________________
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાયઢાળ-૧૦/ગાથા-પથી ૭
૮૩
ગાથા :
તસ વ્યાસંગે દોઈ ગામડી, તિહાં પેઠા તેણે દીઠા રે; કહે “કાં તુહે પેઠા પાપીયા!' તિહાં એક કહે કરી મન ધીઠા રે.
તુમ્હ૦ ૫ ઈહાં પેઠાં શ્યો મુજ દોષ છે?', તેણે તે હણીઓ બાણે રે; પાછે પગલે બીજો ઓસર્યો, મૂક્યો કહે “પેઠો અનાણે રે.” તુમ્હ૦ ૬ તે ભોગનો આભોગી હૂઓ, બીજે ન લ@ો ભોગ-સંયોગ રે;
એ દ્રવ્ય ભાવે જાણજો, ઈહાં ઉપનય ધરિ ઉપયોગ રે. તુહે. ૭ ગાથાર્થ :
તેના વ્યાસંગમાંeતે રક્ષકોના અનુપયોગમાં, બે ગામડિયા ત્યાં પેઠા-દોરડાવાળા રયાનમાં પેઠા અને રક્ષકોએ તેમને દીઠા જોયા. અને રક્ષકોએ કહ્યું કે “હે પાપિયા ! કાં તમે પેઠા ?” ત્યાં એક ગામડિયો ધિયું મન કરીને કહે છે ઈહાં પેઠા શો મુજ દોષ છે?=અહીં પેઠા તેમાં મારો શું દોષ છે ? તેથી તે બાણથી હણાયો. બીજે ગામડિયો કહે, “અજ્ઞાનથી પેઠો” તેથી પાછે પગલે ઓસર્યો. માટે રક્ષકે તેને મૂક્યો. એકબીજો, ભોગનો આભોગી થયો જીવીને ભોગો ભોગવ્યા, અને જેને રક્ષકોએ માર્યો તે ભોગનો સંયોગ પામ્યો નહીં. એ દ્રવ્યભાવે જાણજે દ્રવ્યપ્રતિક્રમણ અને ભાવપ્રતિક્રમણ વિષયક બે ગામડિયાનું દષ્ટાંત જાણજો. જે સાધુ કે શ્રાવક પ્રતિક્રમણ કર્યા પછી પાપથી પાછા ફરતા નથી તેઓ દ્રવ્યથી પ્રતિક્રમણ કરે છે અને જેઓ પાછે પગલે ફરે છે તે ભાવથી પ્રતિક્રમણ કરે છે તેમ જાણજે. અહીં પ્રસ્તુત બે ગામડિયાનું દષ્ટાંત આપ્યું તેમાં, ઉપયોગને ધારણ કરીને ઉપનય વિચાર્જ આગળમાં કહેવાય છે તે ઉપનય ધ્યાનપૂર્વક વિચારો. Ifપ-૬-૭ના .
ભાવાર્થ :
રક્ષકો તે સ્થાનનું રક્ષણ કરતા ઊભા છે અને તેઓના અનુપયોગ કાળમાં બે ગામડિયા તે દોરડાના સ્થાનમાં પેઠા અને રક્ષકે તેમને જોયા એટલે કહ્યું :
