Book Title: Dashashrut Skandh Granth
Author(s): Kulchandrasuri, Abhaychandravijay
Publisher: Jain Shwetambar Murtipujak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022580/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdha-graMthaH niyukti-cUrNisahitaH pramukha saMzodhaka-TIppaNakArazca / pUjya AcAryadeva zrI kulacandrasUrIzvara mahA * saMpAdakaJca panyAsa zrI abhayacandravijayajI gaNivaya prakAzaka zrI jaina zve.mU.pU. saMgha zephAlI epArTamenTa, vAsaNA, pAlaDI, amadAvAda Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI prema-bhuvanabhAnu-padma-jayaghoSa-jagaccandrasUrivara-sadgurubhyo namaH // zrIdazAzrutaskaMdha-graMthaH / niyukti-cUrNisahitaH * pramukha saMzodhaka-TIppaNakAca . pUjya AcAryadeva zrI kulacandrasUrIzvara mahArAjA * saMpAdakazca . panyAsa zrI abhayacandravijayajI gaNivaryAH prakAzaka zrI jaina zve.mU.pU. saMgha zephAlI epArTamenTa, vAsaNA, pAlaDI, amadAvAda prAptisthAna divya darzana Trasa 39, kalikuMDa sosAyaTI dhoLaka.. vi.saM. 2063 * mudraka : rAjula ArTas, ghATakopara, muMbaI-400 077. phona : 2511 0056 uNyNyNyNyNyNyyN | aNddiNgNNNNN Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haiya bole che pUjyapAda pragurudevazrI AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA tathA pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnI AjJAthI pUjyapAda AcArya gurudevazrI jagaccaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe mahAn kRpA karI prAthamikathI mAMDI 6 cheda sUtronuM adhyayana amane khUba ja ullAsathI karAvI asIma upakAra karyo che. je kadI visarI zakAya tema nathI. tyArabAda pUjyapAda AcArya deva zrI kulacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe mahAnizItha zrutaskandha ane dazAzrutaskandhaD meTara hastalikhita pratanA AdhAre saMzodhana karI tenuM prUpha mane jovA mokalavA dvArA svAdhyAya ane saMpAdana karavAno lAbha ApI mahAn upakAra ko che. Apa pUjyonA agaNita upakAra pratyenA kRtajJabhAva mArI mokSa mArganI sAdhanAmAM AvatA avarodha dUra karanArA bano ane dina-pratidina saMyama pariNAma vadhAranArA bano cAritra paryAyanI zuddhi guNasthAnakanI abhivRddhi kAraka bano eja eka hRdayanI bhAvanA che. li .... paMnyAsa abhayacaMdra vijaya... (saMyama jIvananA 31 mAM varSamA praveza dina) 2063 mahAsuda 13. attuvNshNvttNgN mruvddNtNtyNtN Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA || OM hrIM zrIM arha zrIzaMkhezvarapArzvanAthAya namaH / / pUrva prastAvanAno sAroddhAra / jehiM sUrivarehi, tADapatta-pamuhehiMto / uddhariA sohiA, dasAsutakkhaMdhAigaMthA / / 1 / / guruguNehiM susohiA, daMsaNaNANa-tavapamuhehiM / te munIsarA niggaMthA, jayaMtu sirivijaya-kumudasUrIndA ||2|| paramatAraka paramAtmA prabhu zrI mahAvIrasvAmInI pATe thaela gaNadharAdikanI paraMparAmAM mahAvIrasvAmInA nirvANathI 170 varSe thayela zrutakevalI caudapUrvadhara yugapradhAna paramapUjya paramagItArtha zrImad bhadrabAhusvAmIjIe bhavya jIvonA upakArane mATe dvAdazAMgIrupa zrutasamudramAMthI jagatanA upakArane arthe nAnA nAnA upadrahorupa aneka graMtho tathA agiyAra aMgomAM keTalAMka aMgonI niyuktio paNa racI che, tethI ArAdhako sugamatAthI arthane pAmI ArAdhanA karI zake. teozrInA racelA graMtho nIce pramANe che. (1) oghaniyukti (2) dazAzrutaskaMdha (3) zrIkalpasUtra (4) sUtrakRtAMga niyukti (5) zrI AcArAMga niyukti (6) zrIAvazyaka niyukti (7) zrI dazavaikAlika niyukti (8) zrI piMDaniyukti (9) zrI bhadrabAhu saMhitA (10) uvasaggahara stotrAdi / uparokta graMthomAM dravyAnuyoga-gaNitAnuyoga-caraNakaraNAnuyoga ane dharmakathAnuyogano samAveza thAya che / te kRtiomAMthI dazAzrutaskaMdha nAmano graMtha daza adhyayano tathA niyukti ane cUrNie karIne sahita che / te munimahArAjAone vizeSa upayogI hovAthI Aja dina lagI tADapatra upara AlekhAyela khaMbhAtanA bhaMDAramA surakSita rahela hato, te parama pUjya zAntamUrti svaparazAstraniSNAta pU.A. zrI vijayakumudUsUrIzvarajI mahArAja sAhebe svahaste presakopI karI mudraNAlayamAM mudrita karAvyo. ____ A graMthamA daze adhyayanomAM graMthakAre zuM prarupyu che, te vAcakavarganI jANa mATe atre jaNAvavAmAM Ave che / atra niyuktikAre daza avasthAo- vivaraNa karIne manuSyajIvananI so varasanI apekSAe daza vibhAga pADyA che / temAM prathama bAlA, maMdA , krIDA, balA, uNNNNNNNNNNNNN III | utN uNttuNNNNN Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA prathama dazAnI vigata / prajJA, hAyanI, prapaMcA, prAgabhArA, manmukhI ane sAyaNI e daza avasthAo nAma pramANe daze bhAvo bhajave che / (1) bAlyAvasthAmAM jIva hitAhita ke kAryAkAryane jANato nathI te bAlA (2) jenI juvAnI alpa khIlI hoya athavA prajJA-bala maMda hoya te maMdA (3) krIDA kahetAM ramatagamatamAM bolavA vigeremA mana rahe te krIDA (4) bala vIrya viziSTa hoya te balA (5) temAM vyavahArakuzalatA vizeSa hoya te prajJA (6) jemAM bAhabala-indriyabala AdinI hINatA hoya te hAyaNI (7) jemAM svaparane prapaMca Ubho thAya te prapaMcA (8) bolatAM, ceSTA karatAM athavA bhArathI namI paDelanA jevI jenI dazA thAya te prAgabhArA (9) vAMko cAle, aTakatA aTakatAM aspaSTa bhASA bole te manmukhI avasthA (10) palaMgamAM paDayo-pAtharyo rahe, cAlavAnI zakti hINa thaI gaI hoya te svAminI dazA. __ A daze dazAo Ayu vipAkanI jaNAvI cha / have adhyayanane uddezIne daza dazAo niyuktikAra kahe che / (1) asamAdhi (2) sabala (3) AzAtanA (4) gaNiguNo (5) manasamAdhi (6) zrAvakapaDimA (7) sAdhu-paDimA (8) kalpa (9) moha (10) niyA' A daza dazAo mAnavajIvananA vikAsa mATe che. A nAnI daza dazAo graMthakAre pratyAkhyAna pUrvamAMthI je je prAbhRtamA hatI temAMthI uddharIne bAlajIvonA upakArane mATe A graMthanI racanA karI che. ___ atre cUrNikAra-niyuktikAra pharamAve che ke moTI daza dazAo jJAtAdharma-kathAdi chaThThA aMgomAMthI jANI levI ane zaMkAkArano uttara ApatAM zrImAn cUrNikAra jaNAve che ke-A graMtha AhAra, upadhi ke mAna-satkAra mATe uddharyo nathI, paNa jIvo upara ananta kRpA lAvIne bhAvImAM rupa, rasa, gaMdha, sparza, varNAdinI uttarottara hAnI jovAthI A prayatna bhavya jIvonA kaMIka lAbhane mATe thaze. e ja hetuthI A graMtha racavAno prayatna che. prabhu mahAvIre A pramANe kartuM che, ema jaNAvIne prabhu mahAvIrathI paraMparAe prApta thayelA A zrutane jaNAvatAM prathama dazAmAM vIsa asamAdhisthAno jaNAvela che. te A pramANe...(1) drutaM drutaM cAlavU eTale utAvaLe cAlavU, dhabadhaba cAlavU (evI rIte utAvaLe bola-utAvaLe paDilehaNa karavI-utAvaLe khAvU vagere vikalpo joDavA (2) apramArjitacArI-(puMjyA-pramAA vinAnuM AcaraNa) (3) duHpramArjitacArI (jema tema paDilehaNa karavaM-jenuM paDilehaNa na thaI zake tevI upadhi uNbhNtNtuvuyNtyuN IV vNtyNtNtmyN Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA rAkhavI) (4) adhika zayyA Asanane dhAraNa karavAM (cAritranA niyama uparAMta vadhAre AsanAdi rAkhavAM) (5) rAtiNika paribhASI-(potAnAthI jJAna-darzana-cAritratapa ane vaye karIne adhika evA moTA puruSanA sAmA thapuM- avinayathI vartavuM . ) (6) there upaghAti- ( sthavira eTale AcArya - guruo teone AcAranA doSavaDe athavA zIladoSa vaDe pratyAghAta kare.) (7) bhUta upaghAtI (bhUta eTale ekendriyAdi jIvone upaghAta kare. kevI rIte ? zAtAgAravavaDe, rasagAravavaDe, vibhUSAe vartatA athavA AdhAkarmI AhAra grahaNa karavAvaDe athavA karAvavAvaDe tema ja ajayaNAe bolavAvaDe jIvono upaghAta kare) (8) saMjalaNa (saMjalaNa eTale vAraMvAra rIsAya, pachI cAritrane bALI nAMkhe - agninI jema) (9) kohaNo-krodhano eTale atyaMta krodha kare, hRdayamAMthI dveSa zalya kADhe nahi) (10) pRSThamaMsiko(pRSThamaMsiko eTale pArakAnA moDhe bIjAonA avarNavAda bole ane guNone ThAMke) (12) abhIkSNaM-eTale vAraMvAra teno te bola yAda karIne sAmAne paritApa upajAve. (12) pahelAM utpanna nahi thayelA evAM navAM adhikaraNo klezone kare athavA adhRti kare. (13) pUrve adhikaraNa karelAne khamAvyA hoya ke upazamAvyA hoya tenI udIraNA kare. (14) akAle svAdhyAya kare. (15) mATIvAlA hAthapaga puMjyA vinA bIjI bhUmimAM jAvaAva kare. (16) khUba utAvaLathI bole jethI bIjAne vyAghAta thAya. (17) samudAyamAM paraspara bheda paDe tema khaTapaTa kare. (18) Akroza kare, kaDavI bhASAe karIne bIjAone paritApa upajAve. (19) sUryodayathI mAMDIne sUryAsta sudhI AhAra kare te sUrya pramANa bhojI (20) evaM kaMIka kare ke jethI sAmAne udvega thAya, te asamAdhi kahevAya. e pramANe vIsa asamAdhisthAnako zrImAn bhadrabAhusvAmIe prathama adhyayanamAM jaNAvelAM che. asamAdhi sthAnake vartato muni zabala cAritravALo bane, zabala sthAnake vartanAra muni asamAdhivAlo bane. iti prathama adhyayanam / have bIjA adhyayanamAM AryabhadrabAhusvAmIe 21 zabala sthAnako varNavyAM che. zabala eTale cittalaM cAritramAM vicitratA eTale kAbaracitrApaNuM dravya zabala eTale mUlaguNane varjIne uttara guNanA doSonuM sevana karavuM te gauNa doSo kahevAya che, bhAva zabala eTale halakuM-kSudra AcaraNa Acare arthAt anAcAra Acare. thoDAka doSa lagADe te osanno, kSudra AcAra rAkhe te pAsattho, anAcAra Acare te kuzIla saMkliSTa athavA A bhAvazabala cAritravALo mUla guNa 66.oooo diidii. . Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA dvitIya dazAnI vigata / varjIne uttaraguNo-AdhAkarmI AhAra vigeremAM atikrama-vyatikrama-aticAra-anAcAra seve to ane mUla guNamAM traNa seve tyAM sudhI zabalI kahevAya ane cotha seve to sarvabhaGgI kahevAya arthAt acAritrIo gaNAya. jo ke mUla-graMthakAre to ekavIsa zabalamAM caturtha vratanuM khaMDana karanArane paNa zabalI kahyo che. juo bIjuM pada 'mehuNaM sevamANe sabale iti ciMtanIyam' iti dravyazabala bhAvazabala (1) brahmacArIoe hastakarma-sRSTiviruddha karma karavuM te zabala (2) tiryaMcayoni sAthai saMbhoga audArika zarIrI sAtha saMbhoga - vaikriyazarIrI sAthai saMbhoga karavo te zabala (3) rAtribhojana karavuM (4) AdhAkarmI AhAra vAparavo (5) rAjapiMDa grahaNa karavo ane vAparavo (6) vecAtuM lAvela, adalabadala karI lAvela, jhuMTAvI lAvela, bIjA mAlIkonI icchA viruddha lAvela, tathA sAmo lAvela AhArane je vApare (7) vAraMvAra paccakkhANa karelA kSetranuM lAvIne vApare (8) 6 mahinAnI aMdara eka gaNamAMthI bIjA gaNamAM praveza kare (9) eka mAsamAM traNa udaka lepa kare arthAt traNa vakhata pANImAM utare. (10) mAtRsthAna- mAyAkapaTa Acare (11) gRhasthano piMDa vApare (12) chakAya jIvonI hiMsA kare (13) Asaktie . karI mRSAvAda bole (14) Asaktie karI adattAdAna grahaNa kare (15) AMtarA rahita-sacitta pRthvI para saMthAro kare, besavuM kare (16) e pramANe snigdha pRthvI sahita-rajavAlI pRthvI sahita saMthAro vigere kare (17) Asaktie karI sacita zilA mATI- ghuNA nAmanA lAkaDAnA - kIDAvAlA ghara upara jIvavAlA phalaka upara iMDA-prANI-bIja - lIlottarI-khAra udhaI ghara paMcavarNI lIlaphula- jhAkala-karolIyAnuM jAla vigere jyAM hoya tevA sthAnamAM rahevaM besavuM saMthAro kAyotsarga vagere karavo (18) AsaktithI mUla kaMda skaMdha chAla- kuMpalIyo -patra - phala-phUla - bIja vagerenuM bhojana karavuM (19) eka varasamAM daza vakhata sacita pANIne aDe athavA nadI utare (20) eka varasamAM daza vakhata mAtRsthAna krodha, mAna, mAyA lobha vigere kare (21) AsaktithI zItala pANIno upayoga kare, kevI rIte ? hAthavaDe, mAtrakavaDe, dravyanA bhAjanavaDe azana-pAna khAdima svAdima grahaNa karIne vApare . A uparokta ekavIza zabalasthAnone seve to muni vastranAM draSTAnte dezamalinasarvamalina thAya che. iti dvitIya adhyayanam / jA adhyayanamAM sthavira bhagavaMtoe tetrIsa AzAtanAo varNavI che. tene sevanArA munio zabala bane che. AzAtanAonA zrIniryuktikAra mahArAjA VIsssse Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe prastAvanA be prakAra jaNAve che. (1) mithyAvarjanarupa (2) lAbharupa- lAbharupa cha prakAre che te nikSepAthI jANavI. valI dravya AzAtanA cAra prakAre tathA traNa prakAre paNa batAvI che. dravya-kSetra-kAla-bhAva-sacitta-acitta-mizra-iSTa aniSTa bhedo thAya, je maninI upadhi core, haraNa kare temAM nirjarAno lAbha, te aniSTa lAbha. phAsu AhAra upadhi male te dravyaiSTa lAbha. evI rIte kSetra-kAla-bhAvano vicAra karavo. A pramANe lAbha AzAtanA jANavI. mithyA parityAgano svayaM sUtrakAra pote mUlasUtramA pharamAve che. niryuktikAra to bhAra daIne jaNAve che. je jIva AzAtanAne na varjato te jIva jJAnAdika guNone ane mokSane meLavI zakto nathI. iti tRtIya adhyayanam / have cothA adhyayanamAM AzAtanAone TALIne guNone dhAraNa karanAra munirAja gaNisaMpadAone pAmanAra hoya che. tethI sUtrakAra maharSi gaNisaMpadAone varNave che. dravyabhAva nikSepa vigere uparokta adhyayananI jema jANI levU. AcArasaMpadA-zrutasaMpadA-zarIrasaMpadA-vacanasaMpadA-vAcanAsaMpadA- matisaMpadA-prayogasaMpadA ane saMgrahasaMpadA A AThe saMpadAonuM vistArapUrvaka varNana karela che. tyAra pachI saMpadAone AcaranAra ziSya cAra prakAranI vinayapratipatti dhAraNa kare. (1) AcAravinaya (2) zrutavinaya (3) vikSepavinaya (4) nirghAtavinaya. te kevA prakArano AcAravinaya ? AcAravinaya cAra prakArano kahyo che. __saMyamasamAcArI, tapasamAcArI, gaNasamAcArI, ekallavihAra samAcArI, zrutavinaya cAra prakArano che. sUtra vade-artha vade-hita vade-ni:zeSa vade te zrutavinaya. vikSepaNA vinaya cAra prakAre che, je jIva pUrve dharma pAmyo nathI tene dharma pamADavo, je jIva dharma pAmela cha tenaM svAmIbhAI tarIke bahamAna karavaM, dharmathI cyata thayelAne dharmamAM sthira karavo temaja dharmanA hita mATe-zubhanA mATe-kSema tathA unnatinA mATe-anugAmI banAvavA mATe tatpara rahe. doSanirghAta vinaya cAra prakAre che. svane krodha Avyo hoya to jJAnarupa paMkhAe karI zAnta kare, mAna-mAyAdi doSo prApta thayA hoya to tene parAsta kare. icchAo jAgRta thaI hoya to tene zAnta kare. Ama karavAthI AtmA supraNihita bane che. tene ja doSanirghAtanA vinaya kahevAya che. gurukulavAsa sevanAra aMtevAsIne cAra prakAsnI vinaya-pratipatti thAya. upakaraNa-utpAdanA sAhallatA-varNa uNgurutugutuNdsumugN VII udyN yNtyugyugN Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha paMcama dazA nI vigata saMjalaNatA, bhArapaccoruhaNatA. upakaraNautpAdanA cAra prakAranI che. (1) nahi prApta karelA upakaraNone melave (2) jUnA upakaraNonuM saMrakSaNa kare tathA saMgopave (3) alpa upadhivAlA munino (svagaNano hoya ke paragaNano hoya ) upakaraNavaDe yathAvidhi uddhAra kare (4) saMvibhAga kare. sAhilyA caturvidhA aNalomavRttikA, pratilomakAryakArikA, pratirupakAryasaMpharzanaka, sarva arthane viSe apratilobhakA, tene ja sahAyakAraka gaNAya che. varNasaMjalaNatA cAra prakAre che. (1) yathA tathA varNavAdI (2) avarNavAdatyAgI (3) varNavAdaprazaMsaka (4) AcArya vRddhopasevI. bhArapaccoruhaNatA-yogyane gacchano bhAra soMpavo te cAra prakAre che. nahi saMgrahelA parijanone saMgrahavAvAlo thAya. (2) ziSyane AcAravicArano jJAtA banAve (3) sAdharmika, glAna, tapasvInuM yathAzakti vaiyAvacca karavAmAM udyamI bane (4) bhalA sAdharmika kema ochaM kalaha karanArA ochA jhagaDA karanArA ochA tumaMtumA karanArA, bahusaMjamI- bahusaMvarI - apramAdI - bahusamAdhivaMta-saMjama tape karI AtmAne bhAvatA kema vicaratA nathI evI ciMtA rAkhanArA gacchAdhipati gaNAya. iti caturtha adhyayana gaNisaMpadA. have pAMcamA adhyayanamAM cittasamAdhinuM vivecana karavAmAM AvyuM che. jo upayogavAluM citta na hoya to badhI ja kriyAkAMDanuM phala pANI valovyA jevuM Ave, mATe cittasamAdhinI vyAkhyA niryuktikAre ane cUrNikAra mahArAje sarasa rIte karI che. atre vistAranA bhayathI mUla uparathI thoDuM lakhavAmAM Ave che. he Arya ! bhagavAn zrI mahAvIra prabhue cittasamAdhinA daza sthAnako jaNAvyA che tethI sthavira bhagavaMto paNa ema jaNAve che. ziSya prazna- kevA prakAranA cittasamAdhinA daza sthAnako che ? uttara- sthavira bhagavaMto nIce pramANe daza cittasamAdhisthAnako jaNAve che, te kAle te samaye vANigrAma nAmanuM nagara hatuM nagaranuM varNana bIjA graMthothI jANI levuM. te gAmanA IzAna khUNAmAM dUtipalAsa nAmanuM caitya hatuM . te nagarano svAmI jitazatru nAme rAjA hato. tene dhAriNI nAmanI rANI hatI VIII . Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe prastAvanA dUtipalAsa nAmanA caityamAM bhagavAn samosA. parSadA malI. prabhujIe upadeza Apyo. pachI sAdhu sAdhvIone bolAvIne A pramANe kahevA lAgyA ke nigraMtha nirgrathiNIoe pAMca samitio samita, traNa guptioe gupta, pAMca indriyoe karIne gupta brahmacarye karIne gupta rahevaM . (atre zaMkA thAya che ke pAMca indriyonI guptimAM brahmacArIpaNuM AvI jAya che to pachI juduM pada kema mUkyuM ?) uttara- sparzendriyanA ATha viSayamAM maithuna sivAya bIjI rIte ATha sparzI mUla cAritranA ghAtaka na hovAthI e pada juhUM pADyuM che. bIjI rIte sevAtA ATha sparzo dezacAritranA ghAtaka che. tyAre maithunamAM sevAto sparza sarvacAritra ghAtaka che, mATe daza prAyazcittomA mUla cheda prAyazcitta maithuna sevanArane mATe che. saMbodhasittarImAM paNa jaNAvyuM che ke "je baMbhacerabhaTThA pAe pADaMti baMbhacAriNaM / te huti TuMTamuMDA, bohivi sudullahA tesiM / / '' je brahmacaryathI bhraSTa hoya ane brahmacArIne page pADe, vaMdana karAve to lulo, laMgaDo, ane durlabhabodhi thAya mATe Atmahitecchuoe bhUlanA bhoga banyA hoya to prAyazcitta laI pharIthI bhUla na thAya tenI khAsa takedArI rAkhavI. jo brahmacarya pAlavAnI zakti na hoya to brahmacArIo potAne vaMdana na kare evI rIte vartavU. AtmA Astika haze to uparokta vAta kabUla karaze. ane jo nAstika haze to vadhAre kahevApaNaM rahetuM nathI, AtmArthI Atmahitecchu AtmayogI AtmaparAkramI pakkhI poSahane viSe samAdhine pAmelA dharmadhyAnanA dhyAtAoe pUrva prApta nahi karelA A daza cittasamAdhi sthAnakone prApta karavAM. (1) dharmaciMtA (2) sarva dharmanuM jJAna melavIne svadharmane nakkI kare te saMjJI jJAnI. (3) yathAtathya svapnadarzI athavA jAtismaraNe karI sva-parano jANa bane (4) devarddhidarzI (5) avadhijJAnI (6) avadhidarzanI (7) manaHparyavajJAnI (8) kevalajJAnI (9) kevaladarzanI (10) kevalamaraNI. jemAM sarva duHkhe karI rahita karI janmamaraNa nahi pAmanAra. zlokabaddha gAthAomAM cittasamAdhinI vyAkhyA kare che. duhA- zuddha cittane pAmIne, rahe dhyAnamA lIna, dharme sthita zubhamanA, mokSa lIe adIna. 1 valI e citta pAmIne, pharI na loke janma, uttama sthAna jANato, saMjJI jJAnathI marma. 2 maradaaaaaaaaaaaaaaaa IX_saaraaaaaaaaaaaadi Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama-chaTThI dazAnI vigata copAI- yathAtathya supanaphala jANa, sarva duHkhonI karato hANa, jANe pUrvamAM ugyo mANa, ehi ja mANa samAdhiThANa. vicitra zayyAsana ne AhAra, sarva jIvono rakSaNakAra, alpa AhAra indriya damanAra, pAme devapaNuM tatkAla. sarva IcchAo rodhanakAra, kSamato bhayabhairavano bhAra, saMyamatapano khapa karanAra, thAe avadhijJAna bhaMDAra. tapa Adarato agni samAna, lezyA traNaY karato, pAna avadhidarzana dIpa samAna, traNa lokanuM joto mAna. sasamAdhi lezyAvaMta, avidhino karato aMta, pratibaMdhane mukato saMta, traNa loka jJAtA bhagavaMta. lokaloka jANaMtA saMta, kevalajJAnI pUjya mahaMta, darzanAvaraNI karmono aMta, karyo tyAre yathA guNavaMta. traNa lokanA svAmI saMta, indrAdi jasa caraNa pUjaMta, lokAloka jotA bhagavaMta, kevaladarzI triloka pUjaMta. evI rIte bIjI gAthAmAM vizuddha paDimAe karIne mohano kSaya karanArA, valI jema tADavRkSanA mastake rahela soya nAza pAme chate A tADavRkSa nAza pAme tema eka mohanIya karmane haNye chate bIjAM badhAM karmo haNAI jAya. vaLI jema senApati haNAya to senA paNa nAsI jAya evI rIte mohanIyano nAza karye chate badhAM karmo haNAI jAya. iMdhaNa rahita agni, dhUmADo nAza pAme chate nAza pAme, tema je jhADanAM mUla sukAI gayAM hoya tene siMcyA chatAM UgatAM nathI, tema mohano kSaya thaze karmo lAgatAM nathI. jenuM bIja nAza pAmyu teno aMkuro ugato nathI. audArika zarIra-nAma karma, gotra karma, AyuSya karma, vedanIya karma, tejasa tathA kArmaNa zarIrano tyAga karI raja rahita kevalI bhagavAna thAya che, evI rIte sarva jANIne cittasamAdhi pAmIne AyuSyamaMtoe zuddha zreNine pAmIne Atmazuddhine pAme arthAt mokSe jAya. iti paMcama dasA chaTTI dazAmAM mukhya viSaya to agiyAra upAsaka paDimAono che, paNa AraMbhamAM akriyAvAdI, kriyAvAdI mithyAtvanuM varNana tathA tevI kriyAnA phalonuM varNana ApyuM che. aNtNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNN Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA akriyAvAdI eTale nAstikavAdI, nAstika, prarupaka, nAstika draSTi, na samyagvAdI na nItivAdI evI rIte A loka-paraloka mAtA-pitA-putra-bhAIbahena vigere nathI mAnato temaja arihaMta, cakravartI, vAsudeva , baladeva, nArakI , devaloka, puNya-pApa- phala, satkarma , duSkarma tathA temanAM phala kalyANa vagere nathI mAnato ane atyaMta rAgavAlo paNa hoya che tethI mahAicchAvAlo, mahAraMbhI, mahAparigrahI, adhArmika, adharma anucara, adharma sevI , adharmakhyAtI, adharmarAgI, adharmadarzI, adharmajIvI, adharmaraMjaka, adharmazIla, adharmathI jIvanalIlA calAvanAro, valI hAthamAM lAkaDI laIne chedato-bhedato-kApato, dekhAvamAM pracaMDa-raudra-kSudra-sAhasika, mAyAvaDe ThagavAmAM hoziyAra, duHzIla, kharAba paricayavAlo, durguNono netA, duHkhIyAone joI AnaMda pAmanAro, zIla-guNamaryAdA rahita, poSaha-paccakkhANa vinAno, aDhAre pApasthAnako sevanAro, jAvajIva sudhI AraMbha-parigraha hAthI ghoDA-vAhana-vyavasAya vigeremAM masta ane tethI tajjanita pApano bhAgI, evI rIte azubha karmone utpAdana karI narakAdi gatimAM jaIne kRSNapAkSika jIvo chedana-bhedana-tADana-tarjana vigere asahya duHkho sahana kare che. AgAmI bhavamAM durlabhabodhi thAya che. A pramANe saMkSepathI akriyAvAdInuM varNana karyu. have kriyAvAdInuM varNana AstikatA karI suzobhita jANavU, paraMtu mahAraMbhAdike karIne mUrchAvAlo hoya ane karma saMjoge durgatimAM jAya, paNa zuklapAkSika tathA sulabhabodhi thAya. sakriyA eTale je je vastuno niSedha karyo che tene mAnanAro thAya. bhavAMtare paNa mArgAnusAripaNuM pAmIne samyaktva pAme. evI rIte kriyAvAdI mithyAtvane choDIne samyaktvI thaIne daMsaNapaDimAne dhAraNa kare. te daza prakAranA zramaNa dharmanI rucivAlo hovA chatAM paNa zreNika rAjAnI jema dezavirati Adi guNone prApta karI zake nahi. bIjI paDimAmAM zramaNa dharmanI rucivAlo hovA chatAM paNa aNuvrata, guNavrata tathA pauSadhopavAsa kare paNa sAmAyika, dezAvagAzika na karI zake. trIjI paDimAmAM upara kahelI vigata tathA sAmAyika-dezAvagAzika karI zake paNa AThama-caudasa-pUrNimAdino paDimA sahitano poSaha na karI zake. ___ cothI paDimAmAM upara kahela bInA badhI ja karI zake paNa eka rAtrika upAsaka paDimAne dhAraNa na karI zake. utNtNtmyN XI | utNtNtmNtyu Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTThI dazAnI vigata zrAvakanI 11 pratimAnuM svarupa pAMcamI paDimAmAM upara kahela bInA badhI kare. snAnano tyAga, . rAtribhojanano tyAga, kAchaDo vAle nahi, divase brahmacArI, rAtrinuM pramANa rAkhe, evI rIte eka divasa-be divasa-traNa divasa utkRSTathI pAMca mahinA sudhI pAlana kare. chaTThI paDimAmAM uparokta bInA badhI kare. vadhArAmAM ahorAtra brahmacarya pAle, sacita pANI-kaMdamUla vigereno tyAga na hoya evI rIte eka divasathI yAvat cha mahinA sudhI pAlana kare. sAtamI paDimAmAM uparokta hakIkatamAM vadhAre sacittano tyAga paNa AraMbhano tyAga nahi. evI rIte jaghanyathI eka divasa ane utkRSTathI sAta mAsa sudhI pAlana kare. AThamI paDimAmAM uparokta hakIkata badhI ja kare paNa rasoI karAvavAno tyAga na kare. bIjA AraMbhanAM paccakkhANa kare. evI rIte eka divasathI mAMDIne ATha mAsa sudhI pAlana kare. navamI paDimAmAM uparokta hakIkatamAM uddezika AhArano tyAga na kare paNa bIjA badhA AraMbhano tyAga kare. eka divasathI mAMDIne nava mAsa sudhI pAlana kare. dazamI paDimAmAM kSuramuMDana karAve, coTalI rAkhe, vaLI koI bolAvIne pUche to jANato hoya to kahe, na jANato hoya to nA kahe. bIjuM badhuM pUrvavat vadhArAmAM uddezika AhArano tyAga kare. jaghanyathI eka divasa ane utkRSTathI daza mAsa sudhInuM pAlana kare. agiyAramI paDimAmAM gharathI nIkaLI mastaka muMDAve athavA loca kare, AcAra yogya upakaraNo grahaNa kare. sAdhuliMga, rajoharaNa, pAtrAdi athavA ema karavA samartha na hoya to sAdhu sarakhI kriyA karanAro thAya. jemake iriyAsamitie cAle, cAlatAM jIvo yatanA rAkhe, bhikSAe jatAM dharmalAbha na kahe, koI strIpuruSa pUche ke tame koNa cho tyAre kahe ke huM zramaNopAsaka chaM, paDimAne dhAraNa karuM chaM tema ja vidhino barAbara jJAtA hoya. bhikSAmAM pUrve cokhAnuM pANI taiyAra thayuM hoya, pachI zAka taiyAra thayuM hoya to zAka na kalpe paNa pANI kalpe. jo pahelAM zAka taiyAra thayuM hoya, pachIthI cAvalanuM pANI taiyAra thayuM hoya to zAka kalpe paNa pANI na kalpe. jo pUrve banne taiyAra thayAM na hoya ane pAchaLathI taiyAra thatAM hoya to banne na kalpe. evI rIte uparokta paDimAmAM batAvela AcaraNa sttttt XII srrrrr bod uNttdii. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA Acare paNa jenI chuTa Apela che teno uttarottara tyAga kare. A paDimA jaghanyathI eka divasanI ane utkRSTathI agiyAra mahinAnI jANavI. pachI cAritra grahaNa kare to uttarottara guNanI vRddhi thAya. iti chaTThI dasA zrAvaka paDimAnA varNana pachI sAtamI dazAmAM bhikkhupaDimAnuM varNana kare che. bhikkhupaDimAnA traNa nikSepA upAsaka paDimAmAM kahevAI gayA. have bhAva nikSepAne jaNAvatAM bhAva paDimA pAMca prakAranI che. samAdhipaDimA, upadhAna paDimA, temAM viveka paDimA, paDilINa paDimA, ekallavihAra paDimA. samAdhipaDimA, be prakAre che- (1) zrRtasamAdhi paDimA, (2) caritasamAdhi paDimA. darzana paDimA aMtargata karavAmAM AvI che. zruta paDimA chAsaTha jaNAvI che. temAM beMtAlIsa zrI AcArAMga sUtramA che. sola zrI ThANAMga sUtramA che. cAra vyavahAra sUtramA che. be moka paDimA che. be caMdra paDimA che. moka paDimA be prakAre: kSullikA ane mahallikA. caMdrapaDimA java madhyA vaIramadhyA. ema kula chAsaTha zrutapaDimA che. cAritrasamAdhi paDimAo pAMca kahI che. sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta cAritra samAdhi. upadhAna paDimA be prakAre che. zramaNopAsaka-paDimA, ane bhikkhu-paDimA. e pramANe pUrve zrAvaka paDimAnuM varNana karyu . cAlu dasAmA bhikkhu paDimAnuM varNana karavAmAM AvyuM che. viveka paDimA be prakAre che. abhyantara ane bAhya . abhyaMtara paDimA krodha-mAnamAyA ane lobha karma saMsArane upazamAvavA. bAhya paDimA gaNa-zarIra-bhAtapANI, aneSaNIya vigereno tyAga karavo. paDisaMlINa paDimA eka ja che. samAsathI be prakAre che. indriya paDisaMlINa paDimA, noindriya-paDisaMlINa paDimA indriyapaDisalINa paDimA pAMca prakAre che. zrotrendriya-viSaya pracArano tyAga karavo, athavA zrotrendriyanA viSayamAM rAgadveSano nigraha karavo. temaja rasanAdimAM paNa jANI levaM. noindriyapaDisaMlINatA traNa prakAre che. yogapaDisaMlInatA, kaSAyapaDisaMlInatA, vicitrazayyAsanasevaNatA. jema prajJaptimAM kA te pramANe jANI le. athavA be prakAre bAhya ane abhyaMtara. ekalavihArI eka prakAre che. te AcAryanA ATha guNe karIne yukta jANavI. ATha guNo te ATha saMpadAoe yukta hoya. vaLI AcArya vidyAdi guNone viSe atizayavALA hoya. uktaM ca muni addddddddddddddddal XII sadudduddaddddddedias Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamI dazAnI vigata vRSabhane prApta thaela upasarga eka rAtrika, be rAtrika, traNa rAtrika vidyAdi nimitte sahe. evI rIte bhAva paDimAnA chAsaTha bhedo thayA. e pramANe bhAva paDimAno adhikAra kahIne temAM upadhAna paDimAno adhikAra ane temAM vaLI bhikSu paDimAno adhikAra cAle che. __kevA prakArano AtmA paDimA aMgIkAra kare ? ATha guNoe sahita athavA pAMca guNoe sahita evo draDha samyagdraSTi jene deva ke devendra paNa samyaktvathI calAvI zake nahi, evaM cAritramA paNa draDha hoya. valI buddhimAna-bahuzruta eTale asaMpUrNa dazapUrvI jaghanyathI navamA pUrvanI tRtIya AcAra vastunA kAla jJAna vigerenA jJAtA, acala eTale jJAnAdimAM sthira, sthira cittavALA , anukUla upasargomAM calAyamAna na thAya, rAga dveSa rahita bhaya-bhairavAdi upasargane sahana kare, valI paricita-kAla-AmaMtraNa-kSamApanA-tapa-saMjama-saMdhayaNa -bhatta-bahi nikSepaAvarNa-lAbhaM-gamaNa e bAra dvAro vaDe AtmAne bhAvatA vicare. nAmanikSepo pUrNa thayo. have sUtrAnugamamAM sUtranI vyAkhyA kare che. jemAM mahinAnuM pramANa hoya te mAsika paDimA. Arya sthavira bhagavaMtoe bhikSukanI bAra paDimA kahI che. te eka mAsathI mAMDIne sAta mAsa sudhInI. pachI traNa paDimAo sAta sAta ahorAtrikanI tathA eka paDimA ahorAtrikanI ane eka paDimA phakta rAtrikanI, evaM bAra paDimAo thaI. paDimAdhArIoe karAtI vidhi....eka mAsikAdi paDimAne dhAraNa karanAra sAdhu bhagavAn nityaM vosar3hakAya eTale sarvathA zarIranI saMbhAla levAno tyAga kare. te dravyathI be prakAre che. dravyathI jema ke je strIno pati paradeza gayo hoya te strI snAna na kare. bhUmi upara saMthAro kare. zaNagArano tyAga kare. vigere AcaraNathI pativratA dharmanuM pAlana kare. te dravya vosaTTakAya kahevAya. bhAvathI sAdhu bhagavaMta vAyu-pitta-kapha ke saMbhramitA. rogothI pIDAtA hoya to paNa pratikAra na kare. vaLI yukta deha-te paNa be prakAre-dravyathI ane bhAvathI. dravyathI jema koI malla kasaratazAlAmAM zarIranI paravA karyA vinA kustI kare tema, bhAvathI koI bAMdhe-ruMdhe-haNe-mAre athavA vAre to paNa sAdhu bhagavaMta pratikAra na kare. vaLI je koI upasargo deva-manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI anukUla ke pratikUla upasthita thAya tene samyak prakAre sahe. mAsika paDimAdhArI munirAjane AhAramA ekadattI shNvNtN ttNgN XIV uNddi utNtNtyNtN Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA bhojananI ane ekadattI pANInI kalpe. bhakta-bhikhArIone mATe nahi banAvela evo zuddha AhAra-lepa vinAno temaja dvipada-catuSpada-pakSI-DhoraDhAMkhara- atithi- bhikhArI - AjIviko zramaNAdino AhArano samaya vyatIta thaye chate ekane mATe banAveluM hoya to kalpe, nahi ke be traNa cAra ke pAMcane mATe banAvyuM hoya. garbhavAlI pAsethI, nAnA baccAvAlI pAsethI, bAlakane dudha pAtI hoya tevI strI pAsethI tathA jeNInA be paga uMbarAnI bahAra hoya ke aMdara hoya ane bhikSA Ape to grahaNa na kare paNa eka paga uMbarAnI aMdara hoya ane eka paga uMbarAnI bahAra ane bhikSA Ape to grahaNa kare ane e pramANe na Ape to grahaNa na kare. vaLI mAsika paDimAne svIkAranAra aNagAranA traNa bhikSAnA kALa che. Adi, madhya ane aMta. A traNamAMthI game te eka vakhate bhikSA grahaNa kare, paNa bIjI vakhata bhikSAe nikale nahi. temanI gocarIno vidhi cha prakArano che. (1) eka zreNimAM AMtarA rahita gocarI jAya. (2) eka ekanA AMtare care (3) gomUtrikAe care (4) pataMgavidhie care, (5) zaMbukka vaTTAe care, (6) gaMtu paccagatAe care. je vastImAM jANI jAya ke paDimAdhArI muni AvyA che to tyAM eka rAtri rahe. jo na jANe to eka athavA be rAtri rahe, paNa tethI adhika na rahe, kAraNa ke vidhino cheda thAya, athavA parihAra thAya. mAsika paDimAdhArI munine cAra bhASA bolavI kalpe te A pramANe...(1) yAcanA karavI (2) pRcchA karavI (3) anujJA ApavI (4) pUchyAno pratyuttara Apavo. mAsika paDimAdhArI munine traNa vastI paDilehavI kalpe (1) ArAmagRha (2) vikRtagRha (3) vRkSagRha. mAsika paDimAdhArI munine traNa saMthArA paDilehavA kalpe. (1) pRthvIzilA (2) kASTazilA (3) yathAsaMsthita. mAsika paDimAdhArI munine traNa saMthArAnI anujJA hovAthI yAcanA paNa traNanI kare. tema ja te upAzrayamAM koI strI athavA puruSa Ave to munine javuM AvavuM kalpe nahi. tema ja munine tyAM vasatAM vastImAM agni lAge chate tyAMthI AvajAva na kare, paNa koI bAhu pakaDIne bahAra kADhe to jayaNAe nIkaLe. temaja munine vicaratAM vicaratAM jyAM sUryAsta thAya tyAM ja munine TuMTuM-kAMTA-kAMkarAdi pagamAM pese to kADhavA kalpe nahi. jo kADhe to jayaNApUrvaka kADhe. mAsika paDimAdhArI munine vicaratAM vicaratAM jyAM sUryAsta thAya tyAM ja rahevuM kalpe. cAhe jala hoya ke sthala hoya, durga hoya ke nIco pradeza hoya, parvata hoya ke viSama bhUmi hoya, khADo hoya ke guphA hoya to paNa rAtri tyAM ja kADhavI kalpe. eka pagaluM paNa AgaLa cAlavu dddddd XV Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamI dazAnI vigata pratimAdhArI sAdhunuM jIvana kalpe nahi. jyAM sudhI rAtri phATe nahi tyAM sudhI pUrva-pazcima-dakSiNa ke uttara sanmukha avadhArI kAyotsargamAM rahe. mAsika paDimAdhArI manine pRthvItala para jarAye nidrA ke pracalA karavI kalpe nahi, kAraNa ke zrutakevalI bhagavaMta jaNAve che ke ema karavAthI adattAdAna lAge, arthAt avagraha yAcyA vinA vaparAya nahi. jo sthaMDila yA mAtrAnI zaMkA thai hoya to tene TAle nahi. jo avagraha laIne pUrva paDilehela hoya to kalpe athavA je upAzrayamAM avagraha lIdho hoya tyAM paDilehyA pachI yathAvidhi sthAnake kalpe. mAsika paDimAdhArI munine rajayukta zarIre gAthApati kulane viSe bhAtapANI mATe jaLU na kalpe. jo ema jANe ke huM jalla-malla (mela) kAdavathakI vizuddha chu to javU kalpe. mAsika paDimAdhArI zItodaka vikRtavaDe , uSNodaka vikRtavaDe hAtha-paga-dAMta-AMkha-mukha vigere ne pANI chAMTatAM ke dhotAM athavA vividha lepa lagADatAM-AhAra pANI levA kalpe nahi. mAsika paDimAdhArI munine hAthI-ghoDA-vAgha-varu vigere duSTa prANIo sAmA AvatA hoya to pAchA pharavaM kalpe nahi, paNa aduSTa AvatA hoya to kalpe. mAsika paDimAdhArI munine chAyAmAMthI taDake AvaLU kalpe nahi. jo taDake hoya to chAMyaDe Avaq na kalpe. jyAM rahyA hoya tyAM ja AtmAne bhAvatA vicare. kharekhara A pramANe mAsika paDimAdhArI muni paDimAne yathAsUtra-yathAkalpa-yathAmArga-yathAsatya-samyag rIte kAyAvaDe sparzI-pAlana karI-zobhAvI-pUrNa karI-ArAdhIne vItarAganI AjJA pramANe pAlana kare. be mAsika paDimAmAM paNa nitya vosa? kAya yAvat be dattI grahaNa kare. traNa mAsikamAM traNa dattI grahaNa kare. cAra mAsikamAM cAra dattI grahaNa kare. pAMca mAsikamAM pAMca dattI, cha mAsikamAM cha dattI, ane sAta mAsikamAM sAta dattI grahaNa kare. arthAt jeTalA mAsa teTalI dattIo grahaNa kare. pahelI sAta ahorAtrika paDimAdhArI muni 'nityaM vosaTTakAya'thI mAMDIne yAvat mAsika paDimAmAM batAvela sarvavidhi Acare. vizeSamAM cotha bhakta apAnakavaDe arthAt covihAra upavAse karIne gAmanI bahAra athavA nagaranI bahAra kAussaggadhyAnamA rahe. evaM bIjI sAta ahorAtrimA vizeSatA e che ke UbhA rahIne dhyAna kare, athavA eka paga bhUmi upara sthApe ane eka paga addhara rAkhe athavA utkRSTa Asane kAu utNtvutuNddNtN XVI loNtuvNtNtyNtN Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA sagga kare. bIjI badhI kriyA pUrvavat. trIjI sAta ahorAtrinI paDimAmAM vizeSatA e che ke godohikA Asane bese athavA vIrAsane bese athavA ardhazarIre vAMkA rahe tema ja kAyotsargamAM rahI dhyAna kare. zeSa pUrvavat. e pramANe eka ahorAtrinI cothI paDimAmAM vizeSa e che ke covihAra chaTTa kare. vaLI kaMIka namelI kAyAvaDe eka pudagala upara draSTi sthira kare. arthAt animiSa draSTi rAkhe. yathA praNihita gAtravaDe sarva indriyoe karIne gupta be paga saMkocIne, be bAhu UMcA karIne kAyotsargamAM dhyAna kare. zeSa pUrvavat . eka rAtri paDimAdhArI munine traNa sthAno hoya che. ahita, azubha ane akSema. jo vItarAganI AjJAnuM pAlana na kare to akalyANane mATe thAya che. tethI unmAdI thAya, maraNa thAya athavA rogathI pIDAya. tema ja kevalI bhagavaMte prarupelA dharmathI bhraSTa thAya, ane eka rAtrinI paDimA samyak prakAre pAlana kare to e traNe sthAno hita, zubha ane kSemane mATe thAya che. te munirAjane avadhijJAna, manaH payarvajJAna ke kevalajJAna utpanna thAya che. kharekhara e pramANe eka rAtri paDimA yathAsUtra pUrvavat jANI levI . A pramANe sthavira bhagavaMto bhikSunI bAra paDimAo varNavI che. iti saptamA dasA AThamI paryuSaNA dasAmAM mUla viSaya to bahu saMkSipta che paNa niryuktikAra tathA cUrNikAra mahArAjAnuM vivecana vistArathI hovAthI teno sAra lakhavA mana prerAyuM che. sAtamI dasAmAM bhikSuka paDimAmAM zeSakAla prAyaH pUrNa to hovAthI tenA saMbaMdhane lagato comAsAno kALa AvavAthI zrI vItarAga bhagavaMtanA pharamAvyA pramANe sthavira bhagavaMta zrI paryuSaNa kalpanA paryAyo-tenI vyutpatti-samAsa-nikSepahetu vigere samAsathI jaNAve che, te joI laIe. paryuSaNA kalpanA cAra dvAra che. vAsAvAsa yogya kSetra vaDe - upadhivaDe yAvat vAsAvAsa prApta thAya te nAmaniSpanna. paryuSaNA kalpa e be padavAluM nAma che. teno samAsa SaSThI tatpuruSa che. 'pajjosamaNAe kappo iti pajjosamaNAkappo' sAdhuno dIkSA paryAya jethI jaNAya te paryuSaNAkalpa. `dIkSAparyAyo yena jJAyate zramaNasya' athavA 'pari sarvataH bhAve usa nivAse' uNAdi tathA strI pratyaya AT thakI paryuSaNAsiddham . `niryuktikAra nirNayati pajjosamaNA-- pajjosamaNA eM akSaro guNaniSpanna che. indra puraMdaranI je tethI goNNAI pada- vizeSaNa che. dIkSA paryAya paryuSaNAthI gaNAto hovAthI mertt XVII &ddddd Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamI dazAnI vigata, paryuSaNA kalpa 'pariyAyavatthavaNA pada' AloyaNa vaMdanakAdine viSe che. jema ratnAdhikane vaMdana karato hoya ane pote ajANa hoya to temane dIkSA paryAya pUche ke tamArI chedopasthApanAne keTalI pajjosaNA gaI ? jethI Rtubaddha dravya-kSetra-kAla-bhAva paryAyone varjIne kahe evAja anya dravyAdi paryAyo vAsAste Acare tene 'pajjosamaNA' kahe che. tethI uparokta vAsApajjosamaNA ja sAdhu paryAyamAM gaNAya. te 'pajjosamaNA' evaM sarva sAmAnya pUrva rItie sAdhu munirAjo comAsAmAM eka ThekANe rahe che. tethI 'parivasaNA' sarva dizAomAM na bhame tene 'pajjusaNA' kahe che. varSARtumAM eka jagyAe cAra mahinA vase te 'vAsAvAsa', nirvyAghAte karI cAturmAsa kSetramA praveza kare te prathama samosaraNa. Rtubaddha karI anya maryAdA sthApe te ThavaNA. Rtubaddha karI eka eka mAsano kSetra avagraha te jyeSTha avagraha. A padomAM vyaMjane karI, vividha prakAra che. paNa arthathI nathI. e padomAMthI eka ThavaNA nAme grahaNa karIne sthApanA nikSepo karavo. nAma ThavaNA kahevAthI nAmanikSepo jANavo. sthApanAnikSepa cha prakAre jANavo. dravya-kSetra-kAla-bhAva-svAmitvakarNa e cha bheda che. dravya ThavaNA jANakAranaM zarIra ane bhavya zarIrane dravyanikSepa jeTalA dravyono upabhoga kare ane teTalA tyAga kare. upabhoga karavA lAyaka tRNaDagala-rAkha-mallakAdi. tyAga karavA lAyaka sacittAdika traNa...(1) sacittacomAsAmAM ziSya na karavo (2) acitta-vastrAdine grahaNa na kare, valI saupadhika ziSyane grahaNa na kare. kSetra ThavaNA-pAMca gAu sudhI jAya Ave ane kAraNe pAMca jojana sudhI jAya Ave. kAlasthApanA-cAra mahinA tyAM rahevU kalpe. __ bhAva ThavaNA krodhAdino tyAga kare, bhASAsamiti yukta rahe, emAM svAmitvAdi vikalpo karavA. svAmitva saMbaMdha. svAmitva dravyamAM ekatva pRthakatva bhAvavaM. kSetramAM-kAlamAM jema ke dravyanI sthApanA-dravyonI sthApanA. dravyavaDe-dravyovaDe sthApanA tathA dravyamAM-dravyomAM sthApanA. dravyanI sthApanA jema koI eka saMthAro grahaNa kare. dravyonI sthApanA jema traNa paDo sahita grahaNa kare. dravyavaDe jema comAsAnA cAre mAsa upavAsa kare ane pAraNe AMbIla kare. dravyovaDe jema mahinAnA cha upavAsa karI AMbIlathI pAraNaM kare, evaM nirvikRti vigere dravyomAM jema eka aMgavALA pATIA upara rahe. dravyomA jema be kapaDAM, be kAMbala ane saMthArAne dhAraNa kare. kSetrasvAmitva yathA eka ja gAmano upayoga kare. kSetromAM yathA grAmAdi najadIka rahe. parA AdimAM vAsa kare te kSetra pRthakatva svAmitva. karaNamAM ekatva-pRthakatva nathI, adhikaraNamAM eka kSetra rahe, parantu maryAdAe uNddi tiiyN tNtuyNtN XVIII aNtiiytttttNtu Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA ardho jojana jaIne Ave, kAraNa ke ekatvapRthakatva je kALanI maryAdA hoya tema rahe. akalpitA zarada kALavaDe dhAraNa kare. kALanI cAra mAsanI sthApanA kALavaDe pAMca pAMca divasanA AMtare rahe. kAlamAM paNa comAsAmAM rahe. kAlamAM yathA asADa sudI pUrNimAthI eka mahino ne vIsa divasa gaye chate kAraNa vizeSe rahe. . bhAva ThavaNA audayika bhAva, bhAvonI ThavaNA kSAyika bhAvanAmAM saMkramaNa karatAM bIjA bhAvone varjavA te bhAvavaDe nirjarA sthAne rahe. bhAvovaDe sAthe rahelA sAdhuonI nirjarA mATe vaiyAvacca kare. bhAva viSe pRthaktva nathI. athavA kSAyopazamika bhAve zuddha adhyavasAyathI vadhAre ne vadhAre zuddha adhyavasAyamAM jAya. evaM tAvat dravyAdimAM paNa samAsathI kahyaM. have ene ja vistArapUrvaka kahe che. tyAM pahelAM kAla sthApanA kahe che. zA mATe A pramANe kAla ThavaNAmAM sUtra-sUtrAdeze karIne prarUpaNa karavuM ke kAla samayAdika che mATe prasaMgopAt vicAravAnuM ke jJAnI bhagavaMta dareka sajIva ke nirjIva vastu upara ochAmAM ochA cAra nikSepA kahe che. jemake prabhunI mUrti nirjIva che to paNa jinapaDimA jinasArikhI kahI che. temAM dravya-nAma-sthApanA ane bhAva e cAra nikSepA karAya che. jinezvarano AtmA te dravya jina, temanuM nAma e nAmajina, temanI pratimA e sthApanAjina, ane bhAvajinapaNuM to samavasaraNamAM bhagavAna pUrva avasthAmAM rAjamAna hatA, te saMbaMdhI bhAvanA bhAvavI te . evI rIte anaMta jJAnI jinezvara bhagavaMtoe kAlane eTalo badho bakhANyo che ke 'goyamA, samayamapi mA pamAyae' he gautama, eka samaya mAtra paNa pramAda karIza nahi, arthAt nakAmo javA daIza nahi. vicAra karo ke keTalo badho kALano mahimA che. bhUtakALa anaMtA pudagalaMparAvartano gayA paNa Atmazuddhi na thaI, evA kAla sAthe ApaNe saMbaMdha kayo ? e svAbhAvika prazna upasthita thAya. saMbaMdha eTalo ja che ke je samayamAM AtmAe potAnI zuddhi karI te kAla potAnA mATe AdeyarUpe kalyANa karanAro thayo . koI paNa kAryanI siddhimAM pAMca kAraNo jaNAvyAM che. temAM kALa paNa eka kAraNa che. tethI kALa nakAmo che ema na samajavaM. jemake bhUtakAlamAM anaMtA jIvo sAthe anaMtA saMbaMdho karyA paNa ApaNuM kalyANa karanArA na thayA tethI te jIvo sAtha ApaNe zuM ? paNa vartamAna kALamAM je jIve ApaNane mokSamArga dekhADyo te jIva ApaNo anaMta upakArI che. tevI ja rIte kALano paNa mahimA che. vartamAnakALa eka samayano hovAthI bAkI bhUta-bhaviSya vikalpa Dannd XIX Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamI dazAnI vigata che. bhUtakALano upakAra to eTalA mATe gaNyo che ke aitihAsika mahApuruSonA jIvanacaritro uparathI ApaNA AtmAne preraNA maLe. vartamAnakALano upakAra to uparokta che. have rahyo bhaviSyakALa. bhAvi kAla aprApta hovAthI ApaNaM zaM' kalyANa kare ? e svAbhAvika prazna rahe. paNa eTaluM to jarura samajavU joIe ke jo bhaviSyakALano vikalpa na hota to badhA ja nAstikavAdI thAta ane sAco khoTo puruSArtha paNa karata nahi, mATe puruSArtha mATe bhAvikAlano vikalpa paNa upakArI che ! have ApaNe muddAnI vAta upara AvIe. jema prabhupaDimA upakArI che tema tithi Adi kALa paNa upakArI che. jema prabhupaDimAnuM mApa mudrA, zuddha kASTha, pASANa ke dhAtu upayogI che tema kALamAM paNa zuddha tithi-vAra-yoga-muhUrta-nakSatrakarNa vigere upayogI che. tethI AtmaArAdhanA mATe tithionA traNa vibhAga pADavAmAM AvyA che. darzana, jJAna ane cAritra-caudaza-AThama-amAvAsyA ane punama e cAritra tithi che. bIja, pAMcama ane agiyArasa e jJAnanI tithi che. bAkInI badhI darzananI tithio che. temAM banne pakSanI pAMcama AThama-agiyArasacaudaza Adi levI. keTalAka mahAnubhAvo kRSNapakSanI tithio para lakSya ochu Ape che, to e tithioe zuM guhno karyo e samajAtuM nathI. e uparathI samajavAnuM ke badhAya samayo-vipalo-palo-muhUrto-divaso-rAtrio temaja badhA ja aThavADIyAMpakSo-mahinA-Rtuo-cAturmAsa temaja dareke dareka varasamAM ArAdhanA karavAnI che. caturvidha zrI saMgha ekatrita thaIne je sAmAcArI nakkI kare tene anusatuM thAya to ke, sarasa thAya. eka samaya mAtra paNa pramAda sevavAno nathI. jenA zvAsocchavAsamAM paNa ArAdhanA ne ArAdhanA ja hoya che, tevA munirAjone tithi vigere AlaMbana phakta vyavahArarUpa ja che, paNa zrAvaka samAjane enI vizeSa jarura hovAthI gItArtha munivaroe eka vyavasthA karI devI joIe ke jethI dareka gacchavAsIo eka ja divase jJAna tathA cAritranI viziSTa ArAdhanA karI zake. vizeSa TukaDA paDavAthI to eka jaNa pauSadha levA caravalo-kaTAsaNuM laine pauSadhazAlAe pauSadha levA jAya tyAre bIjo hAthamAM jhoLI laine zAkabhAjI levA jAya. vAhare ! zrI vItarAganA bhakto ! duniyAne saMpanI vAto karavI ane potAne levA devA nahi. zuM upara pramANe vartavAthI zrI vItarAgokta dharmanI mazkarInA kAraNabhUta nathI thavAtuM ? zAsanadeva sarvane sadabuddhi Apo. iti udyN guNtuNtyugN yugN XX yNyNyNyNyNyutN Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe prastAvanA prAsaMgikam vizeSa TukaDA paDavAthI to eka jaNa pauSadha levA caravalo-kaTAsaNaM laine pauSadhazAlAe pauSadha levA jAya tyAre bIjo hAthamAM jhoLI laine zAkabhAjI levA jAya. vAhare ! zrI vItarAganA bhakto ! duniyAne saMpanI vAto karavI ane potAne levA devA nahi. zuM upara pramANe vartavAthI zrI vItarAgokta dharmanI mazkarInA kAraNabhUta nathI thavAtuM ? zAsanadeva sarvane sadabuddhi Apo. iti prAsaMgikam. atha pUrvokta niyuktikAra mahArAjA kAlanikSepAne jaNAve che ke kAla samayAdika che. asaMkhyAta samayanI eka AvalikA. evaM sUtra AlApakavaDe yAvat saMvatsaraM. ahiM Rtubaddha ane varSArAtrino pragaTa adhikAra che. cAra mAsa ziyALAnA ane cAra unALAnA ema ATha mAsa munirAja grAmAnugrAma vicare, te ATha mAsathI nyUna ke adhika paNa vicare. pra0 nyUnAdhika kema thAya ? u. jyAM mAsakalpa karyo hoya ane comAsA yogya bIjuM kSetra na hoi tyAM ja rahevU paDe to ATha mAsamAM ochA vicaryA gaNAya. AThane sthAne sAta mAsa ja vihAra thayo kahevAya. athavA A prakAre paNa UNA ATha mAsa kahevAya. mArgamAM kAdava ghaNo hoya jethI kArtikI punama pachI paNa vihAra karyo na hoya , kAdava-lIlotarInA saMghaTTAnA kAraNe eka mAsa adhika rahyA hoya, pachI sAta mAsa vicaryA hoya to UNA ATha mAsa vihAra gaNAya. have adhika rahevA- kAraNa batAve che. aSADha caumAsI pratikramyA pachI prAyaH zuddha kSetra na maLe to eka mAsane vIsa divasa sudhI tapAsa kare. chatAM na maLe to jyAM bhAdaravA suda pAMcama Ave tyAM paryuSaNA karavI, e pramANe nava mAsa ne vIsa divasa adhika thayA. athavA sAdhu bhagavaMta rastAmAM cAlatAM sAthanA kAraNe aSADa caumAsIthI AgaLa pAMca-daza divasa ke eka mAsa ne vIsa divase kSetra prApta thayA, tyAre paryuSaNA kare. ethI paNa ATha mAsa adhika vihAra thayo gaNAya. athavA kArtikI caumAsI divasa nakSatra AcAryazrIne asAdhaka hoya athavA te divasa vighAtaka hoya tethI jarA vahelo thayo hoya to paNa ATha mAsathI adhika vihAra thayo kahevAya. ethI ema thayuM ke sAmAnya kAraNe paNa kIccaDa AdinuM kAraNa naDatuM na hoya to vihAra thAya che, jethI ATha mAsathI adhika eka divasa yAvat eka mAsa yathAsamAdhi vicare. pratimAdhArI munirAja RtubaddhakAlamA eka ahorAtri eka kSetramA rahe. aNtNtmNtyN XXI ) aNtNtmvutuNdi Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamI dazAnI vigata paryuSaNanI maryAdA yathAlaMdika paDimAdhArI manirAja pAMca ahorAtri eka kSetramA rahe. jinakalpI munirAja eka mAsa eka kSetramA vicare, ane parihAravizuddhi tapasvI paNa eka kSetramA eka mAsa sthiratA kare. sthavirakalpI munirAjo jo koI jAtano upadrava na hoya to eka kSetramA mAsakalpa kare, ane upadrava hoya to mahinAnI aMdara paNa vihAra kare, athavA bIje upadrava hoya to adhika paNa rahe. e pramANe UNA adhika ATha mAsa sthavirakalpI munione jANavA. paraMtu paDimAdhArI Adi munirAjone to nakkI ATha mahinA yathAvidhi vihAra karavo ane cAra mahinA sthiratA karavI evo kalpa che. sthavirakalpI munirAjane mATe kAlamaryAdA batAve che. aSADa zuda dazamathI cAturmAsa yogya kSetrane nakkI kare. pachI tyAM vicarI saMthArAdi grahaNa karI comAsI pratikrame ane pAMca divasovaDe paryuSaNA kalpa kare. zrAvaNa vadI pAMcame paryuSaNa kare. sAthe rahelA munione saMthAra mallakAdi AcArane batAvI grahaNa karAve. e pramANe aSADa suda 15 thI yAvat mAgasara vada dasama sudhI eka kSetramA rahe. eka mAsane vIsa divasa pahelAM jo gRhastho pUche ke Apa comAsuM rahyA cho ? to abhivardhita saMvatsaramAM jo adhika mAsa Avyo hoya to aSADa pUrNimAthI vIsa divasa gayA pachI kahe ke ame comAsu rahyA chIe, paNa vIsa divasa agAu na kahe ke ame comAsu rahyA chIe. bIjA caMdrAdi traNa saMvatsaramAM eka mAsane vIsa divasa pahelA rahyA chIe ema kahevU na kalpe. prazna : ebuM zuM kAraNa ke jethI kahevU na kalpe ? u. : kadAca azivAdi kAraNo upasthita thayAM hoya to vihAra karavo paDe tyAre gRhastho ema mAne ke sAdhuoM kaMI