamAM cAlyuM. A vakhate zrI vajasUrine datta nAmano zayyAtara ke je prathama pANI levA mATe gaye hatuM te AvyuM. teNe joyuM te saMgha sahita AkAzamAM paTTane jo . tethI te turata leca karIne kahevA lAgyo ke "he bhagavana ! huM pahele Apane zayyAtara hatA ane hamaNuM sAdhamIka thayo chuM. mATe Apa hamaNuM hAre paNa uddhAra kare." AvI upAlaMbhabhita zayyAtaranI vANI sAMbhalI zrI vasvAmIe tene loca karelo joI turata sUtrArthane saMbhAryo ke " je sAdhamikanuM vAtsalya karanArA hoya, je svAdhyAya karavAmAM tatpara hoya ane je tIrtha. prabhAvanA karanArA hoya temane munirAje ApattimAMthI choDAvavA. A sUtrArtha manamAM yAda lAvI zrI vAsvAmIe te zayyAtarane turata paTTa upara laI lIdhe. vidyApaTTa upara beThele sarva saMgha vismayathI pRthvIne hAthamAM rahelA AMbalAnI peThe dekhate hate. mArge samyapha draSTi devatAoe pUjana karelA, paTTa upara birAjamAna thaelA, paTTa upara beThelA zrI saMghane tattvanI dharmadezanA ApatA ane mArgamAM aneka caityane bhaktithI vaMdanA karatA evA zrImAna vajI svAmI purikA nAmanI nagarI pratye AvyA. dhanathI pUrNa evI te nagarImAM haMmezAM sukAla hate. leke ghaNuM karIne uttama zrAvaka hatA. paNa tyAMne rAjA baiddhadhamI hato. te nagarImAM jaina ane bauddha leke haMmezAM paraspara spardhA karI devapUjAdi puNya kAryo karatA hatA. jaina leke nagarImAM je je pUjAnA upayogamAM Ave tevI puSpAdi vastuo jotA te te adhika adhika mUlya ApIne jhaTa kharIda karatA. baddha loko te pramANe puSpAdi vastuo jhaTa kharIda karatA nahIM, tethI baddha maMdIrene viSe pUjA bahu ochI thatI te uparathI lajA pAmelA bAddha leke e potAnA buddhadharmi rAjA pAse jaI vinaMti karI zrAvakane maLatAM puSpo baMdha karAvyAM. tethI zrAvakone bajAramAM eka paNa puSpa maLatuM nahIM. are bahu mUlya ApatA chatAM eka bahu nAnuM bITa paNa meLavavA teo samartha thayA nahIM evAmAM paryuSaNa parva samIpa AvyuM, tethI jinarAjanI upAsanA karanArA jena ke dIna mukhavAlA thaI rUdana karatA chatA zrI vajIsvAmI pAse AvyA. netranA jalathI pRthvIne palALatA evA te uttama zrAvake vajIsvAmIne namaskAra karI gada gad vANI vaDe A pramANe kahevA lAgyA: he sUrIzvara! duSTa bhUtathI tiraskAra karAyelA bAlasamUhanI peThe baddha lokothI Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIvajasvAmI nAmanA aMtima dazapUrvadharanI sthA. (383) parAbhava pAmelA ame jinamaMdIramAM pUjAdi racavA samartha thatA nathI. bAddha lokonI vinaMti uparathI dhami rAjAe sarva mAlI lekene hukama karI amane puSpa ApatA aTakAvyA che. he prabhe ! vadhAre zuM kahIe paraMtu ame agathiAnA puSpa paNa melavI zaktA nathI. dhanavaMta chatAM paNa ame zuM karIe, kAraNa rAjAnI AjJAne kaNa ullaMghana kare ? mATe he svAmina ! boddha matathI parAbhava pAmelA jinamatanI zrI jinarAjanA kahevA pramANe pitAnI zakti vaDe prabhAvanA kare." pachI "he zrAvake! huM prabhAvanA mATe jhaTa yatna karIza." ema kahI bhagavAna zrI vajasvAmI tatkAla AkAza mArge cAlyA ane kSaNamAtramAM mAhezvarI purI pratye AvI pahocyA. tyAM eka AzcaryakArI udyAnamAM utaryA. te mahA udyAna hatA. zana nAmanA devane hate. te udyAnamAM je mAlI rahetuM hatuM. te dhanagirine mitra thatuM hatuM. tethI te mAlI savAre vAdalA vinA citA AvelA varSAdanI peThe vajasvAmIne joI bahu harSa pAmyo. "je tithie Apa hArA atithi thayA, te tithi hAre dhanya che. ApavaDe huM jevA tethI huM hArA AtmAne paNa dhanya mAnuM chuM. Ape susvamanI peThe hArA upara ociMte upakAra karyo, tethI huM hArA bhAgyane hoTuM mAnuM chuM. Apa mhArA atithi thayA che te huM ApanuM zuM A tithya karuM?" zrI vAsvAmIe kahyuM. "he udyAnapAlaka! hAre puSpanuM prayojana che. te