________________
૧૧૫
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાય/ઢાળ-૧૪/ગાથા-૧થી ૭ ગાથાર્થ :
કન્યા સ્થાનીય મુનિ છે, વિષયો તે ધૂર્ત છે. અને સુભાષિત સાંભળી નિવર્તે તે જસ અને સુખ પ્રાપ્ત કરે. બીજી શાલીપુત્રીને, આ રીત નથી. છતાં ભાવાર્થ :
પ્રતિક્રમણનો પાંચમો પર્યાય પ્રમાદથી નિવૃત્તિ છે. તેમાં રાજકન્યા દૃષ્ટાંત છે અને તે આ પ્રમાણે છે.
કોઈ એક નગરમાં એક શાલીપતિની પુત્રી ધૂર્તમાં રત હતી. તેમ કોઈ મુનિ સાધુપણું લીધા પછી ધૂર્ત સ્થાનીય વિષયોમાં રક્ત છે. તે પાસત્થા સાધુ છે અને જેમ તે વણકરની પુત્રીને રાજપુત્રી સાથે મૈત્રી હતી તેમ અન્ય કોઈ કુલીન સાધુને પાસત્થા સાધુ સાથે મૈત્રી થાય તો તે તેના=પાસત્થાના, સહવાસથી પાપને અભિમુખ થાય. જેમ તે રાજકન્યા તે શાલીપુત્રીના સહવાસથી તેના પ્રત્યેની પ્રીતિને કારણે તે ધૂર્ત સાથે જવાનો વિચાર કરે છે. પરંતુ તે વખતે કોઈકે ગીત ગાયું જે સાંભળીને તે રાજકન્યા નિવર્તન પામી. તેમ પાસત્થાના સહવાસથી પાપને અભિમુખ થયેલા કુલીન સાધુને કોઈ અન્ય ગીતાર્થ સાધુ સદુપદેશ આપે તો તે સાંભળીને તે કુલીન સાધુ પ્રમાદથી નિવર્તન પામે છે. વળી, જેમ તે રાજકન્યા તે ગીત સાંભળીને નિવર્તન પામી તો તે રાજાને શરણે આવેલ કોઈક રાજપુત્રને પરણીને સુખી થઈ. અને તે રાજા પણ તે શરણે આવેલાનું રાજ્ય તેના શત્રુ રાજા પાસેથી જીતીને તેને અપાવે છે તેથી ખુશ થઈને તે રાજપુત્ર રાજકન્યાને પટરાણી બનાવે છે. તેમ પાસત્થાના સંસર્ગને કારણે પાપને અભિમુખ થયેલા તે કુલીન મુનિ ગીતાર્થના ઉપદેશથી નિવર્તન પામે છે અને સુસાધુ સાથે રહીને શાસ્ત્રો ભણીને ગીતાર્થ બને છે. તેઓ યશ અને સુખને પામે છે. વળી, જેમ કે બીજી કન્યા ધૂર્તમાં રત થઈને વિનાશ પામી તેમ જે પાસત્થા વિષયોમાં રત રહે છે તેઓ વિનાશ પામે છે અને દુર્ગતિની પરંપરા પ્રાપ્ત કરે છે. ll૧થી શા
