________________
સુનિજીવનની બાળથી-૬
૧૧૧ કુગુરુને ત્યાગ પણ બીજાગણને આશ્રય મળે તેમ હેય ત્યારે જ (અને વિધિપૂર્વક કરે ઉચિત ગણાય, અન્યથા નહિ. જાકલ્પ અને સમાસ્તાપ
જાતકલ્પઃ જાત અને અજાણ એવા બે પ્રકાસ્મા વિહાર અંગેના કલ્પ છે. તેમાં ઋતુબદ્ધકાળમાં (શેષકાળમાં) પાંચને જે ગણ હેય અને વર્ષાકાળમાં સાત સાધુને જે ગણ હોય તે જાતકલ્પ કહેવાય. બીમારી આદિના વધુ શક્યતાના કારણે વર્ષાકાળમાં વધુ સાધુઓ લેવા જરૂરી છે. માટે સાત કહ્યા. એનાથી તે તે કાળમાં ઓછા સાધુઓને ગણ હોય તે તે અજાતકલ૫ કહેવાય.
સમાપ્તકેપઃ આ કલ૫ ગીતાર્થ અંગેને છે. જે ગણમાં બધા ગીતાર્થ હોય અથવા એકાદ વગેરે ગીતાર્થ હોય અને બાકીના બધા તે ગીતાર્થની આજ્ઞાને બરોબર સ્વીકારતા હોય તે તે ગણને સમાપ્તકલ્પ કહેવાય છે. તેથી વિરુદ્ધ ગણુને અસમાપ્તગણ કહેવાય છે.
જે ગણ જાત અને સમાપ્તકલ્પરૂપે હોય તે ગણને જ વસ્ત્ર, પાત્ર, શિષ્યનું આભાવ્ય થાય છે. એટલે કે તે ગણને જ તે બધાની માલિકી કરવાને અધિકાર મળે છે. આ ઉત્સર્ગ માગે સમજવું અપવાદ માગે તે ઘણું બધા વિકલ્પ જણાવવામાં આવ્યા છે.
સાધ્વીજીઓને અનેક દોષને સંભવ હોવાથી તેમના જાતકલ્પમાં સંખ્યા દ્વિગુણ કરવી. (પાંચના સ્થાને દશ અને સાતના સ્થાને ચૌદ) :
