________________
૩૦
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાય/ઢાળ-૪/ગાથા-૧
ઢાળ ચોથી – પ્રતિક્રમણ વિધિ
BADE
(રાગ : પ્રથમ ગોવાલા તણે ભવેજી - એ દેશી)
ત્રીજી અને ચોથી ઢાળનું જોડાણ :
આ રીતે ગુરુ આગળ પ્રાયશ્ચિત્તનું નિવેદન કરીને ગુરુએ પ્રતિક્રમણનું પ્રાયશ્ચિત્ત આપ્યું એમ પૂર્વમાં કહ્યું. હવે સાધુ કે શ્રાવક પ્રતિક્રમણ કઈ રીતે કરે છે તે બતાવે છે .
-
ગાથા ઃ
બેસી ‘નવકાર' કહી હવેજી, કહે ‘સામાયિક' સુત્ત; સફલ નવકારથી જીવનેજી, પડિક્કમવું સમચિત્ત. મહાજસ ! ભાવો મનમાં રે હેત. એ આંકણી. ૧
ગાથાર્થ ઃ
હવે=ગુરુએ પ્રાયશ્ચિત્ત આપ્યું પછી, બેસીને નવકાર કહી, “ સામાયિકસૂત્ર” કહે અને ‘ નવકાર'પૂર્વક સામાયિકસૂત્રથી સમચિત્ત=સમભાવવાળું ચિત્ત, કરીને પ્રતિક્રમણ કરવું જીવને માટે સફલ=ફલવાળું છે. હે મહાયશવાળા સાધુ કે શ્રાવક મનમાં હેતથી ભાવો=હેતથી પ્રતિક્રમણસૂત્રને ભાવો. ૧
ભાવાર્થ:
ગુરુ પ્રતિક્રમણ નામનું પ્રાયશ્ચિત્ત આપે છે. ત્યાર પછી સાધુ કે શ્રાવક તે પ્રતિક્રમણ ક૨વા અર્થે બેસીને પ્રથમ નવકાર અને ત્યા૨૫છી “સામાયિકસૂત્ર” બોલે છે. અહીં પ્રશ્ન થાય કે, ગુરુએ પ્રતિક્રમણ કરવાનું પ્રાયશ્ચિત્ત આપ્યું તેમાં પ્રતિક્રમણ કરવાનું છોડીને નવકાર, સામાયિકસૂત્ર કેમ બોલે છે ? તેથી કહે છે –
નવકાર બોલવાથી પંચપરમેષ્ઠિને અભિમુખ અત્યંત ઉપયોગ થાય છે અને પ્રણિધાનપૂર્વક સામાયિકસૂત્ર બોલવાથી ચિત્ત સમભાવવાળું બને છે. આ રીતે પંચપરમેષ્ઠિને અભિમુખ થઈ ચિત્તને સમભાવવાળું બનાવ્યા પછી થયેલા પાપનું
