________________
૭૬
મુનિજીવનની બાળપોથી-૬ ૨. ષડૂછવનિકાયનું અધ્યયન
વડી દીક્ષા આપતા પહેલાં મુમુક્ષુને પૃથ્વી આદિ છે અને બેઈન્દ્રિયાદિ ચાર પ્રકારના તમામ જીમાં રહેલા જીવત્વને લક્ષણોથી, હેતુથી અને ભેદથી બરાબર સમજાવવા. આ પ્રમાણે સમજૂતી આપવાથી જ તે આત્મામાં તે તે જીવો પ્રત્યે દયાને પરિણામ પ્રગટ થાય છે. આ વાત ઢમં ના તો ' સૂત્રથી તથા “નો ની વિ ન થાળ વગેરે લેકેથી સ્પષ્ટ સમજાવવામાં આવી છે. ૩. વ્રત અને અતિચારેનું સ્વરૂપ | મુમુક્ષુને પાંચ મહાવ્રતનું તથા છઠ્ઠા રાત્રિભેજન વિરમણ વ્રતનું સ્વરૂપ સરળ ભાષામાં વિસ્તારથી સમજાવવું અને તેના ભંગ વગેરેથી ઉત્પન્ન થનારા કટુ વિપાકોને ખ્યાલ આવે. ૪. પરીક્ષા
આટલું થયા બાદ ગુરુએ શિષ્યની પરીક્ષા કરવી. તે આ રીતે–
જાણી જોઈને ગુરુ ૧. Wડિલ, માગું સચિત્ત ભૂમિમાં કરે. ૨. સચિત્ત ભૂમિમાં ઊભા રહીને કાર્યોત્સર્ગાદિ કરે. ૩. પવન ખાવા માટે પિતાને પંખે વીંઝે. ૪. ગોચરી માટે ફરતાં દોષિત આહારાદિ વહોરે. આવી બધી વિરાધના
જ્યારે ગુરુ કરે ત્યારે તે જોઈને પણ જે શિષ્ય પિતે તે વિરાધના ન જ કરે અને બીજા સાધુને કહે કે, “ગુરુએ આમ કરવું તે અયોગ્ય છે.” તે તે શિષ્યને વડી દીક્ષા માટે રોગ્ય જાણ, અન્યથા નહિ.
