________________
૧૦૬
મુનિજીવનની બાળથીઅન્યગછીય કઈ સાધુ ઉપસંપદા સ્વીકારીને રહ્યો હોય તેને, અથવા વિશિષ્ટ પ્રતિભા વગેરે ગુણેથી ભવિષ્યમાં
ગ્ય બનવા સંભવ હોય તે પોતાને શિષ્ય હોવા છતાં તે વર્તમાનમાં કુતથી કે પર્યાયથી અપૂર્ણ હોય ત્યારે (પર્યાય-કૃતથી) પૂર્ણ થયેલા પોતાના કેઈ અન્ય શિષ્યને પૂર્વે કહી તેવી કબૂલાત લઈને ગુરુ તેને ગરબધિપતિ સ્થાપે, છતાં બંને (અન્યગચ્છીય કે પિતાને શિષ્ય) પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ થતાં પિતાનું સ્થાન (૫૪) ના છેડે તે તેઓને છે, પરિહાર, અથવા સપ્તરાત્રને તપ ઇત્યાદિક પ્રાસંગિક પ્રાયશ્ચિત્ત આપવું. વળી આચાર્ય કાળધર્મ પામતાં જે
ગ્ય શિષ્યને ભવિષ્યમાં ગચ્છાધિપતિ બનાવવાનું કહ્યું હોય તે સ્વયં આચાર્યના મરણ પછી અભ્યઘતવિહાર ( જિનકલ્પ વગેરે એકાકીપણું) અથવા અભ્યરતમરણ (અનશન) કરવા ઇચ્છે ત્યારે જે બીજે કઈ તે જ ગચ્છને સાધુ ગચ્છાધિપતિપદ માટે યંગ્ય હોય તે તેને ગચ્છાધિપતિ બનાવી (અન્યગચ્છીયને ત્યજી) દેવે, પણ બીજે ગ્ય સાધુ ન હોય તે ગીતાર્થ–સ્થવિરોએ જે ઉદ્યતવિહાર કે અનશન કરવા ઈચ્છતે હોય તેને કહેવું કે બીજાને ગીતાર્થ બનાવતાં સુધી તમે ગચ્છાધિપતિપદનું પાલન કરો, બીજે ગ્ય તૈયાર થયા પછી તમને જેમ ગ્ય લાગે તેમ કરજે.” એમ પ્રાર્થના કરીને તેને જ આચાર્ય બનાવ. એ રીતે ગણધરપદને સ્વીકારીને કેઈ એકને
ગ્ય બનાવે. જે પાછળથી તેને ચિત્તમાં એમ સમજાય કે ‘અભ્યતવિહારત્ની અપેક્ષાએ પણ ગચ્છનું પાલન કરવું તે