kahe tuM te keTalAM ApIza?" udyAnapAlake kahyuM. "A udyAnamAM haMmezAM vIsa lAkha puSpa thAya che, mATe te savIkArI Apa mhArA upara anugraha kare." zrIvaja svAmIe kahyuM. "he ArAmikAdhipa! tuM te puSpane taiyAra karI rAkha, huM hamaNAM jaIne pAcho AvuM chuM." munIzvara zrIvAsvAmI ema kahI potAnI vidyAnI zaktithI AkAza mArge cAlyA ane a85 samayamAM kSudra himagiri pratye AvI pahoMcyA. tyAM temaNe zAzvata arihaMta cetyane bhAvathI namaskAra karI tatkAla padmahadamAM rahelA lamInA gRha pratye praveza karyo. A vakhate eka lakSa pAMkhaDIvaluM pralita kamala hAthamAM laI jinarAjanuM pUjana karavA mATe jinamaMdIramAM jatI evI lakSmIdevIe te vajasvAmIne dIThA. lakSmIdevIe zrI svAmIne praNAma karIne A pramANe kahyuM. "he bhadra! ahiM ApanuM padhAravuM zA hetuthI thayuM che?" bhagavAna vAsvAmIe kahyuM. "he zrI devI! tamArA hastakamalamAM raheluM padma jinezvaranuM pUjana karavA mATe mane Ape." zrI devIe te kamala zrI vajasvAmIne ApyuM eTale te kamala laI AgamanA samudra zrI vajasvAmI AkAza mArge thaI turata hutAzana devanA maheTA udyAnamAM AvyA. tyAM temaNe potAnI vidyAnA balathI pAlakanA sarakhA AkAravALuM ane bahu saMpattithI manahara eka moTuM vimAna vikULyuM. temAM temaNe lakSamI devIe ApeluM kamala mUkI tenI paDakhe viza lAkha puSpa mUkyAM. te vakhate kamaraNa karavA mAtrathI ja hAjara thaelA jaMka Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (384 ) prItraSaDala vRti uttarAddha devatAoe moTA mahatsavapUrvaka nRtya karavA mAMDayuM. pachI vimAnane viSe kamalanA nIcenA bhAgamAM zrI vajasUrie besIne AkAzamAM te vimAnane calAvyuM. vimAna AkAza mArge cAlavA lAgyuM eTale tenI sAthe vimAnamAM beThelA devatAo paNa gAyana karatA ane vAchatra vaDAgatA chatAM cAlavA lAgyA. devatAothI viMTalAyalA ane vimAnamAM beThelA zrI vAsvAmI, bAkathI dUSita evI purikA nAmanI nagarI pratye AvI pahoMcyA. AkAzamAM vimAnane joI nagarInivAsI loka uMcuM joI harSa pAmatA chatA paraspara kahevA lAgyA. ahe! zraddhamatanA mhoTA prabhAvane joI devatAo buddhapratimAnuM pUjana karavA mATe Ave che, mATe buddha prabhune namaskAra thAo." AvI rIte baddha leke kahetA hatA evAmAM zrI vAsvAmI vimAnavaDe AkAzamAM gAMdharva nagaranI zobhAne dekhADatA chatA arihaMta maMdIramAM gayA. tyAre te glAni pAmelA mukhavALA bAddha loke pharI kahevA lAgyA ke "aho ! jinamatanI A heATI prabhAvanA thaI. ame e ciMtavyuM hatuM kAMI bIjuM ane thayuM paNuM kAMI bIju. Ajeja A baddhazAsananA pahelA ja thaelA lAghavapaNane dhikkAra thAo! dhikkAra thAo !! pachI paNa parvane divase devatAoe arihaMta prabhunA maMdIramAM mANasane agocara evuM mahesuM samavasaraNa racyuM. jabhaka devatAonA samUhe karelI arihaMtazAsananI prabhAvanAne joI rAjAe baddhadharmane tyajI daI zrI arihaMtanA dharmane pite svIkAryo. pachI mamatArahita evA zrIvajagurU pRthvI upara vihAra karatA karatA sUryanI peThe lokane pratibaMdha karavA mATe dakSiNa dizAmAM gayA. tyAM eka divasa temane lemba ( salekhama ) ne vyAdhi thaze. pachI potAnA sAdhuoe upacAra mATe ANelA suMThanA gAMgaDAne hAthamAM laI " huM tene bhajana karI rahyA pachI bhakSaNa karIza." ema dhArI pAMca AcAranA nidhi rUpa zrIvajasvAmIe te suMThanA gAMgaDAne pitAnA kAna upara mUkyo. svAdhyAyanA dhyAnamAM lIna AtmAvAlA te pUjaya mahAtmA zrIvAjavAmI bhajanane aMte paNa kAna upara rahelI suMThane bhakSaNa karavI bhUlI gayA. pachI saMdhyA samaye pratikramaNa avasare muhapattithI dehanuM paDilehaNa karatAM te suMThane gAMgaDe pRthvI upara paDaye. khaTa zabda karIne paDelI suMThane jaI zrIvAsvAmIne smRti AvI. tethI te potAnI niMdA karavA lAgyA ke mane dhikkAra thAo ! dhikkAra thAo !! je mane A mahaTe pramAda thaye. pramAdathI nirdoSa e saMyama kyAre paNa pALI zakAtuM nathI, ane saMyama vinA jIvavuM e paNa nirarthaka che. mATe have huM hArA dehane tyAga karIza. " AvI rIte zrI vaja svAmI vicAra karatA hatA. evAmAM sAmaTe bAra varSane dukALa paDaye. pachI zrIvAsvAmIe zAstranA samudra rUpa pitAnA vajasena nAmanA ziSyane " tuM Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvAsvAmI nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA. (385) jyAM lakSya mUlanA cokhAnI bhikSA pAse, tenA bIjA divase sukAla jANaje. " ema kahI tene AdarathI bIjA deza pratye vihAra karAvyuM. pachI vajasena paNa gurUnI AjJAthI gAma para, araNya ane parvatavAlo pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. ahIM zrIvAsvAmInI pAse rahelA sarve sAdhuone ghara ghara pratye pharatA chatAM paNa bhikSA malatI nahi, tethI bhikSA vinA bIjI vRttine nahi lenArA ane bhukhathI durbaLa thaI gaelA udaravALA te sarve sAdhuo, gurUe ApelA vidyApiMDane bhakSaNa karalA lAgyA. pachI zrIvajIsvAmI gurUe kahyuM ke je A vidyApiMDa tamAre bAra varSa paryata bhakSaNa kare hoya te te huM tamane ANuM ApuM, paNa tethI saMyamane bAdhA thaze. ane jo ema karavA tamArI marajI na hoya te ApaNe save harSathI deha ane AhArano tyAga karIe." AvAM gurUnAM vacana sAMbhaLI te sarve ziSyoe kahyuM. te vibhe! prathama vidyApiMDathI je dehanuM piSaNa karavuM te dhikkAravA gya che. mATe he sugurU! ApaNe anazana laI dehano tyAga karIe pachI yugottama ane vairAgyarasanA samudra evA zrI vAsvAmI, sarve ziSyane sAthe laI eka parvata upara caDhavA mATe cAlyA. eka bAla ziSya gurUe nA kahyA chatAM paNa temanI pAchaLa jato hato. gurU tene kaI gAmamAM chetarI sAdhuo sahita parvata upara caDI gayA. pAchaLa te bAlaziSya hArA upara gurUnI advIti na thAo." ema cittamAM vicAra karI bhejananuM paccakhANa laI parvatanI nIce rahyo. tyAM te baporanA sUryanA tIkSaNa tApathI tapelI parvatanI zilA upara mAkhaNanA piMDAnI mAphaka tatkAla gaLavA lAgyo. zubha dhyAna rU5 annane viSe paDelA te bAla ziSya malanA sthAnarUpa dehane tyajI daI svarga lokamAM sarva prakAranA malathI rahita evA dehane svIkAryo. bAlaziSya asaMkhya sukha ApanArA devaloka pratye gaye chate devatAo tenA kalevarane pUjavA lAgyA. parvata upara jatA evA sAdhuoe, AvatA evA devatAone joI gurUne pUchayuM ke "he prabhe! A sarva saMpattivAlA devatAo ahIM zA mATe Ave che ?" zrIvAsvAmIe kahyuM. "hamaNu kSullake pitAnuM kArya sAdhyuM che. tethI devatAo teno moTo utsava karavA mATe Ave che." gurUnAM AvAM vacana sAMbhalI sAdhuo vicAra karavA lAgyA ke "je e bAlazipe pitAnuM kArya sAdhyuM te pachI vayevRddha evA ApaNe potAnuM kArya kema nahi sAdhIe?" A pramANe vairAgya pAmelA ane cAritrane sAdhanArA te munione kaI mithyAdraSTi devatAe zrAvaka thaI A pramANe kahyuM. " he pUjya! Aje amAre tyAMthI medaka tathA sAkara ane drAkha mizrita jala laI zidhra pAra kare." munio "enuM levuM e ApaNe kapa nathI, e kevala prItinuM kAraNa che. mATe bIje jaIe" ema dhArI te sarve munio samIpe rahelA parvata upara gayA. tyAM te saghalA munioe tyAMnA adhiSThAyaka devatAnuM manamAM dhyAna karI kAryotsarga karyo, eTale te devatAe tyAM AvI munione AvI rIte kahyuM. "ApanI AjJAthI Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 38$ ) zrIRSima'DalavRtti uttarAddha meM e avagraha svIkAryA che, mATe Apa ahIM sukhethI rahe, ke jethI huM puNyavata thAuM. " devatAnA AvA vacanathI prasanna thaelA te sarve zubha manavAlA sAdhuo zrIvajAsvAmInI sAthe anazana lai svarga pratye gayA. pachI sAdharma devaleAkanA iMdre rathamAM besI tyAM AvI