jANatA nathI. mRSAvAda bole che. juone rahyA chIe kahIne jatA rahyA. athavA varasAda sAro na thayo hoya to loko avarNavAda bole, athavA rahyA chIe ema kahe to loka jANe ke varasAda sAro thavAno che mATe dANAduNI vecI nAMkhIe. vAvavA mATe hala vigere adhikaraNo sajja karavA mAMDe tethI aneka doSo utpanna thavAno saMbhava che mATe vIsa divasa athavA eka mAsa ne vIsa divasa pahelAM comAsu rahyA chIe ema kahevU kalpe nahi. aSADa pUrNimAe comAsuM rahela munirAjo jo tRNa, DagalAdi lIdhA hoya ane paryuSaNAkalpa karyo hoya to zrAvaNa vada pAMcame paryuSaNA kare. yogya kSetra utNtuNtNtNtN XXII tNtNgNNNNNN Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe prastAvanA na male to zrAvaNa vada dasame athavA amAvAsye kare. e pramANe pAMca pAMca divaso vadhAratAM yogya kSetra na male to chevaTe bhAdaravA suda pAMcame paryuSaNA kare, paNa pAMcamane olaMghavI na kalpe. aSADa punamathI AraMbhI bhAdaravA suda pAMcama sudhI yogya vastI mAMgatAM jyAM vastI male tyAM athavA na maLe to vRkSa nIce rahI paryuSaNA kare. A parvone viSe pajjosaNA karavI kalpe, (parva pUrNatithi pAMcama-dasamapUnama-amAvasa) aparvane viSe karavI kalpe nahi, paNa kAraNa vizeSe AryakAlakasUrijI mahArAjathI cothanA divase pajjosaNA karavAnuM banyuM teno saMbaMdha nIce pramANe che. bhAratabhUSaNa mAlavadezamAM mahAlatI ujjayinI nagarInA adhipati balamitra ane bhAnumitra rAjA hatA, temanA bhANeja AryakAlike vItarAganI vANI sAMbhaLI prabhu mahAvIranI paraMparAmAM pravrajyA aMgIkAra karI. kaMIka kAraNe sAMsArika saMbaMdhI rAjAoe temanA para dveSa karI teozrIne hada pAra karyA. tethI vihAra karatAM pratiSThAnapura AvyA. tyAMno rAjA sAtavAhana zrAvaka hovAthI zramaNa pUjAno mahotsava Adaryo ane potAnA janAnAne (rANIone) amAvAsyAe pAThAntare aSTamI divase upavAsa karavAnuM pharamAna karyu. vaLI sAdhu mahAjAone paDilAbhI pAraNuM karavAnuM kA. (A uparathI ema samajAya che ke sAtavAhana rAjA abhiSikta na hovo joie, athavA rANIonA rasoDAnI vAnagIo bahoravAnI chuTa hovI joie. kAraNa zrAvaka eTalaM to jANato hoya che ke sAdhu bhagavaMtone rAjapiMDa kalpe nahi, to ayogya pharamAna aMteuramAM kare nahi.) anyadA paryuSaNA divasa najIka Avyo tyAre AryakAlakasUri mahArAje sAtavAhana rAjAne kA ke bhAdaravA suda pAMcamanA divase pajjosaNa che. tyAre rAjAe kahyaM ke te divase mAre indramahotsava che, mATe chaTTanA divase Apa paryuSaNA karo. eka divase banne kAryoM zobhAyamAna thaze nahi. caitya vigerenI upAsanA paNa barAbara nahi thAya. gurudeve kAM ke te divasa olaMghavo amane kalpato nathI, tyAre saralasvabhAvI rAjAe kahUM ke prabho ! ema ja hoya to cothano divasa rAkho. gurudeve paNa lAbhay kAraNa jANI hA kahI cothe pajjusaNa karyA . te paripATI Aja dina paryaMta cAle che. jyeSTha avagraha sittera divasane lIdhe comAsI pAkhI paNa caudasane divase thaI. (keTalAka gacchavAsIo kahe che ke kAraNa hatuM tethI ema karyu paNa have to udNtNtNtNtmNtti XXIII aNtNtmNtyNtN Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvatsarI aMge Arya kAlakasUri prasaMga kAraNa nathI ne ? to zAstra AjJA pramANe punama ane pAMcama kema na karavI ? u. Arya gurudevanA vAkyane UDANathI vicAryu hoya to A saMbhrama thAta ja nahi. anantajJAnIo jaNAve che ke jo bAra mAsanI aMdara na khamAve to anantAnubaMdhI kaSAyano baMdha paDe che. anantAnubaMdhI jIva mithyAtva guNasthAnake hoya che. vicAra karatAM jaNAya che ke pAMcamanI kSamApanA chaTTe thaI zake nahi tema cothanI karelI kSamApanA pharI pAMcame zI rIte thAya ? jema cothanI pAMcama na thAya to caudasanI punama zI rIte thAya ? ane jo karavA jAya to varasanu ullaMghana thayuM gaNAya, mATe cotha ane caudasanI ArAdhanA ja ucita che. have bhinna bhinna paMcAMgamAM karAtI ArAdhanAno vicAra karIe. dAkhalA tarIke karaNATakI paMcAMgamAM cotha zanivAre hoya, gujarAtI TIpaNAmAM cotha somavAre hoya tema ja mAravADI paMcAMgamAM cotha ravivAre hoya, evI rIte bhinna bhinna dezomAM vasatA jainIoe kayA vAre cotha ArAdhavI tenI muzkelI UbhI thAya, mATe eka ja paMcAMgane svIkAravAmAM Ave to A muzkelI dUra thAya tevI che. evI rIte bevaDI tithiomAM paNa samajavU.) je kSetramA ASADha suda dazama karI hoya, athavA aSADa mAsakalpa karyo hoya ane te kSetra comAsA yogya hoya, bIjU na hoya, athavA tapAsamAM anya kSetra cAturmAsa yogya hoya, guNe karI yogya kSetra hoya, saMstAraka, Dagala Adi bhUmi, vRddhavAsa gADha kAraNane niraMtara rahevAnuM AraMbhyu hoya to aSADa pUrNimAe paryuSaNA kare. e pramANe pAMca divasa ochA karIne kahevAya che. ahiM jaghanyathI sittera divasa, madhyamathI eMsI tathA nevaM divasa, utkRSTathI ekaso dasa divasa. jo varasAda AdinaM kAraNa hoya to mAgazaranA dasa divasa ema traNa utkRSTa avagraha che. je muni bhAdaravA suda pAMcame sthiratA kare, teone jaghanyathI sittera divasano jyeSThAvagraha. ahiM praznakAra pUche che ke zI rIte sittera divasa thAya ? kAraNa ke cAra mAsanA ekaso ne vIza divasa thAya. u. zeSa pacAsa divasa kSetra zodhavAmAM gayA, tethI sittera divasano avagraha. je munirAjo bhAdaravA vada dasame paryuSaNA kare teoe eMzI divasano jyeSTha avagraha. evI rIte je zrAvaNa sudi puname paryuSaNA kare temano nevU divasano madhyamathI jyeSTha avagraha. je zrAvaNa vada dasame comAsu rahyA teone ekaso ne dasa divasano avagraha. ityAdi prakArovaDe comAsu eka kSetramA rahelA sAdhuoe kArtikI puname vihAra karI javo. jo uttNtNNNNNNNNN XXIV aNtNtmNtyNtN Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-pra -prastAvanA varasAda baMdha na rahyo hoya to mAgazara mahinAmAM je divase baMdha thAya te ja divase vihAra karavo. utkRSTe karI mAgazarano mAsakalpa kare. te mAgasara suda punama sudhI jANavuM. taduparAMta rahe to cAra laghumAsanuM prAyazcitta. e rIte paMca mAsika jyeSTha avagraha mAsakalpa karIne sakAraNa tyAM ja sthiratA kare, to cha mAsika jyeSTa avagraha thAya. marakI AdinA roganA kAraNe gAma bahAra rahyA hoya to cha mAsika jyeSTha mAsakalpa jANavo. jo vyAghAtanuM kAraNa bane to vikalpathI jayA karavI. jo vicaravA lAyaka bhUmi hoya to paDavAmAM vihAra kare. A pramANe kArtika vada 1, phAgaNa vada 1, caitra vada 1 ane aSADha vada 1, koI ThekANe jovAya che, ke nizIthokta apUrNa cAturmAse nIcenA kAraNo hoya to vihAra karAya. jIvAkula bhUmi hoya, saMstArake pANI paDatuM hoya, gocarI pUrI na maLatI hoya, rAjA taraphathI bhaya hoya, sarpano upadrava hoya, kuMthuA tema ja agnino upadrava hoya, mAMdagInA kAraNe davA mATe javuM paDe. have nIcenA kAraNothI cAturmAsathI adhika rahevuM kalpe. varasAda viramyo na hoya, rastA kAdavavALA hoya. bIje marakI Adino upadrava hoya, bIje rAjA duSTa hoya, sarpa vigereno upadrava bIje hoya ane auSadhI vigerenuM sAdhana te kSetramAM sAruM na hoya to adhika rahIne paNa vihAra karavo kalpe. (A kAlasthApanA jANavI) . atha kSetrasthApanA kahevAya che. je kSetramAM munirAja comAsuM rahe te kSetranI tamAma dizAmAM pAMca gAuno abhigraha karavo. (A avagrahamAM be mAilano eka gAu samajavo.) ziSya prazna0 kevI rIte chae dizAmAM vicarI zakAya ? u. pUrva-pazcimauttara-dakSiNa-Urdhva-adho-cha dizAo ane cAra vidizAo asaMvyavahArIkRta eka pradezikI hovAthI e cArane mUkIne te chae dizAmAM eka eka dizAmAM aDhI gAu jAya, ane Ave eTale pAMca gAu thaI jAya. have bIjo prazna0 cha dizA spaSTa rIte jaNAvo ? u. parvatanA zikharanA bhAge gAma hoya, madhya bhAgamAM gAma hoya, madhyama gAmanI cAre dizAmAM gAma hoya, .... tha XXV aaaaad Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsamA kSetrAdinI sthApanA parvatanA madhyama bhAganA gAmamAM munirAja rahyA hoya, temane chae dizAno avagraha rAkhavAno hoya. 'indrapayamAiesu'mAM Adi pada je grahaNa karyu che tenuM kAraNa e che ke bIjo paNa evo ja parvata hoya, tenI paNa cha dizA gaNAya. evA parvatane makIne anya bIjA kSetramA cAra dizAno avagraha rakhAya che vA zabdathI eTalI ja na jANavI. vyAghAtavaDe pAMca hoya athavA eka-be-traNa paNa hoya che, arthAt yogya jaNAya eTalI dizAmAM avagraha rAkhe... bIjo prazna0 vyAghAta kyo ? u0 aTavI-udyAna-parvata-pANI vagerethI dizAo saMdhAelI hoya, ane tyAM gAma na hoya to avagraha rAkhyo zuM khapano ? athavA vyAghAtonI pahelAM cAra gAma hoya ane tyAM jaI zakAya tevU na hoya to paNa avagraha zaM kAmano ? tethI yathAyogya eka-be-traNa-cAra-pAMca athavA chano avagraha rAkhavo kalpe. have ayogya kSetranI vyAkhyA karatAM jaNAve che ke-je gAma ke nagaranI AjubAju avagraha rAkhavA lAyaka gAma-nagara-parAo vagere na hoya tene ayogya kSetra kahe che. __je avagrahamAM muni rahyA hoya te avagrahonI vacce pANI hoya to zuM karavU teno vidhi jaNAve che. DhIMcaNano nIceno bhAga jAMgha kahevAya che. te ardha jAMgha Dube eTaluM pANI hoya to pANI utarI gocarI vigere mATe vicare temAM Rtubaddha kAlamAMtraNa saMghaTTA javA AvavAvaDe cha jANavA. caumAsAmAM sAta phadaka saMghaTTA javA AvavAvaDe karI cauda. ethI adhika karavA nahi. bIjo vidhi bIjA sUtrothI jANI levo, jemake "ekaM pAdaM jale kiccA" iti kSetrasthApanA. have dravyasthApanA jaNAve che. dravyasthApanAmAM AhAra-vikRti-saMstAraka-mAtraka-loca-sacitta-acittane vosarAvaq, grahaNa karavU, dhArI rAkhaq . pUrva AhAra osavaNA-yogavivRddhi-saptaudakagrahaNa, saMcAyika ane asaMcAyika dravya vivRddhi prazasta. eno bhAvArtha nIce mujaba jANavo. dravya sthApanA dvAramA 1 AhAra dvAramA comAsu rahela munivara cAra mAsa upavAsI rahe. jo zakti na hoya to mana, vacana ane kAyAnA yoga zithila na thAya tyAM sudhIno tapa kare, tene jogahAnI kahe che. yogavRddhi tapa e pramANe je nokArazInuM paccakkhANa karato hoya te porasInuM kare, yAvat ekAsaguM. udNtNtmNtyNtN XXI aNtNtuvNtN Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA AyaMbIla upavAse vadhe. ziSya prazna-zuM kAraNa ? u. comAsAmAM kAdava hoya, saMjJAbhUmi vagere sthAne jatAM jIvajaMtuone duHkha thAya, ThallAnI jagyA paNa vadhAre na hoya, lIlotarI-vanaspatino ghAta thAya tethI jema bane tema AhAra ocho karavo. vizeSa karIne UnodarI karavI. iti AhAradvAra. atha vigaidvArasthApanA vikRtinA be bheda che. prazasta ane aprazasta temAM prazastanA paNa be bheda 1 saMcayika 2 asaMcayika. temAM asaMcayika kSIra, dahIM, mAMsa, mAkhaNa, kaDAvigaya, saMciyaka-ghI, tela, goLa, madha, madirA vagere. temAM madirA-mAMsa-mAkhaNa ane madha e cAra aprazasta che. niryuktikAra mahArAja emAMthI ekane grahaNa karI tenI vyAkhyA kare che. durgatithI DaranAra sAdhu jo vigaiono upayoga kare to vikAranA svabhAvavALI vigaio baLAtkAre tene durgatimAM laI jAya che. saMyama thakI asaMyamane pAme che, jemAM vigai rahelI hoya evA bhAta pANI vinA kAraNe saMyamI vApare nahi. jo rasanA indriyamAM lubdha thaIne vApare to upara pramANe vikArI banI durgatimAM jAya che. zRGgAra Adi navarasa ane dasamo vikRti rasano RtubaddhakAlamAM ke varSAkAlamAM vigaione vAparanAro muni gAja-vIja joi-sAMbhaLIne mohathI saMbhramita thAya che, mATe vinA kAraNe vigaio vAparavI nahi. kevA kAraNe vApare te jaNAve che. glAna-AcArya-vRddha-bAla-durbalazarIrI vagerenI vaiyAvacca karanAra gacchanA upakAra mATe grahaNa kare. athavA zrAvako ghaNo Agraha kare to prazasta Adi vigai vApare. prazasta vigai grahaNa kare, kAraNe aprazasta paNa grahaNa kare. kAraNa puruM thaye aprazasta vigainA pApanI AloyaNA grahaNa kare. asaMcayI vigai-dUdha, dahIM thoDuM hoya ke ghaNuM hoya, khapa hoya to grahaNa kare, paNa saMcayI vigai na grahaNa kare, vinA kAraNe khalAsa thai jAya ane jyAre jarura paDe tyAre maLI na zake, tethI zrAvako ghaNo Agraha kare to khapa paDaze tyAre laizuM. te vakhate zrAvaka AgrahapUrvaka kahe tyAre Apane joIe tyAre cAre mAsa cAle teTalo amArI pAse saMgraha che, mATe khuzIthI grahaNa karajo. ema jANIne munine khapa hoya to yatanAe saMcayI vigaya paNa grahaNa kare. keTalI ane XXVII Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vigai vagere aMge vicAraNA kyAM sudhI le ke jyAM sudhI zrAvakanI zraddhA TakI rahe athavA vRddhi pAme tyAM sudhI le, paNa ochI thatI dekhAya to jaNAve ke amAre have khapa nathI.. je vigaya aprazasta-niMdita gaNAya te kAraNa paDe sthavira-bAla-durbalane Ape, paNa baliSTa yuvAnane Ape nahi. teone paNa khAsa jarura hoya to rogAdikanA kAraNe Ape. A pramANe prazasta-aprazasta vigayo grahaNa karavI. aprazasta vigaya to khAsa kAraNa hoya to ja levI. comA rahelA muni ke pUrve glAna hoya temanA mATe vigayanI jarura hoya to vaiyAvaccI munirAja pUche ke-he bhagavan ! Apane keTalI vigayanI jarura che. tyAre glAnamunie kA hoya teTalA pramANa ja grahaNa kare. A kAryamAM paNa vaidyanA AdezathI athavA bIjA AgADha kAraNathI zrAvaka kAraNane na jANato hoya to tene kAraNa batAve. temAM jeTalA pramANa joIe teTalA pramANa maLI jAya eTale basa kare, tethI zrAvakane paNa vizvAsa Ave ke A munirAjo phakta glAnane mATe ja laI jAya che, paNa potAnA mATe letA nathI. jo potAnA mATe letA hota to teno pratyAghAta ko hota arthAt AlocanA karI hota. tethI zrAvaka jANe ke divasamAM traNa vAra paNa A munirAjo glAnane mATe ja laI jAya che, ema jANIne jaNAve ke tamAre mATe paNa grahaNa karo. tame paNa vAparajo. ema kahe tyAre khapa hoya to sva mATe paNa grahaNa kare. iti vigai sthApanA. zaMkAH- aho Azcarya che ke, mahAmunio tyAgI, vairAgI, tapasvI, niHspRhI, nirIha, nirAkAMkSI hoI | mahAvigaIyo vApare ? samAdhAnaH-he mahAnubhAva ! mahAmunirAjo tathA prakAranA kAraNa vinA mahAvigaIyo to zuM paNa nAnI vigaIyo ane AhAra paNa letA nathI. sakAraNe ja teo badhuM le che. jo svAdane mATe kaMI khoTuM bAnuM batAvI le, to teo sAdhumAM na khapatAM svAdumAM ja khape che. tevAo pAsatyAdimAM gaNAya che, mATe sakAraNe je kaMI le, te zrIgItArthagurunI AjJAthI le che. te vyAjabI che, paNa glAnanA oThA nIce potAnA mATe na le. __ atha saMstAraka sthApanA Rtubaddha kALamAM je saMstAraka grahaNa karyo hoya tene vosarAvIne bIjo grahaNa kare. iti saMstArakasthApanA. ___ atha mAtraka sthApanA-ThallAnI kuMDI, mAtrAnI kuMDI, kapha Adi thukavAnI kuMDI. ema traNa kuMDIo grahaNa kare. Rtubaddha kAlamAM lIdhI hoya tene paraThavI de. dareka sAdhu traNa traNa mAtraka rAkhe, ane banne vakhata tenI paDilehaNa utN uNttuNNNNNtN XXVII tiiyttN vNttNtiiyN Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA kare. jo varasAda na paDato hoya to kare. (e uparathI samajAya che ke vADAmAM sthaMDila javuM ane bhaMgIe laI javaM e cAritrIo mATe ucita nathI.) divase ke rAtre jo mAtrakano upayoga thayo hoya to laghumAsanuM prAyazcitta Ave. je munirAje paraThavavAno abhigraha karyo hoya te paraThave. ziSya jyAM sudhI kheda na pAme ane ullAsathI kArya kare tyAM sudhI tenI pAse paraThavAvuM, jo dugaMchA kare to na paraThavAvuM. apariNata ziSya pAse na paraThAvavuM. iti mAtrakasthApanA. atha loca sthApanA-jinakalpI - paDimAdhArI Adi munivaroe nitya loca karavo. sthavirakalpI munioe comAsAmAM loca karavo. sArI rIte sahanazIlatAmAM vAMdho na Avato hoya to loca mATe rAtri oLaMghavI nahi. iti locadvAra. atha sacittadvAra-cAturmAsamAM jo zrAvaka ke zrAvikAne dIkSA Ape to cAra guru mAsanuM prAyazcitta Ave ane prabhu AjJAnI virAdhanA thAya. tenuM kAraNa batAvatAM jaNAve che ke te ziSya jIvo upara zraddhA na rAkhe. kema zraddhA na rAkhe ? u. apkAyanA jIvono parihAra karavo A kALamAM muzkela che. tethI te kahe ke tame varasAda paDato hoya tyAre kema cAlo cho ? A te kevI tamArI ahiMsA ? epramANe zraddhA na rAkhe. jo munirAja kAdavavALA paga na dhuve to te kahe ke paga to kAdavavALA che chatAM dhotA nathI. vaLI dugaMchA karato manamAM vicAre ke evA sAthai rahevAthI zuM ? e to azucIe cAle che. jo paga dhove to kahe ke sAgArika sarakhA che. varasatA varasAde mAMDalImAMthI ThallAnI zaMkA chatAM bAhera bhUmi na laI jAya to laghu upasarga. jo laI jAya to zAsananI vagovaNI kare. bIjA sAdhuo sAthe bahArabhUmie mokale to varasAdane lIdhe pAcho phare. jo mAMDalImAM rahelA sAdhune Thalle laI javA mATe Adeza na kare to sAmAcArI virAdhanA. samyag maryAdA kIdhI na gaNAya. yadi mAtrakamAM Thallo mAtraM visarjana kare ane tene joIne jato rahe to sAdhuonI uDDAhaNA kare. jo ThallA mAtrAne dhAraNa kare to AtmavirAdhanA. jo bahAra lai jAya to apkAyanI virAdhanA thavAthI saMjamavirAdhanA. ityAdika ghaNA doSonuM kAraNa hovAthI cAturmAsamAM dIkSA na ApavI. ( kAraNe Ape. jemake prathama dIkSA pALela hoya, abhigrahadhArI bhAvazrAvaka hoya athavA rAjA-pradhAna, yogya AtmA hoya to dIkSA Ape, paga dhovA vigereno AcAra batAve. A pramANe caumAsA sacitta grahaNaniSedha vidhi. have acittagrahaNavidhi rAkha- Dagala - mallaka Adi RtubaddhakALamAM je XXIX Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamI-dazamI dazAnI vigata grahaNa karyA hoya teno tyAga kare ane caumAsA yogya grahaNa kare. teno vidhi jANI levo. have bhAvasthApanAmAM pAMca samiti ane traNa gaptinaM vivecana karavAmAM AvyuM che tathA draSTAnto ApelA che. pachI kSamApanA vidhi batAvela che. tenI aMdara caMDapradyota ane udAyana Adi draSTAnto ApelA che. krodha viSe dramaka-accuMkArI bhaTTAdinA draSTAnto che. tyArapachI mUla sUtrakAre saMkSepamAM pAMca kalyANako varNavyA che. iti aSTamI dasA samattA. AThamI dasAnA sUtra upara cUrNikAre je vyAkhyA karI che te vyAkhyA moTe bhAge kalpasUtranA navamA vyAkhyAnane maLatI hovAthI atre sArAMza mUkyo nathI. navamI dasAmAM trIsa mohasthAnakone jaNAvatAM jIva kevI rIte mahAmohanIya prakRtiothI baMdhAya che te jaNAvyuM che. temAM niyuktikAre cAra nikSepa, oghathI eka prakRtino baMdha, mohasthAnakone sevatAM AThe karmano baMdha, karmavAda pUrvamAM jema jaNAvyaM che tema nirdeza karyo che. mohanA sthAnakomAM jIvahiMsA, mRSAvAda, mAyAmRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha Adi Azravone sevato muni mahAmohanIyakarma bAMdhe che ane durlabhabodhi thAya che. je mahAtmAo mohane jIte che te kevalajJAna pAmIne mokSe jAya che. devagurunI niMdAno-utsUtraprarupaNAno paNa emAM samAveza karavAmAM Avyo che, mATe bhavabhIru AtmAoe sUkSmadraSTie vicArI jIvanayAtrA saphala banAvavI joIe. iti navamI dazA samatA atha dazamI dazAmAM nava niyANA jaNAvela che. navamI dazAmAM vyAkhyAna vakhate koNika rAjA samavasaraNamAM AvyA che. ane dazamI dazAmAM zreNika rAjA AvyA che. ahiM zaMkA thAya che ke-koNikanA rAjyAbhiSeka pahelAM zreNikanuM mRtyu thayuM che, tethI ema samajAya che ke dazA goThavavAmAM krama phera hovo joIe athavA to koNika caMpAnagarIno uparAja hovo joIe, ema gaNavAthI uparanI zaMkA rahetI nathI. nava niyANAmAM prathama niyANaM A pramANe che. koI sAdhu ke sAdhvI uttama puruSa athavA strI saMbaMdhI bhogone joine pote ema manogata icchA kare ke mArA A tapa saMyama vrata pAlananA phala tarIke huM paNa suMdara rupavAn-AbhUSaNo paheravA udNtNtNtmNtyu XXX aNtyunuNduNtutN Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe-prastAvanA vAlo, manuSya saMbaMdhI paMcendriyanA suMdara bhogo bhogavavAvAlo thAuM. jemake mAruM moDhuM gola lADavA jevuM ho. mArI AMkho moTA koDA jevI lAMbI paholI ane ramaNIya ho. mAruM nAka tIkSNa aNIdAra ho . mArA gAla upaselA daDA jevA ho. mArA hoTha paravAlA jevA lAla ane khubasurata ho. mArA dAMta dADamanI kalI jevA dedIpyamAna zobhApAtra ho. mAruM kapAla to AThamanA caMdrane paNa AjI de tevuM ho. mArA mAthAnA vAla rezama jevA suMdara ho. mArI be bhujAo to laMbAimAM pramANopeta ane bhorIMgane paNa bhaya pramADe tevI hoya. mArI keDa to kesarIsiMha jevI zobhAyamAna ho. mArA hAtha paganI AMgalIo to kamalanA DAMDa jevI sIdhI ane suMAlI ho. TuMkANamAM mAruM zarIra evaM suMdara ho ke sarva manuSyo mane cAhe. evI rIte sAdhu puruSa saMbaMdhInA bhogonI icchA kare ane sAdhvI strI saMbaMdhInA bhogonI icchA kare ane niyANuM kare ke mane AvA bhogo malo. jo te niyANAne AlocyA vinA kAla kare to kAla karIne deva saMbaMdhI sukhane pAmIne uparokta sukhane bhogavI, mahA AraMbha samAraMbhanA yoge raudradhyAnanA vazathI narakagatine pAme, ane dharma ke samakitane yogya rahe nahi. uparanI hakIkatamAM be niyANAno samAveza karelo hovAthI ema samajavuM ke sAdhu athavA sAdhvI puruSa thavAnI icchA kare to eka niyANuM ane strI thavAnI icchA kare to strI saMbaMdhI bIjuM niyANuM jANavuM . (ahiM vizeSa e che ke AvuM sukha melavavAmAM paNa cAritra to niraticAra hovuM joIe. bakuza-pAsatyA kuzIla ke samyaktvavihUNA hoya to AvA sukhothI paNa vaMcita rahe che.) epramANe bIjA sAta niyANA deva ane mAnava saMbaMdhI che, paNa phalavRttimAM uttarottara phera paDato jAya che chevaTanA niyaNAvALo ekAvatArI paNa bane che. sUtrakAra jaNAve che ke niyANuM karavuM joIe ja nahi. niyANAthI samyaktva malina bane che tethI nirniyANAvALo ja te bhavamAM mokSagAmI thAya che. iti dasamI dasA samAptA. A dase dasAomAM gaNi saMpadAno vicAra karatAM jaNAya che ke sUtrakAre gaNAdhipa upara keTalI javAbadArIo nAMkhI che. jo munirAjo ATha saMpadAo tarapha najara daine AThe saMpadAone dravyakSetrakAla pramANe grahaNa karI pachI gaNipada le to Aje padasthAnomA rahela avidyAno vaMToLa zAnta thaI jJAnarupI sUryabaDe satya zodhIne svaparanA jIvanavikAsamAM ghaNA sahAyaka banI zakAya . XXXI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamI - dazamI dazAnI vigata chevaTamAM A prastAvanA lakhatAM je kAMI skhalanA thaI gaI hoya to vidvajjanone kSantavya chaM kAraNa ke A prastAvanA pUjyazrIne lakhavAnI hatI paNa pUjya zrInI tabIyata anArogyatAne lIdhe mAre A prayatna yathAzakti karavo paDyo che. 2011 nA jyeSTha vadi 5 zukravAra, (prathama AvRttimAMthI sAbhAra uddhRta prastAvanA) XXXII campakasAgara Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamA'samAdhisthAnA-'dhyayana-niryukti - gAthA: / maMgalAdi-nirupaNam / zrIdazAzrutaskaMdha-mUla-niryukti- cUrNiH / atha paDhamA dasA asamAhiTThANa -'jjhayaNaM / vaMdAmi bhaddabAhuM pAINaM carima-sayala suyanANi / suttassa kAragamisiM dasAsu kappe ya vavahAre ||1|| Au vivAgajjhayaNANi bhAvao davvao vatthadasA / dasa AuvivAgadasA vAsasayAo dasahacchettA // 2 // 'bAlA "maMdA kiDDA balA ya "paNNA ya 'hAyaNi 'pavaMcA | 'pabbhAra- 'mummuhI "sayaNI nAmehi ya lakkhaNehiM dasA ||3|| dasaAu vivAgadasA nAmehi ya lakkhaNehiM ehiMti / to ajjhayaNadasA ahakkamaM kittaissAmi ||4|| DaharIo u imAo ajjhayaNesu mahaIo aMgesu / chasu nAyAdIesuM vatthavibhUsAvasANamiva // 5 // DaharIo u imAo nijjUDhA aNuggahaTThAe / therehiM tu dasAo jo dasA-jANao jIvo ||6|| 'asamAhiya `sabalattaM 'aNAsAdaNa - "gaNiguNA " maNasamAhI / 6sAvaga-"bhikkhUpaDimA 'kappo moho "niyANaM ca ||7|| dasANaM piMDattho eso me vaNNio samAseNaM / to ekkekaMpi ya ajjhayaNaM kittaissAmi ||8|| davvaM jeNa va davveNa samAhI AhiyaM ca jaM davvaM / bhAvo susamAhitayA jIvassa pasattha- jogehiM // 9 // nAmaM ThavaNA davie khettaddhA uDDa uvaraI vasahI / saMjama paggaha-johe acala- gaNaNa- saMdhaNAbhAve ||10|| vIsaM tu Navari mmaM airegAiM tu tehiM sarisAI / nAyavvaM eesu ya annesu ya evamAIsu ||11|| / / paDhamA asamAhiTThANa - nijjuttI samattA 1 // cU0-namaH siddhebhyaH / maMgalAdINi satthANi maMgala- majjhANi maMgalAvasANANi / maMgala-pariggahItA ya sissA avaggahehApAya-dhAraNAsamatthA aviggheNa satthANaM ya pAragA bhavaMti tANi ya satthANi loge virAyaMti vitthAraM ca gacchaMti / tatthAdi-maMgaleNa, niviggheNa sissA satthassa pAraM gacchaMti / majjha-maMgaleNaM satyaM trtr vrrcn Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe asamAdhisthAna-adhyayanam-1 'thirapariciaM bhavai / avasANamaMgaleNa satyaM sissapasissesu pariccayaM gacchati / tatthAdimaMgalaM-sutaM me AusaMteNa bhagavayA evamakkhAyaM iha khalu therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA pannattA / majjhamaMgalaM-pajjosavaNAkappe paDhamasutAdArabbha jAva therAvaliyA ya parisammattA / avasANamaMgalaM-te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihe nagare guNasilae ceie bahUNaM samaNANaM jAva AyAtiThThANaM NAma ajjo ajjhayaNaM saaTuM sahetuaM sakAraNaM bhujjo bhujjo uvadaMsemitti bemi / taM puNa maMgalaM nAmAdi-caturvidhaM AvassagANukkameNa parUveyavvaM / tattha bhAvamaMgalaM nijjuttikAro Aha vaMdAmi bhaddabAhuM pAINaM carima-sayala-suyanANiM / suttassa kAragamisiM dasAsu kappe ya vavahAre || gAhA 1 / bhaddabAhu-nAmeNaM pAINo gotteNa, carimo-apacchimo, sagalAiM coddasapuvvAiM / kiM nimittaM namokkAro tassa kajjatti ? ucyate-jeNa suttassa kArao Na atthassa / attho titthagarAto pasUto | jeNa bhaNNati-atthaM bhAsati arahA0 gAthA / kataraM suttaM ? dasAo kappo vavahAro ya / katarAto uddhRtaM ? ucyatepaccakkhANa-puvvAo / ahavA bhAvamaMgalaM naMdI / sA taheva cauvvihA / tatthavi bhAvaNaMdI 'paMcavihaM nANaM' / taM savittharodAharaNappasaMgeNaM parUvetuM niyamijjatti / ihaM sutanANeNaM adhikAro tamhA stanANassa uddeso samuddeso aNaNNA aNuogo ya pavattati / uddiThTha-samuddiThTha-aNuNNAyasya aNuogo bhavati teNa adhikAro / so cauvviho- taM jahA-caraNa-karaNANuogo dhammANuogo gaNiyANuomo davvANuogo / tattha caraNa-karaNANuogo kAlia-sutAdi / dhammANuogo isibhAsitAdi / gaNiANuogo sUrapaNNatti Adi / davvANuogo dihrivAto | sa eva samAsato duviho-puhattANuogo apahuttANuogo ya / jaM ekkataraMmi paDavite cattAri vi bhAsijjaMti etaM apahattaM, taM puNa bhaTTAragAto jAva ajja-vairA / tato AreNa puhattaM jAtaM jattha jattha patteaM patteaM bhAsijjati / bhAsaNAvidheH pahattaM karaNaM ajjarakkhia pUsamitta tiyaga-viMjhAdi visesettA bhaNNaMti / 1. parijitaM pAThAntaram / 2. parizIlyat / pacayamiti pAThAntaram / 3. puSyamitraphalgumitra-goSThAmAhila-tritayam / uNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNN Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyogadvAra-prakArAH, dazAzrutaskandhaH pratyAkhyAna-pUrvAduddhataH / ekazabda-nikSepa-darzanam / ihaM caraNa-karaNANuogeNa adhikAro / so a imehiM aNuoga-ddArehiM aNugaMtavvo | taM jahA nikkhevegaTTa niruttividhi pakttI a keNa vA kassa | taddAra-bheda-lakkhaNa-tadariha-parisA ya suttattho / / itthaM jaM keNa vA kassati eeNaM pasaMgeNa kappe jahovavanniya-guNeNa AyarieNa savvassa sutanANassa aNuogo bhANiyavvo / imaM puNa ccheya-suttapamuha-bhUtaMti viseseNaM dasANaM tato imaM paTThavaNaM paDucca tAsiM patyuto / jati dasANaM aNuogo, dasAo NaM kiM ? aMgaM aMgAI, sutakkhaMdho sutakkhaMdhA, ajjhayaNaM ajjhayaNANi, uddeso uddesA / dasAo no aMgaM no aMgAI, sutakkhaMdho no sutakkhaMdhA, no ajjhayaNaM ajjhayaNA, No uddeso No uddesA, tamhA dasA nikkhivissAmi, suyaM nikkhivissAmi, khaMdhaM nikkhivissAmi, ajjhayaNANi nikkhivissAmi / tattha paDhamaM dAraM dasAe puNa ekkAdisaMkalaNAe nipphaNNaMti tamhA ekassa nikkhevo kAyavvo tato dasaNhaM / egassa dAragAthA nAmaM ThavaNA davie mAtuga-pada-saMgahekkae ceva / pajjaya bhAve ya tahA satte te ekkagA hoti / / nAmaThavaNAto jadhA Avassae / davvekkagaM jadhA ekkaM davvaM sacittaM acittaM mIsagaM vA, sacittaM jahA-ekko maNuso, acittaM jahA karisAvaNo, mIso puriso vatyAbharaNavibhUsito | mAtupadekkagaM-uppaNNeti vA dhuveti vA vigateti vA, ete diTThivAe mAtugA padA, ahavA ime mAugA padA-'a A' evamAdi / saMgahekkagaM jadhA davvaM padatyamuddissa ekko sAlikaNo sAlI bhaNNati, jAtipadatyamuddissa bahavo sAlayo sAlI bhaNNati, jadhA nipphaNNo sAlI, Na ya egammi kaNe nippaNe niSphaNNaM bhavati, taM saMgehakkagaM duvihaM-AdiTThamaNAdiTuM ca / AdiTuM nAma visesitaM / aNAdiTuM jahA sAlI, AdiTuM jahA kalamo / pajjavikkagaMpi duvidhaM AdiTuM aNAiDaM ca / pajjAto guNAdI pariNatI / tatya aNAdiTuM guNotti , AdiTuM vaNNAdi / bhAvekkagaMpi AdiThThamaNAiTuM ca / aNAiTuM bhAvo, AiTuM odayito uvasamito khaio khaovasamito pariNAmato / udaIyabhAvekkagaM duvidhaM-AiThThamaNAiTuM ca / aNAiTuM udaio bhAvo, AiTuM pasattho apasatyo ya / pasattho titthagara-nAmodayAi / appasattho kohodayAi / uvasamiyassa khaiyassa va aNAdiThThAdiTThabhedo sAmaNNassa visesassa ya abhAve Na saMbhauNddiyuNddiyutN aNtNtuyutvutuNyutN Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe asamAdhisthAna-adhyayanam-1 I vati / keti khatovasamiyaMpi evaM ceva icchaMti taM Na bhavati, jeNa sammaddidvINaM micchAdiTThINaM khaovasamao laddhIo bahuvidhAo saMbhavaMti tamhA duvihattaNaM ceva / pAriNAmiya-bhAvekkagaM sAmaNNa-visesabhAveNa taheva jaM AivaM taM sAiyapAriNAmiyaM aNAdiyapAriNAmiyaM ca / tattha sAdiapAriNAmiyaM ekkagaM kasAyapariNao jIvo 'kisAo / aNAiyapAriNAmiya ekkagaM jIvo jIvabhAvapariNao sadA evamAdI / iha kayareNa ekkageNa adhikAro ? ucyate - bhinnarUvA ekkagA dasasaddeNa saMgahiyA bhavaMti, teNa saMgahekkageNa adhikAro, ahavA sutanANaM khaovasamie bhAve ciTThatitti bhAvekkaeNa adhikAro, ubhayamaviruddhaM / bhAvo evaM visesi - jjati dugAdiparUvaNAvasare / dasa parUvijjaMti / evaM sesaM parUviaM bhavati tamhA dasaga-Nikkhevo / so cauvviho - nAmadasAiM nAmaTThavaNAo taheva gAthA pacchaddheNa, davvadasA jANagasarIra-bhaviasarIra-vatiritA vatthassa dasAo, paDhamaM baMdhANulomeNaM bhAvadasAo bhaNiyAo / jao AuvivAgajjhayaNA gAthA / Au vivAgajjhayaNANi bhAvao davvao u vatthadasA / dasaAu vivAgadasA vAsasayAo dasahacchettA ||2|| bhAvadasA duvihA-Agamato noAgamato ya / noAgamato duvidhA AuvivAgadasA ajjhayaNadasA ya | AyuSo vipAkaH vipacanamityarthaH / vibhAgo vA dasadhA vibhajyate, vAsasayAussa dasahA AugaM vibhajyate / dasa dasa vAsANi kajjaMti tANaM nAmANi imANi-bAlA maMdA0 gAthA / bAlA' maMdAra kiDDA ra balA" ya paNNA' ya hAyaNi'- pavaMcA | pabbhAra'-mummuhI' sayaNI nAmehi ya lakkhaNehiM dasA ||3|| etAiM nAmAiM AuvivAgadasANaM dasa bAlAdIni eyANI ceva lakkhaNANivi / kahameyaM jaM cevAbhidhAnaM taM ceva lakkhaNaM ? ucyate jahA khamatI khamaNo, tavatI tavaNo evamAdiM, evamihApi dvAbhyAM kalito bAlaH, kAryAkAryAnabhijJo vA bAlaH, tassa jA dasA sA bAlA bhaNNati / maMdamasyAM cA'lpaM yovanaM vijJAnaM zrotrAdivijJAnaM vA teNa maMdA / krIDaMtyasyAM krIDA visaesa saddAdisu / balamasyAM jAyatIti balA vIryamityarthaH / prajJA asyAM jAyata iti paNNA / hAyatyasyAM bAhubalaM cakSurvA hAyaNI / prapaMcyate'syAmiti prapaMcA / bhASite ceSTite vA bhAreNa nata iva ciTThae pabbhArA / "viNaovakkamaMto mUka iva bhASate muMmuhI / sayaNe 1. 'klezAt' iti saMbhAvyate yadvA kASAyika iti / kasAo iti pAThAntaram / 2. rAgadveSAbhyAM mohAjJAnAbhyAMvA / 3. 'bAlyaM' pAThAntaram / 4. vinata ` upakrAmyan / ur tt vrrrr Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daza dazA-varNanam / edaMyugIna sAdhUnAmupakArAya zrIbhadrabAhunA niryuDhA : / ciTThadi Na caMkamaNAdisamatyo bhavati / etA dasa AuvivAgagAthA / dasa nAmato lakSaNatazcoktA / dasaAo vivAgadasA nAmehi ya lakkhaNehiM ehiMti / to ajjhayaNadasA ahakkamaM kittaissAmi ||4|| etotti asmAduttaraM ajjhayaNadasA 'ahakkamaM' ti jahakkamaM jaha bhagavayA bhaNiyAo kittaissAmi vaNNissAmi parUvessAmi kahessAmi / duvidhAto ajjhayaNadasAo-DaharIo mahallIo ya / tattha DaharIto tu imAto gAthA0 5 / DaharIo u imAo ajjhayaNesu mahaIo aMgesu / chasu nAyAdIesuM vattha vibhUsaNAvasANamiva // 5 // DaharIto imAto AyAradasAto / AyAro sAhUNa sAvayANa ya saMkheveNa vaNNijjatti / ato AyAradasAto asamAhidvANAdi / mahallIo puNa aMgesu chasu NAyAdisu nAyANaM dhammakahAto jAva vivAgadasAto / jahA vatthassa vibhUsaNanimittaM maMgalanimittaM ca avasANadasANa dasAo bhavaMti / evaM imAo vi ajjhayaNadasAto maMgallAto / etAo keNa katAo ? ucyate savvANa vi dasANa attho bhagavayA bhAsito, suttaM gaNadharehiM kataM / DaharIto tu imAto nijjUDhA0 6 / DaharIo u imAo nijjUDhA aNuggahaTThAe / therehiM tu dasAo jo dasA jANao jIvo // 6 // diTTivAyAto navamAto puvvAto asamAdhidvANapAhuyAto asamAdhidvANaM evaM sesAovi sarisanAmehiM pAhuDehiM nijjUDhAo / keNa ? therehiM bhaddabAhUhiM / nityamAtmani guruSu ca bahuvacanam / tehiM therehiM kiM nimittaM nijjUDhAo ? ucyate-osappiNi-samaNANaM parihAyatANa Ayugabalesu hohiMtuvaggahakarA puvvagatammi pahINammi / osappiNIe aNaMtehiM vaNNAdi-pajjavehiM parihAyamANIe samaNANaM oggaha dhAraNA parihAyaMti bala-dhiti-viriucchAha - satta - saMghayaNaM ca / sarIrabala - viriyassa abhAvA paDhiuM saddhA natthi / saMghayaNAbhAvA ucchAho na bhavati / ato teNa bhagavatA 'parANukaMpi - eNa bhoaNaga-dAraga-rAyadivaMteNa mA vochijjissaMti ete atthapadA, ato aNuggahatthaM, Na Aharuvadhi-sejjAdi - kitti - saddanimittaM vA nijjUDhAto Agamato / jo dasA-jANato uvavutto jIvo so bhAvadasAto bhaNNatti / ettha suttaM khaMdho ya 1. paramANukaMpaNa' pAThAntaram / lalalala 4 sssssss Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe asamAdhisthAna-adhyayanam-1 vibhAsitavyo jahA Avassae / eso dasANa toho' piMDattho vaNNito samAseNa, eto ekekkaM puNa ajjhayaNaM kittaissAmi / asamAhiya-'sabalattaM aNAsAdaNa-gaNiguNA 'maNasamAhI / 'sAvaga-"bhikkhUpaDimA 'kappo moho "niyANaM ca ||7|| dasANaM piMDattho eso me vaNNio samAseNaM / etto ekkekaMpi ya ajjhayaNaM kittaissAmi ||8|| etesiM dasaNhaM ajjhayaNANa ime atyAhigArA bhavaMti / taM jahA-'asamAhi ya 'sabalattaM aNasAdaNa- gaNiguNA 'maNasamAhI / sAvaga-"bhikkhupaDimA 'kappo moho 10nidANaM ca ||7|| tattha paDhamaM ajjhayaNaM asamAhiTThANaMti tassa cattAri aNuogaddArA bhavaMti / taM jahA-uvakkamo nikkhevo aNugamo Nao / tatthovakkamo NAmAdi chavviho / taM parUvetuM puvvANupuvIe paDhamaM, pazcAnupuvvIe dasamaM, aNANupuvvIe etAe ceva egAdiyAe eguttariyAe dasa-gaccha-gatAe seDhIe aNNamaNNamabmAso durUvuNo / atyAhigAro se samAhIe tasseva rakkhaNaTThA asamAhiTThANA pariharijja / gato uvakkamo / nikkhevo tiviho-ohanipphaNNo nAmanipphanno suttAlAvagaNipphaNNo / ohanipphanno ajjhayaNaM ajjhINaM AujjhavaNA savvaM parUveUNaM nAmanipphanne nikkheve asamAdhiThThANA dupadaM nAma asamAdhI hANaM ca / a-mA-no-nAH pratiSedhe Na samAhI asamAhI, asamAdhIe hANaM asamAdhiTThANaM, jeNA''seviteNa Ataparobhayassa vA iha paratra ubhayatra vA asamAdhI hoti taM asamAdhiTThANaM asamAdhipadamityarthaH / tathA samAdhI duvihA-davve bhAve ya, davvasamAdhI dalaM jeNa va daveNa samAhI AhiyaM ca jaM dakh / bhAvo susamAhitayA jIkssa pasattha-jogehiM / / 9 / / davvasamAdhI samAdhi-mattAdira, ahavA yasya yayoryeSAM vA dravyANAM samAhI avirodha ityarthaH / jeNeva davveNa bhutteNa samAhI bhavati / AhitaM ca jaM davvaM AdhitamArovitaM jeNa davveNa tulAroviteNa Na kato vi Namati samatulaM bhavati sA davvasamAhI / __bhAvasamAdhI gAthApacchaddheNa ettha bhaNNai-bhAvo susamAhitatA pacchaddhaM bhAvasamAdhI nANadaMsaNacastiANaM paropparato samAhI avirodha ityarthaH / tehiM vA 1. oho ityapi pAThaH oghataH / 2. samAdhihetu mAtrakAdi-bhAjanAdi / udyNyNyNyNyNyNyNyNydicted Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhernirUpaNam / ThANaM sthAnazabdanikSepaH / anugama-dvAra-varNanam / uppaNNehiM tesu vA appAhito jadhA saTTa Adhito susamAhito tANi vA NANAdINi attaNi AhitANi | bhAvasamAhI-bhAvo jIvassa jA susamAhitatA NANAdisu 3 / kesu susamAhitatA jIvassa ? ucyate-pasatthajoesu / ke pasatyajogA ? NANAdIsaMgahiyA maNojogAdI 3 athavA akrodhatA 4 / gayA samAdhI / idANi ThANaM tatya gAthAnAma ThavaNA davie khettaddhA uDDa uvaraI vasahI / saMjama-paggaha-joho acala-gaNaNa-saMdhaNAbhAve ||10|| nAmaThavaNAo gatAo davvaTThANaM jANagasarIra-bhaviyasarIra-vatistiM sacittAdi 3 / sacittaM-dupadAdi dupadahANaM diNe diNe jattha maNUso uvavisati tattha hANaM jAyati, cauppadahANaMpi emeva / apadaTThANaM guruyaM phalaM jattha nikkhippati tattha ThANaM jAyati / acittaM jattha phalagAti sayA jaMtAdINi nikkhippaMti tattha vANaM jAyati, missaTTANaM 'samAbharitANaM ghaDagassa vA jalabhariyassa / khettaTThANaM gAmAdINaM niviTThANaM uvavisatANa vi hANaM dIsati / addhA kAla ityarthaH, taM duvidhaMbhavaddhitI kAyaTTitI ya / bhavadvitI NeraDya-devANa ya saMciTThaNA / kAyaTTitI tirikkhajoNiya-maNUsANaM jA saMciTThaNA / uddhaTTANaMti tajjAtIyagrahaNAta nisIaNa-tuyaTTaNa-TThANaM etesiM uddhaTThANaM AdI taM puNa kAyotsarga ityarthaH / nisIyaNA-uvavisaNA, tuaTTaNA=saMpihaNA / uvarati-hANaM dese savve ya, dese aNuvvatA paMca, savve mahavvatANi paMca / vasadhihANaM-uvassao / saMjamaThThANaM asaMkhejjA saMjamaTThANA / paggahaThThANaM duvidhaM-loiyaM louttariyaM ca / loiyaM paMcavidhaM taM jadhA-rAyA juvarAyA seNAvatI mahattarA kumArA'macco u / louttariyaM paMcavidhaMAyariya uvajjhAya pavatti thera gaNAvaccheiyA / jodhaTThANaM-AlIDhAdi paMcavidhaMtatyAlIDhaM dAhiNapAdaM aggahutaM kAuM vAmapAdaM pacchato huttaM osAretti, aMtaraM doNNavi pAyANaM paMcapAdA 1 / evaM ceva vivarItaM paccAlIDhaM 2 / vaisAhaM-paNhio amiMtarAhuttIo samaseDhIe kareti, aggimatalo bAhirAhutto 3 | maMDalaM-dovi pAde same dAhiNavAmAhutte osAritA uruNovi AuMTAvei jadhA maMDalaM bhavati aMtaraM ca cattAri pAdA 4 / samapadaM:- dovi pAde samaM niraMtaraM haveti 5 / acalaDANaM. "paramANapoggaleNaM bhaMte niree kAlato kevi ciraM hoMti ? jahanneNaM ega samayaM ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM / '' gaNaNaThThANaM ekkaM dasa saya sahassamityAdi / idANiM saMdhaNA bhAvetti saMdhaNA duvidhA-davve bhAve ya / davvasaMdhaNA 1. Atmani 2. AbharaNayuktAnAm / 3. utthitAnAm / urumuNduNtuNttuNdi aa tNtuNtiiyNguNtutN Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe asamAdhisthAna-adhyayanam-1 duvihA-chinnasaMdhaNA achinnasaMdhaNA ya / rajjuM 'valaMto acchiNNaM vAlei / / kaMcugAINaM chiNNasaMdhaNA | bhAvasaMdhaNA duvihA-chinnasaMdhaNA acchinnasaMdhaNA ya / uvasAmaga-khavagaseDhIe paviTTho jAva savvo lobho uvasAmito esA acchinnasaMdhaNA / athavA pasatyesu bhAvesu vaTTamANo jaM apuvvaM bhAvaM saMdhei esA vi acchinnasaMdhaNA | bhAve imA chiNNasaMdhaNA-khatovasamiyAto udaiyaM saMkamaMtassa chiNNA / odaiyAo vimisaM saMkramaMtassa chiNNasaMdhaNA, appasatthAto pasatyabhAvaM saMkamaMtassa chiNNA | pasatthAtovi apasatthaM saMkamaMtassa chiNNA apasatyA, pasatthabhAvasaMdhaNAe adhigAro / gato nAmanipphanno / suttAlAvayaniSphanno pattalakkhaNo vi Na Nikhippatti / ito atthi tatiyamaNuogadAraM aNugamotti / iha tattha ya samANatyo nikkhevotti tahiM nikhippihitti / evaM lahaM satyaM bhavati asaMmoha-yAragaM ca / aNugamotti dAraM, so duvidhosuttANugamo NijjuttiaNugamo ya / nijjuttI aNugamo tividho, taM jadhA-nikkhevanijjuttiaNugamo uvugghAtanijjuttiaNugamo phAsiyanijjuttiaNugamo / nikkhevanijjuttiaNugamo dasaganikkhevappabhiI bhaNito / uvugghAyanijjutti aNugamo uddese niddese ya niggame khette kAlapurise ya / kAraNa paccaya lakkhaNa Nae samoyAraNANumae ||1|| kiM katividhaM kassa kahiM kesu kahaM kicciraM havai kAlaM | kati saMtaramavirahitaM bhavAgarisaphAsaNaniruttI / / 2 / / titthakarassa sAmAiyakkameNa ugghAto kato / ajjasudhammaM jaMbuppabhavaM sijjaMbhavaM ca jasabhaddANa ya / tato bhaddabAhassa osappiNIe purisANaM AyubalaparihANiM jANiUNa ciMtA samuppannA / puvvagate vocchinne mA sAhU visodhiM Na yANissaMtitti kAuM ato dasA-kappa-vavahArA nijjUDhA paccakkhANapUvvAto || esa uvugghAto / suttapphAsiya-nijjuttI suttaM saMgahitatti sutte uccArite tadatyavityAriNI bhavissai / idANiM suttANugame sutapphAsiya-nijjuttI suttAlAvaya-nipphanna-nikkhevaNaM paDhamasaNNatthANaM "paDisamANaNatyamatyavitthArAdhArabhUtaM suttamuccAretavvaM akkhalitAdiaNuogadAravidhiNA jAva No dasapadaM vA / 1. 'valeMto' pAThAntaram / 2. niyatasaMdhanA / 3. tulyArthaH / 4. pUrva-saMnyastAnAM pratisamApanArtham / dandariddaddidasarda _darddaddddddddddds Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlasUtrANi / prathamadazA-vyAkhyA / atha zrI dazAzrutaskaMdha-mUlasUtrANi | tatra prathamadazA-asamAdhisthAnA'dhyayanamUlasUtram sutaM me AusaMteNa bhagavatA evamakkhAtaM, iha khalu therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA pannattA / kayare khalu therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA pannattA ? ime khalu te therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA pannattA, taM jadhAdavadava-cAriyA vi bhavati ||1|| apamajjiya-cAriyA vi bhavati / / 2 / / dupamajjiya-cAriyA vi bhavati // 3 / / atiritta-sejjAsaNie ||4|| rAtiNiyaparibhAsI // 5 / / therovaghAie ||6|| bhUtovaghAtie |7|| saMjalaNe ||8|| kohaNe / / 9 / / piTThImaseyAvi bhavai ||10|| abhikkhaNaM abhikkhaNaM ohArittA bhavai ||11|| NavAiM adhikaraNAI aNuppaNNAi uppAdaittA bhavai ||12|| porANAiM adhikaraNAiM khAmiyAiM viusamiyAiM udIrettA bhavai / / 13 / / akAle sajjhAya-kAriyA vi bhavati ||14|| sasarakkha-pANipAde ||15|| saddakare // 16 // (bhedakare) jhaMjhakare ||17|| kalahakare asamAhi-kArae ||18|| sUrappamANabhoI |19|| esaNAe asamie yAvi bhavai ||20|| ete khalu te therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA pannatte tti bemi / / paDhamA dasA sammattA // taM ca imaM maMgalanihANabhUtaM dasApaDhamasuttaM-sutaM me AusaMteNaM bhagavatA evamakkhAyaM iha khalu therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhilANA paNNattA / etassa vakkhANamuvadissati 'saMhitA ya padaM ceva, padatyo padaviggaho / cAlaNA ya pasiddhI ya, chavvidhaM viddhi lakkhaNaM / / ' saMhitA avicchedeNa pATho jadhA 'sutaM me AusaMteNaM bhagavatA evamakkhAyaM-iha khalu therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA paNNattA / ' idANiM padavibhAgo-sutaMti padaM, mayA iti padaM, AusaMteNaMti padaM, bhagavatA iti padaM / evaM akkhAtaM iha khalu therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA paNNattA / padavibhAgANaMtaraM padattho-sutaM mayA iti vayaNaM ko vA bhaNati "atthaM bhAsati arahA, sattaM gaMthaMti gaNadharA niuNaM / sAsaNassa hitahAe, tatto suttaM pakttatI / / '' taM bhagavato savvAtisayasaMpaNNaM vayaNaM soUNa gaNadharA suttIkataM patteyamauNdNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNN Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe asamAdhisthAna adhyayanam-1 ppo sIsehi jiNavayaNAmata-savaNa pANa-samussuehiM saviNayaM ke asamAdhiTThANetti coditA / tato bhagavato gauravamubbhAviMtA evamuktavantaH sutaM me AusaMteNa bhagavatA / ahavA sudhammasAmI jaMbUnAmaM pucchamANaM evaM bhaNati tahA bhaddabAhU vA / sutaM me AusaMteNaM bhagavatA / sutamiti titthakaravayaNaM / taM dariseti mayA iti appaNo niddesaM kareti / khaMdhakhaNiyavAta - paDisehaNatthaM jeNa sutaM sa evAha / Na khaMdhasuttA'NAdi, moharUvamidaM / AyuSmanniti sIsassa AhvAnaM AyuSmadgrahaNena jAtikulAdayo'pi guNA adhikRtA bhavanti / guNavati satthaM paDivAtitaM saphalaM bhavati te ya avvocchittikarA bhavantitti | AyuSpadhANA guNA ato AyuSman bhaNaMti / jeNa etaM samuppAiyaM savvaNNutA - paccayaM bhagavaMtaM titthagaramAha / ahavA'yaM bitio suttattho - sutaM me AusaMteNaM bhagavatA, suyaM mayA AyuSi saMtena bhagavatA evamakkhAtaM / tatio sutattho pADhaviseseNa bhaNNati-suaM me AusaMteNaM gurukulamiti vAkyazeSaH / cautyo suttatyo pAdavikappeNeva / sutaM me AusaMteNaM caraNajuyalamiti vAkyazeSaH, AmusaMteNa chivaMteNa hatthehiM sirasA vA / eyaMmi suttatthe viNayapuvvayA gurusissasaMbaMdhassa darisijjai / bhagavatA iti bhago jassa atthi bhagavAn / attha-jasa-dhamma- lacchI-payatta - vibhavANaM chaNhaM etesiM bhaga iti nAmaM, te jassa saMti so bhaNNai bhagavaM teNa bhagavatA evamakkhAtaM / evaMsaddo prakArAbhidhAyI / etena prakAreNa jo ayaM bhaNNihitti asamAhidvANa-prakAro, taM hita kAUNa bhaNNatti akkhAyaM-kahitaM / iha khalu-iha Arahate sAsaNe, khalusaddo visesaNe atItAnAgatatherANa vi evaM paNNavaNA visesaNatthaM / therA puNa gaNadharA bhaddabAhU vA / bhagavaMta iti atisayaprAptAH / vIsaM asamAdhidvANA paNNattA vIsaM iti saMkhyA, asamAdhidvANaM ca puvvabhaNiyaM, paNNattA-parUvitA / idANiM padaviggaho so avochiNNapade bhavati, yatra vA bhavati tatra vAcyaH / idANiM cAlaNA / sIso bhaNati, kiM ? vIsaM eva asamAhiTThANA ? Ayario prasiddhiM darisaMto bhaNati-vIsaM tu navari nemmaM0 gAthA 11 / vIsaM tu Navari NemmaM airegAiM tu tehi sarisAiM / nAyavvaM eesu ya annesu ya evamAIsu ||11|| nimamAtraM NemmaM AdhAramAtraM, atirekAiMti adhiyAiM, tesiM vIsAe sarisANi samANANi nAyavvANi asamAhiTThANANi / tANi kahiM ucyate etesu vIsAe asamAhiTThANesu annesu ya / evamAdisu tti etasarisesu etesu tti, na kevalaM 1. kSaNikavAdapratiSedhArtham / addas 10 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viMzati-saMkhyAyAmanuktA-'samAdhisthAnAnAM samAvezarItiH / davadava drutagRta cAri-AdInAmAtma-saMyama-virAdhanA pradarzanam / apramArjita-duSpramArjitAdi-sUtrANAM bhaavaarthH| davadava-cArissa asamAhI , davadava-bhAsissAvi davadava-paDilehissAvi davadavabhoissAvi evaM vibhAsA AojjA / annesutti-iMdiyavisayakasAya0 gAthA / ahavA jattiyA asaMjamaThThANA tattiyA asamAdhiTTANAvi / te ya asaMkhejjA / ahavA micchattaM avirati annANA asamAhiTThANA / ahavA etesutti davadava-cAstiM sayaM pareNa vA kAraveti yogatraya-karaNatrayeNa evaM sesesu vibhAsA / annesutti sabala-AsAdaNAs ya jAiM padANi bhaNiyANi tehiM asamAdhi bhavati Asevites etANivi tes pecchitavvANi / evaM paropparassa samotAretavvANi / tahipi ekkavIsaMti NavariNemma, tettisatti Navari nemmaM, mohaNIya-hANehiM tIsatti navari nemmaM / idANiM tesiM vibhAga-pucchaNatthamAha sisso-katare khalu te jAva pannattA / vakSyamANaM vibhAgamaGgIkareUNa Ayario Aha-ime khalu jAva paNNattA, taM jahA (1) davaddavacArIyA vi bhavati-dudru gatau davaddavacArI turita-gamaNo bhaNNati, so davaddavacArI niravekkho vaccaMto attANaM paraM ca iha paratra ca asamAdhIe joeti / attANaM tAva iha bhave AtavirAhaNaM pAvati AvaDaNapaDaNAdisu, paraloge sattavahAe pAvaM kammaM baMdhai / paraM saMghaTTaNa paritAvaNa-uddavaNaM kareMto asamAhIe joetti / ca zabdAd drutaM buvaMto bhuMjaMto bhAsaMto paDilehaNaM ca kareMto AtavirAhaNaM saMjamavirAhaNaM ca pAvati / apigrahaNAt ciTuMto vi AkuMcaNa-prasAraNaM davaddavassa kareMto appaDilehiMte AtavirAhaNaM saMjamavirAhaNaM ca pAvati, saMjamavirAhaNA saMcArikuMthuuddehiyAdi jesiM ca uvariM paDeti te asamAdhIe joeti / AtavirAhaNA viMchugAdiNA khaitassa / kiM nimittaM puvvaM gamaNaM bhaNitaM ? ucyateteNa paDhama iriyAsamIto pacchA sesiAo samitIo teNa paDhamaM gamaNaM bhaNitaMtti / (2) 'appamajjitacArIyAvi' bhavati, apisaddo hANa-nisIyaNa-tuyaTTaNauvagaraNa-gahaNa-nikkheva-uccArAdisu ya apamajjio Ayarati / (3) evaM dupamajjitevi / apamajjiya-dupamajjiya-gahaNeNa sattabhaMgA sUcitA / taM Na paDileheti Na pamajjati caubhaMgo, jaM paDileheti pamajjati taM duppaDilehitaM dupamajjitaM kareti caubhaMgo / tatthaMtimo suddho sesA cha asuddhA / (4) atisti-sejja-AsaNie atiritAe sejjAe AsaNeNa ya ghaMghasAlAe TThiyANaM aNNe vi AgaMtUNa tattha AvAseMti / adhikaraNAdi asamAdhI asaMkhaDAdi dosA ca / athavA saMthArao sejjA tattha ayaMtritatvAt pappaMdamANo sattovarohe vaTTamANo iha paratra ca appANaM paraM ca asamAdhIe joeti / uNttuNNNNNNNNN uNttuNNNNNNNNNN Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe asamAdhisthAna-adhyayanam-1 (5) 'rAtiNiyA paribhAsI' rAtiNio-Ayario anno vA jo mahallo jAti-suya-pariyAehiM paribhAsatitti-paribhavati avamaNNati jaccAdiehiM aTThahiM madahANehiM paribhavati / ahavA Daharo akulINotti ya dummedho damage maMdabuddhitti aviyappa-lAbha-laddhI sIso paribhavati AyariyaM / idANiM paribhavamANo ANAovavAte ya avatRRto paDinodito asaMkhaDejjA tattha ya saMjama-AtavirAhaNA / taMmi vaDheMto appANaM paraM ca asamAdhIe joeti / (6) 'therovaghAtI' therA-AyariA guravo te AyAradoseNa vA sIladoseNa vA uvahaNeti nANAtIhiM vA 3 / (7) bhUtovaghAtie-bhUtANi-egidiyANi uvahaNati aNaTThAe sAyA-gAraveNa rasagAraveNa vibhUsA-vaDiyAe vA AdhAkammAdINi vA giNhati tArisaMvA kareti bhAsati ya jeNa bhUtovaghAto bhavati / (8) 'saMjalaNe' saMjalaNo NAma puNo puNo russati / pacchA castisassaM haNati Dahai vA aggivat / ___ (9) 'kohaNe' kohaNotti sai kuddho accaMtaM kuddho bhavati aNuvasaMta-vera ityarthaH / (10) piTThimaMsie yAvi bhavati-piTThimaMsito-paramuhassa avaNNaM bollei aguNe bhAsati NANAdisu / evaM kuvvamANo appaNo paresiM ca iha paratra ca asamAdhimuppAeti / (11) apizabdAt samakkhaM ceva bhaNati jaM bhANiyavvaM odhArayittA abhikkhaNaM 2 puNo puNo odhAraNiM bhAsaM bhAsati / tumaM dAso coro pAridArio vA jaM vA''saMkitaM taM nIsaMkitaM bhaNati | (12) 'NavAiM adhigaraNAiM aNuppannAiM uppAittA bhavati-NavAiMti na cirANAI, aNuppannAiM uppAetA bhavati / aNuppannAiM na kadAi tArisaM uppaUNapuvvaM / ahikareti bhAvaM adhikaraNaM addhitikaraNaM vA kalaha ityarthaH / taM uppAyaMto appANaM paraM ca asamAhIe joeti / jamhA tAvo bhedo ayaso hANI daMsaNa-casti-nANANaM / sAdhu-padoso saMsAra-vaddhaNo sAhikaraNassa ||1|| atibhaNita abhaNite vA tAvo bhedo' castijIvANaM / rUvasarisaM Na sIlaM , jimhaMti ayaso carati loe / / 2 / / 1. 