________________
૧. ઓઘ સામાચારી
[૩]
મુનિની દિનચર્યા હવે આપણે એઘ સામાચારીને વિચારીએ. તેમાં જે વસ્ત્ર-પાત્રનું પ્રતિલેખન (બને સમયનું), ગોચરી, કિયા, પ્રતિક્રમણ વિધિ વગેરે કિયાઓ છે તે ઘનિયુક્તિ ગ્રન્થ વગેરેના વિવેચનમાં આવી ગયા હોવાથી અહી ઘ સામાચારી મુજબ મુનિની ચાવીસ કલાકની દિનચર્યા વિચારીશું.
નિદ્રા અને નિદ્રાત્યાગનો સમય સર્વ સાધુઓ રાત્રિના પ્રથમ પ્રહરમાં જાગતા રહે. પરંતુ વૃષભ (પ્રૌઢ) સાધુઓ રાત્રિના પ્રથમ બે પ્રહર સુધી જાગતા રહે. અને બીજા પ્રહરની શરૂઆતથી માત્ર આચાર્ય જાગતા રહે અને ચોથો પ્રહર શરૂ થતાં બધા સાધુઓ જાગે અને તે વખતે આચાર્ય સૂઈ જાય. તે આચાર્ય પ્રતિકમણને સમય થાય ત્યારે ફરી જાગે તથા ગ્લાનાદિ પણ અશક્તતાના કારણે પ્રતિક્રમણ વખતે જાગી શકે. પ્રતિકમણને સમય એટલે જે કર્યા પછી દશ ઉપકરણોનું પડિલેહણ કરી લેતાં સૂર્યોદય થાય તે સમય પ્રતિકમણના આરંભને સમય કહેવાય.