zrIvajIsvAmI vagere sarve sAdhuonA zarIrane bhakti pUjyA ane teja vakhate uMcAM vRkSAne namAvatAM chatAM mahu, zaktithI te patane rathamAM besI pradakSiNA karI. Aja sudhI te parvatane viSe vRkSeA namra dekhAya che temaja te parvatanuM te dIvasathI AraMbhIne rathAvata evuM nAma paDayuM. deza pUrvanA dhAraNahAra ane zAstranA samudrarUpa zrIvAsvAmI devalAka pratye gayA tyArathI dazamuM pUrva viccheda gayuM temaja ceAthuM sahanana paNa nAza pAmyuM. have zrIvAsvAmInA ziSya vajrasena pRthvI upara pharatA pharatA sarve saMpattinA nivAsa sthAnarUpa seApAraka nAmanA nagara pratye AvyA. te nagaramAM jitazatru rAjA rAjya karatA hatA, tene dhAriNI nAme strI hatI. tyAM jinadatta nAme zreSThI vasatA hatA tene izvarI nAme strI hatI. temane nAgeMdracaMdra ane nivRttividyAdhara nAmanA be putrA hatA. vajrasena muni temanA ghara pratye bhikSAne arthe gayA. IzvarIe munine joI AnaMdathI vicAryuM ke " Aje citta, vitta ane supAtranA cAga thayA e bahu sArUM thayuM. A vakhate izvarI kAMi thADu anna kADhI laI temAM kAMi vastu nAkhI te annane tyAM paDayuM mUkayuM ane bAkInuM anna vAsena munine ApavA mATe AvI. vajrasena munie kahyuM. "huM zubhe ! tame leAjanamAM koi vastu nAkhIne pAchuM mUkayuM te vastu zI hatI, te mane kaheA ? IzvarIe kahyuM. " e viSa hatuM. " " te tame bheAjanamAM kema nAkhyuM ? evAM vajrasena muninAM vacana sAMbhalI izvarIe phrI kahyuM. " ame lakSya mUlyathI ATaluM anna rAMdhyu che, AvA mahAdhAra durbhikSane viSe bahu dravya chatAM anna maLatu nathI, mATe putrasahita ame viSamizrita annanuM bhakSaNa karI mRtyu pAmIzuM. he munIzvara ! Apa amArA puNyathI kheMcAine amArA ghara pratye AvyA che te Apa A prAthuka annane lai amArA uddhAra karI uddhAra karA. oct vajrasena munie kahyuM. " he bhadre ! tame mRtyu pAmaze! nahIM kAraNu savAre nizce sukAla thaze. izvarIe pUchyuM " Ape te pAtAthI jANyuM ke kAinA kahevAthI jANyuM? zrI vajrasena munie kahyuM. " te vAta me zrI vasvAmInA mukhathI jANI che. izvarIe kahyuM. " he mahAsAdhu ! jo ApanA kahevA pramANe savAre mukAla thaze teA huM mhArA pati putrAdi sahita dIkSA laiza. pachI savAre uttama dhAnyathI bharelAM bahu vahANA AvyAM. tethI dukAlanA nAza thayeA ane mANasA sthira manavAlA thayA. pachI IzvarI ane jinadatte putro sahita keTaleka divase zrI vasena gurU pAse harSathI dIkSA lIdhI. e pramANe jJAna, darzana ane cAritrAdi gugNArUpa Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIArakSita nAmanA pUrvadhara ripara daranI kathA (397) uttama mANikyanI mAlAthI vyAsa evo zrI bhagavAna mahAmuni zrI vajasvAmIne, nAgeMdracaMdrAdika ziSya praziSyathI samudranI peThe pUrNa rIte vRddhi pAmate ane jaganAM maMgala kArya karato e vaMza sarva dizAomAM vistAra pAme. 'zrIvajrasvAmI' nAmanA aMtima dazapUrvadharanI kathA saMpUrNa. nAuNa gahaNadhAraNa-hANiM cauhApi hI ko jeNa // aNuogo taM deviMda-vaMdiraM rakhiraM vaMde // 20 // jemaNe grahaNa dhAraNanI hAni jANuM, pachInA mANasone sukhe baMdha thavA mATe cAra prakAranA anuyogane (dravyAnuyoga, caraNakaraNanuga, gaNitAnuyoga ane dharmakathAnuga) ra. e prakAre anugane bhinnabhinna karavAthI pAchaLanA mANasane sukhe baMdha thaye. deveMdra vaMdanA karelA te Arya rakSitane huM vaMdanA karuM . niSphAvakuDasamANo, jeNa kao ajarakhio sUrI // sutatthatadubhayaviu, taM vaMde pUsamittagaNi // 201 // jemaNe sUtra, artha ane sUtrArthane abhyAsa karatA pitAnA gurUne valaMghaTa samAna karI dIdhA te puSamitra gaNine huM vaMdanA karuM . gahianavapuvvasAro, dubaliApUsamittagaNivasahA // vijjho avijjhapATho, na khohio paramavAehiM // 202 // navapUrvanA sArane grahaNa karanArA durbalikA puSpamitra ke je sUrione viSe zreSTha che, temaja saphala zAstrAbhyAsavALA viMdhya ke je ddhakanA vAdamAM jarA paNa kSebha pAmyA nahi te banne sUrio zrI Arya rakSitanA ziSya hatA. * 'zrIAryarakSita' nAmanA pUrvadhara sUripuraMdaranI kathA. 