'caritajJAtINaM' pAThAntaram / 2. rAyakulaMmi ya dosA, khubhejja vA NiyamittAdI / / 2 / / ni.bhA. 1816 / / (pazcArdham). uNttuNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNN Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asamAdhisthAnAnAM varNanam / catta-kalahovi Na paDhati, avacchalatte ya daMsaNe hANI / jahA kohAdi-vivaDDI, taha hANI hoti caraNevi / / 3 / / jaM ajjittaM samI-khallaehiM tava-niyama-baMbhamaiehiM / ___ mA hu tayaM chaDDehiha bahuM tayaM sAgapattehi / / 4 / / ahavA navAni adhikaraNANi jaM tANi uppAeti jotisa-nimittANi vA 'pottabhattIo vA / (13) porANAI kahaM udIrehiMti ? bhaNati mamaM taiyA kiM savasi ? pratyAha-idANiM te kiM marisemi ? mA te pittaM suhaM bhavatu / / (14) 'akAla-sajjhAya-kAraeyAvi' ti-akAlitti-kAliyasuttaM ogghoDAe porisIe sajjhAyaM kareti saMjhAsu vA, tato paDibohito mA karehi, bhaMDaNaM kareti devatA cchalijjA / (15) 'sasarakkhapANipAde' sasarakkheNa pANipAdeNa thaMDilAto athaMDilaM saMkamato athaMDilAo vA thaMDilaM, na paDilehiti Na pamajjati bhaMgA satta / evaM kaNhabhommAdisu vi vibhAsA / 'sasarakkhapANI' sasarakkhehiM hatthehi bhikkhaM giNhati / sa evaM kuvvaMto saMjame asamAdhIe appANaM joeti codito vA asaMkhaDaM kareti / (16) saddakare saMta-ppasaMte mahatA saddeNa ullAveti verattiaM vA kareMto / (17) bhedakare tti-jeNa jeNa gaNassa bhedo bhavati taM taM Acehati / jhaMjhaM kareti jeNa savvo gaNo jhaMjjhaiMto acchati erisaM kareti bhAsati vA / (18) kalahakaretti-akkosamAdIhiM jeNa kalaho bhavati taM kareti / sa evaMguNajutto asamAhIe ThANaM bhavatitti vAkyazeSaH / tassa ca evaM kurvataH asamAhiTThANaM bhavati / (19) sUrappamANabhoI-sUra eva pramANaM tasya udite sUre AraddhA jAva Na atyamei tAva muMjati sajjhAyamAdI Na kareti, paDinodito russati ajIraMte vA asamAdhI bhavati / (20) esaNAe asamite yAvi bhavati-aNesaNaM na pariharati / paDicodito sAhahiM samaM bhaMDati / apariharaMto chakkAyAvarAdhe vaTTati / sa jIvAvarAhe vaDhto appANaM asamAdhIe joeti / cazabdAto esaNA ca tividhA-gavesaNA gahaNesaNA ghAsesaNA / apisaddAto se(sa)samiti / asamitassavi ta eva dosA 1. zAstrabhaktito vA / 2. paitRkam / dadaaaaaaaaaaaa 13 daudaaaaaaaaaaaaaaa Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe zabala-adhyayanam-2 bhavaMti / ete khalu te vIsaM asamAdhiTThANA therehiM bhagavaMtehiM paNNattatti bemi / bemitti-bravImi / ajja-bhaddabAhussa vayaNamidaM, bhagavatA savvavidA uvadiTuM taM ahamavi bemi, NayA jahA heTThima-suttesu / paDhamajjhayaNaM asamAdhiTThANaM sammattaM / / atha-bItiA dasA-sabala'jjhayaNaM / ni0- dave cittalagoNAi esu bhAvasabalo khutAyAro / vatikkama-aikkame atiyAre bhAvasabalo u ||12|| avarAhammi ya payaNue jeNau mUlaM na vaccae sAhU | sabaleI taM carittaM tamhA sabalattaNaM biti / / 13 / / asamAdhihANesu vaTTamANo sabalI bhavati, sabalaTThANesu vA asamAdhI bhavati / teNa asamAdhi-pariharaNatthaM sabalaDANANi parihariyavvANi / eteNAbhisaMbaMdheNa sabalajjhayaNamupAgataM tassuvakkamAdi cattAri dArA parUveUNaM adhikAro asabaleNa, tassa parUvaNatyaM sabalA vaNijjaMti / nAmanipphanno nikkhevo sabalatti sabalaM nAmAdi cauvvidhaM, nAmaTThavaNAu taheva, davvabhAvesu imA gAthA dave cittalagoNAdiesu bhAvasabalo khutAyAro / vatikkama-atikkame atiyAre bhAvasabalo u / / 12 / / sabalaM cittalamityarthaH / jaM davvaM sabalaM taM davvasabalaM bhaNNati / taM ca goNAdi AdigrahaNAt goNasa-migAdi / bhAvasabalo khuttAyAro, khutaM bhiNNamityarthaH / na sarvazaH, ISat usanno khutAyAro sabalAyAro tu hoti pAsattho, bhiNNAyAro kusIlo, saMkiliTTho nu bhiNNAyAramityarthaH / ___ ahavA imo bhAvasabalo, baMdhANulomeNa vatikkamAtikkamaNe pacchaddhaM ekke avarAhapade mUlaguNavajjesu ahAkammAdisu atikkame vaikkamme atiyAre aNAyAre ya savvesu sabalo bhavati / tattha paDisuNaNe atikkamo, padabhede vatikkamo, gahaNe atiyAro, paribhoge aNAyAro | mUlaguNesu Adimesu tisu bhaMgesu sabalo bhavati , cautthabhaMge savvabhaMgo / tattha acaritI ceva bhavati zuklapaTTadRSTAntAt / desamaile paDi mA dhAutitti jatA mailo coppaDo vA egadese paDo tadA utN vNshvNtutN aaNtNttttttN Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyA-'dhyayana-sabalasthAnasya niyukti: cUrNI / sabalasya vyAkhyAyAM paTa-dRSTAnta-darzanam / / tanmAtrameva soijjatti / jadA savvo mailito bhavati, tadA khArAdIhiM samudituM dhovvati / Na ya mailito sobhati sItatrANaM vA bhavati / evaM castipaDo vi dese savve ya mailito Na mokkhakajjasAdhato bhavati / athavA sabalo avarAdhammi pataNue-gAthA avarAhammi ya payaNue jeNau mUlaM na vaccae sAhU | sabaleI taM caritaM tamhA sabalattaNaM biMti / / 13 / / taNuo avarAho dubbhAsitAdi / sumahallAvarAdhesu maliNa eva / ahavA dasavihe pAyacchitte AloyaNAdi jAva chedo tAva sabalo, mUlAdisu maliNa eva caritrapaTaH, ke ke te avarAhapadA jehiM bhAvasabalo bhavati, te ime AcAramadhikRtyopadizyante / bAlerAI0 gAthA vAlerAI dAlI khaMDo boDe khutte ya bhinne ya / kammAsa'-paTTa-sabale savvAvi virAhaNA bhaNiA ||14|| ghaDassa vAlamAtrAcchidrarAIsamANo na galai, kevalaM tu bAlarAI dAlI galaI / avujjhitA khaMDo egadeseNa, boDo natthi se egovi kaNNo, khutaM-Isi chidraM, bhinna subhiNNa eva Adheyamapadizyate / 'kammAsapaTTasabalo vakkayaradaMDago paTTasabalaM cittapaTTasADiyA / iha evaMprakArasya ghaTadravyasya dese savve ya virAhaNA vuttA / evaM ghaTasthAnIyasyAtmano dese savve ya virAhaNA paTTadRSTAntena vA / gato nAmanipphanno / suttANugame suttaM uccAretavvaM dvitIyadazA-sabalA'dhyayana-mUlasUtram mU0 sutaM me AusaMteNa bhagavatA evamakkhAtaM, iha khalu therehiM bhagavaMtehiM ekkavIsaM sabalA pannattA / kayare khalu te therehiM bhagavaMtehiM ekkavIsaM sabalA pannattA ? ime khalu te therehiM bhagavaMtehiM ekkavIsaM sabalA pannattA taMjahA-hatthakammaM karemANe sabale / / 1 / / mehuNa paDisevamANe sabale / / 2 / / 1. prAkRtatvAd bandhAnulomAdvA makArasya dIrghatvaM, tathA ca kalmaSaH malinaH paTaH zabala ucyate / 2. vakram asaMyamaM carati vakracarastasya karmAzrava eva daNDaH yadivA cakkayara daMDo pAThAntaramAzritya-cakreNa carati cakracaro bhikSuvizeSastasya daNDo yaSTivizeSaH zabalaH saMbhAvyate / vakkamakhaMDo' pAThAntaramAzritya valkajaM vastraM tasya khaNDaH zeSaM pUrvavat / aNtNtuyutNgsuNdrN 4 aNgN yuvtrNgN Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe zabala-adhyayanam-2 rAtIbhoyaNaM bhuMjamANe sabale ||3|| AhAkammaM bhuMjamANe sabale ||4|| rAyapiMDaM bhuMjamANe sabale / / 5 / / kIyaM pAmiccaM achejjaM aNisaTuM AhaTTa dijjamANaM bhujamANe sabale // 6 / / abhikkhaNaM paDiyAikkhittANaM bhujamANe sabale ||7|| aMto chaNhaM mAsANaM gaNAto gaNaM saMkamamANe sabale ||8|| aMto mAsassa tayo dagaleve karemANe sabale / / 9 / / aMto mAsassa tato mAiTThANe karemANe sabale ||10|| sAgAriyapiMDaM bhuMjamANe sabale ||11|| AuTTiyAe pANAivAyaM karemANe sabale ||12|| AuTTiyAe musAvAe vadamANe sabale // 13 // AuTTiyAe adinnAdANaM geNhamANe sabale ||14|| AuTTiyAe aNaMtarahiyAe puDhavIe hANaM vA sejjaM vA nisIhiyaM vA cetemANe sabale / / 15 / / evaM sasaNiddhAe puDhavIe sasarakkhAe puDhavIe ||16|| evaM AuTTiyAe cittamaMtAe silAe cittamaMtAe lelUe kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTThie saaMDe sapANe sabIe saharie sausse sauttiMge paNaga-daga-maTTiya-makkaDA-saMtANae tahappagAraM ThANaM vA sijjaM vA nisIhiyaM vA cetemANe sabale ||17|| AuTTiyAe mUlabhoyaNaM vA kandabhoyaNaM vA khaMdhabhoyaNaM vA tayAbhoyaNaM vA pavAlabhoyaNaM vA pattabhoyaNaM vA puSphabhoyaNaM vA phalabhoyaNaM vA bIyabhoyaNaM vA hariyabhoyaNaM vA bhuMjamANe sabale ||18|| aMto saMvaccharassa dasa udagaleve karemANe sabale / / 19 / / aMto saMvaccharassa dasa mAiTThANAIM karemANe sabale ||20|| AuTTiyAe sItodaga-vagghArieNa hatyeNa vA matteNa vA davie bhAyaNeNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA bhuMjamANe sabale / / 21 / / ete khalu therehiM bhagavaMtehiM ekkavIsaM sabalA pannattA tibemi / // bitiyA dasA samattA || cU0-suyaM me AusaMteNaM bhagavatA therA gaNaharA puvvadharA bhaddabAhU vA ajjathUlabhaddAINa sIsANa katheti / hatthakammAdArabbha jAva rAyapiMDaM tAva kAlagA aNugghAtiyA avarAdhapadA, hatthakammaM kareMti / sayaM pareNa vA mehaNaM divvamANasatirikkhajoNiya atikkama-vatikkamma-atiyAretivi, aNAyAre savvabhaMga eva, sAlaMbo vA jayaNAe sevaMto sabalo bhavati, Ata-saMjama-virAhaNA vibhAsitavvA ekkekke / (1-2) rAIbhoyaNaM cauvvihaM, diyA geNhaMti diyA bhuMjati caubhaMgo atikkamavatikkama-aiyAra-aNAyAresu cauvi sAlaMbo vA jayaNAe apaDisevaga eva adddddddddddddddddddda 16 ddddddddddddddddda Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastakarmAdi-sUtrANi / prAyazcitta pradarzanam / atikramAdi-varNanam / ekaviMzati: sabalAnAM svarUpam / sannihimAdIsu / (3) rAyapiMDadosAvi bhAsiyavvA / AdhAkamma bhuMjati atikkamAdisu 4. kItAdi jAva AhaTTu dijjamANaM ekko sabalo abhihaDamANItaM abhihaDaM AhaTTu AhRtya dijjamANaM, abhikkhaNaM 2 paDiyAikhettA suttaM - abhikkhaNo puNo puNo puvvaNhe avaraNhe paccakkhAittA paDiyAikhettA bhuMjati / (4-5-6-7) aMto chaNhaM mAsANaM suttaM atra gANaMgaNiyadosA nANadaMsaNacastiTTaM vA saMkamejjA / (8) aMto mAsassa suttaM / aMto-abbhitarato tato mAiTThANAiM saiM donni siya amAI taiyA gAthA / (9) aMto mAsassa suttaM-dagalevo saMghaTTovari / (10) (sAgAriyapiMDaM suttaM-zayyAtarapiMDa :) (11) AuTTiyAe pANAtivAta karemANe sabale / AuTTiyA NAma jANaMto 'viNAvatIe vA davvAdisu jaM kareti jadhA gilANo loNaM giNhaiti puDhavikkAyamakkhitteNa vA hatthamatteNaM bhikkhaM giNhai / AuTTiyAe udagaM geNhai udaullasaMsiNaddhehi vA hatthamattehiM apariNaehiM bhikkhaM giNhai / 'teu-nikkhittaM giNhai *ditAvei vA, appANaM paraM vA vIati "abhisaMdhArei vA / kaMdAi giNhai saMghaTTeNaM vA bhikkhaM geNhai / beiMdiehiM paMtho saMsatto teNa vaccati / AhAraM ca saMsattaM giNhati / evaM teiMdiya- cauridiya-paMcediyAmaMDukkiliyAI paMthe vavarovejja / (12) musAvAto payalAulle marue paccakkhANe ya gamaNapariyAe samuddesasaMkhaDIkhuDDae ya parihAriyamuhIo avassagamaNaM, disAsu egakule ceva egadavve yA paDiyAikhittA gamaNaM paDiyAikhitA ya bhuMjaNaM, savvattha suhamamusAvAdo sabalo / (13) adiNNAdANaM loiya-louttara-suhuma-bAdara-savvattha atikkamAdi / (14) AuTTiyAe aNaMtarahitAe puDhavIe suttaM- tiro'ntarddhAne na aMtaritA anaMtaritA sacetanA ityarthaH / annaMmi thaMDille vijjamANe dvANaM kAussaggo zayanaM vA nisIyaNaM vA cetamANe karemANe (15) 1. vinA''pattyA, 'aNAvatIe' pAThAntaram / 2. tejonikSiptam / 3. dApayati / vitAvei vA pAThAntaram / 4. vIjayati / 5 vAyusaMcArapradeze'bhisandhArayati=tiSThati niSIdati vA / trtr vrN [ 17 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe AzAtanA-adhyayanam-3 sasiNaddhAo heTThito dagavAluyAe, sasarakkhA acittA sacittaraeNa abhigghatthA, abhiNNo puDhavI bhedo (16) AuTTiyAe cittamaMtAe suttaM uccAretavvaM, cittamaMtA-sacetaNA silA savi. tthAro pAhANaviseso, lellu-maTTiyApiMDo, kolA-ghuNA tesiM AvAso kolAvAso / dArue jIvapatihite jIvA tadaMtargatA jIvehiM vA paiTTite puDhavAdisu, saha aMDehiM sAMDA lutApuDagaMDagAdi, saha pANehiM sapANA, pANA beiMdiyAdi, saha bIehiM sabIe, bIyA sAlimAdi, saha haritehiM saharite, sahaossAe satosse , saha udageNa saudage, uttiMgA gaddabhagA kIDiyANagaraM vA, paNao ullI, dageNa missA maTTiyA dayamaTTiyA, makkaDagA-lUtApuDagA, saMtANao kIDiA saMcArato, hANaM kAussaggAdI sejjAsayaNIyaM nisIhiyAM jattha nivisati cetemANe-karemANe | (17) __ AuTTiAe mUlabhoyaNaM vA suttaM uccAratavvaM / mUlA mUlagaallayAdi, kaMdA-uppala-kaMdagAdi, pattA-taMbolapattAdi, pupphA-madhugapuSpAdi, phalA-aMbaphalAdI, bIyA-sAlimAdi, haritA-bhUtaNagAdi / (18) ____ aMto saMvaccharassa suttA donni-aMto amitarato saMvatsarassa dasa-dasaga levA mAiTThANANi vA kareti to sabalo bhavati, AreNa na hoti / (19-20) AuTTiyAe sItodaga-vagghArieNa suttaM-vagghArito galaMto / (21) evaM tAva caritraM prati sabalA bhaNitA / darisaNaM prati saMkAdi / NANe kAle viNaye bahumANe gAthA / ekkavIsatti / Navari NemmaM NibhaM / bitiya'jjhayaNaM sabalaM saMmattaM // Homoeo800***odmotion atha taiyA dasA AsAyaNA'jjhayaNaM / ni0. AsAyaNAo duvihA micchApaDivajjaNA ya lAbhe a / lAbhe chakkaM taM puNaM iTThamaNiTuM duhekkekkaM ||15|| sAhU teNe oggaha kaMtAraviAla visamamuhavAhI / je laddhA te tANaM bhaNaMti AsAyaNAu jage ||16 / / dalaM mANaummANaM hINAhi jaMmi khette jaM kAlaM / emeva chavvihaMmi bhAve pagayaM tu bhAveNaM / / 17 / / 1. zabala iti gamyam / 2. bhUmijAtAni tRNAdIni / uNddiyuN uN uN NNNN - aNtNtmNtyNtN Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyA-'dhyayane AzAtanA-nikSepaH / iSTAniSTa svarUpadarzanam / chaTThaTThamapubvesuM Auvasaggotti sabajuttikao | payaatthavisohikaro dinno AsAyaNA tamhA ||18|| micchA paDivattIe je bhAvA jattha hoMti sabbhUA | tesiM tu vitaha paDivajjaNAe AsAyaNA tamhA / / 19 / / na karei dukkhamokkhaM ujjamamANovi saMjamatavesuM / tamhA attukkariso vajjeabbo payatteNaM ||20|| jANi bhaNiANi sutte tANi jo kuNai akAraNajjAe / so khalu bhAriyakammo na gaNei guruM guruThThANe // 21 / / dasaNanANacarittaM tavo ya viNao a huMti gurumUle | viNao gurumUletti a guruNaM AsAyaNA tamhA ||22|| jAiM bhaNiAiM sutte tAiM jo kuNai kAraNajjAe / so na hu bhAriyakammo nu gaNei guru guruTThANe ||23 / / so gurumAsAyaMto daMsaNaNANacaraNesu sayameva / sIyati katto ArAhaNA se to tANi vajjejjA ||24|| || AsAyaNanijjuttI sammattA-3 // cU0-AsAdaNAe sabalo bhavati / eteNAbhisaMbaMdheNa AsAdaNajjhayaNaM paNNattaM, tassa uvakkamAdi cattAri dArA vanneuM adhigAro se aNAsAdaNAe, tappariharaNatthaM AsAdaNAo vaNijjaMti / nAmanipphanno nikkheve AsAdaNatti, Sar3a visaraNagatyavasAdaneSu / AyaM sAdayati AsAdaNA / ahavA svadakhaI AsvAdane ityetasya dhAtoH rUpaM bhavati / AsvAdanA tattha gAhA AsAyaNAo duvihA micchA-paDivajjaNA ya lAbhe a / lAbhe chakkaM taM puNaM iTThamaNiTuM duhekkekkaM ||1|| gAhA 15 / AsAdaNA duvidhA micchApaDivattito ya lAbhe ya / tattha lAbhe chakkaM NAmAdI / NAmar3havaNAe pUrvavat / davvakkhettakAlabhAvA ekkekkA duvidhA-iTThA ya aNiThThA ya / tattha dravyaM prati nijjarAe lAbho iTTho aNiTTho ya / aNiTTho tadhA sAdhU teNe0 gAhA 16 // sAhu teNe oggaha kaMtAraviAla visama-muhavAhI / je laddhA te tANaM bhaNaMti AsAyaNAu jage ||2|| sAdhussa corehiM uvadhimmi hIramANe jaM Acarati tattha nijjarAlAbho andednadesesidendidise| 19 laddedesddlesaldandana Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe AzAtanA-adhyayanam-3 so puNa aNiTTo dravyaM prati / jaM puNa hiMDaMto sAdhU AhArovadhiM suddhaM uppAei so iTo dravyaM prati | khettaM prati jaM kAMtAre palaMbAdi paDisevati so aNiThTho, jaM gAmAdisu vihIe viharaMto nijjareti so iho / kAlaM prati aNiTTho jaM dubbhikkhAdisu jataNAe paDisevaMtopi nijjarato hoti / iTTho rattiMdiyA vA jaM cakkavAlasamAyAriM ahINamatiritaM kareti / bhAvaM prati aNiTTo jaM gilANassa pejjAtI kareti / iTTho jaM 'satthAvattho sAdhU tavasA appANaM bhAveti / ahavA AsAdaNA davvAdicauvvihA / tattha gAthA-sAdhU teNoggaha0 gAthA | sANo teNAhaDassa uvadhissa jo puNaravi laMbho sA 2aNiThThA davvAsAdaNA / jo puNa obhAsitaaNobhAsiyassa vA uggamuppAdaNA-esaNAsuddhassa uvadhissa laMbho sA ivhA davvAsAdaNA / ahavA davvAsAdaNA tividhA sacittAdi / sacitta sehassa sobhaNassa laMbho, acitte sobhaNANaM AhAra-uvadhi-sejjANaM, mIsA sehassa sobhaNassa bhaMDamattovakaraNassa laMbho / aNiTThA asobhaNANaM etesiM ceva / khette kaMtAre jaM labhaMti aphAsuyaM sA aNiTThA, phAsugaM iThThA, gAmANugAmaM vA dUijjamANANaM mAsakappapAogANaM khettANaM laMbho iTTA, ajoggANaM aNiTThA / kAle jaM omodariyAe visama-dubhikkhe vA aNNaliMgeNa kAliyAe jaM AhArAdi uppAyati sA aNihA, subhikkhe ihA divasato saliMgeNaM / bhAve aNiTThA gilANassa ahi-Dakke visavisUigAdisu susaha-nimittaM aNesaNijjaM gheppati, esaNijjA ihA, jeNa laddhA ihANiThThadavvAdi 4 teNa bhaNNati | AsAdaNA tu jage paDhaMti ca "kulaTThA davvAdI ihANiTThA, keNa ? teNa sAdhuNA maggaMteNa, teNa kAraNeNeti vAkyazeSaH / AsAdaNA jagetti loge ahavA ayamanyo vikalpaH / davvaM mANummANAdi0 gAthA 17 / dalaM mANummANaM hINAhi jaMmi khette jaM kAlaM / emeva chabihaMmi bhAve pagayaM tu bhAveNaM // 3 // jaM davvaM mANajuttaM labbhati sA iTThA hINAhiyaM jaM labbhati sA aNiTThA, ahavA uNAhiyaM davvaM ditassa asamAhI / samaM deMtassa samAdhI / taM jaMmi khette dei, jammivi khette vannijjati, AsAdaNA iTTANiTThA / jaM vA labbhati khettaM ihANiTuM / jaMmi vA kAle vannejjati iTTANiThThA / evaM bhavati iTTANiTThA / / evameva chavvidhamivi bhAvitti-chavvihe bhAve udaiyAdi / emeva iTTANiTThA bhANiyavvA / tatthodaie titthagara-sarIragaM AhAragaM ca iTThA, aNiTThA huMDAdi / athavA uccA1. svasthA'vasthaH / 2. kathaJcidudgamAdi-doSa-saMbhavAt / 3. rAtrau / 4. kulatthIdhAnyavizeSaH / yadvA kulArtham / utNtmNtyuttttN 80 utNtutNvsNtmNdi Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'AGa' upasargasya vyAkhyAnam / mithyApratipattirUpA-''zAtanA-prarUpaNam / gottaM subhaNAmaM ca iTThA, itarANaM jo lAbho sA aNiTThA / ahavA sAtaM ca vedaNijje gAdhA, sesA aNiThThA / uvasAmiyAiM sammatta-caritAiM ilA, khaie NANAdi ilA, tahiMpi NANaM savviTuM kevalaM,khaovasamiyaM NANAdi 3 ilA, aNNANAdi 3 aNiThThA / pAriNAmie bhavyatvaM kartRtvaM ca ihA / abhavyatvaM aNiThThA / sannivAte sobhaNesu ihA, asobhaNesu aNiTThA / pagayaM adhigAro bhAvalaMbheNa aNituNa suttapaDikuThe vA akarito pasattho bhAvalaMbho / AG maryAdAbhividhyoH / ISadarthe kriyAyoge maryAdAbhividhau ca yaH / etamADaMDitaM vidyAdvAkyasmaraNayoraDit / ISadarthe tAvat AuSNaM uSNaM / ahavA AkaTukaM ISatkaTukaM, kriyAyoge A+eti eti athavA Agacchasva , maryAdAyAM AudakAMtAt priyamanuvrajet , athavA ApATaliputrAda vRSTo meghaH, Arato pATaliputrasyeti / abhividhirabhivyAptiH / tatrAbhividhau Aodra audrayazaH pANineH, AcaMDAlaM vA yazaH pANineriti / athavA Aparvatopari kSetrANi / vAkye A evaM tu manyase / smaraNe A evaM kilaitat / eSa AdupasargaH kutra varNyate ? ucyate-chaTTaThThamapuvvesu gAthA 18| chaTTaTThama-pubvesuM A-uvasaggotti savattikao / paya-attha-visohikaro dinno AsAyaNA tamhA ||4|| saccapavAyapuvve akkharapAhaDe tatrAdupasargo varNyate / aTThame kammappavAyapuvve aTuMgaM mahAnimittaM tatya svaraciMtA, tatrApi 'Adupasargo varNyate / sve (sarve)nArthena yuktikRtaH savvajuttikato padasya arthaH padArthaH / padArthasya vishodhikaarH2| uktaM ca-upasargavizeSAt padArthavizodhirbhavati / upasargeNa yukto, na kevalamarthaH / vIti nAnAbhAve vividhaM sodhayati vizodhayati , dinno kato, asmAtkAraNAt AsAdaNA bhavati ! lAbhAto AsAtaNA bhaNitA / idANiM micchApaDivattito bhaNNati / micchApaDivattIe0 gAthA 19 / micchA-paDivattIe je bhAvA jattha hoti sabbhUA | tesiM tu vitaha paDivajjaNAe AsAyaNA tamhA ||5|| micchApaDivattiti-mithyA na samyak paDivajjati, micchA paDivajjati naitadevaM , yathA bhAvanAmAha-katAi teNa aNNattha padANi uvaladdhapuvvANi hojjA / tANi ya Ayarito aNNahA paNNaveti, so mahAyaNamajjhe Na kttavyo, jadhA-tumaM Na yANasi je atthA jatya hoMti sabbhUtA / jatyatti sutte samaye va ussagge avavAte vA, evaM kathayata | nAnyathA kathayeti, evaM vuccaMte loge avaNNo gurussa, Na ya giNhati / appasAgArie vuccati eso attho evaM / ahavA sIseNa Na 1.A upasarga ityarthaH / 2. upasarga iti zeSaH 3. janazca dharmaM na gRhaNAti / aadaadaadaaaaaaaaal 21 dddddddddddddda Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe AzAtanA-adhyayanam-3 suTThamuvaladdho tattha vi tathA paDivajjitavvaM / ahavA AyaM sAdayati nANAdi 3 | kiMca sa evaM kurvan na kareti dukkha-mokkhaM0 gAthA 20 / / na karei dukkhamokkhaM ujjamamANovi saMjamatavesuM / tamhA atukkariso vajjeabbo payatteNaM / / 6 / / suhRvi saMjamatavesu ujjamaMto kiM nimittaM ? attukkosadosA AtmAnaM utkarSati zeSebhyaH / ahaM bahussuto visuddhatavo vA jAtyAdiguNayukto vA aThThahi ya madaTThANehiM jamhA evaM , tamhA attukkoso pariharitavyo, apavAdApekSaM vA jANi bhaNitANi imANi ya aNNANi Na kAyavvANi, jANi bhaNitANi sutte0 gAthA 21|| jANi bhaNiANi sutte tANi jo kuNai akAraNajjAe / so khalu bhAriyakammo na gaNei guruM guruvANe / / 7 / / purato gamaNAdINi akAraNe tANi na vaTuMti kAuM, adha kareti AsAdaNA hoti, jahA puNa kAraNaM hojja bhayaM vA, parikaDDiyavyo / aDavi-visamesu duccakkhugo vA paMthaM na yANati annesu vA kAraNesu tadA savvANi karejjA / jo puNa nikkAraNato attukoseNa karei, so khalu bhAriyakammo gosAlo vA bahukammo, kiM kareti so bhAriyakammo ? ucyate-jo Na gaNeti guruM guruhANe, Na kareti vA kiMci gurussa jaM kAyavvaM / / kiM ca kAyavvaM ? abbhuTThANa-pAdapamajjaNaAhArovadhi-vissAmaNa-pajjuvAsaNatA terasapadANi vavahAre bhaNitANi | ko guru ? ucyate-daMsaNanANacaritANika gAthA 22 / daMsaNa-nANa-carittaM tavo ya viNao a huMti gurumUlo / viNao gurumUleti a guruNaM AsAyaNA tamhA ||8|| jAiM bhaNiAI sutte tAiM jo kuNai kAraNajjAe / so na hu bhAriyakammo nu gaNei gurU gurUTThANe // 9 // daMsaNanANacaritANi guru, jato vA tANi pasUtANi jo vA tesiM uvadesayitA guruNi aNatikkamaNijjANi-alaMghaNijjANi / viNao guruNa mUletti ya vinayamUlANi etANi guNANi NANadaMsaNAdINi vinayAdetAnItyarthaH / sa ca vinaya AcAryamUlakaH guru ya tassovadesao, nANAdINi ya jeNa ya guru AsAdito teNa tANi AsAditAnyeva / kathaM ? yato'padizyate / so gurumAsAyaMto0 gAthA 24 / so gurumAsAyaMto daMsaNa-NANa-caraNesu sayameva / sIyati katto ArAhaNA se to tANi vajjejjA ||10|| uNNNNNNNNNNN udyNvNvNtN Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurvAzAtanA-trayAstriMzad-bhedAH / bhAve daMsaNanANacaraNehiM sayameva sIdati vIsarati tebhyaH jJAnAdibhyaH zada vizaraNe / kattotti-katto ArAhaNA se nANAdINaM 3 ? jato evaM tato tAI vajjejja / asmAtkAraNAt to-tAiMti jehiM guruM AsAdijjati vajjejja, Na kujjA / kANi tANi ? ucyate-sutaM me AusaMteNetyAdi tRtIyadazA-AzAtanA-'dhyayanamUlasUtram mU0-suyaM me AusaMteNa bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo pannattAo, katarAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo pannatAo ? imA khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo pannattAo, taM jadhA sehe rAtiNiyassa purato gaMtA bhavati AsAdaNA sehassa ||1|| sehe rAyaNiyassa sapakkhaM gaMtA bhavati AsAyaNA sehassa ||2|| sehe rAyaNiyassa AsannaM gaMtA bhavati AsAyaNA sehassa // 3 / / evaM eeNaM abhilAveNaM sehe rAtiNiyassa purao ciTTittA bhavati AsAyaNA sehassa ||4|| sehe rAINiyassa sapakkhaM ciTThittA bhavati AsAyaNA sehassa ||5|| sehe rAyaNiyassa AsannaM ciTTitA bhavati AsAdaNA sehassa // 6|| sehe rAyaNissa purato nisiittA bhavati AsAdaNA sehassa ||7|| sehe rAyaNiyassa sapakkhaM nisIyattA bhavati AsAdaNA sehassa ||8|| sehe rAyaNissa Asanna nisIittA bhavati AsAdaNA sehassa ||9|| sehe rAyaNiyeNa saddhiM bahiyA vihArabhUmiM vA viyArabhUmi vA nikkhaMte samANe puvAmeva sehatarAe AyAmei pacchA rAyaNie AsAdaNA sehassa ||10|| sehe rAyaNieNa saddhiM bahiyA vihArabhUmiM vA viyArabhUmiM vA nikkhaMte samANe tattha puvAmeva sehatarAe Aloeti pacchA rAyaNie AsAyaNA sehassa ||11|| kei rAyaNiyassa pulaM saMlavattae siyA te pubAmeva sehatarae Alaveti pacchA rAtiNie AsAyaNA sehassa ||12|| sehe rAtiNiyassa rAto vA viAle vA vAharamANassa ajjho kei sutte ? ke jAgare ? tattha sehe jAgaramANe rAtiyiNassa apaDisuNettA bhavati AsAdaNA sehassa // 13 / / sehe asaNaM vA 4 paDiggahittA puvAmeva sehatarAgassa Aloei pacchA rAyaNiyassa AsAdaNA sehassa ||14|| sehe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDigAhettA puvAmeva sehetarAgassa paDidaMseti pacchA rAyaNiyassa AsAdaNA sehassa ||15|| sehe asaNaM vA 4 paDiggAhettA taM puvAmeva sehata1.vismarati visarati vA / andiddddddddddddddddddddas 23 addaddddddddddddddddasis Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe AzAtanA-adhyayanam-3 rAgaM uvaNimaMtetti pacchA rAyaNiyassa AsAdaNA sehassa ||16|| sehe rAyaNieNa saddhiM asaNaM vA 4 paDiggAhettA taM rAyaNiyassa aNApucchittA jassa jassa icchai tassa tassa khaddhaM khaddhaM dalayai AsAdaNA sehassa ||17|| sehe asaNaM vA 4 paDiggAhittA rAiNieNa saddhiM AhAremANe tattha sehe khaddhaM khaddhaM DAaM DAaM rasitaM rasiyaM UsaDhaM UsaDhaM maNuNNaM maNuNNaM maNAmaM maNAmaM niddhaM niddhaM lukkhaM lukkhaM AharettA bhavai AsAdaNA sehassa ||18|| sehe rAyaNiyassa vAharamANassa apaDisuNittA bhavai AsAdaNA sehassa ||19|| sehe rAyaNiyassa vAharamANassa tatthagate ceva paDisuNettA bhavati AsAyaNA sehassa // 20 // sehe rAyaNiyassa kiM ttI vattA bhavati AsAdaNA sehassa ||21|| sehe rAyaNiyaM tumaM ti vattA bhavati AsAdaNA sehassa // 22 // sehe rAyaNiyassa khaddhaM khaddhaM vattA bhavati AsAdaNA sehassa ||23|| sehe rAyaNiyaM tajjAeNa tajjAeNa paDibhaNittA bhavai AsAdaNA sehassa ||24|| sehe rAtiyaNassa kahaM kahemANassa iti evaM ti vattA na bhavati AsAyaNA sehassa ||25|| sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa no sumarasIti vattA bhavati AsAdaNA sehassa // 26 // sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa No sumaNase bhavati AsAdaNA sehassa ||27|| sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa parisaM bhettA bhavati AsAyA sessa ||28|| sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa kahaM AcchiMdittA bhavati AsANA sehassa // 29 // sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa tIe parisAe aNuTThitAe abhinnAe avucchinnAe avvogaDAe doccaMpi taccaMpi tameva kahaM kathitA bhavati AsAdaNA sehassa ||30|| sehe rAyaNiyassa sejjAsaMthAragaM pAeNaM saMghaTittA hatyeNaM aNaNuNNavettA gacchati AsAdaNA sehassa ||31|| rAyaNissa sejjA - saMthArae ciTThittA vA nisIittA vA tuyaTTittA vA bhavai AsANA sehassa ||32|| sehe rAyaNiyassa uccAsaNaMsi vA samAsaNaMsi vA ciTThitA va nisIyittA vA tuyaTTittA vA bhavati AsAdaNA sehassa ||33|| etAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM tettIsa AsAyaNAo pannattAo ttibemi || taiyA dasA sammattA // cU0-kimAkhyAtaM- 'sehe rAtiyaNassa puro gaMtA bhavati AsAtaNA sehassa' oma-rAtiNito sikkhago vA agItatyo vA, Ayariya uvajjhAe mottuM sesA savve sehA, rAyaNio Ayarito mahattarago vA pariyAeNa / gacchatIti gaMtA, dosA purato aviNao, vAukkAejjA dharaMte AtavirAhaNA / sapakkhaM juva hdd 24 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayAstriMzad- AzAtanA- vyAkhyAnam / litA, maggato Asanne calaNa dhUli -chiyAdI' / evaM ciTThaNa - nisIyaNevi / uktaM ca-'na pakkhato Na purato' / kAraNe puNa paMthamayANamANassa acakkhugassa vA purato gacchejjA, paDaMtassa visame rattiM vA juvalito gacchejjA, gilANassa vA sANAibhae vA maggato Asanne gacchijjA / (1-9) seho "rAyaNiyeNa saddhiM " sUttaM saddhiM egaTThA AyamaNaM nillevaNaM aviNayadosA / apavAdo ciravosiraNe vAse bhaye vA aNuNNAe AyAmati seho / (10) rAtiNieNa saddhiM suttaM etthavi apavAdo, gilANAdikAraNe vA puvvamAloejjAvi / (11) kesi rAiNiyassa puvvaM saMlattae sutte keitti pAsaMDagihI itthI puriso vA sapakkha-parapakkho vA sAhU sAvago vA puvvasaMlattau tti diTTAbhaTThA puvvamAlatto vA atyarthaM lavaNaM AlavaNaM kiM ? bho kerisaM kareti kattosi Agato ? aviNato, sarvA hi kriyA pUrvaM rAtiNiyassa / (12) kAlAsAdaNA sehe rAyaNissa rAto vA suttaM saMjjhA rAtI bhaNiyA gAthA vAharamANassa dosA aviNato paribhUto ya Ayario bhavati / ime vA anne dosA ahiDakka-visa-visUiya-2AlIvaNa mattaga-gilANuktaNAdivirAhaNA AucchobhaNAdi dosA ya / bhave kAraNaM na paDisuNejjAvi, sAgAriya-sannAyagAdisu / (13) sehe asaNaM vA suttaM vA Aloeti paDidaMseti uvanimaMteti tinni suttAdisuvi aviNato, gilANAdikAraNe vA karejjAvi / (14-16) sehe asaNaM vA suttaM aNAmaMtettA aNApucchitA jassa jassatti-saMjatassa asaMjayassa vA icchatitti jassa ruccatitti khadvaMti-bahugaM dalaitti-dei etthavi aviNayadosA, "agurussa sannihitakarijjAvi (17) rAtiNiNa saddhiM asaNaM 4 AhAremANe tattha sehasUtraM khaddhaM khadvaMti vaDDavaDDehiM laMbaNehiM, DAgaM-pattasAgaM-vAiMgaNa cibbhiDavattigAdi usaDhaMti-vannagaMdharasapharisovavetaM, rasAlaM-rasitaM dAlimaM majjhitAdi, maNasA ivaM maNNuNaM, manyate maNAmaMti, niddhaM-nehAvagADhaM, lukkhaM "neheNa bhatthio, aviNao gehI ya, agAragaM vA bhuMjamANassa savvANivi karejjA / (18) sehe rAtiNiyassa vAharamANassa do suttA uccAretavvA / divasato apaDisuNaNe / tatthagato cedvato ceva / uTThittA ceva sotavvaM / 'saNNAtaga-bhAyaNa hatthagato vA / bhuMjaMto vA "bhayaMto vA / (19-20) bhAvAsAdaNaM / kiMti vattA, kiM evaM bhaNasi tumaMti, tumhArisehiM kassa Na vaTTati / khadvaMti-bRhatazabdoccAraNaM mahatA zabdena kuddho bhAsati / tajjAteNaMti-kIsa ajjo gilANassa na karesi, bhaNati tumaM kIsa ne karesi ? tumaM 1. kSutAdi / 2 / AdIpanam / 3. AyuH kSobhaH 4. 'gurussa a' pAThAntaram / 5. snehena bhartvitaM rahitam / 6. uccAraprasravaNabhAjana-hastaH / 7. pariveSayan / retro p4 ko duoc Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe gaNi-saMpadA-adhyayanam-4 Alasito, sovi bhaNati-tumaM Alasio, mA evaM kuru pAdAdi-dhovaNaM bhaNite kiM kareti ? pratyAhaNati AyariyavayaNaM, tAhe AyariyA puNo na ceva bhaNaMti / usanne savvapadANivi karejja ya Na ya AsAdaNA bhavati / (21-24) kathA aNuogakathA vA dhammakahA vA kahemANassatti0akkhAyamANassa, iti upa pradarzane, etaMti-jaM tumaM kadhisi, jadhA etaM evaM na bhavati, etaM evaM bhavati jadhAhaM bhaNAmi, avinayadosA, Ayarie apaccao bhavati, dhammaM ca jaNo na geNhati / pAsattho bhaNijja naDapaDhitaM 'kiM tuheteNaMti / na sumarasIti na smarasi tvaM etamarthaM ? Na esa evaM bhavati / (22-26) No sumaNase ohaya-maNa-saMkappo acchatti, Na aNuvUhati-aho sobhaNaM kathaM katheti AyariyA / (27) parisaM bhettA bhavati, bhaNati-uThehi bhikkhavelA, samuddisaNa-velA, suttaporisi-atthaporisivelA vA, bhiMdati vA parisaM-kaNNamUle esa pAsatyAdi, kevalaM bhaNati, sayaM na kareti / tattha ya kei dhammaM geNhaMtA pavvaMyatA vA rAyAtI sAvago vA ahAbhaddago vA hotA pavvayaNassa uvaggahakaro / (28) kahaM acchedati bhaNati uThehi viyAlo imaM vA karehi / bhAvadosA samaMtA dIsati / (29) parisati aNuTThitAe niviTTAe ceva abhinnANa tAva visarati, avvocchiNNA jAva ekkovi acchati, tamevatti-jA AyarieNa attho kahito dohiM tehiM cauhiM vA jahA siddhaseNAyarito tamevAdhikAraM vikalpayati / ayamapi prakAro tasyaivaikasya sUtrasya / evaM vikalpayataH AsAdaNA bhavati / (30) sejjA savvaMgiyA, saMthAro aDDAijja-hattho, athavA sejjA jattha bhUmIe ThANaM, saMthAro vidala-kaTThamao vA, athavA sejjA eva saMthAro sejjAsaMthAro, sejjAyAM vA saMthArako sejjAsaMthArago taM pAeNa saMghade'ttA nANujANeti-na kkhamAvetti / uktaM ca saMghaTTaittA kAeNaM tadhA uvhinnaamvi| khamejja avarAho me vadejjA na puNotti ya / / ' aviNato u sehAdI ya paribhavaMti / jaM ca na bhaNiyaM taM kaMThaM (31-33) tatiyaM ajjhayaNaM sammattaM / / * *anu* *reoty atha cautthI dasA gaNi-saMpadA-'jjhayaNaM / ni0- davaM sarIra-bhavio bhAvagaNI guNa-samannio' duviho / gaNa-saMgahuvaggaha-kArao a dhammaM ca jANato // 25 // 1. kiM tavaiteneti / 2. visRjati / 3. 'guNajutto bhave' pAThAntaram / aaaaaaaaaaaaaaaa 26 ddddddddddddda Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthA - 'dhyayana - niruktiH / gaNisaMpadA / gaNi-nikSepaH / nAyaM gaNiaM guNiaM gayaM ca egaTTha evamAIaM / nANI gaNitti tamhA dhammassa viANao bhaNio ||26|| AyAraMmi ahIe jaM nAo hoi samaNadhammo u / tamhA AyAradharo bhaNNai paDhamaM gaNiTThANaM ||27|| gaNa-saMgahuvaggaha-kArao gaNI jo pahU gaNaM dhariuM / teNa Nao chakkaM saMpayAe pagayaM causu tattha ||28|| davve bhAve ya sarIra-saMpayA chavvihA ya bhAvaMmi | davve khette kAle bhAvammi ya saMgaha pariNNA // 29 // jaha gaya-kula- saMbhUo giri-kaMdara kaDaga-1 -visama- duggesu / parivahai aparitaMto niaya- sarIruggae daMte ||30|| taha pavayaNa bhatti gao sAhammiya- vacchalo asaDha-bhAvo / parivahai asahu-vaggaM khetta - visama - kAla - duggesu // 31 // || gaNiNijjattI samattA 4 // cU0-so rAtiNito keriso ? jo imAe aTThavidhAe gaNisaMpadAe uvaveto / etIse uvakkamAdI cattAri dArA vaNNeUNa adhigAro gaNisaMpadAe, nAmanipphanno nikkhevo, gaNi-saMpadA dupadaM nAma, gaNI saMpadA ca gaNi-saMpadA, gaNI guNehiM saMpanno uvaveto yukta iti / tattha gaNissa nikkhevo nAmAdi cauvviho / nAmaTTavaNAto tathaiva / davvaM sarIra-bhavito0 gAthA 25 // davvaM sarIra-bhavio bhAvagaNI guNa-samanio duviho / gaNa-saMgahuvaggaha-kArao a dhammaM ca jANato // 1 // davvagaNI jANaga - sarIra bhaviya - vatistio tividho egabhavito baddhAuto abhimuha-nAmagotto / bhAvagaNI guNa - samanito guNovaveto aTThavidhAe gaNisaMpadAe / so duvidho-Agamato noAgamato ya Agamato jANaya-uvavutto / noAgamato gaNasaMgaha-kArato uvaggaha-kArato ya / saMgRhNAtIti saMgrahaH / saMgrahaM karotIti saMgraha-kArakaH sayaM pareNa vA / davvasaMgaho vatthAdIhiM, sisse saMgiti bhAve nANAdIhiM / upagRhNAtIti upagrahaH upagrahaM karoti sissa paticchayANaM sayaM pareNa vA / davvuvaggaho AhArAdIhiM, bhAvuvaggaho gilANAdINa sArakkhaNaM / . dhammaM ca jANato / kataraM dhammaM ? gaNisvabhAvamityarthaH / aTThavihA gaNisaMpadA, aaaaad 27 sadddd Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe gaNi-saMpadA-adhyayanam-4 yena cAsau gaNisaMpadA evaM bhavati , taM jANati cazabdAttadguNopetazca , gaNa-guNasaMkhyAne tassegaTThiyANi taM0 / NAyaM gaNi0 gAthA 26 / nAyaM gaNiaM guNiaM gayaM ca egar3ha-evamAIaM / nANI gaNitti tamhA dhammassa viANao bhaNio ||2|| NAtaM gaNitaM guNitaM gataM ca egaTuM evamAdIyaM / abhidhANato viseso, Na tu atthato, AdigrahaNAt viditaM AgamitaM upalabdhamityarthaH / nANI gaNitti tamhA tasmAt kAraNAt / kiM cAnyat / AyArammi adhIte0 gAthA 27 / / AyAraMmi ahIe jaM nAo hoi samaNadhammo u / tamhA AyAradharo bhaNNai paDhamaM gaNi-TThANaM ||3|| AyAro paDhamaM aMgaM, taMmi adhIte, paDhite upaladdhe / samaNadhammo dasappagAro NAto bhavati / tamhA kAraNA AyAraM jo dhareti so AyAradharo paDhamaM gaNIhANaM, uvajjhAya-TThANaM bitIyaM kappa-vyavahAra-sUtagaDaM vA aMgaM prati / gaNa-saMgahuvaggaha-kArau0 gAthA 28 / / gaNa-saMgahuvaggaha-kArao gaNI jo pahU gaNaM dhariuM / teNa Nao chakkaM saMpayAe pagayaM causu tattha // 4 // gaNasaMgraha-kArao NAma ego No uvaggaha-kArato bhaMgA 4 gaNI-Ayariyo pabhU-samattho / davvagaNo gaccho, bhAvagaNo NANAdi 3 dhAreuM pariyaTTituM pabhU, teNeti jo puvvaddhaNa vannito / Nautti-nItirnayaH ahigAra ityarthaH / / saMpadA idANiM sA chavidhA nAmAdi, jeNa bhaNitaM-chakkaM saMpadAe, nAma saMpadA jassa NAmaM jIvAdINaM 3 / ThavaNA-saMpadA citrakarmAdiSu / pagataM adhikAraH causu davva-khetta-kAla-bhAvesu, nAmaThavaNAsu nA'dhikAro | davve bhAve0 gAthA 29 // dave bhAve ya sarIra-saMpayA chabihA ya bhAvaMmi / dave khette kAle bhAvammi ya saMgaha-pariNNA ||5|| athavA duvihA saMpadA-davve ya bhAve ya / daMvve sarIra-saMpadA bhAve chavihA ya bhAvammi | ca-saddA khetta-kAla-saMpadAdi bhAsitavvA / sarIreNa orAliya-AhAraga-veuvvieNa odatieNa / uktaM ca-mUlaM khalu 'davvapalitthayassa tahA ArohapariNAhA / athavA davva-saMpadA tividhA-sacittA chaNNautiM maNussakoDIo cakkissa tehiM saMpadA caurAsItiM hatthi-sayasahassA, kuikaNNassa gAvIo | acitA naMdassa 1. paryAstikA AsanavizeSastasya / 2. kucikarNanAmA gRhapatistasya / udNtN uNddiNtleeNt uNtttNtuNdditiitNtN Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpadA - nikSepaH / bhAva-saMpadA-varNanam / NavaNauti hiraNNa-koDIu / khettassaMpadA chaNNautiM gAmakoDIo evaM doNamuhanagarAdi-vibhAsA / kAlasaMpadA caurAsIti puvva-sayasahassANi bharahassa AugaM, jami vA kAle vannijjati / bhAvasaMpadA chavvidhA odayiyAdi / tatthodayigo egavIsati-bhedo gatikaSAya-liMga-mithyAdarzana-ajJAna asaMyatA 'siddha-lezyAzcatuzcatustryekaikaikaikaSaDbhedAH / gatirnarakAdi : 4, kaSAyAH krodhAdikAH 4, liMgaM itthivedAdi 3, micchataM aNNANaM asaMjamo asiddhattaNaM ca egegabhedaM / lessA kaNhalessAdi 6 / esa egavIsati-bhedo udayito bhAvo / uvasamito duvviho sammatta castiiANi / khAito navabhedo / taM kevaMlanANaM kevaladaMsaNaM dANaM lAbho bhogo upabhogavIriyANi sammattaM caritaM ca / khAtovasamito aTThArasabhedo-jJAnA-'jJAna-darzanadAnalabdhyAdayazcatustritripaMcabhedAH samyaktva-cAritra-saMyamAsaMyamAzca / nANaM cauvvihaM - mati- suta-odhi maNapajjavANi / annANaM tividhaM matiannANaM sutaannANaM vibhaMganANaM / darisaNaM tividhaM-cakkhU acakkhU odhidaMsaNaM ca / ladvI paMcabhedA dANaladdhI lAbhabhoga-uvabhoga-virIyaladdhI khatovasamiyaM sammattaM caritaM ca saMjamAsaMjamo ya / esa aTThArasavidho misso bhAvo / pariNAmito tividho-jIva-bhavyAbhavyatvAdIni ca / jIvatvaM bhavyatvaM abhavyatvaM ca / AdigrahaNAt astitvaM anyatvaM kartRtvaM bhoktRtvaM guNavattvaM a-sarvagatvaM anAdikarma-saMtAnatvaM pradezavatvaM arUpitvaM nityatvaM ityevamAdayo'pyanAdi-pariNAmikA jIvassa bhAvA bhavaMti / sannivAtio etesiM ceva paMcaNhavi bhAvANaM saMjogeNa bhavati / ettha khatovasamiyabhAvasaMpadAto adhigAroM, udaIo vi urAliya-veuvviyAhAragasarIrasaMpadAe sesesuvi jadhAsaMbhavaM joetavvaM / sutasaMpadA jahanneNa kappa-vavahArA, ukkoseNa coddasapuvvANi, saMgaha pariNNA nAma aTThamatti, tIse vibhAsA-sA chavvihAsaMgaha-pariNNA NAmAdi SaTkA, nAmaThavaNAto taheva / davvasaMgahapariNNA jANati vatthapattAdi, jeNa vA jo saMgiNhitavvo, taM parijANati / khettasaMgahapariNNA advANAdisu jo vidhI taM parijANati / khettaM vA joggAjoggaM jANati / kAle omodariyAsu vidhiM jANati / bhAve gilANAdisu / davveNa vA cetaNAcetaNeNa 29 vrdttrN Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe gaNi-saMpadA adhyayanam-4 parijANati, jadhA gohi gomito', hiraNNeNa heraNNito, davvaM vA jo parijAti jIvAdi-sobhaNAsobhaNaM vA davvaM / khetteNa vA khettassa vA jammi vA khette vannijjati / kAleNa vA kAlassa vA jammi vA kAle vannijjati / bhAvassa vA pariNNA bhAveNa parinnA- jadhA eriso udayio udIraNA-lakkhaNo vedaNA-lakkhaNa ityarthaH / uvasama-lakkhaNo uvasamio, khaya-lakkhaNo khAito, kiMcI khINaM kiMci uvasaMtaM khatovasamio, tAMstAn bhAvAn pariNamatIti pAriNAmikaH / samavAya-lakkhaNosannivAtito, evaM jo parijANati teNAyarieNaM saMgaha-pariNNeNaM gaccho pariTTiyavvo / kathaM ? jadha gayakula saMbhUto gAthA 30 / / jaha gayakula-saMbhUo giri-kaMdara kaDaga-visama- duggesu / parivahai aparitaMto niaya-sarIruggae daMte ||6|| jahA tassa gayakulassa appaNo ya bAdhA Na bhavati tathA gacchati / uvasaMhAro taha pavayaNabhatti0 gAthA 31 // taha pavayaNa-bhatti-gao sAhammiya vacchalo asaDha bhAvo / parivahai asahuvaggaM khetta-visama-kAla- duggesu ||7|| teNa pagAreNa tathA, pavayaNaM duvAlasaMgaM, sAdhammiya- vacchallo jadhA vairasAmI, asaDhabhAvo mAyA - viutto, davvakhettakAlabhAvAvatIsu parivaTTati asahuvaggaM, khettaM visamaM advANe khalu khettesu vA, kAle azivomodariyA dubbhikkhesu, bhAve gilANAtisu vA nANAdisu vA davvAdisaMgaheNa vA / aTThapagArAe gaNisaMpadAe uvaveto bhavati gaNijoggo vA bhavati / caturthadazA-gaNi-saMpadA-'dhyayana-mUlasUtram / mU0-suyaM me AusaMteNa bhagavayA evamakkhAtaM, iha khalu therehiM bhagavaMtehiM aTTha-vihA gaNi-saMpadA pannattA, taMjadhA - (1) AyArasaMpadA (2) sutasaMpadA (3) sarIrasaMpadA (4) vayaNasaMpadA (5) vAyaNasaMpadA (6) matisaMpadA (7) paogasaMpadA (8) saMggahapariNNA NAmaM aTThamA / se kiM taM AyArasaMpadA, cauvihA pannattA taMjahA saMyama dhuvayoga- jutte yAvi bhavati, asaMgahiyappA, aNiyata- vittI, vuDDhasIle yAvi bhavati se taM AyAra-saMpadA ||1|| se kiM taM suya-saMpadA ? cauvvihA pannattA taM jahA bahusute yAvi 1. gomikaH-gomAn / 30 rrrr tl Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTaprakArA gaNisaMpadA / dhAraNA-matyAdInAM prakArAH / bhavai, pariciya-sute yAvi bhavati, vicitta-suye yAvi bhavai, ghosavizuddhikare yAvi bhavai se taM suyasaMpadA / / 2 / / se kiM taM sarIrasaMpadA ? caubihA pannattA taM jahA- Aroha-pariNNAhasaMpanne yAvi bhavati, 'aNotappasarIre, thirasaMghayaNe, bahupaDipunnedie yAvi bhavai, se taM sarIrasaMpadA ||3|| se kiM taM vayaNasaMpadA ? caubihA pannattA taM jahA-AdijjavayaNe yAvi bhavai, mahura-vayaNe yAvi bhavai, aNisiya-vayaNe yAvi bhavai, 'phuDavayaNe yAvi bhavai, se taM vayaNasaMpadA ||4|| ___se kiM taM vAyaNA-saMpadA ? vAyaNAsaMpadA caubihA pannattA taM jahAuddisati vijayaM, vijayaM vAeti, parinivvAviyaM vAeti, atthanijjavae yAvi vAei, se taM vAyaNAsaMpadA ||5|| se kiM taM matisaMpadA ? matisaMpadA caubihA pannattA taM jahA- 'uggahamatisaMpadA, 'ihAmatI, avAyamatI, "dhAraNAmatI, se kiM taM uggahamatI ? uggahamatI chabihA pannattA taM jahA- khiNaM ugiNhati, bahu ugiNhati, bahuvihaM ugiNhai, dhuvaM ugiNhai, aNisiyaM ugiNhai, asaMdiddhaM ugiNhai, se taM uggahamatI, evaM ihAmatIvi, evaM avAyamatI, se kiM taM dhAraNAmatI ? dhAraNAmatI chavihA pannattA taM jahA-bahu dhareti, bahuvidhaM dharei, porANaM dhareti, daddharaM dhareti, aNissiyaM dharei, asaMdiddhaM dhareti, se taM dhAraNAmati, se taM matisaMpadA // 6 // se kiM taM payoga-saMpadA ? payoga saMpadA cauvidhA pannattA taM jahAAtaM vidAya vAdaM payuMjittA bhavai, parisaM vidAya vAdaM payuMjittA bhavai, khettaM vidAya vAdaM payuMjittA bhavai, vatthu vidAya vAdaM payuMjittA bhavai, se taM payogasaMpadA ||7|| se kiM taM saMgaha-pariNNA ? saMgaha-pariNNA caubvihA pannattA taM jahAbahujaNa pAyoggatAe vAsAvAsAsu khettaM paDilehittA bhavai, bahujaNapAyoggatAe pADihAriya-pIDha-phalaga-sejjAsaMthArayaM ogeNhittA bhavai, kAleNaM kAlaM samANaittA bhavai, ahAguruM saMpUettA bhavati, se taM saMgahapariNNA saMpadA ||8|| ___ Ayarito aMtevAsI imAe cauvidhAe viNaya-paDivattIe viNayettA 1. atvajjanIya-zarIraH / 2. 'asaMdiddha-vayaNo' pAThAntaram / 3. vimarzapUrvakaM vAcayati / uNttuNdniiyNgN aNtNtutN sNyyN Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe gaNi-saMpadA-adhyayanam niriNattaM gacchai, taM jahA- (1) AyAra-viNayena, (2) suyaviNayena, (3) vikkhe vaNA-viNayeNaM, (4) dosa-nigghAyaNA-viNaeNaM / , se kiM taM AyAra-viNae ? AyAra-viNae caubihe pannatte taM jahA saMjama-sAmAyArIyAvi bhavati, tava-sAmAyArIyAvi bhavati, gaNa-sAmAyArI yAvi bhavati, egalla-vihAra-sAmAyArIyAvi bhavati se taM AyAra-viNae / / 1 / se kiM taM suyaviNaye ? suya-viNae caubihe pannatte taM jahA-sura vAeti, atthaM vAeti, hiyaM vAeti, nissesaM vAeti, se taM sataviNae // 2 // ___ se kiM taM vikkhevaNA-viNaye ? vikkhevaNA-viNaye cauvihe pannatte / jahA-adiThThadhamma diTTha-puvvagattAe viNaeittA bhavati, diTTha-puvvagaM sAhammiyaH ttAe viNaeittA bhavati, cuya-dhammAo dhamme ThAvaittA bhavati, tasseva dhammassa hiyAe suhAe khamAe nissesAe aNugAmiyattAe abbhuDhettA bhavai, se taM vikkhevaNA-viNaye ||3|| se kiM taM dosanigghAyaNA-viNae ? dosa-nigghAyaNA-viNae caubihe pannatte taM jahA-kuddhassa kohaM viNaettA bhavai, duTThassa dosaM NigiNhittA bhavai, kaMkhiyassa kaMkhaM chidaittA bhavati, AyA suppaNihie bhavati, se taM dosanigghAyaNA-viNae ||4|| __ tassa NaM evaMguNa-jAtIyassa aMtevAsissa imA caubihA viNayapaDivattI bhavai, taM jahA- (1) uvagaraNa-uppAyaNA (2) sAhillayA (3) vaNNasaMjalatA (4) bhAra-paccoruhaNatA / se kiM taM uvagaraNa-uppAyaNA ? uvagaraNa-uppAyaNA caubihA pannattA taM jahA-aNuppaNNAiM uvakaraNAiM uppAettA bhavai, porANAiM uvakaraNAiM sArakkhittA bhavai saMgovittA bhavai, parittaM jANittA paccaddharittA bhavai, ahAvidhi saMvibhaittA bhavati, se taM uvakaraNa-uppANayatA ||1|| se kiM taM sAhillayA ? sAhillayA caubihA pannattA taM jahA. aNuloma-vai-sahite yAvi bhavati, aNuloma-kAya-kiriyattA, paDirUva-kAyasaMphAsaNayA, savvatthesu aparilomayA, se taM sAhillayA ||2|| se kiM taM vaNNa-saMjalaNatA ? vaNNa-saMjaMlaNatA cauvihA pannattA taM jahA-adhAtaccANaM vaNNavAI bhavati, avaNNavAtiM paDihaNittA bhavai, vaNNavAtiM aNuvUhaittA bhavati, AyA vuDDha-sevIyAvi bhavati, se taM vaNNa-saMjalaNatA ||3|| addddddddddddddddddal 32 adddddddddddddddddddddded Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niriNatva-bhavana-prakArAH / ziSyasya caturvidhA vinaya-pratipattiH / cUryAM saMyama-dhruva-yoga-yuktatAdi-svarupam / se kiM taM bhArapaccoruhaNatA ? bhAra-paccAruhaNatA caunihA pannattA taM jahA-asaMgahiya-parijanaM saMgiNhitA bhavati, sehaM AyAra-goyaraM gAhettA bhavati, sAhammiyassa gilAyamANassa adhAthAmaM vetAvacce abbhuDhettA bhavati, sAhammiyANaM adhikaraNaMsi uppannaMsi tattha aNissatovassie vA siM to apakkha-gAhI majjhattha-bhAvabhUte sammaM vavaharamANe tassa adhikaraNassa khAmaNaviosamaNatAe sayA samiyaM abbhuDhettA bhavai, kahaM nu sAhammiyA appa-saddA appa-jhaMjjhA appa-kalahA appa-tumaMtumA saMjama-bahulA saMvara-bahulA samAhibahulA apamattA saMjameNa tavasA appANaM bhAvemANA NaM evaM ca NaM viharejjA, se taM bhAra-paccoruhaNatAe ||4|| esA khalu therehiM bhagavaMtehi aTThavihA gaNi-saMpayA pannattA tti bemi / / // cautthiyA dasA sammattA || cU0-katarA sA saMpadA ? ucyate-'sutaM me AusaMteNaM bhagavatA evamakkhAyaM jAva AyArasaMpadA / kiM paDhamaM AyArasaMpadA ?, ucyate-jeNa paDhamaM pavvAvijjaMtassa ceva uvadeso / evaM gaMtavvaM ciTThitavvaM nisIyaNa-tuyaTTaNa-paDilehaNa-rayaharaNa-gaho ya uvadissijjaMti / etAsiM AyAra-saMpadAdINaM duga-tigacau-paMca-cha satta-aTThagasaMjogeNa bhaMgA kAtavvA, dugasaMjogo AyArasaMpanne NAmege No sutasaMpanne 4 evamAyAra-sarIreNavi 4 evaM jAvA''yAra-saMgaha-pariNNAevi 4 / evaM suteNavi uvarIllANi padAni bhANitavvANi jAva paogamati-saMpadAe saMgahapariNAe ca caubhaMgeNa evete aTThAvIsaM dugasaMjogA, ekkekka caubhaMgo / tiyasaMjogeNa AyArasaMpanne suyasaMpanne sarIrasaMpanne aTThabhaMgA evaM chapaNNaM tiyasaMjogA kAtavvA, ekkekke aTThabhaMgA | AyArasaMpanne suyasaMpanne sarIrasaMpanne vayaNasaMpanne solasabhaMgA, evaM sattari caukkA saMjogA kAyavvA, savattha solasabhaMgA / chappaNNaM paMca saMjogA, savvattha battIsaM battIsaM bhaMgA / aThThAvIsaM chakkasaMjogA / savvaTTha causaTThibhaMgA | aTTa satta-saMjogA savvattha aThThAvIsuttaraM 2 bhaMgasataM / ekko aTThasaMjogo tatya be satANi chappaNNANi bhavaMti / ettha paDhamo aTThabhaMgo pasattho / AyArasaMpadA cauvvidhA-saMjama-dhuvajoga-jutte yAvi bhavati, paDilehaNapapphoDaNAdisu, satarasappagAro vA saMjamo so duvidho, bAhiro abhitaro ya / bAhiro coddasavidho / abhitaro maNavayaNakAyajogo 3 etesu dhruvo jogo jassa -nityopayogo vA / cazabdAd nANAdIsu va nityopayogaH / apigrahaNAt paraMpi uNNNNNNNNNNNNN 3 vNtyNtiiyN Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe gaNi-saMpadA-adhyayanam-4 yojayati , saMjamadhuvajogeNa jutto jassa appA, sa bhavati saMjamadhuvajogajutto / asaMpaggahitappa tti-anutsekaH / ahasAcAryo , bahuzrutastapasvI vA, sAmAyArikusalo vA , jAtyAdimadehi vA 'ammattaH / __ aNiyata-vattitti gAme egarAtie Nagare paMcarAtie annaannAe bhikkhAyariyAe aDati, gihaM vA NiketaM , taM jassa Natthi so aNiketo agRha ityarthaH / cautthAdIhi vA eSaNA-visesehi vA jatati / visuddhasIlo nihatasIlo, abAlasIlo acaMcalasIlo majjhatyasIla ityarthaH / etesiMpi cauNhaM padANaM duga-tiga-cau-saMjogA bhANiyavvA / apigrahaNAd vuDDasIlo taruNasIlo jaMkiMci kAtavve saMjamAhikArike gilANAdisu vA tappati / ca samuccaye / tassAyAra-saMpaNNassa sutaM dijjati ||1|| ___ sA suttasaMpadA cauvidhA-bahussute yAvi bhavati / bahussuto juge juge pahANo suteNa, ahavA bahussuto ajiMtara-bAhiraehi, cazabdAd bahucAritI, apizabdAd bahupariyAe, jahanneNa paMcavariso, ukkoseNa egUNavIso pariyAgaM prati / parijitasutte suNetassa NA'samitA | vicittasutto-bahUhiM pariyAehiM jANati atyeNa vA vicittaM suttaM, ahavA sasamaya-parasamaehiM, ussaggAvavAtehiM vA / uktaM ca-citraM barthayuktaM / te ghoSA udAttAdI, tehiM ghoSAnAmeva vizuddhI ghosavisuddhI, ghosehiM vA jassa suddhaM sutaM so parassavi ghosavizuddhiM kareti / etyavi duga-tiga-caukka-saMjogA vibhAsiyavvA / / 2 / / se kiM taM sarIrasaMpadA suttaM-Aroho dIrghatvaM pariNAhovi tattito ceva / yatrAkRtistatra guNA vasanti / aNotappa-sarIre, trapUSa lajjAyAM Na hINa-sarIro alajjaNijja-sarIro / thirasaMghayaNo daDhasaMghayaNo balita-sarIra ityarthaH / bahapaDipunniMdio-saMpunniMdio na kANo bahiro vA, ettha dugAdi-saMjogA taheva ||3|| se kiM taM vayaNa-saMpayA suttaM-vacanasaMpadA vacanopetatA ityarthaH / Adijja-vayaNo grAhya-vAkyaH arthAvagADhaM vA madhuraM aparuSa-vAkyaH, khIrAsavAdiladdhijutto vA / nissitaM kahaM ? nissito jadhA kova-nissito / ahavA rAgadosAdIhiM Nissito / "asaMdiddhabhAsA savvabhAsA-visAradaH suhaM grAhayiSyati, 1. 