________________
મુનિજીવનની બાળથી– આ સવાલને જવાબ એ મળે કે સાતિચાર જીવન જીવનરે સાધુ પણ જે તે અતિચારના પ્રતિપક્ષી શુદ્ધ અધ્યવસાયેનું સેવન કરે તે અતિચારજન્ય પાપોને નાશ થઈ જાય છે, તેમ થતાં તે પ્રમત્ત સાધુને મોક્ષ થાય છે. પીઠ અને મહાપીઠે પિતાના અતિચારની માત્ર આલોચના કરી હતી પરંતુ તેમના હૃદયમાં તીવ્ર પશ્ચાત્તાપ રૂપી પ્રતિપક્ષી શુદ્ધ અધ્યવસાયે પ્રાપ્ત થયા ન હતા. માટે તેમને નારીને અવતાર પ્રાપ્ત થયું હતું.
આ ઉપરથી નકકી થયું કે દેશેની શુદ્ધિ માત્ર ગુરુ પાસે પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાથી થતી નથી પરંતુ તીવ્ર પશ્ચાત્તાપરૂપી પ્રતિપક્ષી શુદ્ધ અધ્યવસાય સાથે પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાથી થાય છે. અહીં ખ્યાલ રાખવે કે જેટલા બળવાળા અતિચારો હોય તેટલા જ બળવાળા અથવા તેનાથી અધિક બળવાળા પ્રતિપક્ષી અધ્યવસાયે હોવા જોઈએ. જે અલ્પબળવાળા અધ્યવસાયે હોય તે તેનાથી અતિચારજન્ય પાપકર્મોને નાશ થતું નથી.
આ રીતે શાસ્ત્રના કોઈ એક પદાર્થ પર ચિંતન કરવાથી ચિત્તની એકાગ્રતા થવાના કારણે પ્રત્યેક સમયે અનંત કર્મની નિર્જરા થાય છે. આ જ કારણે ચાર અનુ
ગોમાં દ્રવ્યાનુયેગને મુખ્યતા આપવામાં આવી છે. (૪) વિહાર
શાસ્ત્રકારોએ ગીતાર્થને અને ગીતાનિશ્ચિત્ત એવા અગીતાર્થને જ વિહાર માન્ય કર્યો છે. આ વિહાર