5. dazapura nagarane viSe somadeva nAmane purahita rahetuM hatuM. tene edrAyaNa rAjAnI putrI rUdramAM nAme strI hatI. teone potAnA vazamAM muktAphaLanI upamA rU5 Arya rakSita ane phalarakSita nAmanA be putra hatA. AryarakSita pATalIpura nagara jaI cAda vidyAno abhyAsa karI potAnA nagare AvyuM. rAjAe tene hAthI upara besArI mahatsavapUrvaka tenA ghare Aryo. pachI AryarakSite bhaktithI potAnA pitAnA caraNamAM namaskAra karI jeTalAmAM potAnI mAtA pAse jaI praNAma karyo teTalAmAM teNe mAtAne khedayukta dIThI. AryarakSite pUchyuM. "he mAta! Aje harSa pAmavAne vakhate tame kema khedayukta kema dekhAo che ?" mAtAe kahyuM. "he putra! je te draSTivAdane abhyAsa kara, te mane nivRtti thAya." pachI mAtAne harSa pamADavA mATe draSTi Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8) zrIhaSimaDala vRtti-uttarAddha, vAda bhaNavAnI IcchA karanArA Arya rakSite pharI mAtAne pUchayuM ke "he aMba! kahe draSTivAda kyAM malI zakaze?" mAtAe harSa pAmI kahyuM. "he suta! hamaNuM ApaNI IzuvATikA (zeraDInI vADI)mAM tasaliputra nAmanA sUri AvyA che ke je hArA mAmA thAya che. he putra! je tane draSTivAda bhaNavAnI kharekharI spRhA hoya te temanI pAse jA, kAraNa te draSTivAdanA jANu che." pachI mAtAe zikhAmaNa Apela te AryarakSita, " draSTi eTale darzana ane vAda eTale vicAra te draSTivAda" e draSTivAda zabdano artha vicArate chate savAre potAnI mAtAnI rajA laI draSTivAda bhaNavA mATe IzuvATikA pratye javA nikaLe. rastAmAM tene sADAnava zeraDInA sAMThA laI AvanAra ke purUSanA zakana thayA, tethI te manamAM vicAra karate karate tAlIputra gurUnA AzrayanI samIpamAM AvI pahoMcyA. dvAranI pAse teNe kaI DhaDhDhara nAmanA zrAvakanA mukhathI vaMdanA vidhi jANuM lIdhI. tyArapachI te gurU ane sarva sAdhune vaMdanA karI gurU pAse beThA. pachI zrAvakanI avaMdanAthI tene gurUe kaI navIna zrAvaka jA. pachI sUri tene oLakhIne jeTalAmAM kAMI pUchavA vicAra kare che teTalAmAM AryarakSite pitAne sarva vRttAMta gurU AgaLa nivedana karyo. gurUe kahyuM. "gRhasthane draSTivAda bhaNI nathI." AryarakSite kahyuM. "he pra! je ema hoya to dIkSA ApI mane draSTivAda bhaNAvo. kAraNa hArI mAtAne draSTivAda bhaNavAthI prIti thaze. bIjI rIte prIti thAya tema nathI." zrI salIputra gurUe tene yogya kAryo paNa tenA svajanonA bhayathI temaNe tene bIje gAma teDI jaI vidhi pramANe dikSA ApI. thoDA divasamAM sAdhunA sarva AcAranA jANa thaelA ane potAnI pAse rahetA evA te AryarakSitane parizrama vinAja sarva zAstrane abhyAsa karAvyuM. pachI gurUe tene pUrvanA adhyayananA arthane abhyAsa karavA mATe zrIvajasvAmI pAse meka. kAryane jANa Arya rakSita paNa anukrame vizAlA nagarImAM prathama anazanavratadhArI ane jiteMdriya evA bhadragupta AcArya pAse gayA. tyAM teNe zAstrokta vidhi pramANe temanI vaMdanA karI. "je kaI sopakrama AyuSyavALo mA sa, zrIvAsvAmInI sAthe eka rAtrI rahe che te nice mRtyu pAme che." ema vicAra karI zrI bhadraguNAcAye Arya rakSitane kahyuM ke " hAre judA upAzrayamAM rahI temanI pAse abhyAsa karavo." pachI bhadraguNAcAryane niyamaNuM karAvI tathA temane vacana cittamAM dhAraNa karI Arya rakSita tyAMthI cAlI nikalyA ane tyAM zrIvAsvAmI rahetA hatA te mahApura nagarane viSe AvI pahoMcyA. tyAM temaNe prathama judA upAzrayamAM Azrama karI zrI vajAsvAmI pAse jaI temane vaMdanA karI. zrI vAsvAmIe paNa teja rAtrImAM "jANe hArA