'amatta' saMbhAvyate / 2. zrRNvato nA'zamitA syAttathA zrAvayati askhalitagatyA / 'parijiyasutto saNAmamiva' pAThAntaram / 3. 'Na hINa sarIreNa' pAThAntaram / 4. asaMdiddhavayaNo pAThAntaram / uNddi uNddi uNNtrN X uNddiyuNduNtuNtiiyN Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAra-zruta-zarIra-vacana-vAcanA-mati-prayoga-saMpadAdInAM vyAkhyAnam / svayaM ca gRhNAti / asaMdigdhatvaM amaMmaNa-vacanamityarthaH / ahavA jahA tvaM siMdhavamAnaya saMdeho bhavati azva-puruSavastra-lakSaNaM vA soUM, Na erisa-vayaNaM bruvate, etthavi dugAdi-saMyogA bhANiyavvA ||4|| teNaivaM AyAra-suya-sarIra-vayaNa-saMpaNNeNaM sIsA parikkhittu vAetavvA / se kiM taM vAyaNAsaMpadA 2 suttaM vijiyaM uddisatti-vicintya 2 jo jassa jogo taM tassa uddisati suttamatthaM vA / pariNAmigAdi parikkhatti , abhAyaNaM na vAeti jahA apakka-maTTiya-bhAyaNe aMba-bhAyaNe vA khIraM na chubbhati, jai chubbhai viNassati / evaM atipariNAme apariNAme ya Na uddisati / chedasuttaM vijiyaM vAeti / jattiyaM tarati so giNhituM 'pariNivvaviyA jAdhe se parijitaM jAyaM tAhe se aNNaM uddisati, jAhakavat / atthaNijjavae-arthAbhijJo atyeNa vA taM suttaM nivvAheti / atyapi tassa kadheti, gItatthotti bhaNitaM bhavati / itthavi taheva dugAisaMjogA / jatiyamatIya-uvaveto-utpannapratibha ityarthaH / itarathA hi-anyatIrthikairAkSiptaH pratyuttarAsamartha dRSTvA ziSyA vipratipAttiM gaccheyuH / abhiNavasaDDo vA ||5|| se kiM taM matisaMpadA suttaM-mana jJAne, mananaM matiH, matyA saMpadA matisaMpadA sA cauvvidhA taM uggahamatI ihAmatI avAyamatI dhAraNAmatI ya / se kiM taM uggahamatI ? uggahamatI chavidhA pannattA, taMjadhA-khippaM ugiNhaMti uccAritamAtrameva sisse pucchaMte parapavAdINa vA, uccAritamAtraM ugiNhati / bahUgaM paMcachaggaMthasayANi | bahavidhaM nAma laheti pahArei gaNeti / akkhANayaM kaheti aNegehi vA uccAritaM uvageNhati / dhuvaM Na visAreti / aNissiyaM na potthayalihiyaM ahavA souM jai koi aNubhAsati tAdhe giNhati / asaMdigdhaM na saMkitaM / uggahitassa IhA, Ihitassa avAyaH, avagatassa dhAraNA | porANaM purA paDhitaM, duddharaM bhaMgaguvilaM, zeSaM kaNThyaM / saMjogA taheva ||6|| se kiM taM patoga-matI suttaM-jAnAtyeva vaidyaH tatprayogaM yenA''turasya vyAdhI chidyate / AtaM "vidAya vid jJAne dhammaM kathetuM vAdaM vA kAtuM AtmAnaM vidAya jAnIte AtmasAmarthyaM / pakSa-pratipakSa-parigraho-vAdaH / parisA uvAsagAdi jANiyA ajANiyA, puvvaM parisaM gameti / khettaM mAlavAdi purI vA / vatthu vA paravAdino vahvAgamA na vA, rAjA rAjAmAtyo dAruNo bhaddao vA sabhAveNa / uktaM ca-davvaM khettaM kAlaM tahA AtaM "vidAya samAyAriM payuMjittA samattho vA na vA / chaTThAdINa 1. pariNamayya / 2. taMjahA-ityarthaH / 3. pradhArayati / 4. vijJAyetyarthaH / jNtuyutmNduNtuNtN 34 asurutuNttuNdN Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe gaNi-saMpadA-adhyayanam-4 vA mAsakappassa vA / parisA gItatthA agItatthA vA / khettaM aTThANamaNaTThANaM vA / vatthu bAla-gilANa-dubbala-khamagAyariyAdI rAyAdi pavvaito vA vasabhAi gItA agItA / / 7 / / se kiM taM saMgaha-pariNNA suttaM ? saMgahapariNNA cauvidhA-davvAdi, bahujaNa-pAyoggaM bahajaNa-joggaM gaccha-joggaM ca vitthinnaM, ahavA bAla-vuDa. dubbalakkhamagAyarIyAdINaM jogavAhI-ajogavAhINa ya / asaMgahiyA khettAdIehiM gacchaMti annattha pIDhaeNa viNA NisijjA mailijjati vivareNa vA vAsAsu, aNNaM kAlaM aNNatthavi gammati, ato vAsagrahaNaM / pratiharaNIyaM pratihAryaM phalagaM egaMgiyaM, pIDhaphalagAdINaM asatIe vAsAsu pANA sItalaM kuMthu0 gAthA | kAle jaM jaMmi kAle kRtyaM taM tasminneva samAnayitavyaM bhavati / taM jahA-ajjhayaNa-paDilehaNAe uvadhi-uppAdaNAe vA paDhituM sotuM vA bhikkhassa vA cakkavAlasAmAyArI vibhAsitavvA / ettha bhAvasaMgaho / adhAgurUM-jeNa pavvAvio jassa vA paDhati mUle jadhA guravo adhAguru je tesiM rAtiNiyataragA tesiM viNato abhaTThANa-DaMDaga-AhArauvadhi-paMtha-vissAmaNAdisu saMpUyaNA bhavati sa evaM pagAro Ayarito ||8|| aMtevAsI cauvihAe 'cauppayArAe jatA teNaM aNNo gAhito hoti tadA NiriNNo bhavati Ayarito, sa-riNo logevi tAva garahito kimu louttare ? sisassa vA viNayAdijuttassa dito niriNo bhavati / viNato saMjama eva paDivatti-pagAro, viNaetA gAhettA ityarthaH / NiriNatvaM gacchati-prApnoti, AyArasuya-vikkhevaNa- dosanigghAyaNAdI-AyAra-maMtassa suyaM dijjati, teNAyAro paDhamaM / AyAraviNao cauvvidho-saMjamaM samAyarati svayaM, paraM ca gAheti, samAcArayati sItaMtaM paraM, ujjamaMtaM ca aNuvUhati / so ya sattarasavidho-puDhavikAya-saMjamAdi | puDhavi-saMghaTTaNa-paritAvaNatodavaNAdi pariharitavvaM / tavo pakkhiya-posadhiesa tavaM kAraveti paraM, sayaM ca kareti , bArasaviho tavo bhANitavyo / bhikkhAyariyAe niuMjati paraM sayaM ca / savvaMmi tave paraM sayaM ca NisRjati | gaNasAmAyArI gaNaM sItaMtaM paDilehaNapapphoDaNa-bAla-dubbala-gilANAdisu vetAvacce ya sItaMtaM gAheti ujjamAveti, sayaM ca kareti / egalla-vihAra-paDimAdiSu sayamaNNaM vA paDivajjAveti / AyAreNaM cauppagAreNaM AtmAnaM paraM ca vinayati ||1|| AyAramaMtassa sutaM dijjati / suteNa vinayati appANaM paraM ca, suttaM 1. vinayapratipattyA / uritiiyvNtNgvNtN uNddttNtNtmNt Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgraha parijJA-saMpadA / AcAryasya niriNatvabhavane catuSprakAra-vinayapratipatti-vyAkhyAnam / ziSyasya vinayakaraNaprakArAH / vAeti pADheti, atthaM suNAveti, geNhAveti hitaM, vAeti hitaM NAma jaM tassa joggaM / pariNAmagaM vAeti doNha vi hitaM bhavati / apariNAmagaM atipariNAmagaM vA Na vAeti taM ahitaM tesiM bhavati, paraloge ihaloge ya, nissesaM nAma-aparisesaM jAva samattaM sUtraM ||2|| ___ vi nAnAbhAve, kSipa preraNe, para-samayAto vikkhevayati sa-samayaM teNa gAhiti adiTTadhamma diTTadhammatAe tat dharmaH svabhAvaH, sammadaMsaNamityarthaH / addaSTaM dRSTavatpuvvaMti paDhamaM Na dihro diThThapuvvatAe jadhA-bhrAtaraM pitaraM vA micchAdiluipi hoMtagaM, diThThapuvvago sAvaga ityarthaH / taM samAnadharmaM kArayati pavvAveti / cutaM-dhammAto cuto bhaTTho castidhammAto vA daMsaNadhammAto vA, taMmi ceva dhamme ThAvayati / tassevatti-kassa cAstidhammassa hitAe jA tassa vRddhirbhavati, aNesaNAdI Na geNhati giNhataM vAreti / ahavA jaM 'idha pare ya hitaM sudhAe jadhA tassa vRddhirbhavati jaM hitaM khamaM nissesAya mokkhAya ANugAmiyaM avitahakArI jahA idha bhavati / saMte NANe etANi aNuDheti dhammassa hitAdINi / / 3 / / dosA kasAyAdI baMdhahetavo athavA pagaDIto niyataM nizcitaM vA ghAtayati vinAzayatItyarthaH / kuddhassa sItaghara-samANo vaMjulavRkSavat / duTTho kasAya-visaesa mANaduTThassa vA AyArasIlabhAvadosA vA viNaeti, taM dosaM uvasameti vinAzayatItyarthaH / kaMkhA bhattapANe parasamae vA saMkhaDie NadIjattAe vA aNNassa ya sannAyagA tahiM ehiti tAhe teNa saddhiM aNNAvadeseNa patthavijjati / uktaM casaMpaNNamevaM tu bhave gaNittaM jaM kaMkhitANaMpi haNeti kaMkhaM / AtA suppaNihite yAvi bhavati AtA-AtmA sa kahaM suppaNihito hoti ? ucyate jadA sayaM tesu kohadosa-kaMkhAsu Na vaTTati, tadA suppaNihito bhavati / paNidhAnaM vA paNidhI, sobhaNA paNidhI suppaNidhI ||4|| evAyarieNa sisso gAhito sisseNavi Ayariyassa viNato pauMjitavyo / tasthimaM sattaM tassa NaM evaM gaNajAtIyassa aMtevAsissa imA caubvihA viNayapaDivattI bhavati / 'uvagaraNa-uppAtaNayA...4', uvagaraNa-uppAdaNA tAva cauvidhA paNNattA / taM jadhA-aNuppannAiM uvagaraNAiM uppAittA bhavati / jati Ayarito sayameva uvagaraNaM uppAei to vAyaNAdi Na tarati dAtuM , ato sisseNa uppAetavvaM / uvagaraNaM catya-patta-saMthAragAdi / porANAiM uvakaraNAiM sArakkhittAsaMgovittA bhavati sArakkhati / kAle pAuNati / juttaM ca sivvati vidhIe pAu1.iha 1 2. sukhAya / uNddiNdNtyuguNddN 30 udNtNtuvuNdN Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe cittasamAdhi-adhyayanam-5 Nati / vAsattANaM kAlAdIe saMgovatti / jahA sehAdI Na haraMti / pastiM jANittA paccuddhastiA bhavati / pastio appovvahito suddho vA / sa-gaNiccaM anna-gaNiccaM vA sAdhuM AgataM uvagaraNeNa uddharati ahAvidhiM saMvibhattA bhavati / ahAvidhiM jahA rAtiNiyAe jassa vA jo joggo ahavA uvasaMpajjati / gilANe0 'gAhA ||1|| sahAyakRtyaM sAhallatA / sA cauvvidhA- aNuloma-vai-sahie tAvi bhavati / AyarieNa vutte evametaM, athavA guravo jaM pabhAsaMti tattha kheppaM samujjamo, na hi sacchaMdatA seyA loe kimuta uttare / aNuloma- kAya - kiriyA sIsaM paDhamaM vissAmeti / tato sesaM, gaNi jaM vA bhaNaMti / paDirUpa kAya-saMphAsaNatA-jahA sahati tahA vissAmeti / savvatthesu joggAjoggesu miNa goNasaMgulIhiM0 'gAthA / se taM sAhallayA // 2 // vaNNasaMjalatA varNa kriyA-guNa-vacanavistAreSu, Ayarito jAtIkuleNa sutteNa bhaMgA aTTha / paDhame bhaMge yAthAtathyAnAM varNaM vadati, jo avarNaM vadati taM paDihaNati, varNavAdiM aNuvUhati guNavAneva jAnIte vaktuM / AtA vuDDhasevIyA bhavati / vuDDo-AyarioM taM niccameva pajjuvAsati avirahitaM kareti, AsaNadvitoya iMgitAgArehiM jANittA kareti // 3 // bhAra-paccoruhaNatA jadhA-rAyA amAtyAdInAM bhAraM nyasya bhogAn bhuMkte jadhA vA AyarieNa aNNassa Ayariyassa bhAro paccorubhito, evaM Ayarissa suttattha-gaNa-ciMtaNAbhAro taM sIso ceva savvaM jaM jaM kAyavvaM gacchassa taM taM kareti / sA cauvvihA-asaMgahitaM pariyaNaM saMgeNhittA bhavati / asaMgahito ruTTo bAhira bhAvaM vaccati taM saMgeNhati / sehaM AyAragoyaraM gAhittA bhavati, AyArassa goyaro AyAragoyaro viSaya ityarthaH / paDilehaNa-Avassaga bhikkha- pADhAdi gAheti / samANadhammio sAdhammio gilANo asuhio AgADhANAgADheNaM adhAthAmaM jadhAsattIe vetAvaccaM uvvattaNa-mattaga- vejjosahAhAre ya ahAthAmaM abbhuTTeti / sAhammiyANaM ahigaraNaMsi suttaM uccaretavvaM / samANadhammito sarisadhammo vA sAdhammio adhikaraNaM puvvaM bhaNitaM / tattha aNissitovassitetti - nissA rAgo uvassA doso, ahavA''hArovahimAdI NissA mama sisso kuliccago vA uvassA, ahavA sisso NissA, paDicchago uvassA / tAhiM NissopassAhiM pakkhaM Na vahati, majjhatthabhUte tulAsametti bhaNitaM hoti / tassa ahigaraNassa khAmaNa-viosamaNaTThatAe sadA samitatti sadA nityakAlaM samitaM, sa divase divase uTThAe uTThAe abbhutA bhavati / kahaM nu-kena prakAreNa sAhammiyA appasaddA Na mahatA saddeNa bolaM karejja, 1. sAkSigAthA saMbhAvyate / 38 ever Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchabhArottAraNAya AcAryasya karaNa-prakArAdi-svarupam / appajjhaMjhA Na kohAbhibhUtA jhaMjhaittA acchaMti / appakalahA Na akkosamAdIhiM kalahetti, appa-tumaMtumatti Na puNo appaM tumaMti, saMjama-bahulatti manovAkkAyaguptA adhavA sattarasa-vidheNaM saMjameNa saMvarabahalaMti / duvidho saMvaro-iMdiyasaMvaro noiMdiyasaMvaro ya / iMdiyasaMvaro soiMdiyAdinA / noiMdiyasaMvaro kodhaniggahAdi / samAdhibahulatti nANa-daMsaNa-casti-samAdhI sesaM kaNThaM ||4|| || gaNisaMpadA nAma cautthaM ajjhayaNaM sammattaM / / *omotkomote komote towoktr atha paMcamI dasA citta samAdhi-TThANa-'jjhayaNaM / cU0-samAdhi-bahulA ityuktaM / imA samAhI ceva cittassa samAhI cittasamAdhI / cittasamAdhI te ThANA cittasamAhiThANA | tassa dArA uvakkamAdi cattArivi vaNNeUNa adhigAro cittasamAdhIe / nAmanipphanno nikkhevo cittasamAhiTThANA / samI(mA)hitassa citassa sthAnaM citta-samAdhi-sthAnaM tripadaM nAma-cittaM samAdhI hANaM ca / tatya citte samAdhIe ya imA gAthA-nAmaM ThavaNA cittaM0 gAthA nAma ThavaNA cittaM dave bhAve ya hoi bodhav | emeva samAhIe nikkhevo cauviho hoi // 32 / / cittaM nAmAdi cauvvihaM / nAmaM jahA citto sAdhU / ThavaNA akkhanikkhevo / jIvo tu davva cittaM0 gAthA- . jIvo u davacittaM jehiM ca dabve jammi vA dave / nANAdisu susamAhI ya dhuvajogI bhAvao cittaM // 33 // davvacittaM jIva eva, cittaM na jIvadravyAdanyatve vartate na vA cittAt jIvo'rthAntarabhUtaH / athavA jIvo hi dravyaM, sa cetanAbhisaMbandhAd guNaparyayopagamAdanupayogAdvA davvacittaM / davaM jeNa va daveNa samAhI AvitaM ca jaM davvaM / bhAve samAhi caubiha daMsaNa-nANa-tava-carite ||34|| yena vA cittamutpadyate tad dravya-cittaM / yathA uSNena dukkhamutpAditaM uSNameva duHkhaM / evaM sItenApi / annena sukhamutpAditaM annameva sukhaM / kSudhitasyAnnena, pipAsitasyodakena yena vA'bhyavahRtena madyAdinA / adhavA 'medhyena 1. zuddhena / addddddddddddal 39 ddddddddddddda Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zrIdazAzrutaskaMdhe cittasamAdhi-adhyayanam-5 ghRtAdinA / yAnyeva cittotpAdakAni dravyANi tAnyeva cittaM bhavanti / jaMmi vAyathA striyAM puruSasya, jaMmi vA davve avasthitasya cittodbhavo bhavati citta-udbhUtirityarthaH / jadhA tIse kammakAriyAe ghare 'ghusaleMtIe mahattaradhUyaM jAyati, aNNatyaAiNa jAyati / gataM davvacittaM / bhAvacittaM jJAnAdyupayogaH / nANaM maNa vai-kAta sahagataM / evaM darisaNaMpi 3 castiMpi 3 / nANAdisu samAhito jogo jassa so bhavati nANAdisu samAhitajogo / AdigrahaNAddaMsaNe carite ya / so jIvo bhAvato cittaM / akusalajoganiroho kusalANaM udIraNaM ca jogANaM / evaM tu bhAvacittaM, hoi samAhI imA cauhA || samAhidvANaM jahA asamAdhiTThANesu bhaNiyANi tahA bhANiyavvANi / bhAvacitteNa bhAvasamAdhIe ya adhikAro / bhAvasamAdhI citte dvitassa0 gAhA || bhAvasamAdhI citte dvitassa ThANA ime visiTThatarA hoi / jao puNa citte cittasamAhIe jaiyavvaM ||35|| jatA etesu appA Ahito jutto TThavito ya bhavati tadA ime dvANA visuddhA visuddhatarA bhavaMti / ime je idANiM sutte bhaNihAmi dhammacittAdi jAva kevalanANe vA se asamuppannapuvve samuppajjejjA | ahavA gihatthAto visudvatarA bhavaMti- hoMti puNa jatotti-hoMti yasmAtkAraNAt citte teNa cittasamAdhau yatitavyaM ghaTitavyaM parikkamitavvaM gato nAmanipphanno / idANiM suttAgame suttaM uccAretavvaM / akkhalitAdi taM ca imaM suttaM teNaM / paMcamIdazA citta-samAdhi sthAnA-'dhyayana- mUlasUtram / mU0- Namo sutadevatAe bhagavatIe / suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM, iha khalu therehiM bhagavaMtehiM dasa cittasamAhiThANA pannattA, katarAI khalu tAiM therehiM bhagavaMtehiM dasa cittasamAhiTThANAiM pannattAiM ? imAI khalu therehiM bhagavantehi dasa cittasamAhiTThANAiM pannattAiM taM jahA te kANaM teNaM samayeNaM vANiyagAme nagare hotyA, ettha nagaravaNNao bhANiyavvo tassa NaM vANiyaggAma-nagarassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAge dUtipalAsae NAmaM ceie hotthA, ceiya-vannato bhANiyavvo, jitasattu rAyA tassa NaM dhAraNI devI, evaM savvaM samosaraNaM bhANitavvaM jAva puDhavIsilApaTTae 1. mathnantyAH / OM 40 sadd Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vANiyagrAme nagare sAdhu-sAdhvIruddizya citta-samAdhi sthAna- prarUpaNA bhagavatA kRtA / dharmacintA-svapnadarzanAdi - daza-vastu- pradarzanam / sAmI samosaDhe parisA niggayA, dhammo kahio, parisA paDigayA / ajjo iti samaNe bhagavaM mahAvIre samaNA niggaMthA ya niggaMthIo ya AmaMttetA evaM vayAsI / iha khalu ajjo niggaMthANa vA niggaMthINa vA iriyAsamiyANaM bhAsAsamiyANaM esaNAsamiyANaM AyANabhaMDamatta-nikkhevaNAsamiyANaM uccAra- pAsavaNa - khela-siMghANa- jalla-pAriTThAvaNitA samitANaM maNasamitANaM vayasamiyANaM kAyasamiyANaM maNaguttANaM vayaguttANaM kAyaguttANaM guttANaM guttiMdiyANaM guttabaMbhayA AyI Aya-hitANaM Aya-jotINaM AyaparakkamANaM pakkhiya-posahiesu samAdhipattANaM jhiyAyamANANaM imAI dasa citta-samAhiTThANAiM asamuppanna- puvvAiM samuppajjijjA, taMjahA dhammaciMtA vA se asamuppannapuvvA samuppajjejjA savvaM dhammaM jANitae ||1|| saNNiNANe vA se asamuppannapuvve samupajjijjA ahaM sarAmi // 2 // sumiNadaMsaNe vA se asamuppannapuLe samuppajjijjA ahAtaccaM sumiNaM pAsittae, jAIsaraNe vA se asamuppannapuLe samuppajjejjA, appaNo porANiyaM jAI sumarita ||3|| devadaMsaNe vA se asamuppannapuvve samuppajjejjA divvaM devaDDi divvaM devajAiM (juiM) divvaM devANubhAvaM pAsittae ||4|| ohiNANe vA se asamuppannapuvve samuppajjejjA ohiNA loyaM jANittae ||5|| ohidasaNe vA se asamuppannapuLe samuppajjijjA ohiNA loyaM pAttie ||6 // maNapajjavanANe vA se asamuppannapuLe samuppajjejjA aMto maNussakhette aDDAtijjesu dIvasamuddesu saNNINaM paMceMdiyANaM pajjattagANaM maNogate bhAve jANittae ||7|| kevalanANe vA se asamuppannapuLe samuppajjejjA kevalakappaM loyAloyaM jANittae ||8|| kevaladaMsaNe vA se asamuppannapuvve samuppajjejjA kevalakappaM loyAloyaM pAsittae ||9|| kevalamaraNe vA se asamuppannapuLe samuppajjejjA savvadukkha pahANAe ||10|| oyaM cittaM samAdAya, jhANaM samaNupassati / dhamme dvio avimaNo, nivvANamabhigacchai ||1|| Na imaM cittaM samAdAe bhujjo loyaMsi jAyati / appaNo uttamaM dvANaM saNNINANeNa jANai ||2|| adhAtaccaM tu suviNaM khippaM pAsai saMvuDe / savvaM ca ohaM taratI dukkhadoyavi muccai // 3 // 00nas 41 |sadddd Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - "zrIdazAzrutaskaMdhe cittasamAdhi-adhyayanam-5 paMtAiM bhayamANassa vicittaM (vivitta) sayaNAsaNaM / appAhArassa daMtassa devA daMseMti tAtiNo ||4|| savvakAma-virattassa khamato bhayabheravaM / tao se ohinANaM bhavati saMjatassa tavassiNo ||5|| tavasA avahaDa'ccissa daMsaNaM parisujjhati / uDDhamahetiriyaM ca savvaM samaNupassati / / 6 / / susamAhita-lesassa avitakkassa bhikSuNo / sabao vippamukkassa AyA jANati pajjave / / 7 / / jatA se NANAvaraNaM salaM hoti khataM gayaM / tadA logamalogaM ca jiNo jANati kevalI ||8|| jayA se daMsaNAvaraNaM sab hoi khayaM gataM / tayA logamalogaM ca jiNo pAsai kevalI // 9 // paDimAe visuddhAe mohaNijje khayaM gate / asesaM logamalogaM ca pAsati susamAhie // 10 // jahA matthayasUyIe hatAe hammatI tle| evaM kammANi hammaMte mohaNijje khayaM gate ||11|| seNAvatimmi Nihate jadhA seNA paNassatI / evaM kammA paNassaMti mohaNIjje khayaM gate / / 12 / / dhUmahINe jadhA aggI khIyati se niraMriMdhaNe / evaM kammANi khIyaMti mohaNijje khayaM gate / / 13 / / sukkamUle jadhA rukkhe siccamANe Na rohati / evaM kammA na rohaMti mohaNijje khayaM gate ||14|| jadhA daDDANa bIyANa na jAyaMti puNaMkurA / kammabIyesu daDDesu na jAyaMti bhavAMkurA ||15|| ciccA orAlitaM bodiM nAmAgottaM ca kevalI / AuyaM veyaNijjaM ca chittA bhavati nIraje ||16|| evaM abhisamAgamma cittamAdAya Auso / seNisodhimuvAgamma Atasodhimuvehaitti bemi ||17|| paMcamA dasA sammattA // uNuNyNyNyNyNyutN aNtNtmvNtN Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigraMtha svarUpam / mokSagamana-yogyatA-prakAzanam / kIdRzAnAM avadhi-kevalajJAna prAptiH / teNaM kAleNaM 2 suttaM uccAratavvaM / ihatti ihaloge pravacane yathA-khalu vizeSaNe nirgranthAnAmeva nAnyeSAM / ajjoti AmantraNe / nirgatA granthAd nirgranthAH / sabAhyAbhyantarato granthAto nirgatAH, iriyAsamitANaM jAva kAyaguttANaM / etAni kaMThyAni / guttANaM kiM puNo guttagrahaNaM karoti ? / ucyate-eehiM aTThahi vi ThANehiM gutto bhavati jAvaMti a guttaTThANANi tehiM savvehiM gutto guttiMdiya sotiMdiyavisaya-payAra-nirodho vA sotiMdiyappattesu vA atyesu rAgadosa-niggaho, evaM paMcaNhavi / athavA jahA kacchapo svajIvita-paripAlanArthaM appaNo aMgANi sa ekkatalle goveti, gamaNAdi-kAraNe puNa saNiyaM pasAreti, tathA sAdhUvi saMjamakaDAhe iMdiyapayAraM kAyaceTuM ca niraMbhati, guttabaMbhacArINaMti na kevalaM iMdiesu guttA, sesesuvi pANavahAdIsu guttA aTThArasesu vA sIlaMgasahassesu dvitA guttabaMbhacArI bhavati / AtaTThiNaMti-AtmArthI AyatArthI vA / nigRhItAtmAnaH na parityaktAtmAnaH / AtahitANaMti hitaM ahitaM ca zarIre Atmani ca bhavati / zarIre pathyA'pathyAhAraH, Atmani tu hiMsAdipravRttirnivRttirvA / athavA AtmAnaH ahitA tinnitisaTThA vAvAdusayatA | kahaM te AtmAnaH ahitA ? ucyate-jeNa hiMsAdisu aTThArasasu hANesu pavataMtti , apathyAhAre rogivat / katarANi aTThArasa-TThANANi ? ucyate pANAtivAto 5 kodho 4 pejjo doso kalahe abbhakkhANe pesuNNe paraparivAte aratIratI mAyAmose micchAdaMsaNasalle / AtajogINaMti-jassa jogA vase vaTuMti, AptA vA yasya jogA 3 AptA illA kaMtA piyA / AtaparakammANaMti-AtmArthaM parakkamaMti na parArthaM , paravvaso vA 'cArapAlavat / pakkhiyaM pakkhiyameva, pakkhie posaho pakkhiyaposaho cAuddasi aTThamIs vA / samAdhipattANaMtinANadaMsaNacArita-samAdhipattANaMti / jhANe vaTTamANANaM jhiyAyamANANaM imAiM dasa cittasamAdhiTANANi asamuppanna-puvvANi samupajjejjA / imAnIti vakSyamANAni / dasatti saMkhyA / cittasamAdhiTThANAiM Na kadAi samuppannapuvvANi atIte kAle / __taM jadhA-dhammacintA vA se suttaM-setti Niddese tassa evaMguNajAtIyassa nigraMthassa dharmaH svabhAvaH jIvadravyANAM ajIvadravyANAM ca / ahavA savve kusamayA asobhaNA anirvAhakAH, sarvadharmeSu zobhanataro'yaM dharmo jinapraNItaH evaM nAyaM bhavati / (1) 'sanninANe vA se' suttaM-saMjAnAti saMjJA, yathA-pUrvANe gAM draSTvA, punaraparAhne pratyabhijAnIte asau gauriti ahaM sarAmIti / amugo'haM puvvabhave Asi, sudaMsaNAdivat / (2) 'sumiNadaMsaNe vA se' suttaM-sumiNadaMsaNaM1. kArAgRha-rakSakavat / smNtyutNgN 3 aNtNtNgN Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe cittasamAdhi-adhyayanam-5 jadhA bhagavato vaddhamANasAmissa paNNattIe dasa-sumiNaga-vibhAsA / athavA itthI vA puriso vA sumiNate egaM mahaM hayapatti' vA taheva savvaM vibhAsitavvaM / ahAtaccetiyathA tathA phalaM / (3) 'devadaMsaNe vA se' suttaM tavassitti kAtuM devA se daMsaMti appANaM AuTTA kSapakavat / (4) 'ohinANe vA se' suttaM ohinANa-ohidaMsaNANaM yugapatkAlotpattitvAd ekatvaM? netyucyate yathA samyagajJAnadarzanAnAM pRthaktvam / (5-6) zeSaM kaNThayam / (7-10) gadyokto'yaM punaH zlokairarthaH / oyaM cittaM samAdAya silogo-rAgaddosavirahitaM cittaM oaMti bhannati suddhaM ekameva samyag AdAya samAdAya gRhItvA jhANaM dhammaM passati karetitti bhaNiyaM hoi / diTThamannehiM passati, puNo puNo vA passati samaNupassati / dhamme hito kayaraMmi ? dharme, yathArthopalaMbhake, athavA 2Aruhate dhamme hito avimaNo Na kusamaehiM maNo gacchati saMkAdi vA jiNavayaNe Na kareti / sa evaM prakAro nivvANaM siddhiM abhigacchati yAti ||1|| ___ Na imaM cittaM samAdAya' silogo-a-mA-no-nA pratiSedhe Na imaM cittaM AdAya gRhItvA kataraM jAtasmaraNAdi bhujjo puNo logaMsi saMsAre jAyati uppajjati / AtmanaH uttamaMti jAyai-uppajjaI, jo'haM parabhave Asi, ahavA uttamo saMjamo mokkho vA, yatra tamo annANaM kammaM vA Na vijjati / athavA zreSThaM-nirvAhakaM hitaM vA AtmanaH tajjAnIte ||2|| 'ahAtaccaM' silogo ahAtaccaM jahA carima-titthakareNaM dasa-sumiNA diThThA / tadhA khippaM phaladaM pAsati / saMvRtAtmA saMvuDaH AsavadArehi / oho NaragAdi saMsAro savvo aparisese(saM) Na puNo saMsArI bhavati / dukkhaMti vA kammati vA egaTuM | sArIra-mANasaM vA dukkhaM saMsArigaM vA vividhamanekaprakAraM muccati vimuccati ||3|| __ 'paMtAi bhayamANassa' silogo / paMtANi AhArAdIni 3 / bhaja sevAyAM vivittaM itthi-pasa-paMDaga-virahitANi jIvehiM vA vivittaM, vicira pRthagbhAve vivittANi sayaNAsaNANi / appAhAro, daMto-iMdiyaNoiMdiehiM / katare devA ? jehiM tenaiva prakAreNa devattaM laddhaM, tAtiNo- AtmatrAtI paratrAtI ubhayatrAtI ||4|| 'savvakAmavistassa0' silogo / sarve kAmAH zabdAdayaH ihalogikA pAralogikA ya visto-Na tesu rAgaM gacchati / khamati mariseti sahatItyarthaH / 1. ghRtapAtrIm / 2. Arhate / 3. AhAra-zayyopadhi-lakSaNAni / 4. AtmatrAyItyAdi / daddidiaradasiddalanda 44 adddddddddddddddd Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIdazA nirvANamabhigacchati / bhayameva bhairavaM bhayabheravaM / ahavA bhayaM jaM kiMcit bheravA sIha-vaggha-pisAyAdI khamati-sahati / uvasaggA cauvvidhAvi / tato tassevaMguNajAtIyassa ohiNANaM bhavati / kerisassa ? saMjatassa puDhavAdi 17 / bArasavihe ya tave Asitassa ||5|| 'tavasA 'avahaDalesassa' silogo / dvAdazaprakAreNa tapasA apahRtA asobhaNA lesA kaNhalessAdi 3 dravyArcirvahnizikhA, daMsaNaM-ohidaMsaNaM parisujjhati visujjhati, teNa kiM passati ? ucyate-uDDalogaM ahologaM tiriyalogaM ca passati, je tattha bhAvA jIvAdi, kammANi vA jehiM tattha gammati sarvAtmanA savvadisaM vA ||6|| +-susamAhaDa-lesassa silogo / suDDu samAhitAto lessAto jassa sa bhavati susamAhaDaleso teu-pamha-sukkato / avitakkassa takkA vImaMsA uhA, bhikkhaNasIlo bhikkhU, savvato vippamukkassa abbhitarasaMjogA bAhirasaMjogA ya teNa savveNa vippamukkassa AtA jJAnameva pajjaveti bhAvAn jAnIte ||7|| kerisassa kevalanANaM bhavati ? ucyate- 'jatA se NANAvaraNaM0 ' silogo kaMTho // 8 // kerisassa kevaladaMsaNa uppajjati / ucyate-jatA se daMsaNAvaraNaM0 silogo kaMTho // 9 // `paDimAe visuddhAe0 silogo / paDimatti- jAo mAsigAdi-bArasa bhikkhU-paDimAto | ahavA imAto ceva rayaharaNa-gocchaga-paDiggaha-dhArigA paDimA / ahavA mohaNiya-kamma-vivajjito appA | ahavA vizuddhA pratijJA Na ihalogaparaloga-nimittaM asesaM-niravasesaM jANati akSayaM tat jJAnaM susamAhitA suTu AhitA samAdhitA ||10|| 'sesA silogA' kaMThA // 11- 15 // 'ciccA orAliyA boMdiM0 ' silogo / kevali maraNaM ceccA chedettA urAliyaM boMditi sarIraM nAmaM gottaM ca / cazabdAt teyagaM kammagaM ca / uktaM caurAliya teyA kammagAiM savvAiM vippajahati AuyaM vedaNijjaM ca ciccA bhavati rato / arajA akarmA ||16|| evaM abhisamAgamma silogo / evamavadhAraNe / abhirAbhimukhye saM egIbhAve AGa maryAdAbhividhyoH / gamRsRpRgatau sarva eva gatyarthA dhAtavo jJAnArthA jJeyAH / AbhimukhyaM samyag jJAtvetyarthaH / kiM kAyavvaM ? sobhaNaM cittaM AdAya, 1. 'avahaDa-'ccissa' pAThAntaram / ' 2. `susamAhita-lesassa' pAThAntaram / 45 trt Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe upAzaka-pratimA-adhyayanam-6 kataraM cittaM geNhitavvaM ? rAgAdi-virahitaM, Ausotti AmaMtaNaM / etANi vA dasa cittasamAdhiThThANANi AdAya kiM kAtavvaM ? ucyate-seNisodhimuvAgamma / seNI duvidhA davvaseNI bhAvaseNI ya / davvaseNI jIe pAsAdAdi Arubhijjati, bhAvaseNI duvidhA visuddhA avisuddhA ya / avisuddhA saMsArAya iyarA mokkhAya / uktaM ca-davvasitI bhAvasitI0 gAthA | sodhayati kammaM teNa sohI bhaNNati / sodhigrahaNAdeva saMjamaseDhI gahitA | uktaM ca-akalevaraseNimussiyA / upAgamya jJAtvA kRtvA vA / upa sAmIpye, taM prApya kiM bhavati ? ucyate-AttasodhI AtmanaH sohI AtmasodhI / karmANi sodhayati tavasA saMjameNa ya / uvehati pekkhati jo evaM kareti evaM gaNadhara-tIrthaMkara Aha / jaMNa bhaNitaM taM kaMThayam ||17|| || paJcamamadhyayanaM cittasamAdhi-sthAnAkhyaM samAptam / / atha chaTThI dasA uvAsaga-paDimA-'jjhayaNaM cU- evaM sammaiMsaNe laddhe kopi pavvAvati, koi uvAsago bhavati / eteNAbhisaMbaMdheNa uvAsagapaDimAo saMpattAo / tAsiM dArA uvakkamAdi / ahigAro uvAsagapaDimAhiM, nAmanipphanno nikkhevo uvAsagapaDimAto, uvAsagANa paDimA uvAsagapaDimA / dupadaM nAmaM uvAsagA paDimA ya | uvAsagapaDimA upasAmIpye Asa-upavesane so uvAsAto cauvvidho-davvaM tadaTThovAsaga gAthA / daba-tadaTThovAsaka-mohe bhAve uvAsakA cauro | dave sarIrabhavio tadaDhio oyaNAisu ||36 / / davvovAsago tadahovAsago mohovAsago bhAvovAsago / davve sarIrabhaviutti-jANaga-sarIra-bhaviya-sarIra-vatistio davvovAsago tividho-egabhavito baddhAuto abhimuhaNAmagotto, davvabhUto vA tadahito odaNAdisutti-davvaM jo uvAsati so tadahito, so tividho-sacittAdi 3 sacitte dupada-catuSpada-apadesu / dupade putta-bhajja-dAsAdi / catuSpade gavAzvAdi / apade ArAma-puppa-phalanimittaM / tadapi jadA pakkaM missaM etANi ceva sabhaMDamattovagaraNANi vA / acitte-odaNAdiAmaMtraNaM uvAsati / davvanimittaM vA rAjAdi uvAsati so'hovAsato | kuppavayaNaM0 gAthA kuppavayaNaM kudhamma uvAsae mohuvAsako so u / haMdi tahiM so seyaMti maNNatI seyaM natthi tahiM // 37 // 1. moghaH nirarthakaH uNttuNNNNNNN udyNddiNcuttyyN Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya zreNi-bhAvazreNi-svarUpam / upAsaka-nikSepa: catuHprakArAca / upAsakA zrAvakAevana munIzvarA iti crcaa| kuppavayaNaM tinni tisaThThA kudhamma-satA | jo tehiM paNNavito uvAsatitti moghaM tatra phalaM nAsti / yaduktaM bhavati kiM nimittaM tAnyupAsati ? | ucyate-haMdi saMpreSe anumatArthe vA / tahiM kuppavayaNe Na seyo saggo appavaggo ya / souM taM jo uvAsati manyate vA cintayati upalabhati vA, 'tANi ya tahiM natyi teNa mohuvAsago / bhAve u sammaddiTTI0 gAthA bhAvao sammaddiTTI saMmaNo jaM uvAsae samaNe / teNa so goNNaM nAma uvAsago sAvago vatti ||38|| bhAvuvAsato sammaddiThThI guNebhyo jAtaM goNaM so nirdeze jo sammaddiTTI sammamaNo samaNe uvAsati teNa kAraNeNa uvAsato zrAvayatIti zrAvakaH / yadyevaM tena gaNadharAdiH tIrthakaraM uvAsaMti zrAvayaMti ca teSAmapi upAsakatvaM zrAvakatvaM vA'stu, ucyate-kAmaM duvAlasaMgaM0 gAthA . kAmaM duvAlasaMga pavayaNamaNagAragAradhammo a / te kevalIhiM pasUA pa uvasaggo pasUaMti ||39 / / kAmamavivRtArthe yadyapi tulyaM upAsakatvaM zrAvakatvaM vA tathApi duvAlasaMgaM gaNipiDagaM, duvidho-aNagAradhammo sAvagadhammo ya / te agAra-aNagAra-dhammA kevalIto pasUtA SUG prANiprasave pra-upasargaH / to te sAvaga tamhA uvAsagA tesu hoti bhattigayA / avisesaMmi viseso samaNesu pahANayA bhaNiyA ||40|| to te zrAvakA bhavaMti / tamhatti-tasmAtkAraNAt je tesu bhattigatA teuvAsagA sAvagA ya bhavaMti, sAdhU gihI vA / yadyevamavizeSo bhavati, tasmAdekAntenaiva gihiNo sAvagA uvAsagA ya bhavaMti / Na bhavaMti sAdhavo sAvagA uvAsagA vA iti / kathaM ? ucyate-prAdhAnyatvAt, sAdhavastu kevalajJAnotpatteH kRtsnazrutatvAcca coddasapuvvI jadA tadA No uvAsagA bhavaMti ekAntenaiva zravaMti uvAsijjaMti vA / zrAvakAstu akRtsna-zrutatvAt nityopAsanAcca uvAsagA eva bhavaMti, dezaM zravaMti zrutajJAnasya / itare coddasapuvvANi zravaMti, upAsyaMte cAnyaiH, tena te zrAvakA eva / to te gAthA 40 / kAmaM tu gAthA-ucyate, kAmaM tu niravasesaM savvaM jo kuNai teNa hoi kayaM / taMmi ThitAo samaNA novAsagA sAvagA gihiNo // 41 // 1.zreyaH pramRtIni / udyNyutNgutuNttyyN aadhNtNtNtNtmyN Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe upAzaka-pratimA-adhyayanam-6 kAmametadevaM, yaduktavAnasi, kintu niravazeSaM na zravaMti, na ca nityakAlaM upAsyaMte / yo hi niravazeSaM zravati so uvAsato bhavati / diluto paTakartA / iha hi yaH paTasya dezaM karoti Na teNa paTo kato bhavati / jo hi savvapagArehi kareMti Na tu ukkhevaNAdi / evaM gihI desaM sutanANassa jANati Na niravasesaM sutaM | samaNA tu niravasesaM sutaM kareti paDhaMtItyarthaH / tammi,ya hitatti jayA kevalamuppannaM tadA na uvAsaMti, jAhe vA coddasapuvvI jAtA tAhe na zrAvayaMti / ThiyA ceva avituM upAsituM vA to te na zrAvakAH / zrAvakAstu nityaM upAsaMti nityakAlaM ca zrAvayanti tena zrAvakA bhavanti / na tu zrAvakA' bhaNitA upAsagA / idANiM paDimA / sA nAmAdi cauvvidhA / davvapaDimA davvaMmi sacittAdi0 gAthA davvaMmi sacittAdI saMjamapaDimA taheva jiNapaDimA / bhAvosaMtANa guNANa dhAraNA jA jahiM bhaNiA ||42 / / davve sacittAdi 3 saMjatapaDimA, davvaliMga pavvaitukAmassa gihissa, uppavvaitukAmassa vA, jiNapaDimA tityagarassa pavvayaMtassa, bhAvapaDimA sattaguNadhAraNA, sAdhussa sAhuguNA aTThArasaMga-sIlaMga-sahassa-guNadhArI sAdhU, titthagare titthagaraguNA cottIsaM, buddhAtisesA satyA tathyA avitahA jA jahiM bhaNiyA Ayarie AyariyaguNA, evaM uvajjhAevi, sAvago sAvagaguNa-dhareti / sA ca duvidhA0 gAthA sA duvihA chabiguNA bhikkhUNa uvAsagANa egUNA / uvariM bhaNiyA bhikkhUNuvAsagANaM tu vocchAmi ||43 / / sA bhAvapaDimA samAsato duvidhA pannattA-bhikkhUpaDimA uvAsagapaDimA ya / bhikkhUNaM cha-biguNA bArasa, uvAsagANaM bArasa-eguNA ekkArasa bhikkhUNaM uvari bhannihitti sattamajjhayaNe / uvAsagANaM tAva pabhaNAmi / kiM nimittaM pidhAraMbho ? ucyate tatthahigAro0 gAthA , tatthahigAro tu suhaM nAuM Aikkhio va gihidhammaM / sAhUNaM ca tavasaMjamaMmi saMvegakaraNANi ||44|| tatthA'dhikAro ime sAdhU ime upAsagA suhaM nAuM bhavati / erisA sAvagA etehiM guNehiM uvavetA bhavaMti / erisA sAdhuNo guNA suhaM ca AikhippaMti / gihidhammo eriso / eriso sAdhudhammo / kiM cAnyat-sAdhUNaM tavasaMjamaMmi saMvegakaraNANi / jati tA0 gAthA 1. caturdazapUrvazrotAraH / 2. pRthagArambhaH / uNNNNNNNNNNNtN - udyN uNddttN Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimAnikSepe bhAvapratimA sattvaguNadhAraNA tIrthakarasyAdi / zrAvaka-paDimA sUtrANi / akriyAvAdi-svarupam / jai tA gihiNo vi ya ujjamaMti naNu sAhuNAvi kAyadaM | savvatthAmo tavasaMjamaMmi ia suTTha nAUNaM / / 45|| 'daMsaNa-vaya-sAmAiya- posaha-'paDimA abaMbha- saccitte / 'AraMbha- pesa- uddi-vajjae "samaNabhUe a ||46 / / jati tAva gihatthA hoMtagA ujjamaMti paraloganimittaM sIlaguNehiM / kimaMga puNa sAdhuNA savvatthAmeNa tavasaMjamaMmi ujjamo na kAyavvo nijjarANimittaM ? iya nAUNaM suhu AyareNa kAtavyo / suttANugame suttaM uccAratavvaM SaSThI dazA upAzaka-pratimA-'dhyayana-mUlasUtram / mU0 suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAtaM iha khalu therehiM bhagavaMtehiM ekkArasa uvAsaga-paDimAo paNNattAo, kayarA khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM ekkArasa uvAsaga-paDimAo pannattAo ? imAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM ekkArasa uvAsaga-paDimAo pannattAo, taMjahA-akiriyAvAdI yAvi bhavati nAhiya-vAyI nAhiya-panne NAhiya-diTThI, no sammAvAdI, no nitiyAvAdI, na saMti paralogavAdI, Natthi ihaloge, natthi paraloe, Natthi mAtA, Natthi pitA, Natthi arahaMtA, Natthi cakkavaTTI, Natthi baladevA, Natthi vAsudevA, Natthi neraiyA, Natthi sukaDadukkaDANaM phalavittivisese, No sucinnA kammA suciNNa-phalA bhavaMti, no ducinnA kammA ducinnaphalA bhavaMti, aphale kallANa-pAvae, no paccAyaMti jIvA, natthi 'nirayA, natthi siddhI, se evaM vAdI, evaM paNNe, evaM diTThI, evaM chaMdA rAgamati-NiviDhe Avi bhavati, se ya bhavati mahicche, mahArambhe, mahApariggahI, ahaMmie, ahammANue, ahammasevI, ahammiDhe, adhammakkhAI, ahamma-rAgI, adhamma-paloI adhamma-jIvI, adhamma-palajjaNe', adhamma-sIlasamudAcAre, adhammeNaM, ceva vittiM kappemANe viharai / __haNa chiMda bhinda vekattae lohiyapANI caMDA ruddA khuddA sAhassiyA ukkaMcaNa-vaMcaNa-mAyA-niaDI-kUDa-sAtisaMpayoga-bahulA dussIlA duparicayA duraNuNeyA dubayA duppaDiyAnaMdA nissIle nigguNe nimmere nipaccakkhANaposahovavAse asAhU savvAto pANAivAyAto appaDivirae jAvajjIvAe / 1. nirajaskAH siddhAH / 2. praraanaH anurAgI / 3. 'vekaMttae' iti saMbhAvyate / 'veaMtake' pAThAntaram / uNgrNmNtyutNtuyuN tNtuyutNgurumNtrN Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe upAzaka-pratimA adhyayanam-6 evaM jAva sabAo kohAo sAto mANAto savvAto mAtAto savvAto lobhAto savvAto pejjAto dosAto kalahAto abbhakkhANAto pesuNNa-paraparivAdAto aratirati-mAyAmosAto micchAdasaNa-sallAto apaDiviratA, jAvajjIvAe savvAto kasAya-daMtakaTTha-NhANa-maddaNa-vilevaNa-sadda-pharisa-rasa-rUvagaMdha-mallAlaMkArAto apaDiviratA, jAvajjIvAe savvAto sagaDa-raha-jANajuga-gilli-thilli-sIyA-saMdamANiya-sayaNAsaNa-jANa-vAhaNa-bhoyaNa'pavittharavidhIto apaDiviratA, jAvajjIvAe asamikkhiyakArI, savvAto Asahatthi-go-mahisa-gavelaya-dAsI-dAsa-kammakaraporusAto apaDivirayA, jAvajjIvAe savvAto kaya-vikkaya-mAsaddhamAsa-rUvaga-saMvavAhArAto apaDivirayA, jAvajjIvAe savvAto hiraNNa-suvaNNa-dhaNa-dhanna-maNi-mottiya-saMkha-silappavAlAo apaDivirayA, jAvajjIvAe savAo kUDatula-kUDamANAo appaDivirayA, savvAo AraMbha-samAraMbhAo appaDivirayA, savvAo karaNa-kArAvaNAo appaDivirayA, savvAto payaNa-payAvaNAo appaDivirayA, savvAto kuTTaNa-piTTaNAto tajjaNa-tAlaNa-baMdhavaha-parikilesato, apaDiviratA, jAvajjIvAe je yAvannA tahappagArA sAvajjA abodhiA kammaMtA kajjaMti, parapANa-pariAvaNakaDA kajjaMti, tatovi a apaDiviratA jAvajjIvAe / se jahA nAmae kei purise kala-masUra-tila-mugga-mAsa-niphAva-caNakulattha-AlisaMda harimaMtha-java emAiehiM ajate kUre micchAdaMDaM pauMjai / evameva tahappagAre purisajjAte tittira-vaTTA-lAvaka-kapota-kapiMjalamiya-mahisa-varAha-gAha-godha-kumma-sirIsavAdiehiM ajate kUre micchAdaMDaM pauMjai / jAvi ya se bAhiriyA parisA bhavati taM dAseti vA peseti vA bhataeti vA bhAilleti vA kammArae ti vA bhogapuriseti vA, tesiMpiya NaM aNNayaraMsi adhAlaghusagaMsi avarAdhaMsi sayameva garuyaM daMDaM vatteti / taMjahA-imaM daMDeha, imaM muMDeha, imaM vajjedha, imaM tAledha, imaM aMdubaMdhaNaM kareha, imaM niyala-baMdhaNaM kareha imaM haDibaMdhaNaM kareha, imaM cAraga-baMdhaNaM kareha, imaM niyala-juyala-saMkoDiya-moDitaM kareha, imaM hattha-chinnaM kareha, imaM pAda-chinnaM kareha, imaM kannaM, imaM nakkaM, imaM urlDa, imaM sIsacchinnayaM kareha, imaM mukhaM, imaM 'veyacchA, imaM hitaopADiyaM kareha, evaM nayaNa1. 'pavityaravidhAto' pAThAntaram / 2. vaikakSaM bandhavizeSo yathA syAttathA badhnIta, yadivA dve kakSe chinne syAtAM tathA kuruta / 3. hRdayA'vapATitaM kuruta / uNttNttyyNtrN 40 mNttleeNddiNgNgNgN Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akriyAvAdi-jIvAnAM AraMbha-samAraMbhAdi-karaNaprakArAH / mithyAtvAdi-svarupam abhyaMtara-parSadAmapi gurukaM daNDaM vitaranti / duHkhAdi-prakAraiH kadarthayitvA narake kRSNa-pAkSikatvena utpAdanam / dasaNa-vayaNa-jibbha-uppADiyaM kareha, imaM olaMbitaM kareha, imaM ghaMsiyayaM, imaM gholitataM, sUlAyitayaM imaM sUlAbhinnaM, imaM khAravattiyaM kareha, imaM 'vabbhavattiyaM, imaM sIhapucchitayaM, imaM vasabha-pucchatiyaM, imaM kaDaggi-daddhayaM, imaM kAkiNi-maMsa-khAvitataM, imaM bhattapANa-niruddhayaM, imaM jAvajjIva-baMdhaNaM kareha, imaM annatareNaM asubheNaM ku-mAreNaM mAreha / jAvi ya se abhitariyA parisA bhavati taMjahA-mAtAti vA pitAti vA bhAyAi vA bhagiNitti vA bhajjAti vA dhUyAti vA suNhAti vA tesiMpi ya NaM aNNayaraMsi ahAlahusagaMsi avarAhasi sayameva garuyaM DaMDaM vatteti / taMjahA-sItodagaMsi kAyaM to bolittA bhavati, usiNodaga-viyaDeNa kAyaMsi osiMcittA bhavati, agaNi-kAyena kAyaM UDahittA bhavati, jotteNa vA vetteNa vA netteNa vA kaseNa vA chivADIe vA latAe vA pAsAiM uddAlittA bhavati, DaMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA lelUeNa vA kavAleNa vA kAyaM AuDettA bhavati / tahappagAre purisajAte saMvasamANe dumaNA bhavaMti, tahappagAre purisajjAe vippavasamANe sumaNA bhavaMti / tahappagAre purisajAe daMDamAsI daMDagarue daMDapurakkhaDe ahiye assi loyaMsi, ahie paraMsi loyaMmi, te dukkhetti te soyaMti evaM jUti tati piTTei paritappaMti / te dukkhaNa-soyaNa-jhuraNa-tippaNa-piTTaNa-paritappaNa-vahabaMdha-parikilesAo appaDivirayA bhavanti / evAmeva te itthi-kAma-bhogehiM mucchitA giddhA gaDhiyA ajjhovavannA jAva vAsAiM cau-paMcamAiM "cha-dasamANi vA appataro vA bhujjataro vA kAlaM bhuMjittA bhoga-bhogAiM pasavitA verAyataNAiM saMciNittA bahaiM pAvAiM kammAiM usannaM saMbhAra-kaDeNa kammuNA se jahA nAmae ayagoleti vA silAgolei vA udayaMsi pakkhitte samANe udaga-talamativattitA ahe dharaNi-tala-patiTThANe bhavati / evAmeva tahappagAre purisajAe vajjabahule 'dhuNNabahule paMkabahule vera1. hataH syAttathA kuruta yadivA 'vaddha' ityAdi pAThaH syAttarhi vadhraH carmarajjustayA badhnIta metAryavat / cUrNikRtA tu 'baMbhavattiyaM pATho gRhItaH / 2.uddahitA / 3. AkuTTayitA | - 4 SaD dazAdIni varSANi makAraH alAkSaNikaH / 5. paapbhulH| dadlandddddddddddal 51 adddddddddddddddaladis Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe upAzaka-pratimA-adhyayanam-6 bahule daMbha-niyaDi-ayasa-bahule appattiya- bahule ussaNNaM tasapANaghAtI kAlamAse kAlaM kiccA dharaNitalamativatittA adhe Naraga-tala-patiTThANe bhavati / __ te NaM naragA aMto vaTTA bAhiM cauraMsA ahe khurappa-saMTThANa-saMTThiyA niccaMdhakAra-tamasA vavagaya-gaha-canda-sUra-nakkhatta-joisa-pahA meda-vasA-maMsaruhira-pUya-paDala-cikkhilla-littANulevaNatalA asuI / 'tIsA paramadubmigaMdhA kAUagaNi-vaNNAbhA kakkhaDa-phAsA durahiyAsA asubhA naragA asubhA narayassa vedaNA no ceva NaM naraesa neraIyA nidAyaMtti vA payalAyaMtti vA satiM vA ratiM vA dhitiM vA matiM vA uvalabhaMti / teNaM tattha ujjalaM viulaM pagADhaM kakkasaM kaDuyaM caMDaM rukkhaM duggaM tivvaM durahiyAsaM naraesu neraIyA niraya-veyaNaM paccaNubhavamANA viharati / se jahA nAmate rukkhe siyA pavvayagge jAte mUlacchinne agge gurue jato ninnaM jato duggaM jato visa tato pavaDati, evAmeva tahappagAre purisajAte gabbhato gabbhaM jammAto jammaM mArAto mAraM dukkhAto dukkhaM dAhiNagAmie neraiye kiNha-pakkhite AgamessANaM dullabhabodhitayAvi bhavati se taM akiriyAvAdI yAvi bhavati / ___ se kiM taM kiriyAvAdI yAvi bhavati taM jahA-AhiyavAdI Ahiya-panne Ahiya-diTThI sammAvAdI nIyAvAdI saMti-paralogavAdI atthi ihaloge atyi paraloge asthi mAtA asthi pitA atthi arahaMtA asthi cakkavaTTI atthi baladevA asthi vAsudevA atthi sukkaDa-dukkaDANaM phalavittivisese sucinnA kammA sucinnaphalA bhavaMti, cinnA kammA dRcinnaphalA bhavaMti, saphale kallANapAvae, paccAyati jIvA, atthi nirayA, atthi siddhI / se evaM vAdI evaM panne evaM diTThI-cchaMda-rAga-mati-niviDhe Avi bhavati se bhavati mahicche jAva uttaragAmie neraiye sukka-pakkhite AgamessANaM sulabha-bodhieyAvi bhavati, se taM kiriyaavaadii| __savvadhammaruiyAvi bhavati / tassa NaM bahUI sIla-guNavata-veramaNapaccakkhANa-posahovavAsAiM no sammaM paTTavitAI bhavaMti / se NaM sAmAiyaM desAvakAsiyaM no sammaM paTTavitapuvAiM bhavati / paDhamA uvAsagapaDimA ||1|| __ adhAvarA doccA uvAsagapaDimA-savvadhammaruI Avi bhavati / tassa NaM 2. tasyA azucyAH / 3. smRtiM vA nopalabhante / uNddiNtytyutmyN | AR tnyutmu munugutuNttN Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyAvAdi-prakArAH / prathamA-zrAvaka pratimAyAM sAmAyika-dezAvakAzikau no samyak prasthApitau bhavataH / dvitIyAyAM samyag anupAlakau / tRtIyAyAM pratipUrNaM pauSadhopavAsaM na samyag pAlayitA bhavati / caturthyAdisu caTatprakAreNa ekaika-niyama-parNatA bhavati / bahUI sIlavvaya-guNavvaya-veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsAiM sammaM paTThavitAI bhavaMti / se NaM sAmAiyaM desAvakAsiyaM no sammaM aNupAlittA bhavati / doccA uvAsagapaDimA / / 2 / / - ahAvarA taccA uvAsaga-paDimA-savvadhamma-ruI yAvi bhavati, tassa NaM bahUI sIlavaya-guNa-veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsAiM sammaM paTTaviyAiM bhavati / se NaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM sammaM aNupAlittA bhavati / se NaM caudasiaTThami- uddi-puNNamAsiNIsu paDipunnaM posahovavAsaM no samma aNupAlittA bhavati / taccA uvAsaga-paDimA // 3 // ahAvarA cautthA uvAsaga-paDimA-savvadhammaruI yAvi bhavai tassa NaM bahuiM sIlavaya-guNa-veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsAiM sammaM paTTaviyAiM bhavati / se NaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM sammaM aNupAlittA bhavai / se NaM caudasi jAva samma aNupAlittA bhavai / se NaM egarAiyaM uvAsagapaDimaM No sammaM aNupAlettA bhavai / cautthA uvAsaga-paDimA ||4|| ___ ahAvarA paMcamA uvAsaga-paDimA | savadhamma-ruIyAvi bhavati / tassa NaM bahaI sIla jAva samma paDilehiyAiM bhavaMti / se NaM sAmAiyaM taheva se NaM cAuddasi taheva se NaM egarAitaM uvAsaga-paDimaM samma aNupAlettA bhavati / se NaM asiNANae, viyaDa-bhoI, maulikaDe diyA baMbhayArI, ratti parimANa kaDe, se NaM eyAraveNa vihAreNa viharamANe jahannena egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA ukkose NaM paMca mAse viharejjA | paMcamA uvAsaga-paDimA ||5|| __ahAvarA chaTThA uvAsaga-paDimA, savvadhamma jAva se NaM egarAiyaM uvAsaga-paDimamaNapAlettA bhavati se NaM asiNANae viyaDa-bhoI mauliyaDe (rAtovarAta) diyA vA rAto vA baMbhacAri sacittAhAre se apariNNAte bhavati se NaM etArUveNa vihAreNa viharamANe jAva jahanneNa egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA ukkoseNaM chammAse viharejjA / chaTThA uvAsagapaDimA / / 6 / / __ ahAvarA sattamA uvAsaga-paDimA-se savvadhamma jAva rAtovarAtaM brahmacArI sacittAhAre se pariNAte bhavati / AraMbhe apariNNAte bhavati / se NaM etArUveNa vihAreNaM -viharamANe jahaNNeNa egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA ukkoseNaM sattamAse viharejjA / sattamA uvAsaga-paDimA ||7|| - ahAvarA aTThamA uvAsaga-paDimA-savvadhammaruci yAvi bhavati jAva adddddddddddddddddal 53 adddddddddddddddddddada Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zrIdazAzrutaskaMdhe upAzaka-pratimA adhyayanam-6 rAovarAyaM baMbhacArI, sacittAhAre se pariNAe bhavati / AraMbhe se pariNAe bhavati / pessAraMbhe se apariNAe bhavati / se eyArUveNa vihAreNa viharamANe jAva egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA ukkeseNaM aTThamAse viharejjA / aTThamA uvAsagapaDimA ||8|| ahAvarA navamA uvAsaga-paDimA jAva AraMbhe se vA pariNAe bhavati / pessAraMbhe se pariNAe bhavati / uddiTThabhatte se apariNNAte bhavati / se NaM etArUveNa vihAreNa viharamANe jahaNNeNa egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA ukkoseNaM navamAse viharejjA / navamA uvAsagapaDimA / / 9 // ahAvarA dasamA uvAsaga-paDimA savvadhamma jAva pessA se pariNNAyA bhavaMti uddiTThabhatte se pariNAte bhavati se NaM khura-muMDae vA chidhali-dhArae vA tassa NaM AbhaTThassa vA samAbhaTThassa vA kappaMti duve bhAsAto bhAsittae taMjadhAjANaM ajANaM vA nojANaM se eyArUveNa vihAreNa viharamANe jahaNNeNa egAhaM vA dayAhaM vA tiyAhaM vA ukkoseNaM dasa mAse viharejjA dasamA uvAsagapaDimA ||10|| adhAvarA ekkArasamA uvAsagapaDimA-savvadhamma jAva uddibhatte se NaM pariNNAte bhavati / se khura-muMDe vA lutta-sirae vA gahitAyArabhaNDaganevatye je ime samaNANaM niggaMthANaM dhammo taM sammaM kAeNa phAsemANe pAlemANe purato jugamAyAe pehamANe daTTaNa tase pANe uddhaTThapAe rIyejjA sAhaTTa pAe rIejjA vitiracchaM vA pAyaM kaTTa rIyejjA sati parakkame saMjayAmeva parikkamejjA no ujjuyaM gacchejjA / kevalaM se NAtae pejjabaMdhaNe abbocchinne bhavati evaM se kappati nAyavidhiM vattae, tattha se pubagamaNeNaM puvAutte cAulodaNe pacchAutte bhilaMgasUve, kappati se cAulodaNe paDigAhittae no se kappati bhilaMgasUve paDigAhittae, je se tattha puvAgamaNeNa pUvvAutte bhiliMgasUve pacchAutte cAulodaNe kappati se bhilaMgasUve paDigAhettae no se kappati cAulodaNe paDigAhittae, tattha se pUvAgamaNeNa dovi puvAuttAiM kappati se dovi paDigAhi. ttae, tattha se pacchAgamaNeNaM dovi pacchAuttAiM No se kappati dovi paDigAhittae, je se tattha puvAgamaNeNa pacchAuttaM se No kappati paDiggAhittae / tassa NaM gAhAvai-kulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThassa kappati evaM vadittae samaNovAsagassa paDimApaDivannassa bhikkhaM dalayaha taM ceva eyArU veNa vihAreNa viharamANe NaM koi pAsittA vadijjA "kei Auso tuma" ? udyNddiuNddiuNdN, 4 aNgN uNttuNdi Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacittAhArAdi-varjanaprakAreNa yAvad daza-mAsikA dazamI pratimA / ekAdaza-pratimAyAM munivat kriyAkaraNaprakArAH / gRhasthakule bhikSAcaryAyAM zramaNopAsaka-pratimAvAnnahamasmIti spaSTabhASAvAdI / kRSNa-pAkSika-zuklapAkSika-vyAkhyA / vattave siyA, ''samaNovAsae paDimApaDivannae ahamaMsIti'' vattav siyA / se NaM eyArUveNa vihAreNa viharamANe jahaNNeNa egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA ukkoseNaM ekkArasa mAse viharejjA / ekkArasamA uvAsaga-paDimA / / 11 / / eyAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM ekkArasa uvAsagapaDimAo paNNattAu ttibemi || chaTThA dasA sammattA || sutaM me AusaMteNaM bhagavatA therA gaNadharA tehiM akkhAtaM Navame pavve, bhaddabAsAmiNA nijjUDhaM tato na kayaM taM sayameva, attho bhagavatA bhaNito suttaM gaNadharehiM kataM / taM jadhA-akiriyAvAdIyAvi bhavati / akiriyAvAditti samyagdarzana-pratipakSabhUtaM mithyAdarzanaM ca vannijjati / pacchA sammaiMsaNaM / puvvaM vA savvajIvANa micchantaM , pacchA kesiMci sammattaM / ato puvvaM micchattaM / taM micchAdaMsaNaM samAsato duvihaM-abhiggahitaM aNabhiggahitaM ca / abhiggahitaM-Natthi (jIvo), Na Nicco, Na kuvvati, kataM Na vedeti, Na NivvANaM, Natthi ya mokkhovAto / cha micchatassa hANAiM / aNabhiggahitaM asanINaM saNNINaMpi kesiMci / cazabdAd aNNANIo vA / jo akiriyAvAdI so bhavito abhavio vA niyamA kiNhapakkhio / kiriyAvAdI NiyamA bhavvao niyamA sukkapakkhio / aMto puggala-pariyaTTassa niyamA sijjhihiti sammaddiTTI vA micchaddiTTI vA hojja / mithyAdarzanaM prati amI 'vyapadezA bhavanti nAhiyavAdI-Natthi Na Nicco na kuNati / nAstyAtmA evaM vadana-zIlaH nAhiyavAdI / evaM prajJA evaM draSTiH, Na sammAvAdI, mithyAvAdItyarthaH / jo jadhAvatthitaM bhaNati sa saMmAvAdI / nitio mokkho taM bhaNitaM Natthi / nANAdI vA 3 Natthi jeNa mokkhaM gammati | saMsArovi Natthi | Natthi paralogavAdI / ihalogo natthi, paralogovi natthi / logAyatiyAetAvAneva puruSo yAvAnindriya-gocaraH / bhadre vRkapadaM hyetat yadvadantya'bahazrutAH ||1|| sa nAstikaH kimAha-natyi ihalogo natthi paralogo / dovi paDiseheti / hetupratyaya-sAmagrI paJcavidhAe vA suNNatAe asiddhI ayuktiH / zeSaM kaNThyaM / jo va Natthi NirayAdi 4 Na siddhI vA / ahavA Nirayo saMsAro, sa evaM vAdi, setti Niddese, jo so akiriyAvAdI Adau vutto evaM vAditti / yaduktaMnAhiyavAdI paDisamANaNe AlAvagA NaM karoti / 1. pradezA' pAThAntaram / addalaaaaaaaaaaa 55 dadaaaaaaaaaaaa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe upAzaka-pratimA-adhyayanam-6 evaM chaMdarAgaM-chaMdo NAmA-icchA lobho, rAgo nAma tIvrAbhinivezaH / sa evaM mithyAdRSTibhUtvA imesu Asava-dAresu pakttati / se ya bhavati mahecchAdI-settijo so bhaNito akiriyAvAdI tassa nirdezaH, mahatI icchA jesiM te mahicchArAjya-vibhava-parivArAdiSu mahatI icchA mahicchA, mahAraMbho jIvavaha ityAdi, mahAparigrahA-rAjAno rASTrapataya ityAdI / adharmeNAcaratItyadhArmikaH / adharmamanugacchatItyadharmAnugaH / AdharmikANi karmANyAsevatyadharmasevI / adharmo iho jassa sa bhavati adhammiTTho / adhammaM akkhAitti adhammakkhAI / adhammaM paloetIti adhamma-paloi / adhammesu rajatIti adhamma-rajaNo / adhamme sIla-samudAcAro jassa sa bhavai adhamma-sIla-samudAcAro | adhammeNa ceva vittiM kappemANo viharati, vRttyarthameva ca haNa cchiMda bhiMda veaMtae haNeti kasa-lauDa-latAdIhiM, chiMdati kaNNoNAsigA-sIsAdINi, bhiMdai sIsa-poTTAiM, vikiMtati vajjho, caMDo roddo, asurA caMDA roddA, je hiMsAdINi kammANi kareMti / kSudro NAma sayaNa-sahavAse vi Na muMcati / asamikkhita-kArI sAhasito | niccaM mAremANassa vikaMtamANassa ya, NIlI-rayagassa va NIlIe, evaM tassa lohita-pANitti-lohitapANI / ___ ukkuMcaNe kuMca kauTilyeudbhavordhvabhAve pacchedaneSu, ISatkuMcanamAkuM canaM jadhA koti kaMci "suNhagaM tatya koti mANusANa vicakkhaNo ciTThati, so jANati mA esa vaMcijjaMtaM imaM daTuM Aikkhiti / etassa rAule vA kahehiti / tA ukkaMceUNa acchati jAva so voleti, vaMcU-pralaMbhane-vaMcanaM jadhA-abhayo dhammacchaleNa vaMcito pajjotassa saMtiyAhiM gaNiyAhiM / mRgo hi gItaeNa vaMcijjati | adhikA kRti=niHkRti atyupacAra ityarthaH / yathApravRttasyopacArasya nirvRttirdaSTa. lakSaNaM, atyupacAro'pi duSTalakSaNameva / jadhA kattio seTThI rAyANaeNa atyupacAreNa gaheto / jaM aliya-vikala-vijjhala-dhammajjhaya-sIla-siDilakkhehi vIsaMbhakaraNamadhiyachalehiMti beMti / niyaDetti desa-bhAsA-vivajjaya-karaNaM kavaDaM / jadhAAsADhabhUtiNA Ayarito uvajjhAya-saMghADaillaga appaNo ya cattAri moyagA NikkAlitA / kUDaM kUDameva lokasiddhatvAt / jahA kUDa-karisAvaNa-kUDatulAkUTamANamiti | sAtisaya-saMpaoga-bahulA zobhano'tizayaH svAtizayanyUnaguNA 1. adharmasya imAni AdharmikANi / 2. mUrkha vaJcamAnasya pArzvasthavicakSaNapuruSabhayAt kaJcit kAlaM nizceSTIbhavanam / 3. 