________________
SH
૨૧૮
મુનિજીવનની બાળથી-૬ અનુગાચાર્યની અપાત્રતા
જેની પાસે આવી કેઈ નિપુણતા નથી અને છતાં ગુરુએ તેને અનુગાચાર્ય બનાવી દીધા હોય તે તેવા આત્માનાં ઢંગધડા વિનાનાં પ્રવચનો, સવાલના જવાબ વગેરે દ્વારા લેકમાં શાસનહીલના થવા સિવાય બીજું શું થશે, એ આત્માના નબળા નિરૂપણને લીધે જિનશાના બંધથી મોક્ષ સુધીના અદ્ભુત પદાર્થોને લેકેમાં ન્યાય પણ શી રીતે મળશે, આવા આત્મા પાસે જે શિષ્ય સંપ્રાપ્ત થાય તે શિષ્યો પણ જ્ઞાનાદિ ગુણોથી નબળા જ હોય. તે આચાર્ય અભ્યશ્રત હોવાના કારણે તેનામાં અને તેના શિષ્યમાં સહજ રીતે તુચ્છતા હોય. તેમને બધાને હેયઉપાદેયનું જ્ઞાન યથાર્થ સ્વરૂપમાં હોય નહિ તેમ જ પિતાના તુચ્છપણને લઈને અભિમાની એવા તેઓ બીજા જ્ઞાનીઓ પાસેથી નવું જ્ઞાન પામી શકે પણ નહિ. આમ જે દશા ગુરુશિષ્યની થાય તે જ હલકી દશા પ્રશિષ્યની પણ થાય. જીવાદિ પદાર્થના તથા સૂત્રાર્થના વિશિષ્ટ જ્ઞાનના અભાવવાળું આ ટોળું બાવાઓ અને ધુતારાઓની જેમ ભિક્ષાટન કરે કે શિરમુંડન કરે તે પણ તે બધું જ નિષ્ફળ જાય છે. જ્યાં આગળ મતિ નથી પરંતુ સ્વમતિ જ પ્રધાન છે ત્યાં શાક્ત કહેવાતી ક્રિયાઓ પણ નિરર્થક જાય છે. આવા ટોળામાં જે આત્મા દીક્ષા લે છે તે પ્રાયઃ દ્રવ્યલિંગી જ રહે છે. આવું ટોળું તત્ત્વતઃ તીર્થને ઉછેદ કરનારું જ બને છે. અનુયોગાચાર્યની પાત્રતા
કાચિત સૂત્રાર્થને ધારણ કરીને તે વિષયમાં જેની