hAthamAMthI dudhanuM bhareluM pAtra laI kaI vaTemArgu mANasa temAMnuM dudha pI gaye." evuM svama dIThuM hatuM. zrI vajAsvAmIe te Arya rakSitane dazapUrvathI kAMIka e cho abhyAsa karanAra jANI ane judA Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jhIAryarakSita nAmanA pUrvadhara sUrIpuradaranI kathA. (38) upAzrayamAM rahevAnuM kAraNa pUchI abhyAsa karAvavA mAMDe. AryarakSite thoDA vakhatamAM navapUrvane pUrNa abhyAsa karyo. tyArapachI temaNe dazamuM pUrva bhaNavAne udyama calALyo. dazamA pUrvane abhyAsa cAlatuM hatuM teTalAmAM pitAe mokalelA mANaso AvIne ArakSitane kahevA lAgyA ke "tamArA pitA kahe che je tame amane zuM bhUlI gayA che?" pitA vigere mANasoe AvA saMdezAthI teDAvyA chatAM paNa abhyAsa karavAmAM Asakta thaelA ArakSita jeTalAmAM tyAM gayA nahi. teTalAmAM pitA vigere mANasoe teDavA mATe mokalele zrI Arya rakSitane nhAne bhAI phalagurakSita nibaMdhanI zikSAthI turata tyAM AvyuM. kulagurakSita, Arya rakSita pAse jaI vaMdanA karI kahevA lAgyo. "he baMdha ! tuM zuM AvI ja rIte mAtA pitA upara taddana nineha banI gayo? he baMdhe je ke te vairAgya rU5 khaDagathI premanA baMdhane chedI nAkhyo che. topaNa hArI pAse kalyANakArI dayA che. nhAnA bhAIe AvI rIte kahyuM, tethI AryarakSita javA mATe utsAhavaMta thaye. pachI zuddha hRdayavAlA teNe zrI vajasvAmIne namaskAra karI temanI AjJA mAgI. zrIvajasvAmIe tene pharI abhyAsa kara " ema kahyuM. Arya rakSita abhyAsa karavA lAgyo eTale pharI phalagurakSite kahyuM ke "he baMdho ! tuM zuM pitAne Adeza bhUlI gayA ke ? hArA sarve baMdhuo dIkSA levA mATe utsAhavata thaI rahyA che. mATe tuM tyAM AvI te sarvene dIkSAnuM dAna ApI kRtArtha kara." Arya rakSite kahyuM "he baMdha ! je A hAruM vacana satya hoya te prathama tuM nice dIkSA le. * Arya rakSitanAM AvAM vacana sAMbhalI sadbhAvathI bhAvita AtmAvAlA phelagurakSite kahyuM. " he Arya rakSita baMdha ! tuM prathama mane dIkSA Apa ! dIkSA Apa ! ! tenA AvA vacanathI prasanna thaelA Arya rakSite, te baMdhu phalagurakSitane turata dIkSA ApI. kahyuM che ke kaye purUSa zubha kAryamAM vilaMba kare ? eka divasa phalagurakSite pharI Arya rakSitane pitA pAse javA mATe kahyuM, tethI utkarSa yamakanA abhyAsa karanArA AryarakSite javA mATe pharI gurU pAse rajA mAgI. gurUe tene pUrvanI peThe nivAryo eTale atyaMta kheda pAmelo te Arya rakSita vicAravA lAgyA ke "eka taraphathI svajanenuM belAvavuM ane bIjI taraphathI gurUnI AjJA pAlavI. kharekhara huM A heTA saMkaTamAM paDaye chuM. pharI yamakanuM adhyayana karatAM thAkI gaelA te Arya rakSite pharI hAtha joDI namaskAra karI gurUne A pramANe pUchayuM - he gure ! meM A dazamA pUrva keTaleka abhyAsa karyo ane keTalo bAkI che te mane Apa mhArA upara kRpA karI kaho ? " gurUe hasIne kahyuM. "he AryarakSita ! hajI te samudramAMthI biMdu mAphaka abhyAsa karyo che. bIjuM sarva bAkI che. " gurUnAM AvAM vacana sAMbhalI AryarakSite kahyuM. he guro ! have kheda pAmelA manavAlo huM abhyAsa karavA samartha nathI. " " he AryarakSita ! tuM thoDA Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ha0 ) zrI rASimaDalavRtti-uttara divasamAM dazamuM pUrva bhaNI rahIza; mATe abhyAsa kara, tuM dhIra che te pachI hamaNAM zA mATe kheda pAme che. e hitasvI evA gurUe A pramANe kahI utsAha pamAle Arya rakSita je ke utsaharahita thaye hatuM, te paNa gurUnI bhaktivAlA teNe abhyAsa calAvyuM. jo ke gurU vajasvAmI tene pitAnA baMdhunI peThe abhyAsa karAvatA hatA, te paNa Arya rakSitanuM mana javA mATe bahu utsAhavaMta thayuM hatuM, tethI teNe pharI gurU pAsethI javAnI rajA mAgI. " huM tene abhyAsa karAvuM chuM chatAM te