________________
પ૦
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાય/કાળ-ગાથા-૩-૪ કરાય છે તે દેવભજન” છે. ચાર ખમાસમણ દઈને ભગવાનë” કહેવાય છે તે “ગુરુભજન” છે. વળી પુરિ અને અંતમાં પ્રારંભ અને અંતમાં, સફળતાને કરનાર આ દેવ-ગુરુને વંદન છે. એમાં દષ્ટાંત બતાવે છે. જેમ નમુત્થણં સૂત્રમાં પ્રારંભમાં “નમ’ છે અને અંતમાં “નમો જિણાણ” વખતે “નમ છે તેમ પ્રતિક્રમણમાં પ્રારંભમાં દેવ-ગુરુનું ભજન છે અને અંતમાં પણ દેવ-ગુરુનું ભજન છે. જિનવંદન એક અને શક્રસ્તવ દુગ એ પ્રતિક્રમણના પ્રારંભમાં અને અંતમાં દેવ-ગુરુના ભજનને સ્વીકારવા માટે પ્રમાણ છે. [૩]
ગાથા :
દુબદ્ધ સુબદ્ધ તિ લોગસ્સ ચ્ચાર, કાઉસ્સગ્ન કરે દેવસી શુદ્ધિકાર; પારી કહીય “લોગસ્સ' મંગલ ઉપાય,
“ખમાસમણ’ દોઈ દઈને કરે સઝાય. ૪ ગાથાર્થ -
“દુબદ્ધ સુબદ્ધ” દ્વિબદ્ધ સુબદ્ધ થાય છે જેથી કરીને પ્રતિક્રમણમાં બે વખત દેવ-ગુરુનું ભજન થાય છે. ત્યાર પછી દેવસિયની શુદ્ધિને કરનાર ચાર લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ન કરે. કાઉસગ્ગ પારી મંગલના ઉપાય રૂપ પ્રગટ લોગસ્સ બોલે છે. પછી બે ખમાસમણ દઈને સઝાય કરે. II૪ll ભાવાર્થ
પૂર્વમાં ગાથા-૨ સુધી સાંજના પ્રતિક્રમણમાં સ્તવન બોલ્યા પછી “વરકનક સૂત્ર' બોલવાની વિધિ સુધીનું વર્ણન કર્યું. હવે ત્યાર પછી સાધુ-સાધ્વી આદિ શું કરે છે તે બતાવતાં કહે છે.
સાધુ કે શ્રાવકો “નમો હેતુબોલીને જિનનું સ્તવન કરે છે અને સાધ્વી તથા શ્રાવિકાઓ વગેરે પણ જિનનું સ્તવન કરે છે તે દેવનું ભજન છે. અને પછી જે “ભગવાનાં” આદિ ચાર ખમાસમણથી વંદન કરે છે તે ગુરુનું ભજન છે.