'pracchAdaneSu' iti saMbhAvyate / 4. sUkSma vicakSaNamityarthaH / 5. 'nivRtti' saMbhAvyate / 6. vihvalAdiH / adddddddddddddddddddddds 56 addddddddddddddddda Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akriyAvAdi-svarUpam / kapaTa-prakArAH / aSTAdaza-pApasthAnakA-'viramaNam / nubhAvassa dravyasya yaH sAtizayena dravyeNa saha saMprayogaH kriyate so sAtizayasaMpayogo / aguNavatazca guNAnuzaMsA guNavadityAha ca / uktaM ca-so hoti sAtijogo davvaM jaM uvahi-taNNa-davvesu / doso guNavayaNesu ya atthavisaMvAdaNaM kuNati || ete puNa ukkaMcaNAdayo savve mAyAe pajjAya-saddA, yathA iMdrazabdasya zakra-purandara-zatamakha-zabdAH yadyapi kriyAviziSTAstathApi nendrazabdaM vyabhicaranti / evaM yadyapi kriyAnimittA abhidhAnabhedAH, tathApi na mAyAmatiricyante / evaM jIvAgnisUryacandramasAM abhidhAnabhede'pi nArthabhedavat / mAyAyA abhidhAnabhede'pi na arthabhedaH / dussIlo duTuM sIlaM jassa sa bhavati duTThasIlaH / duparicayA-paricayajAtAvi khippaM visaMvadati / duraNuNeyA dAruNa-svabhAvA ityarthaH / duTThANi vvatANi jesiM te bhavaMti duvvatA, jadhA-jaNNadikkhitANaM siramuMDaNaM aNhANagaM dabbhasayaNaM ca / evamAdINi duvvatANi, tahavi chagalAdINi sattANi ghAtayaMti / Aha hi SaTzatAni niyujyante pazUnAM madhyame'hani / azvamedhasya vacanAnnyUnAni pazubhistribhiH / / ___ TuNadi samRddhau, tasyAnaMdo bhavati, AnanditaH kazcidanyena yastasyApi pratyAnandaM karoti / prativijAnIte pratipUjayatItyarthaH / sa tu sarvakRtaghnatvAnnaiva nandati duppaDiyANaMdo bhavati / Aha hi pratikartumazaktiSTA narAH pUrvopakAriNAM doSamutpAdya gacchanti 'madgUnAmiva vAyasAH / / savvAto pANAtivAtotti-jevi loge garahitA baMbhaNa-purisavahAdI pANAtivAtaH tatovi appaDiviratA / evaM musAvAte kUDa-sakkhiyAdI / teNe sahavAsa teNAdI, nyAsApahAra, itthI-bAlateNAdI vA / mehuNe agamma-gamaNAdi / pariggahe joNi-posagAdi / savvAto kohAto jAva micchAdaMsaNasallAto / __ savvato NhANumaddaNa kAmaM puvvaM abhaMgito aNabhaMgito vA ummadijjati pacchA grahAti tahAvi savvato pahANumaddaNaM, koi puNa aNabbhaMgito vi niddheNa ummaddaNaeNa ummaddijjati, teNa abhaMgaNaM gahitaM, vaNNato kuMkumAdi vilevaNacaMdaNAdi, saddAdI paMcavisayA tehiMto appaDiviratA / mallaM gucchaM agucchaM vA esa ceva alaMkAro aNNovi vatthalaMkArAdi / savvato AraMbhasamAraMbhAto tti vibhAsA-saMkappo, saMraMbho, paritApakaro bhave 1. jalavAyasAnAM 'maDUnAmiva' pAThAntaram / 2. 'loddheNa' pAThAntaram / adladalandidddddddas 57 dadddddddddddddddddded Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe upAzaka-pratimA-adhyayanam-6 samAraMbho AraMbho uddavao savvaNayANaM visuddhANaM || savvato karaNaM etesiM ceva jadhuddiTThANaM pANAtivAtAdINaM aNNesiM sAvajjANaM kArAvaNamannehiM, issarAdINaM payaNaM payAyaNaM ca, corA sayaM payaMti maMsAdI, issarA aNNehiM pAeMti, 'mIrAsu ya core pAiMti / savvato kuTTaNaM koi coraM ahimaraM vA NAtuM palaM koTTeti piTTeti ya, ciMcalatA-kasa-vetta-lauDAdIhiM tajjeti, tAliMti pAdAdIhiMtAliMti talappahArA rekhIlapaNhimAdiehiM | vadho mAreti vA / nigalAdIehiM baMdhaMti / etehiM ceva parikilesaM kareti / aNNehi ya kara-DaMDAdIhiM kileseti paraM / je yAvaNNe tahappagArA kittiyA vuccihiMti ? | goggahaNa-baMdigrahaNa 'uddohaNa-gAmavaha gAmaghAta-mahAsamara-saMgamAdI sAvajjA, abodhikarA kammayogA , kammattA idha paratra ca pareSAM prANA: AyuHprANAdi pareSAM prANAn paritAu~ti / dRSTAntaH kriyate nirdayatvAtteSAM / se jadhA NAmae keti purise kala-masUra-kalAvaTTacaNagAmasUrAcaNaiyAto tila-mugga-mAsA pratItA, nipphAvA vallA, kulatyA cavalayasarisA cippiDayA bhavanti / AliMsiMdagA cavalayA, setINAtuvarI, palimaMthA kAlacaNagA ete guNaMto vA maMlaMto vA pIsaMto vA musaleNaM vA ukkhale khaMDiMto vA raMdheto vA Na tesu dayaM kareti / ajataNAto ajato krUro nighRNaH micchAdaMDa iti, aNavaraddha-kuddhaH evAmeva tahappagAre tittirAdisu niravekkho niddayo micchAdaMDaM payuMjaMti / jA vi ya se-tatya bAhiriyA parisA bhavati taM jadhA dAseti vA pesso adAso dAsavat tesu tesu pesuNesu niyuMjati pesse / "olagAdi-bhatao-bhatIe gheppati / bhAilugo bhAga-hAlito kammAkAragA je loga uvajIvaMti gharakammapANiya-vAhagAdIhiM / te vi rAule veDiM kArijjati / tesiM pi ya NaM aNNataraMsi lahusagA kAi ANattiyA Na katA, tattha ruTTho guruyaM apravAhyaM imaM DaMDe 'hakkaMtaM / prAyeNa niyala-baMdhaNo haDibaMdhaNo ya viNA vicAraeNa kareti / jadhAmAlavae dAso vA mA palAyahiti, jUyAmaMkuNa-pisugAdIhiM jattha baddho vAri. jjati so puNa cArao / aNNe pUNa cArae chor3ha NiyalehiM dohiM tIhiM vA sattahiM vA Niyala-jogehiM bajjhaMti / saMkoDiya-moDito NAma jo hatyesu ya pAdesu ya galaesu ya bajjhati cArae aNNattha vA so niyalajuyalasaMkoDitamoDio / imaM hatthaMcchiNNayaM kareha ekko vA do vA hatthA chijjati / evaM pAdA vi corAdINaM, 1. bRhaccullISu / 2. 'khippaM' pAThAntaram / 3. udyohaNam 'uddahaNaM' pAThAntaram / 4. sevakAdiH bhRtakaH / 5. krandantam / 6. 'paNAse' pAThAntaram / aadaaaaaaddddddal 58 ddabadduddadidadidndia Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AraMbhAdi-svarUpam / bAhyaparSadAM zikSAvarNanam / abhyaMtara-parSadAmapi laghuketarA'parAdhe daNDaprakAra-varNanam / kaNNa-NakkoTTAdi cAriya-dUtANaM viruddha-rajja-cArINa ya itthiyANaM ca sIsaM / abhimara-veriyANamuravo majjhe chijjaMti asimAdIhiM viacchate 'khaMdhe a haMtuM baMbhasuttaeNavi chijjati , jIvaMtassa ceva hitayaM uppADeti, purohitAdI jAva jibmA olupijjati / kUve pavvata-Nadi-taDimAdisu vA ullaMbiMjjati rukkhe jIvaMto mAretuM vA / sUlAitautti-sUlAe poijjati / ahiTThANe sUlaM chor3ha maheNa nikkAlijjati / sUlAbhiNNo majjhe sUlAe bhijjati / khAravattiyaMti satyeNa kappetuM 2 loNakhArAdihi siMcati / "baMbhavattiyaMti baMbhA api kappijjati pAradAriyA | sIhapucchiyaMti-sIho sIhIe tAva samaM laggato acchati jAva thAmiyANaM doNhaM vi 'kadaMtANaM cchiNNaNetto bhavati / evaM tassa puttayAcchetuM appaNae muhe chubhati / kaDaggi-daddhagA-kaDaeNa veDhituM pacchA palIvijjaMti / kAgiNimaMsaM khAvitayA kAgiNi-mittAI maMsAiM kappetuM kappetuM khAvijjati / aNNatareNaMti-je anne Na bhaNitA suNaga-kuMbhipAgAdI, kutsitA mArA kumArA / evaM tAva bAhiraparisAe daMDaM kareti / jAvi ya se abhiMtarA parisA bhavati taMjadhA-mAtAti vA / tesiM pi ya NaM adhAlahusagotti vayaNaM vA Na kayaM, uvakkharo vA kopi NAsito harAvito bhiNNo vA | sItodagaMsi kAyaM UbolittA bhavati hemaMtarAtIsu, usiNodagaviyaDeNa vA kAyaM osiMcittA bhavati gimhAsu / viyaDa-grahaNAt usiNa-telleNa vA usiNakaMjieNa vA agaNikkAeNa vA kAyaM ummaeNa vA tatta-loheNa vA kAya uDDahitA bhavati, kaDaeNa vA veDhetuM palIveti, so ceva kaDaggitti bhaNNai / Aha hi zastreNa vA kezavamAyayA vA vizeSeNa goviMdakaDAgninA vA chivatti / saNhato kaso / sesaM kaMThaM / uddAleti ti nivamAI laMbAveti / DaMDetti lauDao / ahitti kopparaM teNa khIlaM deti, aMguTuMguli-talasaMghAto muTThI, lelU leDagA lolAvayati prahAreNetti lelU kavADaM vaMsakappaDAM atyarthaM kuTTayatIti AuDeti / tahappagAre purise vasamANe duhitA bhavaMti, mArjAre mUSakavat, vippavasamANe-suhitA bhavaMti / tata evaM yathA mArjAra pravasite mUSikA vIsatthA suhaMsuheNa viharaMti, evaM taMmi pavasite vIsatthA ghareccayA pADavesiyA vA NAgaragA gAmillagA vA savvo vA jaNavato vIsattho svakarmAnuSThAyI bhavati / tahappagAre purise DaMDenAmRSayatIti DaMDamAsI, logo vi bhaNati-amugo 1. khaMbe' pAThAntaram / 2. yajJopavItena sahApi brAhmaNA api / 3. hRdayam / 4. sUtragataM TippaNakaM draSTavyam / 5.dvayorapi krandatoH, 'vikaTuMto' pAThAntaram / 6. viSeNa vA pAThAntaram / aadladduddadddddddae andaarddddddddddldiardias Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe upAzaka-pratimA-adhyayanam-6 varAto rAyakule chinno DaMDita ityarthaH / DaMDagurueti-baMdhati vA ruMbhati vA, savvassa haraNaM vA kareti, hatthacchinnagAdi vA kareti nivvisayaM vA / DaMDapure. kkhaDetti-DaMDaM puraskRtya rAyA 1ayoillae haveti / 2ayoillAgAvi daMDameva puraskRtya karaNe nivesaMti / appaNo ceva ahite assi logaMsi kahaM ? ucyatekiMci DaMDeti soNaM mAreti, athavA puttaM annaM vA / se NIellagaM mAreti vA athavA putraM annaM vA avaharati vA / aNNaM vA se kiMci appitaM kareti gharaM vA Dahati / sassaM vA cauppadaM vA se kiMci goNaM vA AsaM vA mahisaM vA dhUreti apaharati vA / ahite paralogaMsi-evamAdiehiM pAvehiM kammehiM subahuM pAvakammakalikalusaM samajjiNittA Naraga-tirikkha-joNiesu bahuM kAlaM sArIra-mANusANi dukkhANi paccaNabhavaMti / saMjalaNetti-bhasmAvasthAyA iMdhanayogAdeva sovi lahasaevi avarAdhe khaNe khaNe saMjalaMtIti saMjalaNo, paraM ca saMjalayati dukkhasamuttheNa roseNa saMjalaNa eva kohaNo vuccati / egaDiyA dovi | paraM ca avakAra-samutyeNa dukkhuppAteNa kopayati / evaM tA uraMureNa sayaM kareti kAraveti vA / aNNo puNa sayaM asamattho ruTThovi saMto parassa dukkhaM uppAeuM pacchA so rAule vA aNNattha vA tassa piTThImaMsaM khAyati cAMpayatItyarthaH / piTThImaMsaM khAyaMtIti piTThamaMsito / evaM tAva AdhAlahusae avarAhe erisaM DaMDaM vatteti / ___mahaMte avarAhe dAruNaM DaMDaM vatteti / kathaM ? saputta-dArassa ca yatho. ktAni daMDasthAnAni ca sItodakAdINi atiroseNa sayaM kareMti vA, kAravei vA, so dukkhAveMti jAva apaDivirate bhavati / sa puNa kiM evaM kareti ? kAmavasagate-kAma-pharisAdiNo pharisasArA ya, te ya ityimAdiNo tata ucyate evAmeva te ityikAmehiM mucchitA jAva vAsAiM bhuMjittU bhogAyataNAI pasavetuM verANamAyataNaM kammaM ceva bahUNi aTTha kammANi subahu-kAla-dvitIyANi, osaNNaMti-aNegaso ekkekkaM pAvAyataNaM hiMsAdi AyaraMti / saMbhAro nAma garuyattaNaM gahitaM, se jahA NAmato ayo hi pAtrIkRtaM tarati / silA vicchiNNattaNeNa cirassa NibuDDati, golato puNa khippaMti buDDati / evAmeva tahappagAre vajjabahale pAve vajje / ayasotti-etehiM ceva jadhahiDehiM ukkaMcaNa-vaMcaNAdIhiM sahavAsa-drohAdIhiM agamma-gamaNehiMya ayaso hoti / jesiM ca tAiM vaMcaNa-haraNa-kaNNaccheda-mAraNAdINi kareti tesiM apattiyaM hoti / 1. kArAgRhe / 2. kArAgRhAdhikAriNaH / 3. svajanam / 4. apriyam / 5. hanti pIDayati vA / 6. sAkSAt / 7. AtaNaNaM pAThAntaram / uNddi utNtuyNtiiyN aNtNtmvNtN Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmabhogAsaktA narakAdiSu patanti / kriyAvAdino niyamAt zuklapAkSikAH, sarvadharmarUcikAH bhavantaH prathama-darzanapratimAvantaH / / kAlamAse NiccaMdhakAraH nityakAlamevAndhakAraH / __ aNNovi NAma aMdhakAro bhavati appagAsesu gabbhagharovaragAdisu te puNa jaccaMdhassa va mehachaNNa-kAladdhasta iva tamasA, ujjotakarAbhAvacca tamasA / te cojjotakarA jyotiSkA yenocyante / vavagaya-gaha-caMda paropparaM ca chiMdaMtANaM sarIrAvayavehiM medavasA / kAUNaagaNi lohe dhammamANe kAliyA aggijAlANIti, tAriso tesiM vaNNo / phAso ya usiNavedaNANaM kakkhaDaphAsA | se jadhA NAmate asipatteti vA dukkhaM adhiyAsijjaMti durahiyAsA / asubhA NaragA, asubhA darisaNeNa saddeNa gaMdheNa pharisaNeNa ya vedaNAtovi asubhAto / no ceva NaM niddAyaMti vA, niddA suhitassa hoti, nidrA ya vissAmaNA iti kRtvA , teNa natthi, taM ujjalaM jAva vedeti / ___ esa tAva ayagola-silogo dirseto guruga- paDaNattAto kato / ime aNNo rukkha-diluto-so siggha-paDaNatthaM kIrati / se jadhA NAmate rukkhe siyA pavvayagge jAte / evAmeva sigghaM kAlamAse Naraesu uvavajjati / tato uvaTTo gabbhavakkaMtiya-tiriesu ya maNuesu kammabhUmagasaMkhejjavAsAuesu uvavajjati tato cute gabmato gabbhaM jAva NaragAto NaragaM dAhiNa-gAmie jAva dullabhabohie yAvi bhavati / kiriyAvAdI yAvi bhavati / AhiyavAdI evaM ceva atthi teNa bhANitavvaM jAva seyaM bhavati / mahicche jadhA akiriyavAdissa NavaraM uttaragAmie sukkapakkhie AgamisseNaM sulabhabohie Avi bhavati / savvadhammaruI yAvi bhavati / dharmaH svabhAva ityanarthAntaraM jIvAjIvayoryasya dravyasya gati-sthityavagAhanAdi athavA sarvadharmA AjJAgrAhyA hetugrAhyAzca te rocati-saddahati / dasappagAro vA khamAdi-samaNadhammo / tassa NaM bahuNi sIlavvayA-sIlaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM posadhovavAso atihi-saMvibhAgo ya / vatANi paMcANuvvatANi / guNA iti tinni guNavvayA / posaho cauvviho-AhAra-posadho, sArIrasakkAra-posaho, avvAvAra-posaho, baMbhaceraposaho / no sammaM paTTavittAiM-nokAro paDisehe, no sammaM yathoktaM paTTavittAiMti prasthApitAni Atmani, yathA pratimA prasthApitA devakule / pratipattiH pratimANaM vA paDimA / daMsaNa-sAvagotti paDhamA paDimA / / 1 / / uNddiNtyNtNtmyN utNtNtmvNtutN Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe upAzaka-pratimA-adhyayanam-6 dasaNa'vayasAmAiya posaha paDimA abaMbha- saccitte / "AraMbha-'pesa-1deguddiTThavajjae 1'samaNabhUe a ||11|| athAvarA doccA athetyAnantarye / aparA anyA sAmAiyaM desAvagAsiyaM no saMmaM yathoktaM Na sakketi kAeNaM tividheNAvi karaNena / kAeNa dukkhaM aNupAlijjati / teNa kAyaggahaNaM doccA paDimA ||2|| cauddasI aTThamI-amAvAsA paDipuNNaM AhArAdI 4 taccA paDimA / / 3 / / jaddivasaM uvavAso taddivasaM rattiM paDimaM paDivajjati, taM Na sakketi cautthI paDimA ||4|| paDimaM aNupAleti 'aNhANae' Na NhAti, paMcamAse viyaDabhoyI prakAzabhoI divasato bhujati na rAtrau, paMcavi mAse maulikaDo-sADagassa dovi aMcalAto heTThA kareti, kacchaM Na baMdhati jAva paDimA paMcamAsiyA Na samappati tAva divasato baMbhacArI rattiM parimANaM kareti evaM do tinni vA aposadhio / posadhito rattipi baMbhayArI / setti Niddese jA hiTThA bhaNito idRg-lakSaNena etArUveNa / aha divaso kahaM ? egAhaM sayaM paDivanno kAlagato va saMjamaM vA geNhejjA, eteNegAhaM vA duAhaM vA / itaradhA saMpuNNA paMcamAsA aNupAletavvA / evaM jadhA bhaNitA / esatti paMcamAsiyA ||5|| __ adhAsuttA jahA sutte bhaNitA / kappotti-majjAto yathA tathyo maggoNANAdI 3 jadhA maggo Na virAhijjati, nANAdI sammaM, aTTa-duhaTTANi Na ciMtei, spRSTA-pA(phA)sitA, pAlitA rakkhitA, sobhitA-Na bhaggA, tIritA-aMtaM NItA, kiTTitA-kIrtitA AyariyANaM kathitA, ArAhitA Na virAhitA, ANAsuta-tadupadeseNa, aNNehiM pAlitaM pAleti aNupAleti bhavati paMcamA paDimA rAovarAtaMti rattiM diyA ya, stIe (uvaramo) uvarimo divaso | saccittaM udagaM kaMdAdi vA apariNNAtA apaccakkhAtA AdhAreti aposadhito chaThThA paDimA / / 6 / / AraMbhaM karaNa-kArAvaNe vANijjAdi jaM se kammaM taM kareti sayaM pareNa vi kAraveti aNumodeti vi aposAdhio posahe aNumodati kevalaM / sacittaM nAhAreti udagaphalAdi sattamA paDimA / / 7 / / AraMbho sayaM Na kareti kisi-vANijjAdi / pessA-bhatagA tehiM kAraveti, pesaggahaNA 'sataM Na kareti tehiM kAraveti aTThamA paDimA ||8|| 1. ekaM' saMbhAvyate / 2. svayam / shriirNgNgyNtrN RuNyNyNyNyNyN Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyAdi-dazamI-ekAdazI-pratimAnAM svarUpasUcanaM varNanam / _NavamAsiyAe appaNA pareNa vi na kareti Na kAreti vi, jaM puNa taM nimittaM koi uvakkhaDei taM bhuMjati NavamA paDimA ||9|| dasamAe uddiTThabhattaMpi Na bhujaMti sagihe ceva acchati, tahiM acchaMto khuramuMDato chihaliM vA dharemANe chihalIdharo jadhA parivvAyagANaM, AbhaTTho ekkasi, samAbhaTTho puNo puNo, paritAbhaTTho vA, teNa kiMci davvajAtaM 'nikkhatagaM taM ceva se puttAdI Na jANaMti sA mAi vA se tAdhe pucchaMti kahiM kataM taM davittaM(taM) ? jadi Na kaheti aMtarAdiyadosA aciyattaM ca tesiM, saMkAdi vA tesiM, NUNaM esa giNhituM kAmo, rekhaitaM ca NeNa, tamhA jati jANati to kaheti, adha ya Na yANati to bhaNati ahaMpi na yANAmi / etAu do bhAsAto / dasamA paDimA ||10|| ekkArasamIe gihAto nikkhamati se NaM khura-muMDae vA lutta-sirajo loto kato, sire jAyaMti zirajA kezA ityarthaH / gahitAyArabhaMDage-gahitaM AyArabhaMDagaM sAdhuliMgaM rayoharaNapAtrAdi, vibhAsA NevatthaM sAdhu-rUva-sarisaM tesiM / je ime samaNANaM dhammaM tArisaM dhammaM aNupAlemANA viharaMtA riyAsamitIe uvayuttA purato jugamAtraM AdAya gRhItvA rIyaMti viharaMti, dalUNa cakkhUsA tasA-beiMdiyAdI pANA / kiM ? tesiM majjheNaM jAti, netyucyate-uddhaTu ukkhivittA sAheTusAharitA vitiricchaM tiricchaM kareti / satitti-jati anno maggo vijjati / saMjatetti jataNAe uvautto riyAsamittIe parakkamejja-gacchejjA / avijjamANe vA teNeva jataNAe gacchati / adhavA sati parakkame saMte uTThANa-kamma-balaviriya-parakkame parihAreNa gacchati jataNAe uvautto riyAsamitie, aNNo vA saparakkaMmo paMtho Natthi teNA vA sAvatANi vA sIhAdINi / savvaM teNa paricattaM / kevalaMti-tadevegaM | saNNAyagA mAyAdI / pejjabaMdhaNaM rAga ityarthaH / tAhe reNAyavidhiM eti-tassa NaM tatthA''gamaNeNaM puvvAutte vibhAsA | so bhikkhaM hiDaMto Na dhammalAbhetti / tassa NaM gAdhAvatiM evaM vadati samaNopAsayassa paDimA kaMThA / etArU veNa etappagAreNaM rUvasaddo lakkhaNatyo / kecitti itthI vA pariso vA pAsittA pekkhittA kastvaM ? kiM bravIti vA ? bravIti-samaNopAsago'haM ? kiM tumaMtti jaM bhaNadha ? paDimApaDivannohamiti upadarzane ||11|| || sammattaM ca uvAsaga-paDimA-nAma chaTThamajjhayaNaM / / 1.nikhAtaM tadgataM dravyajAtam / 2. unmUlitam / 3. jJAtInAM sambandhatayA gacchati / udyNyNyNyNyNtN utNtNtvutuNtiiyN Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe bhikSu-pratimA-adhyayanam-7 atha sattamI dasA bhikkhu-paDimA-'jjhayaNaM / cU0-bhikkhU paDimANa dArA 4 / -- adhikAro uvadhANeNa / jato Aha-bhikkhUNaM uvadhANe0 gAthA 47 / / bhikkhUNaM uvahANe pagayaM tattha va havanti nikkhevA / tinni ya pubuddiTThA pagayaM puNa bhikkhupaDimAe // 47 // pagayaM adhigAro NAma-nippaNNe, bhikkhU paDimA ya dupayaM NAma, bhikkhU vaNNeyavyo paDimA ya / tattha bhikSutti tassi bhikkhUmi paDimAsu ya Nikkhevo NAmAdI 4 dosuvi tinni NAma-TThavaNA-davva-bhikkhU ya pubuddiSThA, sa bhikkhUe adhigAro bhAvabhikkhUe adhigAro | bhAvabhikkhuNo tassa vi paDimAsu tAsi NAmAdi tinni puvvavaNNittA uvAsaga-paDimAsu / pagataM adhigAro bhAvapaDimAe sA ca bhAvapaDimA paMcavidhA, taM jadhA-samAdhi0 gAthA || samAhi-uvahANe ya viveka-paDimAiyA / padilINA ya tahA egavihAre ya paMcamIyA ||48|| samAdhi-paDimA, uvadhANa-paDimA, vivega-paDimA, paDilINa-paDimA, egavidhAra-paDimA / samAdhi-paDimA dvividhA-suta-samAdhi-paDimA carita-samAdhipaDimA ya, darzanaM tadantargatameva / sutasamAdhipaDimA / chAvahiM kahiM ? ucyateAyAre0 gAthA0 49 / / AyAre bAyAlA paDimA solasa ya vanniyA ThANe / cattAri a vavahAre moe do do caMdapaDimAo / / 49 / / AyAre bAtAlIsaM kahaM ? AyAraggehiM sattatIsaM, baMbhacerehiM paMca evaM bAtAlIsaM AyAre, hANe solasa vibhAsitavvA, vavahAre cattAri, do moyapaDi. mAto khuDDigA mahalligA ya moyapaDimA, do caMdapaDimA-javamajjhA vairamajjhA ya / evaM etA suya-samAdhipaDimA chAvahiM / evaM ca suya-samAdhipaDimA chAvaTThiyA ya pannattA / samAIyamAIyA cAritta-samAhipaDimAo ||50|| imA paMca cArita-samAhipaDimAto taM jadhA-sAmAiya-caritasamAdhipaDimA jAva adhakkhAta-carittasamAdhipaDimA / uvahANapaDimA duvidhA-bhikkhUNaM0 gAthA0 51 / uritiitNtNtmNttN uNttuNtuNtNtNt Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSupratimA-prakArAH / SaDadhikA SaSTiprakArAH / zrutasamAdhi-pratimA-nAmAdi-varNanam / SaNNavatiprakArAsubhAvapratimAsu upadhAnapratimA-'dhikAro, kIdRzaH sa nirmAtA ? dRDhasamyaktva-NANa-cAritravAn parIsahAdi-sahanazIlaH / bhikkhUNaM uvahANe uvAsagANaM ca vanniyA sutte / gaNa-kovAivivego sabhitarabAhiro duviho ||51 / / bhikkhUNaM uvahANe bArasapaDimA sutte vannijjaMti / uvAsagANaM ekkArasa sutte vaNNitA / vivegapaDimA ekkA sA puNa kohAdi, AdigrahaNAt sarIrauvadhi-saMsAra-vivegA / sA samAsato duvidhA-abhitaragA bAhirA ya / abhitariyA kodhAdINaM / AdigrahaNAt mANa-mAyA-lobha-kamma-saMsArANa ya / bAhiriyA gaNasarIra-bhattapANassa ya aNesaNijjassa | paDisaMlINa-paDimA cautthA / sA ekkA ceva / sA puNa samAseNa duvidhA-iMdiya-paDisaMlINa-paDimA ya noiMdiya-paDisaMlINapaDimA ya / iMdiya-saMlINa-paDimA paMcavidhA-sotiMdiyamAdIyA0 gAthA soiMdiyamAdIA padisalINayA cautthiyA duvihA / advaguNa-samaggassa ya egavihArissa paMcamiyA ||52 / / sotiMdiya-visaya-payAra-Niseho vA sotiMdiya-pajuttesu vA atthesu rAgadosa-Niggaho / evaM paMcaNhavi / NoiMdiya-paDisaMlINatA tividhA-joga-paDisaMlINatA kasAya-paDisaMlINatA vivitta-sayaNAsaNa-sevaNatA jadhA pannatIe / ahavA abhiMtariyA bAharigA ya / egavihArissa egA ceva / sA ya kassa ? kappati Ayariyassa aTTaguNovavetassa aTThaguNA AyArasaMpadAdI samagro uvaveto, kiM savvasseva ? netyucyate-jo so atisesaM guNeti vijjAdi pavvesu' / uktaM ca-aMto uvassagassa egarAtaM vA durAtaM vA tirAtaM vA vasabhassa vA gItatthassa vijjAdinimittaM / evaM chaNNautiM savvageNa bhAvapaDimA / evaM parUvitAs adhiyAro bhAvapaDimAsu / tatthavi bhikkhu-uvadhANa-paDimAsu adhigAro, sesA uccaariy-sricchaa| sa keriso paDivajjati tAo / ucyate-daDhaM sammatta0 gAthA0 53 / / daDhasammatta-caritte medhAvi bahussue ya ayale ya / arai-raisahe davie khaMtA bhayabheravANaM ca // 53 / / daDho NAma NissaMkitAdi, sa-iMdaehiM vi devehiM Na sakkati sammattAto cAletuM, evaM caritevi | paripaThyate ca-paDhamaM sammattaM paDivajjati pacchA castiNANo / mehAvI-tividho uggaha-dhAraNA-merA-medhAvI ya, jatA ya bahussuto jAva dasapuvvA asaMpuNNA, jahanneNa Navamassa puvvassa tatiyamAyAravatthu kAlannANaM 1.dIpAvalI-zAzvatASTAhnikAdi-parvasu / aNtNtuyutmtttNgN 64 aNguNtuNtuNtNtutN Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe bhikSu-pratimA-adhyayanam-7 tattha vannijjati / acalotti thiro nANAdiSu 3 thiracitto, Na ya bhajjati arati-ratIhiM aNulomehiM paDilomehi ya uvasaggehiM / daviutti - rAgaddosa-rahito hammaMto akkussaMto ya sahati / khamati ya bhaya-bheravaM, ahavA kiMci bhaeNa bheravaM, akasmAdbhayAdi, bheravaM-sIhAdi 'jati ya imehiM guNehiM uvaveto bhavati / paricita0 gAthA 54 / / pariciakAlAmaMtaNa khAmaNa-tava-saMjame a saMghayaNe / bhattovahi-nikkheve Avanne lAbhagamaNe ya // 54 // paricitaM- appANaM parikkamehiMti, taveNa satteNa sutteNa egatteNa baleNa y| tulaNA paMcadhA vuttA paDimaM paDivajjato || cauttha bhattehiM jatituM chaTTehiM aTThamehiM dasamehiM bArasamehiM coddasamehiM dhIrA dhitimaM tuletavvaM / jaha sIho taha sAhU, giriNadisIho tahovamo sAdhU / 'veyAvacca'kilaMto, "abhiNNarAgo ya AyAse / dAraM || paDhamA uvassayaMmi, bitiyA bahiM, tatIyA caukkammi, suNNagharaMmi cautthI, taha paMcamiyA masANaMmi / dAraM / "ukkayito 'davitAiM suttAti kareti so tu savvAiM muhuttadvaporisIe diNe ya kAle ahostA / / aNNo dehAto ahaM nANattaM jassa evamuvaladvaM / so kiMci AhirikkaM Na kuNati dehassa bhaMgevi // AhirikkaM pratIkAraM dAraM / emeva ya dehabalaM abhikkhamAsevaNAe taM hoti / laMkhaga-malle uvamA Asakisore va joggavite / dAraM / pajjotamavaMti-khaMDakaNNa-sAhassi-malla-sAricchA / mahakAla-palasura-ghaDatAla- pisAe kare maMsaM / Na kilammati dIheNa vi taveNA / Na ya tAsitovi bIheti / chaNNevi dvito velaM sAhati puTThA'puTTho avitahaM tu / pura-paccha-saMthutesu Na sajjate diTThirAgamAdIsu diTThImuhavaNNehi ya | ajjhatthabalaM "samUhaMti / ubhayo kiso, kisadaDho, daDhakiso yAvi, dohiMvi daDho ya | bitiya carimo ya pasatthA dhiti-deha-samAssitA bhaMgA | suMttattha-jhariya-sArA kAlaM suteNa suTTu nAUNa / parijita-parikkameNa ya suDDu tuleUNa appANaM tato paDivajjaMti / parijitaMti gataM / / kAletti-sarayakAle paDivajjati 'amavettA vA kAlaM jANaMti suttAdiNA / gaNaM AmaMteUNa khAmeti / tavevi jo jahiM joggo chaTTaTTamAdi jAva sattamAsAvi / saMjame thiro paDilehaNa-papphoDaNAdIsu, paDhamabitiesu vA saMjamesu / saMghayaNe 1. bhayaM Na bheravaM mudritapratau / 2. yadi / 3. vaiyAvRttye'klAmyan / 4. AyAse zramapradhAna-kArye'pi mukharAgo na bhidyate yasya sa / 5. utkaNThitaH / 6. dayitAni / 7. samudvaMti / 8. nAlikAdinA'mItvA / OM OM 66 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimAdhAri-bhikSoH sAdhanA / pUrNa pratimAyAM tasya satkArAdi-kAryaM kartavyaM / mUlasUtre pratimA pratipannassa AcAravarNanam / paDhama-bitiya-tatiesu / bhattaM alevADaM / adhAkaDaeNaM uvadhiNA parikkamaM kareti / pacchA aNNaM appaNiyAhiM 'dohiM esaNAhiM uppAeMti / nikkhevo-jati Ayarito ittiriyaM gaNanikkhevaM kareti / uvajjhAo uvajjhAyattaM jAva gaNAvaccheito gaNAvaccheiyattaM nikkhivati / jalAdisu vA uvadhiM Na nikkhivati jahiM se suro atthameti / maNasA''vaNNevi se aNugghAtA / lAbhe sacitte Na pavvAveti, uvadesaM puNa deti, je sakkhettaMto AsaNNA sAdhU tahiM visajjeti jahiM vA nittharati / gamaNetti bhattaM paMtho ya tatiyAe porisIe || sammattAe paDimAe ubbhAmaga-vasabhaggAme appANaM daMseti / Ayarito vi se taddevasitaM vaTTamANiM vahati ceva, tAdhe DaMDiyAdINaM kahijjati, tAhe savviDDIe pavesijjati, tavabahumANanimittaM saddhAnimittaM ca tassa sesANa ya / ato pUyA tassa kIrati / asatI daMDiyAdINaM paura-jaNavato, tadabhAve cAuvanno saMgho, asati jAva gaccho pavesiti || sattamAsiyAe paDimAe sammattAe aTThahiM mAsehiM vAsAvAsajoggaM khettaM paDileheti uvahiM ca uppAeti vAsajoggaM | so ya NiyamA gacchapaDibaddho savvAvi esA aTTahiM samappati / tiNhaM paDimANaM AdimANaM parikamma paDivajjaNA ya egavariseNa ceva hojja, mAsiyAe mAsaM pariH kamma, jAva sattamAsiyAe sattamAsA, jAvatie vA kAleNa parikammito bhavati / tiNNavari sesANaM paDimANaM annaMmi varise parikkamaNA annaMmi paDivajjaNA, sobhaNesu davvAdisu paDikttI / tinni sattarAtiMdiyA ekkavIsAe rAtidiehi ahorAtiyA tihiM pacchA chaTuM kareti / egarAtiyA cauhiM, pacchA aTThamaM kareti / nAmanipphaNo gato / suttANugame suttaM uccAretavvaM saptamI dazA bhikSu-pratimA-'dhyayana-mUlasUtram / mU0-suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAtaM, iha khalu therehiM bhagavaMtehiM bArasa bhikkhupaDimAo pnnttaao| ____ katarAo khalu0 ? imAo0 taMjadhA (1) mAsiyA bhikkhupaDimA, (2) do-mAsiyA bhikkhupaDimA, (3) te-mAsiyA bhikkhupaDimA, (4) caumAsiyA bhikkhupaDimA, (5) paMca-mAsiyA bhikkhupaDimA, (6) cha-mAsiyA 1. UddiSTAdi dvayaM varNya / 'appaNihiyAdi' iti pAThAntaram / 2. sva-kSetrAntaH / 3. rAtrindinairiti zeSaH / 'jo akhetaMto' iti pAThAntaram / 'je se khemaM to' ityapi pAThaH / uNttuNdttNtrN aNtNtNtNtNtuNddi Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe bhikSu-pratimA-adhyayanam-7 bhikkhupaDimA, (7) satta-mAsiyA bhikkhupaDimA, (8) paDhamA satta-rAtiMdiyA bhikkhupaDimA, (9) doccA sattarAtiMdiyA bhikkhupaDimA, (10) taccA sattarAtiMdiyA bhikkhupaDimA, (11) ahorAtindiyA bhikkhupaDimA, (12) egarAtiyA bhikkhupaDimA / mAsiyaNNaM bhikkhupaDima paDivannassa aNagArassa niccaM vosaTThakAe ciyattadehe je kei uvassaggA uppajjaMti taM (jadhA) divvA vA mANussA vA tirikkha-joNiyA vA te uppanne sammaM sahati khamati titikkhati adhiyAsiti / mAsiyaNNaM bhikkhupaDimaM paDivannassa aNagArassa kappati egadattI bhoyaNassa paDigAhettae egA pANagassa annAuMcchaM suddhovahaDaM nijjUhittA bahave dupaya-cauppaya-samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImae kappati se egassa bhuMjamANassa paDiggAhettae, no doNhaM no tiNhaM no cauNhaM, no paMcaNhaM, no guviNIe, no bAlavacchAe, no dAragaM pejjamANIe, no aMto eluyassa dovi pAe sAhaTTa dalamANIe, no bAhiM eluyassa dovi pAe sAhaTTa dalamANIe, egaM pAdaM aMto kiccA egaM pAdaM bAhiM kiccA eluyaM vikkhaMbhayittA evaM dalayati evaM se kappati paDiggAhettae, evaM se No dalayati evaM no kappati paDiggAhettae / ___ mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa aNagArassa tao goyarassa kAlA pannattA taMjahA-Adi-majjhe carime, Adi carejjA No majjhe carijjA No carime carejjA, majjhe carijjA no Adi carejjA no carimaM carejjA, carimaM carejjA no Adi carejjA no majjhe carijjA / mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa aNagArassa chavidhA goyaracariyA pannattA taM (jadhA)-'pelA, addhapelA, gomuttiyA, "payaMgavidhiyA, "saMbukkAvaTTA, "gaMtuMpaccAgatA / mAsiyaM NaM bhikkhapaDima paDivannassa aNagArassa jattha keti jANati gAmaMsi vA jAva maMDasi vA kappati se tattha egarAyaM vasittae, jattha kei na jANati kappati se tatthegarAtaM vA durAyaM vA vatthae, no se kappati egarAyAto vA dugarAyAto vA paraM vatthae, je tattha egarAyAto vA dugarAyAto vA paraM vasati se saMtarAchede vA parihAre vA / aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaal 68 dddddddddddddda Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimA-vAhaka-sAdhUnAM trayo gocarakAlAH, SaDvidhA peDAdirItiH / grAmAdau ekarAtristhiratA / bhASA caturvidhA / tri-upAzraya-saMthAra-paDilehanAdi / agni-upadrave'pi na bahirgamanam / netrAdapi rajo na niSkAzanAdi / mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM (paDivannassa) kappaMti cattAri bhAsAto bhAsittae taM (jadhA)-'jAyaNI, 'pucchaNI, aNuNNavaNI, "puTThassa vAkaraNI / __ mAsiyaM (NaM bhikkhupaDimaM paDivanassa) kappaMti tato uvassayA paDilehittae taM (jadhA) adhe ArAmagihaMsi vA, adhe viyaDagihaMsi vA, adhe rukkhamUlagihaMsi vA / mAsiyaM (NaM bhikkhu paDimaM paDivanassa) kappaMti tato uvassayA aNuNNavettae taM (jadhA)-adhe ArAmagihaM adhe viyaDagihaM adhe rukkhamUlagihaM / mAsiyaM (NaM bhikkhu paDimaM paDivannassa) kappaMti tato uvassayA 'uvAINattae taM ceva / mAsiyaM (NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa) kappaMti tato saMthAragA paDilehettae taM (jadhA) puDhavisilaM vA kaTThasilaM vA adhAsaMthaDameva / mAsiyaM (NaM mikkhu paDimaM paDivanassa) kappaMti tato saMthAragA aNuNNavittae taM ceva / mAsiyaM (NaM bhikSu paDiyaM paDivannassa) kappaMti tato saMthAragA 'uvAiNittae taM ceva / mAsiyaM (NaM bhikkhupaDimaM paDivanassa) itthI vA purise uvassayaM uvAgacchejjA sa itthi vA purise vA No se kappaMti taM paDucca nikkhamittae vA pavisattae vA / mAsiyaM (NaM bhikkhupaDimaM paDivanassa) kei uvassayaM agaNikAeNa jhAmejjA No se kappati taM paDucca nikkhamittae vA pavisittae vA / tattha eNaM koi bAhAe gahAya AgAsejjA no kappati taM avalaMbittae vA paccavalaMbittae vA, kappati se AhAriyaM riyittae / mAsiyaM (NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa) pAyaMsi khANuM vA kaMTae vA hIrae vA sakkarae vA aNupavisejjA no se kappati nIharittae vA visohettae vA kappate se ahAriyaM rIittae / mAsiyaM (NaM bhikkhupaDima paDivannassa) acchisi vA pANANi vA bIyANi vA raye vA pariyAvajjejjA no se kappati nIharittae vA visohittae vA kappati se AhAriyaM riyattae / -- mAsiyaM (NaM bhikkhupaDima paDivannassa) jattheva sUriye atthamajjA 1. yAcitum 2. AkarSet / upyuyuvyuvtyNtyutN aayuvupyugNvNvNvyN Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe bhikSu-pratimA-adhyayanam-7 . tatyeva jalaMsi vA thalaMsi vA duggaMsi vA niNNaMsi vA pavvataMsi vA visamaMsi vA gaDDAe vA darIe vA kappai se taM rayaNI tattheva 'uvAtiNAvittae, no se kappai padamavi gamittae, kappati se kallaM pAuppabhAe rayaNIe jAva jalaMte pAINAbhimuhassa vA paINAbhimuhassa vA dAhiNAbhimuhassa vA uttarAbhimuhassa vA adhAriyaM rIettae / mAsiyaM (NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa) No se kappati aNaMtarahitAe puDhavIe niddAittae vA payalAyaittae vA, kevalI bUyA AdANameyaM, se tatya niddAyamANe vA payalAyamANe vA hatthehiM bhUmiM parAmusejjA, adhAvidhimeva TThANaM ThAittae, uccArapAsavaNeNaM 'ubbAhijjA no se kappai ugiNhittae vaa| kappati se punapaDilehie thaMDile uccArapAsavaNaM pariTThavittae tameva uvassayaM Agamma ahAvihi ThANaM ThAvittae / __ mAsiyaM (NaM bhikkhupaDimaM paDivanassa) no kappati sasarakkheNaM kAraNaM gAhAvati-kulaM bhattae vA pANae vA nikkhamittae vA pavisittae vA / aha puNa evaM jANejjA sasarakkhe seattAe vA jallatAe vA mallattAe vA paMkatAe vA viddhatthe se kappati gAhAvatikulaM bhattae vA pANae vA nikkhamittae vA pavisattae vA / mAsiyaM (NaM bhikSupaDimaM paDivanassa) no kappati sIodaya-viyaDeNa vA usiNodaya-viyaDeNa vA hatthANi vA pAdANi vA daMtANi vA acchiNi vA muhaM vA uccholittae vA padhoittae vA NaNNattha levAleveNa vA bhattAmAseNa vA / ___ mAsiyaM (NaM bhikkhupaDimaM paDivanassa) no kappati Asassa vA hatthissa vA goNassa vA mahisassa vA vagghassa vA vagassa vA dIviyassa vA acchassa vA taracchassa vA parAsarassa vA sIyAlassa vA virAlassa vA 'kekittiyassa vA sasagassa vA 'cikkhalassa vA suNagassa vA kolasuNagassa vA duTThassa vA AvaDamANassa padamavi paccosakkittae / aduTThassa AvaDamANassa kappati jugamittaM paccosakkittae / mAsiyaM (NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa) kappati chAyAto sIyaMti no uNhaM ittae, uNhAto uNhati no chAyaM ettae, jaM jattha jayA siyA taM tattha adhiyAsae / evaM khalu esA mAsiyA bhikkhupaDimA adhAsuttaM adhAkappaM adhA1. gamayitum / 2. uddhAdhyeta / 3. svedatayA / 4. AmRSTaM lagnaM bhojanaM / 5. kokaMtiyassa' saMbhAvyate lomaTirUpasya AcArAGgAdau tathA darzanAt / 6. 'cittagassa' 'cillalassa' 'cittalassa' vA saMbhAvyate / uNttpNddiNddiyuNddttN aaN uNttuNNNNNNNNNN Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatra sUryo'stamitaH tatraiva sthAtavyam, padamapi gamanAya na kalpate / pUrvapratilikhita- bhUmau mala-mUtrapariSThApanAdi / hasta-mukha-dhovanamakalpaM / sanmukhAgacchatAM duSTa- hasti- vyAghrAdInAM padamapi parAvartituM na kalpate / yAvanto mAsA : tAvantyo dattayaH / grAmAd bahiH sthAnaM uttAnagAdi-prakAreNa / pratilikhitabhUla-mUtra-pariSThApanaM nAnyatra / dvitIyA - saptarAtri-divasAyAM utkaTutAdisthAnena sthAtavyam / maggaM adhAsaccaM sammaM kAraNaM phAsittA pAlittA sobhittA tIritA kiTTittA ArAdhitA ANA aNupAlittA bhavati ||1|| domAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa niccaM vosaTTakAaM caiva jAva do dattI, temAsiyaM tinni dattIo, cAumAsiyaM cattAri dattIo, paMcamAsiya paMcadattIo, chamAsiyaM chadattIo, sattamAsiyaM sattadattIo, jati mAsiyA tattiyA dattIo // 2-7 // paDhamA satta rAtiMdiyANi bhikkhupaDimaM paDivannassa aNagArassa nicvaM vosaTTakAye jAva adhiyAseti / kappati te cauttheNaM bhatteNaM appANaNaM hitA gAmassa vA jAva rAyahANIe vA uttANagassa vA pAsellagassa vA nesajji - yassa vA ThANaM ThAittae / tattha divva- mANusa - tirikkha joNiyA uvassaggA samuppajjejjA te NaM uvassaggA payAllijja vA pavADijja vA, no se kappati payalietta vA pavaDittae vA / tattha se uccArapAsavaNaM ubbAhejjA no se kappati uccArapAsavaNaM ogiNhittae vA, kappati se puvvapaDilehiyaMsi thaMDilaMsi uccArapAsavaNaM pariThavittae ahAvidhimeva dvANaM ThAittae, evaM khalu esA paDhamA sattarAiMdiyA mikkhupaDimA ahAsuyaM jAva ANAe aNupAlittA bhavati // 8 // evaM docca-sattarAtiMdiyAvi navaraM daMDAtiyassa vA lagaMDasAissa vA ukkuDuyassa vA dvANaM ThAittae sesaM taM caiva jAva aNupAlittA bhavati // 9 // evaM taccA satta rAtiMdiyA bhavati / navaraM godohiyAe vA vIrAsaNiyassa vA aMbakhujjassa vA ThANaM ThAittae sesaM taM caiva jAva aNupAlittA bhavati ||10|| evaM ahorAtiyAvi, navaraM chaNaM bhatteNaM apANaeNaM bahitA gAmassa vA jAva rAyahANissa vA isi pabbhAra-gateNaM kAraNaM egapoggala-gatAe diTThIe aNimisa-nayaNe adhApaNihitehiM gattehiM savviMdiyehiM gutte dovi pAe sAhaTTu vagghAriya-pANissa dvANaM ThAittae / tattha se divva- mANusa - tiricchajoNiyA jAva adhAvidhimeva ThANaM ThAittae ||11 // egarAiyaNNaM bhikkhupaDimaM aNaNupAlemANassa aNagArassa ime tao dANA ahitAe asubhAe akhamAe aNissessAe aNANugAmiyattAe bhavaMti adddds 71 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe bhikSu-pratimA-adhyayanam-7 taM (jadhA)-ummAyaM vA labhejjA, dIhakAliyaM vA royAtaMkaM pAuNejjA, kevalipannattAo vA dhammAo bhaMsejjA / egarAiyaNNaM bhikkhupaDimaM samma aNupAlemANassa aNagArassa ime tao ThANA hitAe jAva aNugAmiyattAe bhavaMti taM (jadhA)-odhinANe vA se samuppajjejjA, maNapajjavanANe vA se samuppajjejjA, kevalanANe vA se asamuppannapuve smuppjjejjaa| evaM khalu esA egarAtiyA bhikkhupaDimA adhAsuttaM ahAkappaM ahAmaggaM adhAtaccaM sammaM kAraNaM phAsittA pAlittA sohettA tIrettA kiTTettA ArAhiyA ANAe aNupAlettA yAvi bhavati ||12|| etAo khalu tAto therehi bhagavaMtehiM bArasa bhikkhUpaDimAto pannattAtotti bemi / / sattamA dasA sammattA // cU0-jAva mAsiyaNNaM mAso'syAH parimANaM mAsiyA, NaMkAro pUraNArtha, bhikkhUNaM paDimA bhikkhUpaDimA / bhRzaM prapannaH pratipannaH / nAsya agAraM vidyate so'yamanagAraH / niccaMti diyA ya rAto ya vosaTTakAetti vosaThTho vyutsRSTa iva / cIyate'sAviti kAyaH / vosaTuM duvidhaM-davvavosaSTuM bhAvavosaTuM ca / davvavosaDhe kulavadhu-diTuMto asiNANa-bhUmisayaNA avibhUsA kulavadhU.pauttha-dhavA rakkhati patissa sejjaM aNikAmA davvavosaTThA / bhAvavosaTTe sAdhU vAtiya-pettiya-siMbhiyarogAtaMkehiM / tattha puTThovi Na kuNati paDikAraM so kiMcivi vosaTTadeho tu | ciyattadehotti tyakttadehaH / so duvidho-davvato bhAvato ya / davvato juddhaparAyita aTTaNaphalahImalle Niruddhaparikammo gRhaNa macchiyamalle tatiyadiNe davvato catto / bhAvato catto, "baMdhijja va ruMbhijja va koi va haNejja ahava mArejja'' vAreti Na so bhagavaM ciyattadeho apaDibaddho0 | jai keitti yadi kecit yadityabbhupagame, kecidupasargA divvAdi tinni caudhA bArasa evaM tu hotuvasaggA | vosaTTaggahaNeNa tu AtA saMveyaNaggahaNaM, hAsA-ppadosA-vImaMsA puDhovemAyaM divviyA, cauro, hAsa-ppadosa-vImaMsa-kusIlA reNarasattA caudhA, bhayato padosa-AhArAnubaMdha-'vacca-leNa-rakkhaDA tiriyA hoti cauddhA, ete tividhA uvasaggA || ghaTTaNa-pavaDaNa-thaMbhaNa-lesaNa cauhA tu Ata-saMvetA / te puNa sannipataMtI vosaThThadAreNa ihayaM tu / te uppanne sammaM sahatitti / maNavayaNakAyajogehiM tihiM tu divvamAdi tinni sammaM ahiyAsetI / ettha suNhAe diTuMto / tIse ukkosa sAsu-sasurAdI ete aparAdhe kate 1. AtmasaMvedanagrahaNam / 2. narakRtA narasatkA vA / uNNNNNNNNNNNN aa ttvNtN udNtN Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyak-pAlane avadhi-manaH paryava-kaivalya-prAptiH / anyathA unmAdAdidoSa-prAdurbhAvaH / samyakapAlane vadhUdraSTAnta-darzanam / dattI-svarupa-prakaTanam / bahasaM khisaMti, sA khiMsitA atIva lajjati, jativi tANa dukkhuppAyagANi vayaNANi duradhiyAsANi tadhavi tANi ahiyAseti, jati NAdhiyAsissAmi to kulassa avaddhaMso hohiti ehasAyAro va atikkaMto hohiti / majjhimA diyarA ullaMThavayaNANi bhaNaMti, jativi tesiM sA Na lajjati , tahavi Na paDiullaMTheti ahiyAseti sAhaNijjA ete / jahaNNA yA dAsAdIyA dAsA ya NhusaM ulluMTheti, dAsatti 'khalAkAtuM kimetesiM vayaNANi gaNemi adhiyAseti, paDivayaNaM Na deti / etaM davvasahaNaM | bhAvasahaNaM sAdhussa | sAsu-sasarovamA khalu divvA , diyarovamA ya mANussA, dAsatyANIyA tiriyA / tAhe saMmaM so'dhiyAseti / ___ athavA-dudhA vete samAseNa savve sAmaNNa-kaMTakA visayANulomiyA ceva taheva paDilomiyA / / vaMdaNa-sakkArAdI aNulomA, vadha-baMdhaNa-paDilomA / tevi ya khamati savve / ettha ya rukkheNaM diluto / vAsIcaMdaNakappo jaha rukkho iya suha-duha-saho tu rAga-ddosa-vimukko sahatI aNuloma-paDilome / mAsiya NaM bhikkhupaDimaM paDivannassa aNagArassa kappati egA dattI bhoyaNassa suttaM-dattIparijANaNatthaM imaM silogadvayaM bhaNNati hattheNa va matteNa va bhikkhA hoti samujjatA / dattI u jattie vAre khivatI hoti tattiyA ||1|| avocchinnanipAtA tu dattI hoti 'davetarA | egANegAsu cattAri vi bhaMgA bhikkhAsu dattisu ||2|| egA bhikkhA egA dattI, tattha paDhamabhaMgo dAyaeNaM egA bhikkhA avvocchinnA dinnA, bitiyabhaMge vocchinnA dinnA, taiyabhaMgo kei paMthiyA kammakarA vA egatthAto gAse vIsuM vIsuM uvakkhaDettA bhuMjaMti, tesiM ekko parivesato, sAhuNA ya bhikkhaTTAe tattha dhammalAbhitaM, tAhe so parivesato appaNayAto demitti vavasito / tahiM sesaehiM bhaNNatti, patteyaM patteyaM amhaMccayAto vi dehi bhikkhaM, tAhe teNa parivesaeNa savvesiM taNayAto ghettuM egaTThA kAtuM avvocchinnaM dinnaM esa tatito bhaMgo / cauttho bhaMgo evaM ceva Navari vocchiNNaM / etya dattIsa egANegavisesaNahAe aTTha bhaMgA parUvijjaMti / taM jadhA-ego dAyago egaM bhikkhaM ekkasiM deti / ego egaM bhikkhaM duppabhitiM vA tippabhitiM vA deti / evaM aTThabhaMgA kAyavvA / 1. khalA iti kRtvA / 2. pravAhidravyaM taditaracca yatra / adddddddddddda 73 addaddadddddda Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe bhikSu-pratimA-adhyayanam-7 aNNAuMcchaM / ucchaM cauvvihaM NAmAdi / NAmaM ThavaNAto gatAto / dabucche gAthA ThavaNAe nikkhevo chakko davvaM ca davvanikkhevo / khettaMmi jammi khette kAle kAlo jahiM jo u ||3|| ukkhala-khalage davvI daMDe saMDAsae ya pottIyA / Ame pakke ya tathA davyucche hoti nikkhevo / / 4 / / tAvasAdI uMcchavittiNo jaM 'ukkhala-kuMDiyAe parisaDitaM sAlikaNAdi taM ucciNittA raMdheti / khalae maddite saMvUDhe ya jaM parisaDitaM taM ucciNaMti, davie dhaNNarAsIto aNuNNavettA jaM davvIe ekkasiM uppADijjati taM giNhati / evaM aNattha vi pratidivasaM DaMDe dhaNNarAzIto aNuNNavettA jaM laTThIe uppADi. jjati taM giNhaMti / evamaNNatthavi pratidivasaM, saMDAsaetti aMgur3ha-padesiNIhiM jaM gheppati sAlimAdi taM giNhaMti, jativi bahaM pAsati sAlimAdi tadhavi Na muhi~ bharitA giNhati / pottIe dhaNNarAsIto aNuNNavettA potiM tattha chubhaMti jaM pottIe laggati taM giNhaMti, evamannatthavi / etaM AmaM pakkaM jaM caragAdIA bhikkhaM hiMDati eyaM dabuMchaM / bhAve jattha Na Najjati, jadhA etassa ettiyAto dattIo kappaMti taM puNa aNNAuMcchaM / suddhaM uvahaDaM vA, suddhaM nAma alevADaM suddhAhiM vA paMcahiM uddhaDAdIhiM, uvahaDA jA annassa bhuMjitukAmassa aTThAe uvaNItA bhikkhAyarassa vA teNa ya Na icchiyA, diNNasesAvaseso davvAbhiggaho / khettAbhiggaho jaM uvari bhaNihiti, elugaM vikkaMbhaittA | kAle tatiyAe porisIe / ___ bhAve nijjUhitA dupada-catuSpadAdi jAva No dAragaM pajjemANIetti / NijjUhitA Niyattesu dupada-maNusa-pakkhI, catuSpadA go-balivaddAddI / samaNA niggaMtha-sakka-tAvasa-geruya-AjIvagA paMca | mAhaNA marugA / atidhI dhUlIjaMghA kappaDiyAdi, kiviNA-raMkA, vaNImagA-sANamAdI / aMtarAiya-dosa-pariharaNatthaM ete pariharijjaMti / jaM taM heTThA bhaNiyaM, uvaNItaM, taM jati egassa bhuMjamANassa uvaNIyaM to giNhati, na geNhe dugamAdINaM, aciyattaM tu mA bhave / gamviNIe gabbho pIDijjati apAo ya utta-NivesaMtIe, jiNakappiyA paDimApaDivannagA ya AvannamettagAi gabbhaM pariharaMti, gacchavAsI aTThama-Navamesu mAsesu pariharaMti, no 1. ukkhalakhaMDiyAe' pAThAntaram / uNdNtttddi tNdN aa yuvtriNcddN Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uccha-nikSepaH / kSetrAbhigrahe atibhUmiM na gantavyam, tatra gamane doSAH / udyAna-ghaTA-bhojye'nyeSAmaprIti varjayitvA grahItavyam / bAlavacchAe khIrAhAraM gacchavAsI, paDimApaDivannagA jiNakappiyA ya kUrAhAramavi nikkhavituM ditIe NicchaMti / etya dosA sugumAla-sarIrassa kharehiM hatyehiM sayaNIe vA pIDA hojja, majjhArAdI vA sANo vA haraNaM karejjA | no dAragaM pajjemANIetti thaNayaM pAyaMtIe' | bhAvAbhiggaho gato / khettAbhiggaho no aMto elugassa suttaM-elugo-uMbaro sAhatti-sAharitA gacchagata-niggate vA lahagA gurugA ya / elugA parato ANAdiNo ya dosA, duvidhA ya virAdhaNA / iNamo saMkaggahaNe icchA donni viTThA avAuDA, nihaNukkhaNaNavirege / teNe avidinna-pAhuDe, baMdha-vadha-uddavaNe khiMsaNA ceva nicchubhaNameva uvvevaM jhaMjhuDie dINe avidiNNa-vajjeNa ya pacchitte AdesA / (vyAkhyA) saMkita- nissaMkite ya gahaNAdI teNe va cautthe saMkitA gurugA, NissaMkite mUlaM, geNhaNa-kaTTaNa-vavahAra-pacchAkadRDDAha tadha ya nivvisae / kA Nu hu imassa icchA ? abhitaramatigato jIe donni viTThA va hojjAhI / avAuDA vA 5agArI tu lajjitA sAvi hujjAhi, saMkA vA se samubhave, kiM maNNe ghettukAmo esa mamaM ? jeNa tIti eraM, aNNo vA saMkejjA gurugA, mUlaM tu nissaMke, Auttha-parutthA vA ubhayasamutthA vA hojja dosA tu ukkhaNanihaNaviregaM ca / tattha kiMcI karijjAhI / diTuM eteNa imaM , sAhijjA mA tu esa annesiM, teNotti vae so u saMkAgahaNAdi kujjAhi, titthaMgara-gihatyehiM dohivi atibhUmipavisaNamadinnaM, kiM se dUramatigato, asaMkhaDaM baMdhavahamAdI, khiMsejja va, jaha ete alaMbhaMta varAga aMto pavisaMti, galae ghettUNa ca NaM bAharito nicchubhijjAhi, tAo ya agArIo viralleNaM va tAsitA sauNI uvvevaM gacchijjA | jhaMjhuDito NAma uvacarato, / ahavA bhaNijja ete gihivAsaMmivi adiThTha-kallANA dINA adinnadANA, dose te NAuMNo pavise | uMbara-vikkhaMbhaMmivi jati dosA atigataMmi savisesA tahavi aphalaM na suttaM , suttanivAto imo jamhA / ujjANa-ghaDA-satthe seNA-saMvaTTa-vaya-pavAdIyA / paDiniggamaNe jaNe bhuMjaMti ya jahiM pahiya-vaggo | ujjANetti ujjANiyAe niggato jaNo tattha bhuMjati / ghaDAbhojjaM-nAma-mahattaraga aNumahataraga-lalitA-'saNitA kaDaga-daMDadhAra-pariggahitA 1. necchanti iti zeSaH / 2. upacaraka upapatirityarthaH / 3. tathAca / 4. upaviSTau, durniviSTau asta-vyastopaviSTau bhulabhogau vA / 5. aprAvRtA vA gRhasthastrI / 6. udvegam / aladdddddddddadidaal 75 andaaaaaaaaaaaaaaaaaa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe bhikSu-pratimA-adhyayanam-7 goTThI / satyo vA bahiM AvAsito | seNA-khaMdhAvAro / saMvaTTo bhaeNa jattha visamAdisu saMvaTTIbhUto loo / vaiyatti-vaiyA sabhAe, payAe, bhuMjati bAhiM vA jaMnavADe vA jahiM vA bAhiM pathiyavaggo bhuMjati / etesu so paDimApaDivannao hiMDati, tatthimA vidhI geNhitavve, pAsadvito elugamettameva pAsati / na cetare dosA nikkhama-pavesaNevi ya aciyattAdI jaDhA / evaM tattha gaMtuM nikkhamaNapavese vajjittA, isitti pAse ThAti / jadhA elugamittaM pAsati tahA hAti, ukkhevaM ca jahA ya puvyuttA dosA na bhavaMti tathA hAti / ujjANa-ghaDAdINaM asatIe je sAlApamuhe / koTTao visAlo dUraTTitehiMvi, elugo ukkhevo ya dIsati, maNDave vA jattha parivesaNA rasavatIe vA taM agaMbhIraM pagAsaMti bhaNitaM hoti, tatthavi nikkhamaNa-pavesaM vajjettA elugamittakhitte ukkhevanikkhevo ya dIsaMti tattha hAUM geNhati / khettAbhiggaho gato / / idANiM kAlAbhiggahe suttaM mAsiyaNNaM-tao goyarakAlA paNNattA taM0AdiM carejja suttaM traya iti saMkhyA , gauriva caraNaM gocarA jadhA so vacchato rUvavatIe itthiyAe cAripANie uvaNIte tIse rUvAdi-asto abbhavaharati / __ evaM sovi bhagavaM saddAdisu amucchito tatiyAe porisIe aDati / tattha gAthAo | puvvaM vA carati tesiM, NiyaTTacAresu vA aDati pacchA / jattha donni bhave kAlA caratI tattha atitthie aNAraddheva / annesu majjhe carati saMjato giNhaMta-deMtayANaM tu vajjayaMto apattiyaM, jati aNNe bhikkhayarA majjhe aDaMti to so puvvaM bhikkhaM aDati ahavA sanniyaTTesa bhikkhayaresa pacchA aDati / jattha do bhikkhavelA, tattha paDhamabhikkhavele atikkaMte, bitiyabhikkhavele appatte hiMDati, evaM majjhe / . mAsiyaNNaM-chavidhA goyaracariyA paNNatA / taM jahA 1) peDA ya 2) addhapeDA ya 3) gomuttiyA-vaMka-vaMkaM hiMDati / 4) pataMgo tiDDo so jahA-uppheDeMto gacchati / evaM gharANi chaDDiMto hiMDati / 5) saMbukkAvaTTA duvihA-payAhiNa-saMbukkAvaTTA ya apayAhiNa-saMbukkAvaTTA ya / 6) gaMtuM paccAgatitti egAe olie hiMDaMto gacchati bitiyAe olie hiMDaMto paDieti sesaM chaDDeti / mAsiyaNNaM-jattha kei jANaMti suttaM-jatti-jaMmi gAmaMmi vA Nagarammi vA, kei-gihatthA gihatthiyAto vA jANaMti esa paDimApaDivaNNato saMNAtagAdi vA kappati vaTTati setti tassa paDivannassa niddeso tattha egarAiyaM vasittae / etya ekarAtrigrahaNAt divArattipi vasati / sesaM kaMThaM | 1. anya-tIrthikairanArabdhe bhikSATane / Daddabaadaradabaddal 76 addddddddddddara Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlAbhigrahe gocaracaryA SaDvidhA / yatra sUryo'stamita: caturthI pauruSIM prAptaH sUryaH, tatraiva bhAjanasahitena kAyotsargaH kartavyaH / mAsiyaMNNaM paDimaM paDivannassa cattAri bhAsAto jAyaNI Tka (=4), 1) jAyati saMthAragaM uvassayaM vA, 2) pucchati kassoggaho suttatthe vA saMdehaM, 3) aNuMNAveMti je tehiM puvvahitA uccAra-taNa-DagalA vA aNuNNaveti, 4) puTThassa vAgaraNI eganAteNa vA egavAgareNa vA / mAsiyaNNaM tao uvassayA uvassayaM puvvaM paDileheti suddhaM aNuNNaveti / pacchA uvAtiNati 'uvalliyatitti bhaNitaM hoti / mAsiyaM tao saMthAragA puDhavisilA paTTagA, kaTThasilA phalagANi, ahAsaMthaDA taha ceva dvitA / mAsiyaM NaM itthI uvassayaM suttaM itthI-mehuNasaMgAradiNNiyA vA adhAsaMpattIe vA taM paDDucca ti taM strIjugalaM vA / mAsiyaM uvassayaM agaNikAeNa suttaMavalaMbatitti- akkheveti paccavalaMbatitti pUNo pUNo / 4adhAriyaM riyata iti kaDijjamANo vi NAtiyaraMti / pAdaMsi khANu vA NIharati ukkaDDati, visoheti avayavA avaNeti Na ya dakkhatitti acchati ahAriyameva rIyaMti / acchisi pANANi vA pANA makkhigAdI, bIyANi tilAdi, rao-dhUlI pariyAvajjati-laggati NIharati 'uddharati visodheti dhovati acchINi / Na ya dukkhatitti acchati adhAriyameva rIyati / gAmegarAtiyAe / mAsiyaNNaM jattheva sUrie atyamijja suttaM-jatyati visaMtae thalae vA tesiM cautthiM porisiM patto sUro atthaM ca bhavati, jalaM "abbhaga-vAsiyaM, jahiM ussA paDati, thalaM aDavIe duggaM gahaNaM kaDillaM, NiNNaM-gaDDamAdi visamaM niNaNNataM pavvatopavvatae vA | No paDisehe, se Niddese / jo adhikato paDimApaDivaNNato, padamAtramapi apigrahaNAt arddhapadamapi, "uvAtiNAvettae / 'vasittae, adhAriyA-jadhAriyA padabhedAdi Na kareti / aNaMtarahitAe puDhavIe-tiro'ntardhAne na aMtariyA aNaMtariyA aNaMtarahitA-sacetanA ityarthaH / niddAittae suvittae ya payalAittae-uMghittae, kevalI bUyA-kevalI paraM te dose samattho NAtuM vaktuM vA je tatra saMbhavaMti / athavA kevalivayaNeNa bhaNAmi dose Na sacchaMdeNa / kataro kevalI ? 