________________
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાય(ગાથા-૧થી ૪ ઉચિત ક્રિયા કરવામાં આવે તો સ્વભૂમિકા અનુસાર સામાયિકને અભિમુખભાવ કે સામાયિકનો પરિણામ કે વિદ્યમાન સામાયિકના પરિણામની વૃદ્ધિ થાય છે. આ સામાયિકનો પરિણામ જ જીવને અસંગભાવ તરફ લઈ જાય છે અને અસંગભાવ જ વિતરાગતાની પ્રાપ્તિ દ્વારા મોક્ષનું કારણ છે. માટે સામાયિક એ પ્રવચનનો સાર છે. ૨. ચઉવિસત્યો -
ચોવીસ તીર્થકરોનું સ્તવન એ “ચઉવિસત્થો આવશ્યક” છે. સામાયિકના પરિણામને અતિશયિત કરવા અર્થે સામાયિકના પરિણામની નિષ્પત્તિનો સંકલ્પ કર્યા પછી તેની વૃદ્ધિ માટે સામાયિકની પરાકાષ્ઠાને પામેલા અને સામાયિકની નિષ્પત્તિના ઉપાય રૂપે પ્રવચનને બતાવનાર અને યોગ્ય જીવોને યોગમાર્ગમાં પ્રવર્તાવનાર એવા ચોવીસ તીર્થકરોનાં નામનું કીર્તન અને તે નામના સ્મરણ દ્વારા તેમના ગુણોની સ્મૃતિપૂર્વક, તેમના અભિમુખ બહુમાનભાવની વૃદ્ધિને અનુકૂળ વ્યાપારરૂપ ચતુર્વિશતિસ્તવ છે. જેથી પ્રગટ થયેલો સામાયિકનો પરિણામ અવશ્ય વૃદ્ધિને પામે છે. ૩. વંદનઃ
વળી, સામાયિકના પરિણામના આદ્ય પ્રરૂપક તીર્થકરની સ્તુતિ કર્યા પછી સામાયિકની ધુરાને વહન કરનારા અને વીતરાગ થવા માટે મહાપરાક્રમ ફોરવનાર એવા સુસાધુને વંદન કરી તેમનામાં વર્તતા સંયમના પરિણામ પ્રત્યેના પક્ષપાતની વૃદ્ધિ દ્વારા પોતાના સામાયિકના પરિણામની શુદ્ધિ અર્થે ત્રીજું વંદન આવશ્યક” કરાય છે. ૪. પ્રતિક્રમણ :
સામાયિકથી વિરુદ્ધના ભાવો સંસારનાં કારણ છે અને અનાદિથી સેવાયેલા તે ભાવોનો ત્યાગ કરીને સામાયિકના પરિણામમાં જવા માટે સામાયિક આવશ્યક કરાય છે અને તે સામાયિક આવશ્યકમાં જે કોઈ સ્કૂલનાઓ થઈ હોય તેની શુદ્ધિ માટે સાધુ પ્રતિક્રમણની ક્રિયા કરે છે. શ્રાવક પણ સાધુપણાના અત્યંત અર્થી છે પરંતુ પૂર્ણ સામાયિક પાળવા સમર્થ નથી તેથી સર્વવિરતિ સામાયિકની
