________________
૩૩
પ્રતિક્રમણ હેતુગર્ભિત સ્વાધ્યાયઢિાળ-૪/ગાથા-૪-૫ સમભાવ પ્રત્યે ઉલ્લસિત થયેલા રાગવાળા શ્રાવક અતિચારનું આલોચન કરે તો એવા ઉત્તમ ચિત્તથી અતિચારની શુદ્ધિ થાય છે. માટે નવકાર અને સામાયિકસૂત્ર બોલવાપૂર્વક શ્રાવક પ્રતિક્રમણ કરે છે અને ત્યાં પ્રથમ “ઇચ્છામિ પડિક્કમિઉં” સૂત્ર દ્વારા સંક્ષેપથી સર્વ પાપની જુગુપ્સા કરે છે. ત્યારપછી શ્રાવક સુપવિત્ર એવું શ્રાદ્ધસૂત્ર=વંદિત્તસૂત્ર બોલે છે, અને પ્રણિધાનપૂર્વક બોલાયેલા સૂત્રના બળથી શ્રાવકજીવનમાં કોઈ અતિચાર લાગ્યા હોય તેની શદ્ધિને તે મહાત્મા પ્રાપ્ત કરે છે અને અતિચાર ન લાગ્યા હોય તોપણ તે સૂત્ર બોલવાથી અતિચાર પ્રત્યે થયેલો તીવ્ર જુગુપ્સાનો ભાવ અતિચારરહિત શ્રાવકાચાર પાળવા માટેની શક્તિનો સંચય કરાવે છે. માટે અત્યંત પ્રણિધાનપૂર્વક સૂત્ર અને અર્થમાં અર્પિત થયેલા માનસવાળા અને પ્રતિક્રમણની વેશ્યાવાળા થઈને અર્થાત્ અતિચારો પ્રત્યે જુગુપ્સા ઉત્પન્ન થાય તેવી વેશ્યાવાળા થઈને, સાધુએ કે શ્રાવકે પોતાનું પ્રતિક્રમણ સૂત્ર બોલવું જોઈએ. II૪ના અવતરણિકા :
પ્રતિક્રમણ કર્યા પછી સાધુ કે શ્રાવક ઊભા થઈને અવશેષ સૂત્ર કેમ બોલે છે તે બતાવવા કહે છે – ગાથા :
અતિચાર-ભાર-નિવૃત્તિથીજી, હલુઓ હોઈ ઉઠેઈ;
અભુઠિઓ મિ' ઈત્યાદિર્કેજી, સૂકનિઃશેષ કહેઈ, મહા. ૫ ગાથાર્થ -
અતિચારના ભારની નિવૃત્તિથી હલકા થયેલા સાધુ કે શ્રાવક ઊઠે છે, કઈ રીતે ઊઠે છેઃ “અભુઠિઓમિ' ઇત્યાદિ બોલતાં ઊભા થાય છે અને સૂત્ર નિઃશેષ કહેઈ=નિઃશેષ સૂત્ર કહે છે. આપી ભાવાર્થ -
પ્રતિક્રમણ સૂત્રના અંતે અતિચારનું આલોચન પૂરું થાય છે ત્યારે પ્રતિક્રમણ સૂત્ર દ્વારા અતિચારની શુદ્ધિ થયેલી હોવાથી પોતાના ઉપરથી અતિચારની