1. upalIyate-Azrayati / 2. yathAsaMstRtA-tathaiva sthitA / 3. AkroSTuM AkSeptuM vA na kalpate / 4. IryAsamitimanatikramya gacchati / 5. noddharatItyarthaH / 6. nivasanAzrayan / 7. meghavRSTam / 8. gamayitum / 9. 'vattittae' pAThAntaraM vartayituM nivasitum / uNyNyNyNyNyNyNyN 90 utNtNtuNdNtN Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 sutanANakevalI bUyA vaktuM | AdANaM dosANaM AyataNaM vA, hatyeNa adhiyaM saccittaM bhUmi parAmusijja / ___ mAsiyaNNaM-sasarakkhaNa-kAeNa suttaM-sacitta-rato sasarakkho, seto passeto, jallo malo kaddamIbhUto', malo hatyAdighaTTito aveti, so ceva malo jadA. seeNa ullito bhavati tadA paMko bhavati / viddhattho pariNato acitto jAto / sItodaga-viyaDeNa vA, sItaM udayaM viyaDaM bhaMgA 4- (1) cauttha-rasiyaM (2) usiNadavaM vA sItalagaM (3) usiNodaga-viyaDaM phAsugaM (4) aviyaDaM nIvodagAdi / hatthAdINi kaMThANi, leve deMtiyAe levADitaM, asuiNA vA gAte, kiMci sauNagAdiNA, bhattAmAse samuddiDhe hatyo dhovati / jahiM sUro atyameti jale bhUmIe vA tahiM bhANe Na nikkhivati, "laitaehiM ceva jjhAyati / mAsiyaNNaM goNassa vA sattaM-goNAdi jAva egA kaMThA, dIvio cittato, accho-acchabhallo, taraccho tarakkha, sesA kaMThA duTThA mAraNAto, umattao 'eraMDaitao sesAvi tao (rosAvitao) vA vaha pariNato Apatati / padamavi Na osarati, uvvattati vA, api grahaNAt arddhapadamapi, jati osakkati tadhAvi haritANi maiMto Agacchati, teNa na osakkati mA adhikaraNaM bhavissati / aduDhe osakkati uvattatti vA, mA so uvvattaMto haritANi ya maddihiti mA adhikaraNaM bhavissati / mAsiyaNNaM No kappati chAyAto sItakAlae mama sItaMti kAuM uNhaM gacchati, uNhakAlae vA uNhamiti kRtvA chAyaM gacchati / jati sItaM uNhaM vA jattha ogAse jatA kAle taM sIaM uNhaM vA taMmi khette jale thale vA uvassae vA tadA sItakAle vA uNhakAle vA eeNa paNidhANeNa gacchati bhikkhAdi-kajjesu gacchati ||1|| samattAe gacchaM pavisejjati vibhaveNa do mAsiyA jAva sattamAsiyA / eyaM ceva nANattaM dattIsu kAleNa vA / / 2-7|| paDhama-sattarAtiMdiyAdisu kAlakato upadhAnakRto ya viseso, Na dattIparimANaM, cautyapAraNae AyaMbilaM, apANagaM tavokammaM "savvAsiM / Nesajjito aceTTato, vagghArita-pANI (laMbiyapANI) IsipabbhAra-gato taDIe ThAti, IsiM 1. samartha iti zeSa : | 2. adhastanIm bhUmim / 3. 'kaThiNIbhUto' pAThAntaram / 4. bhaktena AmRSTe spRSTe lagne iti yAvat / 5. kAyena saha lagitaiH saMpRktairdhyAyati / 6. haDakkayitaHzvA / 7. pratimAnAm / dadidabaddududeddadaddual 78 Jadududdadaduddadadududel Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimA-dhAriNAmAcAraH / yAvadantya-pratimAyAmeka-pudgala-niruddha-ghaSTitayA kAyotsarge sthAtavyam / paryuSaNA-ekArthikAni nAmAni / khujjago vA, IsiM dovi pAde, pAdassa ya pAdassa ya aMtaraM cauraMgulaM sAhaTTasAharitA, egapoggala-niruddhadiTThI-rUvidavve kamhivi aceyaNe nivesiyA diTThI, sacetaNa 'appAivvati, ummesAdINivi Na kareti sahamussAsaM ca / 2ahApaNihitANi jaM jaM dhAviti savviMdiyANi sotAdINi Na rAgaM Na dosaM gacchati / sesaM kaNThaM || // bhikkhu-paDimA nAma sattamajjhayaNaM sammattaM // atha aTThamI dasA pajjosamaNA-kappo ajjhayaNaM cU0- saMbaMdho sattamAsiyaM phAsittA Agato tAhe vAsAjoggaM uvadhiM uppAeti vAsAjoggaM ca khettaM paDileheti / eteNa saMbaMdheNa pajjosavaNAkappo saMpatto / tassa dArA cattAri / adhigArA vAsAvAsajoggeNa khetteNa ya uvadhiNA ya jAva vAsA samujjAtA / nAmaNipphanno pajjosamaNAkappo dupadaM nAma, pajjosamaNA kappo ya, pajjosamaNAe kappo pajjosamaNAkappo / pajjAyANaM tosamaNA pajjosamaNA / athavA pari savvato bhAve, usa nivAse, esa pajjosamaNA | - idANiM NijjuttI-vitthAro / pajjosamaNAe gAthAdvayaM / pajjosamaNAe akkharAiM hoMti u imAiM gonnnnaaiN| 'pariyAya-vavatthavaNA 'pajjosamaNA ya pAgaiyA ||55|| "parivasaNA 'pajjusaNA pajjosamaNA ya vAsAvAso ya / "paDhamasamosaraNaM ti ya 'ThavaNA 'jeTThoggahegaTThA / / 56 / / pajjosamaNA etesiM akkharANaM zakrendra-purandaravadekArthikAni nAmAni guNanipphaNNAni goNNAni, jamhA pavajjA-pariyAto pajjosamaNA-varisehiM gaNijjati teNa pariyAga-vavatthavaNA bhaNNati / jadhA AloyaNa-vaMdaNagAdIsu jahA rAtiNiyAe kIramANesu aNajjamANe pariyAe pucchA bhavati / kati pajjosamaNAto gatAo uvaThThAvitassa ? jamhA uDubaddhiyA davva-khetta-kAla-bhAva-pajjAyA ittha pajjasavijjaMti ujjhijjatatti bhaNitaM hoi (1) / aNNArisA davvAdipajjAyA vAsAste Ayarijjati tamhA pajjosamaNA bhaNNati (2) / pAgatiyatti 1.aprApitavya iti / 2.'ahApaNihANi' pAThAntaram / 3. jaM jahAvi yaM' pAThAntaram / 4. upazamanA krodhAdiparyAyANAm yadivA RtubaddhasatkAnAM dravyAdiparyAyANAmujjhanaM navAnAM ca varSArAtre samAcaraNam / andidaduddidadduddada 79 dddddddddddddedias Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 pajjosavaNatti etaM savvaloga-sAmaNNaM pAgatiyA (3) / gihatthA egatya cattAri mAsA parivasaMtitti parivasaNA (4) / savvAsu disAsu Na paribbhamaMtIti pajjusaNA (5) / varisAsu cattAri mAsA egastha acchaMtIti vAsAvAso (6) / nivvAghAteNaM pAuse ceva vAsapAuggaM khittaM pavisaMtIti paDhama-samosaraNaM (7) / uDubaddhAto aNNamerA ThavijjatIti ThavaNA (8) / uDubaddho ekkekkaM mAsaM khettoggaho bhavatitti / varisAsu cattAri mAsA egakhettoggaho bhavatitti jiTThoggaho (9) / eSAM vyaMjanato nAnAtvaM na tvarthataH / eSAmekaM ThavaNAnAmaM parigRhya nikkhevo kajjati / ThavaNAe nikkhevo gAthA / ThavaNAe nikkhevo chakko davaM ca davanikkhevo / khettaM tu jammi khette kAle kAlo jahiM jo u ||57 / / odaiyAIyANaM bhAvANaM jA jahiM bhave ThavaNA | bhAveNa jeNa ya puNo Thavijjae bhAvaThavaNA u ||58|| nAma-ThavaNAto gatAo, davvaTThavaNA jANagasarIra-bhaviyasarIra-vatiritA, davvaM ca davvanikkhevo, jAiM davvAiM paribhaMjaMti jANi ya pariharijjaMti / pari jaMti taNaDagala-chAra-mallagAdi / pariharijjati sacittAdi 3 / sacitte seho Na pavvAvijjatti, acitte vatthAdi Na gheppati, paDhamasamosaraNa (Ne) mIsae-seho sovahito / khettaTThavaNA sakosaM joyaNaM, kAraNe vA cattAri paMca joyaNAI / kAlaThThavaNA cattAri mAsA , yacca tasmin kalpyaM / bhAvaThavaNA kohAdi-vivego bhAsAsamitijutteNa ya hotavvaM / etesiM sAmittAdi vibhAsA kAtavvA / tattha gAthA-sAmitte0 / sAmitte karaNammi ya, ahigaraNe ceva hoti chaDameyA / egatta-puhattehiM, dave khetta-'ddha-bhAve ya ||59 // davvassa havaNA davvaTThavaNA, davvANaM vA ThavaNA davvaTThavaNA, davveNa vA TThavaNA, varadavvehiM vA ThavaNA, davvaMmi vA ThavaNA varadavvesu vA ThavaNA / evaM khettakAla-bhAvesuvi egatta-bahutehiM sAmitta-karaNA-'dhikaraNatA bhANitavvA / tattha davvassa ThavaNA jadhA koi saMthAragaM giNhati, davvANaM jadhA tinni paDogAreNaM giNhati davveNaM jadhA-varisAste causu mAsesu ekkasiM AyaMbileNaM pAritA sesaM kAlaM abhattaTuM kareti, davvehiM mAsehiM mAsehiM cattAri AyaMbilapAraNayA evaM nivviti odaNaMpi, davammi jadhA-egaMgie phalae hAtavvaM davvesu jadhA- 'domAdI-kaMbI1. TyAdi-kaMbI-niSpaNNa-saMstArake / uNNNNNNNNNNNN * yNtiiyttNgNtutN Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApanA-nikSepaH, dvArANi ca / kAla-sthApanA-svarupam / UnAdhika-kAraNa-mImAMsA / saMthArae / khettassa egagAmassa paribhogo, khettANaMtti gAmAdINaM aMtarapallIyAdINaM, karaNe egatta-puhatteNaM Natthi / adhikaraNe ege khette paraM addhajoyaNa-merAe gaMtuM 'paDietae, puhateNaM duyamAdIhivi addhajoyaNehi gaMtuM paDiettae / kAraNe kAlassa jA merA sA Thavijjati akappiyA vAsAstakAle na parighippaMti, kAlANaMcauNhaM mAsANaM, ThavaNA kAlehiM-paMcAhe paMcAhe gate kAraNe ThAyaMti kAlammi pAuse ThAyaMti, kAlesu AsADhapuNNimAto savIsatIrAe mAsadivases gatesu ThAyaMti kAraNe | bhAvassa udayiyassa ThavaNA, bhAvANaM khaiyaM bhAvaM saMketassa sesANaM bhAvANaM parivajjaNA hoi / bhAvatti-bhAveNaM nijjarajhAe ThAti, bhAvehiM nijjaratAe saMgahaThThatAe vetAvaccaM kareti, bhAvaMmi khaovasamie, bhAves Natthi ahavA khaovasamie bhAve suddhAto suddhataraM evamAdisu pariNamaMtassa bhAvesu ThavaNA bhavati / evaM tAva davvAdi samAseNa bhaNitaM / idANiM ete ceva vitthareNa bhaNihAmi / tattha tAva paDhamaM kAlaThThavaNaM bhaNAmi / kiM kAraNaM ? jeNa evaM suttaM kAlaThThavaNAe suttAdeseNaM parUvetavvaM / kAlo samayAdIo gA0 kAlo samayAdIo pagayaM samayammi taM parUvissaM / nikkhamaNe ya pavese, pAusasarae ya vocchAmi ||60|| ___ asaMkhejja-samayA AvaliyA / evaM suttAlAvaeNaM jAva saMvaccharaM / ettha puNa uDubaddhaNa vAsAsteNa ya pagataM adhigAra ityarthaH / tattha pAuse paveso vAsAvAsa-pAugge khette / sarate tAto niggamaNaM / UNAtisti0 gAthA uNAiritta-mAsa'TTa vihariUNa gimha-hemaMte / egAhaM paMcAhaM mAsaM ca jahA samAhIe // 61 / / cattAri hemaMtiyA mAsA cattAri gimhamAsA ete aTTha viharaMti / te puNa aTTha mAsA UNayA atirittA vA viharijja / kathaM puNa UNA vA atiritA vA bhavaMti ? | tattha tAva jadhA UNA bhavaMti tadhA bhaNNati / kAUNa puvvaddhaM0 gAthA kAUNa mAsakappaM tattheva uvAgayANa UNA te / cikkhala vAsa roheNa vA vi teNa TThiyA UNA / / 62 / / AsADhacAumAsiyaM paDikkaMte jati aNNattha vAsAvAsapAuggaM khettaM Natthi tAhe tatyeva ThitA vAsAvAsaM, evaM UNA aTTamAsA, jeNa sattamAsA vihastiA / 1. 'paDiniyatae' pAThAntaram / aNdutuyutulu muNduNttuN dytNtuyutuyutuNdN Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 athavA imehiM pagArehiM UNA aTTamAsA hojja / cikkhalla pacchaddhaM / jattha vAsAsto kato, tato kattiyacAummAsie na niggatA imehiM kAraNehiM paMtho cikkhallo tatya khupijjati , vAsaM vA Na 'toramatI, rohago vA jAto jAva maggasiraM savvaM Na NiggaA, tAhe pose niggaMtANaM posAdIyA AsADhaMtA sattamAsA viharitA evaM UNA bhavaMti / idANiM jadhA atistiA aTThamAsA viharitA hojjA tadhA bhaNNati-vAsAkhettAlaMbhe0 gAthA || vAsAkhettAlaMbhe addhANAdIsu pattamahigAto / asAhaga-vAghAeNa va apaDikkamiuM jai vayaMti / / 63 // sAhuNo AsADhacAummAsie paDikkaMte vAsAvAsa-pAtoggaM khetaM maggaMtA Na labhaMti tAhe tehiM maggaMtehiM tAva Na laddhaM jAva AsADhacAummAsiyAto savIsatirAto vA mAso gato / NavaraM bhaddapada-joNhassa paMcamIe laddhaM khettaM taMmi divase pajjosavitaM, evaM navamAsA savIsatirAyA viharitA | athavA sAhU addhANapaDivannA satthavaseNaM AsADhacAummAsiyAto pareNaM paMcAheNa vA dasAheNa vA jAva savIsatirAte vA mAse khettaM pattA evaM atiritA aTTamAsA viharitA / ahavA jattha vAsAvAso kato tato khettAto Arato ceva kattiyacAummAsiyassa niggacchaMti imehiM kAraNehiM kattiyapunnimAe AyariyANaM NakkhattaM asAhagaM, anno vA koi taddivasaM vAghAto bhavissati, tAhe apuNNe kattie niggacchaMtA atirite aTTamAse vihariti / egAhaM paMcAhaM mAsaM vA jadhAsamAdhIe / asya vyAkhyA-paDimApaDivaMnANaM gAthApaDimApaDivannANaM egAhaM paMca hota'hAlaMde / jiNasuddhANaM mAso nikkAraNao ya therANaM // 64 / / tAva paDimApaDivannA uDubbaddhe ekkekkaM ahorataM egakhette acchaMti / ahAlaMdiyA paMca ahostA egakhette acchaMti / jiNakappiyA mAsaM | mAsaM suddhaparihAriyA / evaM ceva therakappiyA NivvAghAeNa mAsaM, vAghAte UNaM vA atiritaM vA mAsaM / uNAisti-mAsA gAthAUNAiritta-mAsA evaM therANa aTTha NAyavvA / iyare aTTha vihariuM NiyamA cattAri acchanti // 65 // itare NAma paDimApaDivannayA ahAlaMdiyA ete evaM rIittA uDubaddhe kahiM puNa ThAtavvaM ? vAsAste ya cattAri mAsA savvevi acchaMti egakhette / AsADhapu1. uparamati / shuvNttNtNtyNtN uNyyNtyugyutN Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rtubaddha-kAle pratimA dhAriNa ekakSetre ekadivasaM, athAlaMdikA: paMcadivasaM, jinakalpikA mAsaM, sthavirakalpikAstu nirvyAdhAtena mAsaM vasanti / anabhigRhIta-abhigRhItayoH svarupam / nnimAe vAsAvAsaMmi hoti ThAtavvaM gAthA-AsADhapunnimAe vAsAvAsaM ThAtavvaMAsADha-puNNimAe vAsAvAsaM tu hoti ThAtav / maggasira-bahula-dasamIu jAva egammi khettammi // 66 // cikkhalla pANa thaMDilla vasahi gorasa jaNAule vijje / osaha nivayAhivai pAsaMDA bhikkha sajjhAe / / 67 / / bAhiM ThitA vasabhehiM khettaM gAhettu vAsapAoggaM | kappaM kahetu ThavaNA sAvaNa'suddhassa paMcAhe ||68 // bAhiM Thittati-bAhi ThitA jattha AsADha-mAsakappo tattha dasamIe Arabbha jAva AsADhamAsa-paNNarasI tAva vAsAvAsa-pAyoge khette saMthAraya-Dagala-khAramallagAdI giNhatA vasabhA bhAveti ya kkhettaM sAdhubhAvaNAe, tato AsADhapunnimAe vAsAvAsa-pAugge khette gaMtuM AsADha-cAummAsiyaM paDikkamaMti, paMcahiM divasehiM pajjosavaNAkappaM kaDDeti sAvaNa-bahulassa paMcamIe pajjosaveMti / adha bAhiDitehiM vasabhehiM Na gahitANi chArAdINi, tAhe kappaM kaheMtA ceva giNhaMti mallagAdINi / evaM AsADhapunnimAe TThitA jAva maggasira-bahulassa dasamI tAva eggaMmi khette acchejjA, tinniM vA dasarAtA / evaM tinni puNa dasarAtA cikkhallAdIhiM kAraNehiM, etya u0 gAthA ettha tu aNabhiggahiyaM vIsatirAyaM sa-vIsatI-mAsaM | teNa paramabhiggahiaM gihi-NAtaM kattio jAva ||69 / / etyatti pajjosavite sa-vIsati-rAyassa mAsassa Arato jati gihatthA pucchaMti tubbhe ajjo vAsAstaM ThitA adha No tAva ThAdha, evaM pucchitehiM jati abhivar3ita-saMvatsare jattha ahimAsato paDati to AsADhapannimAo vIsatirAte gate bhaNNati ThitAmotti, Arato Na kappati vottuM ThitAmotti / adha itare tinni caMdasaMvatsarA tesu savIsatirAte mAse gate bhaNNati ThitAmotti, Arato Na kappati vottuM ThitAmotti / kiM kAraNaM asivAdi0 gAthA / / asivAi-kAraNehiM ahavA vAsaM Na suTTa AraddhaM / / ahivaDDiyammi vIsA iyaresu savIsaI mAso ||70|| katAi asivAdINi kAraNANi uppajjejjA, jehiM niggamaNaM hojja, tAhe gihatthA mannejja, Na kiMci ete jANaMti, musAvAtaM vA ullAti, jeNaM ThitAmotti bhaNittA niggatA / ahavA vAsaM Na suhu AraddhaM teNa logo bhIto dhaNNaM uyN uNddi uNttyN uNdNtyutmyN Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 'jhaMpituM Thito, sAhUhiM bhaNitaM ThiyAmotti jANaMti ete-varisissati to muyAmo dhaNNaM vikkiNAmo, adhikaraNaM gharANi yacchatti', halAdINa ya saMThappaM kareMti / jamhA ete dosA tamhA vIsatirAteM agate savIsatirAte vA mAse agate Na kappati vottuM ThitAmotti / ettha tu0 gAthA / ettha tu paNagaM paNagaM kAraNiyaM jA savIsatImAso / suddhadasamIDiyANa va AsADhIpuNNimosaraNaM // 71 // AsADhapunnimAe ThitANaM jati taNa DagalAdINi gahiyANi pajjosavaNA kappo ya kathito to sAvaNabahulapaMcamIe pajjosaveMti / asati khette sAvaNabahuladasamIe, asati khette sAvaNabahulassa paNNarasIe, evaM paMca paMca osAreMteNa jAva asati bhaddavayasuddhapaMcamIe, ato pareNaM na vaTTati atikametuM, AsADhapunnimAto ADhattaM maggaMtANaM jAva bhaddavayA joNhapaMcamIe etyaMtare jati Na laddhaM tAhe jati rukkhaheTTe Thitovi pajjosavetavvaM / etesu pavvesu jadhAlaMbhe pajjosaveyavvaM appavve Na vaTTati, kAraNiyA cautthIvi ajjakAlaehiM pavattitA / kahaM puNa ? ujjeNIe NagarIe balametta-bhANumettA rAyANo / tesiM bhAiNejjo ajjakAlaeNa pavvAvito, tihiM rAIhiM paTuhiM ajjakAlato nivvisato kato / so patiTThANaM Agato / tattha ya sAtavAhaNo rAyA sAvago | teNa samaNa-pUyaNachanno pavattito, aMtepuraM ca bhaNitaM amAvAsAe upavAsaM kAuM pAraNae sAdhUNa bhikkhaM dAtuM pArijjaha | annayA pajjosamaNA-divase AsaNe Agate ajjakAlaeNa sAtavA - haNo bhaNito- 'bhaddavata- joNhassa paMcamIe pajjosavaNA bhavati / ' rannA bhaNito, taddivasaM mama iMdo aNujAtavvo hohiti, to Na pajjuvAsitANi cetiyANi sAdhuNo vA bhavissaMtitti kAtuM to chaTTIe pajjosavaNA bhavatu / AyarieNa bhaNitaM na vaTTati atikkAmeuM / rannA bhaNiyaM to cautthIe bhavatu / AyarieNa bhaNitaM evaM houtti cautthIe katA pajjosavaNA / evaM cautthIvi jAtA kAraNitA / `suddhadasamI ThitANa ca AsADhI punnimosaraNaMti'' jattha AsADha mAsakappo kato, taM ca kkhettaM vAsAvAsapAuggaM, aNNaM ca khettaM Natthi vAsAvAsapAuggaM / athavA abbhAse ceva annaM khettaM vAsAvAsapAuggaM savvaM ca paDipunnaM saMthAraDagalagAdIya bhUmI ya baddhA, vAsaM ca gADhaM aNorayaM ADhattaM, tAhe AsADhapunnimAe ceva 1. pidhAnAdinA saMgopayitum / 2. chAdayanti / 3. utsavaH / 4. cikkhalarahitetyarthaH / sassess[ 84 ]ssssse Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parvasu eva paryuSaNA kAryA / caturthI kAraNa-pravartitA / kAlakasUrikathA / jyeSThAvagraha-svarUpam / pajjosavijjati / evaM paMcAha-parihANimadhikRtyocyate-iya sattarI0 gAthA / / iya sattarI jahaNNA asIti NautI dasuttarasayaM ca / jai vAsati miggasire dasa rAyA tiNNi ukkosA / / 72|| iya tti upapradarzane / je AsADha-cAummAsiyAto savIsatirAte mAse gate pajjosaveMti, tesiM sattarIdivasA jahaNNato jeTToggaho bhavati / kahaM puNa sattarI ? cauNhaM mAsANaM savIsaM divasa-sataM bhavati, tato savIsatirAto mAso paNNAsaM divasA sodhitA sesA sattaraM divasA / je bhaddavaya-bahalassa dasamIe pajjosaveMti tesiM asIti divasA jeTToggaho, je sAvaNa-punnimAe pajjosaviti tesiM NaM Nautti divasA majjhi jeToggaho, je sAvaNa-bahala-dasamIe ThitA tesiM dasuttaraM divasa-sataM jeTThoggaho, evamAdIhiM pagArehiM varisAstaM egakhette acchitA kattiya-cAummAsie NigaMtav / atha vAso na oramati to maggasire mAse jaddivasaM pakkamaTTiyaM jAtaM taddivasaM ceva NiggaMtavvaM , ukkoseNa tinni dasarAyA na niggacchejjA / maggasirapunnimA ettiyaM bhaNiyaM hoi maggasirapunnimAe pareNa jaivi plavaMtehiM tahavi NigaMtavvaM / adha na niggacchaMti tA caulahagA / evaM paMcamAsio jeThoggaho jAo / kAUNa gAthA0 kAUNa mAsakappaM tatyeva ThiyANa jAva maggasIre / sAlambaNANa chammAsito tu jeTThoggaho hoti // 73 // AsADhamAsakappaM kAuM jai annaM vAsAvAsapAuggaM khettaM natyi, taM ceva vAsAvAsapAoggaM, jattha AsADhamAsakappo kato, te tattheva pajjosaveMti AsADhapunnimAe vA / sAlaMbaNANaM maggasiraMpi savvaM , vAsaM Na oramati teNa, Na niggatA, asivAdINi vA bAhiM evaM sAlaMbaNANaM chammAsito jeTThoggaho, bAhiM asivAdIhiM jai vAghAto aNNavasahIe TuMti, jataNAvibhAsA kAtavvA / jati atthi padavihAro0 gAthA'jai atthi payavihAro caupADivayammi hoi gaMtavvaM / ahavAvi aNitassA ArovaNa pubaniddiTThA ||74 / / ' ___kaMThA / kutraciddivA nisIthoktA / apuNNevi cAummAsie niggamejja imehiM kAraNehiM / kAIya0 gAthA 1. prakSepagAthA saMbhAvyate / anandidabadduddahatial 85 dalandddddddddddha Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 kAIyabhUmI saMthArae ya saMsatta dullahe bhikkhe / eehiM kAraNehiM apatte hoi niggamaNaM / / 75 / / rAyA sappe kuMthU agaNi gilANe ya thaMDilassa'sati / eehiM kAraNehiM apatte hoi niggamaNaM 76 // kAiyabhUmI saMsattA udaeNa vA pillitA, saMthAragA saMsattA , annAtovi tinni vasadhIu Natthi, athavA tAsuvi esa ceva vAghAto, rAyA vA paduTTho, gilANo vA jAo | vejjanimittaM atikkaMte vi acchijjati / vAsaM vA Na oramatI0 gAthAdvayaM kaMThyaM / vAsaM va na oramaI paMthA vA duggamA sacikkhallA / eehiM kAraNehiM aikkaMte hoi niggamaNaM ||77|| asive omoyarie rAyA duDhe bhae va gelaNNe | eehiM kAraNehiM aikkaMte hoti niggamaNaM / / 78 / / esa kAlaTThavaNA / idANiM khettaTTavaNA- ubhato0 gAthA / ubhao u addhajoyaNa saaddhakosaM ca taM havati khettaM / hoi sakosaM joyaNa, mottUNa kAraNajjAe // 79 // jaMmi khette vAsAvAsaM ThAvaMti tatya ubhato-savvato saMmaMtA sakosaM joyaNaM uggaho kAtavyo / kathaM puNa savvato samaMtA chaddisAto ? puvvA dAhiNA avarA uttarA uDDA adhA, cattAri vidisAto asaMvavahAriNIo egapadesiyAutti kAuM mukkAo / tAsu chasa disAsu ekkekkAe addhajoyaNaM addhakosaM ca bhikkhAyariyAe gammati gata-paDiyAgateNaM sakosaM joyaNaM bhavati / kahaM puNa chaddisAto bhavaMti ? ucyate-uDDhamahe0 gAthA uDDamahe tiriyammi ya, sakosayaM savvato havati khettaM / iMdapayamAiesuM chaddisi 'iyaresu cau paMca ||80|| tiNNi duve ekkA vA vAghAeNaM disA havai khettaM / ujjANAo pareNaM chiNNamaMDabaM tu akhettaM / / 81|| indapade gayaggapade pavvatate uvari pi gAmo hihAvi gAmo | uD ca tassa majjhamivi gAmo / majhimella-gAmassa causuvi disAsu gAmA / majjhimella-gAme vitANaM chaddisAto bhavaMti / AdiggahaNeNaM jo annovi eriso pavvato hojja 1. sesesu pAThAntaram / uNddi uNttuNdttNddiyttN aNtNtmNtyNtN Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrNe caturmAse vihAra-kAraNANi / kSetra-sthApanAyAmavagrahaH sakrozayojanam / dravya-sthApanAyAM AhAravikRti-Adi-sapta-dvArANi / tassavi chaddisAto bhavaMti / mottuMtti-erisaM pavvattaM mottuM aNNaMmi khette cattAri vA disAto uggaho bhavati paMca vA / Na kevalaM ettiyAo cceva / tinni duve ekkA vA disA vAghAteNa hojja | ko puNa vAghAto ? aDavi ujjANAto pareNa pavvatAdivisamaM vA pANiyaM vA etehiM kAraNehiM etAto disAto ruddhiyAto hojjA jeNa gAmo Natthi, sativi gAme agammo hojjA / chinna-maDaMbaM NAma-jassa gAme vA Nagaresu vA savvAsu disAsu uggahe gAmo Natthi, taM ca akkhittaM nAtavvaM / jAe disAe jalaM tAe disAe imaM vidhiM jANijjA / dagaghaTTa0 gAthAdagaghaTTa tinni satta ca uDuvAsAsu Na haNaMti taM khettaM / cauraThThAti haNaMtI jaMghaddhakkovi u pareNaM / / 8 / / dagasaMghaTTo nAma-jattha jAva addhaM jaMghAe udagaM, uDubaddhe tinni saMghaTTA jattha bhikkhAyariyAe gatAgateNaM cha, vAsAsu satta tA te gatAgateNaM coddasa bhavati / etehiM Na uvahammati khettaM / khettaTThavaNA gatA | davvaTThavaNA idANiM davvaTThavaNAhAra gAthAdavaTThavaNA''hAre 1 vigaI 2 saMthAra 3 mattae 4 loe 5 / saccitte 6 acitte 7 vosiraNaM gahaNa-dharaNAiM / / 83 // puvAhArosavaNaM joga vivaDDIya sattiuggahaNaM / saMcaiya asaMcaie davavivaDDI pasatthA u ||84|| __davvaTThavaNAe AhAre cattAri mAse nirAhAro acchatuM Na tarati to egadivasUNo evaM jati jogahANI bhavati to jAva diNe diNe AhAretuM jogavuDDIjo NamokkAreNaM pAreMtao so porisIe pAretu, porisiGto purimuDeNa, purimaDDaitto 'ekkAsaNAeNa / kiM kAraNaM ? vAsAsu cikkhalla cilizcilaM dukkhaM saNNAbhUmi gammati, thaMDillANi yaNa paurANi, haritakAeNa uvahayANi / gatA AhAraTThavaNatti / idANiM vigatiTThavaNA- saMcaiya asaMcaiye davvavivaDDI ya / pasatthA tu vigatI duvidhA saMcaiyA asaMcaiyA ya / tattha asaMcaiyA khIra-dadhi-maMsa-NavaNIya ogAhimagA ya, sesAto ghaya gula madhu majja khajjaga-vidhANAto saMcaiyAto / tattha majjavidhANAto appasatthAto, sesAto pasatthAto / AsAmekatarAM parigRhyocyate-vigati0 gAthA 1. ekkAsaNaeNa' saMbhAvyate / dachhadaaaaaaaaa 87 dadabadibadabbia Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 vigatiM vigatIbhIo vigaigayaM jo u bhuMjae bhikkhU / vigaI vigayasabhAvaM vigatI vigatiM balA nei ||85 // T taM AhAritA saMyatatvAda'saMyatatvaM vividhaiH prakAraiH gacchihiti vigati, vigatIbhItotti-saMyatatvAdasaMyatatvagamanaM tassa bhIto, vigatigataM bhattaM pANaM vA vigatimissaM na bhottavvaM / jo puNa bhuMjati tassa ime dosA-vigati pacchaddhaMvigatIe vigato saMyatabhAvo jassa so vigatI, vigatasabhAvo taM vigatI vigatasabhAvaM sA vigatI AhAritA, balA vigatiM Neti / vigatI nAma asaMyatatvagamanaM jamhA ete doSA tamhA Nava rasavigatI ogAhima- dasamAo nAhAretavvAo, Na tahA uDubaddhe jathA vAsAsu, sIyale kAle vA atIva mohubbhavo bhavati gajjita - vijjutAINi ya daDuM souM vA / bhave kAraNaM AhArejjAvi / gelaNNeNaM AyariyabAla-vuDDha-dubbala-saMghayaNANa gacchovaggahaTThatAe gheppejjA | ahavA saDDA NibbaMdheNa nimaMteti pasatyAhi vigatIhiM / tattha-pasatthavigatIgahaNaM0 gAthA || pasattha vigaIgahaNaM garahiya-vigatiggaho ya kajjammi / garahA lAbhapamANe paccaya pAvappaDIghAo // 86 // tAhe jAo asaMcaIAu khIra- dahItogAhimagANi ya tAo asaMcaiyAto gheppaMti saMcaiyAto Na gheppaMti ghata-tila-gula-NavaNItAdINi / pacchA tesiM khate jAtA kajjaM bhavati tadA Na labdhaMti teNa tAo Na gheppaMti / aha saDDhA NibaMdheNa nimaMteti tAhe bhaNNati / jadA kajjaM bhavissati tadA geNhIhAmo / bAlAdibAla-gilANa-vuDDha-sehANa ya bahUNi kajjANi uppajaMti, mahaMto ya kAlo acchati, tAhe saDDhA taM bhaNaMti-jAva tubbhe samuddisadha tAva atthi cattAri vi mAsA / tAhe nAUNa geNhaMti jataNAe, saMcaiyaMpi tAhe gheppatti jadhA tesiM saDDANaM saDDhA vaDDati, avocchinne bhAve ceva bhAMti hotu alAhiM pajjattaMti / sA ya gahiyA therabAla-dubbalANaM dijjati, baliya-taruNANaM na dijjati, tesiM pi kAraNe dijjati, evaM pasatthavigatiggahaNaM / appasatthA Na ghettavvA / sAvi garahitA vigatI kajjeNaM ghippati imeNaM- vAsAvAsaM pajjosavitANaM atthegatiyANaM evaM vuttapuvvaM bhavati, attho bhaMte gilANassa, tassa ya gilANassa viyaDeNaM poggaleNa vA kajjaM se ya pucchitavve- kevatieNaM se aTTho ? jaM se pamANaM vadati evatieNaM mama kajjaM tappamANato ghettavvaM / etaMmi kajje vejjasaMdeseNa vA aNattha vA kAraNe AgADhe jassa sA atthi so viNNavijjati taM ca se kAraNaM dIvijjati / evaM jAite samANe labhejjA jAdhe ya taM pamANaM pattaM bhavati jaM teNa gilANeNa bhaNitaM tAhe 88 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikRtistyAjyA, kAraNe grahaNavidhiH / saMstAraka-mAtraka-grahaNa-paribhoga-vidhiH / caturmAse'vazyaM locaH kAryaH / purANa-bhAvita-zrAddhe moktuM dIkSA na kartavyA / bhaNNati-hou alAhitti vattavvaM siyA, tAhe tasyApi pratyayo bhavati suvvattaM ete gilANaTThayAe maggaMti, na ete appaNo aTThAe maggaMti / jati puNa appaNo aTThAte maggaMtA to dijjaMtaM paDicchaMtA jAvatiyaM dijjati, jevi ya pAvA tesiM paDighAto kato bhavati / tevi jANaMti, jadhA tinni dattIo geNhaMti suvvattaM gilANaTTAe / se NaM evaM vadaMtaM aNNA hi paDiggahehi bhaMte tumaMpi bhokkhasi vA pAhise vA, evaM se kappati paDiggAhitae, no se kappati gilANa-NIssAe paDiggAhittae / / evaM vigatiDhavaNA gatA / idANiM saMthAratitti-kAraNa0 gAthAkAraNao uDugahite ujjhiUNa geNhaMti aNNa'parisADI / dAuM gurussa tiNNi u sesA geNhaMti ekkekkaM ||87|| saMthArA je uDubaddhiyA kAraNe gahitA te vosirijjaMti / annesiM gahaNaM dhAraNaM ca saMthAretti gataM / idANiM mattaetti uccAra0 gAthA uccAra-pAsavaNa-khelamattae tiNNi tiNhi giNhaMti / saMjaya-AesaTTha bhujejja'vasesa ujjhaMti ||88|| uccAra-pAsavaNa-mattayA je uDubaddha kAraNeNaM gahitA khelamatto ya te vosarijjati / annesiM gahaNaM dhAraNaM ca / ekkekko tinni uccAra-pAsavaNakhela-mattage giNhati, ubhaokAlaMpi paDilehijjaMti, jati vuTTI Na paDati Na paribhaMjaMti, diyA rAto vA pari jaMti mAsalahaM / jAhe vAsaM paDati tAhe paribhujati / jeNa abhiggaho gahito so parihaveti / jatA Natthi tadA appaNA pariTThaveti / tAva so nivvisitavvo jAva kajjaM kareti / ullato Na Nikhippati visuyAvettA Nikhippai, seha-apariNatANaM Na dAvijjati / mattaetti gataM / / dhuvaloo u0 gAthA0 dhuvaloo u jiNANaM NiccaM therANa vAsAvAsAsu / asahU gilANassa va, NAtikkAmejja taM rayaNiM ||89 / / dhuva-kesa-maMsuNA bhavitav gacchaniggatANaM dhuvaloto niccaM, gacchavAsINaMpi therakappiyANaMti vAsAvAse ussaggeNaM dhuvaloto kAyabvo / adha na tarati asahU vA, tAhe sA rayaNI NAtikkametavvA / loetti gataM / / muttuM purANagA0 mottu purANa-bhAviyasaDaDhe saMvigga sesa paDiseho / mA niddao bhavissai bhoyaNamoe ya uDDAho ||90 // 1. upabhoktavyo rakSaNIyo vA yAvat varSoparamaH / 2. vizoSya / utNtuvNtNNNNN yNtyNtN vNtN Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 sacittaM-sehaM vA sehI vA jati pavvAveti caUguruM ANAdi virAhaNA, so tAva jIve Na saddahati, kathaM ? jati bhaNNati-ete AukkAiyA jIvA taM ca kAlaM te puNo dukkhaM pariharituM, tAhe so bhaNati-jati ete jIvA, to tubme NivayamANe kiM hiMDadha, tubbhe kira ahiMsayA ? evaM Na saddahati / pAde Na dhovvaMti jAti tAhe so bhaNati samala-cikkhallaM madiUNa pAdevi Na dhovaMti tAhe dugacchati, kiM etehiM samaM acchateNa asuIhitti gachejjA / ahavA dhovaMti sAgAriyaMti bAusadosA, vAse paDate so paDissayAto Na NIti, so ya uvassago' Daharago, tAhe jati maMDalIe samuddisate pAsaMti to uDDAhaM kareti, vippariNameti ya, aNNehi ya saMsaThThayaM samuddisAvito pacchA vaccati / atha maMDalIe Na samuddisati to sAmAyArivirAhaNA, samatA merA ya Na katA bhavati || jati vA visajjamANe mattaesuM uccArapAsavaNANi AyaraMti taM daTTaNa gato samANo uDDAho karejja / atha dharaMti to AyavirAhaNA, atha nisargatevi NiMti to saMjamavirAhaNA evamAdI dosA jamhA, tamhA Na pavvAvetavyo / bhave kAraNaM pavvAvejjA / purANo vA abhigataso vA, athavA ko'pi rAyA rAyAmacco vA atisesI vA avvocchitti vA kAhiMti pavvAti / tAdhe puNa vicittA vasadhI mahatI ya gheppati, jati jIve codeti tattha paNavijjati, pAdANa ya se kappo kIrati, samuddese uccArAdisu ya jayaNAe jataMti Ayariti, aNNapaDissayaM vA ghettUNa jataNAe uvacarijjati / idANiM accittANaM gahaNaM- chAra-Dagalaya-mallayAdINaM uDubaddhe gahitANaM vAsAsu vosiraNaM, vAsAsu dharaNaM chArAdINAM , jati Na giNhati mAsalahuM, jA ya tehiM viNA virAdhaNA gilANAdINa bhavissati / bhAyaNavirAdhaNA lepeNa viNA tamhA ghettavvANi, chAro ekke koNe puMjo ghaNo kIrati / taliyA vikiMcijjati jadA Na vikiMcitAo tadA chArapuMje Nihammati mA repaNaijjissaMti, ubhato kAle paDilehijjaMti tAo chAro ya, jatA avagAso bhUmIe natthi chArassa tadA kuMDagA bharijjaMti, levo samANeUNa bhANassa heTThA kIrati, chAreNa ugguMDijjati, sa ca bhAyaNeNa samaM paDilehijjati / atha acchaMtayaM bhAyaNaM Natthi tAhe mallayaM leveuNaM bharijjati, "paDihatthaM paDilehijjati ya / evaM esA sImA bhaNitA, kANai gahaNaM kANai dharaNaM kANai vosiraNaM kANai tinnivi / / || davaDhavaNA gatA || idANiM bhAvaTThavaNA / iriesaNa0 gAthA1. upAzrayo laghuH / 2. varSati sati / 3. mA panakIbhavantu 4. bhRtam / addadadddddddddddddddl 90 Laddataduddadidadadadded Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAra-lepa-grahaNa-paribhogavidhiH / samitau guNa-doSa-svarUpa-prakaTanam / paMca samiti-dRSTAntAH / iriesaNa bhAsANaM maNa vayasA kAie ya duccarie / ahigaraNa-kasAyANaM saMvaccharie viosavaNaM / / 91 / / iri-esaNa-bhAsAgahaNeNa AdANaNikkhevaNAsamitI-parihAvaNiyA samitItovi gahitAto bhavaMti / etAsu paMcasuvi samitIsu vAsAsu uvautteNa bhavitavvaM / evamukto codaka Aha-uDubaddheNa kiM asamiteNa bhavitavvaM ? jeNaM bhaNNati vAsAsu paMcasu samitIsu uvautteNa bhavitavvaM / ucyate-kAmaM0 gAhA / / kAmaM tu savvakAlaM paMcasu samitIsu hoi jaiyavvaM / . vAsAsu ahIgAro bahupANA meiNI jeNaM // 92 / / kAmamanumatArthaM, yadyapi sarvakAlaM sadA samiteNa hotavvaM , tahAvi vAsAsu viseso kIrati jeNaM tadA bahupANA puDhavI AgAsaM ca, evaM tAva savvAsiM sAmaNNaM ca bhaNitaM / idANiM ekkekkAevi asamitassa dosA bhaNNaMti-bhAsaNe0 gAthA / bhAsaNe saMpAimavaho duNNeo nehacheo taiyAe / iriyacarimAsu dosuvi apehaapamajjaNe pANA NaM / / 93 / / - aNAUtaM bhAsaM bhAsaMtassa saMpAdimANaM pANANaM vAghAto bhavissati / AdiggahaNeNaM AukkAya-phusitAu sacittavAto ya muhe pavissati, tatiyA NAma esaNAsamitI aNAUttassa udaullANaM hatyamattANaM chedo NAma udatollavibhatti dukkhaM Najjati, carimAto NAma- AyANanikkhevaNA samitI pAriTThAvaNiyA samitI y| iriyAsamitI-aNuvautto sahamAto maMDakkaliyAdIoharitANi ya na pariharati / AdANanikhevaNAsamitIe pAriTThAvaNiyAsamitIe ya aNuvautto paDilehaNapamajjaNAsu duppaDilehitaM dupamajjitaM kareti, Na vA pamajjejja paDilehijja vA / samitINaM paMcaNhavi udAharaNANi / iriyAsamitIe udAharaNaM ego sAhU iriyAsamitIe jutto sakkassa AsaNaM calitaM / sakkeNa devamajjhe pasaMsito / micchAddiTThI devo asaddahaMto Agato / makkhitappamANAto maMdukkaliyAo viuvvati / piTTato hatyibhayaM gatiM Na bhiMdati / hatthiNA ya ukkhivitaM pADito Na sarIraM pehati sattA mAritatti jIvadayApariNato, athavA iriyAsamitIe arahannato devatAe pAdo chinno / annAe saMdhito ya / bhAsAsamitIe-sAhUNagararohae vaTTamANe bhikkhAe niggato pucchito bhaNati'bahuM suNeti kannehiM silogo / uNddNddiNtyNtrN aaytnvNtuddiyN Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 esaNA samitIe NaMdiseNo vasudevassa puvvabhavo kathetavyo / athavA imaM didvivAtiyaM, paMca saMjatA mahallAto addhANAto taNhAchuhA kilaMtA niggayA viyAlitaM gatA pANiyaM maggaMti aNesaNaM logo kareti Na laddhaM kAlagatA paMcavi / AdANabhaMDamattanikkhevaNAsamitIe udAharaNaM-AyarieNa sAdhU bhaNito, gAmaM vaccAmo | uggAhite saMte keNavi kAraNeNa dvitA / ekko etAhe paDilehitaMti kAtuM dvaveumAraddho / sAdhUhiM codito bhaNati, kiM ettha sappo bhavissati ? | saMnihitAe devatAe sappo vigumvito esa jahanno asamito / anno teNeva vihiNA paDilehitA Thaveti, so ukkosato samito / udAharaNaM-egassAyariyassa paMca-sissa-sayAiM / ettha ego seTThisuto pavvaito / so jo jo sAdhU eti tassa daMDayaM nikkhivati / evaM tassa uDiMtassa acchaMtassa anno eti aNNo jAti tahAvi so bhagavaM aturitaM acavalaM uvariM hiTThA ya pamajjittA Thaveti / evaM bahuNAvi kAleNaM na paritAmmati / paMcamAe samitIe udAharaNaM dhammaruI, sakkAsaNa-calaNaM pasaMsA, micchAddiTThIdeva-AgamaNaM pipIliyA viguvvaNaM, kAiyAe saMjatA 'bAhADito ya mattato, niggato pecchati saMsattaM thaMDillaM, sAdhU paritAvijjaMtitti ya pIto deveNa vArito, vaMdituM gato / bitio cellato kAiyADo Na vosirati devatAe ujjoto kao esa samito / imo asamito cauvvIsaM uccArapAsavaNabhUmIto tinni ya kAlabhUmito na paDileheti, codito bhaNati, kiM ettha uTTo bhavijjA ? devatA uTTarUveNa thaMDile ThitA, bitiyae gato tatyavi evaM , tatiyaevi tAhe teNa uDavito tAhe devatAe paDicodito samma paDivanno / idANiM maNavayasA kAie ya duccariettitti / asya vyAkhyA. maNavayaNakAyagutto duccariyAiM tu khippamAloe / ahigaraNammi duruyaga pajjoe ceva damae ya ||94|| ___ maNapuvvaddha kaMThaM guttINaM udAharaNANi-maNoguttIe ego seTThisuto sunnaghare paDimaM Thito purANabhajjA se sannirohamassahamANI ubhAmailleNa samaM taM ceva gharamatigatA pallaMka-khillaeNa ya sAdhussa pAdo viddho tattha aNAyAraM AyaraMti, Na ya tassa bhagavaMto maNo viNiggato saTThANAto / 1. bhRtazca mAtrakaH / saedardarasiderederivederal 92 d dddddddd ddress Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samiti - guptiSu dRSTAntAH / adhikaraNaM na kartavyaM, prathamabhUtamapi zamitavyam / kummakAra - dRSTAntaH / * vatiguttIe-saNNAtaya-sagAsaM sAdhU patthito, corehiM gahito vutto ya, mAtapitaro se vivAhanimittaM eMtANi diTThANi tehiM niyattito, teNa tesiM vaigutteNa Na kahitaM, puNaravi corehiM gahitANi / sAhU ya puNo 'NehiM diTTho / sa evAyaM sAdhutti bhaNiUNa mukko / itarANavi tassa vaiguttassa mAtA pitarotti kAuM mukkANi / kAyaguttI sAhU hatyi-saMbhame gatiM Na bhiMdati advANa - paDivanno vA / idANiM adhikaraNetti dAraM / asamitassa vosiraNaM samitattaNassa gahaNaM // adhikaraNaM na kAtavvaM / puvvuppannaM vA na udIretavvaM vitosavetavvaM, diTTaMto kuMbhakAreNaegabaillA bhaMDI pAsaha tubbhe ya Dajjha khalahANe / haraNe jhAmaNajattA, bhANagamalleNa ghosaNayA ||15|| appiNaha taM baillaM durutagga ! tassa kuMbhayArassa / mA bhe DahIhi gAmaM annANi vi satta vAsANi // 96 // ekko kuMbhakAro bhaMDiM kolAlabhaMDassa bhareUNa durutayaM nAma paccaMtagAmaM gato / tehiM duruttaiccehiM gohehiM tassa egaM baillaM hariukAmehiM vuccati, pecchaha imaM accheraM, bhaMDI egeNa bailleNa vaccati, teNa bhaNitaM pecchaha imassa gAmassa khaladhANANi DajhaMtitti / tehiM tassa so baillo harito, teNa jAitA deha baillaM, te bhaNinti tumaM ekkeNaM ceva bailleNa Agato / jAhe Na diMti tAhe teNa pativarisaM khalIkataM dhaNNaM sattavAsANi jhAmiyaM / tAhe durutayagAmellaehiM egaMmi mahAmahe bhANao bhaNito ugghosehi, jassa avaraddhaM taM marisAvemo, mA sakule ucchAde, bhANaeNa ugghositaM, tato kuMbhakAro bhaNati- 'appiNadha taM baillaM gAthA / pacchA tehiM vidinno khAmito / jati tAva tehiM asaMjatehiM aNNANIhiM hoMtaehiM khAmitA ettiyA avarAhA, teNavi ya khamiyaM, kimaMga puNa saMjatehiM nANIhiM hoMtaehiM jaM kataM taM savvaM pajjosavaNAe uvasAmetavvaM / ahavA diTTaMto uddAyaNo rAyA tArise avarAhe pajjoto sAvato tti caMpA kumAranaMdI paMca'cchara theranayaNa duma valae / viha pAsaNayA sAvaga iMgiNi uvavAya NaMdisare // 97 // bohaNa paDimA udayaNa pabhAvauppAya devadattAte / maraNuyavAe tAvasa, NayaNaM taha bhIsaNA samaNA // 98 // 1. coraiH / 2 . bhANakaH = udghoSakaH / 3. arpayata / heads 93 Ssssss Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 gaMdhAra girI devaya, paDimA guliyA gilANa paDiyareNa / pajjoyaharaNa dokkhara raNa gahaNA me'jja osavaNA / / 99 / / dAso dAsIvatito chattaTThiya jo ghare ya vatthavvo / ANaM kovemANo hatabbo baMdhiyabbo ya ||100 / ___ tArise avarAdhe pajjoo sAvagotti kAUNa mottUNa khAmito / evaM sAdhuNAvi pajjosavaNAe paralogabhIteNa savvassa khAmeyavvaM / / ahavAkhaddhA''dANiyagehe pAyasa daTTaNa ceDarUvAiM / piyarobhAsaNa khIre jAiya raddhe ya teNA u ||101 / / pAyasaharaNaM chettA paccAgaya damaga asiyae sIsaM / bhAuya seNAvati khisaNA ya saraNAgato jattha / / 102 / / ___ ego damao paccaMta-gAmavAsI teNa saratakAle ceDarUvehiM jAijjaMteNa duddhaM maggiuNa pAyaso raddho / tattha coraseNA paDiyA / tehiM viloliyaM / so ya pAyaso 1sa-tthAlIto harito teNehiM / so ya aDavIto taNaM luNiUNa ajja tehiM saMmaM pAyasaM bhokkhamIti jAva iMtassa ceDarUvehiM ruyamANehiM siTuM, kodheNa gaMtuM tesiM corANa vakkheveNaM seNAvaissa asiyaeNa sIsaM chiMdiUNa NaTTo / te ya corA haya-seNAvatiyA NaTTA / tehiM gaMtUNa palli tassa Daharao bhAyA seNAvatI abhisitto / tAhe tAo 'mAtA (bha) bhaiNIo taM bhaNaMti, tumha amhaM vairiyaM amAreUNa icchasi seNAvaittaNaM kAuM? teNa gaMtUNa so ANito damago jIvagajjho varAo / tesiM purao NigaliyaM baMdhiUNa bhaNito dhaNuM gahAya bhaNai, kattha ? AhaNAmi sareNa bhAimAragA ? teNa bhaNiyaM-jattha saraNAgayA vijjhaMti / teNa ciMtiUNa bhaNiyaM-kaiyAvi no saraNAgatA AhammaMti, tAhe so pUeUNa visajjito | jati tAva teNa dhamma ayANamANeNa mukko, kimaMga puNa sAdhuNA paralogabhIteNa abbhuvagatassa sammaM sahitavvaM khamiyavvaM / / vAodaeNa rAI NAsai kAleNa sigayapuDhavINaM / NAsai udagassa rAI, panvayarAtI u jA selo ||103 / / udaya saricchA pakkheNa'veti caumAsieNa sigayasamA / variseNa puDhavirAI AmaraNa-gatI a paDilomA ||104 // 1. sa-sthAlIkaH / 2. 'mAtA-bhAINIo' 'pAThAntaram anyathA' mAtA-bhAi-bhaINIo saMbhAvyate / 3. sikatAsamA uNddiuNddiNdNddiNtNt utNtpNdditNtNtN Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanAyAM udAyana-caNDapradyotau / caura-dramakau ca dRSTAntAH / udaka-rekhAdi-kaSAyasvarUpam / krodhe dramakodAharaNam / selahi thaMbha dAruya layA ya vaMsI ya miMDhagomuttaM / avalehaNIyA kimirAga kaddama kusuMbhaya haliddA ||105 / / emeva thaMbhakeyaNa , vatyesu parUvaNA gaIo ya / maruya'ccakAriya paMDarajja maMgU ya AharaNA ||106 / / ___idANI kasAyatti-tesiM caukkao nikkhevo jadhA namokkAra-nijjuttIe tahA parUveUNa kodho cauvidho udaga-rAi-samANo vAluga-puDhavi-pavvayo jo taddivasaM ceva paDikkamaNa-velAe uvasamai jAva pakkhiyaM tAva udagarAisamANo / cAummAsie jo uvasamai vAlugA-rAti-samANo / sarate jadhA puDhavIe phuDitA dAlIto vAseNaM saMmilaMti evaM jAva devasiya-pakkhiya-cAummAsies Na uvasamati saMvaccharie uvasameti tassa puDhavi-rAya-samANo kodho / jo pajjosamaNAe vi Na uvasamati tassa pavvaya-rAI samANo kodho / jadhA pavvatarAIe na saMmilati tadhA sovi / evaM sesAvi kasAyA parUvetavvA / tattha kohe udAharaNaM eseva damato, athavAavahaMta goNa marue cauNha vappANa ukkaro uvriN| choDhuM mae suvaTThAi'tikove No demo pacchittaM / / 107 / / ekko maruto, tassa ikko baillo / so taM gahAya keyAre maleUNa gato, so sItayAe Na tarati uThetuM / tAhe teNa tassa uvariM tottao bhaggo Na ya uTheti tAhe tiNhaM keyArANaM DagalaehiM AhaNati, Na ya so uTheti / cautthassa keyArassa DagalaehiM mato so | uvahito 'dhiyAre, to tehiM bhaNito- natthi tujjha pacchitaM, go'vajjho jeNa erisA katA evaM so rasalAgapaDito jAto / evaM sAhuNAvi eriso koho Na kaatvvo.| siyatti-hojjA tAhe udagarAisamANeNa hotavvaM / jA paNa pakkhiya-cAummAsiya-saMvacchariesu Na uvasaMto tassa vivego kIrati / mANe accakAriyabhaTTA / vaNidhUyA'ccaMkAriya bhaTTA aTThasuyamaggao jAyA / varaga paDiseha sacive, aNuyattIha payANaM ca ||108 / / NivaciMta vigAlapaDicchaNA ya dAraM na demi nivakahaNA / khiMsA Nisi niggamaNaM corA seNAvaI gahaNaM / / 109 / / * vakravastu mAyArtham / 1. dvijAniti sabhAvyate, 'viyAre' pAThAntaram / 2. zalAkA samAjapaMktistataH patitaH / addddddddddddal 95 adddddddddddddias Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 necchai jalUgavejjagagahaNa tammi ya aNicchamANammi u / giNhAvai jalUgA dhaNabhAuga kahaNa moyaNayA ||110|| sayaguNasahassa pAgaM, vaNabhesajjaM jaissa jAyaNatA / tikSutta dAsIbhiMdaNa Na ya kovo sayaM padANaM ca ||111 / / egA aTTaNhaM puttANaM aNumaggao jAiyA sedvidhUtA sA amacceNa jAitA, tehiM bhaNitaM-jati avarAdhevi na caMkAresi to demo / teNa paDisutaM, AmaM Na caMkAremi / diNNA tassa bhAriyA jAtA | so puNa amacco jAme gate rAyakajjANi samANeUNa eti / sA divase divase khiMsati / pacchA annadA kadApi dAraM baMdhiUNa acchati, amacco Agato / so bhaNati ugghADehi dAraM / sA Na ugghADeti / tAhe teNa ciraM acchiUNa bhaNiyA-mA tamaM ceva sAmiNI hojjAhi / sA dAraM ugghADeUNa aDavihuttA mANeNa gatA / corehiM ghettuM coraseNAvatissa uvaNItA / teNa bhaNitA mahilA mama hohitti / sA Necchati / tevi balAmoDie Na geNhati / tehiM jalogavejjassa hatthe vikkItA / teNavi bhaNitA mama mahilA hohitti / sA Necchati / roseNa jalogAo paDicchasutti bhaNitA | sA tatya NavaNIteNaM makkhiyA jalogAo giNhati / taM asarisaM kareti / Na ya icchati / anna-rUva-lAvaNNA jAtA | bhAuteNa ya maggamANeNa paccabhinnA | yA moeuNa nItA / vamaNe vireaNehi ya pUNa 1NavIkAUNa amacceNa netAvitA / tIse ya tellaM *satasahassapAgaM pakkaM taM ca sAdhuNA maggitaM / tAe dAsI saMdiTThA ANehi, tAe ANaMtIe bhAyaNaM bhinnaM, evaM tinni vAre bhiNNANi, Na ya ruDA tisa satasahasses viNadvesu | cauttha vArA appaNA udvetuM dinnaM | jati tAva tAe merusarisovamo mANo nihato kimaMga puNa sAdhuNA, nihaNiyavvo ceva / pAsatthi paMDarajjA pariNa gurumUla NAyaabhiogA / pucchati ya paDikkamaNe, pubabbhAsA cautthammi ||112 / / apaDikkama sohamme abhiogA devi sakkaosaraNaM / hatthiNi vAyaNisaggo gotamapucchA ya vAgaraNaM ||113 / / mahurAe maMgU Agama bahusuya veraggI saDDhapUyA ya / sAtAdilobha Nitie, maraNe jIhA ya NiddhamaNe ||114 / / 1. 'NavA kAUNa' pAThAntaram / . 'satapAga-sahassapAgaM' iti pAThAntaram / uyNtN utN tN utN uNddiuNttNtNtNttN Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAne accaMkAriyabhaTTA / mAyAyAM pANDurAryA-dRSTAntaH / saMyame AtmA yojayitavyaH / purima-carimANakappo mNglm...| abbhuvagata gatavaire, NAuM gihiNo vi mA hu ahigaraNaM / kujjA hu kasAe vA avigaDitaphalaM ca siM souM ||115|| mAyAe paMDarajjA nAma sAdhuNI sA vijjAsiddhA AbhioggANi bahUNi jANati / jaNo se paNaya-kara-siro acchati / sA aNNadA kadApi AyariyaM bhaNati bhattaM paccakkhAveha, tAhe guruhiM savvaM chaDDAvitA paccakkhAtaM / tAhe sA bhatte paccakkhAte egANiyA acchati, Na koi taM ADhAti tAhe tAe vijjAe AvAhito jaNo AgaMtumAraddho pupphagaMdhANi ghilUNa | AyariehiMdovi pucchitA vaggA bhaNaMtiNa yANAmo / sA pucchitA bhaNati-AmaM mae vijjAe kataM / tehiM bhaNitaM-vosira / tAe vosaTuM / dvito logo AgaMtuM / sA puNo egAgI / puNo AvAhitaM siddhaM (TuM) ca / tatiyaM aNAloituM kAlagatA sodhamme kappe erAvaNassa aggamahisI jAtA | tAhe AgaMtUNa bhagavato purato ThiccA hatthiNI houM mahatA saddeNa vAukkAyaM kareti / pucchA uThThittA, vAgarito bhagavatA puvvabhavo se / aNNovi kopi sAdhU sAdhUNI vA mA evaM kAhiti / sovi erisaM pAvihitti 'mattiteNa vA taM kareti / tamhA mAyA Na kAyavvA / lobhe luddhaNaMdo phAlaito jeNa appaNo pAdA bhaggA / tamhA lobho Na kAtavyo / pacchitte bahupANo kAlo balito ciraM tu ThAyavvaM / sajjhAya saMjamatave dhaNiyaM appA Niotabdo ||116 / / etesiM savvesiM pajjosavaNAe vosamaNatyaM ettha vAsAste pAyacchittaM aTThasu uDubaddhiesu mAsesu jaM pacchittaM saMciyaM taM voDhavvaM / kiM nimittaM ? tadA bahupANaM bhavati / hiMDaMtANa ya virAhaNA tesiM hoti / avi ya balio kAlo / suhaM tadA pacchittaM voDhuM sakkai / ciraM ca egaMmi khette acchitavvaM / avi ya sItalagaNeNa baliyAi iMdiyAi bhavaMti, teNa dappaNIharaNatthaM ittha vAsAste pAyacchintaM tavo kajjati, vitthareNa ya sajjhAe saMjame ya sattarasavidhe dhaNitaM appA joetavyo / purima-carimANa kappo maMgallaM vaddhamANatitthaMmi / iha parikahiyA jiNa-gaNaharAi-therAvali carittaM ||117|| purima-carimANa ya tityagarANaM esa maggo ceva / jahA-vAsAvAsaM pajjosavetavvaM , paDau vA vAsaM mA vA / majjhimagANaM puNa bhayaNijjaM / avi ya 1. 