________________
૮૮
મુનિજીવનની બાળપેથી-૬ વિહાર કેવી રીતે કરવો?
વિહાર દ્રવ્યાદિની જયણાથી કર. દ્રવ્યથી જીવોને જોતાં જોતાં ચાલવું. ક્ષેત્રથી પગની આંગળીઓથી ચાર હાથ દૂરની ભૂમિનું ક્ષેત્ર જોતાં જોતાં ચાલવું. કાળથી જ્યાં સુધી ચાલવું જરૂરી હોય તેટલા કાળ સુધી ચાલવું અને ભાવથી ઈર્યાસમિતિના ઉપગપૂર્વક ચાલવું.
અહીં ક્ષેત્રથી ચાર હાથ દૂરની ભૂમિ જવાનું કારણ એ છે કે જે સાવ નજીકની ભૂમિ ઉપર નજર રાખે તે ત્યાં રહેલ જીવ ઉપર પગ એકદમ પડી જાય. વળી તેને ઉતાવળે બચાવવા જતાં ગબડી પડાય અને આહાર-પાણી ઢળી પણ જાય. જે મુખ ઊંચું રાખીને અથવા તે વાતે કરતે કરતે કે ચારે દિશામાં જેતે તો ચાલે તે જીવવિરાધનાને સંભવ રહે. આવી બધી સમજ ગીતાર્થને જ હોય, અથવા ગીતાર્થના શરણે રહેલા સાધુને જ હોય. માટે તે બેને જ વિહારની અનુજ્ઞા આપવામાં આવી છે. આ જ કારણસર ગીતાર્થને (ગીતાર્થનિશ્ચિતને પણ) કેવળજ્ઞાની તુલ્ય કહ્યો છે. કેમ કે તે બંનેની પ્રરૂપણ એક જ હોય છે. (૫) પૂર્વના ઋષિઓના ચારિત્રનું શ્રવણ
જ્યારે સાધુ મુનિજીવનની પ્રતિક્રમણ આદિ દિનચર્યા કરવા સાથે સ્વાધ્યાય કરતાં કરતાં થાકી જાય ત્યારે તેણે સંસાર પ્રત્યે વિરાગ કરનારી અને મેક્ષ પ્રત્યે રાગ જગાડનારી એવી મહર્ષિએની કથાઓનું શ્રવણ કે વાચન વગેરે કરવું. આમ કરવાથી તેના સંવેગરસની વૃદ્ધિ થાય છે. તેથી
