________________
મુનિજીવનની બાળપોથી-૬
મુનિજીવનમાં ઉલ્લાસ વધી જાય છે. આથી કથાઓ જાણ્યા પછી બીજાઓને પણ તે કહેવાથી સમ્યગ્દર્શન આદિની પ્રાપ્તિ પણ કરાવી શકાય છે.
(૬) આલાચના અને પ્રાયશ્ચિત્ત
આ વિષયની શરૂઆત કરતા પહેલાં પાંચ પ્રકારના મુનિએનુ સ્વરૂપ સંક્ષેપમાં સમજીએ.
પાંચ પ્રકારના મુનિઓનું સ્વરૂપ
વિનાના
છે. આ
સાધુનુ
(૧) પુલાક : સત્ત્વ વિનાના અર્થાત્ ચાખા ફોતરાને (અસાર ધાન્યને) પલાલ કહેવામાં આવે પલાલ શબ્દ ઉપરથી પુલાક શબ્દ અન્યા છે. જે ચારિત્ર ફોતરા જેવુ અસાર બની ગયું હોય તે સાધુને પુલાક કહેવામાં આવે છે. જેને તપ આદિની આરાધનાથી એવી વિશિષ્ટ લબ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ હેાય કે જેના બળે સંઘની સામે પડેલા ચક્રવતી રાજા જેવાના વિપુલ સૈન્યને પણ ખત્મ કરી શકાય. એવી લબ્ધિને કારણે જેનું સયમજીવન અનેક અતિચારા લાગવા દ્વારા ખખડી ગયું હેાય તે સાધુને પુલાક કહેવામાં આવે છે. આવા પુલાકને લબ્ધિપુલાક કહેવાય છે. જ્યારે જ્ઞાનાદિ પાંચ પ્રકારના બીજો પ્રતિસેવા પુલાક કહેવાય છે. આ પ્રતિસેવાપુલાક જ્ઞાનાદિ ગુણા (જ્ઞાન, દન, ચારિત્ર લિંગ, યથા સૂક્ષ્મ)ને દેષ લગાડતા હોય છે.
(ર) બકુશ ઃ બકુશ એટલે કાબરચીતરું. જે સાધુનું જીવન ઘેાડાક દોષાવાળું અને થાડાક ગુણાવાળું હેાય તેને અકુશ સાધુ કહેવામાં આવે છે. અર્થાત્ જે અતિચારયુક્ત, શુદ્ધા
L