'mAtitteNa' pAThaH saMbhAvyate tathA ca mAyitvenetyarthaH 2. rAjJA vidAritaH / uyuvtrNtrNgyyN " aaNtNtNtuyuttN Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 vaddhamANatitthaMmi maMgalanimittaM jiNa-gaNadharAvaliyA savvesiM ca jiNANaM samosaraNANi parikahijjati / sutte0 gAthA / - - sutte jahA nibaddhaM vagghAriya bhatta-pANa aggahaNaM / NANaTThI tavassI aNahiyAsi vagghArie gahaNaM ||118 // sutte jahA nibaMdho-'no kappati niggaMthANa vA niggaMthINa vA vagghAritaduTTikAyaMsi gAthAvatikulaM bhattAe vA pANAe vA pavisittae vA nikkhamittae vA / ' vagghAriyaM nAma jaM bhinnavAsaM paDati, vAsakappaM bhettUNa aMto kAyaM timmeti / evaM vagghAritaM tattha Na kappati, 'kappati se appaTTikAyaMsi saMtaruttarassa0' gAthA 118 / / jatA puNa sAdhU NANaTTI kaMci sutakhaMdhaM darapaDhitaM, so ya Na tarati viNA AhAreNa cAukkAlaM porisiM kAtuM / ahavA tavassI teNa vigiTuM tavokamma kataM, taddivasaM ca vAsaM paDati jaddivasaM pAritato, athavA koi chuhAluto aNahiyAsao hojjA, ete tinnivi vagghAritevi paDate hiMDeMti 'saMtasttarA | saMjamakhettacuyANaM NANaTThi-tavassi-aNahiyAsANaM / Asajja bhikkhakAlaM, uttarakaraNeNa jatiyav ||119 / / te ya puNo katAyi saMjamakhettacutA NAma-jattha vAsakappA unniyA labbhaMti, jatya pAdANi aNNANi ya saMjamovagaraNANi labbhaMti taM saMjamakhittaM, te ya tao saMjamakhittAo cuyA asivAI kAraNehiM gatA annakhettaM saMkkaMtA jatya saMjamovagaraNANi vAsakappA ya dullabhA / tAhe jaddivasaM vAsaM paDati taddivasaM acchaMtu / jadA nANaTThI tavassI aNadhiyAsayA bhavati, tadA Asajja bhikkhAkAlaM uttarakaraNeNa jataMti / uNNiyavAsAkappo lAuyapAyaM ca labbhae jattha / sajjhAesaNasohI varisati kAle ya taM khittaM / / 120|| pubbAhIyaM nAsai, navaM ca 'chAto apaccalo ghettuM / khamagassa ya pAraNae varisati asahU ya bAlAI // 121 // vAle sutte suI kuDasIsaga chattae ya paMcamae / NANaTThI tavassI aNahiyAsi aha uttaraviseso // 122 / / // pajjosamaNA kappanijjutti sammattA // 1. AntaraH sautraH kalpa uttara aurNikastAbhyAM prAvRttAH / 2. dvitIyapadena yathA niyuktigAthA / 3. bubhukSitaH / 4. 'na paccalo' pAThAntaram / aNyNyNyNyNyN : udyNyutuNddttNtrN Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnArthi - tapasvi - asahanazIla - sAdhUnAM varSati meghe'pi yatanayA gocarI grAhyA / prabhu vIra - caritram | kAla samaya vyAkhyA / jati unniyaM atthi teNa hiMDaMti, asati unniyassa uTTayeNaM, uTTiyassa asati kutaveNa, jAhe evaM tividhaMpi vAlagaM Natthi tAhe jaM sottiyaM paMDaraM ghaNamasiNaM teNa hiMDaMti / suttiyassa asatIe tAhe tAlasUcIM vA uvariM kAuM, jAdhe sUcIvi Natthi, tAhe 'kuDasIsayaM sAgassa palAsassa vA pattehiM kAUNa sIse cchubhittA hiMDaMti / kuDasIsayassa asatIe chattaeNa hiMDaMti / esa nANaTThI tavassiaNadhiyAsANa ya uttaraviseso bhaNito / evaM pajjosavaNAe vihI bhaNito / nAmanipphanno gato / suttANugame suttaM uccAretavvaM, akkhaliyAdi mU0 teNaM kAleNaM teNaM samayeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMca hatyuttare hotthA taMjahA, hatthuttarAhiM cue, caittA gabmaM vakkaMte, hatthuttarAhiM gabbhAto gabmaM sAharite, hatthuttarAhiM jAte, hatyuttarAhiM muMDe bhavittA agArAto aNagAritaM pavvaie, hatthuttarAhiM aNaMte aNuttare nivvAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipunne kevalavaranANadaMsaNe samuppanne, sAtiNA parinibbue bhayavaM 'jAva bhujjo bhujjo uvadaMsei tti bemi / pajjosavaNAkappa-dasA aTThamaM ajjhayaNaM sammattaM // teNaM kAleNaM teNa samaeNaM samaNe bhagavaM0 teNaM kAleNaMti-jo bhagavatA usabhasAmiNA sesatitthakarehi ya bhagavato vaddhamANasAmiNo cayaNAdINaM chaNhaM vatthUNaM kAlo NAto diTTho vAgarito ya / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kAlAntargataH samayaH, samayAdizca kAlaH, sAmannakAlato esa visesakAlo samao, hatthassa uttarAto jAto tAto hatthuttarAto / gaNaNaM vA paDucca hattho uttaro jAsi tAto hatthuttarAto uttaraphagguNIto // chaTThI pakkheNaM chaTThI ahostassa rattIe puvvastAvastaMsIti-addhasteNa / cayamANe Na jANati, jato egasamaito uvaogo Natthi / coddasa mahAsumiNe orAleteti pahANe, kallANe Aroggakare, siveuvaddavovasamaNe, dhanne dhaNNAvahe, maMgalle pavitte, sassirIe, sobhAe maNohare || sakke deviMde maghavaMti, mahAmehA te jassa vase saMti se maghavaM, pAge balavage arI jo sAseti so pAgasAsaNo, kattU paDimA tAsiM sataM phAsitaM kattiya-seTThittaNe jeNa so sayakkao / sahassakkhetti - paMcaNhaM maMti-satANaM sahassamakkhINaM / asurAdINaM purANi dAraitti puraMdaro / mahatAitti padhANeNa gIta-vAita-raveNaMtti 1. parNaniSpannaM / 2. tAlapatrIya pustake saMpUrNa-saMvaccharI (pajjosamaNA-) sUtraM likhitamasti / anyapratau prathamasUtrameva likhitamasti / 3. devavizeSAH / 99 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 'silihiti / Aha teNaMti niccANabaddheNaM-akkhANaga-baddheNa vA evaMvAdiNA, NaTTeNa naccireNaM, gIeNaM saMsadditeNa, vAditeNaM AtojjAbhighAtasaddeNaM, AtojjekadesoyaM, taMti etA taMtrI pratItA, talaM-hatthapuDaM, tAlaM kaMsAliyA, tuDiyANi-vAdittANi, etesiM ghaNovameNa muravANaya paDuNA visaddeNaM pavAitaraveNaM / hitANukaMpaeNaM deveNaMti hito sakkassa appaNo ya aNukaMpato bhagavato / / aTTaNasAlA vAyAmasAlA / sataM vArAu jaM pakkaM taM sayapAgaM sateNaM vA kAhAvaNANaM / pINaNijjehiMti-rasAdidhAtusamakArIhiM, dIvaNijjehiM-aggijaNaNehiM, dappaNijjehiM-balakarahiM, madaNijjehiM cammaTThi-vaddhaNehiM, tippaNijjehiM maMsovacayakarehi, cheyA- bAvattarIkalApaMDitA, dakkhA kajjANaM avilaMbitakArI, paTTA-vAgminaH, niuNA krIDAkuzalA, suddhodakaM unhodakaM, gaNaNAyagA prakRtimahattarayA, daMDanAyakA isarA, bhoiyA talavara-paTTabaddhA, talavarA rAja-sthAnIyA ityarthaH / mADaMbiyA-paccaMta-rAiNo, koDuMbiyA gAmamahattarA, olaggagA ibhA, NegamAdiNo vaNiyA, seTThI paTTaveThThaNo2, tadadhivo mahAmaMtI hatthisAhaNovarigo, gaNagA bhaMDAriyA, amacco rajjAdhiTAyago, ceDagA pAdamUlIyA, pIDhamaddA-atthANIe AsaNAsINa-sevagA, Nagaramiti pagatIo, nigamA kAraNiyA, saMdhivAlA-rajjasaMdhi-rakkhagA / jIvitArihaM pItidANaMti jAvajjIvaM pahuppituM joggaM / pettejja iti pittiyae / Atodhietti abbhaMtarodhI / pAINagAmiNI puvvaddisA-gAmiNI chAyA / / 'maMjumaMjuNA ghoseNa apaDibujjhamANe' ti Na Najjati, ko kiM jaMpati / viyAvattassa cetiyassa viyAvattaM NAmeNaM, viyAvattaM vA vyAvRttaM 'cetiyattaNAo jiNNujjANamityarthaH / kaTTakaraNaM-kSetraM / AvIkaMmaM-pagAsakataM, rahokamma-pacchannakataM sesaM kaMThaM jAva aTThiyaggAma-NIsAe paDhamaM aMtarAvAsaM vAsAvAsaM uvAgate, aMtare vAsA aMtaravAsA iti vAsArAtrasyAkhyA / uktaM ca-6aMtaraghaNa-sAmalo bhagavaM / pAvA devehiM kataM NAma , jeNa tattha bhagavaM kAlagato / rajjugA lehagA tesiM sabhA rajjugasabhA aparibhujjamANA karaNasAlA | chaumatthakAle jiNakAle ya ete vAsAstA / paNiyabhUmi-"vajjabhUmi / kattie mAse kAlapakkhe carimA rataNI amAvasA kAlaM aMtaM gataH kAlagataH kAyadvitikAlAt bhavahitikAlAcca vItikkaMto saMsArAto saMmaM ujjAto, Na jadhA anne, samastaM 1. siliTTatti' pAThaH saMbhAvyate, tathA ca gItavAditraraveNa saMgata ityarthaH / "murajAnAm / 2. baddhaveTTaNo iti pAThAntaram 3. pitRvyaH supArzva : 4. 'Ahoviyetti' pAThAntaram / 'Abhotie' pAThaH saMbhAvyate, AbhyantaraH avadhiH / 5. cetyatvAt / 6. varSArAtraghanazyAmala ityarthaH / 7. anAryadezaH / uNddi uNttuNtiiN 00 atiitiitNNNNN Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasya katicitpadAnAM vyAkhyA / bhagavatAnirvANa-samaye anya-pratibodhAya zrIgautamasya preSaNaM / tatra bhagavanirvANaM jJAtaM / prabhAte kevalajJAna-prAptiH / zrI sudharmA-svAmine gaNapradAnam / / vA udyAtaH jAtijarAmaraNassa ya, baMdhaNaM kammaM taM chiNNaM, siddhaH sAdhitArthaH, buddho jJaH, mukto bhavebhyaH, sarvabhAvena nirvRtaH parinirvRtaH, aMtakRtaH sarvaduHkhANi saMsAriyANi pahINANi sArIrANi mANasANi ya / bitito caMdo saMvatsaro, pItivaddhaNo mAso, NaMdivaddhaNo pakkho, aggiveso divaso, uvasamo vi se NAma, devANaMdA rayaNI niratittivi vuccati, lavassa acco NAmaM, pANassa muhatto, thovassa siddho, NAgaM karaNaM NAmaM, savvaTThasiddho muhatto / pAraM Abhoeti prakAzeti pArAbhoga: 'posaho avAmaMsAitti / taMmi NAtae pijjabaMdhaNaM-neho, taM vocchiNNaM / gautamo bhagavatA paTTavito amRgaggAme amagaM bodhehi tahiM gato, viyAlo ya jAto, tatyeva vuccho, Navari picchati rattiM devasannivAtaM, uvautte NAtaM jahA bhagavaM kAlagato, tAhe ciMteti-aho bhagavaM nippivAso, kahaM vA vItarAgANa Neho bhavati / NeharAgeNa ya jIvA saMsAre aDaMti / etyaMtarA NANaM uppaNNaM / bArasavAsANi kevalI viharati jaheva bhagavaM, navaraM atisayarahito, dhammakathaNA parivAro ya taheva / pacchA ajjasudhammassa nisirati gaNaM dIhAutti kAuM / pacchA ajjasudhammassa kevalanANaM uppaNNaM / sovi aTThavAsehiM viharetA kevalipariyANeNa ajjajaMbuNAmassa gaNaM dAtuM siddhiM gato | kurbhUmI tasyAM tiSThatIti kuMthU aNuM sarIraM dhareti aNuMdharI / duvidhA-aMtakarabhUmitti / aMtaH karmaNAM, bhUmi kAlo so duvidho purisaMtakarakAlo ya pariyAyaMtara(kara)kAlo ya / jAva ajja jaMbuNAmo tAva sivapaMtho, esa jugaMtarakAlo / cattAri vAsANi bhagavatA titthe pavattite to sejjhitumAraddhA esa pariyAyaMtarakarakAlo / tatie purisajuge jugaMtakarabhUmI || paNapaNNaM pAvANaM, paNapaNNaM kallANANaM / tatyegaM marudevA / Nava gaNA ekkArasa gaNadharA / doNhaM doNhaM pacchimANaM ekke gaNo / jIvaMte ceva bhaTTArae NavahiM gaNadharehiM ajja sudhammassa gaNo Nikkhitto dIhAugotti NAtuM || samaNe bhagavaM mahAvIre caMdasaMvatsaramadhikRtyopadizyate jeNaM jugAdI so / vAsANaM savIsatirAte mAse, kiM nimittaM ? pAeNa saaTThA kaDitAI pAsehito, ukkaMpitANi uvariM littA, kuDDA ghaTThA, bhUmI maTThA laNhikatA, samaMtA maTThA saMmaTThA, khattA udaga-padhA niddhamaNa-padhA ya, saaTThA je appaNo nimittaM pariNAmiyakatAiM gharA | pavvaiyA Thittatti kAuM daMtAla-chetakarisaNagharachayaNANi ya kareti tattha adhikaraNadosA, savIsatirAte mAse gate Na bhavaMti / 1. bhavAbdhipAraprApakaH athavA'STa-prAharikaH poSadhastam / 2. 'amAvasAe' iti pAThaH saMbhAvyate tathA ca amAva syAyAm / uNyyy yyyvNtN aNtNtytytytyutN Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 'vAsAvAsa-pajjosavite kappati' suttaM / savvato samaMtatti savvato cauddisiMpi-sakosaM joyaNaM khettaM kappapamANaM aDavI-jalakAraNAdisu ti-disi bi-disi egadisiM vA bhayitaM, AhAlaMdamavi-adhetyayaM nipAtaH, laMdamiti kAlasyAkhyA, jahaNNaM laMdaM udaullaM, ukkosaM paMcarAtidiyA, tayoraMtaraM madhyaM / 'yathA prakRtirapi athaprakRtirapi evaM laMdamapi mAso jAva chammAso jeTThoggaho || vAsAvAsaM sakosaM joyaNaM gaMtu paDiniyattae 'dagaghaTThA 7 eravati kuNAlAe addhajoyaNaM vahati / tatthavi Na uvahamati thalAgAsaM Na viroleMto vaccati / atyegatiyA AyariyA dAe bhaMte ! dAve gilANassa mA appaNo paDiggAhe | cAummAsigAdisu paDiggAhe bhaMtetti atha No paDiggAho ajja gilANassa, aNNo giNhitti, Na vA bhuMjati / atha doNhavi geNhati to pAriThThAvaNiyA dosA, aparihaveMte gelaNNAdi / dAe paDiggAhe gilANassa appaNovi evAyariya-bAlavuDDa-pAhuNagANavi vitiNNaM sa eva doso mohubbhavo khIre ya dharaNA, dharaNe AtasaMjamavirAdhaNA / / ___ "vAsA atyegatiyA' AyariyaM veyAvaccakaro pucchati, gilANaM vA itarahA pAriThThAvaNiyadosA | gilANobhAsiaM maMDalIe Na chubbhati / aNobhAsitaM chubbhati, se ya vadejjA, aDhe amueNa evatieNa vA setti veyAvaccakare vinnaveti, obhAsati se ya pamANapatte, dAtA bhaNati, paDiggAhe tumaMpi ya bhokkhasi odanaM, davaM pAhisi, garahita-vigatiM paDiseheti, agarahitaM jANettA NibbaMdhaM taM ca phAsugaM atthi tAhe giNhati, gilANa-NissAe Na kappati ghettuM / 'vAsAvAsaM0' atthi tahappagArAiM aduguMchitAni kulAni kaDANi teNa aNNeNa vA sAvagattaM gAhitANi dANasavRttaM vA, pattiyAiM-dhRtikarAI, thijjAiMthirAiM, prItiM prati dANaM vA, vesAsiyANi-vissaMbhaNIyANi, tahiM ca dhuvaM labhAmi ahaM, tANi asaMsayaM deMti, saMmato so tattha pavisaMto, bahumatAI bahUNavi saMmato Na egassa doNhaM vA, bahUNaM vi sAhUNa diti, aNumatAI dAtuM ceva / tattha se No kappati addaTuM vaittae-'atthi te Auso imaM vA imaM vA' / jati bhaNati ko doso ? bei, taM turitaM zraddhAvAn saDDI / odaNa-sattuga-talAhaNiyA vA puvvakaDtei uNhodae odaNo pejjA vA sagehe paragehe vA puvvatAviteNa usiNaddaveNa samitaM timmaMti, talAhaNiyAto AvaNAto ANiMti, sattugA kiNaMti, pAmiccaM vA kareti / egaM goyarakAlaM suttaporisiM kAtuM atyaporisaM kAtuM ekkaM vAraM kappati 1. yathA rephaprakRtirapyarephaprakRtirapi iti saMbhAvyate / 2. udakasaMghaTTA / udNtyugyugyugNttyN 07 uNttuNdnukuNttuNdi Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcAzad-divase paryuSaNA kartavyA / tasyAH kAraNAni darzitAni sAmAcAri-sUtrANAM katicitpadavyAkhyA / upAzrayAtsapta-gRhagaNanA-matAntaram / cautyabhattiyassatti / ayamiti pratyakSIkaraNe evatietti vakSyamANo viseso, pAtotti prAtaH Na carimaporisIe, viyaDaM-uggamAdisuddhaM, NaNNattha Ayariya-uvajjhAyagilANa khuDDato vA saMlihitA saMpamajjitA dhovittA, pajjosavittae parivasittae Na saMtharati, thovaM taM, tAhe puNo pavisati / chaTThassa do goyarakAlA, kiM kAraNaM ? so puNovi kallaM uvavAsaM kAhiti, jati khaMDitANi tattiyANi ceva kappaMti / kisa egavArA giNhituM Na dhareti ? ucyate-sItalaM bhavati saMcaya-saMsatta-dIhAdI dosA bhavaMti / bhuttANubhutte ya balaM bhavati, duHkhaM ca dharititti / evaM aTTamassavi tinni / vyapagataM aSTaM vyaSTaM 'vikRSTaM vA tinnivi goyarakAlA savve cattArivi porisito AhArANaMtaraM pANagaM niccabhattigassa savvAiM jANi pANesaNAe bhaNitANi, athavA vakSyamANAni nava vi ussedimAdINi | cautthabhattiyassa tayo-ussedimaM piTuM 'dIvagA vA, saMsedima-paNNaM ukkaDDeuM sItalaeNaM siccati, cAulodagaM cAuladhovaNaM / chaThe tilodagaM lovitANavi tilANa dhovaNaM, marahaThThAdINaM tusodagaM vIhiudagaM, javaudagaM-javadhovaNaM javodagaM / AyAmagaM-avassAvaNaM, sovIragaM-aMbilaM, suddhaviyaDaM usiNodagaM / bhattapaccakkhAtassa sasitye AhAradosA, aparipUte kaTThAdi, aparimite ajIragAdidosA | saMkhAdattio parimitadattio loNaM thovaM dijjati, jai tattilagaM bhattapANassa geNhati sAvi dattI ceva || paMcatti NemmaM 'cauro tinni do ego vA, cha satta vA mA evaM saMcchobho, katAi teNa paMca bhoyaNassa laddhAto tinni pANagassa, tAhe tAo pANagacciyAto bhoyaNe saMchubhaMti tanna kappati, bhoyaNacciyAto vA pANe saMchubbhaMti, taMpi Na kappati / vAsAvAsaM taMmi vAsAvAse pajjosavite No kappati uvassatAto jAva satta gharaMtaraM saMnnivatAituM, AtmAnaM anyatra carituM cArae / saha uvassayAtotti saha sejjAtaraghareNaM satta etANi / anno bhaNati sejjAtaragharaM vajjettA satta, aNNo bhaNati sejjAtaragharAto paraM paraMpareNa annANi satta / vAsAvAsaM jaM kiMci kaNagaphusitaM usA mahitA vAsAvAsaM paDati udagavirAdhaNatti kAtuM / agiha abbhAvagAso tattha addhasamuddiTThassa biMdU paDejja / 1. aSTamasyopari / 2. mahArASTreSu pratItAH 3. lavitAnAmapi cheditAnAmityarthaH / 4. agAlite / 5.sImA / adddddddddddda103dddddddddddddha Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 NaNu teNa ca uvaogo kato puvvaM jayati ? ucyate-chaumatthito uvatogo tahA vA aNNahA vA hojjA | pajjosavittae AhArettae syAt kathaMcit AgAse bhuMjejja vAsaM va hojja, tattha desaM bhoccA AhArassa desaM AdAya gRhItvA taM desaM pANiNA pihitA ureNa vA nilejjejja' ohADejja, kakkhaMsi vA AdadyAt AdAya vA, tataH kiM kuryAt ? adhAchaNNANi Na saMjataTTAe chaNNANi | bahavo biMdavo udakaM, biMdumAtraM udagarao, tadegadeso dagaphusitA / vagghAritavuTThikAo jo vAsakappaM gAleti achiNNAe dhArAe / kappati se saMtastarassa-aMtaraM rayaharaNaM paDiggaho vA uttaraM pAuraNakappo sa aMtareNa uttarassa || vAsAsuttaM-niggijjai 2 ThAiuM 2 varisati kappati se ahe uvassayaM vA appANaM uvassayaM aNNesiM vA saMbhoiyANaM iyaresiM vA / tesiM asati adhe viyaDagihe tattha velaM NAhiti Thito vA varisati vA asaMkaNijje ya rukkhamUlaM niggalaM karIrAdi / tatya se viyaDagihe rukkhamUle vA Thitassa AgamanAt pUrvakAlaM puvAute tinni AlAvagA, puvvAuttA ArubhitaM kesiMci samIhitaM tu jaM tattha / ete Na hoti donnivi puvvapakttaM tu jaM tattha ||1|| puvvAuttaM kei bhaNaMti jaM ArubhitaM cullie / kei bhaNaMti-jaM samIhitaM nAma jaM tattha Dhoi tillagaM pAgahAe / / 2 / / ete dovi aNAdesA / imo Ateso jaM tesiM gihatthANaM pavvapaktaM jatiyaM uvakkhaDiaM tayaM etaM puvvAuttayaM / / kahaM puNa te dovi aNAdesA ? ata ucyate-puvvAruhite ya samIhite ya kiM chubbhatI ? Na khalu annaM / tamhA jaM khalu ucitaM taM tu pamANaM, Na itaraM tu / bAlagapucchAdIhiM NAtu (tuM) AdaramaNAdarehiM ca / jaM joggaM taM geNhati, davvapamANaM ca jANejjA ||1|| tatya acchaMtassa katAyi varisaM na ceva ThAijjA, tattha kiM kAtavvaM ? kA vA merA ? kappati se "viyaDaM bhoccA'' viyaDaM uggamAdisuddhaM, egAyataM-saha sarIreNa pAuNittA, varisaMtevi uvassayaM etti(ti) / tattha vasaMte bahU dosA / egassa AtaparobhayasamutthA dosA, sAhU va addaNNA hojjA || ettha viyaDarukkhamUlesu kahaM acchitavvaM ? tattha 'no kappati egassa niggaMthassa egAe ya niggaMthIe / ' evaM egANito saMghADaillato abbhattadvito asuhito kAraNio vA / evaM niggaMthINavi AtaraparobhayasamutthA dosA saMkAdao ya bhavaMti / aha paMcamato khuddato khuddiyA vA chakkaNNaM rahassaM Na bhavati tattha vi 1. pidadhyAt 2. AropitaM cullyAm / dardnandadaddedrandedas[ 104Jasdadddddddddddddddddedia Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSati meghe viyaDagRha-vRkSamUle sthAtavyam / sAyaMkAle avirate meghe vidhinA upAzrayamAgantavyam / aSTa sUkSmAni puna: puna: draSTavyAni / AcAryAdiM pRSTvA kAryaM kartavyam / 1 acchaMto, annesiM dhuvakammayAdINaM saMloe sapaDiduvAre sapasihutaM duvAraM savvagihANa vA duvAre khuddato sAdhUNaM, saMjatINaM khuDDiyA, sAdhU ussaggeNaM do, saMjI tinni cattAri paMca vA / evaM agArIhiM || appaDipaNNatto-Na keNai kutto mama ANijjAsi, ahaM vA tava ANessAmi, Na kappati / kahaM ? acchatitti gahitaM, sovi 'totinno ahiyaM gahitaM bhuMjaMte gelannadosA paridvaveMta AuharitavirAhaNA // vAsAvAsa se iti sa bhagavAMstIrthakara : kimAhu-dosamAhu-AyataNaM udagassa, pANI pANilehAto-pANI pANireva pANirehA AyurehA sucirataraM tattha AukkAto ciTThati / Naho savvo NahasihA-NahaggalayaM, uttaroTThA-dADhiyAo, bhamuharomAI, etthavi ciraM acchati / " vAsAvAsaM aTThasuhumAiMti-sUkSmatvAt alpAdhAratvAcca abhikkhaNaM puNo puNo jANiyavvANi, suttovedeseNaM pAsitavvANi cakkhuNA, etehiM dohiM vi jANittA ya pAsittA ya pariharitavvANi / pANasuhume paMcavihe, paMcaprakAre ekkekke vaNe sahassaso bhedA, anne ya bahupagArA saMjogA, te savvepi paMcasu samotaraMti kiNhAdisu | no cakSupphAsaM / je NiggaMtheNa abhikkhaNaM abhikkhaNaM jattha nisIyaNANi ceteti AdANaM gahaNaM nikkhevaM vA kareti / paNao-ullI `ciruggato taddavasamANavanno jAhe ya uppajjati / bIyasuhumaM- suhumaM jaM vrIhiyabIyaM bIyaM taMdulakaNiyAsamANagaM / haritasuhumaM puDhavisarisa kiNhAdinA aciruggataM / pupphasuhumaM alpAdhAratvAt, athavA uTThitagaM suhumaM suNhagaM uMbarapuSpAdi, ahavA pallvAdisarisaM / aMDasuhumaM paMcavidhaM, uddaMsaMDe - madhumakkhiyAdINaM aMDagANi, pIviligA-muiMgaMDANi, ukkaliyaMDe - lUtAdi puDagassa, halliyA gharatoliyA tIse aMDagaM, hallohaliyA ahiloMDi saraDIvi bhaNNati tesiM aMDayaM / leNasuhume leNaM AzrayaH sattvAnAM uttiMga-leNaM gaddabhaga-ukkero / bhUmie bhigU phuDiyAdAlI, ujjugaM bilaM tAlamUlagaM heTTA vicchiNNaM uvariM taNugaM saMbukkAktaM bhamaMtayaM / `vAsAvAsaM' idANiM sAmaNNa-sAmAyArI dosuviM kAlesu viseseNa vAsAsu / AyAriyo disAyarito suttatthaM "vAdeti, uvajjhAto suttaM vAeti / pavvatI nANAdisu pavktteti, nANe paDha pariyaTTehi suNehi uddisAvehi, evaM daMsaNe daMsaNasatthAiM paDha pariyaTThehi suNehi vA carite pacchitaM vahAhi aNesaNaduppaDilehitANi kareMta vAreti, bArasaviheNa taveNa joAveti, jo jassa joggo / thero etesu ceva 1. gocaryAm avatIrNaH / 2. `'aciruggato' saMbhAvyate / 3. gRhakokilA 4. vAcayati / * 105 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 NANAdisu sItaMtaM thiraM kareti paDicodeti, ujjamaMtaM aNubUhati / gaNI aNNe AyariyA suttAdinimittaM uvasaMpannagA | gaNAvaccheiyA sAdhU ghettuM bAhirakhette acchaMti uddhAvaNA-pahAvaNa-khettovahi-maggaNesu asivAdisu ujjuttA, aNNaM vA jaM purato kaTTa puraskRtya, sahadukkhiyA paropparaM puchaMti, khettapaDilehagA vA dugamAtI gatA te annamannaM purato kAuM viharaMti / aNApucchAe Na vamRti / kiM kAraNaM ? vAsaM paDijja paDiNIto vA, ahavAyariya-bAla-khamaga-gilANANaM ghettavvaM , taM ca te atisayajuttA jANamANA kAraNaM dIvettA, paccavAtA sehasaNAyagA vA, asaMkhaDayaM vA keNati saddhiM, paDiNIto vA / evaM viyArevi paDita-mucchitAti paccavAtA | gAmANugAmaM kAraNito dutijjati / aNNataraM vA vigatiM khIrAdi evadIyaM- ettiyaM parimANeNaM, evatikkhutto- ettiyavArAo divase vA, mohubbhavadosA, khamagagilANANaM aNuNNAtA / aNNayara tegicchaM vAtita-pittiya-siMbhiya-saNNivAtA Auro vijjo paDicarato osadha-pattha-bhoaNaM AuTTittae karettae / karaNArthe AuTTazabdaH / aNNataraM addhamAsAdi urAlaM mahallaM, samatyo asamattho, veAvaccakaro paDilehaNAdi kareMtao atthi, pAraNagaM vA saMdhukkaNAdi atthi | bhattapaccakkhANe nitthArato natthi samAdhipANagaM nijjavagA vA atthi, nipphatI vA atthi natthi aNNataraM uvaheMti vatthapattAdikaM / athAsannihitA aNAyAvaNe kutthaNaM paNato aha Natthi paDiyaragA ullati hIrejja vA udagavaho jAyate teNa viNA hANI / vAsAvAsaM aNabhiggahita-sijjAsaNiyassa, maNi-kuTTima-bhUmIevi saMthAro so avassa ghetavvo / virAhaNA-pANA-sItala-kaMthU' sItalAe bhUmIe ajIragAdidosA, AsaNeNa viNA kuMthUsaMghaTTo, nisijjA mailijjati , udagavadho mailAe uvari hiTThAvi AyANaM karmaNAM dosANaM vA / uccaM ca 'kuccaM ca uccAkuccaM na uccAkuccaM aNuccAkuccaM, bhUmIe aNaMtare saMthArae kae avehAsepi pIpilikAdi-sattavaho dIhAjAdio vA Dasijja, tamhA ucco kAtavyo / uktaM ca-hatthaM laMbati sappo0 gAthA / 'kucce saMghaTTaeNa kuMthU-maMkuNAdivadho / aNaTTAbaMdhI pakkhassa tinni cattAri vArAu vA baMdhaMti, sajjhAyAdipalimaMtho pANasaMghaTTaNA ya, athavA aNaTTAbaMdhI sattahiM chahiM paMcahiM vA aDDaehiM baMdhati / amiyAsaNito abaddhAsaNito ThANAto ThANasaMkamaM karemANo 1. 'akuccaM' saMbhAvyate, tathA ca parispandarahitaH / 2. saparispande / aNtytytyutmNdN 6 guru yuvtuvutuNttuNdi Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahattapaskartA vaiyAvRtyakartari sati svIkAryaH / cartumAsyAM niyamitAsanavatAbhAvyam / samiti-apAlane saMyamavirAdhanA / sthaMDilabhUmi-svarUpam / kimarthaM loco'vazyaM kartavyaH / satte vaheti / aNAtAviyassa saMthAragapAdAdINaM paNagakaMthUhi saMsajjate, takkajjaaNuvabhogo, uvabhoganiratyae ya adhikaraNaM / uvabhuMjamANassa jIvavadho / asamito iriyAdisu / bhAsaNe saMpAtimavadho / duNNeyo Nehacchedo tatiyAe / paDhamacarimAsu doNhaM apeha apamajjaNe doso neho-AukkAto ceva, nehacchedopariNato vA Na vA vvinneo tatiyAe esaNAe samitIetti / abhikkhaNaM 2 ThANa-nisIaNa-tuaTTaNa uvahi AdANanikkheve jadhA jahA etANi hANANi saMthArAdINi Na pariharaMti tahA tahA saMjame duArAdhae | jo puNaabhiggahitasejjAsaNito bhavati tasya anAdAnaM bhavati karmaNAM asaMyamasya vA / ucco kAtavvo, akacco baMdhitavvo, aTThAe ekkasiM pakkhassa, aDDagA cattAri, baddhAsaNeNaM hotavvaM kAraNe uTheti, saMthAragAdI AtAvetavvA, pamajjaNAsIleNa ya bhavitavvaM , jadhA jadhA etANi kareti tahA tahA saMjamo suTTa ArAhito bhavati, sukarato vA, tato mokkho bhavati / / vAsAvAsaM tao uccAra tautti-aMto tao ahiyAsitAo, aNahiyAsiyAo vi tao, Asanne majjhe dUre ekkekkA vAghAtanimittaM evaM bAhipi 3 / ossannaM-prAyazaH prANA bIjA bagA saMkhaNaga iMdagovagAdiH prANA / ahuNubhiNNA bIjA to haritA jAtA, AyatanaM-sthAnaM / vAsAvAsaM tao mattayA ogiNhittae taM uccAramattae 3 vi / velAe dharite AyavirAhaNA vA'saMte saMjamavirAhaNA ya, bAhiM Nitassa gummiyAdi-gahaNaM, teNa mattae vosistiA bAhiM NitA pariThThaveMti, pAsavaNevi Abhiggahito dhareti, tassAsati jo jAhe vosirati so tAhe dhareti Na Nikkhivati / suvaMto vA ucchaMge ThitayaM ceva uvari daMDae va doreNa baMdhati gose asaMsattiyAe bhUmIe aNNatya parihaveti / __vAsAvAsaM no kappati NiggaMthA 2 paraM pajjosavaNAto golomapamANamettAvi kesA jAva saMvacchariyatherakappe uvAtiNAvettaetti atikkamitae, kesesu AukkAto laggati, so virAdhijjeti, tesya ullaMtesu chappitiyAto samucchaMti, chappaIyAo ya kaMDyaMto virAdheti, appaNo vA kkhataM kareti, jamhA ete dosA tamhA golomappamANamettAvi Na kappaMti, jati cchureNa kAreti kattarIe vA, ANAdI tAo chappitiyAto chijjaMti, pacchA kammaM ca pahAvito kareti, obhAmaNA, tamhA loto kAtavvo, to ete dosA pariharitA bhavaMti / bhave kAraNaM, Na karejjA vi loyaM / asahU Na tarati ahiyAsettuM loyaM, jati kareti anno vA uvaddavvo bhavati, bAlo ruejja vA dhammaM vA chaDDejjA, gilANo vA, teNa loo na adddddddddddddd[107 ddddddddddddda Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe paryuSaNAkalpa-adhyayanam-8 kIrati / jati kattarI kAreti pakkhe pakkhe kAtavvaM, adha cchureNa mAse mAse kAtavvaM, paDhamaM chureNa pacchA kattarIe, appaNA davaM ghettUNa tassavi hatthadhovaNaM dijjati esa jayaNA / dhuravaloya u jiNANaM, therANa puNa vAsAsu avassa kAyavvo, pakkhiyArovaNA va tANaM savvakAlaM, ahavA saMthArayadorANaM pakkhe 2 baMdhA mottavvA paDilehetavvA ya, athavA pakkhiyA ArovaNA kesANaM kattarIe aNNadhA pacchitaM, mAsie khureNaM, loto chaNhaM mAsANaM ukkoseNaM therANaM, taruNANaM cAummAsito / saMvacchariutti vA vAsArattiu vA egaTTaM, uktaM casaMvaccharaM vAvi paraM pamANaM bIyaM ca vAsaM na tahiM vasejjA | esa kappo merA-majjAyA kassa ? therANaM bhaNitA / Apuccha-bhikkhAyariyAdi vigatipaccakkhANaM jAva mattagaMtti / jiNANavi etthaM kiMci sAmannaM pAraNaM puNa therANaM / vAsAvAsaM no kappati niggaMthANa vA niggaMthINa vA paraM pajjosavaNAto adhikaraNaM vadittae atikrAmayitvA ityarthaH / vadittae jadhA adhikaraNasutte, 'katAi ThavaNA divase ceva adhikaraNaM samuppannaM hojja, taM taddivasameva khAmitavvaM, jo paraM pajjosavaNAto adhikaraNaM vadati so akappo amerA, nijjUhitavvo gaNAto taMbolapatra-jJAtavat, uvasaMta-uvaTThite mUlaM / vAsAvAsaM pajjosavitANaM iha khalu pavayaNe ajjeva pajjosavaNAdivase kakkhaDe mahallasaddeNa, kaDue-jakAra-makArehiM, vuggaho kalaho sAmAyArIvitahakaraNo, tatthAvarAhe seheNa rAtiNito khamitavvo paDhamaM, jativi rAtiNio avaraddho, pacchA rAtiNito khAmeti, aha seho appuTTha-dhammo tAhe rAtiNito khAmeti / paDhamaM khamitavvaM sayameva khAmitavvo paro, uvasamitavvaM appaNA, asiiM uvasamo kAtavvo / uvasametavvaM saMjatANaM saMjatINa ya / jaM ajjitaM samIkhallaehiM0 gAthA / tAvo bhedo0 gAthA / saMmatI-sobhaNA matI saMmatI rAgadosarahitA / saMpucchaNatti-sajjhAyAuttehiM hotavvaM / ahavA saMpucchaNA suttatthesu kAtavvA / Na kasAyA voDhavvA | ahavA jo khAmito vA akhAmito vA uvasamiti tassa asthi ArAdhaNA nANAdi 3, jo na uvasamati tassa natthi / evaM jJAtvA tamhA appaNA uvasamitavvaM-jati paro khAmito na uvasamati tamhA kiM nimittaM ? jeNa uvasamasAraM uvasamappabhavaM uvasamamUlamityarthaH samaNabhAvo sAmaNNaM / vAsAsu vAghAtanimittaMti tinni uvassayA ghettavvA / kA sAmAyarI ? 1 . kadAcit / 108 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanA'vazyaM kartavyA / upAzraya-traya-grahaNa-kAraNa-nirUpaNam / caturmAsyAM glAnAdi-kAraNe catuH paMca yojanAni gantuM kalpate paraM kAryaM kRtvA tatra vAso na kAryaH / sAmAcAri-pAlana-phalam / ucyate-viuvviyA paDilehA-puNo puNo paDilehijjati saMsatte, asaMsatte vi tinni velAo-puvvaNhe bhikkhaM gatesu vetAliyaM, je anne do uvassayA tesiM veuvviyA paDilehA diNe diNe nihAlijjatti paDilehA, mA koi ThAitti mamattaM vA kAhitti, tatie divase pAdapuMchaNeNa pamajjijjati / vAsAvAsaM annataraM disiM vA aNudisiM vA abhigijjha bhikkhaM sannAbhUmi vA gamittae kaheuM AyariyAdINAM sesANaMpi, evaM savvattha viseseNa-vAsAsu jeNa osaNNaM prAyazaH tavasaMpattiA chaTThAdI pacchitanimittaM saMjamanimittaM ca carati, carantaM yo'nyazcarati sa paDicarati-paDijAgarati gavesati aNAgacchaMtaM disaM vA aNudisaM vA saMghATago / vAsAvAsaM pajjosaviyANa cattAri paMcajoyaNatti 'saMthAragovassaga-NivesaNasAhI-vADaga-vasabhaggAma-bhikkhaM kAtuM addiThe(s) vasiUNa jAva cattAri paMca joyaNA alabbhaMte, evaM vAsakappa-osadhanimittaM gilANavejjanimittaM vA, no se kappati taM rayaNiM jahiM se laddhaM tahiM ceva vasittae / ahavA jAva cattAri paMcajoyaNAiM gaMtuM aMtarA kappati vatthae Na tatthevaM(va) jattha gammati / kAraNito vA vasejja | icceyaM saMvatsarIyaM iti / upa pradarzane esa jo ukto bhaNito sAMvaccharikazcAturmAsika ityarthaH / therakappo-theramajjAtA therasAmAyArI, Na jiNANaM athavA jiNANavi kiMci etya jadhA agihaMsi / ahAsuttaM jahAsatte bhaNitaM, na sUtravyapetaM / tathA kurvataH ahAkappo bhavati / annahA akappo / adhAmaggaM kahaM ? maggo bhavati evaM kareMtassa nANAdi 3 maggo / adhAtacca-yathopadiSTaM, samyak yathAvasthitakAyavAGmanobhiH phAsittA AsevettA, pAlettA-rakkhittA, sobhitaM-karaNeNa kataM, tIritaM NItaM aMtamityarthaH / yAvadAyuH ArAhettA aNupAlaNAe ya kareMteNa sobhitaM kiTTitaM punnaM cAummAsitaM teNevaM kareMteNa uvadisateNa ya ArAhito bhavati Na virAhito, ANAe uvadeseNa ya kareMteNa aNupAlito bhavati , aNNehi vi pAlitaM, jo pacchA pAleti so aNupAleti, tassevaM pAleMtassa kiM phalaM ? ucyate-teNeva bhavaggahaNeNa sijjhaMti, atyegaiyA docceNaM evaM ukkosiyAe ArAhaNAe, majjhimiyAe tihiM, jahanniyAe sattaTTa Na voleMti / kiM svecchayA bhaNati ? netyucyate taM niddeso kIrati puNo 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihe Nagare 1. saMstAra kopAzraya ityAdi / uNddiNcttNtttvNtutN 8 uNttuNdNddivNttNtN Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''zrIdazAzrutaskaMdhe mohanIya-sthAna-adhyayanam-9 sadevamaNuyAsurAe parisAe' udghATyaziraH paritaH sarvataH sIdati pariSat majjhe dvito majjhagato evaM Aikkhai-evaM yathoktaM kaheti, bhAsati vAgyogena, paNNaveti-aNupAliyassa phalaM parUveMti,prati prati rUveti parUveti, pajjosavaNAkappotti varisAsta-majjAtA, ajjotti-AmaMtraNe dvigrahaNaM nikAcanArthe evaM kartavyaM nAnyathA, saha atyeNaM sArthaM, sahetuM na nirhetukaM, sanimittaM sakAraNaM, aNaNupAliMtassa dosA, ayaM hetuH, apavAdo kAraNaM, jahA-savIsatirAte mAse vitikkaMte pajjosavetavvaM, kiM ? nimittaM-hetuH / pAeNaM agArIhiM agArANi sahAe kaDANi kAraNe u AreNavi pajjosaveti AsADhapunnimAe / evaM savvasuttANaM vibhAsA dosadarisaNaM hetuH, avavAdo kAraNaM, sahetuM sakAraNaM bhujjo bhujjo puNo puNo uvadaMseti, parisagrahaNAt sAvagANavi kahijjati samosaraNe kaDDijjati pajjosavaNAkappo || || pajjosamaNAkappa-nAma aTThamaM ajjhayaNaM sammattaM / / . atha navamI dasA mohaNijja-TThANa-ajjhayaNaM / cU0-saMbaMdho jo etaM vitathaM kareti therakappaM saMvacchariyaM vA sa mohaNijje vaTTati, tassa cattAri dArANi, adhigAro mohaNijjaTThANaM jANittA vajjeyavvA / nAmanipphanne nikkheve mohaNijjaTThANaM dupadaM, mohaNijjaM hANaM ca, mohaNijjassa TThANaM mohaNijjahANaM, jehiM vA ThANehiM prakArehiM mohaNijjaM bajjhati taM mohaNijjaTThANaM mohe bhavaM mohaNIyaM, nAmaTThavaNA0 gAthA ni0-nAmaM ThavaNA moho dabve bhAve ya hoti bodhavo / ThANaM pubuddiSTaM pagayaM puNa bhAvaThANeNaM ||123 / / davve saccittAtI sayaNa-dhaNAdI duhA havai moho / ogheNegA payaDI aNegapayaDI bhAvamoho ||124 / / ___moho nAmAdi cauvviho / havaNAe andhalato lihito / davve sacittAdi0 gAthA AdigrahaNAt acittaMpi / sacitte dhatturaga-visa-koddavAdi ahavA sayaNAdi, jo tahiM sayaNe dhaNe dosaM Na pecchati so mUDho, acitte majjAdI dhaNAdi vA / bhAvamoho duvidho oho vibhAge ya, ohe egA pagaDI vibhAge savvameva kammaM moho / uktaM ca-kahaNNaM bhaMte jIvo aTTakammapagaDIto baMdhaMti gotamA ! NANAvaraNijjakammassa udaeNaM darisaNAvaraNijjaM kammaM niyacchati, darisaNAvaraNijjassa kammassa aaaaaaaaaaaaaaaaara 110 Jaaaaaaaaaaaaaaadia Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNAkalpaH samavasaraNe parSadAyAM bhagavatA prarUpitaH / paryuSaNAkalpaM na pAlayati sa mohanIya-sthAne vartate / mohasya nikSepaH / mohanIyasya ekArthika-nAmAni / udaeNa daMsaNamohaM kammaM niyacchaMti, daMsaNamohaNijjassa udaeNa micchataM niyacchati / micchatteNaM udiNNeNaM evaM khalu jIvA aTThakammapagaDIto baMdhaMti, teNa mohaNIyamevaM oheNaM, vibhAgeNaM aNegAo aTThavidha0 gAthA0 aTThavihaM pi ya kammaM bhaNi mohotti jaM samAseNaM / so puvvagate bhaNio tassa ya egaDiA iNamo ||125 / / so moho kahiM bhaNito ? kammappavAyapuvve tassa egaTTiyA tassa kammassa, pAve vajje vere0 gAthA pAve vajje vere paNage paMke khuhe asAe ya / saMge salle arae nirae dhutte a egaTThA ||126 / / kamme ya kilese yA samudANe khalu tahA mAille ya / mAiNo appAe a duppakkhe taha saMparAe ya / / 127|| asuve duhANubaMdhaM dummoe khalu ciradvitIe ya / / ghaNacikkaNa niveA mohe ya tahA mahAmohe ||128 kahiyA jiNehiM logo pagAsiyA bhAriyA ime baMdhA / / sAhu-guru-mitta-baMdhava-seTTI-seNAvai-vadhesu ya // 129 // etto guruAsAyaNa-jiNa-vayaNa-vilovaNesu paDibaMdhaM / . asuhe duhANa baMdhitti teNa to tAI vajjejjA ||130 // // iti mohaNijjassa nijjuttI / / 9 / / pAsayati pAtayati vA pApaM, vajanIyaM-vajjaM sesaM kaMThaM / bhAvaTThANeNa udaieNAdhikAro, logappagAsA ime / sAdhU uvahitaM guru AyariyA mitta sahAhetuM baMdhavA / 'sappI jadhA aMDapaDaM jiNavayaNa-vilomaNo pratilome vaTTati / asubhANi jANi duhANi vA aNubaMdhati tato tAtiM vajjejjA / suttANugame sutaM uccAretavvaM navamI dazA mohanIya sthAna nAmA'dhyayana mUlasUtram / mU0-teNaM kAleNaM teNaM samayeNaM campA nAma nayarI hotthA vaNNao puNNabhadde nAma ceie vaNNao, koNiye rAyA dhAriNI devI, sAmI samosaDhe, parisA niggayA dhammo kahito parisA paDigayA | ajjotti samaNaM bhagavaM 1. sarpiNI prasavasamaye nijazizUnapi bhakSayatIti / aruNyNyNyNyNyN uyyNt tiiyN tNtuyut Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe mohanIya-sthAna-adhyayanam-9 mahAvIre bahave niggaMthA ya niggaMthIo ya AmaMtettA evaM vadAsI, evaM khalu ajjo tIsaM mohaTThANAI jAI imAI ithio vA purisA vA abhikkhaNaM AyaramANe vA samAyareNa vA mohaNijjattAe kammaM pakareMti taMjahAje kei tase pANe vArimajjhe vigAhittA / udaeNA''kamma mArei mahAmohaM pakuvvati ||1|| pANiNA saMpihittANaM soyamAvariya pANiNaM / aMto nadaMtaM mArei mahAmohaM pakuvvai / / 2 / / jAyateyaM 'samArabbhaveuM olaMbhiyA jaNaM / aMto bhoga mAreMti mahAmohaM pakuvvai / / 3 / / sIsamma jo phhaNati uttamaMgammi cetasA / virAja satyaga pAle mahAmohaM pakubvai ||4|| Tepa jai kehIveDhetti abhikkhaNaM / ra asuhasamAyAsa mahAmohaM pakuvai / / 5 / / cU-jAvaNI kaI tasA pANA silogo, yaH kacchit itthI puriso gihI pasiMha vA trasIH salcA te zastrAbhAvAd duHkhotpAdakena mAreNa mAreti, vigAhya parijakavat udaraNa toeNa okamma udaeNa okkamittA pAehiM acchati / mahata mAha mahAmohammaM mahAmoho vA saMsAro jahA so hoti taM prati taM prati kareti cturvniH1|| pANiNA saMpihitANaM silogo0 pANI hastaH teNa pihittA AvasttiA prANinaM sattvaM aMto NadaMtaM 'Nada avyakte zabde' aMto ghurughureMtaM abhiMtaragalaeNa va Nadati ||2|| ___ jAtateyaM silogo-tejeNa ca saha jAyati jAtatejo, jAyamANassa vA tejaH jAtatejAH taM samArabhya prajvAlya gRhe bile vA aMto dhUmeNa ||3|| sIsaMmi silogo 'zrRtA tasmin prANA iti ziraH sIsaMmi jo pahaNati cetasA-tIvrAbhinivezena vibhajya dvedhA kRtvA |4|| sIsAveDheNa silogo-metajjavat tivvaM vedaNaM uppAeti / udIreti tivveNa pariNAmeNa tivvaM kammaM baMdheti, ghaNaM cikkaNaM ||5|| 1.nijantaH prayogaH "jAyateya-samAraMbhA bahuM olaMmiyA jaNaM" ityapi pAThaH / 2. zritA ityarthaH / shvNtNNNNNNNNNNNNNNNNNNNN Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhinna-bhinna-prakAreNa mArayitA, mithyA svotkarSa-darzayitA, anyAya-varNanaM, pracchanna-pApa-sevanam mithyAvAdI ca mahAmohaM prakurvati / puNo puNo paNihIe bAle uvahase jaNaM / phaleNaM aduvA DaMDeNa mahAmohaM pakuvvai / / 6 / / gUDhAcArI NimUhijjA mAyaM mAyAe chAyae / asaccavAI NihAi mahAmohaM pakuvvai / / 7 / / dhaMsati jo abhUteNaM akammaM attakammaNA / aduvA tumamakAsitti mahAmohaM pakuvvati ||8|| jANamANo parisAe saccAmosANi bhAsati / akkhINajhaMjhe purise mahAmohaM pakuvvai // 9 // aNAyagassa nayavaM dAre tasseva dhaMsiyA / viulaM vikkhobhaittANaM kiccANaM paDibAhiraM / / 10 // puNo puNo silogo-paNidhI-uvadhI mAyetyarthaH / jahA galAgartA vANigavesaM karetA pathaM gacchati pacchA addhapahe mAreti, uvahasaMtA NaMdIti maMNaMti-phalaM'paDAlaM muTThI vA DaMDo khIlA ||6|| gUDhAyArasilogo-musAvAyanimittaM jahA te sauNamAragA chAdehi appANaM AvastiA sauNe giNhaMti appaNiyAe mAyAe tAhe ciya mAyaM chAdeMti, jeNaMti asaccavAdI musAvAdI niNhavati mUlaguNauttaragaNe AsekttiA pareNa paDicodito bhaNati-Na paDisevAmi / ahavA suttatye giNhituM NihAti avalavaivi ||7|| dhaMseti silogo-bhagaM deti jahA aMgarisI ruddaeNa attakammaM AtmakRtaM tassovari chubhati, athavA tuma aNNeNa kRtaM odhArieNa bhaNati tvayA kRtametat / / 8 / / ____ jANamANe silogo-jANamANe jadhA anRtametat parisA-gato bahujanamadhye saccAmosA iti kiMcittatra satyaM prAyaso anRtameva / akSINajhaMjho u akSINakalaho jhaMjhA-kalaho, bAlo visottiyA // 9 // aNAyagassa silogo-aNAyago rAyA NayavaM tassa amacco nAnyo nAyako vidyata ityanAyakaH asvAmItyarthaH / amacco tassa dAre druhyati mahilAyAM gurutalpagA ahavA AgamadvAraM hiraNyAdInAM yathA priyaMkaragallakena vipulaM vikkhobhaittANaM, kavaDakoTTaM karetA, saMkhobha jaNajhtA, parisAbhedaM karaittA bAhiragaM taM karetA appaNA adhiTeti adhiDheittA bhogAn vipulAn bhuMkte ||10|| 1. kuntAderagram / 2. kalaGkitaM karoti / addddddddaadaasa113 dadaaaaaaaaaaa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe mohanIya-sthAna-adhyayanam-9 'uvvakasaMtaMpi jhaMpettA paDilomAhiM vagguhiM / bhogabhoge viyAreti mahAmohaM pakuvvati // 11 // akumArabhUte je kei kumArabhutetti haM vade / itthIvisayasevIe mahAmohaM pakuvvai ||12|| abaMbhacArI je kei baMbhacArittihaM vade | gaddabho vva gavaM majjhe vissaraM NadatI NadaM // 13 // appo ahiyaM bAlo mAyAmosaM bahuM bhase / itthIvisayagehIe mahAmohaM pakuvvati ||14|| jaM Nissito uvvahatI jasasA'higameNa ya / tassa lubbhati vittaMsi mahAmohaM pakuvvai || 15 // 'uvakkamaMtaMpi silogo koi savvassa haraNo kato, avarAhe aNavarAhe vA so uTThito pAhuDeNa aNulomehiM vinnaveti dINakaluNehiM, jadhA agArI ahaM pacchA taM jhaMpeti satyAnRtAhiM vaggUhiM- erise tAriso tumaM paDilomAhi paDikUlAhi bhogabhoge viyAreti harati saddeNa'DagAdirUvaM tesiM ceva, evaM paMcalakkhaNe visae ||11|| akumArabhUte silogo-akumAra baMbhacArI bhaNati ahaM kumAra-baMbhacArI sa ca itthIhiM giddhe gaDhite mucchite tavvisae mahAmohaM // 12 // abaMbhacArI silogo | koi bhoge bhottuM bhaNati saMyatamahaM baMbhacArI sa ca pacchaNNaM paDisevati / sa ca bhaNaMto Na sobhati satAM madhye | kahaM ? jaha-jadhA gaddabho gavAM madhye bIbhatsaM visvaraM / vRSabhasya niddho gaMbhIro nIhArI ya sobhate / evaM so baMbhacArINa majjhe sa eva anRtaM kurvan ||13|| appaNo ahite silogo / kasyA'hita ucyate appaNI ahite bAlamUDha annANI tadvipAkajAn doSAnna budhyaMte, tena cAru bruvatA bhAsitaM Na phalena yojitaM / kiM nimittaM ? jeNa abaMbhayArI itthIvisayagehI ya giddho pakuvvati bhRzaM atyarthaM ca baddhapuvaM nihatta - NikAitaM kareti ||14|| jaM nissio silogo-jaM Nissito aNissito vA rAtaM rAjAmAtyaM vA jIvikAM udvahate AtmAnaM jasasA ahaMtAhaMvAo abhigamena etassa, tasseva lubbhati vittaMsi hiraNNAdi, mahA03 ||15|| 1. `uvakasiMtaMpi pAThAntaram, 'nirviSayA''jJaptamapi sannihitA''gatam ityarthaH saMbhAvyate / ' 2. avaTAdi-kUpAdirUpam / 3. mahAmohaM pakuvvaItyarthaH / 114 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IrSyAluH, svAmi-nAyakAdi-hantA mAyAmRSAvAdI ca mahAmohaM prakurvati / issareNa aduvA gAmeNa aNissare issarIkae / tassa saMpariggahitassa sirI ya tulamAgatA / / 16 / / issAdoSeNa AiDe kalusAvilacetasA | je aMtarAyaM ceteti mahAmohaM pakuvvati // 17 // sappI jahA aMDauDaM bhattAraM jo vihiMsai / seNAvatiM pasatthAraM mahAmohaM pakuvvati ||18|| je nAyagaM ca rahassa netAraM nigamassa vA / siddhiM ca baharavaM haMtA mahAmohaM pakuvvati // 19 // bahujaNassa netAraM dIvaM tANaM ca pANiNaM / etArisaM naraM haMtA mahAmohaM pakuvvai // 20 // issareNa silogo-issaro pabhU teNa gAmeNa vA tattha jo so aNissaro tassa tu parigahItassa sirI aizvaryaM atulyaM AgataM prAptaM / / 16 / / issAdoseNa silogo / tassa Isarassa gAmassa vA IrSyA dveSeNa AviSTaM yathA grahAviSTaH kaluSeNAvRtaM cetaH tasya lobhanetyarthaH dveSeNa vA je aMtarAyaMti aMtarAyaM ca aizvarya-jIvita-bhogAnAM ceteti kareti jo 'uvvahagaM haNeti tassa sesesu kA sannA ? so issastaM ceva Na labbhatti / so mahAmohaM / / 17 / / sappI jahA silogo | aMDAnyeva puDaM aMDayorvA puDaM niraMtaraM / ahavA puDa pramardane, aMDAni pramardayati svAnItyarthaH / bibhartIti bhartA poSayitA poSayitAraM vA, yathA seNAvati pAlati patiH-svAmItyarthaH, senApati rAjA prazastAni kANi kurvanti / amacca-dhammapADhagA tammi mArite rAyA rajjaM ca dukkhitaM tadbhAtRputrAdayazca ||18|| jo nAyago ca silogo-NAyago NetA prabhurityarthaH jAriso se lAbho NaccA vA, nigamassa vA NetAraM, nigamA vANiyA tesiM netA seTTI, bahuravaMniggatajasaM bahuguNaM vA bahubhiH sevyate tesi haMtA etANi hANANi na pAvati / / 19 / / bahujaNassa silogo / bahujaNassatti-paJcAnAmapi yo netA dIvaMti yathA uhyamAnAnAM nadyA sAgarazrotairvA dvIpo AzrayaH trANaM AzvAsazca bhavati, evaM so sattANaM trANaM trAyaitAraM zaraNabhUtaM evaMguNajuttaM ca tArisaM haMtA Na katAi puNo eriso bhavati // 20 // 1. bhartAramityarthaH saMbhAvyate / addddddddddddd 115 dddddddddddddh Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe mohanIya-sthAna- adhyayanam-9 uvaTThiyaM paDivirayaM saMjayaM susamAhiyaM / viukkamma dhammAo bhaMseti mahAmohaM pakuvvai ||21|| tavANataNANINaM jiNANaM varadaMsiNaM / tesiM avaNNimaM bAle mahAmohaM pakuvvai ||22| NeyAuyassa maggassa duTThe avaharai bahuM / taM tippayaMto bhAveti mahAmohaM pakuvvati // 23 // uvaTThitaM silogo / uvaTThitaM pavvaitukAmaM paDivirataM pavvaitayaM ceva suDDu atyarthaM tape suzritaM sutavassitaM vividhaiH prakArairAkramya balA ityarthaH / dharmmAt cAritradharmAd bhraMzayati apanayatItyarthaH / sa evaM kuvvaMto mahAmohaM acaritrI bhavati, na bhUyaH cAritraM pAviti subahuNAvi kAleNaM ||21|| tava taNANINaM silogo davvAdi anaMtaM jANaMti 'NetaM jiNA tathA varadaMsiNaMti kevaladaMsaNamityarthaH, anaMtaM jJAnameva na vidyate, Na ya kei savvaNNU, jJeyasyAnantatvAt / uktaM ca ajjavi dhAvati NANaM ajja vi logo aNaMto hoi / ajjavi Na tuhaM koI pAvati savvaNNutaM jIvo // 1 // .. atha pAvati taM sAMto patto, egaMtamuppAto aNNoNNAvaraNakkhae jiNANaMti / pAhuDiyaM uvajIvati / evaM kareMto daMsaNAto bhassati // 22 // yAugassa maggassa silogo NayaNasIlo NeyAuto sa ca NANadaMsaNacaritrAtmakaH / nANe-kAyA vatA ya te cciya te cceva pamAdaappamAdA ya / mokkhAhikAriyANaM jotisajotIhiM kiMci puNo || daMsaNe ete kira siM jIvA erisagA, cAritre jIvabahutve ahiMsA na vidyate, tadabhAvAccAritrAbhAvo dRSTaH / apakAraM kurute apakurute ahavA avaharati tato vippariNAmeti jo sAsaNaM jaiNaM dUseti, sayaM pasaMsati, taM tippayaMtotti taM niMdamANeNa tippati, bhAvetitti evamAtmAnaM paraM ca bhAveti NiMdayA dveSeNa vA, evaM kareMto taM NeAuyaM maggaM Na labbhati // 23 // Ayariya silogo-sutaM sajjhAyaM viNayaM caritraM gAhito sikkhAvito te ceva khiMsati appasuto gvappajjhaviu, daMsaNe annautthiyasaMsaggiM kareti, Na ya saddahati, caritre, maMdadhammo pAsatthAdiTThANesu vaTTati, ahavA Daharo akulINotti athavA jAtikulAdIsu / etAi ThANANi na labhati ||24|| *`avayarai pAThAntaram / 1. jJeyam / 2. niMdamANeNa tRpyati=nindayA tuSTimApnoti / 3 . alpA'dhyAtmavidvA / 116 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyama-dharma-cyAvayitA, nyAyamArga-viparItatA / mahAmoha-prakArAH |atpsvypi tapasvitayA kathayitA mahAmohaM prakurvati / Ayariya-uvajjhAehiM suyaM vinayaM ca gAhie / te ceva khiMsati bAle mahAmohaM pakuvvai // 24 // Ayariya-uvajjhAyANaM sammaM Na paritappati / aparipUyate thaddhe mahAmohaM pakavvati // 25 // abahussute vi je kei suteNaM pavikatthai / sajjhAyavAyaM vayai mahAmohaM pakuvvai // 26 // atavassite ya je kei taveNaM pavikatyati / sabalogapare teNe mahAmohaM pakubvai / / 27 / / sAhAraNaTThA je kei gilANaMmi udvite / pabhU Na kubbatI kiccaM 'majjhaMpesa Na kubbai / / 28 / / saDhe niyaDipaNNANe kalusAulacetase / appaNo ya abohie mahAmohaM pakuvai / / 29 / / Ayariya silogo-Ayario sutteNa tappati sissagilANassa vA vaTTati, pacchA so sIso Na tappati viNayAhArovadhimAdIhiM, thaddho jAtyAdIhiM // 25 // ___ abahassute silogo-kattha zlAghayA gaNI ahaM vAcako'haM, athavA koi bhaNejjA so tumaM gaNI vAyago vA bhaNati AmaM, sajjhAyavAdaM vadati-ahaM visuddhapADho bahussuto vA ||26|| evaM tavassIvi / teNo va jIvati / AhArovahimAdI savvaloge je teNA teSAM paraH paramaH bhAva-stenatvAt / sa evaM kuvvaMto bahussuta-tavasittaNANi na labhati ||27|| ___sAhAraNaTThA silogo-sAhArayiSyati mAM glAnaM gilANo'hamiti upasthitaH kazcidAcAryam / prabhutti-samatyo svayamanyaizca kArApayituM uvadeseNa pabhU osahaM uppAetaM(tuM) caubhaMgo dohivi pabhU kiccaM jaM tassa karaNijjaM giNAlassa, kimatthaM Na kareti ? dveSeNa- mamavi eso Na kareti / lobhAta-nAyaM mamopakAre samartho bhaviSyati bAlo'yaM sthaviro vA asamarthatvAt, sa evaM guNajutto / saDhe niyaDi silogo-zaTha kaitave pratiprakAraM pratikRtiH adhikA kRtiH nikRtiH gilANavesaM addeti yadyapyevaM prajJAM karoti ciMtayati, kimaMga puNa ? kimu NAvaTTati ? appaNo abodhIe Na parassa ||28-29|| 1. mamA'pi eSa / 2. Adriyate / andidaadaasarddddddddddre| 117 Janaadedsardddddddddddddalaa Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe mohanIya-sthAna-adhyayanam-9 jA taha je tahAdhikaraNAiM pauMje puNo puNo / ... savatitthANa bhetAe mahAmohaM pakuvati ||30|| .... je ya Ahammie joe saMpauMje puNo puNo / 'sahAheuM sahIheuM mahAmohaM pakuvati ||31|| je ya mANussae bhoge aduvA pAraloiye / te'tippayaMto Asayati mahAmohaM pakuvvati ||32|| iDvI juttI jaso vaNNo devANaM balavIriyaM / tesiM avaNNimaM bAle mahAmohaM pakuvai // 33 // apassamANo passAmi devA jakkhA ya gujjhagA / aNNANI jaNapUyaTThI mahAmohaM pakuvvaI // 34 // jo tahA silogo-adhikaraNaM jadhA 'dAriyavivAde chetaM kasadha, goNe *Natyedha, athavA 'jAe kadhAe adhikaraNaM uppADeti, kahaM ? dezakadhAdi ahavA 'koDellagamAsurukkhAdi kaDDeti sayaM pauMje uvadisati / evaM vadamANo savvatitthANa bhedAe viNAsAe, kahaM ? tAvo bhedo gAdhA-savvANi tityANi nANAdINi 3 // 30 // je ya Adhammie silogo-nimittaM koNTala-viNTalAdINi kiM nimittaM ? zlAghAhetuM, sahajAtakA sahamittAdi 3 ||31|| jo ya mANussae silogo maNussae saddAdi 5 iha loe jadhA dhammillo paraloiyA divvA jadhA baMbhadatto te "tippaMto na tippati Asayati patthayati pIhatati ahilasati ||32|| iDDIjutI silogo-iDDhI sAmANiga-vimANAbharaNehiM, juttI-dIpti , jadhAsakkeNa aMgulIe, yazaHkIrti, varNa zarIrassa, jadhA setA pauma pamhagorA, balameva vIryaM prabhurabhyaMtaro indraH / / 33 / / apassamANo silogo-apassamANo to bravate-ahaM passAmi devA jakkhA vA paccakkhaM sumiNe vA / koi aNNANi bhaNati, ahaM jiNo jadhA gosAlo ajiNo jiNappalAvI, kiM nimittaM evaM bhaNati ? pUyA nimittaM ||34|| 1. AzaMsata ityarthaH saMbhAvyate / 2. chinne vivAde sati / 3. kRSata kSetram / 4. nyasyata balivAn / 5. tattvanirNayalakSaNAyAM vAdakathAyAM jAtAyAM satyAm / 6. kauTilyam , yadvAtikupitaH sannAzu rukSAdi paruSAdi bhASate / 7. lipsayA smaran / 8. na tRpyati / 9. AzaMsate / udNtNtmNtyNtN uNttuNdNtyundyyuN Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAnimittaM apazyannapi devAdIn pazyAmIti mithyAvAdI, ajiNo jiNapralApI mahAmohaM prakurvati / varjayitvA doSAn guNA grAhyAH / ete mohaguNA vuttA kammaMtA vittavaddhaNA / je tu bhikkhu vivajjettA carejja'ttagavesae ||35|| jaMpi jANe ito pulaM kiccAkiccaM bahu jaDhaM / taM vaMtA tANi sevijjA jehiM AyAravaM siyA |36 / / AyAragutto suddhappA dhamme ThiccA aNuttare | tato vame sae dose visamAsIviso jahA ||37|| ete mohaguNA silogo- ete mohaguNA te uktA guNatti baMdhaM prati na mokSaM prati, aguNA vA mokSasya, kammaMtA kammaTThANA jadhA, chudhA kammaMtA, evaM moha kammaMtA, vittavaddhaNatti mohavittasya asubhasya vA yathA 'karotpAdo tAvat, athavA karmaNA manasA vAcA je tu bhikkhU yAn-mohaprakArAn varjayitvA chaDDettA carejja dhammaM dasappagAraM kiM nimittaM ? AtmAnaM gavesamANaM jo appANaM icchati, ahavA 2attaM gavesaitti, jo attANaM vayaNaM gavesayatti / attA titthagarA / uktaM caAgamo hyAptavacanaM ||35|| jaMpi jANe silogo-jaM jANiya jJAte taddoSAn yamiti vakSyamANaM itaM asmAt pravrajyAkAlAt pUrva kRtyamiti- "soya-suta-ghora-raNamuha-dArabharaNa-petakiccamaiesu saggesu ca saMmANaM jo appaNo-icchati dehapUyaNA ciraMjIvaNa dANa titthesu athavA apatyotpAdanaM / akRtyaM corahiMsAdi / ahavA katAkataM hiraNyAdi bahaM chaDDitaM jalaM, ahavA mAtApitAdi-sayaNa-saMbaMdhaH taM vaMtA tANi vaMtA-chaDDattA, taM sevijjA karejjA jehiM AyAra-baMbhacera-caritravAnityarthaH / / 36 / / AyAragutte silogo- sa evAyArajuttaM paMcaviha-nANAyAra-daMsaNAyAracastiAyAra-tavAyAra-vIriyAyArehiM gutto iMdiya-NoiMdiehiM, dhamme ThiccA dasavihe aNuttare atulye, tataH tato vame chaDDe sayAnAtmIyAn doSAn kaSAyAnviSayAnvisaM jadhA-sappo udae nisarati DasittA vamittA ca Na puNo Adiyati / tataH kiM. bhavati ? // 37 // 1. zulkasyotpAdaH 2.ArtaM glAna vaiyAvRttyArthaM gaveSayati / 3. AptAnAm / 4. idam / 5. zaucaH / 6. AdadAti Apibati vA / addhaddddddddddda 119 dddddddddddddar Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna-adhyayanam-10 'sucattadose suddhappA dhammaTTI viditA'pare / .. iheva labhate kittiM peccA ya sugativaraM // 38 // ... evaM abhisamAgamma sUrA dRDhaparakkamA / savamoha-viNimukkA jAtImaraNa-maticchiyA tti bemi / / mohaNIyaTThANaM NavamA dasA sammattA // sudhaMta silogo- sudhaMtadosehi suddhappA bhavati rAgaddosa-vajjitto mohavajjito vA suddhappA bhavati / dhammaTThI-castidhammaTThI, viditaM pUrvamaparaM ca saMsAre mokSa ityarthaH / sa iheva labhati kittiM vaMdaNijjo pUyaNijjo AmosAdi-laddhIto peccA ya sugatiM siddhigatiM aNuttaragatiM vA varA-pradhAnA zreSThA ityarthaH ||38|| evaM abhisamAgamma silogo-evamavadhAraNe Abhimukhye vA saM ekIbhAve AGa maryAdAbhividhyoH gamUsRpa gatau sarve hi gatyarthA dhAtavo jJAnArthA jJeyAH, kiM jJAtuM ? vaMtAvaMta-guNadoSAn, sUrA tapasi,Na vA parisahANaM bIbheti, daDhaparakkamatti jaM tapovahANaM giNhaMti taM na bhaMjaMti ahavA maNe jo karaNato ya gahito jJAtvA kurvati, tato kimassa phalaM evaM kuvvaMtassa ? ucyate-savvo moho aThThapagaDIto ramucla mokSaNe jadA niravaseso moho khavito bhavati tadA kiM hoti ? kAraNAbhAvAt kAryasyAbhAvo bhavati taMtupaTavat, kAraNaM moho kAryaM jAtijarAmaraNe aticchie atIte kAle, aticchatitti sAMprataM, aticchissaMti bhavisse svataHbhagavAn bravIti arthaM, sUtraM gaNadharAH / / || mohaNijja-TThANa-nAma navamamajjhayaNaM sammattaM // atha dasamI dasA nava-pAva-niyANa-DANa-'jjhayaNaM / cU0-saMbaMdho jo mohaNijjaTThANe vaTTati so AyAtiThANe-saMsAre vaTTati jo vA paDisiddhANi Ayarati / tassa cattAri dArANi adhigAro nidANaTTANehi taddosehiM ya / tANi jANittA vajjetavvANi / nAma nipphanno AyAtiTThANaM dupayaM nAma hANaM pubuddiThaM AyAdi NAmAdi cauvvihANAmaM ThavaNA jAI davve bhAve ya hoi bodhabbA / ThANaM pubuddilaM pagayaM puNa bhAvaTThANeNaM ||131 / / 1. 