________________
૬૨
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાયઢાળ-૭/ગાથા-પ-૬ ચિત્તનો વ્યાપાર અલ્પ હોવાને કારણે ચારિત્રના અતિચારો અલ્પ થવાની સંભાવનાથી તેની શુદ્ધિ અર્થે એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ન જ કરાય છે. આપા ગાથા :
પારી “સિદ્ધસ્તવ' કહી પછે, જાવ કાઉસગ્ગ વિહિ પુત્વ રે; પ્રત્યેક કાઉસ્સગ્ગ પડિક્કમણથી,
અશુદ્ધનો શોધ એ અયુવ્ય રે. ચતુર૦ ૬ ગાથાર્થ -
પારીeત્રીજો અતિચાર આલોચનવાળો કાઉસ્સગ્ન પારી “સિદ્ધસ્તવ” કહે છે“સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં સૂત્ર” બોલે, પછી કાઉસગ્ગ સુધી તપચિંતવનના કાઉસ્સગ્ન સુધી, પૂર્વની વિધિ છે–દેવસિય પ્રતિક્રમણની વિધિ પ્રમાણે રાઈય પ્રતિક્રમણની વિધિ છે. પ્રત્યેક કાઉસ્સગ્ગ પ્રતિક્રમણથી=પૂર્વમાં વર્ણન કરેલા ચાસ્ત્રિ, દર્શન અને જ્ઞાનના અતિચારના ત્રણ એવા પ્રત્યેક કાઉસ્સગ્ગ અને ત્યાર પછી “વંદિતસૂત્ર” આદિ રૂપ પ્રતિક્રમણથી અશુદ્ધિનો શોધ રાત્રિ દરમિયાન થયેલી રત્નત્રયીની અશુદ્ધિની શુદ્ધિ, અપૂર્વ થાય છે. IIકા ભાવાર્થ :
ત્રીજા જ્ઞાનાચારની શુદ્ધિ માટે અતિચારના આલોચનરૂપ કાઉસ્સગ્ન કર્યા પછી રાઈય પ્રતિક્રમણ કરતાં “સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં” સૂત્ર બોલે છે. ત્યારપછી તપચિંતવણીના કાઉસ્સગ્ગ સુધીની સર્વ વિધિ દેવસિય પ્રતિક્રમણની વિધિ પ્રમાણે છે અર્થાત્ દેવસિય પ્રતિક્રમણમાં જેમ અતિચારના ચિંતવન પછી ત્રીજા આવશ્યકની મુહપત્તિનું પડિલેહણ વગેરેથી માંડીને “આયરિય વિઝાયસૂત્ર” બોલાય છે તે પ્રમાણે સર્વ વિધિ રાઈય પ્રતિક્રમણમાં જાણવી.
વળી, રાઈય પ્રતિક્રમણમાં અત્યાર સુધી રત્નત્રયીના પ્રત્યેકના ત્રણ કાઉસ્સગ્ન ક્ય અને “પગામ સઝાય” કે “વંદિત્તસૂત્ર” રૂપ જે પ્રતિક્રમણ કર્યું તેનાથી અપૂર્વ રત્નત્રયીની અશુદ્ધિનો શોધ થાય છે. અર્થાત્ રત્નત્રયીની શુદ્ધિ થવાથી સાધુની કે શ્રાવકની સ્વભૂમિકા અનુસાર રત્નત્રયીની પરિણતિ અપૂર્વ બને છે.