uttama buddhivAle zA mATe javAne utsAha dhare che ? " Ama vicAra karatA zrIvajasvAmIne upayoga Ave; tethI temaNe vicAryuM ke " hA meM jANyuM. mahArAthIja dazamAM pUrva viccheda thavAno che. valI have hAruM AyuSya paNa thoDuM che." Ama dhArI temaNe AyarAkSatane javAnI AjJA ApI. pachI kulagurakSita ane ArakSita bane jaNA gurUne bhaktithI vaMdanA karI dazapura nagara pratye gayA. Arya rakSita munine AvyA jANe nAgarika lake sahita rAjA, ane rUdramA sahita somadeva, temane bhaktithI vaMdanA karavA gayA. harSanA AMsuthI bharAI gaelA netravAlA te sarve loke, jANe mUrtimaMta dharmaja hAyanI ? evA te Arya rakSita munine vidhi pramANe vaMdanA karI temanI Agala beThA. te sarvane dharma sAMbhaLavAnI IcchAvAlA jANI dayAnA samudrarUpa Arya rakSita munie gaMbhIra vANIthI temane dharmadezanA ApI. muninI dezanA rUpa amRtanI vAvamAM pitAnA mananA melane dhoI nAkhatA evA kRpAdi sarve mANasee vismaya pAmI bahu bhaktithI temane vaMdanA karI te munIzvara pAse samyakatva laI pitAne kRtArtha mAnatA chatA pota potAne ghera gayA. saMsAramAM bhramaNa karAvanArA saMsAravAsathI udvega pAmelI rUdramAe, pitAnA pati semadeva ane bIjA bahu baMdhuonI sAthe dIkSA lIdhI. je ke semadeve dIkSA lIdhI te paNa teNe svajanAdithI lajajA pAmIne chetI, kaccha, chatrI, janoI ane jeDA vigere tyajI dIdhuM nahi. pachI gurUnA zikhavADavAthI sarva bAlakoe sava munione vaMdanA karI paNa samadeva munine vaMdanA karI nahIM. gurUe tenuM kAraNa pUchayuM, eTale te chokarAoe uttara ApyuM ke "chatra dhAraNa karanArane vaMdanA karAya nahIM. " kheda pAmelA semadeve Arya rakSita muni ke je potAnA putra thatA hatA, temane kahyuM. " he vatsa ! bAlaka vinA bIjA save zrAvake, mane tathA bIjA munione vaMdanA kare che ane bAlake te ema kahe che ke chatra dhAraNa karanArane ame vaMdanA karatA nathI " gurU zrI Arya rakSite kahyuM. "je ema che te he tAta ! tame te chatrIne tyajI gho. somadeve, gurUnA AvA vacanathI bhadraka pariNAmane lIdhe chatrI tyajI dIdhI. evI ja rIte teNe joI vigere sarva vastune tyAga karyo. evI rIte semade sarva vastu tyajI dIdhI paNa dhotIyuM tyajI dIdhuM nahIM tethI AryarakSita gurUe eka bIjo upAya zodhI kADhayo. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhIAryarakSita nAmanA pUrvadhara ripura daranI kathA (39) ekadA keI eka sAdhu anazana laI mRtyu pAmyA. temanA dehane upADavA mATe gurUe prathamathI zIkhavADI rAkhelA sAdhuo pararapara bahu kaleza karavA lAgyA. semadeve tenuM kAraNa pUchayuM eTale gurUe mahaTI nirjarAnI IcchAvA hoya te levarane upADe"e Adeza karyo. tyAre somadeve kahyuM. "te kalevara huM upADIza. " gurUe kahyuM "jo tame upasargone sahana karI zake to upADe. nahi te vinna thaze." pachI somadeva muni, te kalevarane upADI cAlavA lAgyA, eTale gurUe zIkhavI rAkhelA bAlakoe temanuM dhotIyuM kADhI lIdhuM ane chetIyAne badale elapa paherAvI dIdhuM. jo ke somadeva muni, potAnA putra, pitra ane vadhu vigerenA jevAthI lajajA te bahu pAmyA. te paNa putra ( Arya rakSita ) rU5 gurUnA bhayathI ane vighanA bhayathI kAMI belyA nahIM. semadeva muni te mahA kArya karI pAchA AvyA tyAre gurUe "he somadeva muni ! tamAruM dhotIyuM lAve " ema kahyuM. "je jevAgya che teja dIThuM, hAre dhotIyAnuM zuM prayojana che " ema dhArI samadeva munie "he gura ! have pachI huM A kalyANakArI colapaTTo dhAraNa karIza." ema kahyuM. ke semadeva munie A pramANe calapaTo dhAraNa karyo te paNa te munirAja te lapaTo paherI gAmamAM gocarI levA jatA bahu lajA pAmavA lAgyA. pachI zrI AryarakSita gurU bIjA ziSyane kAMI zIkhavADI pote bIje gAma gayA. pachI sarve sAdhuo madhyAhe pita pitAnI meLe