________________
મુનિજીવનની બાળપોથી
૫૫ ભોજનવિધિ ગ્રાસષણાના આ પાંચ દોષ લાગી ન જાય તે માટે નીચે જણાવેલા ત્રણમાંથી કઈ પણ એક પ્રકારે ભેજન કરવું એવી વૃદ્ધ પરંપરા છે.
૧. કટકચ્છેદ: એક બાજુથી કકડે કકડે ખાવાનું શરૂ કરવું અને જ્યાં સુધી ભેજન પૂરું ન થાય ત્યાં સુધી તે બાજુથી જ ખાતા રહેવું. કટક એટલે સાદડી. તેને એક બાજુથી કકડે કકડે કાપતાં અને ફેકી દેતાં પૂરેપૂરી ફેકી દેવાય તેમ. દા. ત. ચાર જેટલીની થપી હોય તે આખી થપ્પીને એકી સાથે એક બાજુથી તેડતાં તેડતાં પૂરી વાપરવી.
૨. પ્રતરછેદ: રોટલીના એકેકા પડને ઉપર ઉપરથી ખાતાં છેલ્લી રોટલી સુધી આવી જવું તે પ્રતરચ્છેદ કહેવાય. - ૩. સિંહભક્ષિત : જે બાજુથી જે વસ્તુ વાપરવાની શરૂ કરી તે પૂરેપૂરી વાપર્યા પછી તેની બાજુમાં પડેલી બીજી વસ્તુ પણ વાપરવાની શરૂ કરીને પૂરેપૂરી વાપરવી. ત્યાર બાદ તેની બાજુમાં રહેલી ત્રીજી વસ્તુ પણ પૂરેપૂરી વાપરવી તે સિંહભક્ષિત ભજન કહેવાય.
ભજન કરતી વખતે સબડકા લેવાને કે ચબરાબ ચાવવાને અવાજ આવવો જોઈએ નહિ. દાણે કે છાંટો નીચે પડવો જોઈએ નહિ. અતિ ધીમે કે અતિ ઉતાવળે વાપરવું જોઈએ નહિ. ભેજન કર્યા બાદ ચિત્યવંદન અને ગુરુવંદન કરીને પચ્ચક્ખાણ કરવું અને ખરડાયેલા લૂણા વગેરે તરત કાઢી નાખવા તથા પાત્રા બાંધીને મૂકી દેવા.
