________________
४०
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાય/ઢાળ-પ/ગાથા-૨, ૩-૪ જગતના જીવોના મહા ઉપકાર અર્થે તીર્થંકરે આ કેવો રૂડો માર્ગ બતાવ્યો છે કે જેથી સાધક આત્મા ક્યારેક અનાભોગથી વ્રતમાં ભંગ કરે તો પણ શુદ્ધિ કરીને ફરી ગુણસ્થાનકની વૃદ્ધિમાં યત્ન કરી શકે. તેમ વિચારીને પ્રસ્તુત ઉપાય પ્રત્યે હૈયાથી હરખજો અને સદ્ગુરુ એવા ગણધરોની આ રચનાને યથાર્થ રૂપે નિરખજો. તેથી તે રચનાના પરમાર્થને જાણીને વ્રતોની શુદ્ધિ કરવા તમે સમર્થ બનો. વળી, આ રચનાને જાણીને સુંદર રસન્નતીવ્ર સંવેગના પરિણામરૂપ સુંદર રસ, ઉત્સાહથી પ્રતિક્રમણકાળમાં વરસજો. જેથી કરાયેલું પ્રતિક્રમણ ગુણસ્થાનકની વૃદ્ધિનું પ્રબળ અંગ બને. ||રા
અવતરણિકા :
દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રની શુદ્ધિ અર્થે આલોચના, પ્રતિક્રમણ અને ત્યાર પછી કાયોત્સર્ગ છે એમ પૂર્વમાં સ્થાપન કર્યું. તેમાં પ્રથમ ચારિત્રની શુદ્ધિને કરનારો કાઉસ્સગ્ન હોય છે એમ ગાથા-૧માં કહ્યું. તેથી હવે ચારિત્રની શુદ્ધિ કઈ રીતે થાય તે બતાવવા અર્થે કહે છે – . ગાથા :
ચારિત્ર કષાય-વિરહથી શુદ્ધ હોએ, જાસ કષાય ઉદગ્ર; ચ૦ ઉષ્ણુ પુષ્ક પરિ નિ ફલ તેહનું, માનું ચરણ સમગ્ર. ચ૦ ૩ તેણે કષાયતણા ઉપશમ ભણી, આયરિય ઉવઝાય ઈત્યાદિ; ચ૦ ગાથાત્રય ભણી કાઉસ્સગ્ગ કરો, “લોગસ્સ દોઈ અપ્રમાદિ.
ચ૦ પરી ૪
ગાથાર્થ :
કષાયના વિરહથી ચારિત્રાચારની શુદ્ધિ થાય છે. જેને કષાય ઉદગ્ર છે તેનું ઉષ્ણુપુષ્પની જેમ કરમાયેલા પુષ્પની જેમ, સમગ્ર ચારિત્ર નિષ્ફળ માનવું. તેથી કષાયના ઉપશમ માટે “આયરિય ઉવઝાય' ઈત્યાદિ ગાથાકય બોલીને અપ્રમાદી એવા સાધુ કે શ્રાવક બે લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ગ કરો. ૩-૪
