________________
મુનિજીવનની બાળપાથી-૬
૨૧૪
કાણુ મહાન : ક્રેઈન કે ચારિત્ર
કેટલાક કહે છે કે, હજી ચારિત્ર વિના મેાક્ષ મળી શકે, પરંતુ દર્શીન વિના તેા મેાક્ષ ન જ મળી શકે. માટે ચારિત્ર કરતાં પણ દન મહાન છે. આથી દરેકે સમ્યગ્દર્શન પામવાના પ્રયત્ન જ કરવા જોઈએ.
આ વિધાનથી જો ચારિત્રધમ ને ગૌણ બનાવી દેવાની મનવૃત્તિ પ્રગટ થતી હોય તે આ વિધાન ખરાખર નથી. “દ”સણુ ભઠ્ઠો ભઠ્ઠો, દ ંસણભ^સ નથૅિ નિવ્વાણુ’” આ શ્લોક દ્વારા ઉપરની જે વાત કહેવામાં આવી છે તેમાં પણ ભાવચારિત્રના નિષેધ નથી. તે શ્ર્લાકના અથ એટલે જ થાય છે કે જેઓ દ્રવ્યચારિત્ર વિનાના છે તેએ પણ સમ્યગ્દનના ખળથી નિર્વાણપદ પામી શકે છે. પરતુ એ વખતે તે સમ્યગ્દર્શનના બળથી તે આત્મામાં ભાવચારિત્ર તેા અવશ્ય પ્રગટ થતું હોય છે. ભાવચારિત્ર વિના કોઈ પણ આત્માને ભૂતકાળમાં નિર્વાણપદ પ્રાપ્ત થયું જ નથી. વળી જે આત્માએ પેાતાના છેલ્લા ભવમાં દ્રવ્યચારિત્ર વિના પણ કેવળજ્ઞાન પામ્યા છે તે આત્માને પણ તેમના પૂર્વ ભવામાં તે દ્રવ્યચારિત્રની સુંદર આરાધના હતી જ. આમ હકીકતમાં તે ભાવચારિત્રની જેમ દ્રવ્યચારિત્રનું પણ મહત્ત્વ જરાય ઓછું જણાતુ નથી. ઉપયુક્ત લેાકમાં સમ્યક્ત્વનું જે મહત્ત્વ બતાવવામાં આવ્યુ છે તે તેની સૌ પ્રથમ જરૂરિયાતની અપેક્ષાએ છે. બાકી મુખ્યતાની અપે ક્ષાએ તે। ભાવચારિત્રનું જ મહત્ત્વ છે. આત્માના વિકાસક્રમમાં સૌ પ્રથમ સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ થાય પરંતુ તે