'sudhaMtadose' pAThaH cUrNikRtA gRhItaH / 2. muJcati / aNtvyNvrN mriyu udyNyN Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyAti-sthAnasya nikSepo NAmAdi caturvidhaH / na mokSo'saMyatassa / sadA'pramataH zramaNo mokSaM prApnoti / davvaM davasabhAvo bhAvo aNubhavaNa ohato duviho / aNubhavaNa chabiho ohao u saMsArio jIvo ||132 / / davvAyAtitti-dravyAtmalAbhaH yathotpannasya ghaTadravyasya ghaTAtmalAbhaH, yathA nArakasya nArakatvenAtmalAbhaH, kSIrassa vA dadhitvenotpattiH / evaM sarvatra / bhAvAyAtiaNubhavaNA sA duvihA-ohato vibhAgato ya / vibhAgato chavihA-yo hi yasya bhAvasyAtmalAbha : audayikAde: sa bhAvAjAtI hoti / udayikasya gati-kaSAyaliMga-mithyAdarzanA-'jJAnA-'saMyatA-'siddha-lezyAzcatuzcatustryekaikaikaika-SaD-bhedAH / nArakAdi-gatitvenAtmalAbhaH, aupazamikasya aupazamikatvena, evaM zeSANAmapi bhAvAnAM / ohato ko bhAvAjAtiH ? ucyate-ohe saMsArito jIvo bhAvAjAtiH, na tasmAt saMsArikabhAvAd jIvo'rthAntarabhUto, mRtasya jAtimaraNaM / taduktaMakAmamaraNijjA, iha tu AjAtirvarNyate sA tividhA-jAtIA0 jAtI AjAtIyA paccAjAtIya hoi bodhavvA / jAtI saMsAratyA AjAtI jammamannayaraM ||133 / / jAtI saMsAratthANaM narakAdi 4 AjAtiH janmamanyataraMti / sammUrchanagarbhopapAtaM janma | paccAyAti-jatto cuo0 gAthA siddhA / jatto cuo bhavAo tatthe ya puNovi jaha havati jammaM / sA khalu paccAyAyI maNussa tericchae hoi // 134 / / kAmaM asaMjatassa0 gAthA kAmaM asaMjayassA Natthi hu mokkhe dhuvameva AyAI / keNa viseseNa puNo pAvai samaNo aNAyAI // 135 / / ____ kAmamavadhRtArthe ekAntenaiva asaMjatassa nAsti mokSaH / huH pAdapUraNe / dhruvameva nicchaeNa AyAti- trividhA / keNaMti katareNa viseseNa puNa dANi pAvati prApnoti samaNo bhUtvA anAjAtirmokSa ityarthaH / ucyate-mUlaguNauttaraguNA0 gAthAmUlaguNa-uttaraguNe appaDisevI ihaM apaDibaddho / bhattovahi-sayaNAsaNa-vivitta-sevI sayA payao ||136 / / ___paMca tA mUlaguNA, uttaraguNAH piMDassa jA visodhI gAthA / Adau pratipattiH mUlaguNAnAM pacchA uttaraguNAnAM', saMjamaghAtI mUlaguNAH krameNa uttaraguNAH, 1. pratipattiH / uNttuNdmyNtrN RahyyttNgmNtN Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna-adhyayanam-10 te dovi Na paDisevati nAcarati, nAcarati-Na vinAzayatItyarthaH / ihaM ti loe visaesa appaDibaddho viharati gAmAdisu / kiMca-bhattovadhi-sayaNAsaNa uggamAdisuddhA vAsAsu uDubaddhevi karaNe, vasahI vivittA itthI-pasu-paMDaga-virahitA AhArAdINi vA jIvavikttiANi sevati / sadA nityakAlaM payato-prayatnavAn apramatta ityarthaH / daMsaNe titthagara0 gAthAtItthaMkara-guru-sAhUsu bhattimaM hattha-pAya-saMlINo / paMcasamio kalaha-jhaMjha-pisuNa-ohANa-virao a pAeNa ||137 / / titthakara-guru-Ayariya-sAhasu bhattimaM hattha-pAda-paDisalINo gurusakAse hatthapAdagrahaNAt kAyasaMlINatA gRhItA / egaggahaNe sesAvi iMdiyA vibhAsiyavvA / paMcasu samitIsu iMdiesu vA, kalahavirato saMjamarato ohANavirato thirasaMjamo / pAeNa eriso gAthApAeNa eriso sijjhaiti koi puNA AgamessAe / keNa hu doseNa puNo pAvai samaNo vi AyAI // 138|| __etehiM guNehi uvaveto nANadaMsaNacastiguNehiM ya pAeNa sijjhati / jo na sijjhati teNeva bhavaggahaNeNaM, so keNa hu doseNa ? pacchaddhaM0 gAthA || ucyate-jANi bhaNitANi gAhAjANi bhaNiANi sutte tahAgaesaM tahA nidANANi / saMdANa nidANaM 'niyapaccoti ya hoti egaTThA / / 139 / / jANi bhaNitANi sutte vakSyamANAni tathAgatA-titthagarA tehiM bhaNitANi tahA tahati nidANahANANi nidANaprakArA vA, te NavavihA / paThyate ca-Nava ya NidANANi, athavA tathAgatehiM nidANANi jANi bhaNitANi tAI kurvan puNo samaNo AyAtiM pAveti / egaDiyA-saMtANaMti vA nidANaMti vA baMdhotti vA / teNa baMdhaM ceva nikkhevissAmi / sa ca NAmAdi chavvidho | davvappaoga0 gAthAdavvappaoga-vIsasAppaoga-samUlauttare ceva / mUlasarIra-sarIrI sAtI ya aNAdio ceva // 140 / / davvabaMdho duvidho payogabaMdho vIsasAbaMdho ya / payogabaMdho tividho-maNAdi 3 | maNassa mUlappaogabaMdho je paDhamasamae geNhaMti poggalA maNetakAmo maNapajjattIe vA / seso uttarabaMdho / evaM vayIe vi / jo so kAyappaogabaMdho so duvidho mUlabaMdho ya uttarabaMdho ya / mUlabaMdha sarIrasarIriNo jo saMjogabaMdho sa mUlabaMdho savvabaMdho vA / uttarabaMdho nigalAdi0 1. 'viya baMdhoti' pAThaH cUrNikRtA gRhItaH / addddddddddddda 122 ddddddddddddda Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava-nidAnAni prabhu-bhaNitAni / bandha-nikSepazca / bhAvabandhasya varNanam / niANa-doseNa ujjamantovi viNivAyaM pAvai / NigalAdi uttaro vIsasAu sAI aNAdio ceva / khettammi jammi khette kAle kAlo jahiM jo u ||141 / / vIsasAbaMdho sAdIo aNAdIo ya / gato davvabaMdho / khettabaMdho jo jammi khette baddho , jadhA purie niggamo vArito cArae vA, jammi vA khette baMdho vannijjati / kAlabaMdho paMcastauNabaMdho paMcaviMzakaH, jammi vA kAle baMdho vannijjati / duviho ya bhAvabaMdho gAthA / daviho a bhAvabaMdho jIvamajIve a hoi bodhabbo / ekkekkovi tiviho vivAga-avivAga-tadubhayago ||142 / / bhAvabaMdho duvidho-jIvabhAvabaMdho ajIvabhAvabaMdho ya / ajIvabhAvabaMdho caudasaviho-taM urAliyaM vA sarIraM orAliya-sarIra-pariNAmitaM vA davvaM / veuvviyaM vA sarIraM veuvviya-sarIra-pariNAmiyaM vA davvaM / AhAragaM vA sarIraM AhAragasarIra-pariNAmiyaM vA davvaM / teyagaM vA sarIraM teyaga-sarIra-pariNAmiyaM vA davvaM / kammayaM vA sarIraM kammaya-sarIra-pariNAmitaM vA davvaM / payoga-pariNAmite vaNNe gaMdhe rase phAse | jIvabhAvappaogabaMdho mithyAdarzanA-'virati-pramAda-kaSAya-jogabaMdhAH / __ ajIvabhAvappayogabaMdho duvidho vipAkajo avipAkajo ya / vipAkajo jo subhatteNa gahitANaM poggalANaM subho ceva udato / avipAkajo jANa ceva udao aNNahA vA udayo / ahavA ajIvabhAvabaMdho dvayoH paramANvo: parasparabaddhayorya uttarakAlaM vaNNAdIhiM, 'nA'sahabaMdhajogo so ajIvabhAvabaMdho bhavati kammapoggalA | jIvabhAvaprayogabaMdho tividho-vipAkajo avipAkajo ubhayo, jIvabhAva-vipAkajo jeNa ceva bhAveNa gahitA teNa ceva vedeti esa vipAkajo / avipAkajo annadhA vedeti / athavA tesiM ceva poggalANaM udao vedaNA / sA duvidhA-vipAkajA avipAkajA ya / tesiM poggalANaM sati bhAve bhavati abhAve Na bhavati / ahavA je baddhapuTThanidhattA, so vipAkajo avipAkajo vA / jo puNa nikAcito so niyamA vipAkajo / athavA bhAvato kasAyabaMdho0 gAthAbhAve kasAyabandho ahigAro bahuvihesu atyesu / ihalogapAralogiya pagayaM paralogie bandhe ||143|| pAvai dhuvamAyAti niANadoseNa ujjamantovi / viNivAyaMpi ya pAvai tamhA aniyANatA seA ||144|| ahigAro bahuvihesu atyesu, ke te bahuvihA atthA ? ihaloiyA paraloiyA 1. na asahabaMdha iti sahabaMdhaH pravAhato'nAditvAt / uNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNNtN Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna- adhyayanam - 10 ya / ihaloe dhammilAdINa subhA, asubhA miyAputte ya gottAse paraloiyA, ete ceva baMbhadattAdINaM vA / ' tathAgatesu dasahA nidANANi evaM vA vattavvaM viNivAtaMpi pAvati / viNivAto saMsAro taddoSAMzca pAvati, yasmAdevaM tasmAt anidAnatA zreyA / kahaM viNipAtaM Na pAvati ? ucyaMte apAsatthAe0 gAthA | kaMThA apAsatthAe akusIlayAe akasAya- appamAe ya / aNidANayAi sAhU saMsAramahannavaM taraI || 145 // nijjuttI samattA / nAmaniSpanno gato / suttANugame suttaM uccAretavvaM / ( dazamI dazA nava-pApa-nidAna sthAnA'dhyayana-mUlasUtram / ) mU0 teNaM kAleNaM teNaM samayeNaM rAyagihaM nAmaM nayare hotthA, vaNNao guNasilae ceie rAyagihe nagare seNie nAmaM rAyA hotthA, rAyavannao evaM jahA uvavAtie jAva celaNAe saddhiM viharati, tae NaM se seNie rAyA aNNA kayAi hAe kaya-balikamme kaya- kouga-maMgala- pAyacchitte - sirasA NhAe kaMThe mAlakaDe Aviddha-maNisuvanne kappiya-hAraddha-hAra-tisarata - pAlaMbapalaMbamANa-kaDisuttaya-kaya-some piNiddha-gavijje aMgulejjaga jAva kapparukkhae ceva alaMkita-vibhUsite narinde sakoraMTa - malladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM jAva sasivva piyadaMsaNe naravai jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva sIhAsaNe teNeva uvAgacchati 2 ttA sIhAsaNavaraMsi puratyAbhimuhe nisIyati nisIittA koTuMbiyapurise saddAvei 2 ttA evaM vayAsI / gacchahaNaM tubhe devANuppiyA jAI imAiM rAyagihassa nagarassa bahitA taMjahA-ArAmANi ya ujjANANi ya AesaNANi ya AyataNANi ya devakulANi ya samAto ya paNiyagehANi ya paNiyasAlato ya chuhAkammaMtANi ya dhammakammaMtANi ya kaTThakammaMtANi ya dabbhakammaMtANi ya iMgrAlakammaMtANi ya vaNakammaMtANi ya je tattha vaNamahattaragA aNNAtA ciTThati te evaM vadadha / evaM khalu devANuppiyA seNie rAyA bhiMbhisAre ANaveti jatA-NaM samaNe bhagavaM mahAvIre Adikare titthakare jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharejjA, tayA NaM tumme bhagavato mahAvIrassa ahApaDiruvaM uggahaM aNujANadha, adhA 2ttA seNiyassa raNNo bhibhisArassa eyamahaM piaM nivedadha / tae NaM te koDuMbiyapurisA seNieNa rannA bhiMbhisAreNaM evaM vuttA 1. arhatpada-viSayaka-nidAnena saha yadivA tathAgatA bauddhAsteSAM dazadhA nidAnAni saMbhAvyante / 124 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhe zreNikarAjJA sevakAnAmAdezaH kRtaH |bhgvdaagmne'vgrho dAtavyaH / prabhorAgamane zreNikasya samAcArakathanam / pArzvasthatA-kusIlatA-kaSAya-pramAda-niyANa-varjanena saMsAraM tarati / samANA haTThajAva hayahiyatA kaya jAva evaM sAmitti ANAe vinayeNaM paDisuNaMti - evaM 2 ttA seNiyassa aMtiyAto paDinikkhamaMti paDi0 2 tA rAyagihaM nagaraM majjhaM majjheNaM nigacchanti Ni ttA jAiM imAiM rAyagihassa bahitA ArAmANi ya jAva je tattha mahattarayA aNNAtA ciTuMti, evaM vadanti-jAva seNiyassa raNNo eyamadvaM piyaM nivedejjA se ppiyaM bhavatu doccaM pi taccaM pi evaM vadanti, evaM vadittA jAmeva disaM pAubbhUyA tAmeva disaM nagarassa parigatA || teNaM kAleNaM teNaM samayeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthagare jAva gAmANugAmaM dUijjamANe jAva appANaM bhAvemANe viharati, tate NaM rAyagihe nagare siMghADaga-tiya-caukka-caccara jAva parisA niggatA jAva pajjuvAseti tate NaM te ceva mahattaragA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchati teNevara ttA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikhutto vaMdanti NamaMsaMti vaMdittA NamaMsittA NAmAgoyaM pucchanti NAmaM gottaM padhAreMti 2 tA egatato milanti egarattA egaMtamavakkamanti egaMtaMrattA evaM vadAsi / jassa NaM devANuppiyA seNie rAyA bhiMbhisAre daMsaNaM kaMkhati, jassa NaM devANuppiyA seNia rAyA daMsaNaM pIheti, jassa NaM devANuppiyA seNie rAyA daMsaNaM pattheti jAva abhilasati, jassa NaM devANuppiyA seNie rAyA NAmagottassavi savaNatAe haTThatuTTha jAva bhavati se NaM samaNe bhagavaM mahAvIra Adikare titthakare jAva samvannU savvadarisI punANupudi caramANe gAmANugAmaM dutijjamANe suhaM suheNaM viharante ihamAgate, iha saMpatte jAva appANaM bhAvemANe sammaM viharati, taM gacchaha NaM devANuppiyA seNiyassa ranno eyamaDhe nivedemo piyaM bhe bhavautti kaTTa eyamaDhe aNNamaNNassa paDisuNenti 2 tA jeNeva rAyagihe nayare teNeva uvAgacchanti teNe 2 ttA rAyagihaM nayaraM majjhaMmajjhe NaM jeNeva seNiyassa raNNo gehe jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchai 2 ttA seNiyaM rAyaM karayala-pariggahiyaM jAva jaeNaM vijaeNaM vaddhAti 2 tA evaM vayAsI / jassa NaM sAmI daMsaNaM kaMkhai jAva se NaM samaNe bhagavaM mahAvIre guNasilae ceie jAva viharati, teNaM devANuppiyANaM piyaM nivedemo, piyaM bhe bhavatu ___ tae NaM se seNie rAyA tesiM purisANaM aMtie eyamaTuM soccA nisamma hadvatu jAva hiyae sIhAsaNAo abbhuDhei 2 ttA jahA koNito jAva vaMdati uNcutuNdNtyugN 24 ttNgNtukutuvuNdN Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna-adhyayanam-10 NamaMsati vaMdittA NamaMsittA te purise sakkAreti sammANeti 2 tA vipulaM jIviyArihaM pitidANaM dalayati 2 tA paDivisajjeti 2 tA nagaraguttie saddAvei 2 ttA evaM vayAsI khippAmeva bho devANuppiyA ! rAyagiha nagaraM sabmittaraM bAhariyaM AsittasammajjitovalittaM jAva paccapiNaMti | tate NaM se seNie rAyA 'balavAuyaM saddAvei 2 tA evaM vayAsIkhippAmeva bho devANuppiyA ! haya-gaya-raha-joha-kaliyaM cAuraMgiNaM seNNaM saNNAheha jAva se paccapiNati / tae NaM seNiye rAyA jANasAliyaM saddAveti 2 ttA evaM vadAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! dhammiyaM jANapavaraM juttAmeva uvaTThavehi uvaTThavettA mama etamANattiyaM paccapiNAhi / tate NaM se jANasAlie seNieNa rannA evaM vutte samANe haTTa jAva hitae jeNeva jANasAlA teNeva uvAgacchai 2 ttA jANasAlaM aNupavisati 2 ttA jANagaM paccuvekkhati jANagaM paccorumati jANagaM saMpamajjati 2 tA jANagaM nIneti 2 ttA dUsaM pavaNeti 2 tA 'jANAI samalaMkareti 2 ttA jANAiM varamaMDiyAiM kareti 2 tA jeNeva vAhaNasAlA teNeva uvAgacchai 2 ttA vAhaNasAlaM aNuppavisati 2 ttA vAhaNAI paccuvekkhei 2 ttA vAhaNAiM saMpamajjai 2 ttA vAhaNAI NINeti 2 ttA vAhaNAiM apphAlei 2 ttA dUse pavaNeti 2 ttA jANAiM sAlaMkArei 2 ttA vAhaNAI varabhaMDamaMDitAI kareti 2 ttA jANAiM joeti 2ttA vaTTamaggaM gAheti 2 ttA paogalaTThie dharae ya Aruhai 2 ttA jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchai 2 ttA karayala jAva evaM vadAsI-jutte te sAmI dhammie jANappavare AiDe bhadaM tadrUhAhi / tae NaM se seNie rAyA bhiMbhisAre jANasAliyassa aMtie eyamaTuM soccA nisamma haTTatuTTha jAva majjaNagharaM aNupavisai jAva kapparukkhae ceva alaMkita-vibhUsite Narinde jAva majjaNagharAto paDinikkhamati 2 ttA jeNeva cellaNAdevI teNeva uvAgacchati 2 ttA cellaNaM deviM evaM vadAsi ___ evaM khalu devANuppiye ! samaNe bhagavaM mahAvIre Adikare titthakare jAva puvANupuliM jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati / taM mahAphalaM devANuppiye ! tahAruvANaM arahaMtANaM jAva gacchAmo devANappiye ! samaNe bhagavaM mahAvIraM vaMdAmo NamaMsAmo sakkAremo sammANemo kallANaM maMgalaM devataM cetiyaM pajjuvAsAmo, eteNaM idhabhave ya parabhave ya hitAe suhAe khamAe 1. sainyavyApAraparAyaNam / 2. balivardAdIn / 3. susthaM karoti / / uNgrNtNrNtrN REudNtNbhNNNN Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cellaNAdevI-kathanam / gatvA bhagavatpArzve vandanA paryupAsanA / dharme kathite parSadA gatA / nagaraguptikasya balavAhakasya yAnazAlikasya cA''dezaH / sajje yAne majjanagRhapravezaH / nisesAe jAva aNugAmiyattAe bhavissati / tate NaM sA cellaNAdevI seNiyassa raNNo aMtie eyamaDhe soccA nisamma haTThajAva paDisuNeti, 2 ttA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai 2 ttA NhAtA kayabalikammA kayakouya-maMgalapAyacchittA kiM te vara(pAya)pattaNeura-maNi-mehala-hAraraiya-uvaciya-kaDaga-khuDDaegAvalIkaMTha-muragaya-tisaratavaravalaya-hemasuttaya-kuMDala-ujjoyaviyANaNA rayaNa-vibhUsiyaMgI cINaMsuyavatthaparihitA dugulla-sukumAra-kaMta-ramaNijja-uttarijjA sambouya-surabhikusumasuMdara-rayita-palaMbasohaMkaMtavikaMta-vikasaMta-cittamAlA varacaMdaNa-cacciyA, varAbharaNa-bhUsiyaMgI kAlAguru-dhUvadhUviyA sirI-samANavesA bahUhiM khujjAhiM cilAtiyAhiM jAva mahattara-vaMda-parikkhitA jeNeva bAhariyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchati / . tae NaM se seNie rAyA cellaNAe devIe saddhiM dhammiyaM jANappavaraM duruhai 2 tA sakoriNTa-malladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM uvavAigameNa neyavvaM jAva pajjuvAsai / evaM cellaNA devI jAva mahataraga-parikkhittA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai 2 ttA samaNaM bhagavaM vaMdati namasaMti seNiyaM rAyaM puro kAuM ThitiyA ceva jAva pajjuvAsati / tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre seNiyassa ranno bhibhisArassa cellaNAe devIe tIse mahatimahAliyAe parisAe muNiparisAe jatiparisahA(sA)e maNussaparisahA(sA)e devaparisahA(sA)e aNegasahAe jAva dhammo kahito parisA paDigayA, seNito rAyA paDigato / tastha egatiyANaM niggaMthANaM niggaMthINa ya seNiyaM rAyaM cellaNaM deviM pAsittANaM imetAruve abbhatthite jAva saMkappe samupajjitthA / aho NaM seNie rAyA mahiDDIe jAva 'mahesakkhe je NaM hAte kaya-kouya-maMgala-pAyacchitte savAlaMkAra-bhUsite cellaNAdevIe saddhiM urAlAiM bhogabhogAiM bhuMjamANe viharati / Na me diTThA devA devalogaMsi sakkhaM khalu ayaM deve, jati imassa tavaniyamabaMbhacera-phalavittivisese atyi, vayamavi AgamessANaM imAI etAiM urAlAI eyAruvAiM mANussagAI bhogabhogAiM bhuMjamANe viharAmo, settaM sAhU | ahoNaM cellaNA devI mahiDDiyA jAva mahesakkhA jA NaM NhAyA 1. mahAsaukhyavAnityarthaH yadivA maheza ityAkhyA yasya sa mahezAkhya ityapyarthaH saMbhAvyate / udyNyNyNyNyyN 29 upyNtNNddiyttN Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna-adhyayanam-10 kayabalikammA jAva savvAlaMkAra-vibhUsitA seNieNa rannA saddhiM urAlAI jAva mANussagAiM bhogabhogAiM bhuMjamANI viharati na me diTThA devIo devalogaMmi, sakkhaM khalu iyaM devI, jai imassa sucariyassa tavaniyama-baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi, vayamapi AgamissANaM imAiM eyAruvAiM urAlAiM jAva viharAmo, settaM sAhuNI / ajjotti samaNe bhagavaM mahAvIre taM bahave niggaMtthANa niggaMthIo ya AmaMttettA evaM vadAsi-seNiyaM rAyaM cellaNaM deviM pAsittA imetAruve abbhatthite jAva samupajjitthA | aho NaM seNie rAyA mahiDDIe jAva settaM sAhU | aho NaM cellaNA devI mahiDDiyA suMdarA jAva settaM sAhU | se NUNaM ajjo atthe samaDhe ? haMtA atthi / evaM khalu samaNAuso mae dhamme pannatte iNameva niggaMthe pAvayaNe sacce aNuttare paDipuNNe kevalie saMsuddhe NeAue sallagattaNe siddhimagge muttimagge nijjANamagge nivvANamagge avitadhamavisaMdiddhe savvadukkhappahINamagge itthaM ThiyA jIvA sijjhanti bujjhaMti muccanti parinivvAyanti sabadukkhANamaMtaM karenti / jassa NaM dhammassa niggaMthe sikkhAe uvaTThie viharamANe purA digicchAe purA pivAsAe purA vAtA''tavehiM sa purA puDhe virUvarUvehiM parisahovasaggehi udiNNakAmajAe yAvi viharejjA, se ya parikkammejjA, se ya parikkammamANe pAsejjA je ime uggaputtA mahAmAuyA bhogaputtA mahAmAuyA tesiM annatarassa atijAyamANassa nijjAyamANassa purao mahaM dAsI-dAsa-kiMkara-kammakarapurisA pAyattaparikkhittaM chattaM bhiMgAraM gahAya nigacchaMti tadanantaraM ca NaM purato mahaM AsA AsavarA ubhao tesiM nAgA nAgavarA piTThao rahA rahavarA saMgillisennaM uddhariya-seyachatte abbhuggatabhiMgAre paggahiyatAliyaMTTe paviyatta-seyacAmarA vAlavIyaNie abhikkhaNaM 2 abhijAtiyaNijAtiya-sappabhAse puvAvaraM ca NaM NhAte kayabalikamme jAva sabdAlaMkArabhUsite mahatimahAliyAe kUDAgArasAlAe mahatimahAlayaMsi sIhAsaNaMsi jAva sabbarAtiNieNaM jotiNA jjhiyAyamANeNaM itthIgumma-parikhuDe mahatAhata-NaTTagIta-vAita-taMtI-tala-tAla-tuDiya-ghaNa-muttiMga-maddala-paDuppavAiya-raveNaM orAlAI uNddi tiishNt tNtN ?? uNttdNtNtuyutN Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidAnamanAlocya kAlaM kRtvA devIbhUya manuSyabhave kevali - prajJapta-dharma-zravaNe'yogyo jAyate / nidAnaphalam / bhagavAn sAdhu-sAdhvI - rAmantrya vadati / bho zreNikaM cellaNAM ca dRSTvA kiM bhavatAM nidAna svarupa- saMkalpa utpanno'sti ? mANussagAiM bhogabhogAi bhuMjamANe viharati / tassa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri paMca avuttA ceva abbhuTTheti / bhaNa devANuppiyA kiM kiM karemo ? kiM AharAmo ? kiM uvaNemo ? kiM ceTThAmo ?, kiM bhe hitaM icchitaM ? kiM me Asagassa sadati ? jaM pAsittA niggaMthe nidANaM kareti / jai imassa tavaniyamabaMbhaceravAsassa taM ceva jAva sAhU / evaM khalu samaNAuso niggaMthe nidANaM kiccA tassa dvANassa aNAloiya'paDikkaMte kAlamAse kAlaM kiccA aNNataresu devalogesu devattAe uvavattAro bhavaMti mahiDiesu jAva ciradvitIesu / tattha deve bhavati mahaDDie ciraTThie / tato devalogAto AukhateNaM dvitikhateNaM aNaMtaraM cayaM caittA je ime uggaputtA mahAmAuyA bhogaputtA mahAmAuyA tesiM NaM aNNataraMsi kulaMsi puttattAe paccAyAti / seNaM tattha dArae bhavati sukumAlapANipAe jAva surUve, tae NaM se dArae ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamitte jovvaNugamaNupatte sayameva peiyaM dAyaM paDivajjati / tassa NaM atijAyamANassa vA purao jAva mahaM dAsI dAsa jAva kiM te Asagassa sadati ? tassa NaM tahappagArassa purisajAtassa tahArUve samaNe vA mAhaNe vA ubhao kAlaM kevalipannattaM dhammamAikkhejjA ? haMtA AikkhejjA, se NaM paDaNejjA ? no iNaTThe samatthe, abhavie NaM se tassa dhammassa savaNayAe / seya bhavai mahicche mahAraMbha mahApariggahe ahAmmie jAva dAhiNagAmI neraiya AgamissANaM dullahabohie yAvi bhavai, taM evaM khalu samaNAuso tassa NidaNassa imetArUve phalavivAge jaM No saMcAeti kevalipannattaM dhammaM paDiNitte ||1|| evaM khalu samaNAuso mae dhamme pannatte iNameva niggaMthe pAvayaNe jAva savvadukkhANaM aMtaM kareti / jassa NaM dhammassa niggaMthI sikkhAe uvaTThiyA viharamANI purA digiMcchAe udinnakAmajAyA viharejjA sA ya parakkamejjA, sAya parakkammamANI pAsejjA se jA imA itthiyA bhavati egA egajAyA egAbharaNa-pihANA 'tellakelAi va susaMgoppitA 'tellapelAi va susaMpariggahiyA rayaNakaraMDaga-samANA tIse NaM atijAyamANIe vA nijjAyamANIe vA purato 1. tailabhAjanAni / 129 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna-adhyayanam-10 mahaM dAsI dAsa ceva jAva kiM bhe Asagassa sadati ? jaM pAsittA niggaMthI NidANaM kareti / jati imassa sucariyassa tavaniyama jAva bhuMjamANI viharAmi settaM sAdhuNI / evaM khalu samaNAuso niggaMthI NidANaM kiccA tassa ThANassa aNAloiya-'paDikkaMtA kAlamAse kAlaM kiccA aNNataresu devaloesu devattAe uvavattAro bhavati mahiDDiesa jAva sA NaM tattha deve bhavati jAva bhuMjamANI viharati / sA NaM tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM dvitikkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA jai ime uggaputtA mahAmAuyA bhogaputtA mahAmAuyA etesi NaM aNNataraMsi kulaMsi dAriyattAe paccAyAti sA NaM tattha dAriyA bhavati sukumAla jAva surUvA | tate NaM taM dAriyaM ammApiyaro Umukka-bAlabhAvaM viNNAya-pariNayamittaM jovaNugamaNuppattaM paDirUveNaM sukeNa paDirUvassa bhattArassa bhAriyattAe dalayanti sA NaM tassa bhAriyA bhavati / egA egajAtA iTThA kaMtA jAva rayaNakaraMDaga-samANA tIse jAva atijAyamANIe vA nijjAyamANIe vA purato mahaM dAsI-dAsa jAva kiM te Asagassa sadati ? ___ tIse NaM tahappagArAe itthiyAe tahArUve samaNe mAhaNe vA ubhaya kAlaM kevalipannattaM dhamma AikkhejjA ? sA NaM bhaMte paDisuNejjA ? No iNaDhe samatthe, abhaviyA NaM sA tassa dhammassa savaNayAe / sA ca bhavati mahicchA mahAraMbhA mahA-pariggahA ahammiyA jAva dAhiNagAmie neraie AgamissAe dullabha-bohiyAe bhavati / evaM khalu samaNAuso ! tassa nidANassa imeyAruve pAva-kamma-phalavivAgaM jaM No saMcAeti kevalipannattaM dhamma paDisuNettae / / 2 / / evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme paNNatte iNAmeva niggaMthe pAvayaNe taha cevaM jassa NaM dhammassa niggaMthe sikkhAe uvadvite viharamANe purA digicchAe jAva se ya parakkamamANe pAsejjA- imA itthikA bhavati egA egAjAtA egA jAva kiM te Asagassa sadati ? jaM pAsittA nigganthe nidANaM kareti dukkhaM khalu pumattaNae je ime uggaputtA mahAmAuyA bhogaputtA mahAmAuyA etesiM NaM aNNataresu uccAvaesu mahAsamara-saMgamesu uccAvayAiM satthAI urasi ceva paDisaMvedenti, taM dukkhaM khalu pumattaNae, itthittaNayaM sAhU | jai imassa tavaniyama-baMbhaceravAsassa phalavittivisese atthi vayamavi AgamessANaM jAva se taM sAdhU / ___ evaM khalu samaNAuso ! niggaMthe nidANaM kiccA tassa hANassa atiiNtNtmNtyyN aNtNtuyutuNdN Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strItvanidAna-phalam / durlabhabodhikatvam / narakagAmitvam / dharma zravaNA 'yogyatA ca / evaM puruSatvanidAnaphalamapi jJeyam / aNAloiya-apaDikkaMte kAlamAse kAlaM kiccA aNNataresu jAva se NaM tattha deve bhavati mahiDDIe jAva viharati / se NaM deve tato devalogAo AukkhaeNaM jAva aNNattaraMsi kulaMsi dAriyattAe paccAyAti jAva teNaM taM dAriyaM jAva bhArittAe dalayanti sA NaM tassa bhAriyA bhavati egA egajAtA java tava savvaM bhANiyavvaM tIse NaM atijAyamANIe vA jAva kiM te Asagassa sadati ? tI NaM tahappagArAe itthikAe tahArUve samaNe vA mAhaNe vA jAva NaM paDisuNejjA ? No iNaTThe samaTThe, abhaviyA NaM sA tassa dhammassa savaNatAe / sAya bhavati mahicchA jAva dAhiNagAmie neraie AgamessANaM dullabhabohiyAvi bhavati taM evaM khalu samaNAuso ! tassa nidANassa imetArUve pAvate phalavivAge bhavati jaM No saMcAeti kevalipaNNattaM dhammaM paDisuNettae ||3|| evaM khalu samAuso ! mae dhamme paNNatte iNAmeva niggaMthe pAvayaNe sesaM taM ceva jAva jassa dhammassa niggaMthI sikkhAe uvaTThitA viharamANI purA digiMcchAe purA jAva udiNNa kAmajAtA yAvi viharejjA, sA ya parakkamejjA sA ya parakkamamANI pAsejjA se je ime uggaputtA mahAmAuyA bhogaputtA mahAmAuyA jAva kiM te Asagassa sadati ? jaM pAsittA NiggaMthI nidANaM karetti dukkhaM khalu itthittaNae dussaMcArAiM gAmaMtarAiM jAva sannivesaMtarAiM / se jAtA mae aMbapesiyAti vA aMbADagapesiyAti vA maMsapesiyAti vA ucchukhaMDayAti vA saMbaliphAliyAti vA bahujaNassa AsAyaNijjA patthaNijjA pIhaNijjA abhilasaNijjA evAmeva itthikAvi bahujaNassa AsAyaNijjA jAva abhilasaNijjA / taM dukkhaM khalu itthittaNae, pumattaNae sAhU jai imassa tavaniyamassa jAva sAhU | evaM khalu samaNAuso ! niggaMthI nidANaM kiccA tassa dvANassa aNAloiya-apaDikkaMtA kAlamAse kAlaM kiccA aNNattaresu devattAe uvavattArA bhavati, se NaM tattha deve bhavati mahiDDie jAva caittA je ime uggaputtA taheva dArae jAva kiM te Asagassa sadati ? tassa NaM tadhappagArassa purisajAtassa java abhaviNaM se tassa dhammassa savaNatAe / se ya bhavati mahicchAe jAva dAhiNagAmie jAva dullabhabohie yAvi bhavati evaM khalu jAva paDisuNettae || 4 || evaM khalu samaNAuso ! mae dhammeM paNNatte, iNAmeva niggaMthe pAvayaNaM 131 eytt Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna-adhyayanam-10 taheva jassa NaM dhammassa niggaMtho niggaMthI vA sikkhAe uvaTThavie viharamANe purA digicchA jAva udiNNa-kAmabhoge jAva viharejjA se ya parakkamejjA se ya parakkamamANe mANussehiM kAmabhogehiM niveyaM gacchejjA, mANussagA khalu kAmabhogA adhuvA aNitiyA asAsatA saDaNa-paDaNaviddhaMsaNa-dhammA uccAra-pAsavaNa-khela-siMghANa-vaMta-pitta-pUta-sukka-soNiyasamubhavA dUrUva-ussAsa-nissAsA durUva-mutta-purIsa-puNNA vaMtAsavA pittAsavA khelAsavA pacchA puraM ca NaM avassaM vippajahaNijjA saMti / urdu devA devalogaMmi te NaM tattha aNNesiM devANaM devIo abhiyujiya 2 pariyArenti, appaNo ceva appaNaM viuvittA 2 pariyArenti, 'jati imassa tava0 taM ceva savvaM bhANiyanvaM jAva vayamavi AgamissANaM imAI etArUvAI divvAiM bhogabhogAiM bhuMjamANe viharAmo, settaM sAhU / __evaM khalu samaNAuso ! niggaMtho vA niggaMthI vA nidANaM kiccA tassa TThANassa aNAloiya-apaDikkaMte kAlamAse kAlaM kiccA annataresu devesu devattAe uvavattAro bhavati, taM jadhA-mahiDDiesu jAva pabhAsemANeNaM aNNaM devaM annaM devIM taM ceva jAva paviyAriti, se NaM tAto devalogAto taM ceva pumattAe jAva kiM te Asagassa sadati ? tassa NaM tahappagArassa purisajAtassa tathArUve samaNe vA mAhaNe vA jAva paDisuNejjA ? se NaM saddahejjA pattiejjA roejjA ? no iNaDhe samaDhe / abhavie NaM se tassa dhammassa saddahaNatAe / se ya bhavati mahicche jAva dAhiNagAmie Neraie AgamessAe dullabhabohiyAe yAvi bhavati / evaM khalu samaNAuso tassa nidANassa imetAruve pAvae phalavivAge jaMNo saMcAeti kevalipannattaM dhammaM saddahittae vA 3 // 5 // evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme pannatte taM ceva se ya parakkamamANe mANussae kAmabhogesu nivvedaM gacchejjA, mANussagA khalu kAmabhogA adhuvA aNitiyA taheva jAva saMti uddhaM devA devalogaMsi te NaM tattha No annadevA no annadeviM abhimuMjiya 2 pariyArenti, appaNacciyAe devIe amijuMjiya pariyArenti, appaNA ceva appANaM viuviya pariyArenti / - 'jati imassa tava0 taM ceva savaM jAva se NaM saddahejjA pattiejjA ? 1. sati pAThAntaram / udyN myN gdduputuN ttuNgturttN Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame nidAne saddahaNAdirbhavati, vratasvIkAro na jAyate / devatva nidAnasvarupam / paMcame nidAne dharma zraddhAdirna bhavati / SaSThe nidAne kevali-kathita-dharmazraddhAdirna bhavati / No iTTe samaTTe NaNNattharuyI ruyimAdAe se ya bhavati / se je ime AraNNayA AvasiyA gAmaNiyaMtiyA kaNhayirahassiyA no bahusaMjatA no bahupaDiviratA pANabhUtajIvasattesu te appaNA saccAmosAiM evaM vippaDivanti, ahaM Na haMtavvo anne haMtavvA, ahaM na ajjAvetavvo anne ajjAvetavvA, ahaM Na pariyAvetavvo aNNe pariyAvetavvA, ahaM Na parighetavvo anne parighetavvA, ahaM Na uddavetavvo aNNe uddavetavvA evAmeva itthikAmehiM mucchiyA gaDhiyA giddhA ajjhovavannA jAva kAlamAse kAlaM kiccA annatarAiM kibbisayAiM dvANAiM uvavattAro bhavanti / te tato vimuccamANA bhujjo elamUyattAe paccAyaMti taM khalu samaNAuso ! tassa nidANassa jAva No saMcAeti kevalipannattaM dhammaM saddahitae vA 3 // 6 // evaM khalu samaNAuso ! me dhamme pannatte jAva mANussagA khalu kAmabhogA adhuvA, taheva saMti uDDuM devaloyaMsi aNNaM devaM aNNaM ca deviM abhiyuMjiya 2 pariyAreti no appaNA ceva appANaM veuvviya pariyArenti 'jai imassa tavaniyama0 taM ceva jAva evaM khalu samaNAuso ! niggaMtho vA niggaMthI vA nidANaM kiccA aNAloiya taM caiva jAva viharati / se NaM tattha annaM devaM No annaM deviM abhiyuMjiya 2 pariyAreti no appaNA cevaM appANaM viuvviya 2 pariyArenti se NaM tAo devalobhAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM taM caiva vattavvaM navaraM haMtA saddahejjA pattIijjA rojjA ? seNaM sIlavvataguNa- veramaNapaccakkhANa-posahovavAsAiM paDivajjejjA ? no tiNaTThe samaTTe, se NaM daMsaNasAvae bhavati abhigata- jIvAjIve jAva aTThimiMjappemANurAgastte sese aNaTTe, se NaM etArUveNaM vihAreNaM viharamANe bahUiM vAsAI samaNovAsaga-pariyAgaM pAuNaI, bahUiM0 pA. 2 kAlamAse kAlaM kiccA aNNattaresu devalogesu devattAe uvavattAro bhavati / evaM khalu samaNAuso / tassa nidANassa imetArUve pAvae phalavivAge jaM o saMcAti sIlavvataguNa-posahovavAsAiM paDivajjita ||7|| evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme pannatte taM caiva savvaM jAva se ya 1. sati pAThAntaram 133 seeds.dded Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna-adhyayanam-10 parakkamamANe dibvamANussehiM kAmabhogehi nivvedaM gacchejjA, mANussagA kAmabhogA adhuvA jAva vippajahaNijjA, divAvi khalu kAmabhogA adhuvA aNitIyA asAsatA calA cayaNadhammA puNarAgamaNijjA pacchA pulaM ca NaM avassa vippajahaNijjA, 'jati imassa tavaniyamassa jAva atthi vayamavi AgamessANaM je ime bhavaMti uggaputtA mahAmAuyA jAva pumattAe paccAyati tattha NaM samaNovAsae bhavissAmi abhigata-jIvAjIve jAva phAsuesaNijjeNaM asaNa-pANa-khAimasAime NaM paDilAbhemANe viharissAmi settaM sAdhU | ___evaM khalu samaNAuso ! niggaMtho vA niggaMthI vA nidANaM kiccA tassa TThANassa aNAloiya jAva devaloesu devattAe uvavattAro bhavati jAva kiM te Asagassa sadati ? tassa NaM tahappagArassa purisajAtassa jAva saddahejjA, se NaM sIlabbaya jAva posahovavAsAiM paDivajjejjA ? haMtA paDivajjejjA / se NaM muNDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pavvaejjA ? No iNaDhe samaDhe / se NaM samaNovAsae bhavati abhigatajIvA jAva paDilAbhemANe viharai / se NaM etArUveNa vihAreNa viharamANe bahUNi vAsANi samaNovAsaga-pariyAgaM pAuNati, bahU0 2 AbAhaMsi uppaNNaMsi vA aNuppaNNaMsi vA bahUI haMtA paccakkhAi haMtA bahUi bhattAiM aNasaNAe chedettA Aloiya paDikkaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresu devaloesu devattAe uvavattAro bhavati taM evaM khalu samaNAuse ! tassa nidANassa imetArUve pAvae phalavivAge jaM No saMcAeti savvAto sabbatAe muNDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pavaittae / / 8 // evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme pannatte jAva se ya parakkamamANe divvamANussaehiM kAmabhogehi nivveyaM gacchejjA, mANussagA khalu kAmabhogA adhuvA jAva vippajahaNijjA, divvAvi khalu kAmabhogA adhuvA jAva puNarAgamaNijjA, 'jati imassa tava-niyama jAva vayamavi AgamessANaM jAI imAiM aMtakulANi vA tuccha-kulANi vA dariddakulANi kiviNakulANi bhikkhAgakulANi eesiM aNNataraMsi kulaMsi pumattAe paccAyissAmi esa me AtA pariyAe 'suNIhaDe bhavissati settaM sAdhU / 1. sati pAThAntaram / 2. sunirhataH sunirgata ityarthaH / prNpNtNt pNtN 17 adadadadadada Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTame nidAne zrAvakavrata-svIkAro bhavati; sarvavirati svIkArA'yogyatA / navame nidAne dIkSA svIkAro jAyate, na mokSa: / nirnidAnatA zreSThA / bhagavadupadezaM prApya vaMditvA ca kRta- nidAna saMkalpasya prAyazcitta-svIkAraH / evaM khalu samaNAuso ! niggaMtho vA niggaMthI vA niyANaM kiccA tassa dvANassa aNAloiya- apaDikkaMte savvaM taM ceva jAva se NaM muNDe bhavittA agArAto aNagAriyaM pavvajjA, se NaM teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhejjA jAva savvadukkhANaM antaM karejjA ? No iNaTTe samaTTe, bhavaise je aNagArA bhagavaMto iritAsamitA jAva baMbhacArI, se NaM eteNa vihAreNaM viharamANA bahUiM vAsAiM sAmanna-pariyAgaM pAuNaMti, bahU0 2ttA abAhaMsi uppaNNaMsi vA jAva bhattaM paccAikkhittA jAva kAlamAse kAlaM kiccA aNNattaresu devaloesu devattAe uvavattAro bhavatIti / evaM samaNAuso ! tassa nidANassa imetArUpeNa pAvae phalavivAge jaM No saMcAeti teNeva bhavagahaNeNaM sijjhejjA jAva savvadukkhANaM aMtaM karejjA // 9 // evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme pannatte iNAmeva niggaMthaM jAva se parakkamejjA jAva savva-kAma-virate savva-rAga-viratte savva-saMgAtIte savvasiNehAtikkaMte savvacArite parivuDe tassa NaM bhagavaMtassa aNuttareNaM nANeNa aNuttareNaM daMsaNeNaM jAva parinivvANa-maggeNaM appANaM bhAvemANassa anaMte aNuttare nivvAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavaranANaMdasaNe samupajjejjA / tateAM se bhagavaM arahA bhavati jiNe kevalI savvannU savvadarisI sadeva maNuyA'surAe jAva bahUiM vAsAiM kevalipariyAgaM pAuNati, bahUiM0 2 ttA appaNo AusesaM Abhoeti, AbhoettA bhattaM paccakkhAti, bha0 2 tA bahUiM bhattAiM aNasaNAe chedeti, 2 ttA tato pacchA sijjhati jAva savvadukkhANaM aMtaM kareti / evaM khalu samaNAuso ! tassa anidANassa imeyAruve kallANaphalavivAge jaM teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhati jAva savvadukkhANaM aMtaM kareti / taNaM bahave niggaMthA ya niggaMthIo ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie maTThe soccA nisamma samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdanti NamaMsanti vaMdittA NamaMsittA tassa dvANassa AloeMti paDikkamanti jAva ahArihaM pAyacchittaM tavokammaM paDivajjaMti / teNaM kAleNaM teNaM samayeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihe nagare guNasilae ye bahUNaM samANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvagANaM bahUNaM sAvigANaM bahUNaM devANaM bahUNaM devINaM sadevamaNuAsurAe parisAe majjhaMgate evaM bhAsati evaM 135 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna-adhyayanam-10 parUveti AyAtiTThANaM NAmaM ajjo ajjhayaNe saaTuM saheuyaM sakAraNaM suttaM ca atthaM ca tadubhayaM ca bhujjo bhujjo uvadariseti tti bemi / / nava pAvaniyANaTThANadasA-dasamajjhayaNaM sammattaM samattA AyAradasAo // teNaM kAleNaM kAlAntargataH samayAdI yo kAlo rAyagihe nagare guNasilae cetie seNie rAyA bhiMbhisAre, kahaM bhiMbhisAro ? kumArabhAve Niyayaghare palite ramaNayaM bhiMbhayaM ghettUNa niggato, avasesA kamAsa AbharaNAdi / piuNA pucchiyA, savvehiM kahitaM jehiM jaM NINiyaM mayA bhiMbhiyA NiNitA, paseNaiNA bhaNitotujjha kiM esa sAro ? teNa bhaNiyaM-AmaMti / tato se rannA bhiMbhisAro NAma kataM / sesaM kaMThaM | navaraM ca vaNakammaMtA ArAmaposagANaM gihANi, je tattha vaNapA-vaNaM pAMtIti vaNapA ArAmarakSakA ityarthaH, mahattaragA tesiM adhiyA-AjJAto atyarthaM NAtA / 'vAhaNAI apphAlaNA te ya vAhaNA | iMgita-patthita-ciMtita-viyANitAhiM. iMgiteNa ciMtiteNa ya patthittaM-abhilasitaM jANaMti / varisadharA-vaddhitayA, kaMcugapariritA-kaMcuijjA mahattaraparikkhittaM prayatnaparigrahaH / aho cillaNAdevI jAva satitti sataH zobhanasya vA, imassatti jatiNassa', tavo-bArasavidho, niyamo duvidho-iMdiya-damo noiMdiya-damo ya / baMbha-aTThArasavidhaM sIlaMgANi vA sAdhu sobhanaM se NUNaM bhe ajjo atye samaDhe ? haMtA asthi / evaM khalu samaNAuso mae dhamme pannatte iNameva niggaMthe pAvayaNe-iNamotti idaM pratyakSIkaraNe tameva pAgateNa iNamotti bhavati kiM ? taducyate-niggaMthe pAvayaNe, niggaMthA jahA paNNattIe niggaMthAnAmidaM naigraMtha bArasaMgaM gaNipiDagaM, taM ca imehiM guNehiM uvavetaM-sacca-saccaM nAma sadbhUtaM, aNuttaraM savvuttimaM, kevalaM tadevaikavidhaM nAnya-dvitIyaM pravacanamiti, paDipuNNaM NANAdIhiM guNehiM, puvvAvaravisuddhaM, nayanasIlaM naiyAyikaM mokSaM nayati, saMsuddhaM samastaM suddhaM saMsuddhaM, sallakattaNaM sallo-kammabaMdho khavaNA, siddhimaggaM siddhIe maggo, pavayaNaM caritrAdirityarthaH / sottI NijjANaM nivvANaM ca egaTThiyANi | maggo pavayaNameva avitahati-taththo mokSamArga ityarthaH / avisaMdhi-saMdhAnaM saMdhiH saMsAra ityarthaH, vividhA saMdhI visaMdhI na visaMdhI avisaMdhI, kiM tatpravacanaM savvadukkha-ppahINamaggaM pravacanameva / 1. balivardAdInAmutejanA tataste yAneSu yojyante iti zeSaH / 2. yatijanasya / 3. prAkRtabhASayA / atiitNgeeriitiiNtNtNt 6 aNtNleeshN tNtNt Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrANAM katicitpadAnAM arthaH / nigraMtha-pravacanasya vizeSaNAni / maalaa-mukutt-tNtii-tuddit-vittaadisvruupm| jassa NaM dhammassa caritadhamma-sikkhAe-duvidhAe gahaNasikkhAe AsevaNasikkhAe ya / viharamANe gAmANugAmaM dUijjamANo purA digiMcchiechuhAe purApuDhe vAtAtapehiM sItosiNehiM sesA parisahovassaggA virUvarUvA gahitA / uddiNNa-kAma-jAto mohaNijjeNaM yathA dravyajAte se ya parakkamejja tapasi sayameva , se ya parakkamamANe pAsejjA, se udinnakAme / je ime uggaputtA kulaM, mahAmAugA mAti cauvaMsAto ubhato jAtivisuddhA, evaM bhoyaputtA vi sesaM kaMThaM jAva sapuvAvaraM ca NaM puvvaNhe avaraNhe pahAte katabalikammeaccaNiyaM kareti kuladevatAdINaM / kougANI-'sIsapajjohAra loNa-DahaNAdINi, maMgalAiM siddhatyayaharitAliyAdINi sise kareMti suvannamAdINi vA chivaMti, pAyacchitaM dussumiNaghAta-nimittaM aggihuNaNa, gAdhA tityAdisu vA dhIyarANa diti, zirasA bahANAdIhiM sasIso grahAti / tato alaMkAro-kaMThe mAlakaDetti phalahiyAhArAdi, AviddhamaNisuvaNNe, cUlAmaNI sovi heTThA suvaNNeNa bajjhati, suvannAbharaNesu ya prAyeNa maNito vijjati, kappitaM-ghaDitaM, mAlA nakkhattamAlAdi, molI-mauDo so puNa kamala-maula-saMThito maulI vaccati, tihiM siharehiM mauDo vuccati, caurasso tirIDI / vagghAritaM labitaM jJApakaM (jhuMbakaM), Asattosatta-vagghArita-soNisuttamalladAma-kalAve soNI-kaDI, soNisattagaM-kaDisattagaM, mAlijjatiti mallaM, siridAma-gaMDAdi, kalAvotti kalAvIkatANi mallIgAdINi / itthigummo-samUho / mahatAhataM-AhataM-nAma AkhyANaka-nibaddhaM nacijjati gijjati vAijjati ya jahA nADagaM prabaMdhA vA, taMtI vINA, "pavIsagAdi tataMti bhaNaMti / talaH hastatalaH / tAlA kaMsAlagAdi / tuDitaM savvameva AtodyaM / ghaNaM lattigA / lakuDagAdi mutigaM vitatAdi / paTU jANagA, paDUhiM pavAiyaM paDuppavAiyaM , ravo-nigghoso, ghaNavAitaMghaNA meghA tesiM nigghoso megharava ityarthaH / urAlANi udArANi | ___ AjJAmukhaM tassa NaM egamavi ANavemANassa abbhuTTitA bhaNaMti, bhaNa sAmI-kiM AhArAmo ? dUrAmo-dUrAo uvaNemoM samIvatthaM ceSTagaM prayuMjAmo kataraM kiM bhe hitaM-icchitaM saddAdINaM sUpakArA bhaNaMti-kiM bhe Asagassa sadati-asyate aneneti AsyakaM-mukhaM | jaM pAsittA niggaMthe Niddesejja-nidANaM kareti / 2 / se ya bhavati / 1. maMgalArthaM zIrSA''bharaNavizeSaH saMbhAvyate / 2. sphATikahArAdi / 3. strIsamUhena parivRtaH / 4. 'vappAsagAdi' pAThAntaram / dddddddddddddda|137 adddddddddddhana Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdazAzrutaskaMdhe pApanidAna-sthAna-adhyayanam-10 je ime AranniyA suttaM uccAretavvaM-aranne vasaMtIti AranniyA tAvasA ityarthaH / te puNa kei rukkhamUle suvaMti / kei udagamUlesu, aNNe Avasahesu / tesu Avasahesu vasaMtItyAvasahikAH | grasati buddhyAdIn guNAniti grAmaH, aMtikamabhyAse grAmasya grAmayoH grAmANaM vA aMtIe vasatIti gAmaNiyaMtiyA, khala-bhikkhAdIhiM grAmamupajIvantItyartha: / kaNhai-rahassiyatti-raha tyAge, kiMcidrahasyameSAM bhavati jadhA homaM maMtrAzca AraNyakaM cetyAdi sarve ca vedA eSAM rahasyaM yenA'brAhmaNAya na dIyaMte, ahavA kaNhuyi-rahassiyatti-saMjatA No bahaesa jIvesa saMjamaMti, paMcIMdie jIve Na mAriti, egiMdiya-puDhavi-mUlakaMdAdi udayaM agaNikAyaM ca vadhaMti / saMjamo nAma yatnaH viratirviramaNaM jadhA mae amugo Na haMtavvotti, pacchA tesuM ceva jesu virato tesu jataNaM kareti,mA te mArissAmitti / athavA saMjamo viratI ya egaTTA, kutra virato ? ucyate-savvapANa-bhUta-jIvasattesu aNukaMpAparA saMjatA, kei chaTuM chaTheNaM pAraNae parisaDiya-paMDupattAhArA anne aTThamaM aTTameNa sevAlAdi AhAreMti / te appaNA saccAmosAiM pauMjaMtisacco saMjamo mosaM asaMjamo, te pAraNayaMmi nijjIvaM sevAlaM parisaDiya-paMDupattANi ya AhAreMti, etaM saccaM, jaM puNa sacittodagaM paDisevaMti, etaM mosaM asaMjama ityarthaH / ahavA asaccAmosaM-ahaM na haMtavyo, aNNe haMtavvA yathAbrAhmaNA Na haMtavvA, brAhmaNaghAtakasya hi na saMti lokAH, zudrA hantavyAH, zUdra mArayitvA prANAyAma japet vihasitaM vA kuryAt kiMcidvA dadyAt / anasthikAnAM sattvAnAM sakaTabharaM mArayitvA brAhmaNAn bhojayet / haNaNaM piTTaNaM, AjJApanaM amugaM kuru gaccha dehi evamAdi, paritAvaNaM dukkhAvaNaM, parighettavvaMti dAsamAdI parigiNhati / uddavaNaM-mAraNaM | jadhA hiMsAto aNiyattA tathA musAvAtAto adiNNAdANAto ya / jadhA etesu tisuvi AsavadAresu aNiyattA, emeva te itthikAmesu / anne saddAdao kAmA tehiMto savvehiMtovi ityikAmA gurutarA, jeNa bhaNitaM mUlametamadhammassa mahAdosasamussayaM / tamhA mehuNasaMsaggaM nigaMthA vajjayaMti NaM / / Aha caziznodarakRte pArtha ! pRthivIM jetumicchasi / jaya ! ziznodaraM ! pArtha ! tataste pRthivI jitA / / 1. bRhadAraNyAdikA rahasyagranthAH / uNttuNdNgN mNdN uNddivN uNttuNdddN Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamo viratirekArtho / tApasAdInAM caryA-hiMsAdipravRttiH / anivRtta-bhogAzAdInAM tApasAdInAM maraNAnantaramupapAto bhavanapati-vyantareSu bhavati / athavA ityikAmA saddAdayo paMcavi kAmA vijjaMte iti vibhAsitavvA / uktaM ca puSpaphalANaM ca rasaM surAe maMsassa mahiliyANaM ca / jANaMtA je viratA te dukkarakArae vaMde || mucchitatti jadhA vedeNatto mucchito Na kiMci jANati, evaM te itthikAmesu mucchiyA viva Na itthidose picchaMti / giddhAH tadabhilASiNaH / grathitA baddhA Na tebhyo'pasarpati / ajjhovavanne-tIvrastadabhinivezaH jAva vAsAiM catuH paJca cha dasamANi vA vrataM caraNaM jAva caraMti tAva mahallIbhUyA pacchA pariNati jAva puNo putte pADheMti, kuppaMtA ya bAdhiMti, tAhe thevaM AusesaM vAsAiM cattAri paMca vA cha vA dasa vA / appatarotti-cauNhaM vAsANaM helA jAva ekko divaso | bhujjatarotti dasaNhaM vAsANaM pareNaM jAva vAsazataM bAlapavvatitANaM yathA zukrasya vyAsaputrasya / evaM tAva te pavvaitA aNiyatta-bhogAsA yathA zAstroktAn AhAkamma-AhArA vA Avasaha-sayaNAsaNa-chAdaNa-gaMdhamallAdi-bhogAn bhuMjate / tae NaM aNiyatta-kAmAsA kAlamAsetti maraNakAlamAse maraNapakkhe jAva maraNadivase kAlaMti-maraNakAlaM kiccA aNNataresu jattha sUro natthi bhavaNavaMtarANaM, athavA jattha Asuro bhAvo kohaNasIlatA 'AtAvaesu asurakumAresu uvavajjaMti / jati kihavi uDDaloe devesu uvavajjati tahAvi kilbisiesu uvavajjati / kilviSaM-pApamityarthaH / kilbiSabahulA kilbiSikAH / tato kilbisiyattAto viyujjamANA jati viya kahavi aNaMtaraM paraMparaM vA mANusattaNaM lahai tathAvi elamUyatAe elato jahA bubbuetti evaMvidhA tassa bhAsA bhavati / tamukkAyattA iti jAtyandho bhavati / bAlaMdho vA jAtyandhaH / sesaM kaMThaM / jAva NayAvi jAva karaNaNao savvesipi NayANaM gAthA / dazAnAM cUrNI samAptA || graMthAgU 2225 / / 1. AtApakeSu-paramAdhArmikeSu ityarthaH saMbhAvyate / dadabbabidadddd139 dddddddddddada Page #173 -------------------------------------------------------------------------- Page #174 -------------------------------------------------------------------------- _