________________
૩૮
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાયઢાળ-પ/ગાથા-૨ હોવ તો, હેતુને પરખજો શ્રાવક અને સાધુના અતિચારની શુદ્ધિ અર્થે જે આલોચના, પ્રતિક્રમણ અને કાઉસ્સગ્ર કહ્યાં છે તે હેતુને પરખજો અને હૈયામાં હરખજો=ભગવાને આરાધક સાધુઓને અને શ્રાવકને અલનાની શુદ્ધિના કેવા સુંદર ઉપાયો બતાવ્યા છે તેનું સમ્યગ્ર સમાલોચન કરીને હૈયામાં હરખજે. સદ્ગુરુ કેરી રચના ને નિરખો ગણધર ભગવંતોએ પાપની શુદ્ધિ માટે કરેલી રચનાના પરમાર્થને જાણજો. અને સુંદર રસના ઉત્સાહથી વરસો=થયેલી અતિચારશુદ્ધિના આ સુંદર ઉપાયો છે તે પ્રકારના સુરસને જાણીને ઉત્સાહથી તે રીતે ભાવથી વર્તા. જેથી સંયમજીવન અતિચાર રહિત બને અને ઉત્તરોત્તર ગુણસ્થાનકની વૃદ્ધિ થાય. ll ભાવાર્થ :
સક્ઝાયકારે પ્રતિક્રમણ પ્રાયશ્ચિત્ત કર્યા પછી પાપની શુદ્ધિ અર્થે કરાતા પડાવશ્યક અંતર્ગત “પ્રતિક્રમણ આવશ્યક”માં કાયોત્સર્ગ કેમ કરવામાં આવે છે તે ચતુરનરને સંબોધીને બતાવ્યું. જેથી પ્રતિક્રમણ કરીને શુદ્ધિ કરે તેવા ચતુર પુરુષો તે વચનો સાંભળીને પોતાનાં વ્રતોની શુદ્ધિ માટે ઉલ્લસિત વીર્યવાળા બને. વળી, આ સ્થાને વિચારકને માર્ગાનુસારી બોધ કરાવવો આવશ્યક છે તેવું જણાવવાથી આગળના પ્રતિક્રમણના જોડાણને બતાવતા પૂર્વે સઝાયકાર કહે છે કે, માત્ર વિચાર્યા વગર પ્રતિક્રમણ કરનારા જીવો તો ક્રિયા કરીને સંતોષ પામે તેવા છે. પરંતુ જેઓ વિચારક છે તેઓ તો કોઈ પણ પ્રવૃત્તિ કરતાં પહેલાં પરીક્ષા કરીને જે પ્રવૃત્તિમાં મહાફળ દેખાય તેવી પ્રવૃત્તિ કરે છે. આથી, પ્રતિક્રમણ કરવાને સન્મુખ થયેલા એવા જીવો પણ જો પરીક્ષક હોય તો પાપની શુદ્ધિ માટે ભગવાને જે આલોચના, પ્રતિક્રમણ, કાઉસ્સગ્ન કહ્યાં છે તે હેતુને પરખજો.
આનાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે, વતો ગ્રહણ કરવાની ઇચ્છા કરવી પણ અતિદુષ્કર છે. વળી, ઇચ્છા થયા પછી સત્ત્વશાળી જીવો જ તે વ્રતોને ગ્રહણ કરી શકે છે અને અસિધારા પર ચાલવા તુલ્ય વ્રતોનું સમ્યફ પાલન તો અતિશક્તિશાળી જીવો જ કરી શકે છે. હવે આવા જીવોથી પણ અનાભોગ આદિથી વ્રતોમાં