AhAra laI AvI bhojana karyuM. semadeva muni bhejana karyA vinA rahyA. bIje divase gurU pitAnuM kArya karI pAchA AvyA eTale somadeva munie temane kahyuM ke "A sarve sAdhuoe bhajana karyuM che ane huM bhojana karyA vinA rahyo chuM." gurUe kRtrima kepa karI sarve sAdhuone kahyuM. "he mUDha! hArA pitAne bhUkhyA rAkhyA ane tame bhejana karyuM? sAdhuoe kahyuM. "te pite carI levA AvatA nathI." gurUe pharI kepa karIne kahyuM. "tame zA mATe besI rahe che?" gurUe A pramANe kahyuM. eTale sarve sAdhuo gocarI levA mATe gayA. samadeva muni paNa pote gocarI levA mATe gayA. temaNe koI zreNInA gharane viSe ajANapaNAne lIdhe pAchalA bAraNethI praveza karyo. zreSThIe pAchalA bAraNethI kema praveza karyo" ema pUchayuM eTale te somadeva munie kahyuM ke "he bhadra! lakSmI te pAchalA athavA AgalA game te bAraNethI Ave che." muninAM AvAM suMdara vacana sAMbhalI zreSThI bahu harSa pAme, tethI teNe adhika prItithI munine batrIza modaka vaherAvyA samadeva munie te laI harSathI gurUne dekhADyA. zrI Arya rakSita sUrie vicAryuM. "emane e prathama lAbha thaze che mATe nice hArA vaMzane viSe vinayAdi batrIza guNonI khANa thaze. pachI gurUe te sarva lADu sarve sAdhuone vaheMcI ApyA. samadeva munie pharI khIra vahorI lAvI bhejana karyuM. ame semadeva muni labdhisaMpanna paNAne lIdhe ane Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 392 ) zrIRSila vRtti-uttarAddha, icchita AhAranA pUrNa paNAne lIdhe gaNadhara ( gacchanA adhipati) thayA, zrI Aya rakSitasUrinA gacchane viSe mRtapuSpa, durbalikApuSpamitra e nAmanA purUSaSa atizayavAlA thayA che. temaja gAAmAhila, vadhya, dulikA ane phulagurakSita e cAra mahAprajJAvAlA thayA che. ekadA zrIsIma Mdhara jinezvare jJAna, kriyA ane guNNAe karIne A rakSitanuM varNana karyuM. te sAMbhalI devedra harSa pAmyA. pachI te vRddha brAhmaNanuM rUpa karIne ArakSita sUri pAse AvyeA. tyAM te deve potAnu AyuSya AyarakSitane pUchyuM. zrI A rakSite zrutajJAnanA upayAgathI tenu AyuSya e sAgaropamanuM kahyuM. pachI iMdre pragaTa thaI temane nigeAdanu svarUpa pUchyuM. te temaNe tenI Agala kyuM. devendra, zrIArya rakSitane bhaktithI namaskAra karI ane temanuM dvAra pheravI nAkhI svargalAka pratye gayA. zrI Arya rakSitasUrie have pachI thanArA leAkeAnI alpabuddhi jANI sUtrane viSe anuyAga cAra prakAranA banAvI judA judA sthApana karyA. jene mATe kahyu che ke, vaizrviedi, majjAnumAvadhi limaprerdi, nugamAlaGga vizvo aNuogo to kao cauhA // jemaNu pitAdi sarva svajanAne pratiaiAdha pamADI dIkSA ApI, zrIsImaMdharasvAmIe devedra AgaLa jenA mahimA gAyA ane jemaNe anuyAgane duSkara jANI cAra prakAre judo judo racyA te zrutanA samudra rUpa zrI ArakSita sUri gurUne huM vaMdanA karUM chuM. zrI AryarakSita nAmanA munivaranI kathA saMpUrNa. dubhikhami paNa, puNaravi melita samaNasaMghAo || madurAN anugoLo, pattiko vavinTena tA 203 // dubhikSa nAza thaye chate khadilAcArye krI mathurA nagarImAM sAdhuenA samUhathI anuyAgane meLavyA tyAre te anuyAganI vAcanA cAlatI thaI. tatrayaNabharie, khamadamamavvaguNehi saMpanne || devaDhikhamAsamaNe, kAsavagutte paNivayAmi // 204 // sUtra ane artharUpa ratnothI bharapura, kSamA, dama ane mAva guNeAthI pUrNa, temaja kAzyapagAtramAM utpanna thaelA zrI devaddhikSamAzramaNane huM namaskAra karUM chuM. phalgusirisamaNI, nAila sAvadhaM sacca sirisAviyA thuNimo // osAppiNIe caramaM vaMde dupparasahaM suNivasahaM // 205 // A avasarpiNImAM chellA AcArya zrIdupasahasUrijI, sAdhvI zrIphalguzrIjI, nAgira zrAvaka ane satyazrI zrAvikAne ame stavIe chIe. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrazAsana ke