________________
૯૬
મુનિજીવનની બાળપેાથી-૬
નિ યપણે પેાતાને અથવા ખીજાએને મારે અને અતિરૌદ્ર અધ્યવસાયાને તે વખતે સેવે, તીર્થંકર આદિની આશાતના કરે, સાધુએ કે અન્યધમી એની ચારી કરે તેને આ પ્રાયશ્ચિત્ત આપવામાં આવે છે. તે જઘન્યથી છ માસ અને ઉત્કૃષ્ટથી બાર વર્ષ સુધીનુ હાય છે.
(૧૦) પારાષ્ચિત : જેનાથી હવે ખીજું માટુ' કોઈ પ્રાયશ્ચિત્ત રહ્યું નથી. અર્થાત્ જે સઘળાંય પ્રાયશ્ચિત્તના પાર પામેલું છે તેવા આ છેલ્લા પ્રાયશ્ચિત્તને પારાષ્ચિત પ્રાયશ્ચિત્ત કહેવામાં આવે છે. આ પ્રાયશ્ચિત્ત માત્ર આચાર્ય ને અપાય છે. તેમાં તેને કુલ-ગણ અને સંધથી પણ મહાર મૂકી દેવાય છે. આ પ્રાયશ્ચિત્ત જધન્યથી છ મહિનાનુ' અને ઉત્કૃષ્ટથી ખાર વર્ષનું હોય છે. તે સમયમાં તે આત્માએ વિશિષ્ટ આરાધના કરીને અતિચારોની વિશુદ્ધિ કરવાની હાય છે. તે દરમ્યાન તેણે તદ્ન ગુપ્ત (સાધુ વેષ સાથે) રહેવાનું હેાય છે. અજાણ્યા પ્રદેશામાં જઈને તેણે અતિ ઉગ્ર તપ કરવાને! હાય છે. ઉપાધ્યાયની પદવીવાળા સાધુ દેશમા પ્રાયશ્ચિત્તને ચેાગ્ય અપરાધ સેવે તે પણ નવમું અનવસ્થાપ્ય પ્રાયશ્ચિત્ત અપાય છે. સામાન્ય સાધુઓને તે જો તેઓ નવમા કે દશમા પ્રાયશ્ચિત્તને ચેાગ્ય અપરાધ સેવે તાપણુ તેમને આઠમુ મૂળ પ્રાયશ્ચિત્ત જ અપાય છે. હાલ નવમા અને દશમા પ્રાયશ્ચિત્તને વિચ્છેદ થયા છે. પ્રાકૃત સૂત્રેાના સંસ્કૃત ભાષામાં અનુવાદ કરવાના વિચાર કરનાર અને નવકારમંત્રના પાંચ પદોનું સંસ્કૃત કરવાનેા પ્રયત્ન કરનાર સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિજીને પારાષ્ચિત નામનું પ્રાયશ્ચિત્ત લેવું
