________________
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાયઢાળ-૫/ગાથા-૫, ૬થી ૯
૪૩ પ્રવાહરૂપે રહે માટે આદિ, મધ્યમ અને અંતમાં એમ ત્રણ વાર સામાયિક સૂત્ર બોલાય છે. પ્રતિક્રમણને ઠાવ્યા પછી કરેમિભંતે સૂત્ર બોલાય છે, જે આદિમાં છે. સાધુના “પગામ સઝાય” કે શ્રાવકના વંદિત્તસૂત્ર બોલતાં પૂર્વે “કરેમિ ભંતે સૂત્ર” બોલાય છે જે મધ્યમાં છે અને ચારિત્રની શુદ્ધિનો કાઉસ્સગ્ન કરતાં પૂર્વે “કરેમિભંતે સૂત્ર” બોલાય છે જે અંતિમ છે. તેથી ચારિત્રની શુદ્ધિ અર્થે કાઉસ્સગ્ગના પ્રારંભમાં કરેમિ ભંતે બોલ્યા પછી અતિચારની આલોચનાને કહેનારા સૂત્ર બોલવાપૂર્વક બે લોગસ્સનો કાઉસ્સગ કરાય છે. જેમાં ચારિત્રની શુદ્ધિનો પરિણામ હોય છે. તેથી “પગામ સજ્જાય કે વંદિત્તસૂત્ર” બોલીને પ્રતિક્રમણ કર્યા પછી કોઈ અતિચારોની શુદ્ધિ ન થઈ હોય તેની પણ અવશ્ય શુદ્ધિ તે કાઉસ્સગ્ગ દ્વારા થાય છે. પણ અવતરણિકા :
ચારિત્રની શુદ્ધિનો કાઉસ્સગ્ન કર્યા પછી દર્શનશુદ્ધિનો અને જ્ઞાનશુદ્ધિનો કાઉસ્સગ્ન કરાય છે. તે બતાવે છે – ગાથા :
પારી “ઉર્જાય” ને “સવ્વલોએ' કહી, દર્શનાચાર શુદ્ધિસઠ; ચ૦ એક “ચઉવિસત્યા'નો કાઉસ્સગ્ન કરે, પારી કહે “પુખરવરદીવઢ'. ચ૦ પરીક્ષક સુયસ્સ ભગવઓ' કહી “ચઉવીસન્થય, કાઉસ્સગ્ન કરિ પારે દંત; ચ૦ સકલાચાર ફલ સિદ્ધ તણી ઘૂઈ, સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં' કહે મહંત. ચ૦ પરીક્ષ૦ ૭ તિસ્થાધિપ વીરવંદન રેવતમંડન, શ્રી નેમિનતિ તિત્યસાર; ચ૦ અષ્ટાપદ નતિ કરી સુયદેવયા, કાઉસ્સગ્ગ નવકાર. ચ૦ પરીક્ષક૦ ૮
